Zbigniew Segit’s research while affiliated with University of Life Sciences in Lublin and other places

The influence of NaCl on the germination of kernels and the growth of seedlings of twenty spring varieties of durum wheat (Triticum durum Desf.) coming from different countries was investigated. The kernels were germinated on blotting paper, in Petri dishes supplemented with distilled water or NaCl solution at the concentration of 0 (control), 100, 150, 200 mM x dm–3. After 2 days, germination energy, and after 5 days, germination capacity, maximum length of roots and leaves of seedlings were determined. The NaCl tolerance index (IT) was determined based on leaf length measurements. High concentrations of NaCl had a negative effect on germination of kernels and significantly limited the growth of roots and leaves of durum wheat seedlings. Among the 20 durum wheat genotypes, the highest values of the tolerance index of salinity were found in the Mexican varieties Gavza and Totanus, Moroccan line Marokko 216, French variety Aramon, Austrian variety Floradur and German variety Weihenstephan.

Opracowanie obejmuje materiały kolekcyjne jarej pszenicy twardej różniące się pochodzeniem geograficznym, zgromadzone przez Instytut Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin w ramach banku genów. Analizowano 1039 obiektów, w tym 445 z Polski, 167 z Meksyku, 167 z Egiptu, 142 z Włoch oraz 118 z krajów byłego Związku Radzieckiego. Przedstawione wyniki dotyczą średnich wieloletnich (z 4 lat badań), zakresów zmienności i współczynników korelacji dla ważniejszych cech plonotwórczych kłosa, obejmujących liczbę i masę ziaren z kłosa, masę 1000 ziaren oraz zawartość białka ogólnego w ziarnie. Zgromadzone genotypy jarej pszenicy twardej charakteryzują się dużą zmiennością pod względem badanych cech. Najbardziej zróżnicowane obiekty pochodziły z Włoch, natomiast najmniej zróżnicowane z Meksyku. Z badań wynika, że największą średnią liczbę i masę ziaren z kłosa miały obiekty pochodzące z Polski, natomiast największą masę 1000 ziaren miały obiekty pochodzące z Meksyku. Na podstawie współczynników korelacji stwierdzono ujemną korelację pomiędzy zawartością białka w ziarnie a liczbą i masą ziaren z kłosa oraz MTZ, z wyjątkiem genotypów pochodzących z Polski.

Materiał do badań stanowiły mieszańce F2 uzyskane ze skrzyżowania 6 form matecznych (AC Melita, Solga, Wagtail, LGR 900/3a, LGR 1359/8, ICDW 21666) z 4 formami ojcowskimi (Immer, Atlas, ICDW 21545, Heines Deutscher Hartweizen). Oszacowano ogólną i swoistą zdolność kombinacyjną. Stwierdzono przewagę addytywnego działania genów w dziedziczeniu większości analizowanych cech. Na podstawie oszacowanych efektów GCA należy wyróżnić odmiany Wagtail, i Immer oraz linię LGR 900/3a, które korzystnie oddziałują na wiele cech. Wieloma dodatnimi efektami swoistej zdolności kombinacyjnej charakteryzują się mieszańce AC Melita × ICDW 21545 i Wagtail × Heines Deutscher Hartweizen.

W latach 2007–2010 przeprowadzono badania z 73 genotypami jarej pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) pozyskanymi z National Germplasm Resources Laboratory USDA, ARS, Beltsville. Były to populacje miejscowe pochodzące z Afganistanu, głównie z prowincji Helmand, Herat, Kabul i Kandahar. Wszystkie genotypy poddano szczegółowej ocenie w czteroletnim cyklu doświadczeń polowych przeprowadzonych w Gospodarstwie Doświadczalnym Uniwersytetu Przyrodniczego w Czesławicach koło Nałęczowa. Analizowano następujące cechy: liczba dni od wschodów do kłoszenia, długość okresu wegetacji, wysokość roślin, długość osadki kłosowej, liczba kłosków w kłosie, zbitość kłosa, liczba ziaren w kłosie i kłosku, masa ziaren z kłosa, masa 1000 ziaren oraz zawartość białka ogólnego w ziarnie. Uzyskane wyniki wskazują na duże zróżnicowanie badanego materiału pod względem wszystkich analizowanych cech, przy czym najwyższe współczynniki zmienności stwierdzono dla liczby (CV=15,7%) i masy ziaren z kłosa (CV=23,8%) oraz masy 1000 ziaren (CV=15,0%). W odniesieniu do liczby ziaren w kłosie i kłosku można sądzić o znacznej interakcji genotypowo-środowiskowej, o czym świadczą nieistotne współczynniki korelacji pomiędzy wszystkimi latami badań. Masa ziaren z kłosa zależała głównie od liczby ziaren w kłosie (rxy= 0,810) i kłosku (rxy= 0,824) oraz MTZ (rxy= 0,772). Korelacje wymienionej cechy z zawartością białka w ziarnie były natomiast nieistotne (rxy= -0,172). W analizowanej populacji genotypów można wskazać na szereg form o wysokiej i mało zmiennej w latach masie ziaren z kłosa oraz wysokiej zawartości białka w ziarnie. Mogą one być interesującym materiałem wyjściowym w praktycznej hodowli pszenicy twardej w Polsce.

Celem pracy było określenie wartości plonotwórczej 6 linii pszenicy twardej (Triticum durum Desf.). Doświadczenie założono w latach 2002–2006 w Gospodarstwie Doświadczalnym w Czesławicach k. Nałęczowa, metodą bloków losowanych w trzech powtórzeniach. Powierzchnia poletek wynosiła 30 m2. Ocenie poddano plon i niektóre elementy jego struktury, takie jak: długość osadki kłosowej, liczba kłosków w kłosie, liczba ziarn w kłosie i kłosku, masa ziarn z kłosa oraz masa 1000 ziarn i masa hektolitra. Wartość technologiczną oceniono na podstawie następujących parametrów: szklistości ziarna, zawartości białka i glutenu, zawartości popiołu, liczby opadania. Wizualnie określono również barwę ziarna i barwę mąki (semoliny). Najwyższy plon w analizowanym okresie uzyskała linia LGR 900/3a (średnio 54,4 dt · ha-1). Linia ta odznaczała się ponadto dużą masą 1000 ziarn (52,6 g) i masą ziarn z kłosa (2,04 g). Ziarno wszystkich linii miało barwę bursztynową lub ciemnobursztynową. Mąka miała barwę w zależności od roku badań, od ciemnokremowej do kremowożółtej.

W latach 2002–2005 przeprowadzono doświadczenia z 20 liniami Triticum durum Desf., wyselekcjo¬nowanymi z kilku kombinacji krzyżowań. Doświadczenie założono w GD Czesławice k. Nałęczowa w układzie losowanych bloków w trzech powtórzeniach. Powierzchnia poletek wynosiła 2 m2. Wzorcem była pszenica zwyczajna cv. Torka. Przedmiotem obserwacji i pomiarów były następujące cechy: porażenie roślin chorobami i odporność na wyleganie, długość okresu wegetacji, wysokość roślin, długość osadki kłosowej i liczba kłosków w kłosie, zbitość kłosa, liczba i masa ziaren z kłosa, masa 1000 ziaren, masa hektolitra, zawartość białka ogółem w ziarnie. Otrzymane dane opracowano statystycznie analizą wariancji, a najmniejsze istotne różnice obliczono wg Tukeya przy poziomie istotności  = 0,05. Obliczono również współczynniki zmienności fenotypowej i współczynniki korelacji pomiędzy analizowanymi cechami ilościowymi. Stwierdzono dość duże zróżnicowanie badanych linii pod względem analizowanych cech. Linie pszenicy twardej odznaczały się krótszym okresem wegetacji, krótszym i bardziej zbitym kłosem oraz mniejszą liczbą ziaren w kłosie w porównaniu do pszenicy zwyczajnej. Natomiast większość badanych linii miała wyższą masę ziaren z kłosa i MTZ oraz wyższą zawartość białka w ziarnie od odmiany Torka. Plon z m2 był dla wszystkich linii T. durum istotnie niższy od wzorca, przy czym trzy linie miały dość zadawalający plon ziarna, na poziomie 70% cv. Torka. Plon ziarna był istotnie dodatnio skorelowany jedynie ze zbitością kłosa i masą ziaren z kłosa. Korelacje z pozostałymi cechami są nieistotne.

Materiał badawczy stanowiło ziarno 18 linii T. durum ze zbioru 2003 i 2004 roku. Ocenie poddano następujące wyróżniki fizyko-chemiczne ziarna i mąki: masa 1000 ziaren, masa hektolitra, barwa ziarna, szklistość ziarna, zawartość popiołu, zawartość białka, ilość glutenu, liczba opadania. W próbkach mlewa całoziarnowego przesianego przez sito 230 oznaczono barwę mąki. Stwierdzono wpływ lat na wartość analizowanych cech. Większość ocenianych linii miała w 2004 roku wyższą zawartość białka w ziarnie, średnio 15,7% w porównaniu do roku 2003 (14,8%). Wyższa była również zawartość popiołu — 1,86% w 2004 roku, 1,73% w 2003 roku. Ilość glutenu wahała się od 30 do 38% i wynosiła średnio 34% w 2003 r. i 35% w 2004 r. Największe różnice pomiędzy latami dotyczyły liczby opadania (442 s — 2003 r., 222 s — 2004 r.). Również barwa mąki zależała nie tylko od linii, ale także od roku uprawy, przy czym mąka uzyskana z ziarna dwóch linii miała w obu latach barwę zbliżoną do wymagań przemysłu makaronowego.

Badaniom poddano źdźbła czterech linii pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) dwie długosłome i dwie krótkosłome. Pomiary biometryczne posłużyły do wyznaczenia cech geometrycznych źdźbła (długość międzywęźli, średnica zewnętrzna i wewnętrzna, grubość ścian, pole przekroju poprzecznego) właściwości mechanicznych (moduł sprężystości Younga i sztywność rozciągania). Wystąpiły istotne różnice między liniami krótko- i długosłomymi dla większości analizowanych cech. Linie krótkosłome charakteryzowały się znacznie grubszymi źdźbłami jak również grubszą ścianą źdźbła, szczególnie w II i III międzywęźlu od góry. Odznaczały się także wyższymi wartościami pola przekroju poprzecznego oraz niższym współczynnikiem sprężystości Younga.