Ülhak ÇİMEN’s research while affiliated with Atatürk University and other places

20 ve 21. yüzyılın en önemli sosyologlarından biri olan Zygmunt Bauman akışkan modern çağa özgü çeşitli toplum biçimlerinden bahsetmektedir. Düşünür, kitle iletişim araçlarının gerçekliği değiştirmediğini tam tersi temsil ettiğini iddia etmektedir. Ona göre mahremiyet, gizlilik, sır gibi özel alana ilişkin durumlar akışkan modern dünyada önemsizleştirilmiş ve bu durumların itiraf edilmesi özgürlük şekliyle gösterilmiştir. Bu çalışmada Bauman’ın akışkan modern çağa özgü kavramsallaştırdığı toplum biçimlerinden biri olan itiraf toplumunun kitle iletişim araçlarının en önemlilerinden biri olan televizyonda ne şekilde gösterildiği ortaya konulmaya çalışılmıştır. Yapılan araştırmada önce literatür taramasıyla Bauman’ın itiraf toplumuna özgü düşünceleri birincil kaynaklara müracaat edilerek ortaya çıkartılmış, daha sonra ise içerik analizi tekniğiyle Bauman’ın itiraf toplumuna özgü söylemleri somut ve anlaşılır hale getirilmeye çalışılmıştır. Bu doğrultuda Türkiye’de yayınlanan gündüz kuşağı programları incelenmiş, nihayetinde örnek olarak seçilen Esra Erol’da programının 11 günlük yayın içeriği itiraf toplumu çerçevesinde analiz edilmiştir.

Governments want to create foreign public opinion by spreading credible information to achieve their national goals, objectives, and interests. In the global balance of political power, it is important for a country to use the tools of public diplomacy. In the 21st century, Turkey intensively uses cultural values as a tool of public diplomacy. In this context, Turkey actively uses social media as a digital medium while promoting its cultural heritage as a soft power. Turkey, which has analyzed the impact of digital diplomacy well in the historical process, is using this field more and more widely. In this study, examples of the Republic of Turkey's public diplomacy practices on social media are presented and how it uses public diplomacy as soft power is investigated. In this context, four Twitter pages where public diplomacy is most widely used (The Republic of Türkiye Directorate of Communications, Turkish Maarif Foundation, TIKA, and Yunus Emre Institute) were analyzed through content analysis technique.

The COVID-19 pandemic has affected the behavior of individuals on a global scale. This study empirically analyzed the relationship between the stress and anxiety of the COVID-19 pandemic, hygiene and protection measures of young individuals, online medical information search and cyberchondria, and online medical support and assistance. Cross-sectional data obtained from 662 online surveys conducted with Atatürk University Communication Faculty students in 2021 were analyzed by Structural Equation Modeling. Study findings; The COVID-19 Pandemic revealed a positive and solid relationship (γ = 0.70; t = 14.26) between Anxiety and Stress and Personal Hygiene and Protection Measures. Furthermore, a positive and robust relationship was found between COVID-19 Pandemic Anxiety and Stress and Online Medical Information Searching on the Internet (γ = 0.42; t = 9.64), and it was also determined that there was a strong positive relationship between Online Medical Information Search on the Internet and Cyberchondria (γ = 0.72; t = 15.07). Finally, a positive and robust relationship was found between Medical Support and Expert Assistance and COVID-19 Pandemic Anxiety and Stress (γ = 0.45; t = 9.24). The findings show that young individuals intensively use online medical information searches during the COVID-19 pandemic. This situation shows that this global epidemic has increased the behavior of cyberchondria and directed young individuals to seek medical support and personal protection measures. In addition, it is seen that people with high anxiety levels develop cyberchondria behaviors to protect themselves from the virus.

Spor ve beden terbiyesi, toplumların kültürlerinde ve modernleşme süreçlerinde önemli bir yere sahiptir. Osmanlı İmparatorluğu’nda toplumsal anlamda spor bilincinin Batı’nın oldukça gerisinde kaldığı görülmektedir. Askeri, hukuki, ilmi, fenni alanlarda eksiklikleri gidermeyi hedefleyen Osmanlı İmparatorluğu Tanzimat Fermanından önce kısmi alanlarda çeşitli düzenlemeler yapmış olsa da gerçek anlamdaki ilk kapsamlı düzenlemenin bu ferman ile ortaya çıktığı görülmektedir. Tanzimat Fermanına müteakip modern Batılı yaşamı yavaş yavaş kabul etmeye başlayan Osmanlı tebaası Avrupa devletlerindeki sportif faaliyetlerden de haberdar olmaya başlamıştır. Özellikle Osmanlı Devleti sınırları içerisinde yaşayan azınlıkların ilgisiyle futbol, jimnastik, voleybol vb. spor branşları da dikkat çekmeye başlamıştır. Batı dünyasının spor branşlarından da haberdar olmaya başlayan Osmanlı toplumu geleneksel spor dallarının yanı sıra Batı sporlarını da benimsemeye başlamış ve halkın ilgisine müteakip spor basını kavramı ortaya çıkmıştır. 11 Ekim 1910 tarihinde yayın hayatına başlayan “Futbol” gazetesinin basılmasından 1928 Harf İnkılabına kadar spor temasıyla alakalı birçok süreli yayının (gazete, mecmua, ruzname, salname vb.) basıldığı literatür incelemelerinden anlaşılmaktadır. Özellikle bu yayınların sağlık, ahlak, sosyalizasyon, militarizm ve beden terbiyesi vb. içerikli olduğu görülmektedir. Bu yayınlarla birlikte o devrin sosyal, askeri ve kültürel ortamını da incelemek mümkün olabilmektedir. Bu bağlamda yapılan arşiv taraması ile elde edilecek spor sürelilerinin tespit edilmesinin literatürdeki önemli bir eksikliği gidereceği ifade edilebilir.

Çocuk ve çocukluğa dair belirlemeler tarih boyunca her medeniyette, kültürde ve inanç sisteminde ayrıcalıklı bir yere sahip olmuştur. Osmanlı-Türk kültüründe de çocuğa özel bir ehemmiyet verildiği sözlü ve yazılı birçok kaynakta açık bir biçimde görülmektedir. Osmanlıca neşredilmiş çocuk ve gençlik temalı gazete, mecmua, salname, ruzname vb. birçok yayın Osmanlı-Türk modernleşmesinin bu konuya derin bir ilgi duyduğunun ve konuyu entelektüel bir zeminde ele alma gayretinde olduğunun önemli kanıtlarındandır. Osmanlı Devletinin son dönemine damgasını vuran modernleşme hamleleri askeri, siyasi, toplumsal birçok önemli alana sirayet ettiği gibi tüm bu alanların besleyicisi konumunda olan eğitim süreçlerini de içerecek bir şekilde gelişim göstermiştir. Dönemin Osmanlı bürokrat ve aydınları amaçladıkları asrileşme politikalarının gücü ve sürekliliği noktasında en temel eğitim süreçlerinden başlamak üzere yeni nesillerin belirlenen ideal yurttaş profilinde şekillenmesi için ciddi bir gayret göstermişlerdir. Örneğin eğitim kurumlarındaki müfredat modern Batılı anlamdaki bilgi ve değerleri ihtiva edecek şekilde yeniden dizayn edilmeye çalışılmıştır. Eğitim süreçlerini desteleyecek mahiyette dönemin basın-yayın faaliyetleri de modernleşme hedefi bağlamında biçimlenmiş ve bu kapsamda çocuk ve gençlik üzerine yeni düşünceleri oluşturup yaygınlaştırmak üzere ciddi bir süreli yayın birikimi oluşturulmuştur. 1869 yılında ilk çocuk sürelisi olarak yayın hayatına başlayan “Mümeyyiz” gazetesi Osmanlıca çocuk ve gençlik temalı yayıncılık faaliyetlerinin başlangıcını teşkil etmektedir. Söz konusu gazetenin ardından çocuk temalı birçok sürelinin de yayın hayatına girdiği bilinmektedir. Özellikle bu yayınların terbiye, ahlak, sosyalizasyon, eğitim, kültür, eğlence vb. içerikli olduğu görülmektedir. Bu bağlamda yapılması hedeflenen arşiv taraması ile elde edilecek çocuk sürelilerinin tespit edilmesinin literatürdeki önemli bir eksikliği gidereceği ifade edilebilir.

Türk toplumunda sinemanın yaygınlaşmasında önem arz eden iki konu bulunmaktadır. Bunlardan birincisi sinema salonlarının sayısının artması, ikincisi ise tematik sinema sürelilerinin çoğalmasıdır. Sinema sürelilerinin sinemaya ilişkin içerik oluşturmaları ve bu içerikleri İstanbul’dan Anadolu’ya yaymaları halk tarafından sinema salonlarının açılmasına yönelik yoğun talebi beraberinde getirmiş ve nihayetinde İstanbul haricinde İzmir, Ankara, Bursa, Konya, Kayseri gibi illerde de sinema salonları açılmıştır. Osmanlı’da Arap harfleriyle yazılı ilk Türkçe sinema sürelileri 1914 yılında basılmıştır. Birinci Dünya Savaşının başlamasıyla birlikte bu sürelilere ara verilmiş ve Cumhuriyetin ilanına müteakip bu sürelilerin sayısı artmıştır. Bu çalışmada erken dönem sinema sürelileri yayıncılığını (1914-1928) oluşturan eserler önce literatür taramasıyla tespit edilmiş daha sonra bu eserler arşiv araştırması neticesinde dijitalize edilerek daha sonra yapılacak çalışmalar için hazır hale getirilmiştir. Bu çalışmada sinema sürelileri künyelerinde yazılı olan şekliyle ele alınmıştır. Yani süreli; kendisini dergi olarak tanıtıyorsa dergi, gazete olarak tanıtıyorsa gazete şekliyle künyeleme yapılmıştır.

Toplumsal Araştırmalar Enstitüsü ve Eleştirel Teori ile eş anlamlı kullanılan Frankfurt Okulu’nda düşünürler, genel anlamda kapitalist sistemin eleştirisini yaparak bu sistemin insanlığın bir kısmına fayda sağlayarak diğer kısmına felaketler getirdiğini/getireceğini iddia etmişlerdir. Okul teorisyenleri müziğin dizgenin himayesine girdiğini, bu nedenle insanların müzik vasıtasıyla gerçek anlamda bilinçlenmelerinin imkânsız olduğunu ileri sürmüşlerdir. Kitle iletişim araçları dolaşıma çıkardıkları müzik biçimiyle insanları düşünemez kılan en önemli ideolojik yardımcılardır. Frankfurt Okulu üyeleri, kapitalist sisteme kapalı bir sistem olduğu gerekçesiyle olumsuz bir tavır takınmışlardır. Açık uçlu, çok boyutlu, derinlemesine ve tamamlanmayan bir disiplinle çalışan okul düşünürleri kapalı sistemlerin arka planında sinsi planların olduğunu düşünmektedir. Düzen, sinsi planlarını uygulayabilmek için öncelikle insanların düşünmemesi gerekliliğiyle yola çıkmış ve müzik dâhil olmak üzere bütün yapılarını atomize olan, şeyleşen, eleştiremeyen bireyler üzerine kurmuştur. Sistem eleştirisi yapan müziği ciddi müzik, sisteme itaati arzulattıran müziği ise ciddi olmayan müzik şekliyle tarif eden Frankfurt Okulu üyeleri multidisipliner bir anlayışla müziğe yaklaşmışlardır. Onlara göre müziğin durumu şudur: Müzik, öznel akıl himayesine giren teknik uzmanlık tarafından öylesine başarılı şekilde yönetilmektedir ki dinleyici kitlesi müziğin arka planındaki sistem ideolojisini kavrayamamaktadır. Dahası insanlar ve genelinde toplum ideolojiyi kavratabilecek bilinç biçimlerine karşı çıkmaktadır. Dizgenin himayesine girmiş olan teori doğruyu/yanlışı, güzeli/çirkini/, ahlaklı olanı/olmayanı vb. bütün zıtlıkları istediği şekilde belirleyebilmektedir. Çalışmada literatür taraması yapılarak ekol teorisyenlerinin görüşleri sistematize edilmeye çalışılmıştır.

Kimlik, doğası gereği anlaşılmaz, soyut, değişkenlik gösterebilen ve anlatılması güç bir kavramdır. Benin sana karşı konumunu ifade eden bu kavram çoğunlukla belirsiz, ayrıştırıcı ve muğlak olarak değerlendirilmektedir. Ancak ulusal kimlik söz konusu olduğunda kimliğin belirsiz, ayrıştırıcı ve muğlak tarafı yok olmakta bizin(Türk milletinin) size(yabancıya) karşı duruşu ortaya çıkmaktadır. Bireysel kimliklerin çok sayılılığı ve ayrıştırıcılığı ulusal kimlik söz konusu olduğunda ortadan kaybolmakta öz/ana/asıl/üst kimlik olan ulusal kimlik kavramı ön plana çıkmaktadır. 18 Ekim 2018 tarihinde Danıştay 8. Dairesi ilköğretim okullarında okutulan Öğrenci Andını kaldıran yönetmeliği iptal ettiğini açıklamıştı. Ulusal kimliğin insanlara anlatılmasında bütün yapılara önemli görevler düşmektedir. Kitle iletişim araçlarınınözellikle televizyonun- ulusal kimliğin insanlara anlatılmasında oldukça etkili olduğu kabul edilmektedir. Bu anlamda çalışma ulusal kimlik kavramının ve alt bileşenlerine ait kavramların (milliyetçilik/etnisite/ulus gibi) kitle iletişim araçlarından doğru şekilde sunulduğunda toplumları ayrıştırmaktan ziyade birleştirecekleri varsayımına dayanmaktadır. Çalışma, kimliğe dair değerlendirmelerde öteki konumuna geçebilen, otoriteyle/iktidarla ilişkileri farklılık gösteren, dünya görüşleri birbirleriyle aynılık göstermeyen 3 farklı televizyon kanalının(ATV, TRT-1 ve FOX TV) Danıştay’ın Öğrenci Andı kararının haber bültenlerinde sunumlarını inceleyerek ortaya çıkmıştır. Çalışmada ana haber bültenleri değerlendirilirken içerik çözümlemesi tekniği kullanılmıştır. Yine çalışmada literatür taraması yapılarak kavramsal bileşenler tanımlanmıştır.