May 2025
Muhasebe ve Denetime Bakış
Son zamanlarda yaşanan hızlı değişimler, birçok meslek ve sektörün olumsuz durumlarla karşı karşıya kalmasına neden olabilmektedir. Ekonomik faaliyetlerin kalbi olarak görülen bankacılık sektörü de, bu olumsuz durumlardan ülke ekonomisi içinde en fazla etkilenen sektörlerden biri olarak değerlendirilmektedir. Bu kapsamda, bankalarda yürütülen iç denetim faaliyetleri, söz konusu olumsuzlukların etkilerini yönetmede önemli bir rol oynamaktadır. Ancak, geleneksel iç denetim uygulamalarının, günümüz işletme ihtiyaçlarını karşılamakta yetersiz kaldığı düşünülmektedir. Bu sebeple geleneksel denetim yaklaşımına bir alternatif olarak çevik denetim yaklaşımı ve bununla beraber bu yaklaşımın işletmelerdeki düzeyi ön plana çıkmıştır. Araştırmanın amacı, Türkiye’de faaliyet gösteren bankalarda çevik denetim düzeyini ölçmeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir. Bu amaç doğrultusunda öncelikle ilgili alan yazını incelenmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda, çevik denetim yaklaşımının uygulanma düzeyine etki eden iki temel unsurun ön plana çıktığı belirlenmiştir. İlgili unsurlar; denetim ekiplerinin sahip olduğu yetenekler ile denetim sürecinde benimsenen yaklaşımdır. Bu doğrultuda, önce ölçek geliştirme süreci tamamlanmış, ardından geliştirilen ölçme aracı kullanılarak bankalardaki çevik denetim düzeyi değerlendirilmiştir. Araştırma evreni, Türkiye'de bankacılık sektöründe çalışan personelden oluşmaktadır. Araştırma kapsamına ise eksiksiz ve doğru şekilde doldurulduğu değerlendirilen 210 anket formu analiz için kabul edilmiştir. Alan yazını kapsamında ulaşılan katılımcı sayısı pilot çalışmayı temsil edebilecek niteliktedir. Araştırma sonucunda, hem denetim ekiplerinin hem de denetim sürecinin çeviklik düzeyini ölçen geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirilmiştir. İlgili ölçek kullanılarak elde edilen bulgular, denetim ekiplerinin hızlı karar verme, yazılı iletişim ve uzmanlaşma gibi yeteneklerde olumlu algılara sahip olduğunu ortaya koymuştur. Bununla birlikte, sözlü iletişim ve motivasyon konularında iyileştirmeye ihtiyaç duyulduğu belirlenmiştir.