Murat Ali Dulupçu’s research while affiliated with Süleyman Demirel University and other places

Bu makale Osmanlı İmparatorluğu’nda müsadere olgusuna, devlet kapasitesi kuramıyla yaklaşarak müsadere çalışmalarına katkı sağlamayı hedeflemektedir. Devlet kapasitesi, devletin lehine politik kararlar alabilmesi ve aldığı kararları uygulama ve uygulatma yeterliliği olarak tanımlanmaktadır. Kullanılacak olan devlet kapasitesi kuramı toplumsal iktidar kuramıdır. Çalışma, müsadere üzerinden Osmanlı İmparatorluğu’nda devlet kapasitesinin kırılganlık gösterip-göstermediğini araştırmaktadır. Çalışmada, öncelikle devlet kapasitesine dair tartışmalar ve toplumsal iktidar açıklanmış, daha sonra toplumsal iktidar unsurlarının müsadere bağlamındaki karşılıkları tanımlanmıştır. Tanımlanan unsurların nicel ile nitel verilerden yararlanarak devlet kapasitesinde meydana getirdiği değişimler incelenmiştir. İncelemeler sonucunda müsadere bağlamında Osmanlı Devleti’nde kırılganlık olmadığı tespit edilmiştir.

Üniversite öğrencileri, stratejik yönetim düşüncesinde kaynak tabanlı yaklaşım bağlamında, bir ülkede yükseköğrenim düzeyinde eğitim alan kişiler olarak ülkelerin gelecek hedeflerine ulaşılmasında stratejik bir unsur konumundadır. Bu noktada, üniversite öğrencilerinin öncelikle kendi geleceklerini şekillendirme üzerine oluşturacakları kurgular olarak “Kariyer Planları” özel bir öneme sahiptir. Son yıllarda yükseköğretim sisteminde üniversite öğrencilerine yönelik olarak gerçekleştirilen kariyer planlama eğitimlerinde bir artışın olması bu önemin bir sonucudur. Bu çalışmada Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi koordinasyonunda 2020-2021 Eğitim Öğretim Yılı Güz Döneminde Süleyman Demirel Üniversitesinde müfredata eklenilen “KRY001 Kariyer Planlama ve Çalışma Hayatına Giriş” dersi özelinde gerçekleştirilen süreçler ve elde edilen çıktılar ortaya konmaya çalışılmıştır.

Geleneksel finans teorileri finansal piyasalarda finansal yatırımcının her zaman rasyonel davrandığını, yatırım kararlarında getirisini maksimize edecek kararlar verdiğini, tam bilgiye sahip olduğunu, piyasada işlem maliyetlerinin olmadığını varsaymaktadır. Piyasalarda tüm bilgi finansal varlık fiyatlarına hızla yansımakta, varlık fiyatları gerçek değerini yansıtmakta, normalin üzerinde getiri fırsatı oluşmamaktadır. Bu piyasa etkinliğiyle tanımlanmakta ve Etkin Piyasalar Hipotezi ile açıklanmaktadır. Fakat geleneksel teoriler piyasalardaki finansal yatırımcıların yatırım kararları nedeniyle oluşan anormal varlık fiyatlarını açıklamakta yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle açıklanmakta güçlük çekilen finansal krizler, fiyat anomalileri yatırımcı davranışını da dikkate alan davranışsal finans yaklaşımıyla daha iyi açıklanmaya çalışılmaktadır. Çalışmada BIST30 Endeks getirisinden hesaplanan ±4 standart sapma değerleri ile tespit edilen örneklem olarak seçilen haberlerin BIST30 Endeks pay senetleri yatırımcısı üzerindeki etkileri Olay Analizi Yöntemi ile araştırılmaktadır. Analiz sonuçları BIST30 Endeksinde haber etkisi sonucu anormal getiri oluştuğunu ve piyasanın yarı güçlü formda etkin olmadığını göstermektedir. BIST30 Endeks pay senetlerinde olumlu haber etkisi sonrası negatif trend başlarken, olumsuz haber etkisi sonrasında ise pozitif trend başlamaktadır. Ayrıca demografik olarak Isparta ilindeki yatırımcı verileri analiz edildiğinde 40 yaş altı daha çok sayıdaki yatırımcı, daha küçük değerdeki portföylerle piyasada işlem yaparken, 40 yaş üstü daha az sayıdaki yatırımcı daha büyük portföylerle yatırım yapmayı tercih etmektedir.

Tüm dünyayı olumsuz şekilde etkileyen ve etkisi halen devam eden COVID-19 pandemi süreci ile ilgili yetkililer tarafından birçok olumlu ya da olumsuz haber açıklanmaktadır. Bu haberler de finansal yatırımcılar üzerindeki etki derecesi ve süresine göre özelikle ülke ekonomilerinin başlıca göstergelerinden olan menkul kıymet borsalarında farklı reaksiyonlara, fiyat anomalilerine sebep olmaktadır. Çalışmada Aralık 2019 ve Aralık 2020 tarihleri arasında Türkiye’de ve dünyada özellikle COVID-19 pandemisi ve gelişimiyle ilgili yetkililer tarafından açıklanan, seçilen beş haberin etkisi Olay Analizi Yaklaşımıyla Aşırı Reaksiyon Hipotezi ile Borsa Istanbul (BIST30) Endeksi pay senetleri üzerinde test edilmektedir. Yapılan analiz sonucunda, BIST30 Endeksi (XU030) pay senedi yatırımcılarının yaşanan süreçteki olumsuz haberlere olumlu haberlerden daha fazla reaksiyon verdiği, ayrıca yurtiçi haberlerin global haberlere göre daha çok aşırı reaksiyon anomalisine neden olduğu tespit edilmektedir.

This study aims to evaluate the efficiency performance of third mission activities of research universities in Turkey regarding their social dimension, which has become prominent in recent years. Data Envelopment Analysis was used to evaluate the efficiency of the third mission of universities for 2019. The findings show that the number of relatively efficient research universities is only four out of sixteen, and the overall mean score of universities is 0.422. Thus, in total, universities are inefficient regarding their third mission activities as of 2019. Besides, in order to get reasonable results, a Tobit model was applied to examine the extent to which exogenous factors influence the third mission efficiencies of research universities in Turkey. The results indicate that only the foundation year has a significantly positive impact on university efficiency; in other words, the possibility of third mission efficiency is greater for the older ones, which were founded before 1981. The university ranking was used as a proxy for external factors affecting both the research mission and the third mission of research universities. No significant linkage between the performance of the third mission activities conducted within the scope of social dimension and the research mission of research universities is determined for Turkey.

Amaç: Bu çalışmanın temel amacı dünyada tarım ve hayvancılığın geçirdiği dönüşüm sürecini ortaya koymaktır. Tasarım/Metodoloji/Yaklaşım: Bu amaç dahilinde çalışma kapsamında öncelikle büyüme ve kalkınma sürecinde önemli bir yere sahip olan teknolojinin tarım ve hayvancılık sektörü için önemi ve gerekliliği ele alınmış ve dünyada tarım ve hayvancılıkta dönüşüme yol açan teknolojiye dayalı uygulamalara yer verilmiştir. Devamında ise gelişim ve ilerleme evreleri incelenmiş ve endüstriyel devrimler ile kıyaslamalar yapılarak tarım ve hayvancılığın geçirdiği dönüşüm süreci ortaya koyulmuştur. Bulgular: Günümüzde gelişmişliğin önemli bir göstergesi olarak kabul edilen “kalkınma” konusu, ulusların yakından ilgili oldukları bir kavramdır. Ekonomik olarak gelişim ve kalkınmanın sağlanması açısından tarım ve hayvancılık sektörü oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu sektörde verimlilik ve sürdürülebilirliğin artmasının; yoksulluğun azaltılması, ekonomik bağımsızlığın güçlendirilmesi ve gelir ve refah düzeyinin arttırılması ile kalkınmanın gerçekleşmesinde önemli bir katkısı vardır. Bu kapsamda dünyada tarım ve hayvancılıkta sürdürülebilirlik ve verimlilik düzeyini arttırmak amacıyla çeşitli ülkeler tarafından farklı politikalar uygulanmakta ve sektörü geliştirmeye yönelik çeşitli adımlar atılmaktadır. Yeni tekniklerin ve yöntemlerin sektöre entegre edilmesiyle sektörde verim artmakta ve bu da büyüme ve gelişmeye katkı sağlamaktadır. Bu süreçteki faaliyetler sektörde yeni ve gelişmiş teknolojilerin kullanımına da yön vermektedir. Fakat bu sektörün geliştirilebilmesi, rekabet gücünün arttırılabilmesi ve sektörü güçlendirecek politikaların oluşturabilmesi için öncelikle tarım ve hayvancılık sektörünün geçirdiği bu dönüşüm sürecini iyi kavramak gerekmektedir. Diğer taraftan mevcut teknolojik gelişim ve uygulamaları takip etmek ve sektörde teknolojiyi geliştirmek de oldukça önemlidir. Özgünlük/Değer: Sonuç olarak bu çalışmanın tarım ve hayvancılık sektörünü verimli kılacak ve geliştirecek teknolojilerin geliştirilmesine ve uygulanmasına yol göstereceği ve katkı sunacağı beklenmektedir.

Türkiye’de 2006 yılında yürürlüğe giren 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile beraber kamu idarelerinde stratejik yönetim anlayışı uygulanmaya başlanmıştır. Bu yeni yönetim anlayışı stratejik planlamaya, ve stratejik amaç ve hedeflerle uyumlu hazırlanması gereken performans programlarına dayanmaktadır. Bu çalışmada içerik analizi yöntemini kullanarak, Türkiye’de 1992 yılında kurulan 23 devlet üniversitesinin 5018 sayılı Kanunun kabulünün ardından hazırladıkları ilk stratejik planlarla ilişkili performans programları incelenmiştir. Bu kapsamda üniversitelerin performans programlarında yer alan performans göstergelerinin hangi başlıklar altında kümelendikleri gösterilmiştir. Böylelikle, bu çalışmanın Türkiye’de 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra üniversitelerin performans programları düzeyinde yapılan ilk kapsamlı içerik incelemesidir. Elde edilen bulguların stratejik planlama sürecinde üniversitelere yol gösterici olacağı öngörülmektedir.

Purpose The purpose of this paper is to measure the financial efficiency and productivity of 23 public universities founded in 1992 in Turkey over the period between 2004 and 2013. The results obtained will provide managerial information and act as a guide to public universities’ administrations, in using their resources more effectively. Design/methodology/approach Data envelopment analysis is applied to assess the relative financial efficiency of these universities, while Malmquist total factor productivity index is used to measure the total factor productivity change concerning financial inputs of the universities. Findings The number of financially efficient universities and the number of universities showing an increase in their productivity according to their financial inputs change annually and both of them display a rough trend over the years. A decrease of about 5 percent in the financial productivity of the universities is observed which stems from a technological recession. Therefore, public universities in Turkey are not able to develop effective policies to diversify, increase and use their financial resources. Originality/value When the lack of studies within the literature measuring the financial efficiency of higher education institutions is taken into account, this study can fill a gap in this area. The analyses conducted here distinguish from existing studies on this subject with regards to the extent and diversity of financial data set and the measurement of both efficiency and productivity change of universities considering financial inputs concurrently.

İlk insandan günümüze kadar insanoğlu bilinmeyeni öğrenmeye çalışmıştır. Bilinmeyeni öğrenmek için ise üniversiteler tercih edilen ilk kaynaklardan birisi olmuştur. Zaman içerisinde üniversitelere artan talep, üniversite sayısının artması ve üniversitelerin hacimlerinin büyümesi ile sonuçlanmıştır. Bu durum ise üniversitelere aktarılan finansmanın artması sonucunu doğurmuştur. Gerekli olan finansman kaynaklarının uygulamada tek tiplik arz etmediği ve çeşitlendiği görülmüştür. Bu çalışmada Türkiye’de devlet tarafından finanse edilen üniversitelerin harcamaları ile öğrenci sayıları arasındaki bir ilişkinin varlığı tespit edilmeye çalışmıştır. Bu amaçla 2006 öncesi kurulan 53 devlet üniversitesi incelemeye alınmıştır. Zaman dilimi olarak 2006-2016 yılları arası belirlenmiştir. Yıllık olarak ön lisans, lisans, yüksek lisans, doktora öğrenci sayıları ve üniversite harcamaları temel değişkenler olarak tanımlanmıştır. Analiz olarak sabit etkiler modelinden yararlanılarak panel veri analizi kullanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda öğrenci sayıları ile harcamalar arasında pozitif yönlü doğrusal ve güçlü bir ilişki tespit edilmiştir. Öğrenci sayılarının artmasının dolaylı etkileri sebebi ile devlet üniversitelerinde yapılan harcamaların arttığı tezi öne sürülmüştür.