Koen Devos’s research while affiliated with Research Institute for Nature and Forest and other places

International and regional legislations require authorities to report regularly on the state of species of conservation concern in their region or country (e.g., the EU Birds and Habitats Directives). Monitoring schemes for species across a variety of taxonomic groups are being set up to estimate abundance trends. In Flanders (northern Belgium), until recently there were 14 established monitoring schemes covering eight taxonomic groups mainly for species of the EU Birds and Habitats Directives. After the publication of a list of species of regional conservation concern with a monitoring requirement, a quality and effectiveness check of the established monitoring schemes was executed. Some were optimised to make them more cost-effective (e.g., lower number of sampling points, lower sampling frequency). In addition, we checked for priority species that were not covered by any of the existing monitoring schemes and designed new schemes for the remaining 88 species. An important criterion for the new monitoring schemes is its applicability/feasibility by trained citizen scientists. Therefore, information needs and minimum data requirements were listed and distribution data were compiled for each species. For rare species, all known sites were to be monitored, while for more widespread species, a subset of monitoring sites was selected through a eneralised Random Tessellation Stratified sampling strategy (GRTS). Finally, for each species, a detailed monitoring protocol was generated, periodically evaluated and systematically optimised. Additionally, a web portal and mobile application were developed for entry and reporting of the monitoring data. In the future, new monitoring techniques (e.g., environmental DNA (eDNA) and other molecular identification methods (metabarcoding), automated species detection using cameras, pheromones, conservation dogs) will also be considered for integration in the monitoring schemes for elusive species. The way in which new monitoring schemes were designed for species of conservation concern in Flanders can serve as a useful example for other countries and regions.

Mens & Vogel, 61 (4): 12-21.

Vogelnieuws: ornithologische nieuwsbrief van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, 35: 23-27.

Natuur.oriolus, 88(3): 98-107.

Mapping the relative risk of impact on nature by a human infrastructure at a landscape scale (“sensitivity mapping”) is an essential tool for minimising the future impact of new development or for prioritising mitigation of existing impacts. High-voltage power lines (“transmission lines”) are known to increase bird mortality by collision. Here we present a method to derive a high resolution map of relative risk of transmission line impacts across one entire country, Belgium, from existing bird distribution data. First, all the bird species observed in Belgium were systematically assessed using literature and casualty records to select those to be included in the sensitivity map. Species were selected on the basis of their intrinsic susceptibility to collision and the conservation relevance of avoiding additional mortality for that species in Belgium. Each of the selected species was included in one or several spatial layer constructed from existing data, emerging from citizen science bird monitoring schemes. The resulting 17 layers were then combined into one final sensitivity map, where a “risk score” estimates the relative collision risk across Belgium at a 1×1 km resolution. This risk score is relatively robust to the subtraction of any of the 17 layers. The map identifies areas where building new transmission lines would create high risk of collision and, if overlapped with existing power lines, helps to prioritise spans where mitigation measures should be placed. Wetlands and river valleys stand out as the most potentially dangerous areas for collision with transmission lines. This sensitivity map could be regularly updated with new bird data or adapted to other countries where similar bird data are available.

Protected area networks help species respond to climate warming. However, the contribution of a site's environmental and conservation‐relevant characteristics to these responses is not well understood. We investigated how composition of nonbreeding waterbird communities (97 species) in the European Union Natura 2000 (N2K) network (3018 sites) changed in response to increases in temperature over 25 years in 26 European countries. We measured community reshuffling based on abundance time series collected under the International Waterbird Census relative to N2K sites’ conservation targets, funding, designation period, and management plan status. Waterbird community composition in sites explicitly designated to protect them and with management plans changed more quickly in response to climate warming than in other N2K sites. Temporal community changes were not affected by the designation period despite greater exposure to temperature increase inside late‐designated N2K sites. Sites funded under the LIFE program had lower climate‐driven community changes than sites that did not received LIFE funding. Our findings imply that efficient conservation policy that helps waterbird communities respond to climate warming is associated with sites specifically managed for waterbirds.

In dit rapport geven we voor negen taxonomische groepen (vaatplanten, amfibieën en reptielen, vissen, broedvogels, overwinterende watervogels, zoogdieren, dagvlinders, libellen en sprinkhanen en krekels) een geactualiseerde lijst van soorten die belangrijk zijn voor het provinciale natuurbehoud, -beheer en/of -beleid in Vlaams-Brabant. De gegevensbronnen en de methodiek worden beschreven in een apart rapport (Maes et al. 2021). Naast de lijst met soorten geven we ook een heat map met daarop de locaties met de hoogste natuurbehoudswaarde in de provincie gebaseerd op de provinciaal prioritaire soorten.

In dit rapport geven we voor negen taxonomische groepen (vaatplanten, amfibieën en reptielen, vissen, broedvogels, overwinterende watervogels, zoogdieren, dagvlinders, libellen en sprinkhanen en krekels) een geactualiseerde lijst van soorten die belangrijk zijn voor het provinciale natuurbehoud, -beheer en/of -beleid in Antwerpen. De gegevensbronnen en de methodiek worden beschreven in een apart rapport (Maes et al. 2021). Naast de lijst met soorten geven we ook een heat map met daarop de locaties met de hoogste natuurbehoudswaarde in de provincie gebaseerd op de provinciaal prioritaire soorten.

In dit rapport, dat samen met de vijf provinciale rapporten één geheel vormt, beschrijven we de procedure voor de afbakening van provinciaal prioritaire soorten, maar ook van andere soorten die voor het provinciale natuurbehoud en/of -beleid van belang kunnen zijn. Naast provinciaal prioritaire soorten sensu Bauwens et al. (2001), waarbij de soorten zowel op de Rode Lijst moeten staan als beduidend meer voorkomen in de provincie dan in de rest van Vlaanderen, gebruiken we in deze analyse ook Vogel- of Habitatrichtlijnsoorten en Vlaams prioritaire soorten. Om soorten te kunnen gebruiken bij een meer biotoopgericht beheer, duiden we ook habitattypische soorten aan die beduidend wijder verspreid zijn in bepaalde provincies dan in de rest van Vlaanderen. Om locaties weer te geven waar veel van de soorten van provinciaal belang voorkomen, maken we op basis van de kilometerhokgegevens of meetpuntlocaties een heat map die een beeld geeft van de verspreiding van de natuurbehoudswaarde in de provincie. Voor de behandelde soortgroepen (vaatplanten, amfibieën en reptielen, vissen, broedvogels, overwinterende watervogels, zoogdieren, dagvlinders, libellen, sprinkhanen en krekels) geven we aan waar de gegevens vandaan komen en wat de inventarisatiegraad is. Daarnaast geven we voor elk van de taxonomische groepen een overzicht van de soorten die in aanmerking komen om geselecteerd te worden als provinciaal prioritaire soort. Van enkele andere soortgroepen (bladmossen, vleermuizen, mollusken, saproxyle kevers en spinnen) waartoe ook Habitatrichtlijnsoorten en/of Vlaams prioritaire soorten behoren, geven we enkel aan of ze in de provincie voorkomen. De resultaten van deze analyse worden in vijf afzonderlijke rapporten (één per provincie) besproken. We bediscussiëren uiteindelijk bondig hoe deze soorten gebruikt kunnen worden in het provinciale natuurbehoud en -beleid en hoe de set van soorten, indien gewenst, nog verder uitgebreid zou kunnen worden.