I Architektury’s scientific contributions

STRESZCZENIE Patrząc z perspektywy ostatniego stulecia trudno uznać przebieg rozwoju urbanistycznego Szczecina per saldo za zjawisko prawidłowe. Wydaje się, Ŝe podstawową przyczyną zakłóceń tego procesu były zbyt optymistyczne prognozy. Wywołały one codzienne migracje ludności na ogromną skalę pociągając za sobą trudne do oszacowania skutki ekonomiczno-społeczne. Wszystko wskazuje na to, Ŝe sytuacja ta stanowi obecnie najpowaŜniejszą barierę w rozwoju aglomeracji szczecińskiej. Słowa kluczowe: Wielki Szczecin, satelitarne centra dyspozycyjne, mieszkalnictwo ABSTRACT Looking from the perspective of the last century it is difficult to find the town-planning development of Szczecin per saldo as a correct phenomenon. It seems that the basic reason for the disturbances of the process were too optimistic prognosis. This caused everyday migration of people on a large scale. All of this brought difficult to assess economical-social effects. Everything indicates that this situation is currently the greatest barrier in the development of the Szczecin agglomeration.

STRESZCZENIE W opracowaniu przedstawiono wybrane przykłady pokazujące związek między formą a przestrzenią naturalną i kształtowaną przez człowieka. 1. WSTĘP W środowisku zurbanizowanym, podobnie jak w środowisku naturalnym to formy wyznaczają, określają, kształtują i ograniczają przestrzeń. Formy róŜnorakie-go pochodzenia: formy naturalne, stworzone od podstaw przez człowieka, lub będące kompromisem między nimi – formy ukształtowane przez przyrodę lecz wykorzystane zgodnie z intencją projektanta. Budowana przez formy przestrzeń nie jest jedno-znaczna w odbiorze. W sposób jasny, zgodny z obecnie obowiązującym zasadami, określić moŜna wartości podlegające pomiarom, np. długość, szerokość, wysokość, ilość. Mimo prób tworzenia reguł dotyczących postrzegania przestrzeni (czym zajmuje się m. in. psychologia środowiska) [3,8 ] 1 , kaŜdy człowiek moŜe odczy-tywać to samo miejsce na róŜne sposoby w zaleŜności od wykształcenia, stopnia zain-teresowania danym miejscem, celu przebywania w nim a nawet nastroju. Inaczej opi-sze je architekt, malarz, geograf, socjolog, architekt krajobrazu. Co innego zobaczy przechodzień zdąŜający do pracy czy turysta. Inną przestrzeń, choć to samo miejsce, zobaczymy i odczujemy w słoneczny letni dzień i jesiennym wieczorem. Czym innym będą te same formy dla osoby dobrze lub słabo widzącej [ 6 ].

Streszczenie: W pracy zaprezentowano wyniki badań laboratoryjnych właściwości mechanicznych betonów podwodnych, w których część cementu zastąpiono dodatkiem popiołów lotnych uzyskanych ze spalania węgla w kotłach fluidalnych. Omówiono zależności między wytrzymałością na rozciąganie i na ściskanie badanych betonów oraz współczynnikiem efektywności badanych popiołów fluidalnych. Słowa kluczowe: betony podwodne, popioły lotne z kotłów fluidalnych, zagospodarowanie odpadów. 1. Wprowadzenie Popioły lotne jako uboczne produkty spalania (UPS) węgla są ważnym i cennym surowcem dla przemysłu materiałów budowlanych, zwłaszcza dla producentów cementu i betonu. Znalazło to swoje odzwierciedlenie w obowiązujących normach, które precyzyjnie określają wymagania dla popiołu lotnego stosowanego jako dodatek do cementu (PN-EN 197-1:2002) lub betonu (PN-EN 450-1:2009). Właściwości fizyko-chemiczne popiołów lotnych, a tym samym możliwości ich wykorzystania w betonach cementowych zależą od wielu czynników, takich jak: typ spalanego surowca, rodzaj instalacji, w tym warunki spalania i prędkość schładzania czy technologia odsiarczania gazów. Oprócz typowych popiołów lotnych powstałych ze spalania pyłu z węgla kamiennego lub brunatnego w tzw. kotłach konwencjonalnych, powstają nowe rodzaje popiołów, które są mieszaniną produktów równoczesnego spalania węgla i procesu odsiarczania gazów (popioły połączone z produktami suchych metod odsiarczania spalin i popioły z kotłów fluidalnych). Popioły lotne z kotłów fluidalnych są mieszaniną produktów z odpopielania spalin i pozostałości sorbentu, co sprawia, ze często zawierają wysokie ilości SO 3 , CaO oraz mają wysokie straty prażenia (Bulewicz, 2010; Pacewska i in., 2008; Pacewska i in., 2010). Popioły z palenisk fluidalnych nie spełniają obowiązujących norm w zakresie dodatków mineralnych do cementu i betonu (Giergiczny, 2007; Jagosz i in., 2008). Z tego powodu UPS z kotłów fluidalnych są często traktowane jako odpad nieprzydatny do wykorzystania w tradycyjnych technologiach produkcji cementów. Zgodnie z wymogami normy PN-EN 197-1 popioły fluidalne mogą być stosowane w ilości do 5% jako dodatek mineralny drugorzędny w produkcji cementu (Giergiczny i Giergiczny, 2010; Kabała i in., 2006) a jako dodatek do betonu popioły fluidalne stosowane są obecnie na podstawie aprobat technicznych. Z uwagi na rygorystyczne wymogi w zakresie emisji CO 2 , SO 2 i tlenków azotu wprowadzone przez Unię Europejską w ramach prac modernizacyjnych w polskich elektrowniach i elektrociepłowniach zakłada się coraz więcej instalacji spalania z kołami fluidalnymi (Piotrowski i Uliasz-Bocheńczyk, 2008), a tym samym spada ilość produkowanych przez polską energetykę konwencjonalnych popiołów lotnych. Zainteresowanie pozyskaniem popiołu fluidalnego do produkcji materiałów budowlanych, w tym jego wykorzystanie w kompozytach cementowych gwałtownie wzrosło. Kompleksowe badania nad przydatnością krajowych popiołów fluidalnych jako dodatku mineralnego do betonów cementowych prowadzone są w kilku ośrodkach naukowych w Polsce. Prowadzone w Katedrze Konstrukcji Żelbetowych i Technologii Betonu, Wydziału Budownictwa i Architektury ZUT w Szczecinie badania nad możliwościami wykorzystania popiołów lotnych z kotłów fluidalnych jako dodatku mineralnego do betonów podwodnych dały interesujące wyniki, rokujące możliwości ich przyszłego wykorzystania w betonach konstrukcyjnych przy wykonywaniu fundamentów budowli śródlądowych oraz elementów konstrukcji budowli podziemnych, betonowanych w środowisku wody gruntowej lub rzecznej.