Ersin ŞARE’s scientific contributions

TCK’nın 8. maddesinde yer alan “Türkiye’de işlenen suçlar hakkında Türk kanunları uygulanır” düzenlemesinden, Türkiye ülkesi sınırları içerisinde (karasuları ve hava sahası dahil olmak üzere ülke toprağı kabul edilen tüm yerler) suç işleyen vatandaşların yanı sıra yabancılar için de Türk Ceza Kanunu’nu uygulanacağı sonucu çıkmaktadır. Ayrıca TCK’nın 4. maddesinde; “ceza kanunlarını bilmemek mazeret sayılmaz” hükmüne yer verilmiştir. “Kanunu bilmemek mazeret sayılmaz ilkesi”, geçmişte ceza hukukunun temel ilkelerinden bir olarak kabul edilmekteyken, zaman içerisinde hem vatandaşa hem de yabancıya bu ilkenin katı bir şekilde uygulanmasının adaletsiz sonuçlar doğurduğu görülmüştür. Geçici ya da sürekli olarak bir başka ülkede ikamet etmeye başlayan yabancıların, vatandaşa göre yürürlükte olan ceza kanunlarını bilmemesi daha olasıdır. “Kanunu bilmemek mazeret sayılmaz” ilkesinin istisnasız biçimde uygulanmasının haksız sonuçlar doğurduğu kanun koyucu tarafından da kabul edilmiş olacak ki, Türk Ceza Kanunu’nda 30/4. maddesindeki düzenlemeye yer verilmiştir. TCK’nın 30/4. maddesine göre; işlediği fiilin haksızlık oluşturduğu hususunda kaçınılmaz bir hataya düşen kişi, cezalandırılmaz. Türkiye’de yargı kararları bakıldığında bu hükmün nadiren uygulandığını söylemek gerekir. Özellikle Suriye iç savaşından sonra savaştan kaçıp ülkemize yerleşen göçmenler yönünden TCK 30/4 maddesinin uygulanıp uygulanmayacağı sıklıkla tartışılır hale gelmiştir.

Ceza hukuku yönünden temel sorumluluk şekli kasttır. Kast, hareketin bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesidir. Bazı suç tiplerinde, suçun oluşumu için genel kastın yanı sıra özel kastın varlığı aranmaktadır. Bu özel kast hali, suç tanımında yer verilen ve failde bulunması gerektiği belirtilen saikten kaynaklanmaktadır. Soykırım suçu da özel kast ile işlenen suçlardandır. Soykırım suçunun oluşumu için failde, genel kastın yanı sıra, belirtilen grupların tamamını ya da bir kısmını yok etme saiki bulunmalıdır. Suç tanımında yer verilen bu özel kast soykırım suçunu, diğer suçlardan ayıran önemli bir unsurdur. Fiil işlenirken bu özel kastın (grubun tamamının ya da bir kısmının yok edilmesi saiki) bulunmaması halinde fail tarafından gerçekleştirilen fiil soykırım suçu kapsamında değerlendirilmez fakat diğer koşulların oluşması halinde insanlığa karşı suç ya da ceza hukukunda düzenlenen adi nitelikte kasten adam öldürme gibi başka bir suç kapsamına girebilir.