Alper SAĞLIK’s research while affiliated with Çanakkale Onsekiz Mart University and other places

Küreselleşen dünyanın en büyük problemlerinden biride hızla artan nüfusa karşı kentlerin kontrolsüz bir şekilde büyüme eğilimleri ve dolaylı olarak kentlerde boşlukların azalıp yapılı çevrenin artmaya başlamasıdır. Kentlerin sahip oldukları ve tarihi-kültürel özelliklerin korunarak geleceğe taşınmasındaki şüphesiz en önemli bileşenler bir kentin sahip olduğu kamusal mekânlardır. Kentlerin sahip oldukları kamusal mekân olarak tanımlanabilecek; meydanları, avluları, açık ve yeşil alanları, parkları kentlerin kimliklerini oluşturan ana materyaller olmakla birlikte insanların sosyalleşebileceği alanlara imkân sağlamaktadırlar. Günümüzde kamusal mekânların sayı kapsamında azalma eğilimin yanı sıra nitelikleri açısında da eksikler yaşanmaktadır. Bir kentin kamusal mekânlarında gerçekleşen aktivite ile o kentin yaşam kalitesi açısından doğru orantı bulunmaktadır. Bu sebeplerden dolayı kamusal mekânlarda ‘kalite’ kavramı üzerinde birçok çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacını da Çanakkale kent merkezinde yer alan ve sahip olduğu tarihi ve kültürel değerler bakımından kent içinde önemli yere sahip olan; Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Anafartalar Yerleşkesi, Devlet Hastanesi ve Çimenlik Kalesi’nin ‘kamusal mekân kalitesi’ parametreleri çerçevesinde incelemek, birbirleri ile de karşılaştırma yaparak eksik olan noktalarda öneriler getirmektedir. Çalışmada, belirlenen mekânsal kalite göstergeleri çerçevesinde; çalışma alanlarının analizleri yapılmış ve mekânsal kalite aralıkları puan sistemine göre puanlandırma yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda Çimenlik Kalesi’nin kamusal mekân kalitesi kapsamında en yüksek puanı alıp, Çanakkale Devlet Hastane’nin ise en düşük puanı aldığı saptanmıştır.

Public open spaces provide many services that will improve the physical and mental health of the society and increase the quality of life. These services are an important indicator for measuring spatial quality. In this study, it is aimed to evaluate the reinforcement elements used in the Özgürlük Park in the city of Çanakkale according to the spatial quality criteria in the Space Quality Diagram. Situation analysis, which is a component of the qualitative research design, was used in line with the target and the reinforcement elements were evaluated as successful or unsuccessful. As a result, it was determined that the park is an area with high quality value, but the "maintenance" criterion was found to be insufficient in the area. It is suggested that the maintenance and repair works of the reinforcement elements and plant elements in the area should be carried out regularly.

Kentsel mekânlar kullanıcının gün içinde rekreasyonel faaliyetlerini gerçekleştirdikleri mekânlardır. Bu mekânlardan kentsel parklar barındırdıkları açık yeşil alan ve donatı elemanları ile bireyleri fiziksel ve psikolojik açıdan olumlu etkilemektedir. Fakat her kullanıcı aynı niteliklere sahip değildir. Kent içinde oldukça öneme sahip olan kent parklarının tasarımında dezavantajlı kullanıcılar da göz önüne alınmalıdır. Bu çalışma kapsamında kentsel dış mekânlarda herkes için tasarım örnekleri incelenmiş ve Çanakkale’deki kent parklarından Halk Bahçesi’nin durum tespiti yapılıp eksiklikleri saptanmıştır. Çalışma sonucunda, kentsel dış mekânların tüm kullanıcılar tarafından işlevsel kullanımı Evrensel Tasarım Merkezi’nin ortaya koyduğu 7 ilke doğrultusunda irdelenmiş, konu dâhilinde literatürde saptanan eksikliklere ışık tutacağı düşünülmüştür. Bu bağlamda Çanakkale Halk Bahçesi’ne yönelik herkes için tasarım önerileri geliştirilmiştir.

Ekolojik peyzaj tasarımı, doğanın model olarak alındığı, doğala yakın tasarımı hedefleyen bir yaklaşımdır. Sürdürülebilir bir yaşam alanı oluşturmak ekolojik peyzaj tasarımının temel amacıdır. Dolayısıyla insan etkisiyle ortaya çıkarılan tasarımın, doğal alanla bir bütün haline gelebilmesini sağlamak amacıyla ekolojik tasarım uygulanmalıdır. Bu çalışma, Çanakkale kenti açısından önemli bir ekolojik kaynak olan Sarıçay Nehri ve yakın çevresini kapsamaktadır. Bu çalışma ile Çanakkale kenti için önemi bir doğal kaynak olan Sarıçay Nehri ve yakın çevresinin ekolojik açıdan potansiyelinin ortaya koyulması ve değerli bir duruma getirilmesi amaçlanmaktadır. Bu bağlamda Sarıçay Nehri ve yakın çevresi; ekolojik ilkeler açısından sulak alanlar, sert zeminler, bitkisel öğeler, çöp kutuları ve alan kullanımları başlıkları altında incelenmiştir. Çalışma alanı, ekolojik peyzaj tasarımı kriterleri doğrultusunda incelendiğinde bu kriterleri karşılamadığı tespit edilmiştir. Alanda, sulak alanların bakımsız ve kirli olduğu, sert zeminlerin alana oldukça hâkim olarak ısı adaları yarattığı, bitkisel tasarımların oldukça yetersiz ve kopuk olduğu, çöp kutularında kullanılan yapı malzemelerinin alana entegre edilmemiş olduğu, alan kullanımlarının tek bir noktada toplanmış olması gibi sorunlar saptanmıştır. Çalışma alanı ile benzerlik gösteren Seine Nehri ekolojik potansiyel olarak karşılaştırılmış ve sorunlara yönelik çözüm önerileri getirilmiştir.

Kentler, dünya üzerinde tüm insanlara kaliteli ve konforlu yaşam alanları sunmaktadır. Hızlı bir artış gösteren nüfus, ekonomik, sosyal ve teknolojik gelişmeler; kentlerde bazı olumsuz etkiler göstermektedir. Kırsal alanlardan kentlere yaşanan göçler sonucunda; artan nüfus ve plansız kentleşme, iklim değişikliğine neden olarak fiziksel çevreyi ve insan yaşamını tehdit etmektedir. Bu olumsuz etkilerin ortadan kaldırılması için geleceğe yönelik sürdürülebilir yaklaşımlar benimsenmiştir. Bu yaklaşımlardan birini oluşturan yeşil iş parkları, fiziksel çevrenin daha sürdürülebilir olmasını sağlayarak sağlıklı ve sosyal yaşamlar sunmaktadır. Çalışmada, yeşil iş parklarının ne olduğu açıklanmış, bu parkların insan ve toplum sağlığı üzerindeki faydalarına değinilerek dünyadaki örneklerine yer verilmiştir. Çalışma ile sürdürülebilir kent kavramını benimsemek, kullanıcılara konforlu alanlar sunmak ve yapılı çevre arasındaki bağlantıyı güçlendirmek amaçlanmıştır.

Animasyonlar insanı konu alan, eğlendiren ve düşündüren, yeri geldiğinde hüzünlendiren kareler bütünüdür. İnsana aktarılmak istenen duygu ve düşüncelerin tümü animasyonlar aracılığıyla sağlanabilir. Tüm insanlığı ilgilendiren çevre sorunları, doğa olayları ya da ders alınması gereken farklı konular animasyon yardımıyla 7’den 70’ e herkese anlatılabilmektedir. Animelerde anlatımda kullanılan mekân kavramı için mimarinin birçok dalından faydalanılır. Bu çalışmada, nitel araştırma yöntemleri içinde yer alan içerik analizi yöntemi kullanılarak anime dünyasında önemli bir isim olan Japon manga ve anime sanatçısı Hayao Miyazaki’ye ait 3 adet Japon animesi seçilmiştir. Çalışma kapsamında, Japon animelerinde ön planda olan peyzaj unsurları irdelenmiş, peyzaj olgusunun animelerde nasıl değerlendirildiğini ve hangi ölçüde olduğunu göstermek amaçlanmıştır. Bu sebeple Hayao Miyazaki’nin “Rüzgârlı Vadi, Komşum Totoro, Rüzgâr Yükseliyor” eserleri seçilmiştir. Çalışmada göstergebilimsel çözümleme yönteminden faydalanılarak filmlerdeki sahneler incelenmiştir. Seçilen filmlerde Miyazaki'nin peyzaj unsurlarını kullanarak evrensel çevre problemlerini çevresel farkındalığı başarılı bir şekilde ele aldığı görülmüştür. Böylece peyzaj mimarisinin farklı bir alanda kullanımı daha gösterilmiştir.

Bu çalışmada İslam medeniyetleri bahçelerinin genel özelliklerine, farklı kültür bahçeleriyle olan genel benzerlik ve farklılıklarına ve İslam medeniyetlerinde öne çıkan bahçelere yer verilmiştir. İspanya’da yer alan: Alcazar, Elhamra, Ulu Cami, Medinetü’z-Zehra, İran’da yer alan: Çihil Sütun, Bağ-ı Fin, Bağ-ı Taht, Şah Gölü Bahçesi, Hindistan’ da yer alan: Ram Bağ, Nişat Bağ, Tac Mahal, Şalemar Bağ, Türkiye’de yer alan Osmanlı ve Selçuklu eserleri: İstanbul sarayları (Topkapı, Yıldız, Üsküdar) ve Alanya Hasbahçe bunlardan bazılarıdır. Din felsefesiyle birlikte ilkim ve coğrafi özellikler, kültürler arası etkileşim İslam medeniyetleri bahçelerinin oluşturulmasında ki en etkin özelliklerdir. İslam çok geniş bir coğrafyada çok farklı kültürlerle etkileşim halinde olduğu için onlardan etkilenmiş fakat yüzyıllarca karakteristik özelliklerini korumuştur. Bahçenin, cennetin dünyadaki yansıması olarak görülmesi, asırlarca güzele ulaşmaya çalışan insanların çevreyi, doğayı şekillendirip oluşturduğu güzelliği, estetiği bu alanda toplayabilme isteğini oluşturmuştur. İslami anlayışla bahçecilik yeni manevi değerler kazanmıştır. Böylece ihtişamlı, büyük, cennet tasvirine yakın şaheserler meydana çıkarılmıştır.