İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri
Görüntüleme Yöntemleri
Sempozyum Dizisi No: 69 • Ocak 2010; s. 9 - 31
ÇOCUK ve ADOLESANDA OBEZİTE
Prof.Dr.Emel Gür
TANIM ve EPİDEMİYOLOJİ
Obezite, erişkin ve çocuklarda sık rastlanan, önemli bir halk sağlığı sorunudur. Çocukluk çağı obezitesi özellikle gelişmiş ülkelerde olmakla beraber bütün dünyada artan bir prevalansa sahiptir. Çocukluk çağında başlayan obezitenin erişkin yaşlarda da devam ettiğini gösteren çok sayıda çalışma vardır. Obezite hem çocukluk, hem de erişkin dönemde neden olduğu sorunlar ve erişkin dönemde yüksek morbidite ve mortalite oranları nedeniyle önlenmesi ve tedavi edilmesi gereken bir durumdur.
Tanım
Obezite, genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi sonucu ortaya çıkan multifaktöriyel ve kompleks bir hastalıktır ve önemli fiziksel, sosyal sorunlara yol açmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan tanımlamaya göre obezite; vücut kompozisyonunda insan sağlığını olumsuz şekilde etkileyecek düzeyde yağ miktarının artışıdır. Diğer bir deyimle obezite; vücuttaki yağ dokusunun yağsız vücut kitlesine oranının artmasıdır, yani vücut ağırlığına yansıyan yağ dokusu fazlalığıdır.
Sınıflandırma
95
A- Etyopatogeneze göre sınıflandırma;
1- Eksojen obezite (Basit obezite): Beslenme ile ilgili nedenlere bağlıdır, altta yatan önemli bir patoloji yoktur.
2- Endojen obezite (Sekonder obezite):Endokrin, metabolik hastalıklar ya da genetik sendromlarla birlikte görülür. Altta yatan nedene göre; boy kısalılğı, mental retardasyon, hipertansyon, majör ve minör anomaliler birlikte bulunabilir.
B- Obezitenin başlama yaşına göre sınıflandırma:
1- Çocukluk dönemi obezitesi
a- İnfantil obezite (süt çocuğu obezitesi): 0-2 yaş arasında rastlanır.Erişkindönemde obeziteyeyolaçmaoranı%10-20’dir.
b- Çocukluk yaş grubu obezitesi: 6-10 yaş arası görülür, %40 oranında erişkin döneme yansır.
c- Adolesan obezitesi: 11-18 yaş grubunda görülür, %75-80 oranında erişkin dönemde devam eder.
2- Erişkin dönem obezitesi: 18 yaş sonrası görülen obezite, önemli oranda morbidite ve mortaliteye yol açar.
Obezite Fenotipleri
Obezite ; vücuttaki fazla yağ dokusunun dağılımı ve anatomik özelliklerine göre başlıca dört tipte görülür.
1- Jeneralize obezite: Yağ dokusu tüm vücuda eşit oranda dağılmıştır. 2- Android (trunkal) obezite: Yağ dokusu gövdenin üst bölümünde
lokalize olmuştur.
3- Gynoid obezite: Yağ dokusu pelvik ve glutea-femoral bölgede lokalizedir.
4- Visseral (intra abdominal) obezite: Yağ dokusu intra abdominal bölgede lokalizedir. Çocuklarda değişkenlik göstermekle birlikte
96
subkutan dokuda birikim söz konusudur. Bel çevresi önemli tanı kriteridir. Yüksek bel çevresi; BKİ 25 ile 34.9 kg/m2 arasında olan erişkinlerde hiperlipidemi, hipertansiyon, hiperinsülizm, tip II diabet yüksek insidansı ile yakın ilişkilidir.
Obezite Tanı Kriterleri
Obezite tanı kriterleri; ucuz, güvenilir, kolay uygulanır, tekrarlanabilir, değişikliklere duyarlı, yağ dokusu miktarını belirleyici, morbidite ve mortalite hakkında bilgi verici özellikte olmalıdır. Obeziteyi değerlendirirken vücuttaki yağ dokusu ile yağsız dokunun oranlarının belirlenmesi önemlidir. Vücuttaki yağın ölçümü için günümüzde direkt ve indirekt yöntemler kullanılmaktadır.
Obezitenin Ölçüm Yöntemleri
1- Vücuttaki Yağın Direkt Ölçümü
a. Sualtı tartımı ile vücut dansitesinin hesaplanması: “Altın standart” olarak kabul edilmektedir. Farklı dansitede olan yağsız doku ile yağ dokusu su altı tartımı ile belirlenmektedir. Ancak bazı hastalarda, özellikle çocuklarda uygulanması çok zordur.
b. Toplam vücut suyunun izotop dilüsyonu ile saptanması: 2 veya 3 değerlikli hidrojen izotopu kullanılarak izotop dilüsyonu metodu ile total vücut sıvısı saptanabilmektedir. Yağsız doku kitlesindeki su miktarı sabit (%72) kabul edilerek hesaplama yapılır.
c. Toplam vücut potasyumunun ölçülmesi: potasyum vücutta yağsız doku kompartmanında bulunduğu için vücut potasyumunun ölçümü yağsız doku kitlesi hakkında fikir vermektedir.
d. Nötron aktivasyon : Ekstrasellüler sıvı ve öğeler nötron aktivasyon tekniği ile bulunur.
e. Vücudun biyoelektriksel iletkenliğinin saptanması(TOBEC:total body electrical conductivity) Elektromanyetik alanda yag dokusu
97
ve sıvı kompartmanın yanıtlarının farklı olması vücut yağının ölçümüne olanak saglar.
f. Ultrasonografi: Subkutan yag depolanmasını gösterir
g. Manyetik rezonans görüntüleme: Visseral ve subkutan yag depolanmasını gösterir.
h. Dual enerji x-ray absorpsiyonunun değerlendirilmesi (DEXA):Dokularda fotonların veya X ısınlarının absorpsiyonları farklıdır. Absorpsiyon farklılıklarının ölçümü vücut kompozisyonunu belirlemede altın standarttır.
ı. BodPod vücut kompozisyon sistem: Vücut ağırlıgının hidrostatik ölçümü basınç farkı hesaplanarak yapılır. Kişi 450 L bir su yatagına oturtulup, olusan basınç farkları ölçülerek, vücut volümü hesaplanır ve vücut dansiteside hesaplanır.
Vücut yağının direkt ölçüm yöntemleri; uygulama zorluğu, pahalı olması, araştırmalarla sınırlı olması, bazı yöntemlerin radyasyon riski taşıması v.s nedenlerle obezite tanısında özellikle çocuklarda kullanılmamaktadır.
2. Vücuttaki Yağın İndirekt Ölçümü
Antropometrik ölçümler kolay, hızlı, pratik ve ucuz oldukları için obezite tanısında sıklıkla kullanılan yöntemlerdir. Bunlar arasında en sık kullanılanlar boya göre ağırlık (rölatif ağırlık),çevre ölçümleri, cilt kıvrım kalınlıkları ve vücut kitle indeksidir
a. Boya göre ağırlık (Rölatif Ağırlık-RA)
Çocuklar obezite açısından değerlendirilirken çocuğun ağırlığı, ideal ağırlık ile karşılaştırılmaktadır. İdeal ağırlığın belirlenmesinde her ülkenin kendi standartlarının kullanılması gerekmektedir. Yaş ve cinsiyete göre düzenlenmiş boy ve vücut ağırlığını içeren tablolardan yararlanılarak çocuğun boy yaşına uygun ağırlığı bulunur. Boyunun 50 persentilde olduğu yaşın 50 persentildeki ağırlığı o çocuğun ideal ağırlığıdır. Çocuğun
98
ölçülen ağırlığının ideal ağırlığına oranlanması ile rölatif ağırlık saptanır.
(Rölatif ağırlık= hastanın ölçülen ağırlığı/ ideal ağırlığı ağırlığı x 100)
Rölatif ağırlığın %110-120 arasında olması fazla tartılı (overweight), %120’nin üzerinde olması obezite kabul edilmektedir.
b. Vücut kitle indeksi (VKİ), “Body Mass Index” (BMI)
Vücut kitle indeksi obezitenin değerlendirilmesi için kullanılan en pratik ve günümüzde en kabul gören yöntemdir. Ölçülen ağırlığın (kg) boyun (m) karesine oranıdır (VKİ= ağırlık (kg) / boy2(m2) . VKİ çocuklarda yaşa ve cinse göre değişkenlik gösterir. Yaşa ve cinse göre VKİ persentilleri belirlenmiştir. Bu tabloya göre Yaş ve cinsiyete göre belirlenmiş çizelgelerde 85 ila 95 persentil arası fazla tartılı, 95.persentil üzerinde kalan vakalar obez olarak değerlendirilmektedir. Ancak bu tanım persentillerin elde edildiği topluma özgü olup ülkeler arası karşılaştırmalarda pek elverişli değildir. Örneğin; ABD çocuklarının 82. persentil değeri, Brezilya çocuklarının yaklaşık 95. persentil değerine ve İngiliz çocuklarının yaklaşık 90 persentil değerine uymaktadır. Bu yüzden dört kıta (Asya, Avrupa, Kuzey ve Güney Amerika) çocuklarından elde edilen veriler birleştirilerek 2-18 yaş arası uluslar arası VKİ değerleri elde edilmiş ve çocukluk çağı obezitesi için bu ölçütlerin kullanılması önerilmiştir (IOTF: International Obesity Task Force).
b.Çevre ölçümleri
Çevre ölçümleri vücut dansitesi, yağsız vücut dokusu, yağ dokusu kitlesi, total vücut protein kitlesi ve enerji depolarının göstergesidir. En sık üst orta kol, bel, kalça, uyluk ve baldır çevreleri kullanılır. Bel çevresi abdominal yağının değerlendirilmesinde en pratik ölçüm yöntemidir. Bel/ kalça oranı, yağ dağılımını belirler ve abdominal obezitenin tanısında önemlidir. Yağın abdominal bölgede ve iç organlarda toplanması, Tip ll diyabetes mellitus, hiperlipidemi, hipertansiyon, koroner arter hastalığı
99
ile yakın ilişkili olan insülin direncine yol açmaktadır.
c.Cilt kıvrım kalınlıkları
Obezitede yağın bir kısmı cilt altında toplanır. Cilt altı yağ dokusunu belirlemek için cilt kıvrım kalınlığı ölçümü yapılır. Ölçüm kaliper denen özel aletlerle yapılır. En sık kullanılanlar “Harpenden” ve “Lange” kaliperleridir. Cilt kıvrımları aletin uçları arasında tutulur ve kalınlık göstergeden okunur. Triseps, biseps, subskapular ve suprailiak bölgelerde ölçüm yapılabilmektedir. Yaygın olarak kullanılan triseps cilt kıvrım kalınlığı ölçümüdür. Yaşa göre belirtilen persentillere göre 85 persentil üzerindeki ölçümler obezite olarak değerlendirilmektedir.
Obezite Prevalansı
Yapılan çok sayıda çalışmada çocukluk çağı obezitesinin prevalansının son yıllarda artmakta olduğu gösterilmiştir. Ancak veri toplanmasında kullanılan metodların farklılığı sonuçların karşılaştırılmasında ve değerlendirilmesinde zorluklar yaratmaktadır.
Tüm dünyada 144 ülkede gerçekleşen 450 ulusal çalışmanın analizi sonucunda ; 35 milyonu gelişmekte olan ülkelerde olmak üzere 43 milyon okul öncesi dönemi çocuğunun fazla tartılı ve obez, 92 milyon çocuğun ise fazla tartılı olma riski taşıdığı belirlenmiştir. Bu çocuklarda fazla tartılı olma ve obezite prevalansının 1990 yılında %4.2’den, 2010 yılında %6.7’ye ulaştığı, 2020 yılı için bu oranın %9.1’e ulaşacağı ve 60 milyon çocuğun fazla tartılı ve obez olacağı tahmin edilmektedir. Afrika için çocukluk çağı fazla tartılı olma ve obezite oranı 2010 yılı için %8.5 olup, 2020 yılında bu oranın %12.7’ye yükselmesi beklenmektedir. Asya kıtasında yaşayan çocuklarda fazla tartılı ve obez çocuk oranı 2010 yılı için %4.9 (18 milyon) bulunmuştur. Gelişmekte olan ülkelerde okul çocukluğu ve adolesan dönemde fazla tartılı ve obez çocuk oranları Tablo I’de görülmektedir.
100
Gelişmiş ülkelerde değişik yaş gruplarında kız ve erkek çocuklarında fazla tartılı olma ve obezite prevalansları Tablo II’de görülmektedir.
ABD’de gerçekleştirilen beslenme ve sağlık taramaları (NHANES) obezite prevalansı hakkında güvenilir bilgiler vermektedir.ABD’de çocuk ve adolesanlarda (2-19 yaş) obezite prevalansı 2007-2008 yıllarında %16.9 düzeyine ulaşmış olup, en hızlı artışı 1976-1980 ve 1999-2000 yılları arasında göstermiş (%5.5 ve %13.9).Buna karşın, 1999-2000 ve 2007-2008 yılları arasında önemi bir artış kaydedilmemiştir (%13.9 ve %16.9)(Tablo III).
İngiltere’de 1995 yılında %11.5 olan obezite oranı, 2007 yılı itibarıyla %16.5 düzeyine ulaşmıştır. Fazla tartılı ve obez çocuk oranı ise %24.5’den %30.4 düzeyine yükselmiştir (Tablo IV).
Ülkemizde çocuk ve adolesanlarda obezite sıklığını araştıran ulusal bazda bir çalışma olmamakla birlikte lokal ve bölgesel düzeyde yapılan çeşitli çalışmalar bulunmaktadır.
Neyzi ve ark.1966-68 yılları arasında İstanbul’da üç bin çocukta yaptığı araştırmada obezite oranını kızlarda %9.2, erkeklerde %11.2 düzeyinde bulmuş, sosyoekonomik düzeyle doğru orantılı olarak obezite sıklığının arttığını göstermiştir.
Gür E. ve ark. İstanbul’da yedi ilçe, 14 ilköğretim okulunda, 6-16 yaşlar arasındaki1583 çocukta fazla tartılı çocuk oranını %10.7, obezite sıklığını ise %7.3 bulmuştur.
Ankara’da Şimşek F. Ve ark. 6-17 yaş grubunda 1510 çocukta obezite oranını%4.8 bulmuştur.
Ankara’da Cinaz ve ark.’nın 6-14 yaş arası 12.600 okul çocuğunu kapsayan geniş saha çalışmasında ise obezite prevalansı %7.5, fazla tartılı çocuk prevalansı %6.3 olmak üzere toplam %13.8 olarak saptanmıştır. Obezite sıklığı ırk, yaş ve cinsiyete göre farklılık
101
göstermektedir.
Öner N ve ark. Edirne’de 1217 yaş grubu 989 çocukta fazla tartılı olma sıklığını kızlarda %10.6, erkeklerde %11.3, obezite oranlarını ise sırasıyla; %2.1 ve %1.6 düzeyinde saptamıştır.
Düzce’deŞimşek E. ve ark. çalışmalarında6-17 yaş arası 6924 çocukta fazla tartılı çocuk oranını %10.3, obezite oranını %6.1 saptamış, kırsal alanda sıklığın azaldığını göstermişlerdir.
İzmir’de Kalkan ve ark. 6-10.5 yaşları arasında 4548 çocukta obezite oranını %9.1 düzeyinde saptamıştır.
Semiz S ve ark. Denizli’de 6-17 yaş grubunda 850 çocukta fazla tartılı çocuk ve obezite oranını sırasıyla; %11.6 ve %1.4 olarak belirlemiştir.
Antalya’da Türkkahraman D ve ark. 2455 6-17 yaş grubu çocuklarda fazla tartılı ve obezite oranlarını %14.3 ve %3.6 düzeyinde bulmuştur.
Elazığ’da Pirinççi E. ve ark. 6-11 yaş grubunda, 1782 kız ve 1860 erkek çocukta yaptıkları çalışmada fazla tartılı çocuk oranının %13.5, obezite oranının %1.6 olduunu göstermiştir.
Ülkemizde obesite sorununun İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirlerde daha yaygın olduğu, kırsal alanlarda daha az rastlandığı gözlemlenmektedir.
Başlıca gelişmiş ülkeler olmak üzere, tüm dünyada obezite oranları erişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da dramatik bir artış göstermektedir.Yapılan çalışmalar çocukluk döneminde başlayan obezitenin önemli bir oranda erişkin döneme yansıdığını göstermektedir. Tip II diyabet, dislipidemi, hipertansiyon ve kardiyovasküler hastalıklara yol açabilen, yüksek oranda morbidite ve mortaliteye neden olan obezitenin önlenmesi, erken dönemde tanınması ve tedavi edilmesi
102
koruyucu sağlık politikalarının başında yer almalıdır.
KAYNAKLAR
1- Cinaz P. Obezite. Clinic Pediatri 2007;2(6):18-27.
2- Duerenberg P., Weststrate JA, Seidell JC.Body mass index as a measureof body fatness. Age and sex spesific prediction formulas. British J Nutr1991;65:105-11.
3- Günöz H., Büyükdevrim A. S., 3-6 yaş arası İstanbul çocuklarında beslenme özellikleri ve obeziteyi etkileyen faktörler. Klinik Gelişim 1993; 6:2692-8.
4- Gür E, Akkuş S, Can G,Güzelöz Ş, Çifçili S, Celkan T, Ercan O, Turhan P, Yıldız İ, Sever L, Arvas A, İlter Ö. An epidemiological study of Turkish school children.ESSOP, Annual Congress of European Society for Social Pediatrics, School Health, 13-16 October 1999,,Programme and Abstract Book, İstanbul, p:60
5- NOO/International Comparisions of Obesity Prevalence, June 2009. (http:// www.noo.org.uk/uploads;doc 799.)
6- Kalkan S., Özcan T., Darcan Ş., Dizdaner C.. İzmir İli Bornova ilçesinde 6-10.5 yaş arasında 4548 çocuğun obezite prevalansı ve risk faktörleri açısından değerlendirilmesi. VII. Ulusal Pediatrik Endokrinoloji Kongresi Özet Kitabı. Trabzon 2002, 161.
7- Mercedes de Onis, Monica Blössner, Elaine Borghi. Globaldatabase on child growth and malnutrition: Global prevalence and trends of overweight and obesity among preschool children. Am J Clin Nutr 2010;92:1257-64.
8- Ogden C, Carrol M. Prevalence of obesity among children and adolescents: United States, Trends 1963-1965 throught 2007-2008. Divison of health and nutrition ex- amination surveys.CDC.NCHS Health E- Stat ( http.// www.cdc.gov/nchs/data/hestat/ obesity_child_07_08/obesity_child_07_08.htm)
9- Öner N., Vatansever N., Sari A, Ekoklu E., Güzel A., KarasalihoğluS.,Barış N. Preva- lence and underweight, overweight and obesity in Turkish adolescents. Swiss Med Wkly 2004;4 134(35-36):529-33.
10- Pirinççi E., Durmuş B.,Gündoğdu C., Açık Y. Prevalence and risk factors ofoverweiht and obesityamong urban schoolchildren in Elazığ City, Eastern Turkey, 2007. Ann Hum Biol 2010;37(1):44-56.
11- Sağlam H, Erokutan İ, Tarım Ö. Bursa il merkezinde 6-12 yaş grubu okul çocuklarında obezite prevalansı ve etkileyen faktörler. VII. Ulusal Pediatrik Endokrinoloji Kongresi Özet Kitabı, Trabzon, 2002;93.
12- Semiz S.,Özmert MA Özdemir, Sözeri A. Özdemir. Denizli Merkezinde 6-15 yaş
103
grubu çocuklarda obezite sıklığı. Pamukkale Tıp dergisi 2008;1:1-4.
13- Şimşek F., Ulukol B.,Berberoğlu M.Ankara’da bir ilköğretim okulunda ve lisede obezite sıklığı. Ankara Üniversitesi tıp Fakültesi Mecmuası 2005:58:163-66.
14- Şimşek E., Akpınar S., Bahçebaşı T., Şenses DA., Kocabay K. The prevalence of overweight and obese children aged 6-17 years in the West Black Sea Region of Turkey. Int J Clin Pract. 2008;62(7) 1033-8.
15- Türkkahraman D, Bircan I, Tosun O, Saka O. Prevalence and risk factors of obesity in school children in Antalya, Turkey. Saudi Med J 2006;27 (7):1028-33.
16- World Health Organization Expert Committee: Physical Status: The use and inter- pretation of anthropometry. WHO Technical Report Series no.854. Geneva, World Health Organization, 1995.
17- World Health Organization: Obesity: Preventing and managing the global Epidemic Report of a WHO consultation on obesity. Geneva, World Health Organ Teach Rep Ser.2000;894:1-253.
!8- Chhatwal J., Verma M., Riar SK. Obesity among pre-adolescent and adolescents of a developing country (India). Asia Pac J Clin Nutr2004;13(3):231-5
Tablo I-Gelişmekte olan Ülkeler ve cinsiyete göre fazla tartılı ve obezite prevalansı
———————————————————————————————
Ülke Yıl Yaş Erkek Kız Metod
———————————————————————————————
Meksika
Çek Cum.
Macaristan
Hindistan
Kore
Türkiye
2006 10-17 2005 5-17
1993 10-15 2004 9-15 2003 7-17
2001 12-17 1995 11-17
30.5 31.5 IOTF 23.2 15.3 IOTF 17.8 15.9 IOTF
15.7 12.9 85 th cent. 16.3 10.0 IOTF 11.4 10.3 IOTF
9.8 8.2 IOTF Kaynak:International Association for the Study of Obesity
Slovak Cum. ———————————————————————————————
104
Tablo II- Gelişmiş Ülkeler ve cinsiyete göre fazla tartılı ve obezite prevalansı
———————————————————————————————
Ülke Yıl Yaş Erkek Kız Metod
———————————————————————————————
ABD İspanya Kanada İtalya
Yeni Zelanda Avusturalya İngiltere Yunanistan Portekiz Belçika Irlanda İrlanda Avusturya İzlanda Norveç Almanya Fransa
İsveç
Finlandiya
İsviçre
Japonya
Hollanda
2003 6-17 35.1 2000 13-14 35.0 2004 12-17 32.3 2006 8-9 32.4 2000 11-12 30.0 2007 9-13 25.0 2004 5-17 29.0 2003 13-17 29.6 2002 7-9 29.5 1998 5-15 27.3 2005 2-11 27.0 2005 2-15 23.0 2007 8-12 22.5 1998 9 22.0 1996 10 21.0 2003 5-17 20.4 2000 7-9 17.9 2001 6-11 17.6 1999 12-16 17.2 2007 6-13 16.7 1996 6-14 16.2 2003 5-17 14.7 1996 5-16 14.1
36.0 IOTF 32.0 IOTF 25.8 IOTF 34.0 IOTF 30.0 IOTF 30.0 IOTF 29.3 IOTF 16.1 IOTF 34.3 IOTF 26.7 85th cent. 26.0 IOTF 28.0 IOTF 16.7 90th cent. 25.5 IOTF 21.0 IOTF 20.1 IOTF 18.2 IOTF 27.4 IOTF 10.1 IOTF 13.1 CDC 14.3 IOTF 18.0 IOTF 15.3 IOTF
Danimarka ———————————————————————————————
Kaynak:International Association for the Study of Obesity
Tablo III- Yıllara göre ABD’de çocuk ve adolesanlarda (2-19 yaş) obezite prevalansı
Yaş (yıl) NHES 1963–1965
105
1966-
19702 NHANES 1971–1974 NHANES 1976–1980
NHANES 1988–1994 NHANES 2003–2004
Total - 5.0 16.9
2–5 - 5.0 10.4
6–11 4.2 4.0 19.6
12–19 4.6 6.1 18.1
NHANES 1999–2000 NHANES 2005–2006
5.5 10.0 13.9 5.0 7.2 10.3 6.5 11.3 15.1 5.0 10.5 14.8
NHANES 2001–2002 NHANES 2007–2008
15.4 17.1 15.5 10.6 13.9 11.0 16.3 18.8 15.1 16.7 17.4 17.8
Kaynak: Ogden C, Carrol M. Prevalence of obesity among children and adolescents: United States, Trends 1963-1965 throught 2007-2008. Divison of health and nutrition examination surveys.
Tablo IV- Yıllara göre İngiltere’de çocuklarda obezite ve fazla tatılı/obez çocuk prevalansı
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Obez % 11.5 11.9 12.6 13.4 15.1 14.3 15.0 17.0 16.6 18.8 18.3 16.0 16.5
Fazla
Tartılı 24.5 24.9 25.6 27.5 29.0 26.8 30.1 30.8 31.2 34.0 32.6 29.7 106
30.4
ve obez %
Kaynak: Health Survey for England