Article

De strafrechtelijke grenzen van het demonstratierecht

October 2023
Nederlands Tijdschrift voor Strafrecht 4(3):120-131

DOI:10.5553/NTS/266665532023004003003

Authors:

De strafrechtelijke grenzen van het demonstratierecht Het demonstratierecht is een fundamenteel recht dat wordt beschermd door de Grondwet en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Er zijn strafrechtelijke grenzen aan de uitoefening van dit recht in de Wet openbare manifestaties en in het Wetboek van Strafrecht. In dit artikel worden deze grenzen besproken aan de hand van recente strafzaken, zoals de zaken tegen de Blokkeerfriezen, Willem Engel van Viruswaarheid, klimaatklevers en klimaatactivisten. De strekking van het artikel is dat strafrechters in bepaalde gevallen de grenzen te ruim trekken en een te zware strafrechtelijke aansprakelijk aannemen voor mensen die hun demonstratierecht uitoefenen. Dat neemt niet weg dat die aansprakelijkheid vaak wel bestaat, maar dan in lichtere vormen dan het OM en de strafrechter veronderstellen.

ResearchGate has not been able to resolve any citations for this publication.

ResearchGate has not been able to resolve any references for this publication.

Article

De productaansprakelijkheid : Theorie en praktijk

January 1970

Anja Engelen

Wat doe je als consument, als jouw zopas aangekocht televisietoestel explodeert? Of veel erger als je een ongeval veroorzaakt omdat je auto een gebrek heeft? Op wie kan men zich beroepen? Wie gaat de schade betalen aan u en de eventuele tegenpartij? Daarom vond ik het interessant om mij te verdiepen in deze materie. Vandaar mijn eindwerk over de productaansprakelijkheid. In mijn eindwerk neem ik ... [Show full abstract] jullie vooreest mee naar de jaren '80. Meer bepaald in 1985 werd een Europese richtlijn opgesteld om zo de wetgeving in verschillende lidstaten in verband met de aansprakelijkheid voor gebrekkige producten te uniformiseren . In België werd de Europese richtlijn op 25 februari 1991 naar het Belgisch recht omgezet. Verder leg ik de wet kort uit aan de hand van de artikels. Vervolgens bespreek ik de twee grote groepen van de aansprakelijkheidswetgeving, meer bepaald de contractuele en de extra-contractuele aansprakelijkheid. Omwille van de verzwaarde aansprakelijkheid die de fabrikanten nu kunnen oplopen, zijn zij dan ook op zoek naar middelen om hun aansprakelijkheid in de mate van het mogelijke in te dekken. Deze beschermingsmaatregelen tegen de productaansprakelijkheid hebben dan ook hun plaatsje gekregen in mijn eindwerk. Je hebt het zeker al eens gelezen in de krant! Producten die door de fabrikant teruggeroepen worden naar de fabriek of naar de winkel. De zogenaamde recall of terughaalacties. Wat tevens in mijn eindwerk is opgenomen is de CE- markering die men op producten aanbrengt om aan te tonen dat men, als fabrikant, voldoet aan de nodige normen en eisen. Wat zeker niet mocht ontbreken, is het hoofdstuk verzekeringen. In dit gedeelte wordt de bedrijfspolis aansprakelijkheidsverzekeringen ondernemingen besproken. Ook komen de aanvullende verzekeringen aan bod. Omdat ik tenslotte niet enkel theorie in mijn eindwerk wilde opnemen, heb ik tevens drie praktijkstudies opgenomen die lopende waren tijdens mijn stageperiode. De studies handelen over de productaansprakelijkheid. Hierin wordt duidelijk dat schade lijden één zaak is maar de fout bewijzen een andere. Zoals u ziet, uitgebreid en boeiend genoeg om mijn eindwerk even rustig te lezen.

Article

De minnelijke schikking voor milieucriminaliteit na het Vlaamse Milieuhandhavingsdecreet: tussen bes...

January 2011

Roel Meeus

Mei-juni 2009 is de nieuwe Vlaamse milieuhandhavingsregelgeving in werking getreden . De Vlaamse decreetgever heeft sterk ingezet op een bestuurlijk beboetingsstelsel, met exclusieve bestuurlijke geldboeten voor zgn. milieu-inbreuken – kleinere milieucriminaliteit die niet langer penaal kan worden vervolgd – en alternatieve bestuurlijke geldboeten voor zgn. milieumisdrijven die pas bestuurlijk ... [Show full abstract] kunnen worden afgehandeld wanneer de procureur des Konings tijdig laat weten niet penaal te zullen vervolgen, beiden eventueel gecombineerd met een bestuurlijke voordeelontneming. De bestuurlijke beboetingsambtenaar voor zowel milieu-inbreuken als milieumisdrijven is de zgn. gewestelijke entiteit , meer concreet de afdeling Milieuhandhaving, Milieuschade en Crisisbeheer binnen het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie (hierna: ‘afdeling Milieuhandhaving’) . De nadruk ligt thans op een bestuurlijk handhavingsmodel; het strafrecht is alleen voorbehouden voor de zwaarste gevallen (ultimum remedium) . De bedoeling en de verwachting zijn dus dat het strafrecht minder zal worden ingezet ten voordele van een bestuurlijke afhandeling van milieucriminaliteit. Milieu-inbreuken komen sowieso niet meer bij de parketten terecht; deze zijn volledig gedepenaliseerd. M.b.t. milieumisdrijven behouden de parketten het eerstebeslissingsrecht en treden ze op als spelverdeler. Het is de procureur des Konings die beslist om een leefmilieudossier over te maken aan de afdeling Milieuhandhaving voor een (alternatieve) bestuurlijke afhandeling, dan wel in eigen beheer te houden en te seponeren, een minnelijke schikking aan te bieden of te dagvaarden. In het kader van dit artikel stelt zich daarom de vraag naar de impact van de inwerkingtreding van de nieuwe Vlaamse milieuhandhavingsregelgeving op het schikkingsbeleid van de parketten.

Article

Full-text available

Naar een verbetering van strafmotiveringen. Een onderzoek naar de effectiviteit van het PROMIS model

January 2008

Naar aanleiding van kritiek op de inzichtelijkheid van strafrechtelijke vonnissen door zowel leken als professionals is de rechterlijke macht in 2004 een grootschalig project gestart: Promis. Doel van het project is om tot een betere bewijs- en strafmotivering te komen en daarmee tot een betere communicatie tussen de strafrechter, betrokkenen en uiteindelijk de samenleving als geheel. Tijdens het ... [Show full abstract] project werd een model ontwikkeld met behulp waarvan deze doelstelling bereikt zou moeten worden. Uit de positieve evaluaties van het project kan echter niet direct worden opgemaakt of de argumentatie die de strafrechter presenteert voor de soort straf en de duur van de straf inzichtelijker is geworden dan voor de introductie van het model het geval was. Dit was de aanleiding om aan de hand van een corpusvergelijkend onderzoek na te gaan of de argumentatie inderdaad inzichtelijker is geworden. In deze bijdrage worden de resultaten van het onderzoek gepresenteerd.

Article

Rechtsbescherming tegen bestraffing in het strafrecht en het bestuursrecht: een rechtsvergelijking t...

January 1970

Stijnen R

De auteur vergelijkt het Nederlandse bestraffende bestuursrecht en het Nederlandse strafrecht waar het gaat om de rechterlijke activiteit. Verschillende processuele, maar ook materieelrechtelijke thema’s komen aan de orde aan de hand van de taak van de bestuurs- en de strafrechter bij de (beoordeling van het besluit tot) strafoplegging. De toegang tot en de toetsing door het Europees Hof voor de ... [Show full abstract] Rechten van de Mens en de Unierechter is verweven met beide trajecten van rechtsbescherming. De Europese rechtspraak komt dan ook ruimschoots aan bod. Er wordt ook een vergelijking gemaakt tussen de onderliggende materiële en procedurele normen die van toepassing zijn op bestraffi ng in beide rechtsgebieden. Het gaat hier om de materiële normstelling, waarbij het legaliteitsbeginsel en bepaaldheidsgebod een rol spelen, alsmede leerstukken omtrent daderschap, deelneming en schuldgradaties. En om de bewijsvoering in het straf- en bestuursrecht en de verdedigingsrechten afgezet tegen de bevoegdheden van opsporingsambtenaren en toezichthouders. Tenslotte komt de inzet van sancties en de strafvervolging en de op te leggen straf aan de orde, waarbij ook aandacht uit zal gaan naar de hoogte van de boete. Veel van deze normen zijn terug te voeren op mensenrechtenverdragen en het recht van de Europese Unie.

Article

De autonome werkstraf : De wet van 17 april 2002

January 1970

Leen Pauwels

Op 7 mei 2002 verscheen in het Belgisch Staatsblad de Wet van 17 april 2002 tot invoering van de werkstraf als autonome straf in correctionele zaken en in politiezaken. Door deze wet werd het sanctiearsenaal van de strafrechter uitgebreid met een nieuwe straf die op termijn de dienstverlening volledig moet vervangen. Door de invoering van de werkstraf als autonome straf werd het mogelijk om een ... [Show full abstract] werkstraf als hoofdstraf op te leggen voor feiten die bestraft kunnen worden met een politie- of een correctionele straf. Al vlug bleek echter dat er door de wetgever bepaalde aspecten zoals b.v. de verhouding van de werkstraf tot de gevangenisstraf, niet of onvoldoende geformuleerd waren. De nieuwe mogelijkheden werden vrij vlug ontdekt en reeds vanaf de eerste maanden volgend op de inwerkingtreding van de wet werd de werkstraf vrij frequent opgelegd. Twee jaar rechtspraak omtrent de werkstraf kan ons dan ook een idee geven van wat de wetgever in bepaalde gevallen nu juist bedoelde.

Article

Full-text available

"Een broek met een gulp!!" Tegendraadse kleding en subcultuur

January 1992

Judith Schuyf

1 Inleiding Dit artikel gaat over kleding als uitdrukkingsmiddel voor seksualiteit en in het bijzonder tegendraadse seksualiteit. In onze maatschappij geven kle-ding en gedrag de duidelijkste aanwijzing omtrent de sekse van de drager. Maar de relatie tussen kleding en seksuele persoonlijkheid is op zijn minst ambigue. Als men zijn seksuele persoonlijkheid al kan uitdrukken, hoe ge-beurt dat dan? ... [Show full abstract] Wat is de relatie tussen 'normale' kleding en 'afwijkende' kle-ding? Zijn er wetmatigheden in deze relatie te ontdekken en zo ja, welke? De antwoorden op sommige van deze vragen geef ik aan de hand van materiaal dat ik verzamelde voor een onderzoek naar de geschiedenis van het persoonlijke leven van lesbische vrouwen in Nederland. Deze studie zal binnenkort gepubliceerd worden onder de titel Een stilzwygende samenzwerzng. De volgende citaten laten zien dat kleding vaak door anderen wordt ge-bruikt als middel om lesbische vrouwen te herkennen: "Er zijn mannelijke typen op stevige wandelschoenen, in saaie, rechte man-telpakken en met kort geknipt haar. Er zijn jongensachtigen in ribfluwelen broeken, zonder make-up, de boezem zoveel mogelijk weggewerkt om een platte jongensborst te verwerven. Ze zijn uitzonderingen. Men treft onder lesbiennes prachtige vrouwen aan, zich kledend naar de laatste en hippe mode. J eanne R . is eenendertigjaar, steekt zich in haar vrije

Chapter

Full-text available

Neurenberg en het legaliteitsbeginsel in: J. Altena, J. Cnossen, J. Crijns, P. Schuyt, J. Ten Voorde...

April 2022

H. G. Van der Wilt

Neurenberg en het legaliteitsbeginsel Enkele overdenkingen bij een 75 e verjaardag Harmen van der Wilt 1 Inleiding Het zal ergens in 1995 zijn geweest dat Tineke en ik elkaar voor het eerst ontmoetten. Tineke was ontsteld over de massale verkrachtingen die tijdens de oorlog in het verbrok-kelende Joegoslavië plaatsvonden en dacht na over adequate strafrechtelijke vervolging en berechting van de ... [Show full abstract] daders. 1 Ik had net een stukje geschreven over het Joegoslaviëtribunaal en de wankele status van internationale strafbepalingen in Recht en Kritiek, een tijdschrift voor de liefhebber van het diepere rechtstheoretische debat, dat al lang ter ziele is. 2 Pas later ontdekte ik dat Tineke zich uitvoerig verdiept had in de strafvorderlijke en strafrech-telijke aspecten van het legaliteitsbeginsel en op dat terrein gold als gezaghebbend deskun-dige. 3 Het feit dat ik me destijds meer bezig hield met internationaal recht dan met strafrecht mag als verzachtende omstandigheid gelden, maar toch … Om deze ongehoorde onwetendheid enigszins goed te maken, lijkt het me dan ook niet meer dan passend en gepast dat ik deze bijdrage aan het Liber voor Tineke wijd aan een onderwerp dat op het snijpunt ligt van onze juridische interesses. De 75

Book

Risicostrafrecht en rechtsorde: Kent noodzaak geen recht?

January 2024

Johannes Bijlsma

In zijn oratie Risicostrafrecht en rechtsorde – Kent noodzaak geen recht? vertelt Johannes Bijlsma over de sterke toename van strafrechtelijke sancties die de samenleving tegen recidive moeten beschermen. Voorkomen dat daders van strafbare feiten opnieuw de fout in gaan is een belangrijk doel van het strafrecht. Het wordt ook steeds belangrijker gevonden. Sinds de milleniumwisseling zijn namelijk ... [Show full abstract] veel nieuwe strafrechtelijke sancties ingevoerd die recidive moeten voorkomen en bestaande sancties zijn met het oog daarop sterk uitgebreid. Het gaat dan bijvoorbeeld om mogelijkheden om veroordeelden op te sluiten omdat ze recidivegevaarlijk zijn. Ook kunnen allerlei gedragsvoorschriften worden gesteld die recidive moeten voorkomen, zoals een verplichte psychologische behandeling of een verbod om drank of drugs te gebruiken. Vanwege deze nadruk op het beheersen van het risico op recidive, wordt dit wel ‘risicostrafrecht’ genoemd. Het risicostrafrecht is de afgelopen jaren ad hoc ontstaan en kent weinig duidelijke regels voor de toepassing van allerlei sancties die zeer diep ingrijpen in het leven van burgers. Het is bijvoorbeeld onduidelijk bij welk risico op recidive welke sanctie mag worden opgelegd en welk bewijs daarvoor nodig is. Daardoor is de kans groot dat het strafrecht op een willekeurige manier wordt ingezet. In zijn oratie betoogt Johannes Bijlsma dat het doel om recidivegevaar te bestrijden niet kan rechtvaardigen dat het risicostrafrecht zo weinig duidelijke regels kent als nu het geval is. Hij laat zien dat het wel degelijk mogelijk is om duidelijke regels te ontwikkelen en dat dat ook noodzakelijk is om het risicostrafrecht te integreren in de democratische rechtsstaat.”

Chapter

Full-text available

Waarom zouden we ons aan de wet houden? Een pleidooi voor versterking van het staatsgezag

January 2012

Bart Van Klink

In mijn bijdrage ga ik nader in op de vraag welke betekenis gezag nog kan hebben in de huidige tijd van individualisering en toegenomen mondigheid. Als ik over gezag spreek, dan doel ik hieronder vooral op het gezag dat van de statelijke instellingen uitgaat, ofwel het staatsgezag dat op het recht (in het bijzonder de wet) is gebaseerd.11 Bestaat gezag nog wel of heeft zij een geheel andere ... [Show full abstract] gedaante aangenomen? En mag van burgers worden verwacht dat zij het statelijk gezag aanvaarden, zonder hieraan vooraf voorwaarden te stellen en ook zonder overtuigd te zijn van de redelijkheid of legitimiteit ervan? De meeste burgers lijken zich – in ieder geval in veel Europese staten en afgezien van incidentele en individuele insubordinatie – geneigd zich neer te leggen bij het gezag van de staat.12 Waar komt deze neiging tot onderwerping vandaan? Daarvoor kunnen verschillende psychologische redenen zijn. Mensen zijn soms zwak, weifelend en onzeker en kunnen daarom behoefte hebben aan een sterke hand. Om deze redenen gaat het mij hier niet. Wat zijn goede redenen om zich aan het staatsgezag te onderwerpen en volstaan goede redenen? Is de onderwerping aan het gezag onvoorwaardelijk? Of is het geoorloofd dat men zich, naar eigen goeddunken, soms wel en soms niet iets gelegen laat liggen aan de voorschriften van gedragsdragers? Zijn er omstandigheden waaronder men zich aan het staatsgezag mag of moet onttrekken?

Article

Full-text available

Nederlandse gedetineerden in het buitenland en de (on)mogelijkheden van het WOTS-verdrag

April 2020

Janine Janssen

Momenteel zijn circa 2.500 Nederlanders in meer dan tachtig verschillende landen buiten Nederland gedetineerd. De afstand tot Nederland bemoeilijkt vaak het in stand houden van (familie)relaties en andere belangrijke sociale contacten. Daarnaast wordt buitenlandse detentie niet zelden als zwaar ervaren als gevolg van de (materiële) omstandigheden, waaronder het vonnis ten uitvoer wordt gelegd. De ... [Show full abstract] Wet op Overdracht Tenuitvoerlegging Strafvonnissen (WOTS) biedt Nederlanders en met Nederlanders gelijkgestelde vreemdelingen de mogelijkheid om de straf in Nederland uit te zitten. Maar hoe gaat dat in de praktijk? Aan die vraag wijdde de Vereniging voor Penitentiair Recht en Penologie tegen het einde van 2008 een studiemiddag, waarbij zowel aandacht werd besteed aan de juridische als aan de menselijke dimensie van een buitenlandse detentie en de WOTS-procedure. De advocaten Korff en Rammelt van Keizer Advocaten, een Amsterdams strafrechtkantoor dat onder andere gespecialiseerd is in internationaal strafrecht, waaronder overleveringen, uitleveringen en WOTS-procedures, gaven een schets van ervaringen uit hun eigen praktijk. Lensing, raadsheer bij het Hof Arnhem, lichtte de procedurele aspecten toe. Het spits werd afgebeten door dominee Uittenbosch, die als waarnemend predikantdirecteur is verbonden aan de Stichting Epafras, die zich ontfermt over de geestelijke verzorging van Nederlanders in buitenlandse detentie.

Article

Douanebeslag en het strafrecht

June 2021 · Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving

A.P. Altena

Douanebeslag en het strafrecht Wanneer het gaat over beslag dat wordt gelegd in strafzaken, dan zal men niet snel denken aan de Algemene douanewet als grondslag voor beslag. Toch biedt deze wet een niet-strafvorderlijke beslaggrond voor opsporingsambtenaren. Dit douanebeslag is ook op andere vlakken verbonden met het strafrecht. Zo is het uitsluitend de strafrechter die controleert of deze ... [Show full abstract] fiscale beslaggrond terecht is toegepast. In dit artikel wordt onderzocht wat het douanebeslag precies inhoudt en welke verwevenheid er bestaat met het strafrecht.

Book

Full-text available

Opinies over straf en celcapaciteit; Verslag van een media-analyse, een gespreksronde en een bevolki...

January 1996

Op 31 augustus 1995 bracht de Commissie Heroverweging Instrumentarium Rechtshandhaving haar rapport "Het Recht Ten Uitvoer Gelegd" uit. In dit rapport doet de commissie verslag van haar zoektocht naar nieuwe wegen om naleving van strafrechtelijk gehandhaafde regels te bevorderen oftewel het handhavingstekort te verkleinen. Haar feitelijke taakstelling had betrekking op twee onderwerpen. Enerzijds ... [Show full abstract] het doen van praktische voorstellen voor handhaving van regelgeving, anders dan door middel van het strafrecht. Anderzijds, het aanreiken van mogelijke vormen van strafrechtelijke sanctionering, die als alternatief kunnen dienen voor de vrijheidsstraf. Zeker voor wat dit laatste onderdeel betreft lijkt de commissie niet geheel, in haar opdracht te zijn geslaagd. Zij concludeert namelijk dat het plaatsgebrek dat nu bestaat voor de tenuitvoerlegging van voorlopige hechtenis en van lopende vonnissen, zal moeten worden opgelost door een verdere uitbreiding van de celcapaciteit. Van alternatieven voor de vrijheidsstraf moet in dit opzicht niet te veel meer worden verwacht. Het gedeelte van alle door de rechterlijke macht afgedane strafzaken dat resulteert in een onvoorwaardelijke vrijheidsstraf is volgens de commissie immers al tot een minimum beperkt. In dezelfde periode waarin de commissie haar werk verrichtte, bestondbinnen het Ministerie van Justitie de projectgroep Betere Beheersing Celcapaciteit (BBC). Deze projectgroep had tot taak voorstellen te ontwikkelen voor maatregelen waarmee de bestaande capaciteit beter zou kunnen worden benut, teneinde in het bijzonder het verschijnsel heenzendingen reeds voor het beschikbaar komen van de op dat moment in aanbouw zijnde extra capaciteit terug te dringen. In de boezem van deze projectgroep ontstond al snel de overtuiging dat, welke maatregelen ook bedacht zouden worden en welke voorstellen de commissie Heroverweging Instrumentarium Rechtshandhaving ook zou doen, het voor een acceptatie van het justitiebeleid van belang zou zijn om een gedegen communicatieplan te ontwikkelen. Hiervoor leek het van belang te weten wat de publieke opinie en de opinies van meer direct bij de strafrechtspleging betrokken personen zijn ten aanzien van onderwerpen als capaciteitsuitbreiding, alternatieve sancties en heenzendingen. Om hier inzicht in te krijgen heeft de Directie Voorlichting, in overleg met de projectgroep BBC, het WODC verzocht een drietal onderzoeken te verrichten: - een media-analyse, waarin diende te worden nagegaan hoe de schrijvende pers (in het bijzonder de landelijke dagbladen) aandacht schenken aan deze onderwerpen; - een bevolkingsenquête, door middel waarvan zou worden nagegaan hoe de Nederlandse bevolking denkt over de problematiek; - 'ronde tafel-gesprekken' met personen die direct bij de strafrechtspleging zijn betrokken. In dit rapport wordt verslag gedaan van het onderzoek.

Last Updated: 07 Feb 2025