Content uploaded by Piotr Długosz
Author content
All content in this area was uploaded by Piotr Długosz on Jan 10, 2025
Content may be subject to copyright.
ILBWK WORKING PAPERS
Wzór cytowania: Długosz, P. (2025). Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy. Kraków: ILBWK.
1
Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy
Piotr Długosz
Kraków 2025
ILBWK WORKING PAPERS
Wzór cytowania: Długosz, P. (2025). Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy. Kraków: ILBWK.
2
Główne wnioski
Materialny poziom życia według uzyskanych deklaracji najlepszy jest w Czechach
i Polsce, a gorzej on wygląda na Słowacji, a najgorzej na Węgrzech.
Poczucie względnego upośledzenia warunków materialnych najsilniejsze jest na
Węgrzech a najsłabsze w Czechach. W Polsce i na Słowacji jest podobne.
Generalnie mniejszość ankietowanych uważa, iż poziom ich życia jest zbliżony do
tego, który chcieliby osiągnąć.
Poczucie deprywacji relacyjnej jest znacznie niższe niż deprywacji aspiracyjnej.
Większość w badanych społeczeństwach żyje na podobnym poziomie niż ich
rodacy o identycznych cechach (płeć, wiek). Poczucie deprywacji najsilniejsze jest
wśród Węgrów, a najsłabsze wśród Czechów. Polacy ze Słowakami lokują się
pośrodku.
Ponad jedna trzecia respondentów jest przekonana o wpływie wojny na ich nanse
osobiste. Relatywnie większy wpływ wojny na nanse odczuli Słowacy i Węgrzy.
Częściej ankietowani byli przekonani o wpływie wojny na ich gospodarki. Około ¾
respondentów z badanych państw miało takie odczucia poza Węgrami, którzy
nieco słabiej oceniali związek wojny z ich gospodarką.
Jakość życia najwyżej oceniona została przez Czechów, nieco niżej przez Polaków
i Słowaków, a najniżej przez Węgrów. Warto dodać, iż w każdym kraju w stosunku
do czasów przedwojennych jakość życia się obniżyła. Według respondentów po
zakończeniu wojny ona się podniesie, ale nie wróci do poziomu sprzed wojny.
Oznaczać to może, iż wybuch wojny nadszarpnął zasoby wśród społeczeństwa
Grupy Wyszehradzkiej.
Wyższy poziom dobrostanu zaobserwowano w Czechach i w Polsce, niższy na
Słowacji i na Węgrzech. Silniejsze objawy stresowe były widoczne w Polsce, nieco
słabsze były na Słowacji i na Węgrzech a najniższe w Czechach. Zaburzenia lękowe
były silniejsze w Polsce i na Węgrzech, Słabsze były w Czechach i na Słowacji.
ILBWK WORKING PAPERS
Wzór cytowania: Długosz, P. (2025). Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy. Kraków: ILBWK.
3
Zaburzenia depresyjne silniejsze były w Polsce, a słabsze w pozostałych badanych
krajach.
Wyniki badań wskazują, iż Polacy są częściej doświadczani przez zaburzenia
zdrowia psychicznego, a Czesi są najsłabiej nimi dotknięci. Słowacy i Węgrzy
znajdują się pośrodku powyższych państw.
Obserwuje się wśród badanych strategie skoncentrowane na rozwiązywaniu
problemów i mające na celu zmianę emocji z negatywnych na pozytywne.
Powyższe działania wydają się być efektywne w radzeniu sobie ze stresem. Nie
obserwowano większych różnic między badanymi społeczeństwami.
We wszystkich krajach mieszkańcy mają zaufanie do struktur militarnych, czyli
takich, które pilnują bezpieczeństwa obywateli. NATO w badanych państwach
stanowi jeden z larów bezpieczeństwa. Gorzej wypada zaufanie do polityków,
mediów, kościoła.
We wszystkich badanych krajach dominuje brak zaufania personalnego.
Nieufność jest nieco mniejsza na Węgrzech. Brak zaufania może utrudniać
społeczną integrację.
W Polsce, na Słowacji, na Węgrzech stereotyp Ukraińca ma charakter neutralny.
W Czechach jest on negatywny.
Najwyższy poziom sympatii wobec Ukraińców zaobserwowano w Polsce. Niższy
był w pozostałych państwach. Badane społeczeństwa przyjmują większy dystans
wobec Ukraińców niż ich południowych i wschodnich sąsiadów. Rosjanie i
Białorusini budzą największą niechęć wśród Polaków, z większą sympatią
spotykają się na Słowacji.
W Polsce największym zagrożeniem jest przeniesienie się wojny do naszego
państwa. W pozostałych krajach również ten lęk jest widoczny. Powszechnym
lękiem jest obawa przed inacją, szczególnie wśród Węgrów i Słowaków. Obawy
dotyczą też napływu kolejnej fali uchodźców z Ukrainy oraz pozostałych
uchodźców z Azji i Afryki.
ILBWK WORKING PAPERS
Wzór cytowania: Długosz, P. (2025). Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy. Kraków: ILBWK.
4
Powszechna jest akceptacja pomocy humanitarnej dla Ukrainy. Nakładanie
sankcji na Rosję jest najpopularniejsze wśród Polaków, słabsze wśród Słowaków i
Węgrów. Okoły połowy respondentów zgadza się na przyjmowanie osób
uciekających przed wojną. Niższe jest wsparcie dla udzielania pomocy wojskowej
oraz nansowej. Niskie jest poparcie dla Ukrainy w sprawie przyjęcia do UE. Polacy
na tle innych państw wspierają najmocniej Ukrainę.
Większość badanych respondentów ze wszystkich państw jest za ograniczeniem
pomocy dla Ukraińców do osób, które uciekły z rejonów, gdzie się toczą walki lub
pochodzą one z terenów okupowanych.
Za dalszym przyjmowaniem uchodźców z Ukrainy jest mniej niż połowa badanych.
Najwięcej akceptujących ten krok jest na Węgrzech, nieco mniej na Słowacji i w
Czechach a najmniej w Polsce.
W badanych państwach przeważa opinia, iż uchodźcy z Ukrainy są roszczeniowi,
mają zły wpływ na funkcjonowanie państwa. Połowa Polaków zgadza się z tym,
nieco mniej na Słowacji i Czechach, a rzadziej na Węgrzech.
Jedynie w przypadku zapełnienia luk na rynku pracy badani docenili pozytywny
wpływ ukraińskich uchodźców. W pozostałych przypadkach mieszkańcy Grupy
Wyszehradzkiej dostrzegają negatywny wpływ na funkcjonowanie państwa. W
Polsce, Czechach, Słowacji winią uchodźców za wzrost przestępczości, inacji,
cen na rynku mieszkaniowym. Na Węgrzech ankietowani dodatkowo wskazują, że
przyczynili się do problemów z utrzymaniem pracy i znalezieniem jej.
Większość mieszkańców badanych państw jest przeciwna przyjmowaniu
uchodźców z Azji i Afryki. Najwięcej przeciwników ich przyjmowania jest w
Czechach, a najmniej na Węgrzech.
Zdecydowana mniejszość respondentów jest gotowa do podjęcia walki za
ojczyznę. W Polsce co piąty respondent by bronił ojczyzny, a w pozostałych
państwach co dziesiąty.
ILBWK WORKING PAPERS
Wzór cytowania: Długosz, P. (2025). Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy. Kraków: ILBWK.
5
Wstęp
W ręce czytelnika oddajemy raport z badań na temat stosunku mieszkańców
Grupy Wyszehradzkiej wobec ukraińskich uchodźców. Dzięki prowadzonym badaniom
chcemy się dowiedzieć jakie są postawy wobec ukraińskich migrantów w czterech
państwach.
Od samego wybuchu wojny na pełną skalę na Ukrainie interesowała nas sytuacja
narodu ukraińskiego poddanego zbrodniczej napaści rosyjskiego agresora. Początkowo
podejmowaliśmy kwestie największego exodusu ukraińskiej ludności jaki miał miejsce od
czasów II Wojny Światowej. Przeprowadziliśmy dwie serie badań z ukraińskimi
uchodźcami wojennymi w Polsce. Wyniki powyższych badań pozwoliły określić prol
uchodźców przybyłych do Polaki zaraz po wybuchu wojny
1
. Dzięki prowadzonym analizom
obserwowaliśmy w początkowym okresie emigracji adaptację do polskich warunków
społeczno-ekonomicznych a po niemalże dwuletnim przebywaniu uchodźczyń
wojennych w Polsce starliśmy się zbadać procesy integracji w polskim społeczeństwie
2
.
Integracja społeczna w dużej mierze zależy od społeczeństwa przyjmującego.
Proces integracji jest dynamiczny i pojawiają się w nim fazy bliskości między dwiema
grupami narodowymi oraz fazy dystansu, uprzedzeń i wzajemnych animozji.
Chcąc dokładniej uchwycić ów proces wzajemnych relacji między ukraińskimi
uchodźcami a członkami grup dominujących postanowiliśmy zbadać stosunek do
ukraińskich uchodźców, w państwach które graniczą z Ukrainą oraz przyjęły do siebie
sporą liczbę uchodźców. Warto dodać, iż w Polsce jak też w Republice Czeskiej sporo było
ukraińskich migrantów zarobkowych jeszcze przed wybuchem wojny 24.02.2022 r.
1
Długosz, P., Kryvachuk, L., Izdebska-Długosz, D. (2022). Uchodźcy wojenni z Ukrainy – życie w Polsce i
plany na przyszłość. Lublin: Wydawnictwo Academicon.
2
Długosz, P., Izdebska-Długosz, D. (2024). Uchodźczynie wojenne z Ukrainy. Dwa lata od inwazji. Lublin:
Wydawnictwo Academicon.
ILBWK WORKING PAPERS
Wzór cytowania: Długosz, P. (2025). Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy. Kraków: ILBWK.
6
Według najnowszych danych UNHCR (United Nations High Commissioner for
Refugees) na temat uchodźców wojennych w Polsce ich przebywa 985 105, w Czechach
380 375, na Słowacji 130 530, na Węgrzech 61 570
3
.
Ponadto należy dodać, iż przez badane państwa (Polska, Słowacja, Węgry) płynęła
fala uchodźców z Ukrainy do innych państw zachodnich. W związku z powyższym część
Ukraińców mogło jakiś czas przebywać w państwach Grupy Wyszehradzkiej i poprzez
swój krótszy lub dłuższy pobyt zaznaczyć swoją obecność i mieć kontakt ze
społeczeństwem państw Grypy Wyszehradzkiej.
Celem niniejszego raportu jest pokazanie postaw sąsiednich społeczeństw
wobec ukraińskich uchodźców wojennych po prawie trzech latach trwania wojny. Z wielu
badań prowadzonych w Polsce wynika, iż w początkowym okresie stosunek do
ukraińskich uchodźców był pozytywny a wraz z dłuższym przebywaniem uchodźców uległ
pogorszeniu
4
. Chcemy zbadać, jak wygląda stosunek do uchodźców w innych krajach.
Czy w pozostałych państwach Grupy Wyszehradzkiej jest on podobny, czy też pojawiają
się znaczące różnice w podejściu do ukraińskich migrantów wojennych? W badaniach
pytaliśmy też o jakość życia, poczucie deprywacji, zaufanie, stereotyp Ukraińca. Zmienne
kontekstowe mogą mieć wpływ na postawy wobec ukraińskich uchodźców.
Metodologia
Badania na krajowych próbach panelistów w dniach 14-18 października zostały
zrealizowane przez European National Panels. Próba do badań była dobierana metodą
kwotowo-losową. W pierwszym etapie doboru próby określono kwoty na podstawie cech
populacyjnych (płeć, wiek, wielkość miejscowości zamieszkania i województwo). W
drugim etapie w ramach każdej z kategorii losowano respondentów w ramach operatów,
którymi były społeczności paneli, w taki sposób, by struktura próby odpowiadała
3
Ukraine Refugee Situation. (2025). https://data.unhcr.org/en/situations/ukraine
4
Długosz, P., Izdebska-Długosz, D. (2024). Polskie społeczeństwo wobec uchodźców wojennych z Ukrainy.
Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, 2024 (L), Nr 2 (192), s. 15 – 32.
https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.23.023.18935.
ILBWK WORKING PAPERS
Wzór cytowania: Długosz, P. (2025). Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy. Kraków: ILBWK.
7
strukturze populacji danego państwa. W Polsce przebadano 728 respondentów,
w Czechach 743, na Słowacji 742, na Węgrzech 749. Do zbierania danych wśród
respondentów stosowano metodologię Computer-Assisted Web Interview (CAWI).
Badania zostały zrealizowane w ramach grantu Inicjatywa Doskonałości Uczelnia
Badawcza (IDUB) pt. Stosunek mieszkańców państw Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy
5
.
Sytuacja materialna
Zakładamy, iż wraz z wojną mogło dojść do pogorszenia sytuacji materialnej, co się
przekłada na poczucie względnego upośledzenia materialnego i negatywnie rzutuje na
stosunek do uchodźców. W związku z tym charakteryzujemy warunki materialne
mieszkańców oraz poczucie deprywacji relatywnej.
W Polsce materialny poziom życia dobrze ocenia 42%, trochę źle, trochę dobrze
46%, źle 12%. W Czechach materialny poziom życia dobrze ocenia 48%, trochę źle,
trochę dobrze 40%, źle 13%. Na Słowacji materialny poziom życia dobrze ocenia 39%,
trochę źle, trochę dobrze 44%, źle 17%. Na Węgrzech materialny poziom życia dobrze
ocenia 32%, trochę źle, trochę dobrze 46%, źle 22%.
W badaniach uwzględniono też cechę zwaną deprywacją relatywną, co ma
oznaczać poziom niezadowolenia wynikający z porównania uzyskanych warunków
materialnych przez respondenta w odniesieniu do posiadanych aspiracji. W Polsce 31%
jest zadowolonych z uzyskanego poziomu życia w stosunku do posiadanych aspiracji. W
Czechach odsetek ten wynosi 40%, na Słowacji 30%, na Węgrzech 26%.
Prosiliśmy też o porównanie warunków życia respondentów do tych osiągniętych
przez osoby o identycznej płci i podobnym wieku. O tym, że ma gorszy poziom życia było
przekonanych 36% Polaków, 30% Czechów, 38% Słowaków oraz 44% Węgrów.
5
Grant przyznany przez Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie ESWG/2024/01/00012.
ILBWK WORKING PAPERS
Wzór cytowania: Długosz, P. (2025). Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy. Kraków: ILBWK.
8
Poczucie deprywacji relacyjnej jest znacznie niższe niż deprywacji aspiracyjnej.
Większość w badanych społeczeństwach żyje na podobnym poziomie niż ich rodacy o
identycznych cechach (płeć, wiek). Najsilniejsze jest ono wśród Węgrów, a najsłabsze
wśród Czechów. Polacy ze Słowakami mają średni poziom tego typu deprywacji.
Wpływ wojny na warunki materialne
Zakładamy, iż wojna i towarzyszący jej kryzys energetyczny, inacja (Putin inacja)
będą mieć wpływ na utratę zasobów ekonomicznych. Sytuacja powyższa stanowi
poważny stres i może rzutować na postawy wobec uchodźców w badanych krajach.
O tym, że wojna miała poważne skutki nansowe dla respondenta było
przekonanych 30% Polaków, 33% Czechów, 38% Słowaków, 44% Węgrów.
O poważnych skutkach wojny dla gospodarki przekonanych było 74% Polaków,
71% Czechów, 73% Słowaków i 60% Węgrów.
Pond jedna trzecia respondentów jest przekonana o wpływie wojny na ich nanse
osobiste. Relatywnie większy wpływ wojny na nanse odczuli Słowacy i Węgrzy.
Częściej ankietowani byli przekonani o wpływie wojny na ich gospodarki. Około ¾
respondentów z badanych państw miało takie odczucia poza Węgrami, którzy nieco
słabiej oceniali związek wojny z ich gospodarką.
Jakość życia i zdrowie psychiczne
Zakładamy, iż wojna wpływa na ogólną jakość życia mieszkańców sąsiadujących z
Ukrainą, przyjmujących uchodźców wojennych. Jakość życia jest powiązana ze zdrowiem
psychicznym. W przypadku spadku jakości życia i pojawienia się stresu, depresji, lęku
wśród mieszkańców badanych państw może dojść do wzrostu negatywnych postaw
wobec Ukraińców.
ILBWK WORKING PAPERS
Wzór cytowania: Długosz, P. (2025). Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy. Kraków: ILBWK.
9
Badani mieli ocenić jakość życia na drabinie Cantrila w skali od 1 do 10, gdzie 1
oznaczało najgorsze życie z możliwych a 10 najlepsze. W Polsce respondenci swoją
pozycję określili na 6,07, w Czechach na 6,38, na Słowacji 6,02, na Węgrzech 5,68.
Jakość życia najwyżej oceniona została przez Czechów, nieco niżej przez Polaków
i Słowaków, a najniżej przez Węgrów. Warto dodać, iż w każdym kraju w stosunku do
czasów przedwojennych zdaniem badanych jakość życia się obniżyła. Według
respondentów po zakończeniu wojny ona się podniesie, ale nie wróci do poziomu sprzed
wojny. Oznaczać to może, iż wybuch wojny nadszarpnął zasoby wśród społeczeństwa
Grupy Wyszehradzkiej.
W Polsce zadowolonych z życia było 75%, niezadowolonych 18%, trudno
powiedzieć 7%. W Czechach zadowolonych z życia było 78%, niezadowolonych 19%,
trudno powiedzieć 4%. Na Słowacji zadowolonych z życia było 67%, niezadowolonych
31%, trudno powiedzieć 2%. Na Węgrzech zadowolonych z życia było 66%,
niezadowolonych 27%, trudno powiedzieć 7%.
Stres mierzony K-10 (Kessler Psychological Distress Scale) w Polsce uzyskał
wartość M=24, SD=8,8, W Czechach M=21,4, SD=7,9, na Słowacji M=22,4, SD=7,6, na
Węgrzech M=22,9, SD= 8,6.
Zgodnie z przyjętymi normami w Polsce brak stresu miało 32%, łagodny 22%,
średni 26%, wysoki 20%. W Czechach brak stresu miało 26%, łagodny 30%, średni 27% i
wysoki 18%. Na Słowacji brak stresu miało 20%, łagodny 30%, umiarkowany 31%, wysoki
19%. Na Węgrzech brak stresu miało 21%, łagodny 28%, umiarkowany 27%, wysoki 24%.
Lęk mierzony skalą G-7 (Generalized Anxiety Disorder) w Polsce uzyskał wartości
M=6, SD=5,17, w Czechach M=4,8, SD=4,6, na Słowacji M=4,9, SD=4,6, na Węgrzech
M=5,1, SD=5,3. Według przyjętych norm zaburzenia lękowe może mieć w Polsce 22%, w
Czechach 14%, na Słowacji 16%, na Węgrzech 19%.
ILBWK WORKING PAPERS
Wzór cytowania: Długosz, P. (2025). Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy. Kraków: ILBWK.
10
Depresja mierzona skalą PHQ-9 (Patient Health Questionnaire) w Polsce
przyjmowała wartość M=7,25, SD=6,13, w Czechach M=6,21, SD=5,7, na Słowacji M=6,
SD=5,8, na Węgrzech M=6, SD=6,3.
Wyższy poziom dobrostanu zaobserwowano w Czechach i w Polsce, niższy na
Słowacji i na Węgrzech. Silniejsze objawy stresowe były widoczne w Polsce, nieco słabsze
były na Słowacji i na Węgrzech, a najniższe w Czechach. Zaburzenia lękowe były silniejsze
W Polsce i na Węgrzech, Słabsze były w Czechach i na Słowacji. Zaburzenia depresyjne
silniejsze były w Polsce, a słabsze w pozostałych badanych krajach.
Wyniki badań wskazują, iż Polacy częściej doświadczali zaburzeń zdrowia
psychicznego, a Czesi są najsłabiej nimi dotknięci. Słowacy i Węgrzy z poziomem
zaburzeń ulokowali się między obiema grupami.
Radzenie sobie ze stresem
Pytano również w jaki sposób sobie ankietowani radzą ze stresem. W Polsce
najczęściej mobilizowano się i przystępowano do działania (60%). Nieco rzadziej
pocieszano się myślą, że mogło być jeszcze gorzej, lub że innym jest jeszcze gorzej (40%),
zajmowano się innymi rzeczami, które odwracają uwagę i poprawiają nastrój (39%),
zwracano się o radę i pomoc do innych ludzi (30%), modlono się o pomoc do Boga (20%).
Rzadko poddawano się nie wiedząc co począć (10%), zażywano środki uspokajające
(7%), sięgano po alkohol, papierosy i inne używki (7%).
W Czechach najczęściej zajmowano się innymi rzeczami, które odwracają uwagę
i poprawiają nastrój (54%), mobilizowano się i przystępowano do działania (51%),
pocieszano się myślą, że mogło być jeszcze gorzej, lub że innym jest jeszcze gorzej (43%),
zwracano się o radę i pomoc do innych ludzi (31%). Rzadziej modlono się o pomoc do
Boga (8%), zażywano środki uspokajające (8%), sięgano po alkohol, papierosy i inne
używki (6%), poddawano się nie wiedząc co począć (6%).
ILBWK WORKING PAPERS
Wzór cytowania: Długosz, P. (2025). Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy. Kraków: ILBWK.
11
Na Słowacji najczęściej mobilizowano się i przystępowano do działania (52%),
zajmowano się innymi rzeczami, które odwracają uwagę i poprawiają nastrój (45%). Nieco
rzadziej pocieszano się myślą, że mogło być jeszcze gorzej, lub że innym jest jeszcze
gorzej (35%), zwracano się o radę i pomoc do innych ludzi (25%), modlono się o pomoc
do Boga (24%). Rzadko poddawano się nie wiedząc co począć (7%), zażywano środki
uspokajające (6%), sięgano po alkohol, papierosy i inne używki (5%).
Na Węgrzech głównie mobilizowano się i przystępowano do działania (54%),
zajmowano się innymi rzeczami, które odwracają uwagę i poprawiają nastrój (45%),
pocieszano się myślą, że mogło być jeszcze gorzej, lub że innym jest jeszcze gorzej (30%),
zwracano się o radę i pomoc do innych ludzi (28%). Rzadziej modlono się o pomoc do
Boga (14%), sięgano po alkohol, papierosy i inne używki (7%), poddawano się nie wiedząc
co począć (5%), zażywano środki uspokajające (4%).
Obserwuje się wśród badanych strategie skoncentrowane na rozwiązywaniu
problemów i mające na celu zmianę emocji z negatywnych na pozytywne. Powyższe
działania wydają się być efektywne w radzeniu sobie ze stresem. Nie obserwowano
większych różnic między badanymi społeczeństwami.
Zaufanie
Zaufanie jest fundamentem społeczeństwa i dzięki niemu udaje się uzyskać
społeczną integrację. W społeczeństwach o wyższym poziomie zaufania łatwiej się
realizuje zbiorowe cele. Dzięki temu może ono sprostać różnym wyzwaniom.
W Polsce ludzie głownie ufają wojsku (73%), straży granicznej (66%), NATO (64%),
władzom lokalnym (53%), Unii Europejskiej (49%), policji (49%). Niższe jest zaufanie do
mediów prywatnych (39%), rządu (34%), sądów (31%), prezydenta (30%), mediów
państwowych (29%), kościoła (29%), partii opozycyjnych (21%).
Czesi głównie ufają policji (75%), wojsku (72%), straży granicznej (63%), NATO
(63%), władzy lokalnej (61%), prezydentowi (56%), sądom (49%), Unii Europejskiej (45%),
ILBWK WORKING PAPERS
Wzór cytowania: Długosz, P. (2025). Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy. Kraków: ILBWK.
12
mediom państwowym (36%). W mniejszym stopniu partiom opozycyjnym (28%), mediom
prywatnym (25%), rządowi (23%), kościołowi (21%).
Na Słowacji ufają najczęściej wojsku (66%), straży granicznej (57%), władzy
lokalnej (57%), NATO (48%), Unii Europejskiej (48%), policji (47%), prezydentowi (41%),
kościołowi (37%), partiom opozycyjnym (32%), mediom prywatnym 31%, sądom (27%),
rządowi (26%), mediom państwowym (26%).
Na Węgrzech ufają straży granicznej 60%, NATO (58%), policji (56%), władzom
lokalnym (53%), wojsku (53%), Unii Europejskiej (51%), sądom (38%), mediom
prywatnym (33%), kościołowi (29%), prezydentowi (28%), rządowi (26%), partiom
opozycyjnym (25%), mediom państwowym (18%),
O tym, że większości ludzi można ufać przekonanych było w Polsce 14%, w
Czechach 13%, na Słowacji 14%, na Węgrzech 24%. O tym, iż ostrożności nigdy nie za
wiele było przekonanych w Polsce 78%, w Czechach 80%, na Słowacji 80%, na Węgrzech
61%.
We wszystkich krajach mieszkańcy mają zaufanie do struktur militarnych, czyli
takich, które pilnują bezpieczeństwa obywateli. NATO w badanych państwach stanowi
jeden z larów bezpieczeństwa. Gorzej wypada zaufanie do polityków, mediów, kościoła.
We wszystkich badanych krajach dominuje brak zaufania personalnego.
Nieufność jest nieco mniejsza na Węgrzech. Brak zaufania może utrudniać społeczną
integrację.
Stereotyp Ukraińca i dystans społeczny wobec innych nacji
Na stosunek do ukraińskich uchodźców wojennych może mieć wpływ ogólne
nastawienie do Ukraińców. Może być ono kształtowane przez stereotypy i dystans
społeczny przejawiany wobec Ukraińców przez mieszkańców badanych państw.
ILBWK WORKING PAPERS
Wzór cytowania: Długosz, P. (2025). Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy. Kraków: ILBWK.
13
Stereotyp Ukraińca był mierzony za pomocą dyferencjału semantycznego
składającego się z 17 par przeciwstawnych przymiotników opisujących cechy Ukraińca.
Im wyższa średnia, tym pozytywniejszy stereotyp
6
.
W Polsce wartość stereotypu M=3,21, SD=0,87, w Czechach M=2,14, SD=0,78, na
Słowacji M=3,1, SD=0,72, na Węgrzech M =3,38, SD=0,77.
Według przyjętych norm stereotyp neutralny znajduje się pomiędzy wartością 2,5 i
3,5. Poniżej dolnej wartości pojawia się stereotyp negatywny, a powyżej 3,5 stereotyp
pozytywny. W związku z tym należy przyjąć, iż w Polsce, na Słowacji, na Węgrzech
stereotyp Ukraińca ma charakter neutralny. W Czechach jest on negatywny.
W Polsce największą sympatią byli obdarzeni Włosi (54%), Amerykanie (52%),
Czesi (52%), Słowacy (48%), Litwini (39%), Francuzi (36%). Do narodów, wobec których
respondenci są bardziej zdystansowani należą Węgrzy (28%), Ukraińcy (26%), Niemcy
(25%), Turcy (17%), Żydzi (15%). Niechęć ankietowani wyrazili wobec Palestyńczyków
(11%), Romów (11%), Arabów (10%), Białorusinów (7%), Rosjan (6%).
W Czechach największą sympatią są obdarzeni Słowacy (71%), Włosi (56%),
Polacy (43%), Francuzi (41%), Amerykanie (31%), Niemcy (26), Litwini (25%), Żydzi (25%),
Węgrzy (25%), Ukraińcy (20%), Rosjanie (12%), Turcy (10%), Białorusini (9%), Arabowie
(8%), Palestyńczycy (7%), Romowie (7%).
Słowacy przejawiali sympatie wobec Czechów (77%), Włochów (56%), Polaków
(46%), Francuzów (36%), Węgrów (27%), Litwinów (25%), Amerykanów (24%), Niemców
(24%), Rosjan (23%), Ukraińców (22%), Białorusinów (16%), Żydów (16%), Turków (12%),
Arabów (9%), Palestyńczyków (9%), Romów (6%).
Węgrzy najczęściej lubią Włochów (51%), Polaków (38%), Niemców (35%),
Czechów (32%), Amerykanów (31%), Francuzów (28%), Słowaków (26%), Litwinów (22%).
6
Szczegółowy opis badania stereotypu można znaleźć w pracy Długosz, P. (2024). Kondycja
psychospołeczna społeczeństwa przyfrontowego. Kraków.
https://www.researchgate.net/publication/386573097_Psychosocial_condition_of_a_frontline_society
ILBWK WORKING PAPERS
Wzór cytowania: Długosz, P. (2025). Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy. Kraków: ILBWK.
14
Rzadziej lubią Żydów (18%), Ukraińców (16%), Turków (16%), Rosjan (12%), Białorusinów
(8%), Arabów (8%), Romów (8%), Palestyńczyków (6%).
Najwyższy poziom sympatii wobec Ukraińców zaobserwowano w Polsce. Niższy
był w pozostałych państwach. Badane społeczeństwa przyjmują większy dystans wobec
Ukraińców niż ich południowych i wschodnich sąsiadów. Rosjanie i Białorusini budzą
największą niechęć wśród Polaków, z większą sympatią spotykają się na Słowacji.
Strach przed…
W Polsce największy lęk budzi możliwość przeniesienia się wojny z Ukrainy do Polski
(40%), następnie, iż podniosą się ceny i wzrośnie inacja (36%), że Rosjanie wykorzystają
broń jądrową na Ukrainie (28%), że wzrośnie liczba migrantów z Afryki i Azji chcących
dostać się do naszego kraju (26%), że zwiększy się fala uchodźców z Ukrainy do naszego
państwa (23%), że wzrośnie niechęć i wrogość do uchodźców z Ukrainy wśród Polaków
(22%).
W Czechach głownie obawiają się, iż Rosjanie wykorzystają broń jądrową na Ukrainie
(41%), podniosą się ceny i wzrośnie inacja (36%), wojna przeniesie się do Czech (35%),
wzrośnie liczba migrantów z Afryki i Azji chcących dostać się do naszego kraju (30%),
zwiększy się fala uchodźców z Ukrainy do naszego państwa (19%), UE będzie
podejmować niekorzystne decyzje wobec naszego państwa (19%).
Na Słowacji najczęściej obawiano się inacji (47%), że wojna przeniesie się Słowację
(32%), Rosjanie wykorzystają broń jądrową na Ukrainie (28%), wzrośnie liczba migrantów
z Afryki i Azji chcących dostać się do naszego kraju (20%), zwiększy się fala uchodźców z
Ukrainy do naszego państwa (19%), elektrownia jądrowa w Zaporożu zostanie zniszczona
i skażenie dotrze do Słowacji (18%).
Na Węgrzech głównie obawiają się inacji (50%), że Rosjanie wykorzystają broń
jądrową na Ukrainie (28%), elektrownia jądrowa w Zaporożu zostanie zniszczona i
skażenie dotrze do Węgier (22%), UE będzie podejmować niekorzystne decyzje wobec
ILBWK WORKING PAPERS
Wzór cytowania: Długosz, P. (2025). Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy. Kraków: ILBWK.
15
naszego państwa (19%), wojna przeniesie się na Węgry (19%), wzmogą się działania
antydemokratyczne przez ludzi sprawujących władzę (19%).
W Polsce największym zagrożeniem jest przeniesienie się wojny do naszego
państwa. W pozostałych krajach również ten lęk jest widoczny. Powszechnym lękiem jest
obawa przed inacją, szczególnie wśród Węgrów i Słowaków. Obawy dotyczą też napływu
kolejnej fali uchodźców z Ukrainy oraz pozostałych uchodźców z Azji i Afryki.
Sankcje wobec Rosji i pomoc dla Ukrainy
W Polsce pytani respondenci na temat stosunku do różnych działań podejmowanych
w obliczu wojny na Ukrainie najczęściej akceptują dostarczenie pomocy humanitarnej
osobom dotkniętym przez wojnę (72%), nakładane sankcje gospodarcze na rosyjski rząd,
rmy i osoby (70%) zakaz nadawania dla państwowych rosyjskich mediów (67%),
przyjmowanie osób uciekających przed wojną (57%). Rzadziej zgadzają się na
nansowanie zakupu i dostaw sprzętu wojskowego dla Ukrainy (48%), udzielenie pomocy
nansowej Ukrainie (40%), na nadanie Ukrainie statusu państwa kandydata do UE (44%),
poparcie dla szybkiego wejścia Ukrainy do UE (36%).
W Czechach akceptuje się dostarczenie pomocy humanitarnej osobom dotkniętym
przez wojnę (71%), nakładanie sankcji gospodarczych na rosyjski rząd, rmy i osoby
(54%), zakaz nadawania dla państwowych rosyjskich mediów (52%), przyjmowanie osób
uciekających przed wojną (53%). Rzadziej ankietowani zgadzają się na nansowanie
zakupu i dostaw sprzętu wojskowego dla Ukrainy (40%), udzielenie pomocy nansowej
Ukrainie (40%), na nadanie Ukrainie statusu państwa kandydata do UE (33%), poparcie
dla szybkiego wejścia Ukrainy do UE (26%).
Na Słowacji większość badanych akceptuje dostarczenie pomocy humanitarnej
osobom dotkniętym przez wojnę (73%), nakładanie sankcji gospodarczych na rosyjski
rząd, rmy i osoby (37%), zakaz nadawania dla państwowych rosyjskich mediów (36%),
przyjmowanie osób uciekających przed wojną (52%). Rzadziej zgadzają się na
nansowanie zakupu i dostaw sprzętu wojskowego dla Ukrainy (29%), udzielenie pomocy
ILBWK WORKING PAPERS
Wzór cytowania: Długosz, P. (2025). Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy. Kraków: ILBWK.
16
nansowej Ukrainie (32%), na nadanie Ukrainie statusu państwa kandydata do UE (25%),
poparcie dla szybkiego wejścia Ukrainy do UE (19%).
Na Węgrzech większość badanych akceptuje dostarczenie pomocy humanitarnej
osobom dotkniętym przez wojnę (67%), przyjmowanie osób uciekających przed wojną
(60%), nakładanie sankcji gospodarczych na rosyjski rząd, rmy i osoby (32%), zakaz
nadawania dla państwowych rosyjskich mediów (34%). Rzadziej zgadzają się na
nansowanie zakupu i dostaw sprzętu wojskowego dla Ukrainy (23%), udzielenie pomocy
nansowej Ukrainie (28%), na nadanie Ukrainie statusu państwa kandydata do UE (23%),
poparcie dla szybkiego wejścia Ukrainy do UE (18%).
Powszechna jest akceptacja pomocy humanitarnej dla Ukrainy. Nakładanie sankcji
na Rosję jest najpopularniejsze wśród Polaków, słabsze wśród Słowaków i Węgrów. Około
połowy respondentów zgadza się na przyjmowanie osób uciekających przed wojną.
Niższe jest wsparcie dla udzielania pomocy wojskowej oraz nansowej. Niskie jest
poparcie dla Ukrainy w sprawie przyjęcia do UE. Polacy na tle innych państw wspierają
najmocniej Ukrainę.
Ograniczyć pomoc dla uchodźców wojennych
W Polsce 63% respondentów jest za tym, aby pomoc Ukraińcom była ograniczona do
tych mieszkańców Ukrainy, którzy mieszkają w rejonie toczących się walk oraz są z
terenów zajętych przez Rosjan. Tylko co piąty (23%) pytany zgadzał się ze stanowiskiem,
iż powinna być ona adresowana dla wszystkich uciekających mieszkańców Ukrainy. Brak
zdania pojawiło się u 14%.
W Czechach za ograniczeniem pomocy było 67%, za udzielaniem pomocy bez
ograniczeń 19%, nie miało zdania 13%. Na Słowacji za ograniczeniem pomocy było 60%,
za udzielaniem pomocy bez ograniczeń 20%, nie miało zdania 20%. Na Węgrzech za
ograniczeniem pomocy było 62%, za udzielaniem pomocy bez ograniczeń 27%, nie miało
zdania 38%.
ILBWK WORKING PAPERS
Wzór cytowania: Długosz, P. (2025). Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy. Kraków: ILBWK.
17
Na pytanie o to czy Polska nadal powinna przyjmować ukraińskich uchodźców
33% odpowiedziało tak, 44% odpowiedziało nie, a 22% nie miało zdania. W Czechach
36% było za dalszym przyjmowaniem, 44% odpowiedziało nie, a 20% nie miało zdania. Na
Słowacji 36% było za dalszym przyjmowaniem, 41% odpowiedziało nie, a 23% nie miało
zdania. Na Węgrzech 47% było za dalszym przyjmowaniem, 28% odpowiedziało nie, a
24% nie miało zdania.
Większość badanych respondentów ze wszystkich państw jest za ograniczeniem
pomocy dla Ukraińców do osób, które uciekły z rejonów, gdzie się toczą walki lub
pochodzą z terenów okupowanych. Za dalszym przyjmowaniem uchodźców z Ukrainy
jest mniej niż połowa badanych. Najwięcej akceptujących ten krok jest na Węgrzech,
nieco mniej na Słowacji i w Czechach a najmniej w Polsce.
Wpływ uchodźców z Ukrainy na funkcjonowanie państwa
Na pytanie o konsekwencje napływu uchodźców z Ukrainy 50% badanych Polaków
odpowiada, że uchodźcy z Ukrainy są roszczeniowi, przyczynili się do wzrostu cen,
wykorzystują nasze państwo pobierając niesłusznie świadczenia i zagrażają Polakom na
rynku pracy. 30% zgadza się z twierdzeniem uchodźcy z Ukrainy mają pozytywny wpływ
na nasze państwo, uczą się języka, znajdują pracę, płacą podatki i pracują na nasz dochód
narodowy, a dzieci uchodźców uczą się w szkołach i zapełnią ubytki wynikające z niżu
demogracznego. Odpowiedź trudno powiedzieć wybrało 20%. W Czechach pozytywny
wpływ uchodźców na państwo dostrzega 36%, negatywny 42%, trudno powiedzieć 22%.
Na Słowacji pozytywny wpływ uchodźców na państwo dostrzega 31%, negatywny 42%,
trudno powiedzieć 27%. Na Węgrzech pozytywny wpływ uchodźców na państwo
dostrzega 22%, negatywny 31%, trudno powiedzieć 47%.
Badanych poproszono o ocenienie wpływu ukraińskich uchodźców na różne
aspekty funkcjonowania państwa.
W Polsce jedynie w przypadku zapełnienia luk na rynku pracy ankietowani docenili
pozytywny wkład ukraińskich uchodźców (47%). Napływ ukraińskich uchodźców
ILBWK WORKING PAPERS
Wzór cytowania: Długosz, P. (2025). Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy. Kraków: ILBWK.
18
wojennych do Polski zdaniem badanych przyczynił się do wzrostu przestępczości (50%),
wzrostu cen usług i towarów (52%), pojawienia się problemów z dostępem do mieszkań
na wynajem, bądź na sprzedaż (50%), do pogorszenia funkcjonowania służby zdrowia
(48%), pojawienia się problemów z utrzymaniem pracy i wzrostu bezrobocia (40%). Spora
grupa respondentów oceniła też negatywnie wpływ uchodźców na funkcjonowanie
systemu edukacyjnego (39%). Jedynie w przypadku znalezienia partnerki, partnera
życiowego negatywny wpływ wymieniło (12%).
W Czechach w przypadku zapełnienia luk na rynku pracy ankietowani docenili
pozytywny wkład ukraińskich uchodźców (53%). Napływ ukraińskich uchodźców
wojennych do Czech zdaniem badanych przyczynił się do wzrostu przestępczości (54%),
wzrostu cen usług i towarów (49%), pojawienia się problemów z dostępem do mieszkań
na wynajem, bądź na sprzedaż (46%), do pogorszenia funkcjonowania służby zdrowia
(40%), pojawienia się problemów z utrzymaniem pracy i wzrostu bezrobocia (35%). Spora
grupa respondentów oceniła też negatywnie wpływ uchodźców na funkcjonowanie
systemu edukacyjnego (48%). Negatywny wpływ na znalezienie partnerki, partnera
życiowego dostrzegało (9%).
Na Słowacji w przypadku zapełnienia luk na rynku pracy ankietowani docenili
pozytywny wkład ukraińskich uchodźców (44%). Napływ ukraińskich uchodźców
wojennych zdaniem badanych przyczynił się do wzrostu przestępczości (47%), wzrostu
cen usług i towarów (45%), pojawienia się problemów z dostępem do mieszkań na
wynajem, bądź na sprzedaż (46%), do pogorszenia funkcjonowania służby zdrowia (32%),
pojawienia się problemów z utrzymaniem pracy i wzrostu bezrobocia (40%). Spora grupa
respondentów oceniła też negatywnie wpływ uchodźców na funkcjonowanie systemu
edukacyjnego (32%). Negatywny wpływ na znalezienie partnerki, partnera życiowego
dostrzegało (13%).
Na Węgrzech w przypadku zapełnienia luk na rynku pracy ankietowani docenili
pozytywny wkład ukraińskich uchodźców (24%). Napływ ukraińskich uchodźców
ILBWK WORKING PAPERS
Wzór cytowania: Długosz, P. (2025). Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy. Kraków: ILBWK.
19
wojennych zdaniem badanych przyczynił się do wzrostu przestępczości (39%), wzrostu
cen usług i towarów (43%), pojawienia się problemów z dostępem do mieszkań na
wynajem, bądź na sprzedaż (36%), do pogorszenia funkcjonowania służby zdrowia (30%),
pojawienia się problemów z utrzymaniem pracy i wzrostu bezrobocia (40%).
Respondenci ocenili też negatywnie wpływ uchodźców na funkcjonowanie systemu
edukacyjnego (20%), na znalezienie partnerki, partnera życiowego (11%).
W badanych państwach przeważa opinia, iż uchodźcy z Ukrainy są roszczeniowi,
mają zły wpływ na funkcjonowanie państwa. Połowa Polaków zgadza się z tym, nieco
mniej na Słowacji i Czechach, a rzadziej na Węgrzech.
Jedynie w przypadku zapełnienia luk na rynku pracy badani docenili pozytywny
wpływ ukraińskich uchodźców. W pozostałych przypadkach mieszkańcy Grupy
Wyszehradzkiej dostrzegają negatywny wpływ na funkcjonowanie państwa. W Polsce,
Czechach, Słowacji winią uchodźców za wzrost przestępczości, inacji, cen na rynku
mieszkaniowym. Na Węgrzech ankietowani dodatkowo wskazują, że przyczynili się do
problemów z utrzymaniem pracy i znalezieniem jej.
Stosunek do uchodźców z Afryki i Azji
Zapytano też respondentów o stosunek do przyjmowania uchodźców z Bliskiego
Wschodu i Afryki napływających do UE. W Polsce zdecydowana większość jest przeciwko
przyjmowaniu uchodźców w ramach paktu migracyjnego do naszego kraju (62%). Tylko
13% opowiedziało się za ich przyjęciem. Pozostali nie mieli zdania (24%).
W Czechach zdecydowana większość jest przeciwko przyjmowaniu uchodźców w
ramach paktu migracyjnego (73%). Tylko 9% opowiedziało się za ich przyjęciem. Pozostali
nie mieli zdania (19%).
Na Słowacji zdecydowana większość jest przeciwko przyjmowaniu uchodźców w
ramach paktu migracyjnego (64%). Tylko 12% opowiedziało się za ich przyjęciem.
Pozostali nie mieli zdania (24%).
ILBWK WORKING PAPERS
Wzór cytowania: Długosz, P. (2025). Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy. Kraków: ILBWK.
20
Na Węgrzech przeciwko przyjmowaniu uchodźców w ramach paktu migracyjnego
jest (55%). 19% opowiedziało się za ich przyjęciem. Pozostali nie mieli zdania (26%).
Większość mieszkańców badanych państw jest przeciwna przyjmowaniu
uchodźców z Azji i Afryki. Najwięcej przeciwników ich przyjmowania jest w Czechach, a
najmniej na Węgrzech.
Co zrobić w razie wybuchu wojny?
W badaniach pojawiło się też pytanie o to, co by zrobili ankietowani, gdyby Rosja
napadła zbrojnie na ich kraj tak jak miało to miejsce w Ukrainie?
W Polsce 22% wstąpiłaby do formacji zbrojnych i walczyła w obronie ojczyzny, 35%
spakowałaby rzeczy, zabrała rodzinę i wyjechała zagranicę, a 43% nie wiedziała jak się w
takiej sytuacji zachowa.
W Czechach 11% walczyłaby w obronie ojczyzny, 30% wyjechała zagranicę, a 59%
nie wiedziała jak się w takiej sytuacji zachowa.
Na Słowacji 9% walczyłaby w obronie ojczyzny, 39% wyjechała zagranicę, a 52%
nie wiedziała jak się w takiej sytuacji zachowa.
Na Węgrzech 12% walczyłaby w obronie ojczyzny, 41% wyjechała zagranicę, a 46%
nie wiedziała jak się w takiej sytuacji zachowa.
Zakończenie
Prowadzone badania w państwach Grupy Wyszehradzkiej pokazują, iż stosunek do
uchodźców z Ukrainy jest podobny. Nie zaobserwowano większych różnic między
postawami wobec Ukraińców w ankietowanych zbiorowościach.
Mając szerszą perspektywę można też zobaczyć, jak wygląda stosunek Polaków do
Ukraińców i uchodźców wojennych. Z prowadzonych analiz wynika, iż jest on bardziej
pozytywny niż w pozostałych krajach Grupy Wyszehradzkiej.
ILBWK WORKING PAPERS
Wzór cytowania: Długosz, P. (2025). Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy. Kraków: ILBWK.
21
Obserwacja ta wskazuję, iż Polacy w swoich relacjach z Ukraińcami nie są poddani
odziaływaniu traumy historycznej, jaką było ludobójstwo na Wołyniu w trakcie II Wojny
Światowej. Gdyby było inaczej, to wtedy stereotyp Ukraińca byłby wśród polskiego
społeczeństwa negatywny oraz ten dystans do Ukraińców byłby większy. Badania
pokazały, że wśród polskiego społeczeństwa dominuje stereotyp neutralny a dystans jest
mniejszy niż wśród respondentów z pozostałych państw.
Badania wskazują, iż akceptacja do udzielania pomocy Ukrainie wśród
ankietowanych respondentów ogranicza się tylko do pomocy humanitarnej. Pomoc
wojskowa, nansowa nie jest już tak aprobowana. Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej są
sceptyczni wobec wejścia Ukraińców do Unii Europejskiej. Być może jest to
konsekwencja uświadomienia sobie przez badane społeczeństwa, iż Ukraińcy mogą
stanowić konkurencję na rynku pracy i zdominować gospodarczo pozostałe państwa.
Konsekwencje napływu uchodźców do badanych państwa są oceniane
negatywnie. Ankietowani zgadzają się, iż ukraińscy uchodźcy zapełniają luki na rynku
pracy i podejmują się zajęć, których nie chcą wykonywać mieszkańcy badanych państw.
Jednakże w ocenie pozostałych aspektów przeważają negatywne opinie. Respondenci
uważają, iż przyjazd ukraińskich uchodźców negatywnie wpłynął na inację, dostęp do
miejsc pracy, że wzrosła przestępczość, ceny na rynku mieszkaniowym. Negatywnie też
oceniono wpływ uchodźców na system edukacyjny oraz służbę zdrowia.
Wydaje się w powyższym przypadku przy napływie sporej liczby Ukraińców do
badanych państw może się pojawiać konkurencja w dostępie do zasobów.
W krajach postkomunistycznych, które przechodziły transformację pojawiają się
problemy z pracą, funkcjonowaniem służby zdrowia, edukacji. W związku z powyższym
pojawienie się dużej liczby uchodźców może mieć negatywny wpływ na powyższe sfery
lub sam fakt napływu migrantów wojennych wzmacnia lęk przed tym, że obywatele
danego państwa będą mieć ograniczony dostęp lub będą musieć rywalizować o dostęp
do powyższych zasobów.
ILBWK WORKING PAPERS
Wzór cytowania: Długosz, P. (2025). Mieszkańcy Grupy Wyszehradzkiej wobec
uchodźców wojennych z Ukrainy. Kraków: ILBWK.
22
Na koniec należy pamiętać o tym, że wojna negatywnie wpłynęła na jakość życia i
uszczupliła zasoby respondentów. Stąd obywatele badanych państw mogą być bardziej
wyczuleni na dalszy napływ uchodźców i w większym stopniu się obawiać, iż oni mogą
jeszcze dodatkowo uszczuplić ich zasoby.