WtV-aflevering 34 - Best Life Church-Utrecht

Abstract

De Utrechtse Best Life Church is een kerk die in de afgelopen jaren sterk is gegroeid en inmiddels op meerdere plekken viert en een gemeenschap vormt. Stichter en voorganger Paul van der Boom noemt zes factoren die voor de groei van de kerk van groot belang zijn (geweest). Dat zijn onder meer gebed en eenheid. Nadine van Hierden (PThU) en Sake Stoppels reageren op zijn artikel. Waardering en kritische vragen hebben daarbij beide een plek. Het betreft hier aflevering 34 van de Inspirare-rubriek 'Wegen tot vernieuwing. Praktijkberichten uit gemeente en parochie' (WtV).

Full text

1
Beide onderstaande arkelen verschenen oorspronkelijk in Inspirare. Tijdschri voor
charismasche en evangelische theologie, jaargang 7 (2024), nr. 3, p. 45-54 (van der Boom)
en p. 55-64 (van Hierden, Stoppels). Het betre aevering 34 in de vaste rubriek ‘Wegen tot
vernieuwing. Prakjkberichten uit gemeenten en parochies’.
Vanaf aevering 23 staan de aeveringen op Researchgate.
Best Life Church Utrecht
Kerkgroei is mogelijk in de grote stad
door Paul van der Boom
Jullie hebben Mij niet uitgekozen,
maar Ik heb jullie uitgekozen.
En Ik heb jullie eropuit gestuurd om vrucht
te dragen en om jullie vrucht blijvend
te laten zijn. (Joh.15:16, GNB)
Best Life Church, Utrecht Zuilen Foto: Sake Stoppels

2
Op 3 september 1995 staren wij onze eerste samenkomst in een achterbuurt in Utrecht. Ik
deed dat samen met mijn vrouw Irma en onze 4 kindertjes. God hee enorm gezegend en
we hebben nu gemiddeld rond de 875 bezoekers, verdeeld over drie campussen. We zijn
dankbaar dat God ons zo geleid hee. We hebben veel geleerd en we willen een aantal
lessen graag met jullie delen zodat nóg meer Gods Koninkrijk doorbreekt in allerlei plaatsen
in Nederland! Dit arkel kent zes paragrafen. In elke paragraaf behandel ik een principe dat
in onze kerk belangrijk is (geweest) voor onze vitaliteit en groei.
Gebed als koepel van bescherming om je kerk
‘Als ik hier binnen kom ervaar ik Gods liefde.’ ‘Er is niemand omgevallen door de covid’ en ‘ik
wil graag de hele dag in dit gebouw blijven, want zo gauw ik hier binnenkom, voel ik me
beter’. Dit soort opmerkingen hoor ik regelmag. Hoe kan een gebouw zoveel vreugde
geven? En, wat meer is, hoe kan het dat elke zondag mensen hun hart aan de Heer geven,
dat er inmiddels vier diensten zijn op zondag en dat onze connectgroepen, energroepen,
young adults-groepen en andere groepen groeien? Het antwoord is gebed!
Toen ik pas tot geloof kwam kreeg ik bij de Navigators een boekje van Dawson Trotman, de
schter van deze wereldwijde studentenbeweging. Dat boekje heee ‘Voor anderen leven’
en ging erover dat Dawson met een vriend vijf weken lang van 5 tot 7 uur ‘s ochtends naar
een eenzame plek in de bergen ging om te bidden. Dawson leidde in die jd een
zondagsschool die helemaal niet liep: de jongeren wilden niet luisteren en er waren al twee
leiders afgehaakt. Dawson ging echter met zijn gebedsvriend trouw bidd en en binnen de
kortste keren veranderde de hele situae. De lasge jongeren werden posief en de groep
groeide uit naar honderden jongeren. Het werk breidde zich uit en ook het werk onder
volwassenen begon te groeien. Die bidstonden daar in de vroege ochtenduren zorgden
ervoor dat het werk van de Navigators wereldwijd verspreid werd over heel veel landen, tot
in Nederland toe. Het is zelfs zo dat ik persoonlijk door een Navigator, een biologiestudent,
tot de Heer geleid ben! Omdat een paar jonge mannen trouw en volhardend gingen bidden,
werd het mogelijk dat er iemand in Utrecht mij het evangelie ging vertellen en tot de Heer
ging leiden!
Een ink aantal jaren geleden jdens een conferene wees de Heer me op een boek van
Yonggi Cho, voorganger van de desjds grootste kerk van de wereld. Deze kerk, de Full
Gospel Yoido Church in Seoul, Zuid-Korea bestond uit 850.000 (!) mensen. Wat was het
geheim? Cho legde uit: gebed. Hij had daar een Gebedsberg waar elke dag duizenden
mensen kwamen bidden. Elke vrijdag was er een nachtbidstond en ook jdens de
zondagdiensten werd er gebeden. Het gevolg? Een opwekking die niet ophield. De groei
bleef maar aanhouden. Cho zei dat als ze zouden stoppen met gebed, de opwekking
uiteindelijk ook zou stoppen. Wij zijn daardoor als kerk meer gaan bidden. We hebben
inmiddels 24/7-gebed, dat wil zeggen dat er elk uur van de week, dag en nacht, wordt
gebeden door een of meerdere personen. We bidden voor bescherming van de kerk, voor de
leiders, voor alle gemeenteleden en voor de nieuwe mensen die binnenkomen. We bidden
voor de regering, voor de mensen die God nog moeten leren kennen en verder voor alle
dingen die op onze weg komen. Elke week wordt er een lijst met gebedsonderwerpen
verstuurd naar alle bidders.

3
Het eect is geweldig. God hee een Koepel van Bescherming om ons heen geplaatst. We
ervaren zo Gods kracht en Gods liefde dat nieuwe mensen zelfs zeggen: ‘ik ervaar Gods liefde
hier’ en ‘wat gebeuren hier toch veel wonderen’. Het Licht van God is zo sterk in ons midden
dat demonen niet eens in de buurt durven komen. Dat bespaart ons sowieso al een hoop
problemen, maar het mooiste is dat de Heerlijkheid van God in ons midden rust. Dat is
waardoor mensen tot God komen, hun hand opsteken en zich laten discipelen. Het is de
reden waarom alles groeit en bloeit. De Heerlijkheid van God in ons midden verandert alles.
Gebed is hier de sleutel!
Eenheid als versneller in je kerkgroei
Zo’n 23 jaar geleden hadden we te maken met een enorme klap in onze kerk: er liepen 15
mensen weg uit onze groep van ongeveer 60 mensen. Het was echt een dreun. We hadden
hard gewerkt om al deze mensen binnen te brengen en bij elkaar te houden. Irma, mijn
vrouw, en ik waren een aantal jaren daarvoor met ons gezin from scratch begonnen met
samenkomsten in een achterbuurt van Utrecht.
Iedereen die een kerk begint vanaf het nulpunt weet wat een moeite het kost om mensen te
winnen en ook nog eens in de groep te houden. Het vraagt om talloze gesprekken, heel veel
gebed en je uiterste best doen om met die mensen een goede relae te bouwen en de
diensten zo aantrekkelijk mogelijk te maken. Je was al blij als je een leuke groep in de dienst
had op zondag.
Toen gebeurde het geheel onverwachte. Een oudere heer, die al verschillende kerken achter
de rug had, sloot zich aan. Hij maakte in eerste instane een posieve indruk, maar dat viel
op den duur ink tegen. Hij beïnvloedde andere mensen en hij vormde zo een groep in de
kleine gemeenschap. Op een gegeven moment barse de bom: hij en een groep van
ongeveer 15 mensen verlieten onze kerk. Een enorme klap. Bij die groep van 15 mensen
zaten mensen die wij al veel langer kenden dan deze oudere heer. Mijn vrouw en ik hadden
dus die enorme dreun te verwerken. Veel moest opnieuw opgebouwd en geheeld worden.
Wij zaten om goede raad verlegen. We kregen toen het waardevolle advies van een bekeerde
Marokkaanse broeder. Hij zei dat we eens met Immanuel Idu moesten gaan praten. Hij is een
Nigeriaanse voorganger die een gemeente hee in Tilburg. Wij werden door hem zeer
gastvrij ontvangen. Immanuel Idu was een begaafd spreker en kerkbouwer. Hij gaf ons het
volgende gouden advies: ‘jullie moeten voortaan mensen om je heen verzamelen die een
van hart met jullie zijn. Hebben mensen een andere mening? Laat ze dan naar een andere
kerk gaan, waar ze het wél eens kunnen zijn. Jullie zijn door God aangesteld en jullie moeten
mensen om je heen verzamelen die achter jullie visie willen staan. Liever een paar mensen
met wie je een eenheid vormt, dan een grote groep waarin verdeeldheid is!’
Dat was een uitstekend advies. Voortaan, als mensen binnenkwamen, zeiden we: ‘dit is onze
visie. Kan je daar achter staan?’. En als ze dan zeiden: ‘wij zien het anders’, dan zeiden wij:
‘okay, gee niks, we houden nog steeds van je, maar dan kan je beter een andere kerk
zoeken.’ Ook zeiden we wel eens: wij voetballen, maar als je wilt basketballen kan je beter
een andere club zoeken.’ Die boodschap was duidelijk en heel genezend. Als mensen ons
wilden helpen, waren ze hartelijk welkom (zie bijv. hoe David zijn mannen selecteerde in 1
Kronieken 12:16-18). Als ze tegen gingen werken, leidden we hen graag uit onze kerk naar
een andere plek.

4
Het resultaat was verbluend: steeds meer mensen sloten zich bij ons aan. De eenheid bleef.
Als er mensen waren die zich toch nog onverwacht tegen de visie gingen verzeen, dan
hadden we een goed gesprek en zeiden we zonder hard feelings: ‘je kan beter een andere
kerk zoeken. Wij gaan voor deze visie’.
Als iedereen dezelfde visie hee en dezelfde taal spreekt - is niets meer onmogelijk
(Gen.11:6,7). Jezus bad vier keer om eenheid tussen Zijn discipelen (Joh.17). De kracht van
eenheid is ongelooijk. Een nieuw gebouw kopen? In eenheid kan dat. Een extra dienst
starten? Geen probleem. Een nieuwe campus beginnen? We gaan ervoor!
Eenheid is Gods wondermiddel om ongehinderd snelle uitbreiding van Gods Koninkrijk te
realiseren. Alles wat die eenheid verstoort, moet eruit. Net als in een gezond lichaam: alle
cellen die een eigen groep gaan vormen moeten er zo snel mogelijk uit. Zo houden we ons
lichaam gezond en zo houden we ook het lichaam van Jezus gezond. Want, waar is het om te
doen? Zoveel mogelijk zielen winnen en zoveel mogelijk mensen discipelen. Dat is onze
opdracht. Dat kan alleen bij grote en blijvende eenheid. Onze slogan is ‘iedereen mee als
Jezus terugkomt’. Dat is een heldere visie waar inmiddels honderden mensen aan
meewerken. Eenheid is een prachge versneller!
Meer jongeren in je kerk
Het zal zo’n 12 jaar geleden zijn dat Erald van de Ridder, voorganger van het verband van City
Life Churches, deze geniale vraag aan mij stelde: ‘wat zou er moeten gebeuren als jouw kids
hun vrienden mee zouden willen nemen naar de dienst?’ Mijn vier kinderen waren toen in
de enerleeijd. En Erald zei ook nog: ‘je moet het aan hen vragen en dan ook echt doen wat
ze zeggen!’
Dus vroeg ik het hen. En ik kreeg antwoorden als: ‘pa, niet te lang preken’, ‘andere muziek’,
‘andere kleding’ enz. Het moest leuk zijn en zeker niet weird. Jonge mensen op het podium,
vee lichten en visuals, iets waar je je vrienden mee naar toe kunt nemen dus. En natuurlijk
geen embarrassing moments. Kortom, alles moest anders. Gelukkig zeiden ze niets over de
inhoud. Toen hebben we de veranderingen in gang gezet. Zo haalden we de doeken – die we
ter decorae hadden opgehangen – weg, zeen we mensen tussen 18 en 35 jaar op het
podium, zorgden we voor goed camerawerk en ging het geluid een paar decibel omhoog.
Alles moest hip, vrolijk en aantrekkelijk zijn.
Onze opbouwploeg begon ‘s ochtends om half 6. Na een gezamenlijk ontbijt reden we met
ons gekochte vrachtwagentje met daarin alle benodigde spullen naar de kale sportzaal die
we gehuurd hadden. Dan begon het werk.
Het was een total make-over. We hadden er ook plezier in. Het was veel werk, maar we
wisten waarvoor we het deden. De diensten duurden niet te lang, er stonden jonge mensen
op het podium en de muziek was voornamelijk van Hillsong. Natuurlijk werd er nog net
zoveel gebeden en bleef ons hart gericht op alle nieuwe mensen. Langzamerhand begon het
aan te trekken. We zagen steeds meer mensen binnenkomen. De make-over bleek een
geniale evangelisae-methode. Onze jonge mensen gingen steeds vaker mensen uitnodigen.
We groeiden door en verhuisden – via een moderne theaterzaal – naar een tradionele
katholieke kerk. Die hebben we helemaal gepimpt, onder andere met een groot LED-screen
en theaterstoelen. Inmiddels draaien we elke zondag vier diensten, hebben we een nieuwe

5
locae in een grote nieuwbouwwijk (Leidsche Rijn) gestart en sinds september vorig jaar zijn
we begonnen in Nieuwegein. De moeitevolle make-over was absoluut de moeite waard!
Laatst hadden we een jongerenavond met meer dan 400 mensen. Helemaal zelf
georganiseerd door onze jonge mensen. Hun avond, heel aantrekkelijk. Maar met nog wel
dezelfde wervingskracht. Elke jongerenavond komen er namelijk mensen tot geloof. En
minstens zo belangrijk: ze worden door onze jongeren opgevangen en begeleid in de vorm
van onze Groei-route. In de woorden van Jezus: discipelen maken. Vermenigvuldiging
noemen we dat. Hieronder kom ik daar op terug. Zo ontstaan er steeds meer
connectgroepen. Ons gemiddelde aantal nieuwe bezoekers over de hele zondag is nu rond
de 50 tot 100. Sinds de start van de corona-jd hebben we meer dan 370 mensen gedoopt.
Een totale make-over is meer dan de moeite waard. Voeg je daar nog intensief gebed bij en
heel veel liefde (door je toe te leggen op de gastvrijheid), dan kan je zeker zijn van een mooie
groei! En van heel veel blije harten. Maar het allerbelangrijkste is: we maken het Vaderhart
van God blij met alle verloren zonen en dochters die onze jongeren binnenbrengen! Feest in
de hemel!
Connecten = het moderne vissen vangen
Connecten? Toen ik dat woord voor het eerst hoorde, dacht ik: connecten, wat is dat
precies? Al gauw kwam ik erachter: connecten = het moderne vissen vangen! Jezus had
gezegd dat wij vissers van mensen zouden zijn (Marcus 1:17). Maar hoe vang je vissen? Hoe
doe je dat in deze jd van vrijblijvendheid? Dat is niet eenvoudig. Vissen vangen is een vak.
Jezus leerde het zijn discipelen. Hij zei op het eind: ‘Nu is het jullie beurt om anderen tot
discipelen te maken.’ (naar Ma.28:19). Dat was een duidelijke opdracht. Kerkgangers
produceren alleen is niet genoeg. Het gaat om het maken van discipelen! Wat is een discipel?
Een discipel is iemand die doet wat Jezus zegt en veel vrucht draagt (Luc.6:46; Joh.15:8).
Hoe kunnen wij discipelen maken? Wij zien de zeven onderstaande elementen als pijlers
daarvoor:
Bid voor ze. Dit is een niet te onderschaen kracht. Vaak zeggen mensen wel ‘ja’ als je ze
uitnodigt voor de dienst, maar je ziet ze dan toch niet komen opdagen. Herkenbaar? Juist: er
is een andere kracht aan het trekken, precies de andere kant op. Belangrijk is dat wij dus
harder trekken. Dat doe je door aanhoudend te bidden. Let op: je zult versteld staan van wat
er gebeurt als je krachg bidt voor iemand.
Zorg dat je kerk aantrekkelijk is. Je kerk moet zo aantrekkelijk zijn dat jouw jonge mensen
hun vrienden er voor willen uitnodigen. Eigenlijk moet het zo zijn, dat, als ze binnenkomen,
zeggen: ‘Wow’!. Geef ze daarom een experience. Wil je veel mensen vangen? Dan moet de
kerk echt superaantrekkelijk zijn.
Zorg voor een warm welkom. De eerste 10 minuten na de dienst gaat alle aandacht uit naar
de nieuwe mensen. Ga naar ze toe, heet ze welkom, loop mee naar een plaats waar zij zich
preg voelen en zeg: ‘Joh, jn dat je er bent, zit je lekker hier? Ik kom na de dienst horen
hoe je het gevonden hebt - ik ben benieuwd.’ Op deze manier begin je een relae met hen.
Misschien kan je ook naast die persoon zien (als het niet weird is).
De dienst moet top zijn. Goede, pakkende muziek (Hillsong-sjl), een goede band, een goede
gastheer of gastvrouw op het podium, een krachg woord waar ze iets mee kunnen in het
leven van elke dag en een levendige afsluing met een vrolijk nummer. Wij doen er ook aljd

6
een persoonlijk getuigenis in (video), waardoor mensen zien dat God geweldig is en mensen
in allerlei situaes helpt. Al deze ingrediënten maken de dienst tot een belevenis, waarvoor
mensen terug willen komen.
Na de dienst ga je direct naar je ‘gast’. Je vraagt hoe hij/zij het vond en je nodigt deze
persoon uit naar de Welcome Home-lounge. Dat is een speciaal en mooi ingerichte koezaal
waar we alle nieuwe mensen ontvangen. Er is echt goede koe (Barista!), jd om te praten
en contactmogelijkheden uit te wisselen.
Breng hem/haar in een connectgroep. Als je contactgegevens hebt, kan je tegen die persoon
zeggen: ‘Joh, ik vind het leuk om nog eens te horen hoe je deze dienst na aoop gevonden
hebt. Mag ik je binnenkort eens bellen om dat nog te vragen?’ Grote kans dat die persoon
‘ja’ zegt. Zorg dan dat je binnen 36 uur die persoon belt en een leuk gesprek hebt. Hij/zij zal
dat waarderen. Het is dan heel makkelijk om aan het eind van dat gesprek te zeggen: ‘Joh,
zou je niet eens een keer een connectgroep willen proberen? Ik kom zelf in die-en-die-groep.
Zal ik je een keer ophalen?’ En voor je het weet zit hij in die connectgroep!
Laat hem een ‘Groei-route’ doorlopen. Als iemand in de connectgroep zit wordt hij/zij van
daaruit begeleid in een persoonlijk traject, onze Groei-route, ook wel de WELL-route
genoemd:
• W = Welcome Home (= de ontvangst in onze speciale welkomstruimte)
• E = Encounter lessen (dit zijn lessen waarin je persoonlijk begeleid wordt. Deel daarvan is
een weekend, waarin je een geweldige geestelijke groeispurt kunt doormaken)
• LL = Love & Lead: een cursus om connectgroepleider te worden.
Dit, in vogelvlucht, is ons proces van discipelen maken. Wij vinden het discipelen maken pas
geslaagd als ‘jouw’ discipel op zijn beurt ook weer anderen tot discipelen maakt! Ik ga daar
nu nog wat meer op in.
Vermeerderen of vermenigvuldigen
Er was eens een voorganger die elke week op vrijdagmiddag de kerk uitging en op een heuvel
ging zien, vlakbij een staon. Hij bleef daar uren zien en wandelde daarna terug. Dit deed
hij elke vrijdag weer. De mensen van de kerk zeiden tegen elkaar: ‘Wat is er aan de hand met
onze voorganger? Hij gaat elke week daar zien en doet niets. Daarna gaat hij weer terug. Is
hij nog wel helemaal in orde?’ Ze besloten dat iemand hem zou volgen. En inderdaad, die
vrijdagmiddag ging de voorganger weer naar die heuvel en ging daar zien. De man die hem
volgde, trok de stoute schoenen aan en ging naar hem toe: ‘Waarom gaat u hier elke
vrijdagmiddag zien, gaat het wel helemaal goed met u?’ ‘Jazeker’, zei hij, ‘ik zit hier en kijk
naar de treinen die hier allemaal rijden.’ ‘Maar waarom kijkt u daarnaar? Daar is toch niets
bijzonders aan?’ ‘Het is wel bijzonder’, zei de voorganger, ‘want daar bewegen dingen zonder
dat ik er iets aan gedaan heb!..’.
Het gaat hier over leiderschap. Doe je alles alleen of richt je je op vermenigvuldiging? Eerlijk
gezegd, deed ik lange jd alles alleen: van het klaar zeen van de overheadprojector (die had
je nog in die jd), de ontvangst bij de deur, het leiden van de dienst en de nazorg. De kerk
groeide wel, maar het was heel arbeidsintensief en de groei ging heel langzaam. Alle druk die
deze aanpak gaf, kwam tot een climax toen wij op een gegeven moment drie
connectgroepen hadden en maar twee leiders (waarvan ik er een was). Ik zelf leidde twee
connectgroepen. Dit was teveel. Ik zei tegen mijn vrouw: ’We hebben leiders nodig!’ En ik

7
besloot te bidden: ‘Heer, geef leiders!’ Toen kwam er een folder binnen van een G12-
conferene. G12 staat voor een model van kerkgroei waarbij er voortdurend nieuwe leiders
getraind worden. Leiders trainen in principe alle nieuwe mensen tot leiders. Die trainen op
hun beurt weer andere nieuwe mensen tot leiders enz. Dit principe werkt een explosieve
groei in de hand. In Lajns-Amerika heb je kerken die hierdoor enduizenden leden hebben!
We hebben het model van harte geadopteerd: we namen hun ‘Groei-route’ over. In deze
Groei-route zien lessen, een weekend en een leiderschapstraining. Een beproefde methode
waarmee je eecef nieuwe mensen kunt ‘discipelen’. Binnen deze manier van denken is
iedereen in staat om een leider te worden. Jezus zei immers tegen al zijn discipelen: ‘Maak
alle volken tot Mijn discipelen’. (Ma.28:19). Wij begonnen iedereen tot leider te trainen.
Binnen de kortste keren hadden we geen twee, maar en connectgroep-leiders. Vanaf dat
moment waren er meer leiders die meebouwden en groeide onze kerk veel sneller en
stabieler. Leiders trainen was voortaan het devies! We stapten over van ‘vermeerdering’
naar ‘vermenigvuldiging’. Als je als leider steeds meer taken krijgt, houdt het een keer op en
gaat de groei niet hard. Maar als je iemand in de Groei-route begeleidt, wordt deze ook een
leider. En als jij en die persoon nu elk weer 1 persoon in hun Groei-route begeleidt, heb je 4
leiders. Dit principe noemen we ‘vermenigvuldiging’. De groei gaat nu vele malen sneller. Dit
is ook echt een bijbels principe (2 Tim.2:2). Ik maak nu hetzelfde mee als de voorganger in
het begin van dit stukje. Er ‘bewegen’ dingen waar ik niks aan doe. Ik zie jongeren die andere
jongeren discipelen. Ik zie leiders gevormd worden waar ik niks aan gedaan heb. Ik zie
mensen gedoopt worden, die ik nog nooit eerder gezien heb.
Vermenigvuldigen is veel vruchtbaarder dan vermeerderen. Zeker als het om mensen gaat
die je redt voor de eeuwigheid. Het is zeker een hele investering: een Groei-route
ontwikkelen, mensen daar doorheen begeleiden, leiders coachen, materiaal ontwikkelen
enz. Maar de gevolgen zijn prachg. Er wordt door veel meer mensen meegewerkt aan het
redden van mensen en veel meer mensen zijn aan het discipelen maken. De groei is
onbeperkt. Iedereen kan in dit model ‘derg-, zesg- of honderdvoudig vrucht’ dragen!
(Ma.13:23). We zien inmiddels op meer dan 115 groepen. Natuurlijk werken andere
factoren hier ook aan mee, maar feit blij: vermenigvuldigen is eecever dan
vermeerderen!
Doelen stellen = scoren!
Stel je voor dat je je als voetbalteam nooit doelen stelt. Dat je zegt: ‘We gaan vandaag
spelen, we kijken wel hoe het gaat. Scoren hoe niet per se’. Wat zou er van terecht komen?
Ze zouden misschien een goede jd hebben, maar zouden ze veel doelpunten maken?
Hetzelfde geldt voor een kerk. Als je zegt: ‘we gaan gewoon maar aan de slag, we hoeven
niet speciaal doelen te bereiken.’ Hoeveel mensen zou je dan tot de Heer leiden en hoeveel
mensen zouden een discipelschapstraject doorlopen?
Pastor Yonggi Cho, voorganger van de grootste kerk ter wereld (Seoul, Zuid-Korea) zegt: ‘the
number one requirement for having real church growth - unlimited church growth - is to set
goals.’
1
Als je niet gericht volgens een plan werkt, komt er ook niets terecht van je groei.
Heldere doelen stellen en een passende strategie ontwikkelen leiden tot topresultaten! Dit
1
Paul [David] Yonggi Cho, Successful Home Cell Groups , Plaineld (NJ) 1981, p. 158

8
komt ook uit het volgende onderzoek naar voren. Prof. Arnold Weismann (Duitsland) deed
een onderzoek naar de winst die middelgrote ondernemingen maken. Na het onderzoek
verdeelde hij ze in drie soorten ondernemingen:
• Groep 1 (85%): stelde geen duidelijke doelen en maakte een gemiddelde winst
• Groep 2 (12%): hadden duidelijke doelen, maar geen aceplannen, ze behaalden 46%
meer winst dan groep 1
• Groep 3 (3%): hadden duidelijk doelen waarvan alle medewerkers op de hoogte waren én
aceplannen om die doelen te bereiken: 100% meer winst dan groep 1!
2
De groep die duidelijke doelen en aceplannen had, maakte twee keer zoveel winst als de
groep die dat niet had. De succesvolle groep had uitgezocht: ‘Wat is er nodig? En wie doet
wat tot wanneer? En wat kost ons dat?’ Er was heel goed over nagedacht: zij hadden
duidelijk strategieën ontwikkeld om tot het gestelde doel te komen. En zij voerden die ook
uit! De schrijver van Spreuken zegt: ‘We should make plans . . . counng on God to direct us.’
(Spr. 16:14, TLB)
Wij gaan elk half jaar zien met de overseers van onze ruim 115 connectgroepen. Sommigen
overzien 12 connectgroepen, andere 7, weer andere 3. Het maakt niet uit. Wat belangrijk is,
is dat elke overseer een doel stelt. Dat moet een doel zijn dat hij samen met God hee
vastgesteld. Bijvoorbeeld, John hee 12 connectgroepen. Op de vergadering in januari wordt
besproken welk doel ieder stelt voor september in dat jaar. John zegt: ‘Ik heb als doel: in
sept. 14 connectgroepen’. Dat doel hee hij met God vastgesteld. Vervolgens gaat hij met de
leiders, die hij overziet, bespreken: hoe gaan we dit aanpakken? Welk deel neem jij voor je
rekening? Als ieder een deel van de gestelde groei voor zijn rekening neemt, wordt het doel
al snel haalbaar! Doelen stellen en taken verdelen is uitdagend en leuk, want je ziet dat
kerkgroei maakbaar is!
Strategie is dus van groot belang. Vragen die je kunt stellen om een duidelijk strategie vast te
stellen: Hoe gaan we er nieuwe mensen bij krijgen? Hoe trainen we onze connectgroepleden
tot leiders? In welke connectgroepen worden assistenten aangesteld? Welke van onze
connectgroepen gaan binnenkort splitsen? Op die manier kan je een strategie ontwikkelen
die je tot succes leidt. Ook het monitoren van het proces is van belang. Doet ieder wat hij
hee gezegd? Haalt ieder zijn (sub)doelen? Als de overseer zijn leiders aan het werk zet en
hen coacht en er intensief voor bidt, kan kerkgroei niet uitblijven. John zal op zijn 14
connectgroepen komen en God wordt verheerlijkt. Zoals Jezus zegt: ‘Hierin is Mijn Vader
verheerlijkt dat u veel vrucht draagt en u zult Mijn discipelen zijn.’ (Joh.15:8)
We zullen moeten denken in termen van groei. Jezus zei tegen zijn slaaf die zijn talenten
verdubbeld had: ‘Wel gedaan, u goede en getrouwe slaaf, over weinig bent u getrouw
geweest, over veel zal Ik u stellen. Ga in tot het feest van uw heer.’ (Ma.25:21). Zo zal God
ook over ons oordelen: hebben wij winst gemaakt met onze talenten? Hebben wij ons
vermenigvuldigd (Ma.13:23)? Hebben wij de Heer met ons leven verheerlijkt? De mens
wordt immers beoordeeld op (de hoeveelheid van) zijn vrucht (Ma.7:20). Ik zie hier een
tweevoudige beloning. Allereerst dat je je leven hier en nu betekenisvol hebt gemaakt: je
hebt mensen tot de Heer geleid en discipelen gemaakt. Je hebt precies gedaan wat de Heer
opgedragen hee! En je hebt mensen gelukkig gemaakt, want ze hebben God leren kennen!
In de tweede plaats zul je voor eeuwig beloond worden: ‘De verlichten zullen stralen als het
2
hps://www.excellenrainers.nl/blog/bouw-jouw-perfecte-verkoopstrategie/ (23 maart 2024)

9
fonkelende hemelgewelf, en degenen die velen tot gerechgheid hebben gebracht als de
sterren, voor eeuwig en aljd’ (Dan.12:3). Wil je in de eeuwigheid beloond worden door
God? Ga doelen stellen, schrijf je strategie helemaal uit en ga ervoor! Het is hard werken,
maar de beloning is onbeschrijijk mooi!
Paul van der Boom is schter en voorganger van Best Life Church in Utrecht, Leidsche Rijn en
Nieuwegein en leider van Best Life College (dag-Bijbelschool)
E: paul.vanderboom@bestlifechurch.nl

10
Best Life Church.
Werk maken van groei
Nadine van Hierden en Sake Stoppels
Best Life Church, Utrecht Zuilen Foto: Sake Stoppels
Opnieuw zijn we met deze rubriek in de stad Utrecht. In de vorige aevering stond Huis van
Vrede centraal, een mulculturele geloofsgemeenschap in de wijk Kanaleneiland. Nu zijn we
in de wijk Zuilen. Net als Huis van Vrede is Best Life Church bepaald geen wie kerk. Maar
voor het overige is de kerk heel anders dan Huis van Vrede. In dit reece-arkel pakken we
een aantal zaken op. We starten bij de publicitaire kracht van de gemeenschap en bij haar
systemasche aandacht voor nieuwkomers en de reis die ze idealiter binnen de gemeente
aeggen. Vervolgens staan we sl bij het groeidenken in de gemeente. Een volgend punt is
de sterke nadruk die Van der Boom legt op eenheid. Hoever moet of kun je in de christelijke
gemeente daarin gaan? We staan daarna sl bij het principe van vermenigvuldiging zoals dat
rond leiderschap vorm krijgt. We sluiten af met aandacht voor de nieuwkomers. Wie zijn zij
en wat drij ze naar Best Life Church? Op dit punt komt ook de soteriologie om de hoek
kijken. Welke rol speelt hier de eeuwige bestemming van mensen?

11
De reis van bezoeker naar discipel
Een eerste indruk maak je maar één keer. Dat realiseert Best Life Church zich heel goed. Voor
veel potenële leden is de website
3
wellicht een eerste mogelijkheid tot kennismaking met
de gemeente. Het is opvallend, zeker vergeleken met andere kerkelijke websites, hoeveel
zorg en aandacht Best Life Church besteedt aan dit visitekaartje. Hier zouden veel kerken van
kunnen leren. De gemiddelde website van een tradionele gemeente is nauwelijks
afgestemd op zoekers. Feitelijk zijn ze in doorsnee gericht op de eigen leden, terwijl zij de site
meestal niet bezoeken. Meestal hebben ze genoeg aan de eigen kerk-app. De wijze waarop
Best Life Church juist van buiten naar binnen denkt, is een goed voorbeeld van haar
missionaire strategie. De website biedt een heldere navigaestructuur en eigenjdse
beelden die een indruk geven van de mensen die je kunt treen (opvallend veel jongeren,
gezinnen, mensen van kleur).
4
De teksten zijn kort, helder en bovendien expliciet geschreven
voor wie niet vertrouwd is met een geloofsgemeenschap. Het wordt snel duidelijk waar je
moet zijn en hoe laat, als je een bijeenkomst wilt bijwonen. Ook wordt kort uitgelegd wat je
kunt verwachten als je van plan bent een samenkomst te bezoeken. Er zijn zelfs reviews te
lezen waarin anderen hun ervaringen met Best Life Church delen. Dit soort
‘gebruikerservaringen’ doen denken aan websites waar je vakanehuisjes of ervaringen kunt
boeken. Dat lijkt niet toevallig. Best Life Church laat zich voor haar online presene - maar
ook in haar oine community - inspireren door inzichten uit de markeng- en
communicaewereld. Van der Boom gee in zijn arkel een zevental adviezen om van
bezoekers leerlingen te maken: Bid voor ze. Zorg dat je kerk aantrekkelijk is. Zorg voor een
warm welkom. De dienst moet top zijn. Na de dienst ga je meteen naar je gast. Je brengt je
gast meteen in een connectgroep. Je laat je gast een groeiroute doorlopen.
Deze adviezen vertonen veel gelijkenis met stappen in de zogenaamde ‘klantreis’
5
die
marketeers ontwerpen om potenële consumenten te verleiden tot een aankoop en
vervolgens te binden aan een bepaald merk. Het 5-its-model bijvoorbeeld onderscheidt in dit
proces 5 fasen:
1. see it: je doelgroep laten kennismaken met je product
2. feel it: verbinding maken met je doelgroep op emooneel niveau
3. know it: je doelgroep overtuigen van je product
4. do it: je doelgroep aanzeen tot ace
5. share it: je doelgroep ambassadeur maken van je product
Het belang van een posieve eerste indruk is vanuit deze gedachte niet te onderschaen. Of
het nu de website is, de eerste keer een dienst meemaken of een gesprekje na aoop: dat
kan de start zijn van een reis. En in die reis is het de bedoeling dat een ‘consumerende’
zoeker geleidelijk aan overtuigd raakt en zich gaandeweg ontwikkelt tot een ‘produceve’
leerling, die zelf ook weer discipelen maakt. Overigens benadrukt Van der Boom nadrukkelijk
3
www.bestlifechurch.nl, laatst bezocht op 29 mei 2024.
4
Een van ons (SS) bezocht een dienst van de kerk en raakte onder de indruk van de mulculturele samenstelling
van de groep van kerkgangers.
5
Zie bijvoorbeeld hps://www.icm.nl/extra/wat-is-de-customer-journey-en-hoe-breng-je-hem-in-kaart/, en
hps://econtentenzo.nl/wp-content/uploads/2021/07/Customer_journey_modellen-2.pdf, laatst bezocht op 29
mei 2024.

12
hoezeer gebed vooraf gaat aan deze reis. Gebed is een sleutel in het verstaan van de
gemeente, schrij hij. Daarin is de gemeente dus absoluut niet seculier. Ze zoekt 24/7
verbinding met haar Levensbron.
Best Life Church is niet de enige gemeente waar deze missionaire strategie systemasch
wordt gehanteerd. Ook de opzet van kerken als bijvoorbeeld Willow Creek Community
Church is geënt op de customer journey zoals hierboven geschetst, waarbij believing wordt
voorafgegaan door een uitgebreid traject waarin belonging centraal staat. Aantrekkelijkheid,
aansluiten bij de jdgeest, goede kwaliteit, posieve ervaringen, persoonlijke aandacht en de
mogelijkheid door te groeien, zijn daarvoor belangrijke voorwaarden - en ook Van der Boom
noemt ze in zijn tekst. Het is zonder twijfel zinvol om aandacht te besteden aan
toegankelijkheid en te streven naar goede kwaliteit. Dat hee waarde op zich. Het is voor
iedere gemeente een zinvolle exercie om goed na te denken over passende vormen die
aansluiten bij de inhoud en daarmee congruent zijn.
We vinden het echter ook belangrijk om de onderliggende principes van deze missionaire
strategie theologisch nog wat verder te doordenken. Want wat gebeurt er als de kerkganger
vooral benaderd wordt als een consument - worden leiders dan automasch producenten?
Best Life Church hee haar – van origine rooms-katholieke – kerkgebouw behoorlijk
verbouwd. Kerkbanken zijn vervangen door goed ziende stoelen, alle ramen zijn
geblindeerd met zwarte doeken, in plaats van het altaar is er nu een levensgroot scherm en
gedurende een groot deel van de dienst is het donker in de zaal. De bezoekers wanen zich in
een theater. Wat doet dat met ze? Ruimtes zijn immers nooit neutraal. Als we het denken in
termen van producenten en consumenten verder doortrekken, hoe voorkom je dan dat de
producent aan steeds hogere eisen moet voldoen, terwijl de consument steeds krischer
wordt, passiever raakt en misschien zelfs wel aaakt? Van der Boom schrij over tal van
nieuwkomers, maar er zullen ongetwijfeld ook aakers zijn. Wat maakt dat zij weer
vertrekken? Hee de gemeenschap daar zicht op? En breder: is geloof eigenlijk wel te zien
als product? Kun je het leiderschapsteam zien als product owners en leden van de gemeente
als customers? Wat doet deze dynamiek met de boodschap van de gemeente en het verstaan
van het Evangelie?
Meer, meer, meer…?
‘We zullen moeten denken in termen van groei', stelt Van der Boom. En: ‘Want, waar is het
om te doen? Zoveel mogelijk zielen winnen en zoveel mogelijk mensen discipelen. Dat is
onze opdracht.’ In het moo dat Van der Boom plaatst boven zijn arkel wordt gesproken
over vrucht dragen. De woorden van Jezus die hij daar aanhaalt, lijkt hij vooral te verstaan als
een opdracht tot getalsmage groei. Ook de voorbeelden die hij in zijn arkel noemt, maken
duidelijk dat kwantaeve groei een belangrijke focus is voor gemeenteopbouw.
Maar is dat inderdaad de opdracht? Moet een kerk streven naar succes, daar strategieën
voor uitschrijven en doelen bijstellen, zoals dat een gangbare prakjk is in Best Life Church?
De Amerikaanse theoloog Andrew Root zet grote vraagtekens bij het gebruik van seculiere
modellen uit bijvoorbeeld de markeng- en managementliteratuur in de kerk.
6
In veel van
6
Andrew Root en Blair D. Bertrand, Wachten op God. Vanuit geloof en geduld bouwen aan je gemeente,
Utrecht 2024.

13
zijn boeken is hij in gesprek met megakerken in zijn eigen land. Hun strategieën zijn in zijn
ogen te veel gebaseerd op geseculariseerd denken. Eeceve innovaemiddelen doen ons
uiteindelijk alleen maar harder werken en meer willen nastreven (meer mensen, meer
middelen, meer invloed), schrij hij. Dat roept het seculiere frame van ‘groei’ namelijk op.
Het axioma daarin lijkt: als je niet groeit, zul je sterven. Root vindt deze redenering kwalijk.
Deze gerichtheid op menselijke acviteiten zorgt ervoor dat we iets zeer wezenlijks uit het
oog verliezen, namelijk Gods handelen. Het is God die de kerk bouwt. Het is God, die in de
wereld aan het werk is. Het is God, die mensen roept om in die wereld hun plek in te nemen.
En daarom zullen we niet harder moeten werken en ons voortdurend richten op meer ten
aanzien van onze kerkgemeenschap. We moeten stoppen met versnellen. De kerk, zegt Root,
moet zich niet richten op haar eigen handelingen, maar op het handelen van God. De kerk is
‘de gemeenschap die het verhaal van Gods handelingen voor de wereld herhaalt en vertelt,
en wacht op het opnieuw komen van God in de wederkomst van Jezus’.
7
We moeten leren
wachten: aandachg, responsief en verbonden, totdat we Gods handelen ontdekken. Daarna
pas volgt onze inzet – en niet omgekeerd.
Met deze manier van kijken naar gemeenteopbouw biedt Root tegenwicht tegen al te veel
maakbaarheidsdenken gericht op het redden of laten groeien van een kerk. Dat is een stevig
krisch geluid in de richng van heel veel geloofsgemeenschappen, en mogelijk ook richng
Best Life Church. Dat laatste overzien we uiteraard niet echt, maar we herkennen in Best Life
Church wel trekken waar Root zich tegen verzet. Dat laat overigens onverlet dat de kerk ook
geroepen is om (vanuit) een gelovig verwachten te communiceren, en dat is waar Best Life
Church veel tradionele kerken in kan inspireren. ‘Nooit kan ‘t geloof te veel verwachten’ is
de beginregel van een lied dat in allerlei kerken misschien nog wel gezongen, maar vaak niet
meer geleefd wordt.
Verlangen naar eenheid
In dit kader is het ook van belang om sl te staan bij de wijze waarop Van der Boom eenheid
nastree in Best Life Church. Eenheid is ‘een versneller van je kerkgroei’. Wat die eenheid in
de weg staat, zoals een afwijkende visie, vormt daar volgens Van der Boom een belemmering
voor. Hij verhaalt in zijn arkel over een crisis in de jonge gemeente, die tot gevolg had dat
een ink deel van de gemeenteleden vertrok, nadat duidelijk werd dat zij niet bereid waren
de (!) visie van de gemeente te delen.
Sociologisch gezien is het verklaarbaar en misschien ook wel begrijpelijk dat de gemeenschap
ervoor kiest om mensen met een afwijkende mening liever te begeleiden naar een passende
gemeente, dan hen in huis te houden. Als je de gemeente bekijkt als een systeem, dan zie je
dat een systeem aljd inzet op het behoud van de status quo. Denk aan een mobile, die je
boven een kinderbox hangt: dat systeem zoekt aljd naar balans als het uit evenwicht raakt.
Ook een gemeente systeem is geneigd een situae van evenwicht te verkiezen boven een
situae van ontregeling. Immers: ontregeling betekent een bedreiging van de status quo. Dat
kan leiden tot angsge bezorgdheid: hoe moeten we omgaan met deze nieuwe situae?
Kunnen we dit wel aan? Wat betekent dit perspecef voor hoe we gewend waren te denken
of te doen?
7
Root, Bertrand, a.w., p. 76

14
Echter: voor een gezond systeem zou je ook kunnen zeggen dat een nieuwe impuls of een
ander geluid, zelfs een crisis een kans kan betekenen om tot een nieuw verstaan van eenheid
te komen. Dan is verschil niet zozeer een bedreiging, maar een uitnodiging om te
onderzoeken hoe een andere zienswijze of een frisse blik het gemeente systeem kan
verrijken en uiteindelijk ook kan versterken. Want hoe beter het systeem hee geleerd om
‘het vreemde’ te verkennen, hoe minder snel zij daarvan schrikt, en omgekeerd. Uitdagend is
hier de oproep van Paulus: ‘Aanvaard elkaar daarom ter ere van God, zoals Christus u hee
aanvaard’(Rom. 15:7). De seng is hier die van verschillende keuzes die gelovigen maken
inzake zaken als voedsel, het drinken van wijn en het vieren van feestdagen. Sommigen
geloven en leven ‘royaler’ dan anderen. Dat hee ongetwijfeld spanningen gegeven, maar
Paulus pleit hier voor aanvaarding. Dat doet hij vanuit ons geaccepteerd zijn door Jezus
Christus. Dat is het diepste dat gelovigen bij alle verscheidenheid delen. Onze vraag is welke
plek Paulus’ oproep hee binnen Best Life Church. Op welke punten biedt de gemeente
ruimte, op welke mogelijk niet? We kunnen het ook nog anders zeggen, in termen van de
beeldspraak van het lichaam: de verschillende lichaamsdelen hebben elkaar nodig om als
een volwaardig lichaam te kunnen funconeren. Juist de verschillen in het lichaam brengen
leven. Dit betekent niet dat je iedereen per denie binnenboord moet houden of
verdeeldheid maar hebt te accepteren. Want het gevaar aan de andere kant is om
onoverbrugbare tegenstellingen te verhullen, waardoor patstellingen kunnen ontstaan. Soms
zit bijvoorbeeld achter een begrip als ‘veelkleurigheid’ waarmee een kerkelijke gemeente
zich presenteert de angst om echt diep af te steken. Verschillen worden dan omwille van de
lieve vrede toegedekt. Veelkleurigheid kan daarmee – paradoxaal genoeg – juist tot grijsheid
leiden. Het gaat hier om een subel en kwetsbaar evenwicht. Wanneer is bijvoorbeeld
sprake van vruchtbare verschillen en waar is sprake van tegenwerking? Is getalsmage groei
een geldig criterium om deze vraag te beantwoorden? Is ‘alles wat de eenheid verstoort' per
denie verdacht? En wie hee het laatste woord rond deze vragen?
Hier ligt een belangrijke uitnodiging aan leiders om zich te oefenen in niet-angsge presene:
ga spanning niet uit de weg, zie weerstand en vraagtekens als leven-bevorderende
acviteiten en oefen jezelf en het gemeente systeem om telkens weer acef de dialoog aan
te gaan. Dat vraagt toerusng. In de veilige ruimte van Gods liefde kunnen verschillen
benoemd worden en kan eenheid in Christus worden geoefend. Dat betekent ook dat de pijn
en de angst die verschil in visie en verlangens oproept, wordt erkend. Want ja, de kerk is het
lichaam van Christus. Zij is echter niet een volkomen gezond lichaam, maar ze is gewond,
gekwetst en getekend. Ze is een lichaam dat een hoofd nodig hee en van haar Heer
aankelijk is. Het besef van aankelijkheid van Christus en van ons ‘onvolmaakte kennen’ (1
Cor. 13:12) brengt eenheid in alle verscheidenheid.
8
Vermenigvuldigen in plaats van vermeerderen
Een van de zes groeibevorderende factoren die Paul van der Boom noemt, is de inzet bij
vermenigvuldiging. Het is goed om deze factor ook in dit arkel naar voren te halen. Eerder
deden we dat al eens in aevering 30 over de Groningse Stadskerk (Inspirare 2022-3). De
8
Leo Oosterom, ‘Prakjk: met Friedman op het interimpad’, in: Handelingen 43 (2016), 2, p. 19-23. Zie ook
Root, Bertrand, a.w., 84.

15
gedachte achter deze factor is eenvoudig: pastores en andere leidinggevenden investeren
niet primair in de breedte (vermeerdering), maar in de diepte (vermenigvuldiging). In zekere
mate bewerkstelligen ze zo hun eigen overbodigheid. Van der Boom illustreert dit met het
verhaal van de voorganger die elke week naar het staon gaat om bewegingen te zien
waarvoor hij niets hee hoeven doen. Dat is natuurlijk wel een wat geromanseerd beeld
van deze factor, maar onmiskenbaar leidt het principe van vermenigvuldiging tot
leidinggevend vermogen dat niet meer sterk en exclusief leunt op de voorganger. Paul van
der Boom is hier ook eerlijk in het schetsen van zijn eigen leerweg. Pas toen hij tegen de
grenzen van ‘vermeerdering’ opliep kwam – mede via G12 – het principe van
‘vermenigvuldiging’ in beeld. Dit principe is onder meer ontwikkeld door de Duitse
gemeenteopbouwdeskundige Chrisan A. Schwarz. Hij spreekt van biosche principes en een
daarvan is het idee van vermenigvuldiging.
9
Leidinggevenden investeren daarbij met name in
nieuw leiderschap. Van belang hierbij is allereerst een gavengerichte manier van denken en
werken en in de tweede plaats ook een bewuste erkenning van het eigen leiderschap. Het
eerste punt is min of meer voor de hand liggend. Voorgangers en andere leidinggevenden
hebben oog voor de gaven van de mensen met wie ze werken en zijn in staat op het vlak van
leiderschap ‘potenals’ te ontdekken en toe te rusten voor een leidinggevende taak. Toch
gebeurt dat lang niet aljd en overal. Gedeeltelijk hee dat te maken met het tweede punt
dat we noemden: de erkenning van het eigen leiderschap. Voorgangers zijn hier soms zeer
terughoudend: 'Ik ben helemaal geen leider!’ kunnen we uit hun mond horen. Die
terughoudendheid is geen monopolie van de kerken, maar hee in ons land te maken met
onze min of meer colleceve moeite met leiderschap. We hechten aan gelijkheid en
gedeelde verantwoordelijkheid. Dat is op zich ook zeer toe te juichen, maar daar waar
voorgangers zichzelf niet als leiders zien, zullen ze ook minder geneigd zijn nieuw leiderschap
te ontwikkelen, terwijl daaraan zeker in de kerken grote behoee is. De kracht van Best Life
Church is voor een deel zeker gelegen in de structuur van de connectgroepen met ieder hun
eigen leiders. Daar valt veel van te leren voor meer klassieke gemeenten en parochies en hun
voorgangers. Uitdagend in dit verband is een uitspraak van Donald McGavran: de uleme
vrucht van een appelboom is niet de appel, maar een nieuwe appelboom.
10
Goed
leiderschap genereert leiderschap. We kunnen de vitaliteit van geloofsgemeenschappen
mede afmeten aan de mate waarin men bewust jonge mensen voorbereidt op
leiderschapsfunces.
Wie zijn de nieuwkomers?
Best Life Church weet veel nieuwe mensen te trekken. Dat is uiteraard verheugend, zeker
binnen de seng van voortdurend krimpende kerken. Groeiende gemeenten zijn er niet
zoveel. Dat maakt nieuwsgierig naar wie het zijn die toetreden tot deze gemeente. Daarover
lezen we niet echt iets in het arkel van Van der Boom. Dat is jammer, want inzicht in de
achtergrond van de toetreders laat iets zien van het wervingspoteneel van een gemeente.
Daar waar wel iets bekend is van toetreders, blijkt vaak dat ze overwegend een kerkelijke
9
Chrisan A. Schwarz, Christoph Schalk, De prakjk van natuurlijke gemeente-ontwikkeling, Hoornaar 1997,
136-146
10
Aangehaald in Chrisan Schwarz, Die drie Reformaon. Paradigmenwechsel in der Kirche, Emmelsbühl
1993, 291.

16
achtergrond hebben. We zagen dat ook in de aevering over de Groningse Stadskerk die we
hierboven al even noemden. Inzichtgevend zijn ook de recente doopgetuigenissen van 35
toetreders tot Mozaiek 010. De grote meerderheid gee aan opgegroeid te zijn in een
christelijk gezin.
11
Geen van de toetreders meldt expliciet totaal geen gelovige achtergrond te
hebben. We hebben geen zicht op de Utrechtse toetreders, maar we kunnen wel vermoeden
dat ook hier de meerderheid niet volstrekt ‘van buiten’ komt. Soms wordt dit kerkelijk
grensverkeer afgedaan als ‘het rondpompen van gelovigen’, maar die negaeve kwalicae
doet geen recht aan de doorgaans autheneke en integere zoektocht van mensen.
12
Want
het zijn meestal niet de minst gemoveerde gelovigen die een overstap maken.
Als ook de toetreders van Best Life Church kerkelijk gezien overwegend ooit gesocialiseerd
zijn geweest – hoe vaag misschien ook – dan is het belangrijk om te weten waarom ze deze
stap hebben gezet. Dat is een belangrijk punt van gesprek als mensen afscheid nemen van
hun oude gemeente. Lang niet aljd is er de openheid in die gemeente om hier oprecht naar
te vragen en naar te luisteren, maar het kan voor beide parjen veel goeds opleveren. Daar
waar ‘overstapstromen’ traceerbaar zijn, willen we pleiten voor (meer) onderling contact
tussen de ‘gevende’ gemeenten en de ‘ontvangende’ gemeente(n). Wat kunnen we samen
leren van deze beweging (die we beide misschien ook niet echt willen)?
Redden voor de eeuwigheid?
Stefan Paas begint het voorwoord van zijn bestseller Vrede op aarde met de volgende
ervaring: ‘”Mag ik even met u praten?”, vroeg de jongeman. Het was na aoop van een lezing
die ik had gehouden bij een studentenvereniging. Hij vertelde me dat hij aljd erg acef was
geweest in evangelisaewerk. Na wat doorpraten, vertelde hij me dat zijn geloof was gaan
schuiven. Hij was er aljd van overtuigd geweest dat mensen die niet in Jezus geloven
verloren gaan, en dat je hiervan alleen gered kunt worden als je op Jezus vertrouwt als
persoonlijke Verlosser. Maar de laatste jd was hij er niet meer zo zeker van. Hij had mensen
leren kennen die hem in alle opzichten tot voorbeeld waren, maar zichzelf niet als christen
beschouwden. Hij sprak veel christelijke medestudenten die zo hun twijfels hadden bij hemel
en (vooral) hel.’
13
Deze ervaring is zeer herkenbaar in onze jd. Een onderzoek naar de missionaire mindset van
PKN-pioniers en -voorgangers bracht bijvoorbeeld dezelfde aarzelingen boven tafel.
14
De
eeuwigheid speelt bij velen in hun missionaire denken en handelen geen grote rol. Er is
breed binnen de kerken een sterke aarzeling om te spreken van het voor eeuwig verloren
gaan van mensen. Je maakt er in onze pluriforme en permissieve cultuur ook bepaald geen
vrienden mee. In het arkel van Paul van der Boom vinden we juist wel signalen van ‘een
laatste ernst’. Hij spreekt over ‘verloren zonen en dochters’ die binnenkomen in de gemeente
en over ‘mensen (...) die je redt voor de eeuwigheid.’ Daar zit een heldere soteriologie
11
Zie hps://010.mozaiek.nl/doopgetuigenissen/2024-04-21 (3 juni 2024)
12
‘Mensen laten zich niet rondpompen.Leidingwater wordt rondgepompt. Mensen kiezen.’ Nynke Dijkstra, Een
leven lang leerling van Jezus. Columns, 2024, 20
13
Stefan Paas, Vrede op aarde. Over heil en redding in deze jd, Utrecht 2023, 9.
14
Zie Stefan Paas, S., Karen Zwijze-Koning en Sake Stoppels, ‘Ministers on Salvaon. Soteriological Views of
Pioneers and Pastors in the Protestant Church in the Netherlands’, in: Journal of Empirical Theology, 35 (2023),
119–138 (digitaal vrij beschikbaar)

17
achter: zonder Jezus Christus geen (eeuwige) toekomst. De eeuwigheid is geen dominant
thema in zijn prakjkverhaal, maar het moef is er toch wel degelijk. De vraag is of dat enkel
voor Van der Boom en andere leidinggevenden binnen de gemeente geldt, of dat het ook
geldt voor de toetreders. Ervaren zij iets als redding van eeuwig onheil door hun keuze voor
Christus en Zijn gemeenschap, zoals deze gestalte krijgt binnen Best Life Church? Het
antwoord weten we uiteraard niet, maar het zou zeker boeiend zijn te onderzoeken wat de
moeven van de vele kerktoetreders zijn. Zelf vermoeden we – mede op grond van de
jdgeest – dat de eeuwigheid niet doorslaggevend is voor deze bekeerlingen en andere
toetreders. Het immanente frame (Charles Taylor) zal ook voor de meeste jonge toetreders
het leidende frame zijn. Kerken zullen ook moeten inspelen op dit immanente frame, stelt
Stefan Paas. We citeren hem hier nogmaals en we doen dit opnieuw met enige uitvoerigheid,
want het gaat hier om een cruciaal thema. Paas neemt hier op scherpe wijze stelling: ‘Voor
zover er in een laatmoderne, seculiere samenleving ruimte is voor christelijke soteriologie,
zal deze zich immanent moeten presenteren. Mensen moeten weten wat je hier en nu
opschiet met het christendom. Inderdaad gaat het dan om welbevinden, harmonie,
gezondheid, relaes en “bloei”. In al deze zaken concurreert het christendom echter op een
inmiddels rijk voorziene markt; christenen zijn bepaald niet de enigen die hier iets te bieden
hebben. Om te kunnen overleven, moet het christendom trekken aannemen van die markt.
Het christelijk aanbod moet, met andere woorden, voldoende lijken op andere producten die
op deze markt worden aangeboden, om herkenbaar te zijn als bron van heil voor
laatmoderne mensen (of in welke cultuur dan ook). Tegelijk moet het ook voldoende uniek
zijn om zich te onderscheiden van andere bronnen van zingeving en bloei. Kortom, er is niet
alleen een theologische noodzaak voor christenen om de transcendente dimensies van hun
heilsverhaal te vertellen. Die noodzaak is ook gegeven met de acceptae van de huidige
samenleving als markt van zingeving. Het immanente kan het transcendente nooit
vervangen; vroeg of laat komt de vraag op waarom het christendom zijn heilsaanbod zo
belangrijk vindt, en waarom het – om in markermen te blijven – zichzelf niet ophe of
fuseert met andere aanbieders. Het evangelie is goed nieuws en als zodanig moeten mensen
iets kunnen herkennen van de goedheid ervan. Maar het is ook nieuws, en als zodanig kan
het nooit helemaal samenvallen met het al beschikbare “heilsaanbod” in deze wereld. Het
zal dit aanbod, met andere woorden, ook aanvullen met eigen perspeceven, of onder
kriek stellen als misleiding.’
15
We vermoeden dat Paul van der Boom niet volledig mee zal gaan in deze denkrichng. Maar
wat hem wel met Paas verbindt, is een intensieve zoektocht naar een heel eigen bijdrage van
de kerk in onze samenleving. Die zoektocht ligt op het bordje van elke geloofsgemeenschap.
We hebben niet de ruimte om in dit arkel echt theologisch-inhoudelijk op die zoektocht in
te gaan. Maar dat reece op dit punt urgent is, staat buiten kijf. Er is rond de soteriologie
veel werk aan de winkel!
15
Stefan Paas, ‘Missiologisch postscript. Prakjken als geleefde gebeden’, in: Sake Stoppels, Jan Marten
Praamsma, Jan Marjn Abrahamse (red.), Zoeken naar de dingen die boven zijn. Heil in een seculiere jd,
Utrecht 2023, 275, 276

18
Nadine van Hierden is docent organisaekunde bij de leerstoelgroep Beroepsvorming en
Spiritualiteit, verbonden aan de Protestantse Theologische Universiteit.
E: b.van.hierden@pthu.nl
Sake Stoppels is emeritus lector Theologie aan de Christelijke Hogeschool te Ede (CHE). Hij is
lid van de redace van Inspirare.
E: stoppels.gemeenteopbouw@gmail.com