Attitudes of University Students Studying in the Field of Health Sciences Towards Smoking Addiction and Affecting Factors

Abstract

Background: Preventive interventions are needed to protect public health from the negative effects of smoking addiction. It is expected that the health workers who will carry out these interventions and the students who will join the health army of the future will be aware. Aim: The aim of this study was to examine the attitudes of university students studying in the field of health sciences towards smoking addiction and the factors affecting them. Methods: This descriptive, cross-sectional study was conducted with 397 students studying at the Faculty of Health Sciences and Vocational School of Health Services of a state university in the Marmara Region. The data were collected online using the "Personal Information Form" and "Attitudes Toward Smoking Scale". Descriptive statistics were used for data that did not show normal distribution characteristics, Mann Whitney U test was used to compare paired groups, and Kruskall Wallis test was used to compare three or more groups. The relationship between some variables and scale total scores was analyzed using Spearman Correlation test. Statistical significance level was accepted as p<0.05. Results: The mean age of the participating students was 19.79±1.59 years and 73.3% were female. The mean duration of smoking was 1.36±2.17 years and the mean number of cigarettes smoked per day was 1.57±3.12. The median total score of the attitude towards smoking scale was 63.0 (25th-75th quartile: 55-75). When the total scale scores were compared according to the descriptive characteristics of the students, a significant difference was found according to department, smoking status, thinking about addiction (p<0.01) and smoking status of first-degree relatives (p<0.05). When examining the correlation between some characteristics of the students and the total score of the attitude scale towards smoking addiction, a negative and moderately significant relationship was found between the duration of smoking and the average daily amount of cigarettes consumed and the total score of the attitude scale towards smoking addiction (r= -.383, p<0.01). Conclusion: The attitudes of the students participating in the study towards the harms of smoking are at a moderate level. The level of attitudes changes according to some characteristics of the students. As the duration of cigarette use and the average number of cigarettes smoked per day increase, attitudes towards the harms of smoking decrease. In the light of these findings, it is recommended that interventions should be carried out to increase the level of awareness of the harms of smoking among health science students, taking into account their individual characteristics.
Keywords: Addiction, health sciences, smoking, smoking addiction, university students.

Full text

106
DOI: 10.5281/zenodo.12792590 5TH INTERNATIONAL İZMİR CONGRESS ON MEDI-
CINE, NURSING, MIDWIFERY, AND HEALTH SCIENCES
PROCEEDINGS BOOK
ISBN: 978-625-6879-66-9
ATTITUDES OF UNIVERSITY STUDENTS STUDYING IN THE FIELD OF HEALTH
SCIENCES TOWARDS SMOKING ADDICTION AND AFFECTING FACTORS
Esma Akgül
1*
, Fatma Tanrıkulu
1**
, Esmanur Karaman
1***
1
Sakarya University of Applied Sciences, Faculty of Health Sciences, Department of Nursing,
Sakarya, Türkiye
ORCID: 0000-0002-2202-2919, 0000-0003-1203-5852, 0009-0001-4296-4890
ABSTRACT
Background: Preventive interventions are needed to protect public health from the negative effects
of smoking addiction. It is expected that the health workers who will carry out these interventions
and the students who will join the health army of the future will be aware. Aim: The aim of this study
was to examine the attitudes of university students studying in the field of health sciences towards
smoking addiction and the factors affecting them. Methods: This descriptive, cross-sectional study
was conducted with 397 students studying at the Faculty of Health Sciences and Vocational School
of Health Services of a state university in the Marmara Region. The data were collected online using
the "Personal Information Form" and "Attitudes Toward Smoking Scale". Descriptive statistics were
used for data that did not show normal distribution characteristics, Mann Whitney U test was used to
compare paired groups, and Kruskall Wallis test was used to compare three or more groups. The
relationship between some variables and scale total scores was analyzed using Spearman Correlation
test. Statistical significance level was accepted as p<0.05. Results: The mean age of the participating
students was 19.79±1.59 years and 73.3% were female. The mean duration of smoking was 1.36±2.17
years and the mean number of cigarettes smoked per day was 1.57±3.12. The median total score of
the attitude towards smoking scale was 63.0 (25th-75th quartile: 55-75). When the total scale scores
were compared according to the descriptive characteristics of the students, a significant difference
was found according to department, smoking status, thinking about addiction (p<0.01) and smoking
status of first-degree relatives (p<0.05). When examining the correlation between some
characteristics of the students and the total score of the attitude scale towards smoking addiction, a
negative and moderately significant relationship was found between the duration of smoking and the
average daily amount of cigarettes consumed and the total score of the attitude scale towards smoking

107
5TH INTERNATIONAL İZMİR CONGRESS ON MEDI-
CINE, NURSING, MIDWIFERY, AND HEALTH SCIENCES
PROCEEDINGS BOOK
ISBN: 978-625-6879-66-9
DOI: 10.5281/zenodo.12792590
ATTITUDES OF UNIVERSITY STUDENTS STUDYING IN THE FIELD OF HEALTH
SCIENCES TOWARDS SMOKING ADDICTION AND AFFECTING FACTORS
Esma Akgül
1*
, Fatma Tanrıkulu
1**
, Esmanur Karaman
1***
1
Sakarya University of Applied Sciences, Faculty of Health Sciences, Department of Nursing,
Sakarya, Türkiye
ORCID: 0000-0002-2202-2919, 0000-0003-1203-5852, 0009-0001-4296-4890
ABSTRACT
Background: Preventive interventions are needed to protect public health from the negative effects
of smoking addiction. It is expected that the health workers who will carry out these interventions
and the students who will join the health army of the future will be aware. Aim: The aim of this study
was to examine the attitudes of university students studying in the field of health sciences towards
smoking addiction and the factors affecting them. Methods: This descriptive, cross-sectional study
was conducted with 397 students studying at the Faculty of Health Sciences and Vocational School
of Health Services of a state university in the Marmara Region. The data were collected online using
the "Personal Information Form" and "Attitudes Toward Smoking Scale". Descriptive statistics were
used for data that did not show normal distribution characteristics, Mann Whitney U test was used to
compare paired groups, and Kruskall Wallis test was used to compare three or more groups. The
relationship between some variables and scale total scores was analyzed using Spearman Correlation
test. Statistical significance level was accepted as p<0.05. Results: The mean age of the participating
students was 19.79±1.59 years and 73.3% were female. The mean duration of smoking was 1.36±2.17
years and the mean number of cigarettes smoked per day was 1.57±3.12. The median total score of
the attitude towards smoking scale was 63.0 (25th-75th quartile: 55-75). When the total scale scores
were compared according to the descriptive characteristics of the students, a significant difference
was found according to department, smoking status, thinking about addiction (p<0.01) and smoking
status of first-degree relatives (p<0.05). When examining the correlation between some
characteristics of the students and the total score of the attitude scale towards smoking addiction, a
negative and moderately significant relationship was found between the duration of smoking and the
average daily amount of cigarettes consumed and the total score of the attitude scale towards smoking
addiction (r= -.383, p<0.01). Conclusion: The attitudes of the students participating in the study
towards the harms of smoking are at a moderate level. The level of attitudes changes according to
some characteristics of the students. As the duration of cigarette use and the average number of
cigarettes smoked per day increase, attitudes towards the harms of smoking decrease. In the light of
these findings, it is recommended that interventions should be carried out to increase the level of
awareness of the harms of smoking among health science students, taking into account their
individual characteristics.
Keywords: Addiction, health sciences, smoking, smoking addiction, university students.
SAĞLIK BİLİMLERİ ALANINDA ÖĞRENİM GÖREN ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN
SİGARA BAĞIMLILIĞINA YÖNELİK TUTUMLARI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Esma Akgül1*, Fatma Tanrıkulu1**, Esmanur Karaman1***
1Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü,
Sakarya, Türkiye
ORCID: 0000-0002-2202-2919, 0000-0003-1203-5852, 0009-0001-4296-4890
ÖZET
Giriş: Halk sağlığını, sigara bağımlılığının oluşturduğu olumsuz etkilerden korumak için önleyici
müdahalelere gerek vardır. Bu müdahaleleri yerine getirecek sağlık personellerinin ve geleceğin
sağlık ordusuna katılacak öğrencilerin bilinçli olması beklenmektedir. Amaç: Bu çalışmanın amacı,
sağlık bilimleri alanında öğrenim gören üniversite öğrencilerinin sigara bağımlılığına yönelik
tutumlarını ve etkileyen faktörleri incelemektir. Yöntem: Tanımlayıcı-kesitsel türdeki bu çalışma
Marmara Bölgesi’ndeki bir devlet üniversitesinin sağlık bilimleri fakültesi ve sağlık hizmetleri
meslek yüksekokulunda öğrenim gören 397 öğrenci ile yapılmıştır. Veriler, “Kişisel Bilgi Formu” ve
“Sigara Bağımlılığına Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılarak çevrimiçi toplanmıştır. Normal dağılım
özelliği göstermeyen veriler için tanımlayıcı istatistikler, ikili grupların karşılaştırılmasında Mann
Whitney U testi, üç ve daha fazla grubun karşılaştırılmasında Kruskall Wallis testi kullanılmıştır. Bazı
değişkenler ile ölçek toplam puanları arasındaki ilişki, Spearman Korelasyon testi kullanılarak analiz
edilmiştir. İstatistiksel anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak kabul edilmiştir. Bulgular: Araştırmaya

108
DOI: 10.5281/zenodo.12792590 5TH INTERNATIONAL İZMİR CONGRESS ON MEDI-
CINE, NURSING, MIDWIFERY, AND HEALTH SCIENCES
PROCEEDINGS BOOK
ISBN: 978-625-6879-66-9
katılan öğrencilerin yaş ortalaması 19.79±1.59 olup %73.3’ü kadındır. Sigara kullanım süresi
ortalama 1.36±2.17 yıl ve günlük ortalama sigara kullanımı 1.57±3.12 adettir. Öğrencilerin, Sigara
Bağımlılığına Yönelik Tutum Ölçeği toplam puan ortanca değeri 63.0 (25.-75. Çeyrek: 55-75)’tür.
Öğrencilerin tanıtıcı özelliklerine göre ölçek toplam puanları karşılaştırıldığında bölüme, sigara
kullanma durumuna, bağımlılığa yönelik düşünceye (p<0.01) ve birinci derece yakınlarda sigara
kullanma durumuna göre anlamlı fark bulunmuştur (p<0.05). Öğrencilerin bazı özellikleri ile sigara
bağımlılığına yönelik tutum ölçeği toplam puanlarının korelasyonu incelendiğinde; sigara kullanım
süresi ve günlük ortalama sigara kullanım miktarı ile Sigara Bağımlılığına Yönelik Tutum Ölçeği
toplam puanları arasında negatif yönlü orta düzeyde anlamlı ilişki bulunmuştur (r= -.383, p<0.01).
Sonuç: Araştırmaya katılan öğrencilerin, sigaranın zararlarına yönelik tutumları orta düzeydedir.
Öğrencilerin bazı özelliklerine göre tutum düzeyleri değişmektedir. Sigara kullanım süresi ve günlük
ortalama kullanım miktarı arttıkça sigaranın zararlarına yönelik tutum azaltmaktadır. Bu bulgular
ışığında, sağlık bilimleri alanında öğrenim gören öğrencilere, bireysel özellikleri göz önünde
bulundurularak sigaranın zararlarına ilişkin farkındalık düzeylerini artırmaya yönelik girişimlerde
bulunulması önerilir.
Anahtar Kelimeler: Bağımlılık, sağlık bilimleri, sigara, sigara bağımlılığı, üniversite öğrencileri.
GİRİŞ
İçinde bulunduğumuz çağda yaşanan bilim ve teknoloji alanındaki hızlı değişiklikler, toplum yapısını
da etkilemiştir. Bu değişiklikler, sayıca fazla ve geleceğin yetişkin nüfusunu oluşturacak gençler
arasında sigara-alkol-uyuşturucu gibi zararlı maddelerin kullanımında artışa sebep olmuştur.
Gençlerin madde kullanma nedenlerine bakıldığında; eğlence arayışı ve sorunlardan uzaklaşmak
isteme, ergenlik döneminin getirdiği meydan okuma ve kimlik arayışı içinde olma, düşük benlik
saygısı gibi faktörlerin olduğu görülmektedir (Tunç ve Kolburan, 2019; Akfert vd., 2009). Toplumda
madde kullanımına yönelimdeki artış, astım ve kalp-damar hastalıkları, kronik obstrüktif akciğer
hastalıkları (KOAH) ve akciğer kanseri gibi kronik hastalıklarda artışla sonuçlanmaktadır (Karlıkaya
vd., 2006). Dünyada olduğu gibi ülkemizde de yaygınlığı artarak küresel boyutta ciddi bir halk sağlık
sorunu haline gelen madde bağımlılığının sık görülen türlerinden biri tütün bağımlılığıdır. Çünkü
tütüne ulaşma ve elde etme diğer madde türlerine göre daha kolaydır (Çapık ve Özbıçakcı, 2007).
Tütünün bir çeşidi olan sigara, içerisindeki nikotine bağlı olarak bireyde bağımlılık oluşturmaktadır.
Bu nedenle sigaraya başlayan birey, bağımlılık geliştiği için zararlarını fark etmesine rağmen
bırakmaya çalıştığında yoksunluk belirtileri yaşamaktadır (Selçuk vd., 2017. Rujnan ve ark. 2019).
Yoksunluk belirtilerine bağlı olarak bireyde bir süre sonra sigara kullanım miktarında artış
görülmektedir. Bağımlılık, zamanla bireylerde, iş ve sosyal yaşamla ilgili sorumluluklarda
davranışsal sorunlara yol açmaktadır (Selçuk vd., 2017). Ancak sigara bağımlılığının sebep olduğu

109
5TH INTERNATIONAL İZMİR CONGRESS ON MEDI-
CINE, NURSING, MIDWIFERY, AND HEALTH SCIENCES
PROCEEDINGS BOOK
ISBN: 978-625-6879-66-9
DOI: 10.5281/zenodo.12792590
katılan öğrencilerin yaş ortalaması 19.79±1.59 olup %73.3’ü kadındır. Sigara kullanım süresi
ortalama 1.36±2.17 yıl ve günlük ortalama sigara kullanımı 1.57±3.12 adettir. Öğrencilerin, Sigara
Bağımlılığına Yönelik Tutum Ölçeği toplam puan ortanca değeri 63.0 (25.-75. Çeyrek: 55-75)’tür.
Öğrencilerin tanıtıcı özelliklerine göre ölçek toplam puanları karşılaştırıldığında bölüme, sigara
kullanma durumuna, bağımlılığa yönelik düşünceye (p<0.01) ve birinci derece yakınlarda sigara
kullanma durumuna göre anlamlı fark bulunmuştur (p<0.05). Öğrencilerin bazı özellikleri ile sigara
bağımlılığına yönelik tutum ölçeği toplam puanlarının korelasyonu incelendiğinde; sigara kullanım
süresi ve günlük ortalama sigara kullanım miktarı ile Sigara Bağımlılığına Yönelik Tutum Ölçeği
toplam puanları arasında negatif yönlü orta düzeyde anlamlı ilişki bulunmuştur (r= -.383, p<0.01).
Sonuç: Araştırmaya katılan öğrencilerin, sigaranın zararlarına yönelik tutumları orta düzeydedir.
Öğrencilerin bazı özelliklerine göre tutum düzeyleri değişmektedir. Sigara kullanım süresi ve günlük
ortalama kullanım miktarı arttıkça sigaranın zararlarına yönelik tutum azaltmaktadır. Bu bulgular
ışığında, sağlık bilimleri alanında öğrenim gören öğrencilere, bireysel özellikleri göz önünde
bulundurularak sigaranın zararlarına ilişkin farkındalık düzeylerini artırmaya yönelik girişimlerde
bulunulması önerilir.
Anahtar Kelimeler: Bağımlılık, sağlık bilimleri, sigara, sigara bağımlılığı, üniversite öğrencileri.
GİRİŞ
İçinde bulunduğumuz çağda yaşanan bilim ve teknoloji alanındaki hızlı değişiklikler, toplum yapısını
da etkilemiştir. Bu değişiklikler, sayıca fazla ve geleceğin yetişkin nüfusunu oluşturacak gençler
arasında sigara-alkol-uyuşturucu gibi zararlı maddelerin kullanımında artışa sebep olmuştur.
Gençlerin madde kullanma nedenlerine bakıldığında; eğlence arayışı ve sorunlardan uzaklaşmak
isteme, ergenlik döneminin getirdiği meydan okuma ve kimlik arayışı içinde olma, düşük benlik
saygısı gibi faktörlerin olduğu görülmektedir (Tunç ve Kolburan, 2019; Akfert vd., 2009). Toplumda
madde kullanımına yönelimdeki artış, astım ve kalp-damar hastalıkları, kronik obstrüktif akciğer
hastalıkları (KOAH) ve akciğer kanseri gibi kronik hastalıklarda artışla sonuçlanmaktadır (Karlıkaya
vd., 2006). Dünyada olduğu gibi ülkemizde de yaygınlığı artarak küresel boyutta ciddi bir halk sağlık
sorunu haline gelen madde bağımlılığının sık görülen türlerinden biri tütün bağımlılığıdır. Çünkü
tütüne ulaşma ve elde etme diğer madde türlerine göre daha kolaydır (Çapık ve Özbıçakcı, 2007).
Tütünün bir çeşidi olan sigara, içerisindeki nikotine bağlı olarak bireyde bağımlılık oluşturmaktadır.
Bu nedenle sigaraya başlayan birey, bağımlılık geliştiği için zararlarını fark etmesine rağmen
bırakmaya çalıştığında yoksunluk belirtileri yaşamaktadır (Selçuk vd., 2017. Rujnan ve ark. 2019).
Yoksunluk belirtilerine bağlı olarak bireyde bir süre sonra sigara kullanım miktarında artış
görülmektedir. Bağımlılık, zamanla bireylerde, iş ve sosyal yaşamla ilgili sorumluluklarda
davranışsal sorunlara yol açmaktadır (Selçuk vd., 2017). Ancak sigara bağımlılığının sebep olduğu
sorunlar, bireylerle sınırlı kalmamakta tüm toplum için zararlı sonuçlar doğurmaktadır. Çünkü sigara
ve diğer tütün ürünlerinin kullanımı, toplumda hastalığa ve ölümlere sebep olan bir madde statüsünde
görülmektedir. Birçok hastalığın önlenebilir risk faktörleri arasında yer alan sigara kullanımı, bundan
ötürü acil müdahalede bulunulmasını gereken bir durum haline gelmiştir. (Ergüder, 2018; Karlıkaya
vd., 2006). Sigara ile mücadele açısından ülkemizde; kapalı alanlar ve toplu taşımada sigara içme
yasağı, sigara satışına yönelik düzenlemeler, sigara reklamlarının yasaklanması, sigara paketlerine
uyarıcı görsel ve yazılı mesajların eklenmesi ve kurallara uyulmaması durumunda cezai yaptırımların
uygulanması gibi son derece önemli adımlar atmıştır (Çalışkan, 2015).
Sigaraya başlama yaşı incelendiğinde, ilk sigara kullanımının gençlik yıllarına dayandığı
görülmektedir. Bu nedenle sigara kullanımı ve sigara bağımlılığı, genç nüfusun sorunu olarak ele
alınmasını zorunlu kılmıştır (Çalışkan, 2015). Gençlerin sigaraya başlamada, aile bireylerinin yanı
sıra arkadaş ortamının da etkili olduğu söylenebilmektedir. Üniversite gibi arkadaşlıkların daha güçlü
olduğu ortamlarda sigara bağımlılığı ile mücadele bu nedenle önem arz etmektedir. Üniversiteli
bireylerde, sigaranın zararlarına yönelik farkındalık oluşturulması ve özenilmesi gereken davranışın
sigara içmemek olduğu bilincinin geliştirilmesi gerekmektedir (Selçuk vd., 2017). Gençlerin, gelecek
toplumun yetişkinlerini oluşturacak olmaları göz önünde bulundurulduğunda, toplum sağlını
korumak ve geliştirmek amacıyla sigara kullanımını önleme ve sigara bağımlılığı ile mücadele
etmede sağlık profesyonellerine önemli rol düşmektedir. Bu konuda sağlık personellerinin ve
geleceğin sağlık ordusuna katılacak öğrencilerin bilinçli olması gerekmektedir (Parlar vd., 2006).
Sağlık bilimleri alanında öğrenim görev üniversite öğrencilerinin, hem bireysel olarak sigara
bağımlılığı konusunda risk altında olmaları hem de toplumda sigara bağımlılığı ile mücadele etme
görevi olan sağlık ordusunun birer mensubu olacak olmaları neticesinde bu çalışmanın amacı sağlık
bilimleri alanında öğrenim gören üniversite öğrencilerinin sigara bağımlılığına yönelik tutumlarını
ve etkileyen faktörleri incelemektir.
GEREÇ VE YÖNTEM
Araştırmanın Türü
Bu araştırmanın türü tanımlayıcı ve kesitseldir.
Araştırma Soruları
1) Sağlık bilimleri alanında öğrenim gören üniversite öğrencilerinin, sigara bağımlılığına yönelik
tutumları nasıldır?
2) Sağlık bilimleri alanında öğrenim gören üniversite öğrencilerinin, bireysel özelliklerine göre sigara
bağımlılığına yönelik tutumları arasında istatistiksel fark var mıdır?

110
DOI: 10.5281/zenodo.12792590 5TH INTERNATIONAL İZMİR CONGRESS ON MEDI-
CINE, NURSING, MIDWIFERY, AND HEALTH SCIENCES
PROCEEDINGS BOOK
ISBN: 978-625-6879-66-9
3) Sağlık bilimleri alanında öğrenim gören üniversite öğrencilerinin yaşları, sigara kullanma süreleri
ve günlük ortalama sigara kullanım miktarları ile sigara bağımlılığına yönelik tutumları arasında ilişki
var mıdır?
Araştırmanın Yeri ve Zamanı
Araştırma, Marmara Bölgesi’ndeki bir devlet üniversitesinin sağlık bilimleri fakültesi ve sağlık
hizmetleri meslek yüksekokulunda, 2023-2024 Eğitim Öğretim Bahar Yarıyılında yapılmıştır.
Araştırmanın Evren ve Örneklemi:
Araştırmanın evrenini Marmara Bölgesi’ndeki bir devlet üniversitesinin sağlık bilimleri fakültesinde
1168 ve sağlık hizmetleri meslek yüksekokulunda 784 olmak üzere toplam 1952 öğrenci
oluşturmuştur. CDC (Centers for Disease Control and Prevention-Hastalıkları Koruma ve Kontrol
Merkezi)’nin Epi İnfo programı ile evreni bilinen örneklem büyüklüğü hesaplandığında %5 yanılma
payı ve %95 güven aralığında, p=0.50 olarak kabul edildiğinde örneklemde en az 321 öğrencinin
olması gerektiği belirlenmiştir. Bu çalışma 397 kişi ile tamamlanmıştır.
Veri Toplama Yöntemi ve Araçları
Veriler, araştırmacılar tarafından oluşturulan Kişisel Bilgi Formu ve Sigara Bağımlılığına Yönelik
Tutum Ölçeği ile toplanmıştır.
Kişisel Bilgi Formu: Katılımcıların bireysel özellikleri ve sigara kullanımları ile ilgili toplam 11
sorudan oluşmaktadır.
Sigara Bağımlılığına Yönelik Tutum Ölçeği: Ölçek, Sağar ve Gençdoğan tarafından 2014 yılında
geliştirilmiştir. Toplam 28 maddeden oluşan ölçek, dörtlü likert tipte cevaplanmaktadır. Ölçeğin
“Sigaranın Avantajları (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7), Sigara Kullananların Profili (8, 9, 10, 11, 12), Sigara
Kullanmaya Bakış (13, 14, 15, 16), Sigaranın Zararları (17, 18, 19, 20), Sigara Kullanmaya Yönelik
Ahlaki ve Dini Bakış (21, 22, 23), Sigara Kullanmaya İlişkin Mitler (24, 25, 26) ve Sigara
Kullanmaya Olumlu Bakış (27, 28)” olmak üzere toplam yedi alt boyutu bulunmaktadır. Sigaranın
Avantajları alt boyutundaki maddeler ters maddelerdir. Ölçekten alınan toplam puan ne kadar yüksek
ise sigaranın zararlarına ilişkin tutum o kadar yüksektir. Alt boyut değerlendirmesinde Sigaranın
Avantajları alt boyutundan alınan puan azaldıkça sigaranın dezavantajlarına yönelik tutum
artmaktadır. Ölçeğin toplam Cronbach Alpha değeri 0.77’dir (Sağar & Gençdoğan, 2014).
Çalışmamızda toplam Cronbach Alpha değeri 0.91 olarak hesaplanmıştır.
Araştırmaya Dâhil Etme ve Dâhil Etmeme Ölçütleri
Sağlık bilimleri alanında öğrenim gören, araştırmaya katılmaya gönüllü olan öğrenciler araştırmaya
dâhil edilmiştir. Hazırlık sınıfında olan ve Türkçe anlama-yazmada zorluk yaşayan uluslararası

111
5TH INTERNATIONAL İZMİR CONGRESS ON MEDI-
CINE, NURSING, MIDWIFERY, AND HEALTH SCIENCES
PROCEEDINGS BOOK
ISBN: 978-625-6879-66-9
DOI: 10.5281/zenodo.12792590
3) Sağlık bilimleri alanında öğrenim gören üniversite öğrencilerinin yaşları, sigara kullanma süreleri
ve günlük ortalama sigara kullanım miktarları ile sigara bağımlılığına yönelik tutumları arasında ilişki
var mıdır?
Araştırmanın Yeri ve Zamanı
Araştırma, Marmara Bölgesi’ndeki bir devlet üniversitesinin sağlık bilimleri fakültesi ve sağlık
hizmetleri meslek yüksekokulunda, 2023-2024 Eğitim Öğretim Bahar Yarıyılında yapılmıştır.
Araştırmanın Evren ve Örneklemi:
Araştırmanın evrenini Marmara Bölgesi’ndeki bir devlet üniversitesinin sağlık bilimleri fakültesinde
1168 ve sağlık hizmetleri meslek yüksekokulunda 784 olmak üzere toplam 1952 öğrenci
oluşturmuştur. CDC (Centers for Disease Control and Prevention-Hastalıkları Koruma ve Kontrol
Merkezi)’nin Epi İnfo programı ile evreni bilinen örneklem büyüklüğü hesaplandığında %5 yanılma
payı ve %95 güven aralığında, p=0.50 olarak kabul edildiğinde örneklemde en az 321 öğrencinin
olması gerektiği belirlenmiştir. Bu çalışma 397 kişi ile tamamlanmıştır.
Veri Toplama Yöntemi ve Araçları
Veriler, araştırmacılar tarafından oluşturulan Kişisel Bilgi Formu ve Sigara Bağımlılığına Yönelik
Tutum Ölçeği ile toplanmıştır.
Kişisel Bilgi Formu: Katılımcıların bireysel özellikleri ve sigara kullanımları ile ilgili toplam 11
sorudan oluşmaktadır.
Sigara Bağımlılığına Yönelik Tutum Ölçeği: Ölçek, Sağar ve Gençdoğan tarafından 2014 yılında
geliştirilmiştir. Toplam 28 maddeden oluşan ölçek, dörtlü likert tipte cevaplanmaktadır. Ölçeğin
“Sigaranın Avantajları (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7), Sigara Kullananların Profili (8, 9, 10, 11, 12), Sigara
Kullanmaya Bakış (13, 14, 15, 16), Sigaranın Zararları (17, 18, 19, 20), Sigara Kullanmaya Yönelik
Ahlaki ve Dini Bakış (21, 22, 23), Sigara Kullanmaya İlişkin Mitler (24, 25, 26) ve Sigara
Kullanmaya Olumlu Bakış (27, 28)” olmak üzere toplam yedi alt boyutu bulunmaktadır. Sigaranın
Avantajları alt boyutundaki maddeler ters maddelerdir. Ölçekten alınan toplam puan ne kadar yüksek
ise sigaranın zararlarına ilişkin tutum o kadar yüksektir. Alt boyut değerlendirmesinde Sigaranın
Avantajları alt boyutundan alınan puan azaldıkça sigaranın dezavantajlarına yönelik tutum
artmaktadır. Ölçeğin toplam Cronbach Alpha değeri 0.77’dir (Sağar & Gençdoğan, 2014).
Çalışmamızda toplam Cronbach Alpha değeri 0.91 olarak hesaplanmıştır.
Araştırmaya Dâhil Etme ve Dâhil Etmeme Ölçütleri
Sağlık bilimleri alanında öğrenim gören, araştırmaya katılmaya gönüllü olan öğrenciler araştırmaya
dâhil edilmiştir. Hazırlık sınıfında olan ve Türkçe anlama-yazmada zorluk yaşayan uluslararası
öğrenciler ile araştırmanın veri toplama formlarını eksik dolduran öğrenciler araştırmaya dâhil
edilmemiştir.
Verilerin Toplanması
Veriler, öğrencilerin öğrenim gördüğü fakülte ve yüksekokul dersliklerinde toplanmıştır. Öncelikle
araştırma hakkında öğrenciler bilgilendirilerek gönüllü katılımları sağlanmıştır. Çevrimiçi formlar
kullanılarak hazırlanan anket formları sınıf temsilcisine iletilmiş ve öğrencilerin doldurması
istenmiştir. Veriler, yüz yüze toplanmıştır. Araştırmaya katılmayı kabul eden gönüllü öğrenciler anketi
tamamlamıştır.
Araştırmanın Etik Yönü
Araştırmanın yapılabilmesi için bir devlet üniversitesinin etik kurulundan etik kurul izni (18.01.2024
tarih ve E-26428519-050.99-113039 sayılı), araştırmanın yapılacağı üniversiteden kurum izni ve
katılımcılardan yazılı izin alınmıştır. Araştırma boyunca Helsinki Presniplerine uyulmuştur.
Verilerin Değerlendirilmesi
Veri girişi bilgisayar ortamında yapıldıktan sonra SPSS 26 paket programı ile veri analizi yapılmıştır.
Verilerin normal dağılıma uygunluğuna Kolmogorov Smirnov, Q-Q plots ve histogram ile bakılmıştır.
Normal dağılım özelliği göstermeyen veriler için tanımlayıcı istatistikler (ortanca, çeyrek dilimler,
sayı ve yüzde), ikili grupların karşılaştırılmasında Mann Whitney U testi, üç ve daha fazla grubun
karşılaştırılmasında Kruskall Wallis testi kullanılmıştır. Bazı değişkenler ile ölçek toplam puanları
arasındaki ilişki, Spearman Korelasyon testi kullanılarak analiz edilmiştir. İstatistiksel anlamlılık
düzeyi p<0.05 olarak kabul edilmiştir.
Araştırmanın Sınırlılıkları
Araştırmanın, bir devlet üniversitesinde yapılması ve verilerin öz bildirime dayalı olarak toplanması
bu araştırmanın sınırlılıklarını oluşturmaktadır.

112
DOI: 10.5281/zenodo.12792590 5TH INTERNATIONAL İZMİR CONGRESS ON MEDI-
CINE, NURSING, MIDWIFERY, AND HEALTH SCIENCES
PROCEEDINGS BOOK
ISBN: 978-625-6879-66-9
BULGULAR
Tablo 1. Öğrencilerin Sosyodemografik Özellikleri
Değişkenler
n
%
Yaş (yıl)
19.79±1.59*
Sigara kullanma süresi (yıl)
1.36±2.17*
Günlük ortalama sigara
kullanım miktarı (adet)
1.57±3.12*
Cinsiyet
Kadın
291
73.3
Erkek
106
26.7
Bölüm
SMYO Fizyoterapi
24
6.0
SMYO İlk ve Acil Yardım
48
12.1
SMYO Sağlık Kurumları
İşletmeciliği 18 4.5
SMYO Sağlık Turizmi
İşletmeciliği 15 3.8
SMYO Tıbbi Laboratuvar
Teknikleri 31 7.8
SBF Fizyoterapi ve
Rehabilitasyon 64 16.1
SBF Hemşirelik
167
42.1
SBF Sağlık Yönetimi
30
7.6
Sınıf
Birinci sınıf
218
54.9
İkinci sınıf
93
23.4
Üçüncü sınıf
84
21.2
Dördüncü sınıf
2
0.5
Yaşamın büyük bölümünün
geçtiği yer
Büyükşehir
200
50.4
Şehir
71
17.9
İlçe
93
23.4
Köy
33
8.3
Yaşanan yer
Aile yanında
98
24.7
Yurtta
264
66.5
Arkadaş ile evde
16
4.0
Diğer
19
4.8
Evet
264
66.5
Birinci derece yakınlarda
sigara kullanma durumu

133
33.5
Sigara kullanma durumu

264
66.5

47
11.8

86
21.7
Bağımlılığa yönelik düşünce

340
85.6

57
14.4
Toplam:
397
100
*ortalama±standart sapma

    
     

          

Tablo 2. 

Ölçekler ve Alt Boyutları
Ortanca
25. Çeyrek
75. Çeyrek
Sigara Bağımlılığına Yönelik Tutum
Ölçeği
63.0
55.0
75.0

7.0
7.0
8.0

7.0
5.0
11.0

8.0
6.0
11.0

8.0
6.0
12.0
    

3.0
3.0
6.0

6.0
4.0
7.0

2.0
2.0
3.0
-
- --8
---
---
 - -

113
5TH INTERNATIONAL İZMİR CONGRESS ON MEDI-
CINE, NURSING, MIDWIFERY, AND HEALTH SCIENCES
PROCEEDINGS BOOK
ISBN: 978-625-6879-66-9
DOI: 10.5281/zenodo.12792590
BULGULAR
Tablo 1. Öğrencilerin Sosyodemografik Özellikleri
Değişkenler
n
%
Yaş (yıl)
19.79±1.59*
Sigara kullanma süresi (yıl)
1.36±2.17*
Günlük ortalama sigara
kullanım miktarı (adet)
1.57±3.12*
Cinsiyet
Kadın
291
73.3
Erkek
106
26.7
Bölüm
SMYO Fizyoterapi
24
6.0
SMYO İlk ve Acil Yardım
48
12.1
SMYO Sağlık Kurumları
İşletmeciliği
18
4.5
SMYO Sağlık Turizmi
İşletmeciliği
15
3.8
SMYO Tıbbi Laboratuvar
Teknikleri
31
7.8
SBF Fizyoterapi ve
Rehabilitasyon
64
16.1
SBF Hemşirelik
167
42.1
SBF Sağlık Yönetimi
30
7.6
Sınıf
Birinci sınıf
218
54.9
İkinci sınıf
93
23.4
Üçüncü sınıf
84
21.2
Dördüncü sınıf
2
0.5
Yaşamın büyük bölümünün
geçtiği yer
Büyükşehir
200
50.4
Şehir
71
17.9
İlçe
93
23.4
Köy
33
8.3
Yaşanan yer
Aile yanında
98
24.7
Yurtta
264
66.5
Arkadaş ile evde
16
4.0
Diğer
19
4.8
Evet
264
66.5
Birinci derece yakınlarda
sigara kullanma durumu

133 33.5
Sigara kullanma durumu

264
66.5

47
11.8

86
21.7
Bağımlılığa yönelik düşünce

340
85.6

57
14.4
Toplam:
397
100
*ortalama±standart sapma

    
     

          

Tablo 2. 

Ölçekler ve Alt Boyutları
Ortanca
25. Çeyrek
75. Çeyrek
Sigara Bağımlılığına Yönelik Tutum
Ölçeği
63.0
55.0
75.0

7.0
7.0
8.0

7.0
5.0
11.0

8.0
6.0
11.0

8.0
6.0
12.0
    

3.0
3.0
6.0

6.0
4.0
7.0

2.0
2.0
3.0
-
- --8
---
---
 - -

114
DOI: 10.5281/zenodo.12792590 5TH INTERNATIONAL İZMİR CONGRESS ON MEDI-
CINE, NURSING, MIDWIFERY, AND HEALTH SCIENCES
PROCEEDINGS BOOK
ISBN: 978-625-6879-66-9
---
-
Tablo 3. 

SBYTÖ
Avantaj
lar
Profil
Kullanı
ma
Bakış
Zararla
r
Ahlaki
ve Dini
Bakış
Mitler
Olumlu
Bakış
Değişkenler
Sıra
ortalam
ası
Sıra
ortalam
ası
Sıra
ortalam
ası
Sıra
ortalam
ası
Sıra
ortalam
ası
Sıra
ortalam
ası
Sıra
ortalam
ası
Sıra
ortalam
ası
Cinsiyet

200.57
186.06
200.07
200.14
197.07
197.09
194.60
199.48
Erkek
194.68
234.51
196.07
195.87
204.30
204.23
211.07
197.67
Z = -
.452
p = .651
Z = -
4.200
p =
.000**
Z = -
.312
p = .755
Z = -
.330
p = .741
Z = -
.559
p = .576
Z = -
.595
p = .552
Z = -
1.280
p = .201
Z = -
.166
p = .868
Bölüm
SMYO
Fizyoterapi
1
129.06
176.10
147.04
142.92
136.38
163.85
157.56
220.90

ve Acil

2
220.94
215.45
203.08
215.92
218.61
203.60
228.20
207.18
SMYO



i
3
182.17
186.92
172.11
190.56
201.28
159.67
182.72
177.78
SMYO

Turizmi

i
4
202.00
204.03
194.33
204.03
187.73
196.83
203.73
186.83
SMYO

Laboratuvar
Teknikleri
5
177.23
211.37
193.11
187.16
167.31
179.65
153.58
172.56
SBF
Fizyoterapi
ve
Rehabilitas
yon
6
195.45
212.10
196.46
194.73
192.86
200.90
198.28
186.20
SBF

7
217.60
194.65
218.03
214.25
217.82
210.49
215.99
204.38


8
155.00
179.20
158.07
155.80
163.08
196.40
146.75
211.90
2 =
21.058 p
=
.004**
2,6,7>1;
2,7>8
2 =
5.727
p = .572
2 =
15.044
p =
.035*
2,7>1;
7>8
2 =
14.687
p =
.040*
2,7>1,8
2 =
18.885
p =
.009**
2,6,7>1;
2,7>8;
7>5
2 =
8.290
p = .308
2 =
21.886
p =
.003**
2,6,7>8;
2,7>1,5
2 =
7.295
p = .399
Sınıf
Birinci

1
191.96
187.69
190.24
191.26
191.22
192.94
191.83
193.89
2
217.94
203.87
216.57
218.49
219.60
208.93
217.39
194.53


3
198.64
224.88
203.33
200.07
199.81
205.95
200.42
216.24


4
101.50
118.50
155.00
91.50
54.75
105.50
65.50
240.00
χ
2
=
4.802
p = .187
χ
2
=
9.604
p =
.022*
3>1
χ
2
=
4.005
p = .261
χ
2
=
5.501
p = .139
χ
2
=
7.240
p = .065
χ
2
=
3.461
p = .326
χ
2
=
6.105
p = ,107
χ
2
=
3.905
p = .272
Yaşamın
ın büyük
bir
bölümün
ün
geçtiği
yer
Büyükşehir
191.29
190.89
188.38
194.36
191.39
197.94
197.79
205.49
Şehir
209.04
212.25
212.94
204.33
206.04
201.91
204.75
206.39
İlçe
213.24
202.82
216.81
209.11
212.56
205.78
203.46
188.72
Köy
184.03
208.86
183.20
187.20
191.80
180.06
181.38
172.74
χ
2
=
3.444
p = .328
χ
2
=
2.920
p = .404
χ
2
=
5.830
p = .120
χ
2
=
1.569
p = .666
χ
2
=
2.604
p = .457
χ
2
=
1.515
p = .679
χ
2
=
1.147
p = .766
χ
2
=
4.885
p = .180
Yaşanan
yer
Aile
yanında
213.50
206.56
204.16
211.30
216.32
208.51
212.39
200.19
Yurtta
194.23
194.68
196.81
198.11
194.92
194.01
193.63
197.48
Arkadaş ile
evde
200.41
177.97
208.72
180.00
173.91
216.56
193.75
224.84
Diğer
189.24
237.74
194.61
163.97
187.47
204.47
208.89
192.26
χ
2
=
2.162
p = .540
χ
2
=
4.459
p = .216
χ
2
= .452
p = .929
χ
2
=
3.388
p = .336
χ
2
=
3.560
p = .313
χ
2
=
1.873
p = .599
χ
2
=
2.138
p = .544
χ
2
=
1.339
p = .720
Birinci
derece
yakınlar
da
sigara
kullanm
a
durumu
Evet
189.23
211.43
192.35
190.86
192.63
187.60
197.43
201.45
Hayır
218.39
174.33
212.20
215.16
211.65
221.62
202.11
194.14
Z = -
2.390
p =
.017*
Z = -
3.431
p =
.001**
Z = -
1.656
p =.098
Z = -
2.003
p =
.045*
Z = -
1.568
p = .117
Z = -
3.026
p =
.002**
Z = -
.388
p = .698
Z = -
.717
p = .473
Sigara
kullanm
a
durumu
Hiç
kullanmadı
m
1
228.88
149.46
220.59
220.02
222.98
216.14
205.74
186.52
Daha önce
kullandım,
bıraktım
2
188.46
270.56
186.46
195.73
186.59
183.36
216.49
230.62
Aktif
kullanıyoru
m
3
113.02
311.97
139.56
136.27
132.17
154.94
168.76
220.05
χ
2
=
66.634
p =
.000**
1>2>3
χ
2
=
192.09
p =
.000**
3>2>1
χ
2
=
34.180
p =
.000**
1,2>3
χ
2
=
34.991
p =
.000**
1,2>3
χ
2
=
41.697
p =
.000**
1>2>3
χ
2
=
22.898
p =
.000**
1>2,3
χ
2
=
8.169
p =
.017*
1,2>3
χ
2
=
13.739
p =
.001**
2,3>1
Bağımlıl
ığa
yönelik
düşünce
Bağımlı
olduğumu
düşünüyoru
m
209.70
183.69
203.05
205.87
207.60
206.75
200.97
198.56
Bağımlı
olduğumu
düşünmüyo
rum
135.15
290.34
174.83
158.01
147.68
152.75
187.24
201.62
Z = -
4.541
p =
.000**
Z = -
7.328
p =
.000**
Z = -
1.749
p = .080
Z = -
2.931 p
=
.003**
Z = -
3.668
p =
.000**
Z = -
3.568
p =
.000**
Z = -
.846
p = .397
Z = -
.223
p = .823

115
5TH INTERNATIONAL İZMİR CONGRESS ON MEDI-
CINE, NURSING, MIDWIFERY, AND HEALTH SCIENCES
PROCEEDINGS BOOK
ISBN: 978-625-6879-66-9
DOI: 10.5281/zenodo.12792590
---
-
Tablo 3. 

SBYTÖ
Avantaj
lar
Profil
Kullanı
ma
Bakış
Zararla
r
Ahlaki
ve Dini
Bakış
Mitler
Olumlu
Bakış
Değişkenler
Sıra
ortalam
ası
Sıra
ortalam
ası
Sıra
ortalam
ası
Sıra
ortalam
ası
Sıra
ortalam
ası
Sıra
ortalam
ası
Sıra
ortalam
ası
Sıra
ortalam
ası
Cinsiyet

200.57
186.06
200.07
200.14
197.07
197.09
194.60
199.48
Erkek
194.68
234.51
196.07
195.87
204.30
204.23
211.07
197.67
Z = -
.452
p = .651
Z = -
4.200
p =
.000**
Z = -
.312
p = .755
Z = -
.330
p = .741
Z = -
.559
p = .576
Z = -
.595
p = .552
Z = -
1.280
p = .201
Z = -
.166
p = .868
Bölüm
SMYO
Fizyoterapi1
129.06
176.10
147.04
142.92
136.38
163.85
157.56
220.90

ve Acil
2
220.94
215.45
203.08
215.92
218.61
203.60
228.20
207.18
SMYO



i3
182.17
186.92
172.11
190.56
201.28
159.67
182.72
177.78
SMYO

Turizmi

i4
202.00
204.03
194.33
204.03
187.73
196.83
203.73
186.83
SMYO

Laboratuvar
Teknikleri5
177.23
211.37
193.11
187.16
167.31
179.65
153.58
172.56
SBF
Fizyoterapi
ve
Rehabilitas
yon6
195.45
212.10
196.46
194.73
192.86
200.90
198.28
186.20
SBF
7
217.60
194.65
218.03
214.25
217.82
210.49
215.99
204.38

8
155.00
179.20
158.07
155.80
163.08
196.40
146.75
211.90
2 =
21.058 p
=
.004**
2,6,7>1;
2,7>8
2 =
5.727
p = .572
2 =
15.044
p =
.035*
2,7>1;
7>8
2 =
14.687
p =
.040*
2,7>1,8
2 =
18.885
p =
.009**
2,6,7>1;
2,7>8;
7>5
2 =
8.290
p = .308
2 =
21.886
p =
.003**
2,6,7>8;
2,7>1,5
2 =
7.295
p = .399
Sınıf
Birinci
1
191.96
187.69
190.24
191.26
191.22
192.94
191.83
193.89
2
217.94
203.87
216.57
218.49
219.60
208.93
217.39
194.53

3
198.64
224.88
203.33
200.07
199.81
205.95
200.42
216.24

4
101.50
118.50
155.00
91.50
54.75
105.50
65.50
240.00
χ
2
=
4.802
p = .187
χ
2
=
9.604
p =
.022*
3>1
χ
2
=
4.005
p = .261
χ
2
=
5.501
p = .139
χ
2
=
7.240
p = .065
χ
2
=
3.461
p = .326
χ
2
=
6.105
p = ,107
χ
2
=
3.905
p = .272
Yaşamın
ın büyük
bir
bölümün
ün
geçtiği
yer
Büyükşehir
191.29
190.89
188.38
194.36
191.39
197.94
197.79
205.49
Şehir
209.04
212.25
212.94
204.33
206.04
201.91
204.75
206.39
İlçe
213.24
202.82
216.81
209.11
212.56
205.78
203.46
188.72
Köy
184.03
208.86
183.20
187.20
191.80
180.06
181.38
172.74
χ
2
=
3.444
p = .328
χ
2
=
2.920
p = .404
χ
2
=
5.830
p = .120
χ
2
=
1.569
p = .666
χ
2
=
2.604
p = .457
χ
2
=
1.515
p = .679
χ
2
=
1.147
p = .766
χ
2
=
4.885
p = .180
Yaşanan
yer
Aile
yanında
213.50
206.56
204.16
211.30
216.32
208.51
212.39
200.19
Yurtta
194.23
194.68
196.81
198.11
194.92
194.01
193.63
197.48
Arkadaş ile
evde
200.41
177.97
208.72
180.00
173.91
216.56
193.75
224.84
Diğer
189.24
237.74
194.61
163.97
187.47
204.47
208.89
192.26
χ
2
=
2.162
p = .540
χ
2
=
4.459
p = .216
χ
2
= .452
p = .929
χ
2
=
3.388
p = .336
χ
2
=
3.560
p = .313
χ
2
=
1.873
p = .599
χ
2
=
2.138
p = .544
χ
2
=
1.339
p = .720
Birinci
derece
yakınlar
da
sigara
kullanm
a
durumu
Evet
189.23
211.43
192.35
190.86
192.63
187.60
197.43
201.45
Hayır
218.39
174.33
212.20
215.16
211.65
221.62
202.11
194.14
Z = -
2.390
p =
.017*
Z = -
3.431
p =
.001**
Z = -
1.656
p =.098
Z = -
2.003
p =
.045*
Z = -
1.568
p = .117
Z = -
3.026
p =
.002**
Z = -
.388
p = .698
Z = -
.717
p = .473
Sigara
kullanm
a
durumu
Hiç
kullanmadı
m
1
228.88
149.46
220.59
220.02
222.98
216.14
205.74
186.52
Daha önce
kullandım,
bıraktım
2
188.46
270.56
186.46
195.73
186.59
183.36
216.49
230.62
Aktif
kullanıyoru
m
3
113.02
311.97
139.56
136.27
132.17
154.94
168.76
220.05
χ
2
=
66.634
p =
.000**
1>2>3
χ
2
=
192.09
p =
.000**
3>2>1
χ
2
=
34.180
p =
.000**
1,2>3
χ
2
=
34.991
p =
.000**
1,2>3
χ
2
=
41.697
p =
.000**
1>2>3
χ
2
=
22.898
p =
.000**
1>2,3
χ
2
=
8.169
p =
.017*
1,2>3
χ
2
=
13.739
p =
.001**
2,3>1
Bağımlıl
ığa
yönelik
düşünce
Bağımlı
olduğumu
düşünüyoru
m
209.70
183.69
203.05
205.87
207.60
206.75
200.97
198.56
Bağımlı
olduğumu
düşünmüyo
rum
135.15
290.34
174.83
158.01
147.68
152.75
187.24
201.62
Z = -
4.541
p =
.000**
Z = -
7.328
p =
.000**
Z = -
1.749
p = .080
Z = -
2.931 p
=
.003**
Z = -
3.668
p =
.000**
Z = -
3.568
p =
.000**
Z = -
.846
p = .397
Z = -
.223
p = .823

116
DOI: 10.5281/zenodo.12792590 5TH INTERNATIONAL İZMİR CONGRESS ON MEDI-
CINE, NURSING, MIDWIFERY, AND HEALTH SCIENCES
PROCEEDINGS BOOK
ISBN: 978-625-6879-66-9
Z: Mann Whitney U testi; 
2:
Kruskal Wallis testi; **p<0.01; *p<0.05

 



            
           
           

           



Tablo 4.  

Değişkenler
Yaş
Sigara
Kullanma
Süresi
Günlük Ortalama
Sigara Kullanım
Miktarı
Sigara Bağımlılığına
Yönelik Tutum Ölçeği
r
.012
r
-.383
r
-.383
p
.808
p
.000**
p
.000**

r
.151
r
.695
r
.602
p
.002**
p
.000**
p
.000**

r
.034
r
-.279
r
-.262
p
.495
p
.000**
p
.000**

r
.013
r
-.283
r
-.272
p
.796
p
.000**
p
.000**

r
.047
r
-.303
r
-.294
p
.355
p
.000**
p
.000**
r
.012
r
-.218
r
-.207

117
5TH INTERNATIONAL İZMİR CONGRESS ON MEDI-
CINE, NURSING, MIDWIFERY, AND HEALTH SCIENCES
PROCEEDINGS BOOK
ISBN: 978-625-6879-66-9
DOI: 10.5281/zenodo.12792590
  

p
.812
p
.000**
p
.000**
  
Mitler
r
.004
r
-.093
r
-.120
p
.929
p
.063
p
.017*
Sigara Kullanmaya Olumlu

r
.056
r
.179
r
.102
p
.262
p
.000**
p
.042*
r: Spearman Korelasyon Analizi
**p < 0.01; *p<0.05
 
  
     
  

  
   

 
         



TARTIŞMA

 


    
          
          
 
         
         
          
  

118
DOI: 10.5281/zenodo.12792590 5TH INTERNATIONAL İZMİR CONGRESS ON MEDI-
CINE, NURSING, MIDWIFERY, AND HEALTH SCIENCES
PROCEEDINGS BOOK
ISBN: 978-625-6879-66-9
çalışma sonuçları bulgularımızı destekler niteliktedir (Alves vd., 2022; Kaylı ve Yararbaş, 2016;
Süngü, 2014). Bu durum dünya genelinde, bölüm fark etmeksizin, tüm üniversite öğrencilerine
yönelik sigara ile mücadele adımlarının atılması gerektiğini göstermektedir.
Çalışmamızda erkek öğrenciler, kadın öğrencilere göre sigara içmeyi daha avantajlı bir durum olarak
görmektedirler. Sağlık bilimleri fakültesi öğrencileri ile yapılan bir çalışmada erkek öğrenciler benzer
şekilde sigara içmeyi daha avantajlı bulmaktadır. Bu çalışmada, bizim çalışmamızdan farklı olarak
erkek öğrencilerin sigara içmeyi olumlu olarak gördükleri ve sigara içmeye ilişkin mitlere daha çok
inandıkları da bulunmuştur (Şahiner vd., 2020). Eğitim fakültesinde yapılan bir çalışmada erkek
öğrencilerin sigara içmeyi daha avantajlı olarak gördükleri gibi sigara içmeyi daha olumlu olarak
buldukları da belirlenmiştir (Sağar, 2018). Cinsiyetler arası farkın oluşmasında, sigara içmenin bir
gruba ait olmayı sağlama ve erkeklikle ilişkilendirilmesi gibi yanlış cinsiyetçi düşünceler etkili olmuş
olabilir. Bu tutum, sigara içme oranlarının cinsiyet arasında farklılaşması ile sonuçlanabilmektedir.
Konu ile ilgili yapılan bir sistematik derlemede erkek öğrencilerin daha fazla sigara kullandıkları
sonucuna ulaşılmıştır (Merih vd., 2021). Yapılan bir çalışmada kadın öğrencilerin sigara zararlarına
yönelik farkındalıklarının daha yüksek olduğu da saptanmıştır (Erçetin & Ercal, 2023). Bu bulgular
ışığında, sigara bağımlılığı ile mücadelede yapılacak eğitim programlarının, özellikle erkek gruplarla
çalışılırken, sigara kullanımına ilişkin algıları düzeltmeye yönelik planlanması önerilir.
Çalışmamızda öğrencilerin bölümlerine göre; sigaranın zararlarına ilişkin tutumları, sigara
kullananların profili, sigara kullanımına bakış, sigaranın zararları ve sigara kullanmaya ilişkin mitler
açısından anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Oğuz ve diğerleri (2018)’nin çalışmasında sosyal bilimler
alanında öğrenim gören öğrencilerin sağlık bilimleri alanında öğrenim gören öğrencilerden daha fazla
sigara kullandıklarına ulaşılmıştır. Yurt dışında yapılan bir çalışmada, tıp ve sağlık bilimleri
fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin sigara kullanım oranları diğer fakültelere göre daha azdır
(Anwar & Senosy, 2021). Bilici ve diğerleri (2023)’nin tıp, mühendislik ve eğitim fakültesi
öğrencileri ile yaptıkları çalışmada en çok sigara tüketen öğrencilerin mühendislik bölümünde
oldukları saptanmıştır. Bu çalışmada üçüncü sınıf öğrencilerin birinci sınıf öğrencilerine göre sigara
kullanımını daha avantajlı buldukları belirlenmiştir. Şahiner ve diğerleri (2020)’nin çalışmasında ise
sınıflar arası fark çıkmamıştır. Sağar (2018)’ın çalışmasında ise dördüncü sınıflar ile birinci sınıflar
arasında fark bulunmuştur. Erçetin ve Ercal (2023)’ın çalışmasında birinci sınıf öğrencilerinin ikinci
sınıf öğrencilerine göre sigara kullanımının zararlarına ilişkin mitlere daha çok inandıkları
görülmüştür. Fakülteler, bölümler ve sınıf düzeyleri arasında farklılıkların gözükmesinde,
öğrencilerin bireysel özelliklerinin ve ders içerikleri ve/veya ders yoğunluklarının değişiklik
göstermesinin sebep olduğu düşünülmektedir. Üniversite öğrencilerinde bağımlılıkla ilgili yapılacak
programların, riskin yüksek olduğu fakülte, bölüm ve sınıf düzeylerinde başlanılması önerilir.
  

p
.812
p
.000**
p
.000**
  
Mitler
r
.004
r
-.093
r
-.120
p
.929
p
.063
p
.017*
Sigara Kullanmaya Olumlu

r
.056
r
.179
r
.102
p
.262
p
.000**
p
.042*
r: Spearman Korelasyon Analizi
**p < 0.01; *p<0.05
 
  
     
  

  
   

 
         



TARTIŞMA

 


    
          
          
 
         
         
          
  

119
5TH INTERNATIONAL İZMİR CONGRESS ON MEDI-
CINE, NURSING, MIDWIFERY, AND HEALTH SCIENCES
PROCEEDINGS BOOK
ISBN: 978-625-6879-66-9
DOI: 10.5281/zenodo.12792590
SONUÇ VE ÖNERİLER
Sonuç olarak, yaş ortalaması yirminin altında, kadınların fazla olduğu, çoğunun hemşirelik
bölümünde öğrenim gördüğü ve ağırlıklı olarak birinci sınıfa gidenlerin örneklemi oluşturduğu bu
çalışmada, öğrencilerin beşte birinden fazlası aktif içicidir ve yarısından fazlasının birinci dereceden
yakınları sigara kullanmaktadır. Öğrencilerin sigaranın zararlarına yönelik tutumlarının orta düzeyde
olduğu bulunmuştur. Öğrencilerin bazı özelliklerine göre tutum düzeylerinin değişiklik gösterdiği,
yaş ilerledikçe sigara kullanımının avantajlarına yönelik tutumun artırdığı, sigara kullanım süresi ve
günlük sigara kullanım miktarı arttıkça sigaranın zararlarına yönelik tutumun azaldığı ve sigara
kullanımının avantajlarına yönelik tutumun arttığı belirlenmiştir. Mesleki hayatlarında, sigara
bağımlılığını önleme ve tedavi etmede görev alacak sağlık bilimleri alanında öğrenim gören
öğrencilerin, bireysel özellikleri göz önünde bulundurularak, sigaranın zararlarına yönelik tutumlarını
olumlu yönde geliştirilecek girişimlere ihtiyaç vardır.
Kaynakça
Akfert, K. S., Çakıcı, E., & Çakıcı, M. (2009). Üniversite öğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve
aile sorunları ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10, 40.
Alves, R. F., Precioso, J., & Becoña, E. (2022). Smoking behavior and secondhand smoke exposure
among university students in northern Portugal: Relations with knowledge on tobacco use and
attitudes toward smoking. Pulmonology, 28(3), 193-202.
Anwar, M. M., & Senosy, S. A. (2021). Pattern and quitting of tobacco smoking among Egyptian
university students. International Journal of Adolescent Medicine and Health, 33(6), 523-
532.
Bilici, B. P., Özer, Z. Y., & Bozdemir, N. (2023). Çukurova üniversitesi öğrencilerinin sigara içme
durumu ve tütün kontrol yasasına bakışları. Turkish Journal of Family Medicine and Primary
Care, 17(1), 157-167.
Çalışkan, Ş. (2015). Üniversite öğrencilerinin sigara kullanımını etkileyen faktörler (Ekonometrik Bir
Yaklaşım). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 23-48.
Çapık, C., & Özbıçakcı, Ş. (2007). Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin sigara bağımlılık düzeyleri
ve etkileyen etmenler. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 4(2), 1-12.
Erçetin, A. P., & Ercal, T. (2023). Önlisans öğrencilerinin sigara kullanımı ve zararlarına tutum ve
bakış açıları-sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu örneği. Hastane Öncesi Dergisi, 8(1), 31-
48.

120
DOI: 10.5281/zenodo.12792590 5TH INTERNATIONAL İZMİR CONGRESS ON MEDI-
CINE, NURSING, MIDWIFERY, AND HEALTH SCIENCES
PROCEEDINGS BOOK
ISBN: 978-625-6879-66-9
Ergüder, T. (2018). Küresel tütün kullanımı salgını ve kontrolü. Turkish Journal of Family Medicine
and Primary Care, 12(4), 301-306.
Hossain, S., Hossain, S., Ahmed, F., Islam, R., Sikder, T., & Rahman, A. (2017). Prevalence of
tobacco smoking and factors associated with the initiation of smoking among university
students in Dhaka, Bangladesh. Central Asian journal of global health, 6(1).
Karlıkaya, C., Öztuna, F., Solak, Z. A., Özkan, M., & Örsel, O. (2006). Tütün kontrolü. Toraks
dergisi, 7(1), 51-64.
Kaylı, D. S., Özyurt, B., Deveci, A., & Çavuşoğlu, T. (2020). Sağlık personelinin madde bağımlılığına
yönelik düşünceleri. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(4), 495-
503.
Kaylı, D. S., & Yararbaş, G. (2016). Ege üniversitesi meslek yüksek okulu öğrencilerinin sigara içme
durumları. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(1), 134-138.
Merih, Y. D., Güdük, Ö., Ertürk, N., Yemenici, M., Arğa, K. Y., & Satman, İ. (2021). Üniversite
öğrencilerinde tütün kullanım alışkanlıklarının belirleyicileri ve algılar: Sistematik bir
derleme çalışması. Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Dergisi, 4(1), 49-84.
Nasser, A. M., Geng, Y., & Al-Wesabi, S. A. (2020). The prevalence of smoking (cigarette and
waterpipe) among university students in some Arab countries: a systematic review. Asian
Pacific journal of cancer prevention: APJCP, 21(3), 583.
Oğuz, S., Çamcı, G., & Kazan, M. (2018). Üniversite öğrencilerinin sigara kullanım sıklığı ve
sigaranın neden olduğu hastalıkları bilme durumu. Van Tıp Dergisi, 25(3), 332-337.
Parlar, S., Çavdar, S., & Ovayolu, N. (2006). Cigarette smoking and the attitudes and behaviors
related to cigarette smoking in 1st and 4th grade students attending to medical faculty and to
higher schools of health. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9, 29-40.
Rujnan, T., Çaykara, B., Sağlam, Z., & Pençe, H. H. (2019). Sigara bağımlılarında depresyon,
anksiyete, uykululuk ve uyku kalitesi düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Acıbadem
Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (4), 609-615.
Sağar, M. E. (2017). Üniversite öğrencilerinin sigara bağımlılığına ilişkin tutumlarının sigara içme
sıklıklarına göre incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(3), 41-49.
Sağar, M. E. (2018). Eğitim fakültesi öğrencilerinin sigara bağımlılığına yönelik tutumları ve yaşam
doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 491-
507.

121
5TH INTERNATIONAL İZMİR CONGRESS ON MEDI-
CINE, NURSING, MIDWIFERY, AND HEALTH SCIENCES
PROCEEDINGS BOOK
ISBN: 978-625-6879-66-9
DOI: 10.5281/zenodo.12792590
Ergüder, T. (2018). Küresel tütün kullanımı salgını ve kontrolü. Turkish Journal of Family Medicine
and Primary Care, 12(4), 301-306.
Hossain, S., Hossain, S., Ahmed, F., Islam, R., Sikder, T., & Rahman, A. (2017). Prevalence of
tobacco smoking and factors associated with the initiation of smoking among university
students in Dhaka, Bangladesh. Central Asian journal of global health, 6(1).
Karlıkaya, C., Öztuna, F., Solak, Z. A., Özkan, M., & Örsel, O. (2006). Tütün kontrolü. Toraks
dergisi, 7(1), 51-64.
Kaylı, D. S., Özyurt, B., Deveci, A., & Çavuşoğlu, T. (2020). Sağlık personelinin madde bağımlılığına
yönelik düşünceleri. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(4), 495-
503.
Kaylı, D. S., & Yararbaş, G. (2016). Ege üniversitesi meslek yüksek okulu öğrencilerinin sigara içme
durumları. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(1), 134-138.
Merih, Y. D., Güdük, Ö., Ertürk, N., Yemenici, M., Arğa, K. Y., & Satman, İ. (2021). Üniversite
öğrencilerinde tütün kullanım alışkanlıklarının belirleyicileri ve algılar: Sistematik bir
derleme çalışması. Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Dergisi, 4(1), 49-84.
Nasser, A. M., Geng, Y., & Al-Wesabi, S. A. (2020). The prevalence of smoking (cigarette and
waterpipe) among university students in some Arab countries: a systematic review. Asian
Pacific journal of cancer prevention: APJCP, 21(3), 583.
Oğuz, S., Çamcı, G., & Kazan, M. (2018). Üniversite öğrencilerinin sigara kullanım sıklığı ve
sigaranın neden olduğu hastalıkları bilme durumu. Van Tıp Dergisi, 25(3), 332-337.
Parlar, S., Çavdar, S., & Ovayolu, N. (2006). Cigarette smoking and the attitudes and behaviors
related to cigarette smoking in 1st and 4th grade students attending to medical faculty and to
higher schools of health. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9, 29-40.
Rujnan, T., Çaykara, B., Sağlam, Z., & Pençe, H. H. (2019). Sigara bağımlılarında depresyon,
anksiyete, uykululuk ve uyku kalitesi düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Acıbadem
Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (4), 609-615.
Sağar, M. E. (2017). Üniversite öğrencilerinin sigara bağımlılığına ilişkin tutumlarının sigara içme
sıklıklarına göre incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(3), 41-49.
Sağar, M. E. (2018). Eğitim fakültesi öğrencilerinin sigara bağımlılığına yönelik tutumları ve yaşam
doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 491-
507.
Sağar, M.E., & Gençdoğan, B. (2014). Lise öğrencilerinin madde bağımlılığına yönelik tutumları ile
yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, Türkiye.
Selçuk, K. T., Avcı, D. ve Mercan, Y. (2017). Üniversite öğrencilerinde sigara bağımlılığı, sigarayı
bırakmaya yönelik istek ve öz-etkililik. Clinical and Experimental Health, 8, 36-43.
Süngü, H. (2014). Üniversite öğrencilerinin zararlı madde kullanımına ilişkin tutumları/the attitudes
of university students on substance use. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Dergisi, 11(26), 167-194.
Şahiner, N. C., Şahin, A., & Akbağ, N. N. A. (2020). Üniversite öğrencilerinin sigara içme durumları
ve sigara bağımlılığına yönelik tutumları. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık
Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 2(2), 64-79.
Tunç, Z. & Kolburan, Ş. G. (2019). Ergenlik Döneminde benlik saygısı ile sigara bağımlılığı
arasındaki ilişkinin incelenmesi. Aydın İnsan ve Toplum Dergisi, 5(1), 55-70.