ArticlePDF Available

Code Mixing in Turkish–Bulgarian Bilingual Individuals

Authors:
Araştırma Makalesi Research Article
Türkçe-Bulgarca Bireylerin Düzenek
Karıştırımı
Code Mixing in Turkish–Bulgarian Bilingual Individuals
ÖZ
Farklı dilleri ya da değişkeleri konuşan topluluklar etkileşime geçtiğinde birtakım dilsel sonuç-
lar meydana gelmektedir ve bu sonuçlar ile onların altlarında yatan süreçlere gönderimde bulu-
nan terim “dillerarası etkileşim”dir. İkidilli etkileşim bağlamlarında ortaya çıkan birçok dil olgusu
bulunmaktadır. Düzenek değiştirimi söz konusu dil olgularından biridir. Düzenek kaydırımı ve
düzenek karıştırımı olmak üzere iki türü bulunmaktadır. Çalışmamızın konusu olan düzenek
karıştırımı sözce ya da tümce sınırları içinde (genellikle de tümcecik ve öbek kapsamında) mey-
dana gelen bir düzenek değiştirimidir ve belli iletişim hedefleri doğrultusunda yapılmaktadır.
Bu çalışmanın amacı, Türkçe-Bulgarca ikidilli Kuzeydoğu Bulgaristan Türklerinin gündelik
konuşmalarında gözlenen düzenek karıştırımlarının hangi iletişimsel işlevler doğrultusunda, diğer
bir ifadeyle ne amaçla, ve ne sıklıkta yapıldığının belirlenmesi ve böylelikle söz konusu grubun en çok
hangi işlev doğrultusunda düzenek karıştırımı yoluna gittiğinin ortaya konmasıdır. Çalışmanın veri
tabanı toplamda 5 saat 11 dakika uzunluğundaki dokuz adet günlük konuşma kaydından derlenen
çevriyazılardan oluşmaktadır. Veri tabanının çözümlenmesi sonucunda elde edilen bulgular ikidilli
Kuzeydoğu Bulgaristan Türklerinin yedi farklı iletişimsel işlev doğrultusunda düzenek karıştırımına
başvurduklarını ve karıştırımların işlevlere göre dağılımları arasında farklılıklar olduğunu göster-
mektedir. “Diğer dilde ifade etme kolaylığı” işlevinin diğer tüm işlevlere göre açık ara farkla en sık
başvurulan işlev olduğu, ikinci sırada ise “vurgulama / onay” işlevinin yer aldığı gözlemlenmiştir.
Anahtar Sözcükler: Toplumdilbilim, ikidillilik, düzenek değiştirimi, düzenek karıştırımı, Bulgarca-
Türkçe ikidilli bireyler
ABSTRACT
When communtes speakng dfferent languages or varetes nteract, certan lngustc outco-
mes occur, and the term referrng to these outcomes and the underlyng processes s ”language
contact.” There are varous lngustc phenomena that arse n the contexts of blngual nterac-
ton. Code changng s one of the lngustc phenomena that emerges n these contexts. There
are two types of t, namely code swtchng and code mxng. Code mxng, whch s the topc
of our study, s the code changng that occurs wthn utterance or sentence boundares (often
wthn clauses and phrases) and s performed for specfc communcatve purposes. The am of
ths study s to determne for whch communcatve functons, n other words, for what purpose
and how frequently, the code-mxng cases that are observed n the everyday conversatons of
Northeastern Bulgaran Turks who are Turksh–Bulgaran blnguals are done and, consequently,
to dentfy the prmary functon for whch ths group resorts to code mxng. The database of the
study conssts of transcrptons compled from nne daly conversaton recordngs wth a total
duraton of 5 hours and 11 mnutes. The fndngs obtaned from the analyss of the database show
that blngual Northeastern Bulgaran Turks use code mxng for seven dfferent communcatve
functons and that there are dfferences n the dstrbuton of the functons of code mxng. It has
been observed that "ease of expresson n the other language" s by far the most frequently used
functon followed by the "emphass/approval" functon n the second place.
Keywords: Bilingualism, Bulgarian–Turkish bilingual individuals, code changing, code mixing,
sociolinguistics
Giriş
Dillerarası etkileşim, farklı dil toplulukları arasında gerçekleşen etkileşime bağlı olarak ortaya çıkan
sonuçlara ve bu sonuçların altında yatan süreçlere gönderimde bulunan bir terimdir (Grant, 2019, s. 1).
Türkçe-Bulgarca Bireylerin Düzenek Karıştırımı
Atasoy ve Ercan.
Geliş Tarihi/Received:27.09.2023
Kabul Tarihi/Accepted:03.11.2023
Yayın Tarihi/Publication Date: 28.12.2023
Sorumlu Yazar/Corresponding Author:
İsma il Or kun ATA SOY
E-mail: iorkunatasoy@gmail.com
Atıf: Ata soy, İ. O., & Ercan, G. S. (2023).
Türkçe-Bulgarca bireylerin düzenek
karıştırımı. Journal of Lit erature and
Humanities, 71, 33 -43.
Cite this article as: Atasoy, İ. O., & Ercan,
G. S. (2023). Code mixing in Turkish–
Bulgarian bilingual individuals. Journal
of Literat ure and Humanities, 71, 33-4 3.
71
İsmail Orkun ATASOY
Gülsüm Songül ERCAN
Dokuz Eylül Üniversitesi, Edebiyat
Fakültesi, Genel Dilbilim Anabilim
Dalı, İzmir, Türkiye
doi: 10.5152/AUJFL.2023.23151
DOI: 10.5152/AUJFL.2023.23151
Content of this journal is licensed under a
Creative Commons Attribution-
NonCommercial 4.0 International License.
34
Journal of Literature and Humanities, 71, 33-43 l doi: 10.5152/AUJFL.2023.23151
Düzenek değiştirimi, yani belli bir iletişim bağlamında iki farklı dil ya da dil değişkesinin birlikte kullanılması, söz konusu süreçlerden
biridir.
Düzenek değiştirimi, iki farklı biçimde ortaya çıkmaktadır: Düzenek kaydırımı (İng. code-switching) ve düzenek karıştırımı (İng. code-
mixing). Alanyazında genellikle bu iki terim birbirinin yerine geçebilecek biçimde kullanılmaktadır (Brezjanovic-Shogren, 2011, s. 21).
Ancak bu terimler, altlarında yatan süreçler açısından birbirinden farklılık göstermektedir.
Bu bağlamda düzenek kaydırımı, bir konuşucunun herhangi bir dilde/lehçede/ağızda konuştuğu sırada başka bir dile/lehçeye/ağıza
geçiş yapması biçiminde ifade edilmektedir (Yaman & Ekmekçi, 2018, s. 149). Tümce sınırları boyunca yapılan dil değiştirimleri bu gruba
girmektedir (Ningsih ve ark., 2019, s. 4). Bu çalışmanın araştırma konusunu oluşturan düzenek karıştırımı ise bir sözcenin ya da tümcenin
sınırları içinde meydana gelen düzenek değiştirimidir (Babalola & Taiwo, 2009, s. 3; Brice & Anderson, 1999, s. 17; Gebhardt, 2011, s. 4;
Wardhaugh, 2006, s. 101); ek, sözcük, öbek veya tümcecik gibi birimlerin içe yerleştirme durumlarına gönderimde bulunmaktadır (Brez-
janovic-Shogren, 2011, s. 21). Düzenek değiştirimiyle ilgili olarak üzerinde durulan bir konu değiştirimin işlevi, diğer bir ifadeyle hangi
amaçla bu değiştirimin yapıldığıdır. Bu bağlamda düzenek karıştırımı için de geçerli olan dil yetersizliği (Crystal, 1987), vurgu (David,
2003), netleştirme (Dey & Fung, 2014), ikna (Mukti & Muljani, 2016), alıntı yapma (Gumperz, 1982) vb. çeşitli pek çok işlevden farklı
alanyazın araştırmacıları tarafından söz edilmiştir.
Yukarıda sözü geçen bilgiler göz önünde bulundurularak bu çalışmada (i) ikidilli Bulgaristan Türkleri'nin kendi aralarındaki gündelik
etkileşimleri çerçevesinde Türkçe'den Bulgarca'ya doğru ya da Bulgarca'dan Türkçe yönünde olmak üzere gerçekleştirdikleri düzenek
karıştırımlarının hangi iletişimsel işlevlere yönelik olduğunun belirlenmesi; (ii) saptaması yapılan karıştırım örneklerinin işlevlere göre
nicel dağılımının, yani işlevlere göre sayısal sıklık değerlerinin, ortaya konması ve bu yolla da hangi karıştırım işlevlerinin kullanım sıklıkları
açısından diğer işlevlere kıyasla ön plana çıktığının belirlenmesi ve (iii) karıştırım işlevlerinin sıklık değerleri arasında istatistiksel açıdan
anlamlı fark olup olmadığının saptanması amaçlanmaktadır.
Kuramsal Çerçeve
Bir Dillerarası Etkileşim Görüngüsü Olarak Düzenek Karıştırımı
Dillerarası etkileşim bağlamında düzenek değiştirimi (düzenek kaydırımı ya da düzenek karıştırımı), ödünçleme, dil aşınması, girişim,
karma dil, kırma dil, aradil gibi çeşitli dil olayları ortaya çıkmaktadır. Bu görüngülerin birbirinden hangi yönlerle ayrıldığını ögelerin
büyüklüğü, ögelerin dildeki yerleşiklik düzeyi ya da ögelerin yerleştiği dilsel çerçevenin ne olduğu gibi birtakım özellikler dikkate alınarak
açıklamak mümkündür. Sözgelimi, iki ayrı dilden kaynağını alan dil ögelerinin büyüklüğü düzenek kaydırımı olgusunda düzenek
karıştırımına kıyasla daha büyüktür, ancak hem kaydırım hem de karıştırımda öğelerin dilin parçası olarak yerleşikleşmesi söz konusu
değilken ödünçleme ve kırma dil görüngülerinde ögeler yerleşikleşmiştir ve bununla birlikte diğer dil ögelerinin içeri alındığı bir temel
dil çerçevesi düzenek karıştırımında ve ödünçlemede kendisini gösterirken bu kez de kaydırımda bu özellik bulunmamaktadır. İşte bu
bağlamda çalışmamızın konusu olan “düzenek karıştırımı” olgusu düzenek kaydırımı ile yakından ilişkili bir kavram olarak alanyazın çer-
çevesinde pek çok yerde kaydırım ile birlikte ele alınıp onunla arasındaki ilişki üstünde durulan bir dillerarası etkileşim görüngüsüdür. Bu
iki görüngüye ait kavramsal alanların kesişim durumuna ilişkin görüşler çeşitlilik sergilemektedir ve bu nedenle de çalışmada kavramsal
karışıklığın önüne geçilmesi amacıyla “düzenek kaydırımı” ve “düzenek karıştırımı” olgularının ortak adı olarak “düzenek değiştirimi”
şemsiye terimi benimsenmektedir.
Meyerhoff (2006) düzenek karıştırımının genellikle bir tümcecik ya da öbek kapsamında meydana gelen değişkeler ya da düzenekler
arası değiştirim durumlarına gönderimde bulunduğunu ifade etmektedir (s. 120). Daha da özellikli olarak ifade etmek gerekirse düzenek
karıştırımı ek, sözcük, öbek veya tümcecik gibi birimlerin içe yerleştirme durumlarına gönderimde bulunan bir terimdir (Brezjanovic-
Shogren, 2011, s. 21). Bu bağlamda iki ayrı dilden gelen sözcüklerin ya da öbeklerin bir tümcenin içerisinde gömülü olarak bulunduğu
görülmektedir (Brice & Anderson, 1999, s. 17). Ayrıca bu ögeler, içine alındıkları tümcenin temel diline (İng. matrix language) ait yerleştirme
kurallarına uygun bir görünüm sergilemektedir (Sridhar & Sridhar, 1980’den akt. Duran, 1994, s. 5).
Düzenek Karıştırımının Kapsamı ve Özellikleri
Alanyazına bakıldığında Wardhaugh (2006, s. 108) konu değişikliği yokken bir sözce kapsamında meydana gelen düzenek değiştirimi
durumları için kimileri tarafından “düzenek karıştırma” ya da “tümceiçi düzenek kaydırımı” terimlerinin kullanıldığını belirtmektedir ve
nitekim Alejandro Brice ve Raquel Anderson (1999, s. 17) “tümceiçi düzenek kaydırma” adı verilen kavramın “düzenek karıştırma” olarak
da bilindiğini ifade etmekle birlikte Paradis, Nicoladis ve Genesee (2000) iki ayrı dilden gelen ögelerin bir sözce içinde karıştırıldığı
durumu “tümceiçi düzenek karıştırımı” biçiminde adlandırmış olup “düzenek karıştırımı” yerine çoğunlukla “düzenek kaydırımı” teriminin
kullanıldığı biçimine bir bilgiye yer vermiştir (ss. 245–246). Sonuç
itibarıyla “düzenek karıştırımı” ile “tümceiçi düzenek kaydırımı”
kavramları arasında bir özdeşleştirmenin yapılageldiğini söy-
lemek mümkündür. Bu bağlamda bu çalışma çerçevesinde kavram
karışıklığı olmaması açısından tümceiçi düzenek kaydırımının
yerine geçecek biçimde “düzenek karıştırımı” terimi benimsenmiştir.
Bununla birlikte “dil değiştirme” kavramını biraz açmak gerekirse
bunun sahip olduğu anlam belirli bir konuşma etkinliğinde
düzeneklerin (dillerin ya da dil değişkelerinin) kaydırımı ve karıştırımı
biçimindedir, ancak görüldüğü üzere alanyazında söz konusu
durum için genelde düzenek kaydırım kavramı kullanılmaktadır
(Musk, 2010, s. 185).
Tablo 1.
Veri Tabanının İncelenmesi Sonucunda Saptanan Düzenek Karıştırımı
Örneklerinin İşlevlere Göre Sayısal Dağılımı
İşlevler Sıklık
1 - Diğer dilde ifade etme kolaylığı 1180
2 - Vurgulama / Onay 203
3 – Netleştirme 23
4 – Duyuşsallık 46
5 - Dayanışma İşlevi 1
6 - İkna 1
7 - Alıntı Yapma 9
TOPLAM 1463
35
Journal of Literature and Humanities, 71, 33-43 l doi: 10.5152/AUJFL.2023.23151
Düzenek karıştırımı bir sözce ya da tümce sınırları içinde kendisini gösteren bir düzenek değiştirimi türüdür (Babalola & Taiwo, 2009, s.
3; Brice & Anderson, 1999, s. 17; Gebhardt, 2011, s. 4; Wardhaugh, 2006, s. 101).
(1)
Todos los Mexicanos were riled up.
(Tüm Meksikalılar kızgındı.)
Estaba training para palear.
(Kavga için antrenman yapıyordu.)
(Pfaff, 1979’dan akt. Wardhaugh, 2006, s. 108).
Örnek (1)’deki tümceler İngilizce ile İspanyolca arasında yapılmış değiştirimler olarak düzenek karıştırımı görüngüsüne birer örnektir.
Birinci tümcede temel dil İngilizce olup “todos los Mexicanos” biçimindeki İspanyolca öbek İngilizce yapı içine yerleştirilmiştir. İkinci
tümcede ise İspanyolca temel dil olup İngilizce “training” sözcüğünün İspanyolca tümce içine alındığı görülmektedir.
(2)
sabah Inter netse ite-d e-ki- ler-i ausdrucken ed-eceğ-im
(sabah internet sitesindekileri yazdıracağım)
(Çetinoğlu & Çöltekin, 2016, s. 122).
Örnek (2)’de Türkçe ile Almanca arasındaki düzenek karıştırımı olgusuna örnek oluşturan bir tümce görülmektedir. Dilbilgisel çerçeve-
nin yapılandırıldığı dil olarak temel dilin Türkçe olduğu bu tümcede Almanca'dan Türkçe yönünde iki ayrı sözcük karıştırım işlemiyle içe
alınmıştır.
Düzenek Karıştırımının İşlevleri
Önceden düzenek değiştirimi görüngüsü, yalnızca dilsel hâkimiyeti iki dil üzerinde de sınırlı olan çocukların gerçekleştirdiği eksik bir
davranış türü biçiminde yorumlanmıştır (Escamilla & Hopewell, 2007, s. 2). Bugün de genel olarak ilk bakışta düzenek değiştiriminin
ikidilli kimselerdeki dil bilgisi “yetersizlikleri”nin bir göstergesi olduğu düşüncesi uslara gelmektedir (Al Heetia & Al Abdely, 2016, s. 12).
Bununla birlikte düzenek değiştirimi olgusuna yönelik bu söz konusu anlayışın araştırmalara dayalı olmaktan çok aslında düzgüsel
temelli bir anlayış biçimi olduğu görülmektedir (Lin, 1996’dan akt. Alenezi, 2010, s. 5).
Düzenek değiştirimi belirli iletişimsel niyetleri gerçekleştirmek amacıyla kullanılmaktadır (Shin, 2010’dan akt. Al Heetia & Al Abdely,
2016, s. 12). Söz gelimi Azlan ve Narasuman (2013) düzenek değiştiriminin beceri eksikliği (İng. lack of facility), kesit dil eksikliği (İng. lack
of register), konuşucunun ruhsal durumu (İng. mood of the speaker), bir noktanın vurgulanması (İng. to emphasize a point) olmak üzere
farklı iletişimsel işlevlerine değinmektedir (ss. 459–461). Dolayısıyla dil yetersizliği herhangi bir değiştirim durumunun gerekçesi
olabilecek çok sayıda çeşitli etkenden yalnızca bir tanesidir.
Çeşitli araştırmacılar tarafından saptanan düzenek değiştirimi işlevleri şöyle özetlenebilir:
Bir dilde ifade etme yetersizliği (Azlan & Narasuman, 2013; Crystal, 1987; Gulzar, 2010)
O dilde sözcüğün ya da tam bir karşılığın olmaması (Azlan & Narasuman, 2013; Hoffman, 1991; Gulzar, 2010)
Vurgu (Abdeldjebar & Smaine, 2021; David, 2003; Hoffman, 1991; Mukti & Muljani, 2016)
Netleştirme (Dey & Fung, 2014; Gulzar, 2010)
Duyuşsallık (Holmes, 2008; Mukti & Muljani, 2016)
Duygu, his, tutum bildirme (Azlan & Narasuman, 2013; Crystal, 1987; Eldin, 2014)
Dayanışma, grup kimliği belirtme (Abu-Melhim, 2012; Azlan & Narasuman, 2013; Crystal, 1987; Eldin, 2014; Hoffman, 1991; Holmes,
2008; Hughes ve ark., 2006; Gulzar, 2010; Mukti & Muljani, 2016)
İkna (Abdeldjebar & Smaine, 2021; Eldin, 2014; Mukti & Muljani, 2016)
Alıntı (David, 2003; Grosjean, 1982; Gumperz, 1982; Hoffman, 1991; Kim, 2006)
Belli bir kişiye hitap etmek (Grosjean, 1982; Gumperz, 1982; Hoffman, 1991; Kim, 2006)
Ünlem belirtmek (Hoffman, 1991; Gumperz, 1982)
Dikkat çekme (Azlan & Narasuman, 2013)
Konu (Eldin, 2014; Hoffman, 1991; Holmes, 2008; Gulzar, 2010; Mukti & Muljani, 2016)
Rica ya da buyruğu güçlendirmek ya da zayıflatmak (Hoffman, 1991)
Konuşucunun morali (Azlan & Narasuman, 2013)
Çalışmamız bağlamında Türkçe-Bulgarca ikidilli bireylerin düzenek karıştırımını hangi iletişimsel hedefleri gerçekleştirmek amacıyla
kullandıkları ortaya konmaktadır.
Bulgaristan Türkleri'nin Toplumdilbilimsel Durumu
Bulgaristan Türkleri, günümüz Bulgaristan Cumhuriyeti sınırları içinde yaşayan ve o bölgenin sakinleri olarak geçmişleri yüzlerce yıl
öncesine giden budunsal ve yerel bir Türk azınlığıdır. Bulgaristan’da yapılan 2011 yılı nüfus sayımı sonuçlarına göre 5,604,300 kişilik
toplam ülke nüfusu içinde Türk nüfusu 585,024 olup bunlar içinden 564,858 kişinin de anadili Türkçedir (Constantin, 2014, s. 9). Buradan
anlaşılacağı üzere Türkçe, Bulgaristan Türkleri’nin tamamına yakınının anadili durumundadır (Speed, 2017, s. 102). Dilbilgisel yapı ve
sözlük terkibi özellikleri dolayısıyla Bulgaristan Türkçesi Türkiye Türkçesi’nin kollarından biri olup lehçe özellikleri sergileyen bir değişkedir
(Yalımov, 2015, s. 102). Bununla birlikte özü itibarıyla Bulgaristan Türkçesi’nin İstanbul lehçesine yakın olduğu görülmektedir (Yalımov,
2016, s. 137).
36
Journal of Literature and Humanities, 71, 33-43 l doi: 10.5152/AUJFL.2023.23151
Bulgaristan’daki Türkler Güneydoğu Bulgaristan ve Kuzeydoğu Bulgaristan olmak üzere iki ayrı bölgedeki vilayetlerde yoğun olarak
bulunmaktadır (Ekinci, 2018, s. 42). Bununla koşut olarak da Bulgaristan Türkçesinin başlıca iki lehçesinden söz etmek mümkün olup
bunlar Kırcaali ve Deliorman lehçeleridir (Yalımov, 2016, s. 139). Bu bağlamda Kuzeydoğu Bulgaristan bölgesinin uzun süreli yerlileri olan
Türk topluluğunun konuştuğu dil Bulgarcanın etkisinde kalmış bir Balkan Türk lehçesidir (Lazarova & Rainov, 2011, s. 98). Bu araştırmanın
yapıldığı yer Kuzeydoğu Bulgaristan bölgesinde bulunan Krepça köyüdür. 1458 kişilik bir nüfusa sahip olan köyün nüfusunun tamamı
Türk olup köyde hiçbir Bulgar yaşamamaktadır ve Türkçe köydeki herkesin anadili konumundadır.
Bulgaristan Anayasası’na göre Bulgaristan Türkleri resmen bir “azınlık” statüsünde değildir ve onlar için anayasa çerçevesinde geçerli
olan tanım “anadili Bulgarca olmayan yurttaşlar” (madde 36/2) biçimindedir (Ekinci, 2018, s. 42). Anayasanın aynı maddesi uyarınca
anadili Bulgarca olmayan yurttaşlar için Bulgarca eğitim zorunlu olmakla birlikte bu yurttaşlar anadillerini öğrenme ve kullanma hakkına
da sahiptirler (Özlem, 2019, s. 317). Ancak bir hayli büyük bir şevk ve istekle başladığı görülen anadili öğrenimi yıllar yılı gerilemiş ve
öğrencilerin sayısı günümüze doğru gittikçe azalmıştır (Yalımov, 2016, s. 143). Ayrıca bugün Bulgaristan Türkleri uydu antenler aracılığıyla
izledikleri Türk televizyon dizileri ve magazin programları üzerinden Türkçe'yi öğrenmek durumunda kalmışlardır (Özlem, 2019, s. 318).
Sözü geçen gelişmelerin bir sonucu olarak da günümüzde Bulgaristan’daki Türkler kendi aralarındaki konuşmalarda çok fazla Bulgarca
sözcüğe yer vermekte ve Türkçe karşılığın tam olarak bilinmediği durumlarda doğrudan Bulgarca sözcükleri kullanmaktadırlar (Özlem,
2019, s. 318).
Yöntem
Çalışmanın veri tabanı, her biri Bulgarca ve Türkçe dillerinde yetkin ikidilli Bulgaristan Türkü olan bireyler arasında gerçekleşmiş dokuz
adet günlük konuşmanın ses kayıtları üzerinden derlenen çevriyazılardan oluşmaktadır. Çalışmanın verisi yüksek lisans tezi kapsamında
2019 yılında toplanmıştır. Toplumdilbilimde araştırma ve yayın etiğine uygun olarak, her katılımcıdan ses kaydı materyalinin kullanımı ve
yayını konusunda kayda başlanmadan önce onam alınmıştır. Katılımcılar herhangi bir resmi kurum ve çalışanları olmadığı için ilgili döne-
min etik kurul başvuru koşulları çerçevesinde katılımcı izni dışında bir izin başvurusunda bulunulmamıştır. Ses kayıtlarının yapıldığı yer
Bulgaristan’ın Eski Cuma ilinde bulunan Hacıyürük ilçesine bağlı Krepça köyüdür. Kayıtların uzunlukları değişkenlik göstermekle birlikte
toplam kayıt uzunluğu 5 saat 11 dakikadır. Konuşucular birbiriyle arkadaş ya da akrabadır ve aralarında ast-üst ilişkisi bulunmamaktadır.
Konuşucuların yaşları 30–45 ya da 50–75 aralıklarında olmakla birlikte konuşucu bireyler eğitim düzeyleri bakımından birbirine denk
olup hemen hepsi en az lise ya da yüksek öğrenim mezunudurlar. Eğitim düzeyleri göz önünde bulundurulduğunda konuşucuların hepsi
30–75 yaş grubu olmak üzere tek bir homojen grup olarak ele alınmıştır ve dolayısıyla da bu çalışmada düzenek karıştırımı bağlamındaki
yaşla bağlantılı örüntülere bakılmamıştır.
Ses kayıtları bilgisayar ortamında yazıya geçirilmiş ve böylece kayıtların çevriyazıları elde edilmiştir. Çevriyazılar derlenirken konuşmaların
diğer konuşucular tarafından kesildiği yerler ve konuşma sırasında uzatılarak söylenen yerler belirtilmiş olmakla birlikte ses tonu, vurgu,
ezgi, konuşma hızı ve konuşma molalarının uzunlukları gibi diğer özellikler araştırma kapsamı dışında olduğu için gösterilmemiştir.
Konuşucuların gerçek adları ve konuşmalarda bahsi geçen bireylerin gerçek adları gizli tutulmuş, bu bağlamda konuşma sırasının kimin
olduğu belirtilirken ve konuşma sırasında bireylerin adlarının geçtiği yerler yazılırken gerçek adlar yerinde A, B, C gibi harflerle bireylerin
kodlaması yapılmıştır. Konuşmalarda Bulgarca söylenen tüm bölümler çevriyazılarda Kiril harfleri kullanılarak ve eğik olarak yazılmıştır.
Bununla birlikte Bulgarca ifadelerin yer aldığı tüm konuşma sıralarının altına ayraç içinde olacak biçimde ve Bulgarca bölümlerin çevirisi
yapılmış olarak söylenenler yeniden yazılmış, çevrilmiş bölümler eğik yazımla belirtilmiştir. Çevriyazılar dikkatli bir biçimde çözümle-
nerek günlük konuşmalar sırasında gerçekleştirilmiş olan düzenek karıştırımlarının saptaması yapılmıştır.
Düzenek karıştırımı örneklerinin her biri tek tek irdelenmiş ve hangi örneğin hangi işlevi gerçekleştirdiği araştırmacılar tarafından ayrı ayrı
incelenerek saptanmış, bulgular karşılaştırılmış ve görüş birliği ile işlevler belirlenmiştir. Karıştırımların işlevleri belirlendikten sonra her
bir işlev ulamına düşen karıştırım örneği sayısı saptanmıştır. İşlevlerden hangisinin daha çok kullanıldığının istatistiksel olarak belirlen-
mesi amacıyla ki-kare testi kullanılmıştır. 2 × 2’lik kontenjans tablosunda beklenen değer sorunu olması durumunda Fisher’in kesin Ki-
kare testi ile analizler yapılmıştır. Veriler frekans ve yüzde olarak verilmiş olup istatistiksel çözümlemeler SPSS versiyon 21.0 (IBM Corp.;
Armonk, NY, ABD) paket programı ile yapılmıştır. İstatistiksel anlamlılık düzeyi olarak α = ,05 kabul edilmiştir.
Çalışmanın Sınırlılıkları
Bu çalışma yalnızca Kuzeydoğu Bulgaristan’daki Eski Cuma ilinde bulunan Krepça köyü ile sınırlıdır, dolayısıyla bulgularımız bu köyde
yaşayan insanların düzenek karıştırımı ile ilişkilidir.
Bulgular ve Tartışma
Veri tabanı üzerinde yapılan çözümlemeler sonucunda düzenek karıştırımı görüngüsüne örnek oluşturan dil değiştirimlerinin toplamda
1463 adet olduğu görülmüştür. Söz konusu karıştırım örneklerinin her biri, içinde bulundukları söylem bağlamı ve çalışmanın “Düzenek
Karıştırımının İşlevleri” bölümünde değinilen değiştirim işlevleri de göz önünde bulundurularak dikkatli bir biçimde irdelenmiş ve böyle-
likle de veri tabanında yer alan düzenek karıştırımı örneklerin her birinin nasıl bir işleve yönelik olarak meydana getirildiği belirlenmiştir.
Çalışma kapsamında saptanmış olan işlev türlerinin bir bölümünün alanyazındaki belli başlı işlev türleriyle birebir örtüştüğü gözlemlenmiş
olmakla birlikte bu çalışmadaki veriler doğrultusunda bu çalışmaya özgü olacak biçimde saptaması yapılmış işlev ulamlarının da
bulunduğu yapılan çözümleme ve incelemeler sonucunda ortaya konmuştur.
Veri tabanında saptanan düzenek karıştırımı örneklerinin şu işlevlere yönelik olarak gerçekleştirildiği görülmüştür: Diğer dilde ifade etme
kolaylığı, vurgulama / onay, netleştirme, duyuşsallık, dayanışma, ikna ve alıntı yapma.
Tablo 1 üzerindeki dağılım incelendiğinde kimi işlevlere yönelik olarak yapılan karıştırımların oldukça çok sayıda olduğu, ancak kimi
işlevlerde görece çok daha az sayıda karıştırımın gerçekleştirildiği ve hatta dayanışma ve ikna işlevleri için yalnızca birer karıştırım
37
Journal of Literature and Humanities, 71, 33-43 l doi: 10.5152/AUJFL.2023.23151
örneğinin ortaya konduğu görülmektedir. Diğer dilde ifade etme kolaylığı işlevine yönelik yapılan düzenek karıştırımlarının sayısı ile
diğer işlevler bağlamında yapılan karıştırımların sayıları arasında ciddi bir fark bulunmaktadır. Diğer dilde ifade etme kolaylığı ve vurgu-
lama / onay işlevleri kapsamında yapılan düzenek karıştırımları toplamda çoğunluğu oluşturmakla birlikte geri kalan işlevler kapsamında
yapılan karıştırımların oldukça az sayıda olduğu görülmektedir.
Diğer Dilde İfade Etme Kolaylığı İşlevi
Veri tabanının incelenmesi sonucunda saptanan düzenek karıştırımlarından kimilerinin ikidilli bireyin kendini diğer dilde ifade etmesinin
bir biçimde avantajlı olacağını düşündüğü durumlarda gerçekleştirilmiş olduğu gözlemlenmiştir. Bu bağlamda çalışmanın 1.4. bölü-
münde söz edilen “bir dilde ifade etme yetersizliği” ve “o dilde sözcüğün ya da tam karşılığın olmaması” adlı iki farklı değiştirim etmeni
bu düzenek karıştırımlarına neden teşkil etmektedir ve aralarındaki yakınlık/benzerlik dolayısıyla bunlar bu çalışmada “diğer dilde ifade
etme kolaylığı” işlevi altında değerlendirilmiştir. Bununla birlikte diğer dildeki ögenin sesletiminin daha kolay olması etmeni de bu işlevin
çatısı altında birleştirilmiştir.
Kimi örneklerde konuşucu, bir dildeki kimi kavram ve terimleri bilmediğinden ya da o an anımsayamadığından dolayı, yani bir başka
deyişle yetersizliği dolayısıyla, konuşma akışını korumak adına ilgili kavramın karşılığını anımsadığı diğer dile başvurarak karıştırım
yapmıştır. Bu durum alanyazında farklı araştırmacılar tarafından beceri eksikliği (Azlan & Narasuman, 2013), dilsel yeterlik (Gulzar, 2010)
vs. adları altında değinilen değiştirim etmeninin kapsamında yer almaktadır.
(3)
C: Müteahhit gibi.
M: [Ea mütaait değil da, кранı da aydoorum.
(Ee müteahhit değil de, vinci de kullanıyorum)
C: Ha?
M: Kocaman кранlar var a bööle.
(Kocaman vinçler var ya böyle)
C: Hah.
Örnek (3)’te ikidilli konuşucular M kişisinin yurt dışında ne tür bir iş yaptığı ile ilgili konuşmaktadır. M kişisi aldığı ilk ve ikinci konuşma
sıralarında Türkçe sözcük bilgisi yetersizliği nedeniyle düzenek karıştırımı yaparak “vinç” kavramını Bulgarca ifade etmektedir.
Bir dildeki sözcük ya da öbeğin diğer dildeki karşılığına bakarak daha net bir gönderimde bulunması veya daha ayırt edilebilir olması
ya da bir dildeki belli bir sözcüğün, öbeğin veya deyişin diğer dilde doğrudan bir karşılığının bulunmaması durumlarına bağlı olarak
konuşucuların ortaya koyduğu karıştırım örnekleri de bulunmaktadır. Bu durum alanyazında farklı araştırmacılar tarafından sözcük
açığını kapatmak ya da bire bir çevirinin yapılamadığı durumları telafi etmek (Hoffman, 1991), kesit eksikliği (Azlan & Narasuman, 2013),
ifade kolaylığı (Gulzar, 2010) vs. adları altında değinilen değiştirim etmeninin kapsamında yer almaktadır.
(4)
H: [Hıı. Başka, T nerde bizim шампионката?
(Hıı. Başka, T nerede bizim şampiyon)
G: Шампионка denize gittilee. Geldi ya o, turlaadan döndü.
(Şampiyon denize gitti. Geldi ya o, turlardan döndü)
H: Turlardan döndü.
Örnek (4)’te konuşucular satranç alanında şampiyon olmuş bir kız hakkında konuşmaktadır. H kişisi her iki dilde de iyi derecede yetkin
olmakla birlikte aldığı birinci konuşma sırasında “şampiyon” kavramını düzenek karıştırımı yoluyla Türkçe kurulu tümcesinde Bulgarca
olarak ifade etmeyi yeğlemektedir. Nitekim Bulgarca “шампионката” sözcüğü “şampiyon” anlamına gelmekle birlikte almış olduğu eklerle
hem şampiyonun bir kadın olduğunu hem de bilinen belli bir şampiyondan söz edildiğini ifade etmektedir ve dolayısıyla da kastedilen
kişiye daha net bir gönderimde bulunmaktadır.
Örneklerden kimilerinde ikidilli konuşucu, belli bir kavramın diğer dildeki karşılığı daha kolay bir sesletime sahip olduğu için söz konusu
kavramı kullanacağı durumda diğer dile karıştırım yapmıştır.
(5)
C: Шумен’e kadar geldi orda, Търговище’ye bi türlü...
(Şumnu’ya kadar geldi orada, Eskicuma’ya bir türlü...)
I: [Yavaş geloo niye iştee...Çok oo...Tarlalaa
insanlaadan alınoo, biloosun a talalaa. Beş лев yapaasa o beş yüz лев istoo...
(Yavaş geliyor çünkü işte Çok oo Tarlalar insanlardan alınıyor, biliyorsun ya talalar. Beş leva yaparsa o beş yüz leva istiyor...)
Örnek (5)’te ikidilli konuşucular Bulgaristan’da inşaatı devam eden bir otoban hakkında konuşmaktadır. I kişisi her iki dilde de yetkin bir
konuşucu olmakla birlikte aldığı konuşma sırasında leva kavramını düzenek karıştırımı yoluyla Bulgarca olarak söylemeyi yeğlemektedir.
Bunun nedeni günlük konuşmalarda sıkça kullanılan Bulgarca “лев” sözcüğünün Türkçe “leva” sözcüğüne göre daha yalın bir sesletime
sahip olmasıdır.
Vurgulama/Onay İşlevi
Veri tabanında saptanan kimi düzenek karıştırımlarının karşı tarafın dikkatini söylenene yoğunlaştırmak, karşı tarafın söylediği
içerikle ilgili bir biçimde onay bildirmek ve karşı taraftan kendi söylediği şeyle ilgili bir geri bildirim alma isteğini bildirmek amacı
38
Journal of Literature and Humanities, 71, 33-43 l doi: 10.5152/AUJFL.2023.23151
doğrultusunda gerçekleştirildiği gözlemlenmiştir. Söz konusu karıştırımlar bu çalışmada “vurgulama/onay” işlevi adıyla tek bir çatı
altında değerlendirilmiştir.
Kimi örneklerde vurgulama amacı doğrultusunda ikidilli konuşucu, karıştırım yapmak yoluyla söyleyeceği yeri diğer dilde ifade etmiş
ve bu sayede de konuşma durumunda bulunduğu diğer ikidilli bireyin dikkatini söylediği bölüğe yoğunlaştırmaya çalışmıştır. Bu durum
alanyazında farklı araştırmacılar tarafından bir şey üzerine vurgu yapmak (Hoffman, 1991), vurgu (Mukti & Muljani, 2016), bir düşünüyü
vurgulamak (Abdeldjebar ve Smaine, 2021), değinilen bir noktayı vurgulamak (David, 2003) vs. adları altında değinilen değiştirim etme-
ninin kapsamında yer almaktadır.
(6)
B: Böyle böyle yatar… Herkesin de fa- farklı, mimikleri.
K: [Tabii, erkezin şeyi farklı, ıhı, ıhı. Гневна бръчка
получава са. Özellikle нали изглеждаш по
(Tabii, herkesin şeyi farklı, ıhı, ıhı. Öfkelenince çıkan kırışıklık meydana geliyor. Özellikle hani görünüyorsun daha…)
B: Даа.
(Evet)
Örnek (6)’da ikidilli konuşucular insanların cildinde meydana gelen kırışıklıklar hakkında konuşmaktadır. K kişisi aldığı konuşma sırasında
düzenek karıştırımı yoluyla Bulgarca ifade içinde Türkçe “özellikle” ögesini kullanmaktadır. Yapılan bu karıştırımın amacı Türkçeden alınan
söz konusu ögenin ardından söylenenlerin vurgulanmasıdır.
Kimi örneklerde ise konuşucu, konuşma sürecinde bulunduğu ikidilli diğer bireyi anladığını bildirmek, onunla aynı fikirde olduğunu
bildirmek, onu dinlediğini sezdirmek vb. onay amaçları doğrultusunda karıştırım yapmıştır.
(7)
G: Ninesi Холандия’da.
(Annesi Hollanda’da)
H: Hıı Холандия’da.
(Hıı Hollanda’da)
Örnek (7)’de konuşucular tanıdıkları bir kimsenin köyde olup olmaması ve annesinin nerede olduğu ile ilgili konuşmaktadır. H kişisi, aldığı
konuşma sırasında G’nin verdiği bilgiyi anladığını bildirmek adına G’nin kullandığı Bulgarca sözcüğün aynısını düzenek karıştırımı ile
kendi tümcesinde onaylama mahiyetinde kullanmaktadır.
Konuşucu bireyin söylediklerine ilişkin diğer ikidilli bireyden bir dönüt alma isteğini bildirdiği karıştırım örnekleri de bulunmaktadır.
(8)
C: Ama нашия район diyosun, eee петдесет хиляди лева най-хубавата къща ще взема, değil mi?
(Ama bizim bölgemiz diyosun, eee elli bin levaya en iyi evi alacağım, değil mi?)
M: Ya, ya, ööyle.
Örnek (8)’de konuşucular C kişisinin Bulgaristan’da nereden ev almasının uygun olacağı ile ilgili konuşmaktadır. C kişisi aldığı konuşma
sırasında Bulgarca bir ifadenin içinde verdiği bilgiyi diğer konuşucuya teyit ettirmek adına düzenek karıştırımı yaparak Türkçe “değil mi?”
sorusunu ifadesine dâhil etmektedir.
Netleştirme İşlevi
Veri tabanı üzerinde yapılan incelemeler sonucunda saptaması yapılan düzenek karıştırımlarının bir bölümünün bir konuya ya da üzerinde
durulan belli bir noktaya açıklık getirmek, açıklık getirme talebinde bulunmak ya da söylenen bir şeyi diğer dilde yineleyerek netleştirmek
üzere yapıldığı görülmüştür. Bu gibi karıştırımların hepsi bu çalışmada “netleştirme” işlevi adı altında irdelenmiştir ve bu bağlamda veri
tabanında farklı türden karıştırım örneklerinin olduğu görülmüştür.
Örneklerin kimilerinde bir dilde ortaya konan bir ifadenin daha sonra netleştirme maksadıyla diğer dile düzenek karıştırımı yapılarak
açıklanmış ya da ayrıntılandırılmış olduğu gözlemlenmiştir. Bu durum alanyazında farklı araştırmacılar tarafından netleştirme (Dey &
Fung, 2014; Gulzar, 2010) adı altında değinilen değiştirim etmeninin kapsamında yer almaktadır.
(9)
A: Ha bu arada E akşam yine saat до полунощу, hatırlamıyorum saat kaç olduğunu, ekşi ekmek mayası nasıl yapılır onu buldum.
(Ha bu arada E akşam yine saat gece yarısına doğru, hatırlamıyorum saat kaç olduğunu, ekşi ekmek mayası nasıl yapılır onu buldum)
E: Nası yapılıyomuş?
A: Çok basit, ama дълго продължава. Kavanozun içine bir bardak un, пулвинка su. Bekletiyosun bir gün duruyo orda, sonra ikinci gün
aynı saatte aynı şekilde böyle bulamaç gibi böyle yapıyosun кату кал нещо така, o kıvamı alcak yani. Sonra da yedinci günün sonuna
kadar bekletiyosun. Ha kontrol edebilmek için въф чаша със водичка böyle bir kaşık atıyosun üstüne, eğer dibe çökmezse maya hazır
demek. Onu deniycem bugün başlattım.
(Çok basit ama uzun sürüyor. Kavanozun içine bir bardak un, yarım su. Bekletiyorsun bir gün duruyor orada, sonra ikinci gün aynı
saatte aynı şekilde böyle bulamaç gibi böyle yapıyorsun çamur gibi bir şey böyle, o kıvamı alcak yani. Sonra da yedinci günün sonuna
kadar bekletiyorsun. Ha kontrol edebilmek için bir bardağa biraz su böyle bir kaşık atıyorsun üstüne, eğer dibe çökmezse maya hazır
demek. Onu deneyeceğim bugün başlattım)
39
Journal of Literature and Humanities, 71, 33-43 l doi: 10.5152/AUJFL.2023.23151
Örnek (9)’da konuşucular A kişisinin bulduğu ekşi ekmek mayası tarifi üzerine konuşmaktadır. A kişisi aldığı ikinci konuşma sırasında
düzenek karıştırımı yoluyla “кату кал нещо така” ifadesini Türkçe yapısal çerçeveyle kurulu olan tümcesine dâhil etmektedir. Karıştırımın
amacı “böyle bulamaç gibi böyle yapıyosun” ifadesine netlik kazandırmaktır.
Kimi örneklerde ise konuşma sürecinde sözü geçen bir konu ile ilgili olarak konuşuculardan birinin düzenek karıştırımı yapmak yoluyla
diğer ikidilli bireye bir netleştirme talebinde bulunduğu gözlemlenmiştir.
(10)
E: Hııı. Şey için napçaksın, за сладко?
(Hııı. Şey için ne yapacaksın, tatlı için?)
A: Haa за сладко, onu da düşündüüm. Bir tarif buldum E Bulgaristan sitelerinden, със кисело мляко, içinde sadece dört yumurta,
biraz кисело мляко biraz захър, bir de ne vardı nişasta vardı. Bak şimdi püf noktası yumurtalarda. Sarıları ile beyazlarını отделна
karıştırıyosun, sonra karıştırdıktan sonra da böyle alttan üste doğru karıştırma var ya.
(Haa tatlı için, onu da düşündüm. Bir tarif buldum E Bulgaristan sitelerinden, yoğurtlu, içinde sadece dört yumurta, biraz yoğurt biraz
şeker, bir de ne vardı nişasta vardı. Bak şimdi püf noktası yumurtalarda. Sarıları ile beyazlarını ayrı karıştırıyorsun, sonra karıştırdıktan
sonra da böyle alttan üste doğru karıştırma var ya)
Örnek (10)’da konuşucular topluca yiyecekleri bir yemeğin hazırlıkları ve yemeklerin tarifleri üzerine konuşmaktadır. E kişisi aldığı
konuşma sırasında düzenek karıştırımı yoluyla Bulgarca “за сладко” (tatlı için) ifadesini soru sorar bir biçimde ifadesine katmaktadır.
Bu karıştırımın amacı, söz konusu planlanan yemekte tatlı olarak ne yapılacağı ile ilgili bilgi verilmesinin, dolayısıyla da tatlı konusunun
netleştirilmesinin talebidir.
Örneklerden kimilerinde ikidilli bireyin dile getirdiği bir ifadesinin tamamını ya da bir bölümünü ifadenin hemen ardından diğer dile
karıştırım yaparak yeniden söylediği görülmüştür. Bu durum alanyazında farklı araştırmacılar tarafından yineleme (Gumperz, 1982),
netleştirme amacıyla yinelemede bulunmak (Hoffman, 1991) vb. adlar altında değinilen değiştirim etmeninin kapsamında yer almaktadır.
(11)
H: Maşallah. İyimiş ya yemekleri.
G: [Aha.
H: Bi de следобедно demiştin.
(Bir de öğleden sonra kahvaltısı demiştin)
G: Следобедно Днеска например имам курабийка ayranla. Следобед, четри часа, dörtte.
(Öğleden sonra kahvaltısıBugün örneğin kurabiyem var, ayranla. Öğleden sonra, saat dörtte, dörtte)
Örnek (11)’de ikidilli konuşucular G konuşucusunun çalıştığı anaokulunda yapılan yemekler hakkında konuşmaktadır. G kişisi aldığı ikinci
konuşma sırasında düzenek karıştırımı yaparak Türkçe “dörtte” ifadesini Bulgarca kurulu ifadelerinin ardından “четри часа” (saat dörtte)
ifadesini yineler biçimde konuşmasına dâhil etmektedir.
Duyuşsallık İşlevi
Veri tabanında saptaması yapılan düzenek karıştırımlarından kimilerinin konuşucunun duygu ve hislerini karşı tarafa bildirme, değiştirim
yapma yeterliğini sergileme ve şakalaşma gibi durumlarla koşut olarak gerçekleştirildiği görülmüştür. Bu türden düzenek karıştırımları
bu çalışmada “duyuşsallık” işlevi altında değerlendirilmiştir ve bu bağlamda veri tabanında çeşitli karıştırım örneklerinin olduğu
gözlemlenmiştir.
Kimi örneklerde ikidilli konuşucu sitem, teselli, komik bulma, sevgi, yakınlık, kararlılık ve acıma gibi hislerini düzenek karıştırımı yaparak
bildirmiştir. Bu durum alanyazında farklı araştırmacılar tarafından duyuşsallık (Mukti & Muljani, 2016), duygusal işleve yönelik değiştirim
(Holmes, 2008), anlambilimsel önem (Azlan & Narasuman, 2013), his ve sevgi ifadesi (Eldin, 2014) vb. adlar altında değinilen değiştirim
etmeninin kapsamında yer almaktadır. Duyuşsallık temelinde yapılan söz konusu karıştırımlarda ikidilli bireyin aile ile ilgili kavramları
(anne, baba, abi vb.) diğer dilde söyleme yoluna gittiği de görülmüştür.
(12)
B: [İççez, suyu da içicez. Ay Nче özlemişim seni. Gelmeyi de düşünmüyosunuz hiç ya.
(İçeceğiz, suyu da içeceğiz. Ay Nçe özlemişim seni. Gelmeyi de düşünmüyorsunuz hiç ya)
N: Düşünooz biz паспортların vadeleri geçmiş. Taa iki 2018’de. Две и осемнайста taa.
(Düşünüyoruz biz pasaportların vadeleri geçmiş. Daha iki 2018’de. İki bin on sekiz daha)
Örnek (12)’de konuşucular konuştukları bir konudan başka bir konuya geçme aşamasındadır. Bu sırada B konuşucusu aldığı konuşma
sırasında düzenek karıştırımına başvurarak Bulgarca “-че” küçültme ekini karşısındaki ikidilli konuşucunun adına eklenmiş bir biçimde
kullanmaktadır. Buradaki amaç B kişisinin N kişisine yönelik bir sevgi hissi bildirimi yapmasıdır.
Örneklerin kimilerinde konuşucu birey, değiştirim yapabilecek düzeyde dil yeterliğinin olduğunu diğer ikidilli bireye göstermek adına
düzenek karıştırımı yapmıştır.
(13)
E: Ama özlüyo insan be.
A: E yarı ömrün orda geçmiş, tabii ki özliyceksin.
E: Güzel сялоmuz vardı.
40
Journal of Literature and Humanities, 71, 33-43 l doi: 10.5152/AUJFL.2023.23151
(Güzel köyümüz vardı)
Örnek (13)’te ikidilli konuşucular ortak geçmişleri ile ilgili anılar üzerine konuşmaktadır. E kişisi aldığı ikinci konuşma sırasında
Türkçeye hâkim olmasına ve Bulgarcaya geçmek için açık bir neden bulunmamasına karşın bir karıştırımda bulunmaktadır. Buradaki
amaç Bulgarcasının zayıf olmadığını karşı tarafa göstermektir. Bulgarca yetkinliği çevresindeki diğer ikidilliler kadar iyi olmayan E kişisi
bu yolla değiştirim yapma yeterliğini ortaya koyma çabası içindedir.
Örneklerin bazılarında ise konuşucu birey mizah amacıyla düzenek karıştırımına başvurmuş ve sözü geçen bir durumla ilintili olarak
şakalaşmış, bir şeyle alay etmiş ya da dalga geçmiştir.
(14)
F: [Ben bizim ee U’ye öyle bi kızdım bi kere. Ee dedim
sen dedim bana karşı koycan a çapa sapınla giriveedim ona. Yere düşürünce kadar dövdüm
onu. Er an söylüyo te şindi “abla” diyo “iyi ki dövmüşün beni” diyo “ben suçluydum” diyor.
“Acı sıranda senin üstüne gittim” deyor. “İşte sen de beni dövdün” diyo.
B: [Не прощавам diyosun.
(Affetmem diyorsun)
Örnek (14)’te konuşucular F kişisinin bir kadınla etmiş olduğu kavga hakkında konuşmaktadır. B kişisi aldığı konuşma sırasında F’nin
kavgada takındığı tavra binaen şakalaşma bağlamında Bulgarca “Не прощавам” (affetmem) ifadesini düzenek karıştırımı yaparak Türkçe
temel dille kurulu tümcesinde kullanmaktadır.
Dayanışma İşlevi
Veri tabanının incelenmesi sonucunda saptanan düzenek karıştırımları arasında ikidilli bireyler tarafından aynı budunsal ve yöresel
grubun parçası olmaları nedeniyle kendi aralarında bir dayanışma, bağlılık ve yakınlık ifadesi olarak gerçekleştirilen türden karıştırımlara
ait iki örnek gözlemlenmiştir. Bu durum alanyazında farklı araştırmacılar tarafından dayanışma (Mukti & Muljani, 2016; Holmes, 2008),
grup kimliğini ortaya koyma (Hoffman, 1991), grup kimliği göstermek (Azlan & Narasuman, 2013), aidiyet algısı oluşturma (Gulzar, 2010),
toplumsal bir grupla dayanışma gösterme (Eldin, 2014) vb. adlar altında değinilen değiştirim etmeninin kapsamında yer almaktadır.
(15)
C: Hah. Братчет nasılsın?
(Hah. Kuzen nasılsın?)
J: İyidir. Gelin bakalım.
Örnek (15)’te konuşucular birbirleriyle yeni karşılaşmış kişiler olarak konuşmanın giriş aşamasındalardır. C kişisi aldığı konuşma sırasında
düzenek karıştırımına başvurarak “kuzen” sözcüğünün Bulgarca karşılığını Türkçe yapısal çerçeveye sahip soru tümcesi içine dâhil
etmekte ve J’ye hâl hatır sormaktadır. Bu karıştırım, aynı yöreden olan ve akraba olan söz konusu konuşucuların arasındaki ortak
budunsal ve yöresel kimliğin bir ifadesi olarak karşı tarafa bir dayanışma ve yakınlık bildirimi yapmaktadır.
(16)
B: [Şey... Ваканцияya gelince mi yapıyo bunları?
(Şey... Tatile gelince mi yapıyor bunları?)
F: Evet, ваканция geldiği zeman yaptı. Taa böle var devam edicek e te buralarını dökücek
şimdi te цимент aldı. Gördünüz a aşağıda циментleri.
(Evet, tatil geldiği zaman yaptı. Daha böyle var devam edecek, e te buralarını dökecek şimdi
işte çimento aldı. Gördünüz ya aşağıda çimentoları)
B: [Ihı
Örnek (16)’da konuşucular F kişisinin ev tadilatı ile ilgili konuşmaktadır. B kişisi sorduğu soru çerçevesinde düzenek karıştırımı yaparak
“tatil” kavramı için Bulgarca bir sözcüğe yer vermiş olmakla birlikte F kişisi soruya verdiği yanıtta aynı biçimde Bulgarca “tatil” sözcüğünü
Türkçe temel dilli tümce içinde kullanarak düzenek karıştırımına başvurmuştur. F’nin bu yineleyici türden karıştırımı aynı yörenin birey-
leri olarak aynı tür dil değişkesinin konuşucuları olmanın bir anlamda ifadesi olup dayanışma işlevine bir örnek oluşturmaktadır.
İkna İşlevi
Veri tabanı üzerinde yapılan incelemeler sonucunda saptaması yapılan düzenek karıştırımları arasında konuşucu tarafından diğer iki-
dilli bireyi belli bir konuda inandırmak ve ikna etmek amacıyla gerçekleştirilen türden bir karıştırım örneği gözlemlenmiştir. Nitekim
konucuşunun karıştırım yoluyla ikna ifadesini vurgulu bir biçimde ortaya koyması mümkündür. Söz konusu durum alanyazında farklı
araştırmacılar tarafından ikna (Mukti & Muljani, 2016), muhatabı ikna etme (Abdeldjebar & Smaine, 2021), dinleyiciyi etkileyip ikna etme
(Eldin, 2014) vb. adlar altında değinilen değiştirim etmeninin kapsamında yer almaktadır.
(17)
C: Bak, şu тридесет хиляди евро.
(Bak, şu otuz bin avro)
M: Assıvıj ba!
Örnek (17)’de ikidilli konuşucular C kişisinin satın aldığı bir arabanın alış fiyatı hakkında konuşmaktadır. C konuşucusu her iki dilde de
sayısal değerleri ifade edecek yetkinlikte olan ve Türkiye’de yaşayan bir ikidilli konuşucu olmasına karşın inandırıcılığının daha fazla olması
adına düzenek karıştırımı yaparak Türkçe temel dilli tümce içinde fiyatla ilgili bölümü Bulgarca ifade etmeyi yeğlemektedir.
41
Journal of Literature and Humanities, 71, 33-43 l doi: 10.5152/AUJFL.2023.23151
Alıntı Yapma İşlevi
Veri tabanında saptanan düzenek karıştırımlarının bir bölümünün yapılan alıntıların parçası olarak gerçekleştirildiği gözlemlenmiştir.
Konuşucu bir kişinin söylemiş olduğu bir ifadeyi alıntı biçiminde aktarırken özgünlüğü korumak adına ifadedeki diğer dilden olan dil
ögelerini o dile karıştırım yaparak dile getirmiştir. Bu durum alanyazında farklı araştırmacılar tarafından bir kimseden alıntı yapma (David,
2003; Hoffman, 1991), alıntılama (Gumperz, 1982), bir kimsenin söylemiş olduğu şeyi alıntılama (Kim, 2006) vb. adlar altında değinilen
değiştirim etmeninin kapsamında yer almaktadır.
(18)
F: “Дърво dedim” dedim. Ihı “güveyden ötrü” dedim. “Onuştan gülerek gelmiş o” dedi,
“odaya” dedi. Ihı, ıhı.
(“Odun dedim” dedim. Ihı “güveyden ötürü” dedim. “O yüzden gülerek gelmiş o” dedi,
“odaya” dedi. Ihı, ıhı.)
B: Güldürmüşün доценткаyı.
(Güldürmüşsün doçenti)
Örnek (18)’de konuşucular F kişisi ile bir hemşire arasında gerçekleşmiş olan bir karşılıklı konuşma ile ilgili konuşmaktadır. F kişisi aldığı ilk
konuşma sırasında hemşireye “Дърво dedim” (Odun dedim) dediğini alıntı biçiminde aktarmaktadır. Alıntı içindeki ifadede daha önceden
başka bir kimseyle konuştuğu sırada birisi için Bulgarca “дърво” (odun) dediğini belirtmekte olan F kişisi, Bulgarca orijinal sözcüğü
alıntısında korumak adına alıntının temel dili olan Türkçe içine düzenek karıştırımı yoluyla Bulgarca “дърво” (odun) sözcüğünü dâhil
etmektedir.
Düzenek karıştırımı verileri için araştırma kapsamında yapılan istatistiksel çözümleme ile elde edilen sonuçlar şu şekildedir:
Tablo 2’de yer alan “n” değişkeni karıştırım örneği sayısını ifade etmektedir. Gösteren sütunundaki değerler, söz konusu işlevlere yönelik
gerçekleştirilmiş kaç adet karıştırımın veri tabanı üzerinde saptandığını ve işlevler temelinde saptanan bu karıştırım sayılarının toplam
karıştırım sayısına (1463) göre yüzdelik paylarını göstermektedir. Göstermeyen sütunundaki değerler ise bunun tam tersi olarak belli bir
işlev bağlamında gerçekleştirilmemiş olan karıştırım örneği sayısını ve bunun da toplam karıştırım sayısına (1463) göre yüzdelik payını
göstermektedir.
1’de görülme oranı 2, 3, 4, 5, 6 ve 7’den daha yüksektir ve istatistiksel olarak anlamlıdır.
2’de görülme oranı 3, 4, 5, 6 ve 7’den daha yüksektir ve istatistiksel olarak anlamlıdır.
3’te görülme oranı 4’ten daha az; 5, 6 ve 7’den daha yüksektir ve istatistiksel olarak anlamlıdır.
4’te görülme oranı 5, 6 ve 7’den daha yüksektir ve istatistiksel olarak anlamlıdır.
5’te görülme oranı 7’den daha azdır ve istatistiksel olarak anlamlıdır. 5’te görülme oranı 6’ya göre anlamlı farklılık göstermemektedir.
6’da görülme oranı 7’den daha azdır ve istatistiksel olarak anlamlıdır.
Veri tabanında saptanan düzenek karıştırımları açısından diğer dilde ifade etme kolaylığı, vurgulama / onay, netleştirme ve alıntı yapma
işlevlerinin kendilerinden daha düşük sıklıktaki tüm işlevlere göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterdiği, bununla birlikte bu dört
işlev dışındaki işlevlerin en az bir işleve göre anlamlı farklılık göstermediği görülmektedir. Toplam sayısı 1463 olarak saptanan düzenek
karıştırımları içinde en sık başvurulan işlevin 1180 adet karıştırım örneği (% 80,66) ile diğer dilde ifade etme kolaylığı olduğu belirlenmiştir.
İkidilli Bulgaristan Türkleri arasında en çok bu işleve yönelik olarak karıştırımların yapılması, bu bireylerin dillerden birindeki yeterliklerinin
diğerindeki kadar iyi olmamasından ve diğer dilden ögeleri temel dil içinde kullanmanın getireceği bir avantajdan yararlanma isteklerinden
kaynaklıdır denilebilir. Bu çalışmada, dil değiştirimlerinin işlevlerle olan ilişkisi ele alınırken düzenek karıştırımı özelinde hareket edilmiş
olmakla birlikte gerçekleştirilen düzenek karıştırımları bağlamında karıştırım sayısının ne olduğu ve karıştırımların işlevlere göre sıklık
dağılımının nasıl olduğu belirlenmiştir. Söz konusu yaklaşımıyla bu çalışma, alanyazındaki konuya ilişkin diğer çalışmalardan ayrılmaktadır
ve izlemiş olduğu bu yol ile alanda öncü nitelikte bir çalışma olduğu söylenebilir.Sonuç
Giriş bölümünde de belirtildiği gibi bu çalışmada ikidilli Bulgaristan Türkleri’nin kendi aralarındaki gündelik etkileşimleri kapsamında
Türkçeden Bulgarcaya doğru ya da Bulgarcadan Türkçe yönünde olmak üzere gerçekleştirdikleri düzenek karıştırımlarının hangi iletişimsel
işlevlere yönelik olduğunu belirlemek, saptaması yapılan karıştırım örneklerinin işlevlere göre nicel dağılımını, yani işlevlere göre sayısal
sıklık değerlerini, ortaya koymak ve bu yolla da hangi karıştırım işlevlerinin kullanım sıklıkları açısından diğer işlevlere kıyasla ön plana
çıktığını belirlemek ve bununla birlikte karıştırım işlevlerinin sıklık değerleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı fark olup olmadığını sap-
tamak amaçlanmaktadır. Bu bağlamda çalışma çerçevesinde ikidilli Bulgaristan Türkü bireylerin aralarında gerçekleştirdikleri gündelik
Tablo 2.
Karıştırım Tablosu ve Gruplara Göre Karşılaştırmalar (n = 1463)
Gösteren Göstermeyen
N%n%
1 - Diğer dilde ifade etme kolaylığı 1180 80,66 283 19,34
2 - Vurgulama / onay 203 13,88 1260 86,12
3 - Netleştirme 23 1,57 1440 98,43
4 - Duyuşsallık 46 3,14 1417 96,86
5 - Dayanışma işlevi 1 0,07 1462 99,93
6 - İkna 1 0,07 1462 99,93
7 - Alıntı yapma 9 0,62 1454 99,38
42
Journal of Literature and Humanities, 71, 33-43 l doi: 10.5152/AUJFL.2023.23151
konuşmalar üzerinden ses kayıtları alınmış, kayıtlar bilgisayar ortamında çevriyazılara dönüştürülerek çalışmanın veri tabanı elde edilmiş
ve bu veri tabanının çözümlenmesi yoluyla da çalışmanın bulgularına ulaşılmıştır.
Düzenek karıştırımı olgusuna örnek oluşturan dil değiştirimlerinin her birinin saptaması yapıldıktan sonra içinde yer aldıkları söylem
bağlamları ve çalışmanın “Düzenek Karıştırımının İşlevleri” bölümünde söz edilen değiştirim işlevleri dikkate alınarak yapılan irdele-
meler sonucunda bunların hangi iletişimsel işlevler bağlamında gerçekleştirilmiş olduğu belirlenmiştir. Bu bağlamda toplam sayıları
1463 olarak hesaplanmış olan düzenek karıştırımı örneklerinin diğer dilde ifade etme kolaylığı, vurgulama / onay, netleştirme, duyuşsallık,
dayanışma, ikna ve alıntı yapma olmak üzere toplamda yedi farklı işleve yönelik olduğu görülmüştür.
Gerekli sayımların yapılması ile birlikte sözü geçen düzenek karıştırımı ulamlarının her biri bağlamında kaç adet karıştırımın yapıldığı
saptanmış, toplam karıştırım örneği sayısına göre her ulamdaki karıştırımların yüzdelik payı hesaplanmış ve böylelikle de ikinci araştırma
sorusu bağlamında ulaşılması hedeflenen nicel dağılım değerleri ortaya konmuştur. Karıştırım işlevlerine ilişkin bu sayısal verilere
bakıldığında 1180 örnek ve %80,66’lık payla diğer dilde ifade etme kolaylığının en çok başvurulan düzenek karıştırımı işlevi olduğu ve
ayrıca sıklık açısından diğer tüm işlevlerin açık ara farkla önünde olduğu görülmektedir. Nitekim ikinci sırada yer alan vurgulama/onay
(203 örnek, %13,88’lik pay) işlevinin sıklığının bile beş katından daha büyük bir sıklık değerine iyedir. Bununla birlikte vurgulama/onayın
sıklığı da üçüncü sırada yer alan duyuşsallık (46 örnek, %3,14’lük pay) işlevininkinin yaklaşık beş katıdır ve böylece o da kendisinden
sonrakilerin büyük farkla önündedir. Duyuşsallık ve ondan sonra gelen işlevlerin sıklıkları ise toplam karıştırım örneği sayısıyla (1463)
kıyaslandığı zaman çok düşüktür ve hatta dayanışma ve ikna işlevlerinin yalnızca birer örneği saptanmıştır. Sözü geçen durumlar dikkate
alındığında ikidilli Bulgaristan Türkleri arasındaki günlük etkileşimlerde yapılagelen düzenek karıştırımlarının tamamına yakınının birlikte
bakıldığında tüm karıştırım örneklerinin yaklaşık %95’ini kapsayan diğer dilde ifade etme kolaylığı ve vurgulama / onay işlevlerine yönelik
olduğunu söylemek mümkündür.
Üçüncü araştırma sorusunun yanıtlandırılmasında ikinci soru kapsamında elde edilen sonuçlar dikkate alınmış ve karıştırım örneklerinin
işlevlere göre sıklık değerleri kendi içinde karşılaştırılmak üzere istatistik alanında uzman olan bir akademisyenden yardım alınmıştır.
Bu bağlamda sıklıklar arasındaki istatistiksel anlamlı fark durumunu saptamak için ki-kare testi uygulanmıştır. Böylelikle de karıştırım
sıklıkları temelinde hangi işlevin hangi işleve göre istatistiksel olarak anlamlı fark gösterdiği ortaya konmuştur.
Alanyazındaki konuya ilgili çalışmalar arasında düzenek değiştiriminin hangi işlevler bağlamında yapıldığını ve hangi işlevin kullanım
bakımından ön plana çıktığını belirlemeyi amaçlayan çalışmalar vardır. Bununla birlikte bu çalışma, alanyazında pek fazla üzerinde
durulmadığı görülen ikidilli Bulgaristan Türkleri’nin düzenek değiştirimleri konusu kapsamındaki düzenek karıştırımı olgusu özelinde
hareket edilmesi ve bu bağlamda karıştırım işlevlerinin ve işlevlerdeki karıştırım sıklıklarının saptanması ile birlikte işlev ulamları
arasındaki istatistiksel anlamlı fark durumunun ortaya konmasının hedeflenmesi gibi yönleri dikkate alındığında alanyazındaki konuya
ilişkin diğer çalışmalardan ayrılan öncü nitelikte bir çalışma olarak kendisini göstermektedir.
Hakem Değerlendirmesi: Dış bağımsız.
Yazar Katkıları: Fikir – İ.O.A., G.S.E.; Tasarım – İ.O.A., G.S.E; Denetleme – İ.O.A., G.S.E.; Kaynaklar – İ.O.A., G.S.E.; Veri Toplanması ve/veya İşlemesi – İ.O.A.,
G.S.E.; Analiz ve/veya Yorum – İ.O.A., G.S.E.; Literatür Taraması – İ.O.A., G.S.E.; Yazıyı Yazan – İ.O.A., G.S.E.; Eleştirel İnceleme – İ.O.A., G.S.E.
Çıkar Çatışması: Yazarlar çıkar çatışması bildirmemişlerdir.
Finansal Destek: Yazarlar bu çalışma için finansal destek almadıklarını beyan etmişlerdir.
Peer-review: Externally peer-reviewed.
Author Contributions: Concept – İ.O.A., G.S.E.; Design – İ.O.A., G.S.E.; Supervision – İ.O.A., G.S.E.; Resources – İ.O.A., G.S.E.; Data Collection and/or Pro-
cessing – İ.O.A., G.S.E.; Analysis and/or Interpretation – İ.O.A., G.S.E.; Literature Search – İ.O.A., G.S.E.; Writing Manuscript – İ.O.A., G.S.E.; Critical Review
– İ.O.A., G.S.E.
Declaration of Interests: The authors declare that they have no competing interest.
Funding: The authors declare that this study had received no financial support.
Kaynaklar
Abdeldjebar, B., & Smaine, K. (2021). Dialectal Arabic and English code-switching: The case of the Department of Foreign Languages at Tahri Mohamed
University, Béchar. Dirassat Journal, 10(2), 319–333.
Abu-Melhim, A.R. (2012). The phenomenon of Arabic-English code-switching on television programs. European Journal of Social Sciences, 35(4), 452–457.
Al Heetia, N. H., & Al Abdely, A. A. (2016). Types and functions of code-switching in the English language used by Iraqi doctors in formal setting. Inter-
national Journal of Advanced Research and Review, 1(8), 10–18.
Alenezi, A. A. (2010). Students' languages attitude towards using code-switching as a medium of instruction in the college of health sciences: An
exploratory study. Annual Review of Education, Communication and Language Sciences, 7, 1–22.
Azlan, N. M. N. I., & Narasuman, S. (2013). The role of code-switching as a communicative tool in an ESL teacher education classroom. Procedia – Social
and Behavioral Sciences, 90, 458–467. [CrossRef]
Babalola, E. T., & Taiwo, R. (2009). Code-switching in contemporary Nigerian hip-hop music. Itupale Online Journal of African Studies, 1, 1–26.
Brezjanovic-Shogren, J. (2011). Analysis of code-switching and code-mixing among bilingual children: Two case studies of Serbian-English language
interaction [Doktora tezi, Wichita State University]. https ://so ar.wi chita .edu/ handl e/100 57/50 51
43
Journal of Literature and Humanities, 71, 33-43 l doi: 10.5152/AUJFL.2023.23151
Brice, A., & Anderson, R. (1999). Code mixing in a young bilingual child. Communication Disorders Quarterly, 21(1), 17–22. [CrossRef]
Çetinoğlu, Ö., & Çöltekin, Ç. (2016). Part of speech annotation of a Turkish-German code-switching corpus. In Proceedings of the LAW X – The 10th
Linguistic Annotation Workshop (pp. 120–130). Almanya. [CrossRef]
Constantin, M. (2014). The ethno-cultural belongingness of Kalderash, Rudars, Tatars, and Turks in Romania and Bulgaria (1990–2012). Sociologie
Românească, 12(4), 5–27.
Crystal, D. (1987). The encyclopedia of language. Cambridge University Press.
David, M. K. (2003). Role and functions of code-switching in Malaysian courtrooms. Multilingua – Journal of Cross-Cultural and Interlanguage Com-
munication, 22(1), 5–20. [CrossRef]
Dey, A., & Fung, P. (2014). A Hindi-English code-switching corpus. In Proceedings of the ninth international conference on language resources and evalu-
ation (LREC'14) (pp. 26–31). Mayıs, İzlanda.
Duran, L. (1994). Toward a better understanding of code switching and interlanguage in bilinguality: Implications for bilingual instruction. Journal of
Educational Issues of Language Minority Students, 14, 69–88.
Ekinci, M. U. (2018). Bulgaristan siyasetini anlama kılavuzu. Seta.
Eldin, A. A. T. S. (2014). Socio linguistic study of code switching of the Arabic language speakers on social networking. International Journal of English
Linguistics, 4(6), 78–86. [CrossRef]
Escamilla, K. (2007). The role of code-switching in the written expression of early-elementary simultaneous bilinguals [Bildiri sunumu]. Amerika Eğitim
Araştırmaları Birliği’nin Yıllık Konferansı, Şikago, ABD.
Gebhardt, J. (2011). Speech recognition on English-Mandarin code-switching data using factored language models [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi].
Hong Kong Bilim ve Teknoloji Üniversitesi.
Grant, A. P. (2019). Contact-induced linguistic change: An introduction. In A. P. Grant (Ed.). The Oxford handbook of language contact (ss. 1–47). Oxford
University Press.
Grosjean, F. (1982). Life with two languages: An introduction to bilingualism. Harvard University Press.
Gulzar, M. A. (2010). Code-switching: Awareness about its utility in bilingual classrooms. Bulletin of Education and Research, 32(2), 23–44.
Gumperz, J. J. (Ed.). (1982). Language and social identity. Cambridge University Press.
Hoffman, C. (1991). An introduction to bilingualism. Longman.
Holmes, J. (2008). An introduction to sociolinguistics (3. basım). Longman.
Holmes, J. (2013). An introduction to sociolinguistics (4. basım). Routledge.
Hughes, C. E., Shaunessy, E. S., Brice, A. R., Ratliff, M. A., & McHatton, P. A. (2006). Code switching among bilingual and limited English proficient students:
Possible indicators of giftedness. Journal for the Education of the Gifted, 30(1), 7–28. [CrossRef]
Kim, E. (2006). Reasons and motivations for code-mixing and code-switching. Issues in EFL, 4, 43–61.
Lazarova, A., & Rainov, V. (2011). On the minority languages in Bulgaria. In G. Stickel (Ed.), National, regional and minority languages in Europe (ss. 97–106).
Contributions to the Annual Conference 2009 of EFNIL in Dublin.
Lin, A. M. Y. (1996). Bilingualism or linguistic segregation? Symbolic domination, resistance and code-switching in Honk Kong schools. Linguistics and
Education, 8(1), 49–84. [CrossRef]
Meyerhoff, M. (2006). Introducing sociolinguistics. Routledge.
Mukti, T. W. P., & Muljani, R. (2016). Code switching in the instructions of English language education study program lecturers. LLT Journal: A Journal on
Language and Language Teaching, 19(1), 46–60. [CrossRef]
Musk, N. (2010). Code-switching and code-mixing in Welsh bilinguals' talk: Confirming or refuting the maintenance of language boundaries? Language,
Culture and Curriculum, 23(3), 179–197. [CrossRef]
Ningsih, E. P., Rufinus, A., & Bunau, E. (2019). Code switching and code mixing in English teaching-learning process. Equatorial Education and Learning
Journal, 8(3), 1–10. [CrossRef]
Özlem, K. (2019). Türkiye-Bulgaristan ilişkileri ve Türk azınlık. Dora.
Paradis, J., Nicoladis, E., & Genesee, F. (2000). Early emergence of structural constraints on code-mixing: Evidence from French–English bilingual chil-
dren. Bilingualism: Language and Cognition, 3(3), 245–261. [CrossRef]
Pfaff, C. W. (1979). Constraints on language mixing: Intrasentential code-switching and borrowing in Spanish/English. Language, 55(2), 291–318. [CrossRef]
Shin, S. Y. (2010). The functions of code-switching in a Korean Sunday school. Heritage Language Journal, 7(1), 91–116. [CrossRef].
Speed, T. (2017). The Turkish language in Northeastern Bulgaria: An intersection of the cosmopolitan and the provincial. Любословие, 17, 100–117.
Sridhar, S. N., & Sridhar, K. K. (1980). The syntax and psycholinguistics of bilingual code-mixing. Studies in the Linguistic Sciences, 10(1), 203–215.
Wardhaugh, R. (2006). An introduction to sociolinguistics (5. basım). Blackwell Publishing.
Yalımov, İ. (2015). Bulgaristan’da azınlık hak ve özgürlükleri sorunu. Müslümanlar Diyaneti Başmüftülüğü.
Yalımov, İ. (2016). Bulgaristan Türk topluluğunun etnokültürel ve dinsel kimliği. Müslümanlar Diyaneti Başmüftülüğü.
Yaman, İ., & Ekmekçi, E. (2018). İngiliz dili eğitimi alanında yaygın bir şekilde kullanılan bazı terimlerin Türkçe'ye aktarımı sorunu. Diyalektolog Sosyal
Araştırmalar Hakemli Dergisi, 18, 143–167. [CrossRef]
ResearchGate has not been able to resolve any citations for this publication.
Article
Full-text available
Language is an essential mean of communication in teaching and learning activities. Specifically, in the English Language Education Study Program (ELESP) that employs English as the main instructional language for teaching and learning activities. Considering that English was not students’ first language, some lecturers employed code switching to help third-semester students in learning English. With regard to this phenomenon, this study addressed two research questions. First, what the types of code switching ELESP lecturers employ in their instructional languages are and second, what the reasons for ELESP lecturers to employ code switching in their instructional languages are. This study belonged to a basic interpretative study. It employed interview guidelines to understand the experiences of the lecturers who employed code switching. The results of this study showed that the lecturers employed both situational and metaphorical code switching. In addition, the writer found that the participants of the study code-switched for the reasons which can be classified into topic, addressee, emphasis, persuasion, solidarity, affection, nature of the subject and strategy. The results of the study also revealed that the use of code switching in lecturers’ instructional languages was mainly for the students’ understanding. DOI: https://doi.org/10.24071/llt.2016.190105
Article
Full-text available
Researches on code-switching in the past have a concentration on the verbal language, few on its written form. This study attempts to cover and analyze the notion of code-switching in electronic contexts. The objective of this study is to discuss the code-switching functions performed by Arabic-English bilingual users in their Facebook interactions. The data of this study were collected from status updates posted by the bilingual users on their Facebook wall. They were classified and analyzed according to the functions they served in the Facebook context. Findings indicate that code switching occurs in online interaction to serve addressee specification, reiteration, message qualification, clarification, emphasis, checking, indicating emotions, availability, principle of economy and free switching functions. This study hopes to provide insights on the code-switching phenomenon in Computer-Mediated Communication (CMC). Additionally, the findings of this study will be of value for the development of code-switching studies in the socio linguistic area.
Article
Full-text available
Mixture of Spanish and English, whether in isolated loan words or in code-switching of clauses and sentences, while socially motivated, is subject to clear linguistic constraints. Quantitative analysis of mixing in conversations of Mexican-Americans suggests specific functional constraints to express tense/aspect/mood and subject/object relationships, as well as structural constraints which permit only surface structures which are grammatical in both languages. Resolution of structural conflict plays a key role, so that lexical cores trigger longer phrasal switches if they govern rules which create non-shared surface structures. The relative frequency of mixes without structural conflict is constrained by discourse function.
Book
An Introduction to Bilingualism provides a comprehensive review of the most important aspects of individual and societal bilingualism, examining both theoretcial and practical issues. At the level of the individual, it addresses such questios as: What is involved in the study of bilingual children? What are the patterns of bilingual language acquisition? In which ways do the language competence and the speech of bilinguals differ from those of monolinguals? Topics that sometimes arouse controversy are explored - such as the question of whether there is a relationship between bilingualsim and a child's cognitive, psychological and social development. The book is also concerned with multilingualism, that is, bilingualsim as a societal phenomenon. It focuses on such issues as language choice in bilingual and multilingual communities, national identity and the education of bilinguals. The inclusion of several case studies of European linguistic minorities serves to exemplify the topics dealt with at the theoretical level and to illustrate the linguistic complexities found in contemporary Europe.
Article
It is not uncommon to hear bilinguals mixing two languages when speaking in different situations. In multilingual classrooms such as Pakistani ones where most of the individuals have the knowledge of two or more languages, the linguistic phenomenon of combining languages is quite common. Teachers do code-switch while teaching English in the classroom and reason for this language alternation may be that English is taught as a main/compulsory subject in Pakistan and is used as a medium of instruction at school and college levels. Despite the significance of the phenomenon, the reasons for teachers' code-switching (henceforth CS) in bilingual classroom discourse have not been investigated in Pakistan although the research on the same issue has been carried out in the developed countries in the context quite different from the one existing in Pakistani classrooms. The main purpose of the study was to identify the significance of each function of code-switching by asking teachers why they code-switch and what specific pedagogical functions code-switching serves in the classrooms. Quantitative study based on survey data was conducted to ascertain the teachers' awareness about the functions of code-switching at the macro level. Moreover, the questionnaire used in this study was designed in accordance with the objectives of the study. This article, although preliminary in nature, attempts to highlight and explain some of the functions of code-switching in the foreign language classroom. In short, this paper has made an attempt to better understand the trends of code-switching in Pakistani EFL classrooms.
Article
TESOL 5 th semester This paper presents why bilinguals mix two languages and switch back and forth between two languages and what triggers them to mix and switch their languages when they speak. These bilingual phenomena are called 'code-mixing' and 'code-switching' and these are ordinary phenomena in the area of bilingualism. According to Hamers and Blanc (2000), 'Code-mixing' and 'code-switcing' were considered as signs of incompetence. However, Khnert, Yim, Nett, Kan, and Duran (2005) remark that an alternative view is to recognize the cultural, social, and communicative validity of the mixing of two traditionally isolated linguistic codes as a third legitimate code. As mentioned, these phenomena may influence bilingual's language positively. The purpose of this paper is to indicate the positive factors of code-mixing and code-switching for language education by discussing societal factors related to the reasons and motivations for these phenomena.