Content uploaded by Emre Kara
Author content
All content in this area was uploaded by Emre Kara on Dec 30, 2023
Content may be subject to copyright.
Editörler:
Doç. Dr. Ali Beyhan UÇAK
Dr. Öğr. Üyesi Senem GÜNEŞ ŞEN
Tarım, Orman ve Su Bilimlerinde Yenilikçi Çalışmalar
Editör: Doç. Dr. Ali Beyhan UÇAK, Dr. Öğr. Üyesi Senem GÜNEŞ ŞEN
Genel Yayın Yönetmeni: Berkan Balpetek
Kapak ve Sayfa Tasarımı: Duvar Design
Yayın Tarihi: Ağustos 2023
Yayıncı Sertifika No: 49837
ISBN: 978-625-6507-40-1
© Duvar Yayınları
853 Sokak No:13 P.10 Kemeraltı-Konak/İzmir
Tel: 0 232 484 88 68
3
İÇİNDEKİLER
Bölüm 1...............5
Bölüm 2...............27
Bölüm 3...............47
Bölüm 4...............79
Bölüm 5...............99
Bölüm 6...............123
Bölüm 7...............135
4
Bölüm 8...............151
Bölüm 9...............179
Bölüm 10...............197
Bölüm 11...............215
151
–
–
Benecial Microorganisms into the Rhizosphere. n Molecularcology of
–1
Bölüm 8
Türkiye’de Tarımda Dijitalleşme Sürecinde
Yaşanan Gelişmeler
Fatma ORHAN BARAN1
Emre KARA2
Mustafa SÜRMEN3
1
153
ÖZET
Tarımsal üretim, insanlık tarihi boyunca çok az değişim göstermesine karşın
etkisiyle son iki yüz yılda baş döndürücü hızda bir değişim
sürecine girmiştir. Tarımın makineleşmesiyle başlayan bu süreç,
dijitalleşmesiyle sürmektedir. Bu süreçte önceleri verimi artırmak amaçlanmış
ve büyük bir verim artışı sağlanmış olmasına karşın çevre sorunları baş
göstermiştir. Hızla artan Dünya nüfusu nedeniyle verim hâlâ artırılması g
bir unsur olup bunun çevreye zarar vermeden yapılması ve kayıpların önlenmesi
önem kazanmış; bunu sağlamanın bir yolu olarak da dijital teknolojilerin
ımı gündeme gelmiştir.
Bu çalışmada, tarımda teknoloji kullanımının gelişim süreci ve bu sü
geldiği son nokta olan ve “Tarım 4.0”, “Akıllı tarım”, “Dijital tarım” olarak
adlandırılan yeni tarım sisteminin tanıtılması amaçlanmış olup önce akıllı tarım
sürecine gelene kadar tarımdaki gelişim sürecine değinildikten sonra Dünya ve
Türkiye’deki akıllı tarım uygulamaları hakkında bilgi verilmiştir. Akıllı tarımda
kullanılan dijital teknolojiler ile bu teknolojilerin kullanıldığı tarımsal
uygulamalar ele alınmış ve kısaca uygulamaların getirdiği sorunlar ve
uygulamada karşılaşılan zorluklara değinilmiştir.
Anahtar Kelimeler:Dijital Tarım, Tarım 4.0, Yapay Zeka, Akıllı Tarım
154
GİRİŞ
Tarım, önceleri sanayiye hammadde sağlayarak üretimi şekillendirirken
gücünün etkiendüstri, tüm üretim sektörü ile birlikte tarımsal üretimi
de şekillendirmeye başlamıştır. ndüstri sektörünün gelişimini dört aşamaya
ayırmak mümkündür. Buna göre, 00’lerin sonlarında buhar gücüyle çalışan
makinelerin kullanılmaya başlanması, endüstri .0, 00’lerin başında elektrik
seri üretime geçilmesi endüstri .0, 0’lerden itibaren elektronik
ve bilgi teknolojileri sayesinde otomasyonun yaygınlaşması endüstri .0 ve son
olarak da 000’lerin başından itibaren internetin yaygınlaşması ve dijital veri
işleme sayesinde sanayide siber fiziksel sistemlerin kullanılmaya başlanması ise
endüstri 4.0 olarak adlandırılmaktadır umanoğlu ve ynehan, 0.
Tarım .0 olarak adlandırılan tarih boyunca çok fazla değişim
göstermt el aletleri, hayvan gücü kullanılarak emek yoğun şekilde
sürdürüldüğü ilk devre, 0’lerin sonlarında sanayideki gelişmelerin bir
yansıması olarak sentetik pestisitler, gübreler ve kendinden tahrikli makinelerin
kullanılmaya başlandığı ve Yeşil Devrim olarak nitelendirilen Tarım .0
dönemi başlamıştır.
0’lara gelindiğinde teknolojisinin kullanılmasıyla tarım .0 dönemi
başlamış ve sayesinde manuel yönlendirme yapılabilmesi ve hasat
özellikle gübreleme süreçlerinin takip edilebilmesine imkân tanıyan
teknolojilerin kullanılmasıyla tarım alanlarının izlenmesi ve girdilerin
kullanımında çevrenin de göz önünde bulundurulması esasına dayanan hassas
tarım önem kazanmıştır. Yine sanayideki gelişim süreci 00’
yıllarsensörler, algılayıcılar, mikro işlemciler, otonom karar sistemleri, bulut
tabanlı bilgi ve iletişim teknolojileri gibi akıllı teknolojilerin tarımda da
kullanılmaya başlanması ile tarım 4.0 dönemi başlamıştır. Tarımda dijital
kullanılması, “Tarım 4.0”, “Akıllı Tarım”, “Dijital Tarım” gibi
farklı şekillerde adlandırılmaktadır aygılı v
155
GİRİŞ
Tarım, önceleri sanayiye hammadde sağlayarak üretimi şekillendirirken
gücünün etkiendüstri, tüm üretim sektörü ile birlikte tarımsal üretimi
de şekillendirmeye başlamıştır. ndüstri sektörünün gelişimini dört aşamaya
ayırmak mümkündür. Buna göre, 00’lerin sonlarında buhar gücüyle çalışan
makinelerin kullanılmaya başlanması, endüstri .0, 00’lerin başında elektrik
seri üretime geçilmesi endüstri .0, 0’lerden itibaren elektronik
ve bilgi teknolojileri sayesinde otomasyonun yaygınlaşması endüstri .0 ve son
olarak da 000’lerin başından itibaren internetin yaygınlaşması ve dijital veri
işleme sayesinde sanayide siber fiziksel sistemlerin kullanılmaya başlanması ise
endüstri 4.0 olarak adlandırılmaktadır umanoğlu ve ynehan, 0.
Tarım .0 olarak adlandırılan tarih boyunca çok fazla değişim
göstermt el aletleri, hayvan gücü kullanılarak emek yoğun şekilde
sürdürüldüğü ilk devre, 0’lerin sonlarında sanayideki gelişmelerin bir
yansıması olarak sentetik pestisitler, gübreler ve kendinden tahrikli makinelerin
kullanılmaya başlandığı ve Yeşil Devrim olarak nitelendirilen Tarım .0
dönemi başlamıştır.
0’lara gelindiğinde teknolojisinin kullanılmasıyla tarım .0 dönemi
başlamış ve sayesinde manuel yönlendirme yapılabilmesi ve hasat
özellikle gübreleme süreçlerinin takip edilebilmesine imkân tanıyan
teknolojilerin kullanılmasıyla tarım alanlarının izlenmesi ve girdilerin
kullanımında çevrenin de göz önünde bulundurulması esasına dayanan hassas
tarım önem kazanmıştır. Yine sanayideki gelişim süreci 00’
yıllarsensörler, algılayıcılar, mikro işlemciler, otonom karar sistemleri, bulut
tabanlı bilgi ve iletişim teknolojileri gibi akıllı teknolojilerin tarımda da
kullanılmaya başlanması ile tarım 4.0 dönemi başlamıştır. Tarımda dijital
kullanılması, “Tarım 4.0”, “Akıllı Tarım”, “Dijital Tarım” gibi
farklı şekillerde adlandırılmaktadır aygılı v
Ş Tarımda Teknolojik ullanımının elişim üreçleri
Türkiye’de Dijital Tarım Uygulamaları
0 yıllarına yönelik olarak hazırlanan inci alkınma lanı’nda,
uluslararası rekabet gücünü artırmış, ileri teknolojiye dayalı, altyapı sorunlarını
çözmüş, örgütlülüğü ve verimliliği yüksek, gerek çevresel, gerekse sosya
onomik olarak sürdürülebilir ve etkin bir tarım sektörünün oluşturulması
amacıyla;
• Dijitalleşme, yapay zekâ ve veriye dayalı iş modelleri ve tarımsal bilgi
istemlerinin geliştirilerek tüm kesimlerin kullanımına açılması,
• Tarımsal girdi ve ürün f lgalanmalarının izlenmesi, reka
korunması ve piyasa aksaklıklarının giderilmesine yönelik piyasa bilgi ve
izleme sistemi oluşturulması,
• lke genelinde toprak yeteneklerinin detaylı toprak etütleri ile
sınıflandırılması ve haritalanmasının sağlanması,
• Toprak bilgi sistemine dayalı tarımsal arazi kullanım planlarının
hazırlanması,
• Tarımda suyun verimli kullanılmasına yönelik olarak su tasarrufu
sağlayan modern sulama sistemlerinin yaygınlaştırılması,
• rtü altı yetiştiriciliğinde modern seraların kurulması, mevcut seraların
e ve depolama tesisleri için destek sağlanması,
• Tarımsal ürünlerin pazarlanmasında etkin ve güvenli b ticaret için
gerekli düzenlemelerin yapılması
156
• Akıllı tarım teknolojileri başta olmak üzer likçi ve çevreci üretim
tekniklerinin geliştirileceği ve desteklen
• Tarımsal araştırmalarda kamu, üniversite, özel sektör ve sanayi işbirliği
tarımsal Are çalışmalarının etkinlik ve niteliğinin artırılması
Bu kapsamda Bakanlık,uydu teknolojilerini yaygın olarak kullanılarak tarım
ve orman varlıkları ile su kaynakları devamlı olarak takip edilmekte, eki
alanların haritalama altyapısını oluşturulmakta, uydu görüntüleri sayesinde
desteklemelerin çapraz rolü yapılabilmektedir. Ayrıca uydu görüntüleri
sayesinde her bölgenin toprak tipi ve özelliklerini içeren “lusal lçekte
ayısal Toprak Haritaları” luşturulmuştur. reticilerin arazi bilgileri, parsel
bazında kayıtlı ürünler, hayvanlara ilişkin doğum ve ölüm, nakil işlemleri gibi
bilgilerin kayıtlı olduğu ve cep telefonu veya bilgisayarlar ile kolayca ve anında
ulaşılan ve işlem yapılabilen iftçi ortalı, tarım arazilerinin parçalanarak
küçülmesinin önüne geçmek üzere, tapu işlemleri ile ilgili, Tarı
Yönetim ortalı, şekerpancarı üretiminin çiftçi bazında tohumdan fabrikaya
kadar olan tüm süreçlerin takibine olanak sağlayan ancar ayıt
uygulamaya alınmıştır. Büyükbaş ve küçükbaş hayvanların ayrı sistemlerde
yürütülen takibi vancılık Bilgi istemi HAYB’ birleştirilmesi,
hayvan sağlığına ilişkin olarak hastalık, aşılama, numune takibi gibi işlemlerin
yer aldığı eteriner Bilgi istemi TT devreye girmesi gibi birçok
uygulama hayata geçirmiştir Anonim, 0a
tarımda dijitalleşmenin ilk adımı olan veri toplama aşaması hızla ilerlemektedir.
eri toplamaya yönelik çalışmaların yanı sıra tarımsal pazarın dijital
platforma taşınarak üreticinin birçok alıcı sayesinde piyasaya uygun fiyat
tış yapabilmesi, tüketicinin de birçok ürün arasından seçim yapabilmesi
böylece aracıların ortadan kalkmasıyla üretim maliyetlerinin düşmesi ve fiyat
stikrarı sağlanarak üreticinin pazar gücünün artırılmasının hedeflendiği Dijital
Tarım azarı Dliyete geçmiştir Anonim, 0a.
eri toplama ve pazarlama atağına ek olarak bitkisel ve hayvansal üretim
pratikleri ile sulama, otonom araçlar, yenilenebilir enerji kaynaklarının tarımda
kullanılması gibi alanlarda da yürütülen birçok proje olup bunlarınbir kısmı
sonuçlanmış bir kısmı ise halen devam etmektedir. Bunlardan bazıları;
1 u kaynaklarımızın bütüncül bir modellemesinin yapılması amacıyla
20 yılları arasında u aynaklarının ürdürülebilir Yönetimi çin
lkemize zgü Hidrolojik, tesi ve kolojik odelleme Aracı
eliştirilmesi rojesi, kapsamında HDT odelleme latformu
geliştirilmiş olup bu sayede su kütlelerinin maruz kaldığı etkilerin sonuçlarının
157
• Akıllı tarım teknolojileri başta olmak üzer likçi ve çevreci üretim
tekniklerinin geliştirileceği ve desteklen
• Tarımsal araştırmalarda kamu, üniversite, özel sektör ve sanayi işbirliği
tarımsal Are çalışmalarının etkinlik ve niteliğinin artırılması
Bu kapsamda Bakanlık,uydu teknolojilerini yaygın olarak kullanılarak tarım
ve orman varlıkları ile su kaynakları devamlı olarak takip edilmekte, eki
alanların haritalama altyapısını oluşturulmakta, uydu görüntüleri sayesinde
desteklemelerin çapraz rolü yapılabilmektedir. Ayrıca uydu görüntüleri
sayesinde her bölgenin toprak tipi ve özelliklerini içeren “lusal lçekte
ayısal Toprak Haritaları” luşturulmuştur. reticilerin arazi bilgileri, parsel
bazında kayıtlı ürünler, hayvanlara ilişkin doğum ve ölüm, nakil işlemleri gibi
bilgilerin kayıtlı olduğu ve cep telefonu veya bilgisayarlar ile kolayca ve anında
ulaşılan ve işlem yapılabilen iftçi ortalı, tarım arazilerinin parçalanarak
küçülmesinin önüne geçmek üzere, tapu işlemleri ile ilgili, Tarı
Yönetim ortalı, şekerpancarı üretiminin çiftçi bazında tohumdan fabrikaya
kadar olan tüm süreçlerin takibine olanak sağlayan ancar ayıt
uygulamaya alınmıştır. Büyükbaş ve küçükbaş hayvanların ayrı sistemlerde
yürütülen takibi vancılık Bilgi istemi HAYB’ birleştirilmesi,
hayvan sağlığına ilişkin olarak hastalık, aşılama, numune takibi gibi işlemlerin
yer aldığı eteriner Bilgi istemi TT devreye girmesi gibi birçok
uygulama hayata geçirmiştir Anonim, 0a
tarımda dijitalleşmenin ilk adımı olan veri toplama aşaması hızla ilerlemektedir.
eri toplamaya yönelik çalışmaların yanı sıra tarımsal pazarın dijital
platforma taşınarak üreticinin birçok alıcı sayesinde piyasaya uygun fiyat
tış yapabilmesi, tüketicinin de birçok ürün arasından seçim yapabilmesi
böylece aracıların ortadan kalkmasıyla üretim maliyetlerinin düşmesi ve fiyat
stikrarı sağlanarak üreticinin pazar gücünün artırılmasının hedeflendiği Dijital
Tarım azarı Dliyete geçmiştir Anonim, 0a.
eri toplama ve pazarlama atağına ek olarak bitkisel ve hayvansal üretim
pratikleri ile sulama, otonom araçlar, yenilenebilir enerji kaynaklarının tarımda
kullanılması gibi alanlarda da yürütülen birçok proje olup bunlarınbir kısmı
sonuçlanmış bir kısmı ise halen devam etmektedir. Bunlardan bazıları;
1 u kaynaklarımızın bütüncül bir modellemesinin yapılması amacıyla
20 yılları arasında u aynaklarının ürdürülebilir Yönetimi çin
lkemize zgü Hidrolojik, tesi ve kolojik odelleme Aracı
eliştirilmesi rojesi, kapsamında HDT odelleme latformu
geliştirilmiş olup bu sayede su kütlelerinin maruz kaldığı etkilerin sonuçlarının
tespit edilmesi ve geleceğe dönük su yönetimi politikalarının belirl
katkı sağlanacaktır
Birleşmiş illetler ıda ve Tarım rgütü A ve Tarım ve rman
Bakanlığıişbirliğinde 0 yılında başlatıla Tarım tratejisinin
Desteklenmesi rojesi, Türkiye tarımının bilgi ve iletişim teknolojlanımı
seviyesinin saptanması, etarıma ilişkin farkındalık ve kapasitenin arttırılması
arım stratejisi geliştirilmesine destek sağlamayı amaçlayan bir
A Tarımsal Araştırma nstitüsü üdürlüğü, Ankara
erkez Araştırma nstitüsü üdürlüğü ve AA ortaklığı ile yürütülen
Traktörlerde tomatik Dümenleme istemi TA rojesi kapsamında
anıcıya istenen arazi profiline göre otomatik kontrol imkânı veren, yalnızca
ak işleme ve hiç aralık bırakmayacak ve üst üste bindirme
yapmayacak hassasiyette ekim başarısı sağlayan ve yakıttan yaklaşık
oranında tasarruf imkânı veren bir prototip geliştirilmiştir akdemirli
Ş Traktörlerde tomatik Düme
kapsamında geliştirilen prototip Anonim, 0c
Ankara Tarla Bitkileri erkez Araştırma nstitüsü üdürlüğü ve
AA ortaklığı ile yürütülen nsansız Hava Aracı ile örüntü şleme
Temelli Hassas Tarım ygulamaları rojesi’nde AA’ın geliştirdiği A
Döner anatlı nsansız çan istemi, toprakyapısı, kuraklık, gübre ihtiyacı,
hasat tahmini ile rekolte hesabı ve farklı ürünler için kullanılarak bir kütüphane
oluşturulması için altyapı kurulmasını amaçlanmaktadır ak
158
Ş T Döner anatlı ini nsansız çan ist
üneş illi enter ivot ulama istemi rojesi, mevcut center pivota
güneş pilleri entegre edilerek tarımda alternatif enerji kaynaklarının kullanımı
lerin azaltılması hedeflenmiştir Anonim, 0b B
anlıurfa’nın ATA ündaş stasyonunda bir adet üneş illi enter
ivot ulama istemi adlı prototip geliştirilmiştir Anonim, 0e.
Ş üneş pilli center pivot sulama s
anlıurfaür
Türkiyede bir ilk olan üneş illi ulamaanalı ilot rojesi ile
ATA oruklu Araştırma stasyonu’nun tarımsal sulamadaki elektrik
ihtiyacının tamamının güneş pili sistemiyle karşılanması ve A Bölgesin
uygulamaya aktarılması amaçlanmıştır Anonim, 0b.
Bahri Dağdaş luslararası Tarımsal Araştırma nstitüsü ve Tarla Bitkileri
erkez Araştırma nstitüsü tarafında yürütülen lkesel Hassas Tarım rojesi
ile, gerekenden fazla kimyasal kullanılması illuşan çevre kirliliğinin, analize
dayalı olarak planlanan ve programlanan bir girdi kullanımı ile azaltmayı,
159
Ş T Döner anatlı ini nsansız çan ist
üneş illi enter ivot ulama istemi rojesi, mevcut center pivota
güneş pilleri entegre edilerek tarımda alternatif enerji kaynaklarının kullanımı
lerin azaltılması hedeflenmiştir Anonim, 0b B
anlıurfa’nın ATA ündaş stasyonunda bir adet üneş illi enter
ivot ulama istemi adlı prototip geliştirilmiştir Anonim, 0e.
Ş üneş pilli center pivot sulama s
anlıurfaür
Türkiyede bir ilk olan üneş illi ulamaanalı ilot rojesi ile
ATA oruklu Araştırma stasyonu’nun tarımsal sulamadaki elektrik
ihtiyacının tamamının güneş pili sistemiyle karşılanması ve A Bölgesin
uygulamaya aktarılması amaçlanmıştır Anonim, 0b.
Bahri Dağdaş luslararası Tarımsal Araştırma nstitüsü ve Tarla Bitkileri
erkez Araştırma nstitüsü tarafında yürütülen lkesel Hassas Tarım rojesi
ile, gerekenden fazla kimyasal kullanılması illuşan çevre kirliliğinin, analize
dayalı olarak planlanan ve programlanan bir girdi kullanımı ile azaltmayı,
çiftçiyi tarımsal girdi maliyetlerinin ekonomik baskısından kurtarmayı
amaçlamaktadır akdemirli v
erkezi Dane aybı zleme ve Tp istemi eliştirme rojesi, Top
übre ve u aynakları erkez Araştırma nstitüsü üdürlüğü ile DT
Y irmasının ortak çalışması olarak yürütülmekte olup
hasat esnasında, bulut tabanlı sistem ile dane kaybının anlık olarak hem
ör tarafından görüntülenebilmesi, hem de merkezi izleme sistemine
mesi, sinyalinin kesilmesi halinde ise verilerin offline depolanması
ve internet bağlantısının kurulduğu anda merkeze iletilmesinin sağlanması ve bu
sayede biçerdöverin hasat esındaki anlık konumu, işlemkayıp durumu
bilgilerinin merkezi altyapı üzerinden mobil ve eb tabanlı uygulama
altyapıları ile izlenebilmesinin mümkün hale getirilmesi amaçlanmaktadır
Tarım ilaçlarının gerek uygulama miktarı gese yönteminde özellikle
örtüaltı yetiştiriciliğinde önemli hatalar yapıldığından örtü altı tarımında
kullanılması amacıyla uzaktan kumanda edilebilen kendi yürür bir pülverizatör
tasarlamayı hedefleyen “Örtüaltı etiştiriciliğinde ullanılmak zer
ndi Yürür ülverizatör Tasarımı rojesi”, Bornova Zirai ücadele Araştırma
nstitüsü tarafından yürütülmüştür akdemirli
Ş Bornova Zirai ücadele Araştırma nstitüsü tarafından geliştirilen
uzaktan kumandalı pülverizatör Anonim,
Zirai ücadele erkez Araştırma nstitüsü üdürlüğü’nün yürüttüğü,
ilkim ile sünenin yaşam döngüsü arasındaki ilişki ortaya konduktan sonra yapay
zekâ teknikleri ile srvey ve mücadele zamanının en az hata ile tespit edilmesi
rı sistemi oluşturulmasını amaçlayan “üneyle
ücadelede Yapay Zekâ ullanılarak Tahmin yarı istemi eliştirme
”ile bir prototip yazılım geliştirilmiştir akdemirli v
11 Yayla ve mera koşullarında yapılan elle sağımda sütün ’n
memede kaldığı ve ekonomiye kazandırılamadığı tespit edilmiş olup
üneydoğu Anadolu bölgesinde, göçer şekilde yapılan küçükbaş süt
160
hayvancılığında sağım sorunlarının çözülmesi ve sütün ekonomiye
kazandırılması amacıyla “ üçükbaş obil üt ağım
akinası eliştirme rojesi”kapsamında çayırmerada kullanılmak üzere,
depolanmış solar enerji ile çalışan mobil süt sağım makinası tasarlanarak
prototipi oluşturulmuştur lçin v
“ezen Hibrit ağımcıeliştirm ”ile küçükbaş hayvancılıkta
çiğ süt kalitesini artırmak, sağım işini kolaylaştırmak, aynı makine ile birçok
üreticiye hizmet verme, yenilenebilir enerji desteği ile işletme giderlerini
azaltmak, sütün sağım yerinden süt işleme merkezlerine taşınmasına olanak
sağlayarak üreticinin daha yüksek gelir elde etmesini sağlamak amacıyla,
soğutma ünitesi de bulunan ve yenilenebilir enerji destekli bir taşınabilir sağım
sistemi geliştirmeye yönelik proje sonucunda 4 ve üniteli sağım
i üretilerek kullanıma sunulmuştur Anonim 0a.
“üçükbaş Hayvanslahına Yönelik Akıllı lçüm latformu
rototipinin eliştirilmesi rojesi”, 0 yılında başlatılmış olup küçükbaş
hayvanların kimliklendirilmesi ve bu sayede takibi, ağırlık ve vücut ölçüsü gi
hayvan ıslahına yönelik verilerin toplanarak kaydedilebilmesi için tamamen
yerli akıllı ölçüm platformu prototipi geliştirilmesini amaçlamaktadır
Bakanlığın tarımda dijital uygulamaların geliştirilmesine yönelik bu
e ilave olarak üniversiteler, diğer kurumlar ve özel sektör tarafından
gerek münferiden gerek işbirliği halinde birçok proje yürütülmektedir.
rneğin, Bakanlık ile ebze Teknik niversitesi arasında Akıllı Tarım
ygulamaları şbirliği rotokolü’nün imzalanmasıyla akıllı tarım tekniklerine
yönelik araştırma, geliştirme, uygulama ve eğitim faaliyetlerini yürütmek üzere
niversite bünyesinde Akıllı Tarım Araştırma ve ygulama erkezi ATA
kurulmuştur Anonim, 0ı
Diğer kamukurumlarıtarafından yürütülen projelere, A Bölge alkınma
daresi Başkanlığı ile TBTA ZAY Teknolojileri Araştırma nstitüsü
işbirliğinde 0 yılında başlatılan Hassas Tarım ve ürdürülebilir
ygulamaların Yaygınlaştırılması rojesi A, Harran niversitesi
A Yenilenebilir nerji ve nerji erimliliği erkezi A Y’nin
yürüttüğü ulama ompalarında nerji verimliliğinin Arttırılması ilot rojesi
Anonim, 0b örnek olarak verilebilir.
161
hayvancılığında sağım sorunlarının çözülmesi ve sütün ekonomiye
kazandırılması amacıyla “ üçükbaş obil üt ağım
akinası eliştirme rojesi”kapsamında çayırmerada kullanılmak üzere,
depolanmış solar enerji ile çalışan mobil süt sağım makinası tasarlanarak
prototipi oluşturulmuştur lçin v
“ezen Hibrit ağımcıeliştirm ”ile küçükbaş hayvancılıkta
çiğ süt kalitesini artırmak, sağım işini kolaylaştırmak, aynı makine ile birçok
üreticiye hizmet verme, yenilenebilir enerji desteği ile işletme giderlerini
azaltmak, sütün sağım yerinden süt işleme merkezlerine taşınmasına olanak
sağlayarak üreticinin daha yüksek gelir elde etmesini sağlamak amacıyla,
soğutma ünitesi de bulunan ve yenilenebilir enerji destekli bir taşınabilir sağım
sistemi geliştirmeye yönelik proje sonucunda 4 ve üniteli sağım
i üretilerek kullanıma sunulmuştur Anonim 0a.
“üçükbaş Hayvanslahına Yönelik Akıllı lçüm latformu
rototipinin eliştirilmesi rojesi”, 0 yılında başlatılmış olup küçükbaş
hayvanların kimliklendirilmesi ve bu sayede takibi, ağırlık ve vücut ölçüsü gi
hayvan ıslahına yönelik verilerin toplanarak kaydedilebilmesi için tamamen
yerli akıllı ölçüm platformu prototipi geliştirilmesini amaçlamaktadır
Bakanlığın tarımda dijital uygulamaların geliştirilmesine yönelik bu
e ilave olarak üniversiteler, diğer kurumlar ve özel sektör tarafından
gerek münferiden gerek işbirliği halinde birçok proje yürütülmektedir.
rneğin, Bakanlık ile ebze Teknik niversitesi arasında Akıllı Tarım
ygulamaları şbirliği rotokolü’nün imzalanmasıyla akıllı tarım tekniklerine
yönelik araştırma, geliştirme, uygulama ve eğitim faaliyetlerini yürütmek üzere
niversite bünyesinde Akıllı Tarım Araştırma ve ygulama erkezi ATA
kurulmuştur Anonim, 0ı
Diğer kamukurumlarıtarafından yürütülen projelere, A Bölge alkınma
daresi Başkanlığı ile TBTA ZAY Teknolojileri Araştırma nstitüsü
işbirliğinde 0 yılında başlatılan Hassas Tarım ve ürdürülebilir
ygulamaların Yaygınlaştırılması rojesi A, Harran niversitesi
A Yenilenebilir nerji ve nerji erimliliği erkezi A Y’nin
yürüttüğü ulama ompalarında nerji verimliliğinin Arttırılması ilot rojesi
Anonim, 0b örnek olarak verilebilir.
Ş ulama ompalarırimliliğinin Arttırılması ilo
R İİ İR
alu lm llr
ablosuz iletişim, iki nokta arasında veya daha fazla noktanın oluşturduğu
ağ üzerinde gerçekleşen bilgi aktarımının her
olmaksızın yapılabilmesi olarak tanımlanabilir. Dünya çapında uydu ile
gerçekleştirilen kablosuz iletişim, daha küçük alanlardaB
teknolojiler ile gerçekleştirilmektedir
.Tarımda kullanılan kablosuz iletişim teknolojileri ile iletişim
İ
İ
2
Hücresel ağ
Ağ taşıyıcısamı km
ablosuz ağlar, tarımda, iklim, toprak ve bitkilere ait öz
performansının belirlenmesi amacıyla kullanılan sensörler ile iletişimi
sağlayarak kablosuz ağ teknolojisini oluştururlar. ablolu sensör ağları, her ne
kadar güvenli ve sağlam bir iletişim imkânı sunuyor olsa da arazi şartlarında
kablo kullanımının zor olması ve kablolardaoluşabilecek kopuklukların veri
iletimini aksatması göz önüne alındığında kablosuz sensörler tercih
edilmektedir. Ayrıca,ablosuz sensör ağlarının kullanılması, veri iletim hızının
üksek olması, hareketli sistemlerden veri elde edilebilmesi, elde e
162
verilerin uzak bilgisayarlara iletilebilmesi ve maliyetinin düşük olması gibi
avantajlar sağlamaktadır nal ve Topakçı, 0.
lr r
ı, akıllı nesneler ve sensörler arasındaki ağı
tanımlamakta olup ngilizcede “nternet of Things” olarak geçtiğinden oT
olarak da ifade edilir ztaş arlı, 00. Bu sistem, nesneleri
oldukları adresleri aracılığıyla or hizmet etmek üzere
birbirleriyle etkileşime girmesine ve çevredeki akıllı bileşenlerle işbirliği
yapmasına olanak tanır Akben ve Avşar, 0 ve bunun sonucunda da her an
eri alınması, izlenmesi ve analiz edilmesi mümkün olmaktadır
ztaş arlı, 00.
esnelerin interneti teknolojisinin, fiziksel ortam ve diğer nesnelerin
ağ üzerinden bağlanarak esnek çözümler sunabilmesi; dolayısıyla veri güdümlü
akıllı tarım uygulamalarında kullanılabilmesinin Dayıoğlu v., 0 tarıma
sağladığı birçok fayda bulunmaktadır. mez 0, tarımda
nesnelerin interneti teknolojilerinin kullanımına yönelik olarak yaptıkları
literatür taraması sonucunda, arımda kullanılması ile elde
edilen faydaları;
• Donanım ve yazılım kaynaklarından ve elde edilen büyük miktarda
veriden yararlanılarak kentsel ve kırsal alanlarda topluluk tarımı
yapılması,
• ıda üretiminin izlenebilirliği sayesinde karar vermede gerçek zamanlı
verilerin kullanılması ile maliyetlerin ve girdi israfının azaltılmasına
olanak tanıması,
• retici ile tüketici arasında doğrudan bir ilişki kurulmasına izin veren iş
modellerinin oluşturulması,
• rün izleme ile maliyetlerin düşürülmesine olanak sağlaması ve
hırsızlığın önlenmesi,
• ensörler vasıtasıyla elde edilen sıcaklık, hava ve toprak nemi değerlerine
göre çalışan otomatik sulama sistemleri,
• Daha fazla işleme ve analiz için sensör ağları kullanılması aracılığıyla
çevresel parametrek toplanması,
• perasyonel verimliliği ve üretkenliği artırmak için büyük miktarda
şeklinde sıralamışlardır.
163
verilerin uzak bilgisayarlara iletilebilmesi ve maliyetinin düşük olması gibi
avantajlar sağlamaktadır nal ve Topakçı, 0.
lr r
ı, akıllı nesneler ve sensörler arasındaki ağı
tanımlamakta olup ngilizcede “nternet of Things” olarak geçtiğinden oT
olarak da ifade edilir ztaş arlı, 00. Bu sistem, nesneleri
oldukları adresleri aracılığıyla or hizmet etmek üzere
birbirleriyle etkileşime girmesine ve çevredeki akıllı bileşenlerle işbirliği
yapmasına olanak tanır Akben ve Avşar, 0 ve bunun sonucunda da her an
eri alınması, izlenmesi ve analiz edilmesi mümkün olmaktadır
ztaş arlı, 00.
esnelerin interneti teknolojisinin, fiziksel ortam ve diğer nesnelerin
ağ üzerinden bağlanarak esnek çözümler sunabilmesi; dolayısıyla veri güdümlü
akıllı tarım uygulamalarında kullanılabilmesinin Dayıoğlu v., 0 tarıma
sağladığı birçok fayda bulunmaktadır. mez 0, tarımda
nesnelerin interneti teknolojilerinin kullanımına yönelik olarak yaptıkları
literatür taraması sonucunda, arımda kullanılması ile elde
edilen faydaları;
• Donanım ve yazılım kaynaklarından ve elde edilen büyük miktarda
veriden yararlanılarak kentsel ve kırsal alanlarda topluluk tarımı
yapılması,
• ıda üretiminin izlenebilirliği sayesinde karar vermede gerçek zamanlı
verilerin kullanılması ile maliyetlerin ve girdi israfının azaltılmasına
olanak tanıması,
• retici ile tüketici arasında doğrudan bir ilişki kurulmasına izin veren iş
modellerinin oluşturulması,
• rün izleme ile maliyetlerin düşürülmesine olanak sağlaması ve
hırsızlığın önlenmesi,
• ensörler vasıtasıyla elde edilen sıcaklık, hava ve toprak nemi değerlerine
göre çalışan otomatik sulama sistemleri,
• Daha fazla işleme ve analiz için sensör ağları kullanılması aracılığıyla
çevresel parametrek toplanması,
• perasyonel verimliliği ve üretkenliği artırmak için büyük miktarda
şeklinde sıralamışlardır.
Büyük Veri v r al
erinin bilişim teknolojisi terminolojisindeki anlamı, sayısal ortaml
kaydedilen, depolanan, işlenen veya taşınan fakat tek başına anlamı olmayıp
organize edilerek anlamlı hale dönüştürülmemiş bitler veya bilinenler olarak
tanımlanabilmektedir. Bilgisayar ve internet teknolojilerindeki gelişmeler
daha çeşitli,daha çok ve daha hızlı toplanan veriler ise büyük veriyi
meydana getirmektedir üsbeci,
Büyük verinin analiz edilebilmesi için öncelikle, organize edilerek
iltrelenmesi ve sonra tablo ve grafiklerle desteklenerek anlamlı hale getiril
tedir. Büyük verinin iyi bir şekilde analiz edilerek anlamlandırılması
ile işletmeler akıllı yönetim stratejileri uygulama şansına erişir. Bunun için de
işletmeleriniyi tanımlanmış bir veri yönetimi stratejisi oluşturması önemlidir.
Büyük vebir veri tabanı yazılımı aracı tarafından büyük boyutlu ve
karmaşık yapıda olması ve genişaralıkları nedeniyle başarılı bir şekilde
işlenemez Akben ve Avşar, 0.
Ham haldeki büyük verinin eksik verilerin tamamlanması, tekrarların
ayıklanması, dönüştürme, bütünleştirme, boyut indirgeme vb. ile ön işleme
yapılarak analiz edilebilecek hale getirilmesi ve sonrasında veri madenciliği
modelleri kurularak yorumlanması ile daha anlamlı bilgi haline getirilmesi
süreci veri madenciliği olarak adlandırılmaktadır andıkçı ve Aydilek, 0.
eri madenciliği modelleri, sınıflama ve regresyon, kümeleme
uralları şeklinde üç grupta toplanabilir kur, 0.
Tarımda büyük veri araçları, hassas tarımda, verilerin toplanması, analiz
ve işlenmesigerektiğinden verimliliğin maksimize edilmesi için
kullanılır. üresel onumlandırma istemi , oğrafi Bilgi istemi
ve Değişken ranlı Teknoloji A, hassas tarımda kullanılan ve büyük
veriye dayanan teknolojilerdendir. Akıllı tarımda ise fonksiyonlar, değişkenler
ve kavramlar arasındaki ilişkiler, tarımsal değer zinciri ve iş süreçleri gibi
büyük veri analitiği uygulamaları ile anlamlandırılır andeepa
Bulut Teknolojisi
zak bilgisayarlara verilerin depolanması il aklanmasının yanı
sıra internet üzerinden erişim sağlanarak verilerin işlenmesi ve yorumlanmasını
sağlayan yazılımları da içeren platformdur. Bulut bilişim sayesi
kullanıcıların bilgi teknolojileri maliyetleri düşmektedir veriler üzerinde işlem
rün, hava durumu, toprak, pazar, pestisitler ve reçeteler vb. hakkında
bilgiler ile çiftçilerin tarımsal süreçlerle ilgili deneyimlerine ilişkin veri
tabanları bulutta saklanabilir ve kolayca alınabilir. odern bu
164
araçların, çevrimiçi dil çeviri mekanizmalarına sahip olması ile bulut
sisteminde farklı dillerde depolanan bilgiler, çiftçinin ana diline çevrilebilir ve
bu da çiftçilerin, arz ve talebe göre üretim yapmalarına yardımcı olur. Bulutta
i tabanlarından çevrimiçi uzman tavsiyesi alınabileceği gibi
ayrıca, hava tahmini sağlayarak iklime göre ürün seçilmesi veya üretime
yönelik faaliyetlerin zamanının planlanmasında etkili olur
Bulut sistemlerinin tarımda kullanımınailişkin olarak, büyük boyutlarda veri
üreten ve işleyen zaktan Algılama A ve oğrafi Bilgi istemleri B
örnek olarak verilebiliretin v
Robot Teknolojisi
lar da dâhil olmak üzere tarımsal üretimde kullanıla
türlü otomatik kontrol ve yapay zekâ teknikleri, tarımsal otomasyon ve robotik
süreçlerolarak adlandırılır. Tarım robotları; otonom HA ve traktörler ile
ik kolları üzey v
zekânın belirlediği tarımsal faaliyetlerin yürütülmesi içindir liveira v
Tarımsal robotik sistemlere yapılan yatırımlar, kısa vadede izleme ve hasat
etkinliği, uzun sağlamaktadır liveira
Tarımda robotların kullanılmaya başlanması ile verim ve kalite artmakta,
üretim maliyetleri azalmakta, ağır tarımsal işlerdeki insan iş gücü azalmakta,
ayrıca üretim süreçlerinde tarım kimyasallarına maruziyet, tekrarlayan ve
zorlayıcı hareketler gibi sağlık ve güvenliği etkileyebilecek risk
kalkmaktadır.
Tarım robotlarını, kullanım amaçlarına göre ayrı kategoride incelemek
mümkündür liveira v
kim ncesi Arazi Hazırlığı için Tarımda obotik ygulamalar
kim ve Dikim için Tarımd
Tarımda Bitne Yönel
Tarımda Hasat çin obotik ygulamalar
Tarımda erim Tahmini ve enotipleme için obotik ygulamalar
Tarımsal robotlar yalnız bitkisel üretimde değil hayvansal üretimde de
ullanılmaktadır. Hayvancılıkta kullanılan robot teknolojisine örnek olarak, süt
sağım, yemleme, yem itici, ahır temizleme, buzağı mama robotları sayılabilir
zgüven, 0.
165
araçların, çevrimiçi dil çeviri mekanizmalarına sahip olması ile bulut
sisteminde farklı dillerde depolanan bilgiler, çiftçinin ana diline çevrilebilir ve
bu da çiftçilerin, arz ve talebe göre üretim yapmalarına yardımcı olur. Bulutta
i tabanlarından çevrimiçi uzman tavsiyesi alınabileceği gibi
ayrıca, hava tahmini sağlayarak iklime göre ürün seçilmesi veya üretime
yönelik faaliyetlerin zamanının planlanmasında etkili olur
Bulut sistemlerinin tarımda kullanımınailişkin olarak, büyük boyutlarda veri
üreten ve işleyen zaktan Algılama A ve oğrafi Bilgi istemleri B
örnek olarak verilebiliretin v
Robot Teknolojisi
lar da dâhil olmak üzere tarımsal üretimde kullanıla
türlü otomatik kontrol ve yapay zekâ teknikleri, tarımsal otomasyon ve robotik
süreçlerolarak adlandırılır. Tarım robotları; otonom HA ve traktörler ile
ik kolları üzey v
zekânın belirlediği tarımsal faaliyetlerin yürütülmesi içindir liveira v
Tarımsal robotik sistemlere yapılan yatırımlar, kısa vadede izleme ve hasat
etkinliği, uzun sağlamaktadır liveira
Tarımda robotların kullanılmaya başlanması ile verim ve kalite artmakta,
üretim maliyetleri azalmakta, ağır tarımsal işlerdeki insan iş gücü azalmakta,
ayrıca üretim süreçlerinde tarım kimyasallarına maruziyet, tekrarlayan ve
zorlayıcı hareketler gibi sağlık ve güvenliği etkileyebilecek risk
kalkmaktadır.
Tarım robotlarını, kullanım amaçlarına göre ayrı kategoride incelemek
mümkündür liveira v
kim ncesi Arazi Hazırlığı için Tarımda obotik ygulamalar
kim ve Dikim için Tarımd
Tarımda Bitne Yönel
Tarımda Hasat çin obotik ygulamalar
Tarımda erim Tahmini ve enotipleme için obotik ygulamalar
Tarımsal robotlar yalnız bitkisel üretimde değil hayvansal üretimde de
ullanılmaktadır. Hayvancılıkta kullanılan robot teknolojisine örnek olarak, süt
sağım, yemleme, yem itici, ahır temizleme, buzağı mama robotları sayılabilir
zgüven, 0.
Yapay zekâ
Yapay zekâ, mevcut verilerin teşekkül ettiği yapıyı, çeşitli algorit
yardımıyla en iyi şekilde tespit ederek bu yapı nedeniyle ortaya çıkabilecek
sonuçların, gelmeye devam eden verilerle birlikte değerlendirilerek en olası
sonuçları tahmin eden teknoloji olarak tanımlanabilir. zellikle insansı robot
pay zekâ ve yapay sinir ağları çalışmalarını hızlandırmış olup
yapay sinir ağları canlılardaki sinir ağlarından esinlenilerek geliştirilmiştir
ztürk ve ahin, 0. Buna göre, bilgisayarlar önce bir öğrenme sürecinden
geçer ve daha sonra öğrendikleri ile karşılaştığı durumlara tepki verir Batal,
Tarımda yapay zekânın modelleme ve simülasyon teknikleri ile birlikte
kullanılması, gerçek zamanlı bilgi üretimi, otomatikleştirilmiş uzman sistemler,
otonom traktörler ve robotik uygulamalar geliştirilerek tarım sektöründe
kullanılmasına olanak sağlamıştır zgüven, 0.
R İİ GR
Uaa lgılama U ra lg mlr
A, yeryüzündeki coğrafi yapılar hakkında herhangi bir fiziksel temas
olmaksızın, hava araçları ve uydular aracılığıyla yer yüzeyinden yansıyan ve
yayılan enerjinin algılanarak kaydedilmesi esasına dayanarak bilgi edinilmesidir
Balık anlı, 0.
B, coğrafi mekân ve konum verilerinin alınması, toplanması, depolanması
ve bu büyük verinin mekânave konuma dayalı süreçlere ilişkin karaların
verilmesi için işlenmesi, yönetilmesi ve analizi ve verilerin sorgulanmasına ve
sunulmasına olanak sağlayan donanım, yazılım, coğrafi verive yöntemler
bütünüdür Yüksel ve eral, 00.
zaktan algılama teknolojileri yardımıyla yeryüzünden farklı zaman
aralıklarında alınan farklı konumsal ve spektral çözünürlükteki görüntülerin,
farklı konumsal veriler ile entegrasyonu coğrafi bilgi sistemleri oluşturularak
yapılmaktadır avzoğlu ve ölkesen, 0.
166
Ş 17.B’de veri atmanları ve erilerin Haritaya Aktarılması
B veri tabanında çok farklı kaynaklardan gelen yağış, sıcaklık, toprak,
arazi kullanımı, yükseklik, yolla
lecek konu belirli bir metot dâhilinde sorgula
yeni bilgiler üretilmektedir Anonim, 0
B, tarımda rekolte tahmini, verim haritası, bitki deseni ile çayır, mera ve
anlarının belirlenmesi, bitki gelişiminin izlenmesi, verim haritası,
ancı ot ve anomali tespiti, gübre haritalaması, hayvansal üretim işletmeleri
ve hayvan sayılarının türlerine göre tespiti, hayvan hareketlerinin gözlenmesi,
renaj etütleri ile toprak tasnifi gibi alanlarda yapılan
gözlem ve analizler ile arazi varlığı ve su kaynaklarının korunması ve tarım ve
hayvancılığa ilişkin tahminler ve planlamaların yapılabilmesine ve erken uyarı
sistemlerinin oluşturulmasına olanak tanımaktadır Anonim, 0
TA tarafından yürütülen ve TBTA’ın desteklediği lusal era
Yönetim ve ullanım rojesi kapsamında, B yardımıyla iklim,
topoğrafik haritaların çakıştırılması ile homojen
sında bu alanlardaki 444 noktadan yapılan vejetasyon ölçümleri ile her
ir homojen alanın vejetasyon tipi ile mera durum sınıfı tespit edilmiş ve bu
verilere göre meraları kalite derecesine göre sınıflayan haritalar geliştirilmiştir
Avağ v
167
Ş 17.B’de veri atmanları ve erilerin Haritaya Aktarılması
B veri tabanında çok farklı kaynaklardan gelen yağış, sıcaklık, toprak,
arazi kullanımı, yükseklik, yolla
lecek konu belirli bir metot dâhilinde sorgula
yeni bilgiler üretilmektedir Anonim, 0
B, tarımda rekolte tahmini, verim haritası, bitki deseni ile çayır, mera ve
anlarının belirlenmesi, bitki gelişiminin izlenmesi, verim haritası,
ancı ot ve anomali tespiti, gübre haritalaması, hayvansal üretim işletmeleri
ve hayvan sayılarının türlerine göre tespiti, hayvan hareketlerinin gözlenmesi,
renaj etütleri ile toprak tasnifi gibi alanlarda yapılan
gözlem ve analizler ile arazi varlığı ve su kaynaklarının korunması ve tarım ve
hayvancılığa ilişkin tahminler ve planlamaların yapılabilmesine ve erken uyarı
sistemlerinin oluşturulmasına olanak tanımaktadır Anonim, 0
TA tarafından yürütülen ve TBTA’ın desteklediği lusal era
Yönetim ve ullanım rojesi kapsamında, B yardımıyla iklim,
topoğrafik haritaların çakıştırılması ile homojen
sında bu alanlardaki 444 noktadan yapılan vejetasyon ölçümleri ile her
ir homojen alanın vejetasyon tipi ile mera durum sınıfı tespit edilmiş ve bu
verilere göre meraları kalite derecesine göre sınıflayan haritalar geliştirilmiştir
Avağ v
Şekil 18.era Durum ınıfları Haritası Avağ v
aı aa raları
veya HA olarak adlandırılan araçlar, aerodinamik kuvvetlerin
etkisiyle havada durabilen ve kullanıcısı tarafından yerden kontrol edilerek veya
önceden programlanarak uçurulan araçlar olup tarımda ürün ve arazi
haritalaması, bitki hastalık ve zararlılarının, su stresinin tespiti, gübrelemenin
planlanması, tarımsal ilaçlama ile verim ve olgunluk tahminleri gibi süreçlerde
kullanılmaktadır. Ayrıca,tozlaş ız hava aracıkullanımı
olanaklarının araştırılmasına yönelik yürütülen çalışmada, geliştirilen gr
ağırlığın insansız hava aracınınbitkiye zarar vermeden çiçekleri
dölleyebileceği saptanmış olup otomatik pilot ile bitki tozlaşmasını yapa
sistemler üzerinde çalışılmaktadır Aslan v
Ş Tarımda HA kullanımı Talaviya v
168
Otonom Traktörler ve Robotlar
Toprağın ekime hazırlanmasında, ışık görüntüleme,
algılama ve menzil, video kameralar ile donatılan ve bu sayede yolundaki sabit
lleri algılayarak durabilenveya yeni yol atayarak işine
devam edebilen otonom traktörler ve robotlardan yararlanılmakta Husti, 0
olup sistemin başarısı, kullanılan robotların arazi şartlarına, örneğin engebeli,
sarp vb. arazi şartlarına uygun hassasiyete sahip olup olmamasına bağlıdır.
Ayrıca otonom traktörler hareket yolu haritasına sahipse, toprak işlemenin yanı
sıra ekim, ilaçlama ve hasatta da kullanılabilmektedir zgüven, 0.
Şil 20.
sıra yapısını tanıyarak sıra boyunca hareket edebilen ve yabancı
otlar ile kültür bitkisini ayırabilen bir kamera sistemi sayesinde yabancı otların
yok edilmesini sağlayan mekanik yabancı ot kontrol robotları, salatalık, elma
hasat robotları, süt sağım robotu, buzağı mama robotu,
robotu gibi robotlar geliştirilmiştir zgüven, 0.
Hasat teknolojileri
tonom hasat sistemleri, mahsulün tespit edilmesi ve robotun tarlada
yönlendirilebilmesi için makine görüşü ve mahsulü tutmak veya toplamak için
gereken aktüatörlerin kullanımı şeklinde iki bileşenden oluşmaktadır. Yapay
görme, hasatta önemli bir role sahiptir, çünkü hasadın başarısı büyük ölçüde
buna bağlıdır. Bu nedenle makine görüşü, hasat edilecek meyve ve sebzeleri
şekil veveya renge göre yaprak ve dallarından ayırabilecek şekilde
geliştirilmelidir ahmadian ve idyartono, 0.
Hâlihazırda kullanımda olan hasat robotları, ya bir mobil hasat sistemi ya da
ı şeklinde çalışmaktadır. Ananas, elma gibi meyvelerin hasadı,
169
Otonom Traktörler ve Robotlar
Toprağın ekime hazırlanmasında, ışık görüntüleme,
algılama ve menzil, video kameralar ile donatılan ve bu sayede yolundaki sabit
lleri algılayarak durabilenveya yeni yol atayarak işine
devam edebilen otonom traktörler ve robotlardan yararlanılmakta Husti, 0
olup sistemin başarısı, kullanılan robotların arazi şartlarına, örneğin engebeli,
sarp vb. arazi şartlarına uygun hassasiyete sahip olup olmamasına bağlıdır.
Ayrıca otonom traktörler hareket yolu haritasına sahipse, toprak işlemenin yanı
sıra ekim, ilaçlama ve hasatta da kullanılabilmektedir zgüven, 0.
Şil 20.
sıra yapısını tanıyarak sıra boyunca hareket edebilen ve yabancı
otlar ile kültür bitkisini ayırabilen bir kamera sistemi sayesinde yabancı otların
yok edilmesini sağlayan mekanik yabancı ot kontrol robotları, salatalık, elma
hasat robotları, süt sağım robotu, buzağı mama robotu,
robotu gibi robotlar geliştirilmiştir zgüven, 0.
Hasat teknolojileri
tonom hasat sistemleri, mahsulün tespit edilmesi ve robotun tarlada
yönlendirilebilmesi için makine görüşü ve mahsulü tutmak veya toplamak için
gereken aktüatörlerin kullanımı şeklinde iki bileşenden oluşmaktadır. Yapay
görme, hasatta önemli bir role sahiptir, çünkü hasadın başarısı büyük ölçüde
buna bağlıdır. Bu nedenle makine görüşü, hasat edilecek meyve ve sebzeleri
şekil veveya renge göre yaprak ve dallarından ayırabilecek şekilde
geliştirilmelidir ahmadian ve idyartono, 0.
Hâlihazırda kullanımda olan hasat robotları, ya bir mobil hasat sistemi ya da
ı şeklinde çalışmaktadır. Ananas, elma gibi meyvelerin hasadı,
robotik kolların ucunda yer alan hassas vantuzlar ile yapılmakta olup buna
yumuş hasat denmektedir. ilek, biber vb. gibi sebze ve meyveler, bir kesici uç
ile donatılmış robot kollu sistemler ile hasat edilmektedir. Burada önemli olan,
meyvenin sapının yerinin iyi tespit edilm
kesilmesinin sağlanmasıdır ., 0. Ayrıca, aja v
inken’in yeraltını görebilen bir robot geliştirdiğini bildirmekte
Ş Biberin sapını keserek hasat etmek için bir kesici uç ile donatılmış
ayaılı r uygulamalar
Hassas hayvancılık, üretim süreçlerini hassas bir şekilde kontrol ederek,
üretim ve üremeyi iyileştirmeyi, insan ve hayvan refahını artırmayı ve çevresel
i azaltmayı hedeflemektedir. Bu kapsamda üretim süreçlerinin hassas bir
şekilde kontrolünün sağlanması gerekliliği hayvan bireyi, hayvan grubuyla ilgili
veya çevresel parametreleri kaydeden dijital teknolojilerin önemini
tırmaktadır. roher v
Hayvansal üretimde kullanılan ve sürü yönetimini sağlayan temel dijital
teknolojiler, elektronik kayıt, sağım, beslenme, kızgınlık ve sağlık durumu
takipleri ile ahır ortamının optimizasyonudur. Bağlantılı ürü Yönetimiiçin
sürüdeki tüm hayvanlar özel sensörlerle donatılmakta ve sistem, sensörlerden
gelen veriler sayesinde sürü yöneticisine ile gebe ya da hasta hayvanlarla
ilgili bilgi göndermektedir. Ayrıca, son yıllarda geliştirilen adyo rekansı
Tanımlama istem iketi ile hayvanların
tanımlanması, performansları ve üretim durumlarının tespiti mümkün
olmaktadır. ökçe v
170
Ş Hayvan hareketliliğinin kesintisiz olarak izlenmesini sağlayan
nsan gücü olmaksızın sağım yapabilen ve sütün
sıcaklığı, iletkenliği ve rengi, sağım hızı ve sağım süresinde değişiklikler veya
her bir memeden salgılanan süt miktarı ile ineğin ağırlığı, hareketliliği ve
ruminasyon için harcanan zamanı ölçebilen otomatik sağım sistemleri,
elektronik hassas ölçüm sistemine sahip yem hazırlama, karıştırma ve dağıtma
makineleri, hayvanların günlük kesif yem tüketim düzeyini ayarlayan, öğün
tarı ve öğün sıklığını kontrol eden ve hayvanın kendisi için belirlenen
günlük toplam yemin tüketilmeyen miktarını da saptayan otomatik tanıma
sistemi ile birlikte çalışan otomatik otomatik konsantre besleyiciler gibi dijital
teknolojiler ökçe v ile kanatlı üretiminde yumurta sayımı, kanatlı
tartımı veya çevre ve yemleme kontrolleri gibi teknolojiler kullanılmaktadır
SONUÇ
Tarımsal üretimde çevreye zarar vermeden verimin artırılması ve kayıpların
önlenmesi amacıyla dijital teknolojilerin kullanılması ile yeni bir tarım anlayışı
gelişmiş olup buna göre, üretim alanları kesintisiz olarak izlenmekte ve böylece
erin değerlendirilmesi sonucunda çok daha doğru kararlar
alınarak sürdürülebilir bir tarımsal üretimyapılabilmektedir. Ayrıca, teknoloji
sayesinde geliştirilen hidrokültür, dikey tarımsal üretim gibi yeni teknikler ile
tarımın çevre şartlarına olan bağımlılığı ortadan kaldırılmakta ve bu sayede
şehirlerde, çöllerde hatta yer çekimsiz ortamlarda dahi üretim yapılması
mümkün olmaktadır.
Bakanlığın akıllı tarım uygulamalarına yönelik pekçok uygulama geliştirmiş
olması ve projeler yürütmesine rağmen, bu uygulamaların ithal ve pahalı bir
teknoloji olması, üreticilerin yetersiz seviyedeki dijital okurıkları ile
171
Ş Hayvan hareketliliğinin kesintisiz olarak izlenmesini sağlayan
nsan gücü olmaksızın sağım yapabilen ve sütün
sıcaklığı, iletkenliği ve rengi, sağım hızı ve sağım süresinde değişiklikler veya
her bir memeden salgılanan süt miktarı ile ineğin ağırlığı, hareketliliği ve
ruminasyon için harcanan zamanı ölçebilen otomatik sağım sistemleri,
elektronik hassas ölçüm sistemine sahip yem hazırlama, karıştırma ve dağıtma
makineleri, hayvanların günlük kesif yem tüketim düzeyini ayarlayan, öğün
tarı ve öğün sıklığını kontrol eden ve hayvanın kendisi için belirlenen
günlük toplam yemin tüketilmeyen miktarını da saptayan otomatik tanıma
sistemi ile birlikte çalışan otomatik otomatik konsantre besleyiciler gibi dijital
teknolojiler ökçe v ile kanatlı üretiminde yumurta sayımı, kanatlı
tartımı veya çevre ve yemleme kontrolleri gibi teknolojiler kullanılmaktadır
SONUÇ
Tarımsal üretimde çevreye zarar vermeden verimin artırılması ve kayıpların
önlenmesi amacıyla dijital teknolojilerin kullanılması ile yeni bir tarım anlayışı
gelişmiş olup buna göre, üretim alanları kesintisiz olarak izlenmekte ve böylece
erin değerlendirilmesi sonucunda çok daha doğru kararlar
alınarak sürdürülebilir bir tarımsal üretimyapılabilmektedir. Ayrıca, teknoloji
sayesinde geliştirilen hidrokültür, dikey tarımsal üretim gibi yeni teknikler ile
tarımın çevre şartlarına olan bağımlılığı ortadan kaldırılmakta ve bu sayede
şehirlerde, çöllerde hatta yer çekimsiz ortamlarda dahi üretim yapılması
mümkün olmaktadır.
Bakanlığın akıllı tarım uygulamalarına yönelik pekçok uygulama geliştirmiş
olması ve projeler yürütmesine rağmen, bu uygulamaların ithal ve pahalı bir
teknoloji olması, üreticilerin yetersiz seviyedeki dijital okurıkları ile
birleşince dijital teknolojilerin yaygınlaşması hayli yetersiz kalmaktadır. Akıllı
tarımın yaygınlaştırılabilmesi için öncelikle yerli teknolojiler geliştirilerek
uygulamaya konmalı, üreticiler eğitimlerle bilgilendirilmeli ve uygulama için
özendirici teşviklerle verilmelidir. Tüm bunlara ilave olarak, akıllı tarım
uygulamalarını tek başına hayata geçirmesinin ekonomik olmayacağı tarım,
hayvancılık ve balıkçılık işletme büyüklükleri belirlenerek bu büyüklüğün
altındaki işletmelerin örgütlenerek akıllı tarıma geçmeleri teşvik edilmelidir.
Akıllı tarıma geçmek için örgütlenemeyecek kadar az sayıda ve küçük
işletmeler ise permakültür iyi tarım ve organik tarım gibi uygulamalar ile
ekonomik güçlerinin artırılması için desteklenmelidir.
172
REFERANSLAR
Akben, ., Avşar, . .0. ndüstri 4.0 ve aranlık retim enel Bir
Bakış. Türk osyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, isan
ayı, Hasan alyoncu niversitesi, aziantep
?
rişim tarihi 4.0.0
Anonim, 0. Bulut Bilişim. Bilgi Teknolojileri ve letişim urumu, Ankara,
asım 0
Tarım ve rman Bakanlığı ılı Faaliy
AAYT A.pdf tarimorman.gov.tr rişim tarihi ..0
Tarım tratejisi eliştirilmesinin Destekle
roje Açılış alıştayı aporu 4 asım 0 Ankara.
Tarım ve rman Bakanlığı ılı Faaliyet aporu
AA4B0YT0A.pdf rişim tarihi
Tarım ve rman Bakanlığı ılı F
YT0A0v.pdf rişim
Tarıma Diitalleme Sürüyor. Tarım ve rman Bakanlığı
or, rişim tarihi 0..0
Akıllı Tarım Bilgi Teknoloileri ve letiim urumu Sektrel
Aratırmalar ve Stratei elitirme Dairesi Bakanlığı
rişim tarihi
Traktrlere tomatik Dümenleme Sistemi
kapsamına gelitirilen prototip
00, rişim
nsansız ava Araları
44 , rişim tarihi ..0
üne illi enter ivot Sulama Sistemi
173
REFERANSLAR
Akben, ., Avşar, . .0. ndüstri 4.0 ve aranlık retim enel Bir
Bakış. Türk osyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, isan
ayı, Hasan alyoncu niversitesi, aziantep
?
rişim tarihi 4.0.0
Anonim, 0. Bulut Bilişim. Bilgi Teknolojileri ve letişim urumu, Ankara,
asım 0
Tarım ve rman Bakanlığı ılı Faaliy
AAYT A.pdf tarimorman.gov.tr rişim tarihi ..0
Tarım tratejisi eliştirilmesinin Destekle
roje Açılış alıştayı aporu 4 asım 0 Ankara.
Tarım ve rman Bakanlığı ılı Faaliyet aporu
AA4B0YT0A.pdf rişim tarihi
Tarım ve rman Bakanlığı ılı F
YT0A0v.pdf rişim
Tarıma Diitalleme Sürüyor. Tarım ve rman Bakanlığı
or, rişim tarihi 0..0
Akıllı Tarım Bilgi Teknoloileri ve letiim urumu Sektrel
Aratırmalar ve Stratei elitirme Dairesi Bakanlığı
rişim tarihi
Traktrlere tomatik Dümenleme Sistemi
kapsamına gelitirilen prototip
00, rişim
nsansız ava Araları
44 , rişim tarihi ..0
üne illi enter ivot Sulama Sistemi
0AA0T0.pdf , rişim tarihi
Yerli ilaçlama rob
indi.jpg, rişim tarihi ..0
Tarıma Teknoloik Dnüümler ruu alıma Belgesi
Tarım rman rası,
a0Belgesi.pdf, rişim tarihi 0.
ı Akıllı Tarım Uygulamaları ile likili roelerimiz. eze
Teknik niversitesi Akıllı Tarım Uygulama erkezi
niversitesi Akıllı Tarım Araştırma ve ygulama erkezi gtu.edu.tr,
rişim Tarihi ..0
Sulama ompalarına neri Verimliliğinin Arttırılması ilot
arttiril, rişim
assas Tarım ve Sürürüleilir Uygulamaların
aygınlatırılması roesi. anayi ve Teknoloji Bakanlığı A Bölge
alkınma daresi Başkanlığı, http.gap.gov.trgap
.html, rişim tarihi
oğrai Bilgi Sisteminin Bileenleri Nelerir
nelerdir , rişim tarihi .0.0
oğra emlerinin Tarıma ullanılması
kullanilmasi.html, rişim tarihi .0.0
şbilir, Z nsansız ava Aralarının A-
Drone Tarıma ullanımı.
.pdf rişim
Avağ, A., imşek, ., zun ., zgöz . ., Aksakal, ., Dumlu, .,
Başkan, . 0.lusal era ullanım ve Yönetim rojesi eri
Tabanı alışmaları. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 0
174
0. Yapay Zekâ ygulamaları ve Yapay Zekânın eleceği.
Balık anlı, . Uzaktan Algılama Ders Notları
httpsavesis.yildiz.edu.tr donloadfile fbalik, rişim tarihi
etin, ., efise Yaman, ., abah ., Ayday, .,
Bilişim loud omputing Teknolojisinin zaktan Algılama ve oğrafi
Bilgi istemlerine ygulama lanakları. Türkiye Ulusal Fotogrametri ve
Uzaktan Algılama Birliği VII. Teknik SempozyumuTAB’0,
ayıs 0, T, Tr
Dayıoğlu, . A., ğur, ., Türker, .larda esnelerin nternet
Teknolojisinin ygulanması Tasarım ve rototip eliştirme.
aziosmanpaşa niversitesi Ziraat akültesi Dergisi, 0 k
sayı,
Demirel Atasoy, Z., elioğlu, H., leri, ., ezici, oç, .
ürkiye’de Akıllı Tarımın evcut Durum aporu. Akıllı Tarım
lçin, A. ., ezici, ., ürhan, ., ireli, H.D., ural, .., arataş, A.
. otovoltaik il Destekli üçükbaş obil üt ağım akinasının
ımı. Tarım akineleri Bilimi Dergisi, 0, 4,
mezhabla, ., eal Avils, ., orn, ., rijalva, .,
–
1
ökç 00. ndüstri 4.0 ve Hayvancılık.
luslararası Anadolu Ziraat ühendisliği
roher, T. Heitkmper, ., ttter, . 00. Digital Technology
, page of 0 Agroscope, 00. ublished by
175
0. Yapay Zekâ ygulamaları ve Yapay Zekânın eleceği.
Balık anlı, . Uzaktan Algılama Ders Notları
httpsavesis.yildiz.edu.tr donloadfile fbalik, rişim tarihi
etin, ., efise Yaman, ., abah ., Ayday, .,
Bilişim loud omputing Teknolojisinin zaktan Algılama ve oğrafi
Bilgi istemlerine ygulama lanakları. Türkiye Ulusal Fotogrametri ve
Uzaktan Algılama Birliği VII. Teknik SempozyumuTAB’0,
ayıs 0, T, Tr
Dayıoğlu, . A., ğur, ., Türker, .larda esnelerin nternet
Teknolojisinin ygulanması Tasarım ve rototip eliştirme.
aziosmanpaşa niversitesi Ziraat akültesi Dergisi, 0 k
sayı,
Demirel Atasoy, Z., elioğlu, H., leri, ., ezici, oç, .
ürkiye’de Akıllı Tarımın evcut Durum aporu. Akıllı Tarım
lçin, A. ., ezici, ., ürhan, ., ireli, H.D., ural, .., arataş, A.
. otovoltaik il Destekli üçükbaş obil üt ağım akinasının
ımı. Tarım akineleri Bilimi Dergisi, 0, 4,
mezhabla, ., eal Avils, ., orn, ., rijalva, .,
–
1
ökç 00. ndüstri 4.0 ve Hayvancılık.
luslararası Anadolu Ziraat ühendisliği
roher, T. Heitkmper, ., ttter, . 00. Digital Technology
, page of 0 Agroscope, 00. ublished by
üzey, A., Akıncı, . ., Altan, .00. tonom ara ve Hava Araçları
ile Akıllı Tarım Hasat ptimizasyonu zerine Bir ygulama. Ankara
Hacı Bayram eli niversitesi ktisadi ve dari Bilimler akültesi
Dergisi zel ayı 00 0
P. eriodıcal of The
ciences And zent stvn niversıty aculty of
avzoğlu, T., ölkesen, .0. zaktan Algılama Te
ullanım Alanları. Türkiyee Sürürüleilir Arazi netimi alıtayı
ayıs 0, kan niversitesi, stanbul
üsbeci, . Büyük Veri. eniliki nsan aynakları Uygulamaları ve
rgütsel novasyon Teori rnek lay ve neriler, obel Yayıncılık,
itap Bölümü,
umanoğlu, ., 0. Türkiye’nin üreselekabetçiliği
çin Bir ereklilik larak anayi 4.0 elişmekte lan konomi
tifi. Türkiye anayicileri ve ş Adamları Derneği, art 0,
Yayın o TAD
0. Tarımsal erilerin Değerlendirilmesinde ullanılan eri
adenciliği Teknikleri. Türkiye iraat üenisliği VIII. Teknik
tabı
zgüven,
zgüven, ., .0. Tarım obotlarının ürdürülebilirTarıma atkıları. .
Uluslararası NDA araeniz Sempozyumu Sürürüleilir Tarım
ve evre” 21221
ztaş arlı, . . esnelerin nterneti oT Tabanlı klim Akıllı
Tarım Yaklaşımı. itap Bölümü, rlık lanlama ve Tasarım
Alanına Teori ve Aratırmalar itaı, . Bölümü, 00, Ankara
176
Öztürk, K., ahin, ..inir Ağları ve apay ekya enel
kı. Takvim- 00 Basım Tarihi 0 Aralık
akdemirli, B., Birişik, ., Aslan, H., önmez, ., 0. Türk
Tarımında Dijital Teknolojilerin ullanımı ve Tarım –ıda Zincirinde
Tarım 4
. alkınma lanı -
ve 040 ükerrer sayılı esmi azete
researchgate.net erişim tarihi ..0
andıkçı, Y., Aydilek, .0. Tarımsal eri Analizlerinin eri
adenciliği ile Yapılması. Harran niversitesi ühendislik akültesi
aygılı, ., aya, A. A., alışka rdölek ozal, . Türk
Tarımının loal ntegrasyonu ve Tarım .. zmir Ticaret Borsası,
0, cak 0, zmir
rişim Tarihi .0.0
nal, ., Topakçı, .0. ablosuz ensör Ağı Teknolojisi ve Hassas
Tarım ygulamaları çin rnek Bir odel. Tarım akinaları Bilimi
177
Öztürk, K., ahin, ..inir Ağları ve apay ekya enel
kı. Takvim- 00 Basım Tarihi 0 Aralık
akdemirli, B., Birişik, ., Aslan, H., önmez, ., 0. Türk
Tarımında Dijital Teknolojilerin ullanımı ve Tarım –ıda Zincirinde
Tarım 4
. alkınma lanı -
ve 040 ükerrer sayılı esmi azete
researchgate.net erişim tarihi ..0
andıkçı, Y., Aydilek, .0. Tarımsal eri Analizlerinin eri
adenciliği ile Yapılması. Harran niversitesi ühendislik akültesi
aygılı, ., aya, A. A., alışka rdölek ozal, . Türk
Tarımının loal ntegrasyonu ve Tarım .. zmir Ticaret Borsası,
0, cak 0, zmir
rişim Tarihi .0.0
nal, ., Topakçı, .0. ablosuz ensör Ağı Teknolojisi ve Hassas
Tarım ygulamaları çin rnek Bir odel. Tarım akinaları Bilimi
Yüksel, A., 00. Hassas Tarımda B oğrafi Bilgi
istemleri, A zaktan Algılama, üresel onum Belirleme ve
HA nsansız Hava Araçları Teknolojilerinin ullanımı. Tarımda
Yenilikçi Yaklaşımlar; Sürürüleilir Tarım ve Biyoeitlilik, . Bölüm,
