ArticlePDF Available

Finansal Başarısızlık Risk Tahmini: Çimento Sektörü İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma (Risk Estimation of Financial Failure: A Research on Cement Industry Enterprises)

Authors:

Abstract

İşletmeler faaliyetleri süresince farklı zorluklarla karşı karşıya kalmaktadırlar. Bu zorluklardan biri de finansal yükümlülüklerini zamanında yerine getirememe durumudur. Söz konusu durum işletmenin iç koşullarına veya dış çevre faktörlerine bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Dolayısıyla işletmelerin sağlıklı bir mali yapıya sahip olabilmelerinde finansal risklerinin belirlenmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmada çimento sektöründe faaliyet gösteren ve Borsa İstanbul'da işlem gören işletmelerin Altman, Springate ve Fulmer modelleri aracılığıyla finansal başarısızlık tahmininin yapılması amaçlanmıştır. 2017-2021 dönemini kapsayan çalışma sonucunda işletmelerin finansal başarı/başarısızlık durumlarının modele göre farklılaştığı gözlemlenmiştir. Bununla birlikte gerçekleştirilen analiz sonuçlarına göre tüm modellerde finansal açıdan başarılı olan işletme sayısı 2 olurken, finansal başarısızlık riski taşıyan işletme sayısı da 1 olarak tespit edilmiştir. (During their operations, businesses face various challenges, and one of these challenges is the inability to fulfill their financial obligations on time. This situation can be caused by internal conditions of the business or external environmental factors. Therefore, it is important to identify financial risks for businesses to have a healthy financial structure. In this study, it is aimed to predict financial failure of cement companies operating in Borsa Istanbul through the Altman, Springate and Fulmer models. The study, which covers the period of 2017-2021, reveals that the financial success/failure of companies differs according to the model. However, according to the analysis results, in all models, the number of companies that are financially successful is 2, while the number of companies that carry the risk of financial failure is 1.)
Vol.:6 Issue:2 Year: 2023 Gönderim Tarihi (Recieved): 19.05.2023 KabulTarihi (Acceptance): 21.06.2023
Doi: 10.52736/ubeyad.1299522
ULUSLARARASI BANKACILIK, EKONOMİ VE YÖNETİM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
67
JOURNAL OF INTERNATIONAL BANKING ECONOMY AND MANAGEMENT STUDIES
FİNANSAL BAŞARISIZLIK RİSK TAHMİNİ: ÇİMENTO SEKTÖRÜ
İŞLETMELERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
Hamza YETİK, Öğretim Görevlisi
Karabük Üniversitesi, Rektörlük
ORCİD: 0000-0002-2728-4248
e-mail: hamzayetik@karabuk.edu.tr
Hasan UYGURTÜRK, Prof. Dr.
Karabük Üniversitesi, İşletme Fakültesi
ORCİD: 0000-0002-9252-0155
e-mail: hasanuygurturk@karabuk.edu.tr
ÖZET
İşletmeler faaliyetleri süresince farklı zorluklarla karşı karşıya kalmaktadırlar.
Bu zorluklardan biri de finansal yükümlülüklerini zamanında yerine getirememe
durumudur. Söz konusu durum işletmenin iç koşullarına veya dış çevre faktörlerine
bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Dolayısıyla işletmelerin sağlıklı bir mali yapıya
sahip olabilmelerinde finansal risklerinin belirlenmesi önem arz etmektedir. Bu
çalışmada çimento sektöründe faaliyet gösteren ve Borsa İstanbul’da işlem gören
işletmelerin Altman, Springate ve Fulmer modelleri aracılığıyla finansal başarısızlık
tahmininin yapılması amaçlanmıştır. 2017-2021 dönemini kapsayan çalışma
sonucunda işletmelerin finansal başarı/başarısızlık durumlarının modele göre
farklılaştığı gözlemlenmiştir. Bununla birlikte gerçekleştirilen analiz sonuçlarına göre
tüm modellerde finansal açıdan başarılı olan işletme sayısı 2 olurken, finansal
başarısızlık riski taşıyan işletme sayısı da 1 olarak tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: FİNANSAL BAŞARISIZLIK, ALTMAN Z-SKOR
MODELİ, SPRİNGATE MODELİ, FULMER MODELİ.
Jel Kodları: G30, G32
Journal of International Banking, Economy and Management Studies Vol.:6 Issue:2 Year: 2023, 67-87
Uluslararası Bankacılık, Ekonomi ve Yönetim Araştırmalar Dergisi Cilt:6 Sayı:2 Yıl:2023, 67-87
68
RISK ESTIMATION OF FINANCIAL FAILURE: A RESEARCH ON
CEMENT INDUSTRY ENTERPRISES
ABSTRACT
During their operations, businesses face various challenges, and one of these
challenges is the inability to fulfill their financial obligations on time. This situation
can be caused by internal conditions of the business or external environmental factors.
Therefore, it is important to identify financial risks for businesses to have a healthy
financial structure. In this study, it is aimed to predict financial failure of cement
companies operating in Borsa Istanbul through the Altman, Springate and Fulmer
models. The study, which covers the period of 2017-2021, reveals that the financial
success/failure of companies differs according to the model. However, according to
the analysis results, in all models, the number of companies that are financially
successful is 2, while the number of companies that carry the risk of financial failure is
1.
Keywords: FINANCIAL FAILURE, ALTMAN'S Z-SCORE MODEL,
SPRINGATE MODEL, FULMER MODEL.
Jel Codes: G30, G32
Hamza YETİK, Hasan UYGURTÜRK
FİNANSAL BAŞARISIZLIK RİSK TAHMİNİ: ÇİMENTO SEKTÖRÜ İŞLETMELERİ
ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
69
1. Giriş
Yaşanılan finansal krizler neticesinde çok sayıda büyük işletmenin iflas veya
konkordato ilan etmiş olması finansal başarısızlık tahmini yapılmasının gerekliliğini
ortaya koymaktadır. Finansal krizlere ek olarak Covid-19 gibi küresel salgınlar da tüm
dünyada ve Türkiye’de ekonomiyi olumsuz etkilemiş, söz konusu salgının etkisiyle
beraber birçok işletme kapanmak zorunda kalmıştır. Finansal başarısızlık, likit
akışının mali yükümlülükleri karşılayamama durumu olarak ifade edilmektedir.
Beaver (1966: 71), finansal başarısızlık kavramını işletmenin finansal
yükümlülüklerini yerine getirememe durumu olarak ifade etmiştir.
İşletmelerde başarısızlık nedenleri iki ana grupta incelenmektedir. Bunlar;
işletme içi nedenler ve makroekonomik nedenler olarak ifade edilmektedir.
İşletmelerin başarısız olmasındaki en önemli nedenlerin başında yönetim kaynaklı
nedenler gelmektedir. Sonrasında ise sektör kaynaklı problemler ve doğal afet
kaynaklı nedenler gelmektedir (Terzi, 2011: 2).
İşletmelerin iflas etme potansiyeline sahip olması yöneticiler, çalışanlar,
yatırımcılar, kreditörler ve alacaklılar gibi çeşitli tarafları ilgilendiren önemli bir
konudur. Çünkü bir işletme iflas ettiğinde bahsi geçen tüm taraflar olumsuz
etkilenmektedir (Yuliastary & Wirakusuma, 2014: 379).
Finansal başarısızlık tahmini ne kadar erken yapılırsa, işletme yönetiminin
aksiyon alabilme olasılığı da o oranda artmaktadır. Bu nedenle işletmelerin doğru
aksiyonları alabilmeleri için finansal başarısızlık tahmini analizi yapmaları
gerekmektedir (Tanjung, 2020: 126). Finansal başarısızlık risk tahmininde bulunmak
için literatürde çeşitli modeller yer almaktadır. Başarısızlık tahmininde finansal
oranları kullanan bu modeller %90’a kadar doğru sonuçlar verebilmektedir
(Prasetiyani & Sofyan, 2020: 139). Literatürde yer alan modellerden başlıcaları;
Altman, Beaver, Springate, Weibel, Ohlson, Fulmer ve CA-Skoru Kanada
modelleridir.
Journal of International Banking, Economy and Management Studies Vol.:6 Issue:2 Year: 2023, 67-87
Uluslararası Bankacılık, Ekonomi ve Yönetim Araştırmalar Dergisi Cilt:6 Sayı:2 Yıl:2023, 67-87
70
Bu çalışmanın amacı çimento sektöründe faaliyet gösteren ve Borsa İstanbul’da
işlem gören işletmelerin Altman, Springate ve Fulmer modelleri aracılığıyla finansal
başarısızlık tahmininin yapılmasıdır. 2017-2021 dönemini kapsayan çalışmada giriş
bölümünden sonra literatür taramasına yer verilmiş, daha sonra analiz kapsamı ve
araştırmada kullanılan modellere ilişkin bilgiler yöntem ana başlığı altında ele
alınmıştır. Analiz işlemleri sonucunda elde edilen bilgiler tablolar halinde bulgular
başlığı altında sunulmuş ve yorumlanmıştır. Çalışmada son olarak sonuç kısmı yer
almaktadır.
2. Literatür Taraması
Altman, Springate ve Fulmer modelleri, finansal başarısızlık tahmin modelleri
arasında bilinirlik düzeyleri yüksek olan modellerin başında gelmektedirler. Bu
kısımda, literatürde söz konusu modelleri kullanan bazı çalışmalara yer verilmiştir.
Huo (2006), mevcut iflas tahmin modellerini açıklamayı ve tartışmayı
amaçladığı çalışmasında 1993 ve 2003 yılları arasında iflas başvurusunda bulunan 11
restoran işletmesini ele almıştır. İşletmelerin mali tablo verilerini kullanarak
hesapladığı oranları Altman, Springate ve Fulmer modelleri ile analiz etmiştir.
Çalışma sonucunda Altman modelinin imalat dışı sektör için en doğru iflas
tahminlerini sağladığını ifade etmiştir. Rahimipoor vd. (2012), işletmelerin iflas
durumlarını tahmin etmek için Fulmer ve Springate modellerini kullanmışlardır. 2005-
2010 yılları arasında Tahran Borsası'nda işlem gören 90 işletmeye ait verilerin
kullanıldığı çalışma sonucunda, işletmelerin iflas ihtimalini tahmin etmede iki
modelin sonuçları arasında anlamlı bir fark olduğu belirtilmiştir. Ayrıca Fulmer
modelinin, Springate modeline göre iflas tahmininde daha ihtiyatlı davrandığı ifade
edilmiştir. Yuliastary ve Wirakusuma (2014), çalışmalarında Altman Z-Score,
Springate ve Zmijewski yöntemlerini kullanarak Endonezya Menkul Kıymetler
Borsası’nda işlem gören fast food firmalarının 2008-2012 dönemindeki finansal
durumlarını analiz etmişlerdir. Çalışma sonucunda ilgili firmaların iflas riskinden
uzak ve sağlıklı bir mali yapıya sahip oldukları belirlenmiştir. Husein ve Pambekti
Hamza YETİK, Hasan UYGURTÜRK
FİNANSAL BAŞARISIZLIK RİSK TAHMİNİ: ÇİMENTO SEKTÖRÜ İŞLETMELERİ
ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
71
(2014), finansal sıkıntının en iyi tahmin edicisi olarak Altman, Springate, Zmijewski ve
Grover modellerinin doğruluğunu analiz etmeyi amaçlamışlardır. 2009-2012 yıllarını
kapsayan çalışmaya Endonezya borsasında işlem gören 132 işletme dahil edilmiştir.
Çalışma sonucunda Altman, Zmijewski, Springate ve Grover modellerinin finansal
sıkıntı tahmini için kullanılabileceğini ifade etmişlerdir. Bununla birlikte Zmijewski
modelinin, diğer modellere göre finansal sıkıntıyı tahmin etmede kullanılabilecek en
uygun model olduğu belirtilmiştir. Hastuti (2015), çalışmasında Endonezya'daki
imalatçı firmalara uygulamada kullanıma uygun en doğru iflas tahmin modelini ve
Altman modellerinin Springate, Grover ve Ohlson modelleri ile farklılık gösterip
göstermediğini belirlemeyi amaçlamıştır. 2011-2013 yılları arasında Endonezya
Menkul Kıymetler Borsası'nda işlem gören imalat sanayi firmalarını kapsayan çalışma
sonucunda Altman modelleri ile Springate, Grover ve Ohlson modelleri arasında
anlamlı farklılıklar olduğu belirlenmiştir. Ayrıca Grover modeli tarafından elde edilen
değerlerin en yüksek doğruluk seviyesine sahip olduğu ifade edilmiştir.
Panigrahi (2019) çalışmasında, Hindistan’da ilaç sektöründe yer alan
işletmelerin Altman Z Skor modeli aracılığıyla finansal başarısızlık tahmini analizini
gerçekleştirmiştir. Analiz döneminin 2013-2017 yılları arası olarak belirlendiği
çalışmada, Hindistan’daki ilaç sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin Z Skor
ortalamasının 5,90 olduğu tespit edilmiştir. Buna göre Hindistan’daki ilaç sektöründe
faaliyet gösteren işletmelerin mali durumlarının sağlıklı olduğu saptanmıştır.
Indriyanti (2019) çalışmasında, 2015–2016 yıllarında Forbes Dergisi’ne göre Dünyanın
en büyük 25 teknoloji şirketi listesinde yer alan teknoloji şirketlerini Altman, Grover,
Taffler, Zmijewski, Springate, Ohlson ve Fulmer modellerini kullanarak finansal
başarısızlık tahmininde bulunmak için incelemiştir. Çalışmanın sonucunda, finansal
başarısızlığı tahmin etmede en doğru modelin Grover modeli olduğu tespit edilmiştir.
Grover modelinin %96,6'ya kadar doğrulukla tahmin yapabildiği ortaya konulmuştur.
Grover modelinden sonra Altman modelinin %86,6'ya, Taffler modelinin %85’e,
Journal of International Banking, Economy and Management Studies Vol.:6 Issue:2 Year: 2023, 67-87
Uluslararası Bankacılık, Ekonomi ve Yönetim Araştırmalar Dergisi Cilt:6 Sayı:2 Yıl:2023, 67-87
72
Zmijewski modelinin %85’e, Springate modelinin %70’e, Ohlson modelinin %46,6’ya
ve son olarak Fulmer modelinin de %40'a kadar doğrulukla tahmin yapabildiği ifade
edilmiştir.
Noor ve Mustofa (2020) çalışmalarında, Bangladeş’te faaliyet gösteren banka
dışı mali kuruluşları Springate ve Fulmer modelleriyle analiz etmişlerdir. 2013-2017
dönemini kapsayan çalışmada Fulmer modeline göre bazı işletmeler finansal
başarısızlık riski taşıyorken; Springate modeline göre ise tüm işletmelerin riskli
bölgede olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Bağcı ve Sağlam (2020) çalışmalarında, Borsa
İstanbul’da işlem gören 4’ü spor 2’si sağlık olmak üzere 6 işletmeyi Altman, Springate
ve Fulmer modellerini kullanarak analiz etmişlerdir. Analiz dönemi 2014-2018 olan
çalışma sonucunda, sağlık sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin mali yapılarının
spor sektöründe faaliyet gösteren işletmelere kıyasla daha iyi olduğu, spor alanındaki
işletmelerinin iflas riskiyle karşı karşıya oldukları ve iflas tehlikelerinin bulunduğu
sonucuna ulaşılmıştır. Güçlü (2021), çalışmasında Katılım 50 endeksinde yer alan
işletmelerin finansal sıkıntı risklerini tahmin etmeyi amaçlamıştır. 2016-2020 dönemini
kapsayan çalışmada Altman-Z’, Altman-Z” ve Springate modelleri kullanılmıştır.
Çalışma sonucunda İslami endeks kriterlerine uygun olan hisse senetlerinin genel
anlamda sağlıklı bir finansal yapıya sahip oldukları tespit edilmiştir.
Nimbalkar ve Nagendra (2022) çalışmalarında, Hindistan’da çimento
sektöründe faaliyet gösteren işletmeleri Altman Z Skor modelini kullanarak analiz
etmişlerdir. Bulgular, çalışma kapsamına dahil edilen işletmelerin çoğunun mali
durumunun iyi olmadığını göstermiştir. Büyük tutarlardaki kısa ve uzun vadeli
borcun işletmelerin mali durumunda çeşitli dengesizliklere neden olduğu ve
işletmelerin geleceğini tehlikeye attığı sonucu üzerinde durulmuştur. Araştırmacılar,
çimento sektöründe performansı yükseltmek için işletmelerin istikrar sağlamasının
gerektiğini ifade etmişlerdir. Bunun için de teknolojik ve yönetimsel iyileşmelerin
gerekliliğinin üzerinde durmuşlardır. Tekin ve Gör (2022) çalışmalarında,
Türkiye’deki bankacılık alanında faaliyet gösteren bankaların Altman ve Springate
Hamza YETİK, Hasan UYGURTÜRK
FİNANSAL BAŞARISIZLIK RİSK TAHMİNİ: ÇİMENTO SEKTÖRÜ İŞLETMELERİ
ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
73
modelleri yardımıyla finansal başarısızlık tahminlerini yapmaya çalışmışlardır.
Çalışma sonucunda Altman Z-skorun bankacılık sektörü için uygun bir model
olmadığı, bununla birlikte modelin revize edilmiş halinin kullanılabileceği ifade
edilmiştir. Ayrıca Springate modelinin bulgularına göre ise Türkiye’deki bankaların
finansal başarısızlık risklerinin oldukça düşük olduğu belirtilmiştir.
Yıldız ve Gürkan (2022) çalışmalarında, Borsa İstanbul’da işlem gören turizm
işletmeleri özelinde finansal başarısızlık modellerini karşılaştırmayı amaçlamışlardır.
Analiz döneminin 2011-2020 olarak belirlendiği çalışmada Altman, Springate ve
Fulmer modelleri kullanılmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda, çalışma kapsamında
yer alan 3 modelin birbirinden bağımsız sonuçlar ortaya koyduğu saptanmıştır. Felicia
ve Ulpah (2022) araştırmalarında, Covid-19 dönemi sonrası Endonezya Borsası’nda
işlem gören imalat işletmelerinin finansal durumunu test etmek için Altman ve
Springate modelini kullanmışlardır. 2016-2020 dönemini kapsayan çalışmaya 565
işletme dahil edilmiştir. Çalışmada, Springate modelinin bulgularına göre 282
işletmenin iflas riski taşımadığı sonucuna ulaşılırken, 283 işletmenin iflas riski taşıdığı
ortaya çıkmıştır. Altman modelinin bulgularına göre ise 235 işletmenin iflas riski
taşımadığı, 136 işletmenin gri bölge içerisinde yer aldığı ve 194 işletmenin de finansal
olarak sıkıntılı olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada ayrıca Springate modelinin Altman
modeline göre daha tutarlı sonuçlar verdiği saptanmıştır.
3. Yöntem
Bu çalışmada, Borsa İstanbul’da işlem gören çimento sektörü işletmelerinin
2017-2021 dönemindeki finansal başarısızlık risk tahmin analizinin yapılması
amaçlanmıştır. Bu kapsamda çalışmaya dahil edilen işletmeler Tablo 1’de
gösterilmiştir.
Journal of International Banking, Economy and Management Studies Vol.:6 Issue:2 Year: 2023, 67-87
Uluslararası Bankacılık, Ekonomi ve Yönetim Araştırmalar Dergisi Cilt:6 Sayı:2 Yıl:2023, 67-87
74
Tablo 1. Çalışma Kapsamında Yer Alan Çimento Sektörü İşletmeleri
BİST Kodları
İşletmeler
AFYON
Afyon Çimento Sanayi T.A.Ş.
AKCNS
Akçansa Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş.
BASCM
Baştaş Başkent Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş.
BTCIM
Batıçim Batı Anadolu Çimento Sanayii A.Ş.
BSOKE
Batısöke Söke Çimento Sanayii T.A.Ş
BUCIM
Bursa Çimento Fabrikası A.Ş.
CMBTN
Çimbeton Hazır Beton ve Prefabrik Yapı Elemanları Sanayi ve Ticaret A.Ş.
CMENT
Çimentaş İzmir Çimento Fabrikası T.A.Ş.
CIMSA
Çimsa Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş.
GOLTS
Göltaş Göller Bölgesi Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş.
KONYA
Konya Çimento Sanayii A.Ş.
NIBAS
Niğbaş Niğde Beton Sanayi ve Ticaret A.Ş.
NUHCM
Nuh Çimento Sanayi A.Ş.
OYAKC
Oyak Çimento Fabrikaları A.Ş.
YBTAS
Yibitaş Yozgat İşçi Birliği İnşaat Malzemeleri Ticaret ve Sanayi A.Ş.
Analiz kapsamında ele alınan Tablo 1’deki işletmelerin verileri Kamuyu
Aydınlatma Platformu’nun resmi internet sitesinden elde edilmiştir (KAP, 2023). İlgili
işletmelerin mali tablolarından elde edilen veriler yardımıyla finansal oranlar
hesaplanmış ve analiz işlemleri gerçekleştirilmiştir.
3.1. Altman Z-Skor Modeli
Finansal başarısızlık tahmin modelleri ilk olarak Beaver (1966) modeliyle ortaya
çıkmıştır. Ortaya çıkan bu model tek değişkenli bir diskriminant modeline
dayanmaktadır. Edward I. Altman 1968 yılında Beaver’ın modeline 4 değişken daha
ekleyerek modeli geliştirmiş ve Altman Z Skor adında çoklu diskriminant modelini
önermiştir. Altman ilgili çalışmasında örneklem olarak ABD’de faaliyet gösteren 66
işletmeyi seçmiştir. Söz konusu işletmelerden 33’ü iflas riski taşıyan, 33’ü de iflas riski
taşımayan işletmelerdir. Analiz işlemlerinde 22 adet finansal oran kullanılmış ve
analiz sonucunda farklılık gösteren oranların sayısı 5 olarak tespit edilmiştir. Farklılık
gösteren söz konusu 5 oran Z skor bileşenlerini oluşturmuştur. Z Skoru olarak
Hamza YETİK, Hasan UYGURTÜRK
FİNANSAL BAŞARISIZLIK RİSK TAHMİNİ: ÇİMENTO SEKTÖRÜ İŞLETMELERİ
ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
75
literatüre geçen bu model Eşitlik 1’de yer alan formül aracılığıyla hesaplanmaktadır
(Yıldız & Gürkan, 2022: 239).
Z = 0,012X1 + 0,014X2 + 0,033X3 + 0,006X4 +0,999X5
(1)
Modelde;
X1 = Net İşletme Sermayesi / Toplam Varlıklar
X2 = Dağıtılmamış Karlar / Toplam Varlıklar
X3 = Faiz ve Vergi Öncesi Kâr (FVÖK) / Toplam Varlıklar
X4 = Özkaynakların Piyasa Değeri / Toplam Yükümlülükler
X5 = Satışlar / Toplam Varlıklar oranını ifade etmektedir.
Z Skoru, 1,81 değerinden düşük çıkarsa finansal başarısızlık riskinin olduğu,
1,81 ve 2,99 değerleri arasındaysa gri bölge, 2,99 değerinden büyük olması halinde ise
finansal başarısızlık riskinin olmadığı anlamına gelmektedir (Altman, 1968: 606).
Modelde X4 içerisinde yer alan “Özkaynakların Piyasa Değeri” kaleminin
sadece borsada işlem gören işletmeler için elde edilebilecek bir veri olması sebebiyle
Altman (1983) çalışmasında modeli yeniden düzenleyerek X4 değişkeninin pay
kısmını “Özkaynakların Defter Değeri” olarak güncellemiştir. Z’ olarak adlandırılan
bu modelde katsayılar da güncellenmiştir. Z’ modeli Eşitlik 2’de yer alan formül
aracılığıyla hesaplanmaktadır (Güçlü, 2021: 3626).
Z’ = 0,717X1 + 0,847X2 + 3,107X3 + 0,42X4 + 0,998X5
(2)
Modelde;
X₁ = Net İşletme Sermayesi / Toplam Varlıklar
X₂ = Dağıtılmamış Karlar / Toplam Varlıklar
X₃ = Faiz ve Vergi Öncesi Kâr (FVÖK) / Toplam Varlıklar
X₄ = Öz Kaynakların Defter Değeri / Toplam Yükümlülükler
X₅ = Satışlar / Toplam Varlıklar oranını ifade etmektedir.
Journal of International Banking, Economy and Management Studies Vol.:6 Issue:2 Year: 2023, 67-87
Uluslararası Bankacılık, Ekonomi ve Yönetim Araştırmalar Dergisi Cilt:6 Sayı:2 Yıl:2023, 67-87
76
Z’ Skoru, 1,23 değerinden düşük çıkarsa finansal başarısızlık riskinin olduğu,
1,23 ve 2,90 değerleri arasındaysa gri bölge, 2,90 değerinden büyükse finansal
başarısızlık riskinin olmadığı anlamına gelmektedir (Altman & Hotchkiss, 2006: 273).
Altman (2000) çalışmasında formülü hizmet sektöründeki işletmeleri analiz
etmek için yeniden güncellemiştir. Altman Z” olarak ifade edilen modelde Eşitlik 2’de
ortaya konulan modelden X5 değişkeni çıkartılmış ve imalat dışı işletmeler için
oluşturulan bu modelde katsayılar yeniden düzenlenmiştir. Model, Eşitlik 3’te yer
alan formül aracılığıyla hesaplanmaktadır (Altman, 2002: 17).
Z” = 6,56X1 + 3,26X2 + 6,72X3 + 1,05X4
(3)
Modelde;
X1 = Çalışma Sermayesi / Toplam Varlıklar
X2 = Dağıtılmamış Kârlar / Toplam Varlıklar
X3 = Faiz ve Vergi Öncesi Kâr (FVÖK) / Toplam Varlıklar
X4 = Özkaynakların Defter Değeri / Toplam Kaynaklar oranını ifade etmektedir.
Z” Skoru, 1,10 değerinden düşük çıkarsa finansal başarısızlık riskinin olduğu,
1,10 ile 2,60 arasındaysa gri bölge, 2,60 değerinden büyük ise finansal başarısızlık
riskinin olmadığı anlamına gelmektedir (Altman, 2002: 18).
3.2. Springate Modeli
Springate (1978), Altman (1968) ile benzerlik taşıyan ve çoklu diskriminant
analizi olan Springate S Skor modelini ortaya koymuştur. Springate S Skor ilk olarak
19 popüler finansal orandan oluşmaktaydı. Springate, Altman tarafından yapılan
testin bir benzerini uyguladıktan sonra bu 19 oran arasından 15 oranı kapsam dışı
bırakmıştır. Bu doğrultuda Springate modeli 4 oran baz alınarak hesaplanmaya
başlanmıştır (Tahu, 2019: 9). Springate modeli Eşitlik 4’te yer alan formül aracılığıyla
hesaplanmaktadır (Noor & Mustofa, 2020: 55).
S = 1,03X1 + 3,07X2 + 0,66X3 + 0,4X4
(4)
Modelde;
X1 = Çalışma Sermayesi / Toplam Varlıklar
Hamza YETİK, Hasan UYGURTÜRK
FİNANSAL BAŞARISIZLIK RİSK TAHMİNİ: ÇİMENTO SEKTÖRÜ İŞLETMELERİ
ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
77
X2 = Faiz ve Vergi Öncesi Kar (FVÖK) / Toplam Varlıklar
X3 = Faiz ve Vergi Öncesi Kar (FVÖK) / Kısa Vadeli Borçlar
X4 = Satışlar / Toplam Varlıklar oranını ifade etmektedir.
Springate modelinde eşik noktası 0,862 değeridir. Elde edilen skor 0,862
değerinden ne kadar düşük ise işletmenin o derecede finansal başarısızlık riski
artmaktadır. Eşik değeri olan 0,862’nin üstünde çıkan işletmeler ise finansal açıdan
başarılı olarak nitelendirilmektedir (Noor & Mustofa, 2020: 55).
3.3. Fulmer Modeli
Fulmer modeli, 1984 yılında John G. Fulmer tarafından geliştirilen finansal
başarısızlık tahmin modelidir. Altman ve Springate gibi çoklu diskriminant analizine
dayanmaktadır. Fulmer vd. (1984) ABD’de yer alan 60 işletme üzerinde bir analiz
gerçekleştirilmiştir. İlk olarak analiz kapsamına 40 farklı finansal oran dahil edilmiştir.
Daha sonrasında 9 adet finansal oranın farklılaştığı sonucuna ulaşılmış ve bu
doğrultuda model oluşturulmuştur (Yıldız & Gürkan, 2022: 242). Fulmer modeli
Eşitlik 5’te yer alan formül aracılığıyla hesaplanmaktadır (Noor & Mustofa, 2020: 55).
H = 5.528(X1) + 0.212(X2) + 0.073(X3) + 1.270(X4) - 0.120(X5) +2.335(X6)+
0.575(X7) + 1.083(X8) + 0.894(X9)-6.075
(5)
Modelde;
X1 = Dağıtılmamış Karlar/Toplam Varlıklar
X2 = Satışlar/Toplam Varlıklar
X3 = Vergi Öncesi Kar/Öz Sermaye
X4 = Nakit/Toplam Borçlar
X5 = Borçlar/Toplam Varlıklar
X6 = Kısa Vadeli Borçlar/Toplam Varlıklar
X7 = (Log) Maddi Duran Varlıklar
X8 = Çalışma Sermayesi / Toplam Borçlar
X9 = (Log) Faiz ve Vergi Öncesi Kar/Faizler oranını ifade etmektedir.
Journal of International Banking, Economy and Management Studies Vol.:6 Issue:2 Year: 2023, 67-87
Uluslararası Bankacılık, Ekonomi ve Yönetim Araştırmalar Dergisi Cilt:6 Sayı:2 Yıl:2023, 67-87
78
Fulmer modelinde eşik noktası sıfır değeridir. Elde edilen H Skoru sıfır
değerinden düşük ise işletme finansal olarak başarısız sayılmaktadır. H Skoru sıfır
değerinin üstünde çıkan işletmeler ise finansal açıdan başarılı olarak
nitelendirilmektedir (Usmansyah & Pudjiastuty, 2023: 219).
4. Bulgular
Çalışmada, Borsa İstanbul’da işlem gören ve çimento sektöründe faaliyet
gösteren 15 işletmenin 2017-2021 dönemine ilişkin finansal başarısızlık riski tahminleri
Altman Z’, Altman Z”, Springate ve Fulmer modelleri aracılığıyla yapılmıştır. Çalışma
kapsamında yer alan 15 çimento işletmesinin 2017-2021 dönemindeki Altman Z’
Skorları ve skor ortalamaları Tablo 2’de yer almaktadır.
Tablo 2. Altman Z’-skor Sonuçları
Yıllar
Ortalama
2017
2018
2019
2020
2021
2017-2021
0,79
0,65
0,20
1,55
2,02
1,04
2,18
1,94
1,95
1,72
1,59
1,87
2,79
2,39
2,10
1,39
1,13
1,96
0,94
0,98
0,38
0,35
0,31
0,59
0,49
0,47
-0,18
-0,33
-0,51
-0,01
2,78
4,20
3,26
3,37
4,15
3,55
1,83
2,84
1,59
1,12
1,83
1,84
2,33
2,00
1,66
1,34
1,82
1,83
1,55
1,32
1,09
1,09
2,17
1,44
1,32
1,52
1,37
1,37
1,30
1,37
3,55
3,58
3,31
2,88
1,98
3,06
0,77
1,46
2,14
1,35
2,69
1,68
2,21
2,14
2,46
3,15
2,56
2,50
3,53
4,03
1,93
2,00
2,75
2,84
2,35
2,18
3,96
1,79
1,74
2,40
Tablo 2’de yer alan Altman Z’-skor sonuçlarına göre analiz döneminde
işletmelerin büyük bir kısmı gri bölgede bulunmaktadırlar. Buna göre 2017 yılında 9,
2018 yılında 9, 2019 yılında 8, 2020 yılında 9 ve 2021 yılında da 11 işletme gri bölge
içinde yer almıştır. 2017-2021 dönemindeki ortalama Altman Z’ skoru değerlerine göre
Hamza YETİK, Hasan UYGURTÜRK
FİNANSAL BAŞARISIZLIK RİSK TAHMİNİ: ÇİMENTO SEKTÖRÜ İŞLETMELERİ
ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
79
gri bölgede yer alan işletmeler AKCNS, BASCM, CMBTN, CMENT, CIMSA, GOLTS,
NIBAS, NUHCM, OYAKC, YTBAS olarak tespit edilmiştir. BUCIM ve KONYA
işletmelerinin ise analiz dönemindeki ortalama Z’ Skorları sırasıyla 3,55 ve 3,06 olarak
tespit edilmiş ve bu 2 işletmenin finansal başarısızlık riski taşımadığı saptanmıştır.
AFYON, BTCIM, BSOKE işletmelerinin analiz dönemindeki ortalama Altman Z’
skorları 1,23 değerinin altında hesaplandığından finansal açıdan başarılı
olamamışlardır.
Çalışma kapsamında yer alan işletmelerin Altman Z”-skor modeli sonuçları
Tablo 3’te yer almaktadır.
Tablo 3. Altman Z”-skor Modeli Sonuçları
İşletmeler
YILLAR
ORTALAMA
2017
2018
2019
2020
2021
2017-2021
AFYON
2,10
-0,50
-1,73
2,68
3,80
1,27
AKCNS
4,24
3,34
3,07
2,87
2,09
3,12
BASCM
5,75
5,12
4,42
2,33
0,94
3,71
BTCIM
1,87
1,09
-0,13
-1,33
-2,06
-0,56
BSOKE
0,95
0,14
-1,65
-3,51
-4,86
-1,78
BUCIM
5,31
9,54
7,96
8,60
8,90
8,06
CMBTN
0,57
2,21
0,84
-1,22
-0,53
0,37
CMENT
5,00
4,69
3,93
1,88
2,83
3,66
CIMSA
3,57
1,67
1,63
1,58
4,25
2,54
GOLTS
2,62
2,51
2,54
2,12
1,76
2,31
KONYA
8,03
9,38
8,95
7,53
4,27
7,63
NIBAS
0,35
3,08
4,85
2,94
6,04
3,45
NUHCM
5,09
5,12
5,69
7,46
6,16
5,90
OYAKC
8,49
21,00
4,47
3,88
5,94
8,75
YBTAS
5,40
6,28
11,28
4,97
3,33
6,25
Tablo 3’e göre 2017, 2018 ve 2020 yıllarında 3’er işletme, 2019 ve 2021 yıllarında
da 4’er işletme finansal başarısızlık riski ile karşı karşıyadır. BUCIM, KONYA,
NUHCM, OYAKC ve YBTAS işletmeleri analiz dönemindeki tüm yıllarda 2,60
değerinin üzerinde Altman Z” skoru elde ederek finansal açıdan başarılı bir
Journal of International Banking, Economy and Management Studies Vol.:6 Issue:2 Year: 2023, 67-87
Uluslararası Bankacılık, Ekonomi ve Yönetim Araştırmalar Dergisi Cilt:6 Sayı:2 Yıl:2023, 67-87
80
performans sergilemişlerdir. 2017-2021 dönemindeki ortalama Altman Z” skoru
değerlerine göre AFYON, CIMSA ve GOLTS işletmeleri gri bölgede yer alırken,
BTCIM, BSOKE ve CMBTN işletmelerinin de finansal başarısızlık riski taşıdığı tespit
edilmiştir. Söz konusu işletmeler dışında kalan 9 işletme (AKCNS, BASCM, BUCIM,
CMENT, KONYA, NIBAS, NUHCM, OYAKC ve YTBAS) ise finansal başarısızlık riski
taşımayan işletmeler olarak belirlenmiştir.
Çalışma kapsamındaki çimento sektörü işletmelerinin 2017-2021 dönemine
ilişkin Springate S skorları ve skor ortalamaları Tablo 4’te yer almaktadır.
Tablo 4. Springate Modeli Sonuçları
Yıllar
Ortalama
2017
2018
2019
2020
2021
2017-2021
0,43
0,13
-0,30
0,39
0,81
0,29
0,93
1,04
0,98
0,79
0,68
0,88
0,94
0,74
0,64
0,20
0,26
0,55
0,29
0,54
-0,12
0,07
0,02
0,16
-0,01
0,16
-0,45
-0,29
-0,39
-0,19
1,56
2,61
1,19
1,84
2,82
2,00
0,69
1,31
0,49
0,15
0,75
0,67
0,52
0,37
-0,11
0,16
0,80
0,34
0,70
0,57
0,39
0,49
1,22
0,67
0,61
0,87
0,80
0,72
0,84
0,76
1,44
1,23
0,61
0,87
0,70
0,97
-0,11
-0,70
0,32
-0,37
1,73
0,17
1,01
1,14
1,20
2,10
1,49
1,38
1,81
3,45
0,88
0,89
1,68
1,74
0,75
0,42
-0,51
-0,18
0,41
0,17
Tablo 4’e göre analiz döneminde işletmelerin büyük bir kısmının Springate
modeli sonuçları eşik değerinin (0,862) altında hesaplanmıştır. 2017-2021
dönemindeki ortalama Springate modeli sonuçları dikkate alındığında AFYON,
BASCM, BTCIM, BSOKE, CMBTN, CMENT, CIMSA, GOLTS, NIBAS ve YBTAS
işletmelerinin, Springate modeli eşik noktası olan 0,862 değerinden düşük skorlar elde
ettiği ve finansal başarısızlık riski taşıdıkları saptanmıştır. Bununla birlikte AKCNS,
Hamza YETİK, Hasan UYGURTÜRK
FİNANSAL BAŞARISIZLIK RİSK TAHMİNİ: ÇİMENTO SEKTÖRÜ İŞLETMELERİ
ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
81
BUCIM, KONYA, NUHCM ve OYAKC işletmelerinin analiz dönemindeki ortalama
Springate modeli sonuçları dikkate alındığında, ilgili işletmeler finansal başarısızlık
riski taşımayan işletmeler olarak ifade edilebilmektedir. BUCIM, NUHCM ve OYAKC
işletmeleri analiz dönemindeki tüm yıllarda eşik değerden yüksek skorlara sahip
olarak önemli bir başarı göstermişlerdir.
Çalışma kapsamında yer alan çimento sektörü işletmelerinin 2017-2021
dönemindeki Fulmer H Skorları ve skor ortalamaları Tablo 5’te yer almaktadır.
Tablo 5. Fulmer Modeli Sonuçları
Yıllar
Ortalama
2017
2018
2019
2020
2021
2017-2021
1,28
1,25
0,58
0,98
1,59
1,13
2,56
2,94
2,54
2,65
2,60
2,65
3,50
3,62
3,33
2,75
2,22
3,08
1,44
1,08
0,66
-0,21
-0,29
0,53
0,33
0,09
-0,78
1,86
-13,68
-2,43
3,97
5,15
5,43
5,53
4,83
4,98
1,03
1,60
1,08
0,32
0,28
0,86
3,42
3,19
2,87
0,87
2,38
2,54
2,83
2,82
2,68
2,79
3,79
2,98
2,28
2,17
2,16
2,05
1,47
2,02
7,09
6,75
6,76
5,80
4,11
6,10
-0,53
-0,35
-0,58
-0,81
0,58
-0,33
4,28
4,13
4,72
5,23
4,83
4,63
4,73
11,42
3,52
3,67
4,19
5,50
4,36
4,23
5,89
3,62
3,01
4,22
Tablo 5’e göre analiz döneminde işletmelerin çok büyük bir kısmı Fulmer
modelinin eşik noktasının üzerinde değerler elde etmişlerdir. Buna göre BTCIM,
BSOKE ve NIBAS işletmeleri dışında kalan çimento sektörü işletmeleri analiz
dönemindeki tüm yıllarda eşik değer olan sıfırın üzerinde Fulmer H skoruna sahip
olmuşlardır. Analiz dönemindeki ortalama H skoru değerleri dikkate alındığında ise
sadece BSOKE ve NIBAS işletmelerinin H skorlarının sıfırın altında çıktığı ve ilgili
Journal of International Banking, Economy and Management Studies Vol.:6 Issue:2 Year: 2023, 67-87
Uluslararası Bankacılık, Ekonomi ve Yönetim Araştırmalar Dergisi Cilt:6 Sayı:2 Yıl:2023, 67-87
82
işletmelerin finansal başarısızlık riski taşıdıkları anlaşılmaktadır. Tablo 5’te en yüksek
ortalama skora sahip olan işletmenin 6,10’luk değer ile KONYA işletmesi olduğu
belirlenmiştir.
Araştırmada kullanılan tüm modellerden elde edilen sonuçların ortalamaları
Tablo 6’da karşılaştırmalı olarak yer almaktadır.
Tablo 6. Modellerin Karşılaştırmalı Sonuçları
İşletmeler
2017-2021 Dönemi Model Ortalamaları
Z’
Z’’
S
H
AFYON
1,04
1,27
0,29
1,13
AKCNS
1,87
3,12
0,88
2,65
BASCM
1,96
3,71
0,55
3,08
BTCIM
0,59
-0,56
0,16
0,53
BSOKE
-0,01
-1,78
-0,19
-2,43
BUCIM
3,55
8,06
2,00
4,98
CMBTN
1,84
0,37
0,67
0,86
CMENT
1,83
3,66
0,34
2,54
CIMSA
1,44
2,54
0,67
2,98
GOLTS
1,37
2,31
0,76
2,02
KONYA
3,06
7,63
0,97
6,10
NIBAS
1,68
3,45
0,17
-0,33
NUHCM
2,50
5,90
1,38
4,63
OYAKC
2,84
8,75
1,74
5,50
YBTAS
2,40
6,25
0,17
4,22
Tablo 6’da yer alan ortalama sonuçlar karşılaştırıldığında, modellerden elde
edilen bulguların farklılaştığı sonucuna ulaşılmaktadır. BUCIM ve KONYA
işletmeleri analiz döneminde tüm modellerde başarılı sonuç elde eden işletmeler
olarak dikkati çekmektedir. AKCNS, NUHCM ve OYAKC işletmeleri üç modele göre
(Z”, S ve H) başarılı sonuç elde ederken bir modele göre (Z’) de gri bölgede yer alarak
genel olarak pozitif bir görünüme sahip olmuşlardır. BASCM, CMENT, CIMSA,
GOLTS ve YBTAS işletmeleri iki modele göre (Z” ve H) başarılı, bir modele göre
başarısız (S) performansa sahip olurken, bir modele göre (Z’) de gri bölgede yer
almışlardır. BSOKE işletmesi ise tüm analiz modellerinde başarısız sonuçlar elde
Hamza YETİK, Hasan UYGURTÜRK
FİNANSAL BAŞARISIZLIK RİSK TAHMİNİ: ÇİMENTO SEKTÖRÜ İŞLETMELERİ
ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
83
etmiştir. Bir başka dikkat çeken nokta ise Fulmer modeline göre iki işletme dışındaki
(BSOKE ve NIBAS) işletmelerin finansal başarısızlık riski taşımadıkları olmuştur.
5. Sonuç
Dünya ekonomisinde küreselleşmeyle birlikte sürekli artan rekabet, ülke
ekonomilerinde yaşanan ekonomik zorluklar, teknolojik gelişmelere bağlı olarak
işletmelerin adaptasyon sorunları gibi pek çok faktör işletmelerin varlıklarını
sürdürebilmelerini ve hedeflerini gerçekleştirebilmelerini zorlaştırmaktadır. Yaşanan
sıkıntılar ve problemlerdeki artışlar da işletmelerin finansal başarısızlıkla
karşılaşabilmesine neden olabilmektedir.
Bu çalışmada Borsa İstanbul’da işlem gören 15 çimento sektörü işletmesinin
finansal başarısızlık risk tahmininin Altman Z’, Altman Z”, Springate ve Fulmer
modelleri aracılığıyla belirlenmesi amaçlanmıştır. 2017-2021 dönemini kapsayan
çalışmada elde edilen bulgular incelendiğinde sonuçların modele göre farklılaştığı
gözlemlenmiştir. Buna göre; Altman Z’ modeli sonuçlarına göre işletmelerin ağırlıklı
olarak gri bölgede yer aldığı tespit edilmiştir. Ayrıca analiz kapsamına alınan
işletmelerden sadece 2’si finansal açıdan ortalama değerlere göre başarılı olarak
belirlenmiştir. Altman Z” modelinin sonuçlarına göre ise işletmelerin büyük bir
kısmının finansal olarak başarılı oldukları saptanmıştır. Söz konusu model sonuçları
dikkate alındığında 3 işletmenin gri bölgede yer aldığı, 3 işletmeninde finansal
başarısızlık riski taşıdığı anlaşılmaktadır. Springate modelinde analiz kapsamına
alınan işletmelerden 10’u finansal başarısızlık riski taşırken; 5 işletme finansal
başarısızlık riski taşımayan grup içerisinde yer almıştır. Fulmer modeli sonuçlarına
göre ise 2 işletme dışındaki tüm işletmeler finansal başarısızlık riski taşımayan
işletmeler olarak belirlenmiştir. Gerçekleştirilen analiz sonuçlarına göre tüm
modellerde finansal açıdan başarılı olan işletme sayısı 2 olurken, finansal başarısızlık
riski taşıyan işletme sayısı da 1 olarak tespit edilmiştir.
Journal of International Banking, Economy and Management Studies Vol.:6 Issue:2 Year: 2023, 67-87
Uluslararası Bankacılık, Ekonomi ve Yönetim Araştırmalar Dergisi Cilt:6 Sayı:2 Yıl:2023, 67-87
84
Bu çalışmada elde edilen sonuçlar çimento sektöründe faaliyette bulunan
işletme yöneticilerine, araştırmacılara ve diğer ilgililere sektördeki işletmelerin
finansal durumları hakkında faydalı bilgiler sağlayabilecektir. Buna ek olarak çalışma
sonuçları, çimento sektöründe yer alan işletmelerle gelecekte yapılacak çalışma
sonuçlarıyla ve farklı sektörlerdeki işletmelerle gerçekleştirilecek analiz sonuçları ile
karşılaştırma yapabilme olanağı da sağlayabilecektir. Ayrıca çalışmada tercih edilen
dönem aralığının değiştirilmesi, farklı yöntemlerin kullanılması halinde söz konusu
işletmelerin finansal başarı/başarısızlık durumlarının değişebileceği göz önünde
bulundurulmalıdır.
KAYNAKÇA
Altman, E. I. (1968). Financial ratios, discriminant analysis and prediction of corporate
bankruptcy. The Journal of Finance, 23(4), 589-609.
Altman, E. I. (2000). Predicting financial distress of companies. Revisiting Z-Score and ZETA
models. https://pages.stern.nyu.edu/~ealtman/Zscores.pdf
Altman, E. I. (2002). Corporate distress prediction models in a turbulent economic and Basel
II environment. https://pages.stern.nyu.edu/~ealtman/Corp-Distress.pdf
Altman, E. I., & Hotchkiss, E. (2006). Corporate financial distress: A complete guide to
predicting, avoiding, and dealing with bankruptcy. (3rd ed.). John Wiley and Sons.
Bağcı, H., & Sağlam, Ş. (2020). Sağlık ve spor kuruluşlarında finansal başarısızlık
tahmini: Altman, Springate ve Fulmer modeli uygulaması. Hacettepe Sağlık İdaresi
Dergisi, 23(1), 149-164.
Beaver, W. H. (1966). Financial ratios as predictors of failure. Journal of Accounting
Research, (4), 71-111.
Felicia, F., & Ulpah, M. (2022). Financial distress analysis of manufacturing companies
listed on the IDX for the 2016-2020 period with Springate and Altman methods.
Syntax Literate; Jurnal Ilmiah Indonesia, 7(6), 7586-7600. http://dx.doi.org/10.36418
/syntax-literate.v7i6.7491
Hamza YETİK, Hasan UYGURTÜRK
FİNANSAL BAŞARISIZLIK RİSK TAHMİNİ: ÇİMENTO SEKTÖRÜ İŞLETMELERİ
ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
85
Fulmer, J. G., Moon, J. E., Gavin, T. A., & Erwin, M. (1984). A bankruptcy classification
model for small firms. Journal of Commercial Bank Lending, 66(11), 25-37.
Güçlü, F. (2021). İslami hisse senedi piyasalarında finansal sıkıntı riskinin Altman-Z
ve Springate modelleri ile incelenmesi: Katılım 50 endeksi örneği. İnsan ve Toplum
Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(4), 3667-3684. https://doi.org/10.15869
/itobiad.1002058
Hastuti, R. T. (2015). Analisis komparasi model prediksi financial distress Altman,
Springate, Grover dan Ohlson pada perusahaan manufaktur yang terdaftar di
Bursa Efek Indonesia periode 2011-2013. Jurnal Ekonomi, XX(03), 446-462.
Husein, M. F., & Pambekti, G. T. (2014). Precision of the models of Altman, Springate,
Zmijewski, and Grover for predicting the financial distress. Journal of Economics,
Business, and Accountancy Ventura, 17(3), 405 – 416.
Huo, Y. H. (2006). Bankruptcy situation model in small business: The case of restaurant
firms. Hospitality Review, 24(2), 49-58.
Indriyanti, M. (2019). The accuracy of financial distress prediction models: Empirical
study on the World’s 25 biggest tech companies in 2015–2016 Forbes’s version.
KnE Social Sciences / International Conference on Economics, Education, Business and
Accounting (3rd ICEEBA). Bali. 442-450. https://doi.org/10.18502/kss.v3i11.4025
KAP (2023). Finansal tablolar. https://www.kap.org.tr/tr/
Nimbalkar, P., & Nagendra, M. (2022). Bankruptcy prediction for cement industry in
India using Altman Z score model. Asian Journal of Economics, Business and
Accounting, 22(24), 77-85.
Noor, M. F., & Mustofa, S. (2020). Predicting solvency of non-banking financial
institutions in Bangladesh by using Springate & Fulmer model. Journal of
Management and Economic Studies, 2(1), 51-69.
Journal of International Banking, Economy and Management Studies Vol.:6 Issue:2 Year: 2023, 67-87
Uluslararası Bankacılık, Ekonomi ve Yönetim Araştırmalar Dergisi Cilt:6 Sayı:2 Yıl:2023, 67-87
86
Panigrahi, A. (2019). Validity of Altman's “Z” score model in predicting financial
distress of pharmaceutical companies. NMIMS Journal of Economics and Public
Policy, 4(1), 65-73.
Prasetiyani, E., & Sofyan, M. (2020). Bankruptcy analysis using Altman Z-score model
and Springate model in retail trading company listed in Indonesia Stock
Exchange. Ilomata International Journal of Tax and Accounting, 1(3), 139-144.
https://doi.org/10.52728/ijtc.v1i3.98
Rahimipoor, A., Ansari, A., & Sarokolaei, M. A. (2012). A comparative study of
bankruptcy prediction models of Fulmer and Springate in accepted companies
in Tehran Stock Exchange. Caspian Journal of Applied Sciences Research, 1(13), 76-
81.
Springate, G. L. (1978). Predicting the possibility of failure in A Canadian firm: A
discriminant analysis. Simon Fraser University.
Tahu, G. P. (2019). Predicting financial distress of construction companies in
Indonesia: A comparison of Altman Z-score and Springate methods. International
Journal of Sustainability, Education, and Global Creative Economic (IJSEGCE), 2(2), 7-
12.
Tanjung, P. R. (2020). Comparative analysis of Altman Z-score, Springate, Zmijewski
and Ohlson models in predicting financial distress. EPRA International Journal of
Multidisciplinary Research (IJMR), 6(3), 126-137. https://doi.org/10.36713/epra4162
Tekin, B., & Gör, Y. (2022). Finansal başarısızlık tahmin modelleri ve bankacılık
sektörü mali tabloları üzerinden bir uygulama: Altman ve Springate modelleri.
Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (40), 373-404.
https://doi.org/10.14520/adyusbd.992296
Terzi, S. (2011). Finansal rasyolar yardımıyla finansal başarısızlık tahmini: Gıda
sektöründe ampirik bir araştırma. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 15(1), 1-18.
Usmansyah, U., & Pudjiastuty, P. (2023). To recognize indication of financial distress
and or bankruptcy of five textile company for five years period using five
Hamza YETİK, Hasan UYGURTÜRK
FİNANSAL BAŞARISIZLIK RİSK TAHMİNİ: ÇİMENTO SEKTÖRÜ İŞLETMELERİ
ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
87
financial distress models. Return: Study of Management, Economic and Bussines,
2(1), 24-33. https://doi.org/10.57096/return.v1i05.35
Yıldız, Ş., & Gürkan, S. (2022). Finansal başarısızlık tahmin modellerinin
karşılaştırılması: Borsa İstanbul turizm şirketlerinde bir araştırma. Ekonomi,
İşletme ve Yönetim Dergisi, 6(2), 235-262.
Yuliastary, E. C., & Wirakusuma, M. G. (2014). Analisis financial distress dengan
metode Z-Score Altman, Springate, Zmijewski. E-Jurnal Akuntansi Universitas
Udayana, 6(3), 379-389.
Article
Ülke ekonomilerinde yaşanan gelişmeler, teknolojik gelişmeler, ekonomik krizler, salgın hastalıklar başarısızlık kavramını önemli hale getirmiştir. Mikro ve makro düzeyde yaşanan değişimler ve gelişmeler işletmelerin finansal yapılarını etkilemektedir. İşletmelerin sürdürülebilirliklerini sağlamak adına değişen koşullara ve ortaya çıkabilecek risklere karşı önlem almaları gerekmektedir. Bu kapsamda çalışmanın amacı, Borsa İstanbul’da (BİST) Madencilik ve Taş Ocakçılığı sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin finansal başarısızlık risklerinin tahmin edilmesidir. Çalışma kapsamında sektörde faaliyet gösteren işletmelerin 2017-2023 yıllarına ilişkin finansal tabloları incelenerek analiz edilmiştir. Çalışmada yer alan işletmelerin finansal başarısızlık riskleri, risk tahmin yöntemlerinden Altman ZI Skor Modeli, Springate ve Fulmer Modelleri kullanılarak tespit edilmiştir. Çalışmanın sonucunda işletmelerin finansal başarısızlık durumlarının modeller ve yıllar itibariyle farklılık gösterdiği tespit edilmiştir.
Article
Full-text available
Background: In a business, risk of profit and loss is an inevitability. Every company have their own ways to mitigate those risk, prepare a proper treatment, and other efforts get the predetermined purpose, that is profit. Serious risk and its consequences can bring company into financial distress, and in the next step can become bankrupt. The Indications of it can be seen from the financial performance of the companies. Aim: To find out whether a company engaged in the textile and textile products sector is in serious financial difficulty which could have implications for bankruptcy, several theories have been developed. This study is to analyze indication of financial distress and its possibility to become bankrupt. The study is using financial data of five textile and textile product companies listed on the Indonesia Stock Exchange for five years of 2017 – 2021, using five models of Analysis of Financial Distress, that are Zmijewski Model, Fulmer Model, Grover Model, Altman Z-Score Model, and Springate Model. Method: This study uses secondary data on the textile companies listed on the Indonesia Stock Exchange. The sample used in this study were five companies. The sample selection uses purposive sampling. This type of research used in this research is quantitative descriptive, namely research on problems in the form of the current facts of a population. Testing research data using data analysis of model financial distress. Findings: This study uses secondary data on the textile companies listed on the Indonesia Stock Exchange. The sample used in this study were five companies. The sample selection uses purposive sampling. This type of research used in this research is quantitative descriptive, namely research on problems in the form of the current facts of a population. Testing research data using data analysis of model financial distress.
Article
Full-text available
Background: In a business, risk of profit and loss is an inevitability. Every company have their own ways to mitigate those risk, prepare a proper treatment, and other efforts get the predetermined purpose, that is profit. Serious risk and its consequences can bring company into financial distress, and in the next step can become bankrupt. The Indications of it can be seen from the financial performance of the companies. Aim: To find out whether a company engaged in the textile and textile products sector is in serious financial difficulty which could have implications for bankruptcy, several theories have been developed. This study is to analyze indication of financial distress and its possibility to become bankrupt. The study is using financial data of five textile and textile product companies listed on the Indonesia Stock Exchange for five years of 2017 – 2021, using five models of Analysis of Financial Distress, that are Zmijewski Model, Fulmer Model, Grover Model, Altman Z-Score Model, and Springate Model. Method: This study uses secondary data on the textile companies listed on the Indonesia Stock Exchange. The sample used in this study were five companies. The sample selection uses purposive sampling. This type of research used in this research is quantitative descriptive, namely research on problems in the form of the current facts of a population. Testing research data using data analysis of model financial distress. Findings: This study uses secondary data on the textile companies listed on the Indonesia Stock Exchange. The sample used in this study were five companies. The sample selection uses purposive sampling. This type of research used in this research is quantitative descriptive, namely research on problems in the form of the current facts of a population. Testing research data using data analysis of model financial distress.
Article
Full-text available
This study is to throw light on the financial performance of selected companies. It is based on Altman's Z score model, particularly for investigating financial soundness. It shows that most of the companies are not in good financial health. To improve the industry's business performance, the companies' financial stability should be maintained appropriately. Moreover, to improve financial performance, technological & managerial up-gradation is required. The general purpose of the study was to use Altman's Z-score model in predicting the corporate failure of financially distressed companies. In this study, we consider selecting ten cement companies for five years and analyzing their bankruptcy prediction. Using Altman's Z score formula, we calculate various factors affecting the company's financial health.
Article
Full-text available
Finansal ödeme gücü ve finansal istikrar, kâr amacı güden tüm sektörlerde kuruluşlar için en önemli unsurlardır. Bankacılık sektörü özellikle gelişmekte olan ekonomilerde önemli bir büyüme faktörüdür. Ülkelerin finansal krizlerden korunabilmesi için bankacılık sektörünün finansal sağlamlılığının yüksek düzeylerde olması gerekmektedir. Firmalarda finansal başarısızlık ve iflas riski tahmini amacıyla Altman Z Skoru ve Springate S-Skoru geçmişten günümüze kadar sürekli olarak kullanılmıştır. Finansal başarısızlık tahminleri firmalara finansman sağlayanlar için olduğu kadar yatırımcılar için de hayati öneme sahiptir. Firmaların Z puanı firmaların kredibilitesini değerlendirmek için bir araç olarak da kullanılmıştır. Bu çalışmada, Türk Bankacılık sektöründe faaliyet gösteren bankaların Altman Z-Skor ve Springate S-Skor modelleri yardımıyla finansal başarısızlık tahminleri bağlamında finansal sağlamlılığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışma sonucunda Altman Z-Skorun bankacılık sektöründe finansal başarısızlık değerlendirmesinde uygun bir model olmadığı bununla birlikte revize edilmiş halinin kullanılabileceği görülmüştür. Springate S-Skora göre ise bankaların finansal başarısızlık risklerinin oldukça düşük olduğu görülmüştür.
Article
Full-text available
Finansal sıkıntı temel olarak işletmelerin finansal yükümlülüklerini zamanında yerine getirememesidir. İşletme içi ve dışı çeşitli faktörlerin etkisiyle ortaya çıkan finansal sıkıntı, önceden tahmin edilmesi ve gerekli önlemlerin alınması halinde iflasa dönüşmeyebilir. Çeşitli nitel ve nicel ölçütlerin filtrelemesiyle oluşturulan İslami hisse senedi endekslerinde yer alan işletmelerin finansal sıkıntı ve iflas riski tahminleri de önem arz eden bir husustur. Literatürdeki yaygın görüş, İslami hisse senedi endekslerinde yer alan firmaların, kullanılan ölçütler nedeniyle daha düşük risk içerdiği yönündedir. Çünkü söz konusu işletmeler diğer işletmelere göre daha düşük borçlanma seviyelerine sahiptir. Karşıt görüşlerinden biri ise bu işletmelerin borçlanma kapasitelerinin düşük olması nedeniyle büyüme ve performans açısından zorluklarla karşılaştığıdır. Bu çalışmanın amacı da bir İslami hisse senedi endeksi olan Katılım 50 endeksinde yer alan işletmelerin finansal sıkıntı risklerinin tahmin edilmesidir. Bu doğrultuda çalışmada, finansal sıkıntı ve iflas riskinin tahmininde Altman-Z’ (1983), Altman-Z” (1993) ve Springate (1978) modelleri kullanılmıştır. Çalışmada Katılım 50 endeksinde yer alan 14 işletmenin 2016-2020 dönemi yıllık finansal raporlarından derlenen ikincil veri seti kullanılmıştır. Örneklemi oluşturan 14 işletme belirlenirken kasti örneklem yöntemi tercih edilmiş ve 2021 yılı Temmuz dönemi itibariyle endekste yer alan şirketler arasından, 2016, 2017, 2018, 2019 ve 2020 yıllarında en az bir dönem endekste bulunan işletmeler örnekleme dahil edilmiştir. Altman-Z” ve Springate modellerinin sonuçlarına göre, çalışma kapsamında incelenen firmalardan yalnızca biri tüm dönemler için finansal sıkıntı riski ile karşı karşıya bulunmaktadır. Diğer işletmeler analiz sonuçlarına göre sağlıklı bir finansal yapıya sahip bulunmakta ve yakın gelecekte finansal sıkıntı ve iflas riskleri bulunmamaktadır. Çalışmanın sonuçları genel olarak değerlendirildiğinde, İslami endeks kriterlerine uygun olan hisse senetlerinin genel anlamda sağlıklı bir finansal yapıya sahip oldukları görülmektedir. Financial distress can define as the inability of firms to meet their financial obligations on due. Financial distress caused by various internal and external factors and may not turn into bankruptcy if it is anticipated and necessary precautions are taken. The financial distress and bankruptcy risk estimations of the firms listed on the Islamic stock indices, which are screened by various qualitative and quantitative criteria, are also a significant issue. The common view in the literature is that firms listed on Islamic stock indices have lower risk due to the screening criteria used. Because these firms have lower debt levels than the others. One of the opposing views is that these firms face difficulties in terms of growth and financial performance due to their low borrowing capacity. The purpose of this study is to estimate the financial distress risks of the firms listed on the Participation 50 index, which is an Islamic stock index. In order to achieve this purpose, Altman-Z' (1983), Altman-Z" (1993), and Springate (1978) models are used to predict financial distress and bankruptcy risk. The study uses secondary data set compiled from the annual financial reports of the 14 firms listed on the Participation 50 index for the period 2016-2020. These 14 firms are selected by purposive sampling with the criterion that among the firms listed on the index as of July 2021, the firms that were in the index for at least one screening period in 2016, 2017, 2018, 2019 and 2020. According to the results of Altman-Z” and Springate models, only one of the companies examined within the scope of the study faces financial distress risk for all periods. The rest have a healthy financial structure and there are no financial distress and bankruptcy risks in the near future for those. It is concluded generally that it is seen that Islamic stocks have a healthy financial structure.
Article
Full-text available
The business environment in the retail experience turbulence, strong now many companies to reduce the impact outlets greater losses. Reduction in earnings a problem most of all, and this has potential in bankrupt retail companies in the future This research is analyzing retail companies affected by the deterioration in performance that has been registered in Indonesia Stock Exchange. Model and data processing used to calculate potential harm is a model Altman z score and models Springate. Discussion result there is a retail company go public has the potential to be the calculated use bankruptcy model Altman z score as well as a model Springate namely PT Modern International. Information, proceedings in the potential for bankruptcy at annual report is not disclosure, was recommended to the stakeholders to oblige any new issuers to give this information in the annual financial report made that release every year. To be accurate information and credible over the companies condition the truth.