Tasarım İlkelerı̇nı̇n Takı Tasarımı Alanında Kullanılması: Bı̇r Kontrol Lı̇stesı̇ Gelı̇ştı̇rme Çalışması

Abstract

Geçmişi insanlık tarihiyle paralel olarak incelenen takılar, ilk geliştirildiği günden itibaren birtakım ilkeler gözetilerek üre- tilmekte, kullanıcılara ve sanatseverlerin beğenisine sunulmaktadır. Diğer sanat alanlarının aksine, tasarım ilkelerinin takı tasarımı alanında yazılı olarak benimsenmesi daha geç zamanlara denk gelse de tasarım ilkeleri takı tasarımcıları tara- fından kullanılmakta ve üretilen eserler bu ilkelere bağlı kalınarak geliştirilmektedir. Özellikle 20. yüzyıldan itibaren takıların günlük hayatta daha fazla kullanılmaya başlanması ile gündelik hayatın kültürel değerlerin ve gelişen teknolojinin takılara yansıması kaçınılmaz olmuştur. Ürün yelpazesinin genişlemesi ile birlikte, farklı faktörlerin de aynı anda işin içine girme- sinden dolayı tasarım ilkelerinde birtakım problemler yaşanmaya başlanmıştır. Bu nedenle farklı çalışmalar kapsamında takı tasarım ilkelerinin neler olması gerektiği incelenmiştir. Yapılan alanyazın incelemesinde farklı kaynakların farklı ta- sarım ilkelerini öncelediği, uzlaşmaya varılmış herhangi bir kontrol listesi olmadığı belirlenmiştir. Bu ihtiyaca cevaben bu çalışma kapsamında mevcut literatür taranarak, takı tasarımında, ürün fark etmeksizin kullanılması gereken temel ilkeler belirlenmiştir. Bu ilkeler şu şekilde sıralanabilir: uyum, ritim, örüntü, denge, zıtlık, oran ve işlevdir. Belirlenen bu ana ilkeler alt göstergelere ayrılmış ve takı türüne göre incelenmesi gereken tüm göstergeler gruplandırılmıştır. Hazırlanan kontrol listesi alanda yeterliliğini almış üç uzman tarafından incelenmiş, muğlak ve anlaşılması zor ifadeler ile somut olmayan göstergeler belirlenerek, hazırlanan ölçme aracı dışında bırakılmıştır. Oluşturulan bu kontrol listesi alanda ilk olmasının yanında gerek takı tasarımcılarının gerekse araştırmacıların bir takıyı tasarım ilkelerine uygunluk bakımından incelemesi olanaklı hale getirecektir. Hem ortaya bir ölçme aracının konulmuş olması hem de takı tasarımında tasarım ilkelerinin re- vize edilmiş olmasından dolayı, bu çalışmanın kuramsal ve pratik anlamda önemli bir yere sahip olduğu düşünülmektedir.

Full text

SINIR/SIZ: dünya yapmak & ötesi
1. Disiplinlerarası Sanat, Tasarım ve Sosyal Bilimler Uluslararası Sempozyumu
BEYKOZ ÜNİVERSİTESİ YAYINLARI
Beykoz Üniversitesi Sanat ve Tasar ım Fakültesi
1. Disiplinlerarası Sanat, Tasa rım ve Sosyal Bilimler Uluslararası Sempozyumu Bildiri Özetleri Kitabı
Beykoz University Faculty of Art and Design
1st International Interdiciplinary Art, Design and Social Sciences Symposium Abstracts Book
Editörler / Editors
Arş. Gör. Erdinç Kaygusuz
Arş. Gör. Aylin Berna Zamandar Başoğlu
Arş. Gör. Münür İpek
Tasarım / Design
Arş. Gör. Ayşe Merve Köse
e-ISBN
978-605-73130-6-5
Yayın Tarihi
Ağustos 2023
İletişim
Çubuklu, Vatan Cd. No:69, 34805 Beykoz/İstanbul
www.borderless.beykoz.edu.tr – borderless@beykoz.edu.tr
Tel: 0216 400 22 22 / Faks: 0216 4741256
Copyright © 2023
Fikir ve Sanat Eserleri Yasası gereğince bu eserin yayın hakkı anlaşmalı olarak T. C.Beykoz Üniversitesi’ne aittir. Her hakkı saklıdır.
Kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir. Bu kitabın hiçbir kısmı yayıncısının yazılı izni olmaksızın elektronik veya mekanik, fotokopi, kayıt vb.
bir bilgi saklama, erişim sistemi yolu ile çoğaltılamaz, dağıtılamaz ve satışa sunulamaz. Bu kitap, Beykoz Üniversitesi Sanat ve Tasarım
Fakültesi 1. Disiplinlerarası Sanat, Tasarım ve Sosyal Bilimler Sempozyumu bildiri özetlerinden derlenmiş olup metinlerde yer alan her
tür görüş ve düşüncenin sorumluluğu bildirinin yazarına aittir.

Beykoz Üniversitesi Beykoz University
Sanat ve Tasarım Fakültesi Faculty of Art and Design
I. DİSİPLİNLERARASI SANAT, TASARIM VE
SOSYAL BİLİMLER ULUSLARARASI SEMPOZYUMU
1ST INTERNATIONAL INTERDISIPLINARY ART, DESIGN
AND SOCIAL SCIENCES SYMPOSIUM
beyond worlding & worldmaking
May 4-5 Mayıs 2023
Bildiri Özetleri Kitabı
Abstracts e-Book
BOR
DER/
LESS
BOR
DER/
LESS

SINIR/SIZ: dünya yapmak & ötesi
1. Disiplinlerarası Sanat, Tasarım ve Sosyal Bilimler Uluslararası Sempozyumu
Metin COŞKUN*
Anahtar Kelimeler: 
sözlü bildiri
ÖZ
Geçmişi insanlık tarihiyle aralel olarak incelenen takılar ilk geliştirildiği günden itibaren birtakım ilkeler gzetilerek üre-
tilmekte kullanıcılara ve sanatseverlerin beğenisine sunulmaktadır Diğer sanat alanlarının aksine tasarım ilkelerinin takı
tasarımı alanında yazılı olarak benimsenmesi daha geç zamanlara denk gelse de tasarım ilkeleri takı tasarımcıları tara-
ından kullanılmakta ve üretilen eserler bu ilkelere bağlı kalınarak geliştirilmektedir zellikle  yüzyıldan itibaren takıların
günlük hayatta daha azla kullanılmaya başlanması ile gündelik hayatın kültürel değerlerin ve gelişen teknoloinin takılara
yansıması kaçınılmaz olmuştur Ürün yelazesinin genişlemesi ile birlikte arklı aktrlerin de aynı anda işin içine girme-
sinden dolayı tasarım ilkelerinde birtakım roblemler yaşanmaya başlanmıştır Bu nedenle arklı çalışmalar kasamında
takı tasarım ilkelerinin neler olması gerektiği incelenmiştir Yaılan alanyazın incelemesinde arklı kaynakların arklı ta-
sarım ilkelerini ncelediği uzlaşmaya varılmış herhangi bir kontrol listesi olmadığı belirlenmiştir Bu ihtiyaca cevaben bu
çalışma kasamında mevcut literatür taranarak takı tasarımında ürün ark etmeksizin kullanılması gereken temel ilkeler
belirlenmiştir Bu ilkeler şu şekilde sıralanabilir uyum ritim rüntü denge zıtlık oran ve işlevdir Belirlenen bu ana ilkeler
alt gstergelere ayrılmış ve takı türüne gre incelenmesi gereken tüm gstergeler grulandırılmıştır Hazırlanan kontrol
listesi alanda yeterliliğini almış üç uzman taraından incelenmiş muğlak ve anlaşılması zor iadeler ile somut olmayan
gstergeler belirlenerek hazırlanan lçme aracı dışında bırakılmıştır luşturulan bu kontrol listesi alanda ilk olmasının
yanında gerek takı tasarımcılarının gerekse araştırmacıların bir takıyı tasarım ilkelerine uygunluk bakımından incelemesi
olanaklı hale getirecektir Hem ortaya bir lçme aracının konulmuş olması hem de takı tasarımında tasarım ilkelerinin re-
vize edilmiş olmasından dolayı bu çalışmanın kuramsal ve ratik anlamda nemli bir yere sahi olduğu düşünülmektedir
TASARIM İLKELERİNİN TAKI TASARIMI ALANINDA
KULLANILMASI: BİR KONTROL LİSTESİ
GELİŞTİRME ÇALIŞMASI
* Öğretim Görevlisi, Kastamonu Üniversitesi Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi, ORCID: 0000-0003-0941-0519, mcoskun@kastamonu.edu.tr
86