Content uploaded by Ersin Korkmaz
Author content
All content in this area was uploaded by Ersin Korkmaz on Jan 05, 2025
Content may be subject to copyright.
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023 441
MEDİKAL MUHASEBE VE SAĞLIK HİZMETLERİNİN
ETKİN YÖNETİLMESİNDEKİ ROLÜ
MEDICAL ACCOUNTING AND ITS ROLE IN THE
EFFECTIVE MANAGEMENT OF HEALTH SERVICES
Ersin KORKMAZ1
Şeymanur TERCAN2
ÖZ
2003 yılında uygulanmaya başlayan Sağlıkta Dönüşüm Programı kapsamında
köklü reformlar hayata geçirilmiş ve sağlık hizmetlerinin sunumunda önemli gelişmeler
sağlanmıştır. Bu gelişmelerden biri de medikal muhasebe alanında gerçekleşmiştir. Yaşanan
süreçte bu alanda elde edilen kazanımların değerlendirilmesi ve mevcut sorunların analiz
edilerek çözümlerinin ortaya konulması amacıyla gerçekleştirilen bu çalışma kapsamında,
medikal muhasebe uzmanlarına anket uygulanarak elde edilen veriler SPSS 26.0 ve AMOS
programları ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulguların analizinde, medikal muhasebeye
ilişkin farkındalık düzeyinin orta seviyelerde olduğu ve bu alanda öne çıkan sorunların
sistemsel eksikliklerden ve nitelikli personel yetersizliğinden kaynaklandığı belirlenmiştir.
Medikal muhasebenin ayrı bir muhasebe dalı olarak değerlendirilerek eğitimine ağırlık
verilmesi, sağlık işletmelerinde bu alanda yönetimin desteğinin artırılması ve etkili bir
sistemin hayata geçirilmesi durumunda, medikal muhasebenin bu işletmelerde finansal
sürdürülebilirliğin ve yönetim performansının artırılmasında önemli roller ifa edebileceği
değerlendirilmektedir.
1- Doç. Dr., Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Sağlık Yönetimi Bölümü,
ekorkmaz2429@gmail.com, ORCID ID: 0000-0002-6787-5368
2- Yüksek Lisans Öğrencisi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, symnrtrcn@gmail.com,
ORCID ID: 0000-0002-8241-9678
Gönderim Tarihi/Submitted: 31.07.2023
Revizyon Talebi/Revision Requested: 30.08.2023
Son Revizyon Tarihi/Last Revision Received: 19.09.2023
Kabul Tarihi/Accepted: 26.09.2023
Sorumlu Yazar/Corresponding Author: Korkmaz, E.
Atıf/To Cite: Korkmaz, E. ve Tercan, Ş. (2023). Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Yeni Bir Uygulama
Alanı Olarak Medikal Muhasebe Üzerine Bir Araştırma. Sayıştay Dergisi, 34(130), 441-467.
https://doi.org/10.52836/sayistay.1335177
Cilt/Volume: 34
Sayı/Issue: 130
Eylül/September 2023
ISSN: 1300-1981
eISSN: 2651-351X
Araştırma Makalesi/Research Article
SAYIŞTAY DERGİSİ
JOURNAL OF TURKISH COURT OF ACCOUNTS
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023
442
ABSTRACT
Within the scope of the Health Transformation Program, which started to be
implemented in 2003, radical reforms were implemented and significant improvements
were made in the provision of health services. One of these developments took place in
the field of medical accounting. In this study, which aimed to evaluate the gains obtained
in this field during the current process, and analyze the existing problems and present
their solutions, the data obtained by applying a survey to medical accounting experts
was analyzed with SPSS 26.0 and AMOS programs. The analysis of the findings indicated
that the level of awareness regarding medical accounting was at medium levels, and that
the prominent problems in this field resulted from systemic deficiencies and a lack of
qualified personnel. Medical accounting can play an important role in increasing the
financial sustainability and management performance in these businesses if prominent
suggestions such as considering medical accounting as a separate branch of accounting
and focusing on its education, increasing the support of the management in this field in
healthcare businesses, and implementing an effective system are implemented.
Anahtar Kelimeler: Sağlık Hizmetleri, Sağlık İşletmeleri, Sosyal Güvenlik Kurumu,
Medikal Muhasebe, Medikal Muhasebe Uzmanı
Keywords: Health Services, Health Enterprises, Social Security Institution,
Medical Accounting, Medical Accounting Specialist
GİRİŞ
İnsan hayatının sürdürülebilirliği açısından büyük önem taşıyan sağlık
olgusu, COVİD-19 pandemisinin de etkisiyle tüm dünyada artan bir ilginin
konusunu oluşturmaktadır. Sağlık hizmetlerinin kalitesi ulusal düzeyde devletlerin
halkın refah ve huzurunu artırmanın temel bir aracı haline geldiği gibi uluslararası
alanda da bir ülkenin gelişmişlik seviyesini gösteren en önemli göstergeler
arasında yer almaktadır. Bu nedenle sağlık hizmetlerini üretmek ve üretilen bu
hizmeti topluma etkin ve verimli bir şekilde sunmak, günümüzde devletlerin
öncelikleri arasında ilk sıralarda yer almaktadır.
Sunulan sağlık hizmetlerinin ülke ekonomisine katkısının yüksek
olabilmesi ve vatandaşın memnuniyet düzeyinin artırılması, bu alandaki
karar alıcı ve uygulayıcıların zamanlı, veriye dayalı, etkili politika ve stratejiler
geliştirmeleri ve hayata geçirmeleri ile doğrudan ilişkilidir. Sağlık işletmelerinde
çalışan sayısının ve iş yoğunluğunun fazla olması, hizmet üretim ve sunumunun
birçok sektörle bağlantılı olması gibi faktörler de sağlık hizmetlerinin sunumuna
ilişkin olarak etkili karar alma süreçlerinin önemini artırmaktadır. Bu bağlamda
yöneticilerin sağlık hizmeti sunumunda alacakları kararlara dayanak oluşturan
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023 443
ve işletme bilgi sistemlerinde üretilen bilgilerin hem güvenilir olması hem de
istenilen zamanda üretilmesi elzemdir. Bu bilgileri üreten ve yöneticilerin sık sık
başvurduğu sistemlerden biri, muhasebe bilgi sisteminin alt sistemi olan yönetim
muhasebesi bilgi sistemidir.
Yönetim muhasebesi sayısal bilgilere ulaşmada kolaylık sağlayan bir alan
olarak değerlendirilmektedir. Bu alan sağlık hizmeti sunan işletmelerde; planlama,
denetleme ve karar alma mekanizması amacıyla uygulanması gerekli olan bir
muhasebe alt sistemidir. Sağlık işletmelerinde de kullanılan yönetim muhasebesi,
ağırlıklı olarak gider kalemlerine odaklanarak tahmine dayalı ve geleceğe
yönelik bilgiler sunmaktadır. Bu bağlamda yönetim muhasebesi departmanının
yapmış olduğu analizlere dayanak oluşturan her türlü bilgi ve belgenin doğru
olması önem taşımaktadır. Özellikle bir hastanın herhangi bir sağlık kuruluşuna
başvurusundan taburcu olması sürecine kadar ortaya çıkan gider kalemlerine
ilişkin faturalandırma sürecinin doğru bir şekilde yapılarak takip edilmesi gerekir.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) faturalandırma hatalarını ve sağlık hizmeti
sahtekârlığını, “en büyük azaltılmamış sağlık hizmeti maliyeti” olarak ifade
etmektedir. Bu durum sağlık kuruluşlarında faturalandırma sürecinin ne kadar
önemli olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla gerek kamu gerek özel sağlık
kurumlarının etkin ve verimli bir muhasebe sistemine sahip olmaları faturalandırma
sürecinde ortaya çıkabilecek hata veya hilelerin en az seviyeye düşürülmesini
sağlayacaktır.
Sağlık hizmetlerinin riskli olma özelliği, teknoloji temelli olması ve çok
paydaşlı (ilaç şirketleri, sağlık hizmeti sunucuları, tedarikçiler, eczaneler, hastalar
ve sağlık sigorta şirketleri gibi) yapısı, sağlık sektörünü karmaşık ve karlı bir
sektör haline getirirken, aynı zamanda hatalı, hileli ve suiistimale açık işlemler
için de bir zemin oluşturmaktadır (Avcı ve Teyyare, 2012: 205-208). Bu durum
sağlık hizmetlerinde yönetilmesi zor olan süreçlerin ortaya çıkmasına ve her
türlü riskin artmasına neden olmaktadır. Dolayısıyla sağlık ve sosyal güvenlik
sisteminin etkin ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşmasını engelleyen işlemlere
karşı ihtiyaçlar doğrultusunda politikalar geliştirilmeli, iyileştirmeler ve sağlık
reformları yapılmalıdır (Küçük, 2022: 587).
Türkiye’de 2003 yılında hayata geçirilen Sağlıkta Dönüşüm Programı
(SDP) ile birlikte sağlık hizmetlerinin sunumunda birçok yeni düzenleme ve
kapsamlı değişiklikler gerçekleştirilerek, önemli iyileştirmeler sağlanmıştır. Bu
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023
444
yeniliklerden birisi de Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK)’nun kurulması ve özel sağlık
kurumlarının bütün sağlık sigortalarına hizmet vermeye başlamasıdır. Sunulan bu
hizmetin karşılığının SGK aracılığı ile devletten talep edilmesi, yeni uygulamaların
hayata geçirilmesine zemin hazırlamıştır. Bu uygulamalardan biri de medikal
muhasebedir. Medikal muhasebe, sağlık hizmetlerinin amaçları doğrultusunda
devamlılığının sağlanabilmesi, Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) çerçevesinde
ortaya çıkan hizmet giderlerinin fiyatlandırılması, faturaların takibi ve tahsilinin
sistematik olarak takip edilmesini sağlayan, bunların yanında hastanın sağlık
kuruluşuna başvurusundan taburcu işlemlerine kadar eksiksiz ve zamanında
hizmet verilebilmesi amacıyla sağlık kurumlarında uygulama alanı bulan bir süreç
olarak değerlendirilmektedir.
Bu çalışmada medikal muhasebe alanındaki gelişmeler irdelenerek, bu
alanda yaşanan sorunların tespit edilmesi, medikal muhasebenin muhasebe
sistemindeki yerinin belirlenmesi ve medikal muhasebe alanına yönelik boyutların
oluşturulması amaçlanmıştır. Bu kapsamda öncelikle medikal muhasebe kavramı
ele alınmış ve bu alanda yapılan ulusal ve uluslararası düzeyde çalışmalar
incelenmiştir. Son olarak araştırmanın uygulama kısmında elde edilen bulgular
değerlendirilmiş ve öneriler sunulmuştur.
1. MEDİKAL MUHASEBE
Türkiye’de 1980 yılından itibaren sağlık alanında çeşitli düzenlemeler
yapılmış olmakla birlikte en kapsamlı çalışmanın 2003 yılında hayata geçirilen
SDP olduğu söylenebilir (Lamba vd., 2014: 54). SDP, sağlık alanında birçok yeniliği
beraberinde getirmiş olup, SGK’nın 2006 yılında kurulması ve özel hastanelerin
tüm sağlık sigortalarına hizmet vermeye başlaması bu yenilikler arasında yer
almaktadır. Özel hastanelerin vermiş olduğu bu hizmet sonucunda, medikal
muhasebe uygulamaları kapsamında değerlendirilebilecek yeni işlemler ve
uzmanlık alanları ortaya çıkmıştır.
Medikal muhasebe süreci, 2003 yılında Emekli Sandığı ve devlet
memurlarına Maliye Bakanlığının fiyat tespiti ve uygulama kitapçığı olan ve
eski ismiyle Bütçe Uygulama Tebliği (BUT)’ne göre sağlık hizmetlerinin geri
ödemelerinin tek çatı altında toplanması ile başlayan bir süreçtir. Ancak burada
medikal muhasebenin tarihsel gelişiminin başlangıç noktasının 2003 yılı olduğu
anlaşılmamalıdır. 2003 yılı öncesinde Emekli Sandığı’na bağlı çalışanların sağlık
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023 445
giderleri Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü’ne, devlet memuru olanların sağlık
giderleri sevkli geldiği kuruma ve Bağ-Kur’lu olan çalışanların sağlık giderleri
ise Bağ-Kur Genel Müdürlüğüne faturalandırılarak yürütülmekteydi (Kördeve,
2017: 2). Dolayısıyla sağlık kurumları veya ilişkili oldukları kurumlar arasında
doğrudan veya dolaylı da olsa medikal muhasebe uygulamaları kapsamında
değerlendirilebilecek çeşitli işlemlerin yapıldığı söylenebilir. SDP sonrası bu
alana yönelik yeni iş ve işlemlerin eklenmesi ve özel sağlık işletmeleri gibi farklı
aktörlerin dâhil olması ile medikal muhasebenin uygulama alanı genişlemiştir.
Özellikle sağlık hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde sunulmasında
önemli bir rolü olduğu düşünülen medikal muhasebe işlemleri işletmelerde
ön muhasebe olarak değerlendirilen muhasebe uygulamalarına karşılık
gelmektedir. Medikal muhasebe, “finansal muhasebe uygulamalarının sağlık
işletmelerinde yürütülmesini sağlayan bir alt muhasebe dalı” şeklinde ifade
edilmektedir (Bozdemir, 2019: 9). Bir başka tanıma göre medikal muhasebe,
“sağlık kuruluşundan hizmet alımı sonucu ortaya çıkan hizmet giderlerinin
fiyatlandırılması, fatura edilmesi, faturaların takibi ve tahsilini sistematik bir
şekilde takip eden muhasebe departmanının gerçekleştirdiği işlemler” şeklinde
tanımlanmaktadır. Medikal muhasebe işlemlerini yerine getirerek takibini
sağlayan personele ise medikal muhasebe uzmanı denilmektedir (Kördeve,
2017: 4). Özellikle özel sektörde sağlık hizmeti sunan işletmelerde, işletme
sahip ve ortaklarının işletmeyi daha etkin yönetebilmeleri için meslek ahlakını
ve etiğini önemseyen, mali mevzuata hâkim, güncel gelişmeleri takip ederek iş
hayatında uygulayabilen, riskleri öncesinden öngörerek yönetebilen ve takım
çalışmasına yatkın nitelikli medikal muhasebe uzmanlarının yetiştirilmesi önem
taşımaktadır (Nazlıoğlu, 2020: 542).
Sağlık işletmelerinin SUT kuralları çerçevesinde hazırlamış olduğu
faturalama işlemi ile SGK güvencesi kapsamında olan kişilere verilen sağlık
hizmet bedellerinin ilgili sağlık işletmelerine geri ödemesi yapılabilmektedir. Bu
süreç, birçok paydaşı (tedarikçiler, sağlık çalışanları, SGK denetçileri, hastaneler)
kapsayan ve profesyonel bir şekilde yürütülmesi gereken medikal muhasebenin
iş akış sürecidir (Arık ve Yılmaz, 2021: 37). Medikal muhasebe birimi doğrudan
provizyon işlemleri ile ilgilenmeyip, ağırlıklı olarak kontrol ve faturaların
listelenmesi ile ilgilenmektedir (Nazlıoğlu, 2020: 542; Sır, 2017: 104). Medikal
muhasebe iş akış süreci Şekil 1’de verilmiştir.
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023
446
Şekil 1: Medikal Muhasebe İş Akış Şeması
Kaynak: Kördeve, (2017: 4).
Medikal muhasebe iş akış süreçleri, sağlık hizmeti verildikten sonra ortaya
çıkan hizmet giderlerinin fiyatlandırılmasını, Medula sistemi ile faturalandırılmasını,
kesilen faturaların ödeme takvimine dâhil edilerek tahsilâtlarının sistematik
bir şekilde takip edilmesini kapsamaktadır (Kördeve, 2017: 4). Ancak medikal
muhasebe sadece bu işlemlerle sınırlı olmayıp, aynı zamanda üst yönetime hesap
verme görevi ve yönetim muhasebesiyle de ilişkili bir alandır (Nazlıoğlu, 2020:
542). Medikal muhasebe sağlık işletmeleri muhasebe bilgi sisteminin bütünü
ve bu sistemin bir parçası olarak değerlendirilmelidir. Bu bağlamda, medikal
muhasebenin üst yönetime hesap verme açısından yönetim muhasebesiyle
ilişkisinin doğrudan değil, dolaylı olduğu söylenebilir.
Medikal muhasebe kamu veya özel sağlık kurumları açısından tanım
olarak önemli bir farklılık göstermese de uygulama açısından bazı farklılıklar
göstermektedir. Muhasebe ile ilgili bölümlerin kamu hastanelerinde (Gelir/Gider
Tahakkukları, Hastane Vezneleri, Maaş Mutemetliği gibi) ve özel hastanelerde
(Muhasebe, Medikal Muhasebe, Finans Bölümü gibi) farklılık göstermesi, denetim
süreçlerinin kamu hastanelerinde ve özel sağlık işletmelerinde farklı yürütülüyor
olması, kayıt ve raporlama düzenindeki farklılıklar bunlardan bazılarıdır (Sayım,
2016: 676-679).
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023 447
1.1. Kamu Hastaneleri Açısından Medikal Muhasebe
Kamu hastanelerinde medikal muhasebe süreçleri faturalandırma
adı altında ifade edilmektedir. Faturalandırma, sağlık kurumları tarafından
sunulmuş olan sağlık hizmetlerinin karşılığını almak amacıyla sigorta şirketlerine
yapılan taleplerin sunulması ve sunulan bu taleplerin takip edilmesi işlemidir.
Sağlık kurumlarında faturalandırma süreci, hastanın sağlığıyla ilgili herhangi
bir şikâyetiyle ilgili durumunun teşhisi ve tedavisi için sağlık kurumuna
başvurmasıyla birlikte başlar. Hastanın sağlık kurumundan ayrılışına kadar
verilmiş olan bütün hizmetler hasta adına ya da anlaşmalı kurum adına sisteme
kaydedilmektedir. Daha sonraki adımda, sigorta şirketleri tarafından belirlenmiş
olan kurallara göre bütün hizmetler ücretlendirilir. Ardından faturalandırma işlemi
yapılarak ilgili sigorta payına veya hasta payına yansıtılarak işlenir (Daşdemir vd.,
2013: 2). Faturalandırma birimi, “Sağlık kurumunun hastalarına sunmuş olduğu
hizmetin maliyetini ilgili kurumdan alması ve sağladığı hizmetin devamlılığı için
hastanelerin süreçlerini takip eden medikal muhasebe biriminin bir unsuru”
olarak tanımlanabilir. Sağlık hizmetlerinin sürdürülebilirliği açısından faturalama
birimlerindeki işlemlerin zamanlı bir şekilde gerçekleştirilmesi ve geri ödemelerin
takip edilmesi gerekmektedir. Bu süreçte geç fatura ya da yanlış fatura işlemi
gibi birtakım olumsuzluklar yaşanabilmektedir. Bu bağlamda faturalarda hata,
hile veya yolsuzluk gibi işlemlerin önüne geçilebilmesi için bu birimlerde görev
yapan personelin faturalandırma süreçlerine hâkim olması önem taşımaktadır
(Gençtürk ve Cansever, 2016: 228).
Türkiye’de sağlık hizmetlerinin sunumu ağırlıklı olarak kamu sektörü
tarafından verilmektedir. Bununla birlikte özel sektör de sağlık hizmetlerinin
sunumunda önemli bir rol oynamaktadır. Tedavi edici sağlık hizmetleri başlığı
altında; birinci basamak sağlık hizmetleri, ikinci basamak sağlık hizmetleri ve
üçüncü basamak sağlık hizmetleri yer almaktadır. Hastaneler ikinci ve üçüncü
basamak sağlık hizmetleri kapsamında bulunmaktadır. SGK tüm basamaklarda
sunulmakta olan hizmetin karşılığını ödeyen en büyük geri ödeme kurumudur.
Kamu hastanelerinde, genel sağlık sigortası kapsamında bulunan hastaların
yararlanması sonucunda oluşturulmuş olan faturalar MEDULA sistemi
aracılığıyla SGK’ya iletilmekte ve bu kurum tarafınca yapılan kontroller
doğrultusunda geri ödemeler gerçekleştirilmektedir (Pirim ve Bulut, 2022: 317).
Kamu hastanelerinde faturalama süreci Şekil 2’de verilmiştir.
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023
448
Şekil 2: Kamu Hastanelerinde Faturalama Süreci
Kaynak: Pirim ve Bulut (2022: 317).
Şekil 2’de görüldüğü üzere, kamu hastanelerinde faturalama süreci,
faturanın oluşturulmasıyla başlayarak SGK tarafından fatura kontrolerinin
yapılması ile devam eden ve Sağlık Bakanlığı merkez teşkilatının ilgili birimlerince
hastanelere geri ödemelerin yapılması ile son bulan bir süreçtir.
1. 2. Özel Hastaneler Açısından Medikal Muhasebe
5502 sayılı Yasa kapsamında Bağ-Kur, Emekli Sandığı ve SSK gibi sosyal
sigorta kurumlarının tamamı, SGK bünyesinde tek bir çatı altında birleştirilmiştir
ve bu kurumların sosyal güvencesi altında olan kişilerin tedavi hizmetleri ile ilgili
sağlık giderleri SGK tarafından karşılanmaya başlamıştır. SGK’nın özel hastaneler
ile yapmış olduğu sözleşmeler kapsamında, özel hastanelerde SGK güvencesi
olan kişilerin ücretsiz veya daha düşük bir katkı payı ile sağlık hizmeti almaları
sağlanmıştır. Bu bağlamda SUT kuralları çerçevesinde düzenlenen fatura
bedelleri SGK tarafından özel sağlık hizmet sunucularına geri ödenmektedir (SGK,
2018). Özel sağlık kuruluşları ile SGK arasındaki faturalandırma sürecinde yapılan
işlemler medikal muhasebe birimi tarafından yapılmaktadır. Medikal muhasebe,
özel sağlık kuruluşları tarafından protokol kapsamında kişiye verilen tüm
hizmetleri ve faturalama aşamasında tamamlanmamış olan belgeleri (ameliyat
bildirgesi, inceleme neticeleri, çıkış özeti, endoskopi bildirgesi, vb.) kapsamaktadır.
Medikal muhasebe özel sağlık hizmeti sunucularında bu işlemleri yerine
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023 449
getirirken, bunlara ek olarak tıbbi işlemler sonucunda oluşturulan fatura kayıt
ve kontrollerinin sağlanması, hastalara sunulmuş olan hizmetlere ilişkin kaynak
kullanımının klinik birimler tarafınca doğru olarak kaydedilip kaydedilmediğinin
kontrolünün yapılması, SUT çerçevesinde güncel mevzuat takipleri ve ilgili
bölümlerle paylaşılması gibi görevleri de bulunmaktadır (Kördeve, 2017: 5-6).
2. LİTERATÜR ARAŞTIRMASI
Sağlık hizmetlerinin etkin bir şekilde sunulmasında önemli bir rolü
olan medikal muhasebe uygulamalarını ele alan çok sayıda araştırma ve
yayın bulunmaktadır. Bunlardan Rodriguez-Martinez vd. (2012), Amerika
Birleşik Devletleri (ABD)’nde sağlık hizmetlerinde maliyetleri azaltmak, sahte
faturalandırma uygulamalarını önlemek ve gereksiz prosedürleri azaltmak
amacıyla geliştirilen Elektronik Tıbbi Faturalandırma (EMB) ve Elektronik Sağlık
Kayıtları (EHR) sistemlerinin daha etkin bir şekilde kullanılmasına yardımcı olacak
MedBook adı verilen bir platformu önermişlerdir. Bulut teknolojileri üzerine inşa
edilen bu platform; hastalara ve sağlık hizmeti sağlayıcılarına faturalandırma
faaliyetleri, EHR ve EMB hakkında bilgi alışverişi sağlamaktadır. MedBook ile
doktorların tıbbi taleplerinin, hasta bilgilerinin, reçeteli ilaç veya diğer kota
gerektiren işlemler için yapılan harcamaların takip edilebileceği ifade edilmiştir.
Daşdemir vd. (2013), sağlık kurumlarında faturalama hatalarından dolayı
meydana gelen mali kayıpları, Hacettepe Üniversitesinin sağlık hizmeti ödemeleri
üzerinden, Yalın Altı Sigma (tanımla, ölçme, analiz, iyileştirme, kontrol) yöntemi
ile incelemiş ve faturalandırma sürecinde önemli tutarlarda hata ve kayıpların
olduğu tespit edilmiştir. Bu hataların azaltılması ve kesintilerin önüne geçilmesi
için hastanelerin SGK tarafından belirlenen standartlara uygun bir şekilde medikal
muhasebe süreçlerinde Yalın Altı Sigma aşamalarının geliştirilmesi önerilmiştir.
Sayım ve Temir (2014), faturalama süreçlerinin yönetiminde yaşanan
sorunları incelemek amacıyla Yalova Devlet Hastanesi ve ilişkide olduğu 3
hastanenin faturalama süreçlerinde rol alan birimlerin (Gelir Tahakkuk Birimi,
Vezneler, Sağlık Kurumlarında Döner Sermaye Saymanlığı) çalışanları ile
görüşmeler yaparak elde ettikleri nitel verileri analiz etmiştir. Analiz neticesinde
faturalama süreçlerinin yönetiminde yaşanan sorunlar; teknik alt yapı sorunları,
yönetim sorunları ve denetim sorunları şeklinde sınıflandırılmıştır.
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023
450
Gençtürk ve Cansever (2016), üniversite hastanelerinin faturalama
sürecinde yaşadıkları sorunları tespit etmek amacıyla bu hastanelerin
faturalandırma birimindeki çalışanlara anket uygulamıştır. Yapılan analizde,
faturalama sürecindeki sorunlar; kurumdan kaynaklı, iç denetim kaynaklı,
MEDULA sistemi kaynaklı, ödeyici kurum kaynaklı ve fiyatlama kaynaklı sorunlar
şeklinde belirlenmiştir. Ayrıca, üniversite hastanesinin faaliyet süresi, katılımcıların
çalışma pozisyonları ve hastanede çalışma süresi değişkenleri ile faturalama
sürecindeki sorunlar arasında anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilmiştir.
Kördeve (2017), sağlık hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesi
için medikal muhasebe uygulamalarının mevcut durumunu ve önemini incelediği
çalışmasında, medikal muhasebeye yönelik farkındalığın istenilen seviyelerde
olmadığı, özel sağlık hizmeti sunucularının mümkün olduğunca ceza almaması
için medikal muhasebe çalışanlarının daha fazla uzmanlaşması gerektiği ve
medikal muhasebenin üniversitelerde ayrı bir ders olarak okutulması yönünde
sonuçlara ulaşmıştır.
Medikal muhasebe iş süreçlerini ve sağlık işletmeleri muhasebe
sistemindeki rolünü incelediği çalışmasında Nazlıoğlu (2020), medikal muhasebe
uygulamalarının sadece faturalandırma işlemleriyle sınırlı olmadığı, aynı zamanda
bütçe hazırlama, fiyat politikası belirleme, özel sigortalı hasta anlaşmaları, yabancı
hasta ilişkileri, hukuki sorumluluklar ve cezalar, maliyet takipleri ve raporlama gibi
birçok işlemi kapsadığını ifade etmiştir. Ayrıca, medikal muhasebe işlemlerinin
kamu ve özel sağlık kuruluşları açısından farklılıklar gösterdiği, özellikle özel
sağlık işletmelerinde daha fazla uygulama alanı bulduğu yönünde çıkarımlarda
bulunmuştur.
Arık ve Yılmaz (2021), sağlık hizmetlerinin sunumu ile ilgili faaliyetlerin
SUT ve faturalama kurallarına uygun bir şekilde muhasebeleştirilmesi ve
gelir kayıplarının azaltılmasında yöneticilerin medikal muhasebe süreçlerinin
önemine yönelik farkındalıklarının önemli rol oynadığını savunmuştur. İşlemlerin
faturalandırılması ve muhasebeleştirilmesi sürecinde yapılan hatalar nedeniyle
ortaya çıkan gelir kayıplarının önlenebilmesi için sağlık hizmetlerinin sunumunda
kullanılan bilişim sistemlerinin (yapay zekâ, otomatik faturalama, faturalama
modülleri) medikal muhasebe alanında da yaygınlaştırılması gerektiğini
vurgulamıştır.
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023 451
Küçük (2022), sağlık hizmetlerinin sunumunda; hastalardan, sağlık
hizmetleri sunucularından ve üçüncü kişilerden kaynaklı usulsüzlük ve suiistimal
türlerini ele almıştır. Bu bağlamda Sayıştay, Sağlık Bakanlığı ve SGK denetim
raporları içerik analizi ile incelenmiş ve Avrupa Yolsuzluk ve Dolandırıcılıkla
Mücadele Ağı tarafından geliştirilen İsraf Tipolojisi Matrisi kapsamında Türkiye’de
sağlık hizmetlerinde uygunsuz ödemelere neden olan hata, suiistimal, sahtecilik
ve yolsuzluk türleri belirlenmiştir. Bu tür uygulamaların önlenebilmesi için etik
ilke ve değerlerin içselleştirilmesine, şeffaflık ve hesap verebilirlik sistemlerinin
geliştirilmesine vurgu yapılmıştır. Sağlık hizmet sunucularında sıklıkla görülen
fiyatı yüksek olan işlemin kodlanarak faturalandırılması, çift fatura gönderme,
SUT usul ve esaslarına aykırı faturalandırma gibi işlemlerin önüne geçilebilmesi
noktasında yapay zekâ, makine öğrenmesi veya veri analitiği gibi teknolojilerin
kullanımının ve medikal muhasebe denetimlerinin artırılmasının gerekliliğine
dikkat çekilmiştir.
Almali ve Aslan (2022), özel hastanelerde fatura kesinti nedenlerini ve
kesilen faturaların finansal açıdan büyüklüğünü belirlemek amacıyla iki özel
hastanenin (A ve B) altı faturalama dönemine ait SGK fatura verilerini istatistiki
yöntemler kullanarak incelemiştir. A hastanesinde fatura kesinti oranının %1,72;
B hastanesinde ise %0,13 olduğu tespit edilmiştir. En yüksek kesintinin yatarak
tedavilerde, en çok fatura kesintisinin ise hasta dosyasındaki endikasyon ve
muayene bilgisinin eksikliğinden kaynaklandığı belirlenmiştir.
Şenol ve Metin (2022), Türkiye’de eğitim hizmeti veren üniversitelerin
medikal muhasebe eğitimine ne kadar önem verdiklerini ve bu alanda
çalışan personelin nasıl ve ne derece uzmanlaştığını belirlemeyi amaçlayan
çalışmalarında, 68 kamu ve vakıf üniversitesinden 5 tanesinin müfredatlarında
“Medikal Muhasebe” adı altında bir dersin olduğunu tespit etmiştir. Bu alandaki
eğitimlerin ise daha çok kurslar veya seminerler şeklinde verildiği belirlenmiştir.
Pirim ve Bulut (2022), kamu hastaneleri faturalama yönetim süreçlerinde
yaşanan sorunları belirlemek amacıyla, kamu hastanelerinde faturalama
sürecinde görevli çalışanlara bir anket uygulamıştır. Yapılan analizler neticesinde,
faturalama süreçlerinde; HBYS ve kullanıcı, fatura oluşturma ve tahsilatı, sağlık
hizmetlerinin fiyatlandırılması, denetim eksikliği, kurum faturalama birimi,
mevzuat ve ödeyici kurum kaynaklı sorunların olduğu belirlenmiştir.
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023
452
3. ARAŞTIRMA METODOLOJİSİ
3.1. Araştırmanın Amacı ve Önemi
Araştırmada, medikal muhasebe alanındaki sorunların tespit edilmesi,
medikal muhasebenin muhasebe sistemindeki yerinin belirlenmesi ve medikal
muhasebenin tüm boyutlarıyla geliştirilmesine katkı sunulması amaçlanmıştır. Bu
doğrultuda yapılan literatür taraması sonucunda, medikal muhasebenin önemini
vurgulayan uygulamalı çalışmanın bulunmadığı ve teorik çalışmaların da sınırlı
sayıda olduğu tespit edilmiştir. Bu çalışmanın uygulama içermesi, çalışmanın
özgün değerini ve önemini ortaya koymaktadır. Ayrıca bu alanda akademik
çalışma yapacak olan kişilere fikirler sunacağı düşünülmektedir.
3.2. Araştırmanın Kapsam ve Yöntemi
Araştırmanın evrenini Türkiye’de faaliyet gösteren özel sağlık kurumlarının
medikal muhasebe birimi çalışanları oluşturmaktadır. Araştırmada basit rastgele
örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın amacına uygun olarak ve konuyla
ilgili literatürdeki çalışmalardan faydalanılarak yazarlar tarafından oluşturulan
anket sorularının anlaşılırlığını ve amacına uygunluğunu belirlemek için medikal
muhasebe alanında uzman 5 kişiden görüş alınarak anket formuna son hali
verilmiştir. Anket formu araştırma kapsamındaki kişilere yüz yüze ve online olarak
uygulanmıştır. Bu bağlamda toplamda 407 kişiden geçerli geri dönüş alınabilmiştir.
Elde edilen bu sayısının istatistiki olarak yeterli olup olmadığını belirlemek
amacıyla eleman sayısının bilinmediği durumlarda örneklem büyüklüğünü tespit
eden aşağıdaki formül kullanılmıştır (Erken, 2021).
t2 x p x q
Örneklem Sayısı (n)= ----------------
e2
Bu formülde bulunan (n), belirlenecek olan örneklem sayısını ifade
etmektedir. (t), belirli hata düzeyindeki t tablosunda bulunan teorik değeri; (p),
incelenmekte olan olayın görülüş sıklığını; (q) ise incelenen olayın görülmeyiş
sıklığını ifade etmektedir. Bunun yanında, (d) olayın görülüş sıklığına göre
sapmayı (tolerans değeri) temsil eden değerlerdir. Araştırma kapsamında
mümkün olduğunca büyük örneklem ile çalışabilmek amacıyla p değeri 0,5
olarak alınmıştır. Örneklem büyüklüğü p=0,50, q=0,50, t=1,96 ve e=0,05 olacak
şekilde hesaplama yapıldığında:
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023 453
0,5*0,5*1,962
n= --------------------- = 384
0,052
Bu sayı (n=384), araştırmada hedeflenen minimum örneklem
büyüklüğünün 384 olması gerektiğini ifade etmektedir. 407 (22 yüz yüze;385
online) katılımcıdan geri dönüşün olması, minimum örneklem büyüklüğüne
ulaşıldığını göstermektedir. Anketlerden elde edilen veriler SPSS 26.0 programı
aracılığıyla, güvenilirlik analizi, normallik testi, frekans dağılımı ve Açıklayıcı
Faktör Analizi (AFA) yapılmıştır. AFA ile ortaya konulmuş olan faktörlerin yapı
geçerliliğinin tespit edilmesi için AMOS programı yardımıyla Doğrulayıcı Faktör
Analizi (DFA) yapılmıştır. Ayrıca araştırmada anket yöntemi kullanıldığı için
Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi İnsan Araştırmaları Sosyal ve Beşeri Bilimler
Etik Kurulu’nun 21.01.2022 tarih ve 01/04 Protokol No’lu kararı ile etik kurul onay
belgesi alınmıştır.
4. BULGULAR
Çalışmanın bu kısmında anket formuna ilişkin güvenilirlik ve normallik testi
sonuçları, katılımcıların demografik bilgileri, medikal muhasebeyle ilgili görüşler
ve diğer analiz sonuçlarına ilişkin bulgular değerlendirilmiştir.
4.1. Güvenilirlik Analizi ve Normallik Testi
Cronbach’s Alpha katsayısı kullanılarak anket formunun güvenilirliği
hesaplanmış ve 0,715 olarak bulunmuştur. Bu değer, anketin güvenilir olduğu
anlamına gelmektedir (Akgül ve Çevik, 2003: 435). Normallik testinde verilerin
çarpıklık-basıklık katsayılarının +2 ile -2 aralığında olması, verilerin normal
dağıldığını göstermektedir (George ve Mallery, 2010). Yapılan normallik testi
sonucunda, verilerin normal dağıldığı görülmüştür.
4.2. Demografik Özelliklere İlişkin Bulgular
Araştırmaya katılan medikal muhasebe uzmanlarına ait demografik
özelliklerin dağılımı Tablo 1’de verilmiştir.
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023
454
Tablo 1: Demografik Özelliklere İlişkin Bulgular
Demografik Özellikler N %
Cinsiyet Kadın 250 61,4
Erkek 157 38,6
Yaş
30 ve altı 87 21,4
31-39 176 43,2
40 ve üstü 144 35,4
Eğitim Durumu
Lise-ön lisans 196 48,2
Lisans 164 40,3
Lisansüstü 47 11,5
Mesleki Tecrübe
5 yıl ve altı 81 19,9
6-10 yıl 66 16,2
11 yıl ve üzeri 260 63,9
Departman Konumu
Medikal Muhasebe Görevlisi 92 22,6
Medikal Muhasebe Uzmanı 107 26,3
Medikal Muhasebe Sorumlusu 144 35,4
Müdür/Müdür Yrd. 64 15,7
Birimdeki çalışan
sayısı
3 ve altı 204 50,1
6-9 kişi 127 31,2
10 ve üzeri 76 18,7
Medikal muhasebe
işlemleri ile ilgili
herhangi bir eğitim
aldınız mı?
Evet 168 41,3
Hayır 239 58,7
Medikal muhasebe
uzmanlığı
sertifikasına sahip
misiniz?
Evet 80 19,7
Hayır 327 80,3
Kurumunuz
gelebilecek
kesinti ve cezaları
önlemek için gerekli
aksiyonları ve
tedbirleri almakta
mıdır?
Evet 340 83,5
Hayır 17 4,2
Karasızım 50 12,3
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023 455
Tablo 1’de öne çıkan hususlar incelendiğinde katılımcıların %61,4’ünün
kadın, %43,2’sinin 31-39 yaş aralığında, %48,2’sinin lise-ön lisans mezunu,
%63,9’unun 11 yıl ve üzeri mesleki tecrübeye sahip olduğu, %35,4’ünün medikal
muhasebe sorumlusu departmanında görev yaptığı, %50,1’inin 3 ve altı çalışana
sahip olduğu, %58,7’ sinin medikal muhasebeyle ilgili herhangi bir eğitim almadığı,
%80,3’ünün medikal muhasebe sertifikasına sahip olmadığı ve %83,5’inin
kurumlarındaki olası kesinti ve cezalar için aksiyon ve tedbir alınıp alınmadığı
sorusuna ‘evet’ cevabını verdiği tespit edilmiştir.
4.3. Medikal Muhasebeyle İlgili Görüşlere İlişkin Bulgular
Katılımcıların medikal muhasebeyle ilgili görüşlerine yönelik bulguların
dağılımı Tablo 2’de verilmiştir.
Tablo 2: Medikal Muhasebeyle İlgili Görüşlere İlişkin Bulgular
Medikal Muhasebeyle İlgili Sorular Verilen
Cevaplar N %
Medikal muhasebe ayrı bir muhasebe
dalı olarak değerlendirilebilir mi?
Evet 380 93,4
Hayır 14 3,4
Karasızım 13 3,2
Medikal muhasebe üniversitelerde ayrı
bir ders olarak okutulmalı mıdır?
Evet 327 80,3
Hayır 43 10,6
Karasızım 37 9,1
Önceki soruya cevabınız evet ise
üniversitelerde hangi seviyede
okutulmalıdır?
Ön Lisans 207 50,9
Lisans 124 30,5
Yüksek
Lisans 15 3,7
Doktora 1 0,2
Medikal muhasebe uzmanlığı mesleğinin
kurumunuzdaki farkındalık düzeyi nedir?
Düşük 106 26,0
Orta 177 43,5
Yüksek 124 30,5
Tablo 2’de medikal muhasebeyle ilgili katılımcıların öne çıkan görüşlerine
bakıldığında, %93,4’ü medikal muhasebenin ayrı bir muhasebe dalı olarak
değerlendirilmesi gerektiğini ve %80,3’ü de medikal muhasebenin üniversitelerde
ayrı bir ders olarak okutulması gerektiğini ifade etmişlerdir. Ayrıca katılımcıların
%50,9’u medikal muhasebenin ‘Ön Lisans’ seviyesinde okutulması gerektiğini,
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023
456
%43,5’i de medikal muhasebe uzmanlığının kurumlarındaki farkındalık düzeyinin
orta seviyelerde olduğu yönünde görüş bildirmiştir.
4.4. Açıklayıcı Faktör Analizine İlişkin Bulgular
Bir veri setine faktör analizini yapabilmek için ilk önce Kaiser-Mayer-Olkin
(KMO) ve Bartlett Testi (Küresellik Testi) yapılmalıdır (Kalaycı, 2010: 322). KMO
katsayısı ve Bartlett Testi sonuçları Tablo 3’te verilmiştir.
Tablo 3: KMO ve Barlett’s Testi Analizi
Kaiser-Meyer-Olkin Örnekleme Yeterliliği
Ölçüsü 0,762
Bartlett’s Küresellik Testi
Ki-Kare 1236,071
Df 78
P 0,000
Tablo 3’te görüldüğü üzere KMO değeri 0,762; Barlett’s Testi ise p=0,000
olarak hesaplanmıştır. KMO değerinin 0,70’ten yüksek olması örneklem
büyüklüğünün faktör analizine uygun olduğunu; p<0,05 olması araştırma
sonuçlarından anlamlı faktörler elde edilebileceğini göstermektedir (Tabachnick
vd., 2007: 22). Geliştirilmiş olan ifadeler için temel bileşenler yöntemi ve varimax
döndürme tekniğiyle AFA yapılmıştır. Yapılan analiz sonuçları Tablo 4’te verilmiştir.
Tablo 4: Açıklayıcı Faktör Analizi Sonuçları
İfadeler Faktör
1Faktör
2Faktör
3Faktör
4
Medikal muhasebe uzmanlığının gelişimi ile mali
nitelikteki işlemlerde hata/hile gibi işlemlerin
önüne geçilmiştir. 0,804
Medikal muhasebe ile ilgili yasal uygulamalar,
kişisel veri güvenliği kapsamında ihlallerin önüne
geçecek şekilde düzenlenmiştir. 0,793
2003 yılında SDP ile birlikte medikal muhasebe
alanında olumlu gelişmeler yaşandığı söylenebilir. 0,696
SDP ile birlikte medikal muhasebe işlemleri, ilgili
mevzuatta açık bir şekilde düzenlenmiştir. 0,649
Sağlık işletmelerinde üst yönetimin medikal
muhasebe alanında yaşanılan eksiklikleri
giderme ve kalıcı çözümler üretme konusunda
gerekli desteği verdiğini düşünüyorum.
0,746
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023 457
İfadeler Faktör
1Faktör
2Faktör
3Faktör
4
Hasta hizmetleriyle görevli olan personellerin,
medikal muhasebe süreçlerini öğrenme ve
eksiklerini giderme konusunda istekli olduğunu
düşünüyorum.
0,694
Medikal muhasebe çalışanları hastane
yönetiminin sunmuş olduğu maaş politikasından
memnundur. 0,763
Medikal muhasebe çalışanlarına, çalışma süreci
boyunca yol gösteren SUT’ un ya da fatura
usul ve esas kaynaklarının yeterli olduğu
düşünüyorum.
0,577
Bilgi ve iletişim teknolojisi alanındaki eksikliklerin
medikal muhasebe işlemlerinin başarılı bir şekilde
yürütülmesine engel olduğunu düşünüyorum. 0,823
Nitelikli personel eksikliğinin medikal muhasebe
işlemlerinin başarılı bir şekilde yürütülmesine
engel olduğunu düşünüyorum. 0,818
Medikal muhasebe ile ilgili mevzuatsal sorunların
medikal muhasebe işlemlerinin başarılı bir şekilde
yürütülmesine engel olduğunu düşünüyorum. 0,668
Medikal muhasebe kapsamındaki iş süreçleri
gereğinden fazla karmaşık ve yorucudur. 0,831
Kamu ve özel sektör işletmeleri arasında
uygulama farklılıklarının olması medikal
muhasebe uzmanının işini zorlaştırmaktadır. 0,823
Açıklanan Varyans(%) 18,801 16,759 14,354 11,270
Toplam Açıklanan Varyans(%) 61,185
Cronbach’s Alpha (%) 0,759 0,710 0,690 0,619
Tablo 4’te 15 ifadeden 2 tanesinin (“Medikal muhasebe uzmanlarının
görev, yetki ve sorumlulukları kurumlarda açık bir şekilde belirlenmiştir.” ve “SUT
çerçevesinde güncel mevzuat takiplerini yapmak ve ilgili bölümler ile paylaşmak
medikal muhasebenin iş yükünün büyük bir kısmını oluşturmaktadır.”) faktör
yüklerinin 0,40’ın altında (Field, 2005) olduğu için kapsam dışı bırakılmıştır.
Geriye kalan 13 ifade ise 4 faktör başlığı altında toplanmıştır. Bu ifadelerin
boyutlara ilişkin açıklamış oldukları varyanslar sırasıyla birinci faktör %18,801;
ikinci faktör %16,759; üçüncü faktör %14,354 ve dördüncü faktör ise %11,270
olarak hesaplanmıştır. Bu dört faktörün açıklamış oldukları toplam varyans ise
%61,185’tir. Ayrıca bu faktörlere ilişkin güvenilirlik katsayıları sırasıyla 0,759;
0,710; 0,690; 0,619 olarak hesaplanmıştır. Bu oranlar faktörlerin tamamının
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023
458
oldukça güvenilir olduğu anlamına gelmektedir. Elde edilen faktörler sırasıyla
Faktör 1: Medikal Muhasebeyi İyileştirme, Faktör 2: Medikal Muhasebeye
Yönetim Desteği, Faktör 3: Medikal Muhasebenin İşleyişindeki Engeller ve Faktör
4: Medikal Muhasebe Alanında Yaşanan Sorunlar şeklinde isimlendirilmiştir.
4.5. Doğrulayıcı Faktör Analizine İlişkin Bulgular
Sağlık işletmelerinde medikal muhasebe çalışanlarının medikal muhasebe
işlemleri ile ilgili görüşlerinin belirlenmesine yönelik algıların tespiti amacıyla
oluşturulan anketin AFA ile ortaya konulan faktörlerinin yapı geçerliliğinin
test edilmesi amacıyla DFA yapılmıştır. DFA’da oluşturulmuş olan modelin
geçerli bir model olup olmadığını tespit etmek için çeşitli uyum iyiliği indeksleri
kullanılmaktadır. Bunlar;
• Ki-kare/serbestlik derecesi (𝜒𝜒2/df)
• Düzeltilmiş Uyum İndeksi (Adjusted Goodness of Fit Index- AGFI)
• Normalleştirilmiş Uyum İyiliği İndeksi (The Normed Fit Index- NFI)
• Bağıl Uyum İndeksi (Relative Fit Index- RFI)
• Artmalı Uyum İndeksi (Incremental Fit Index- CFI)
• Uyum İyiliği İndeksi (Goodness of Fit Index-GFI)
• Ort alama Hata Kök Yaklaşı mı (Root-mean-square error appr oximation-
RMSEA) şeklinde sıralanmaktadır (Arı, 2015: 555). Doğrulayıcı faktör
analizine ilişkin sonuçlar aşağıda Şekil 3’te yer almaktadır.
Şekil 3: Doğrulayıcı Faktör Analizi Sonuçları
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023 459
Chi-Square= 138,440 df=59 P-value=0,000 RMSEA=0,058
Uyum iyiliği indekslerinin referans aralıkları ve elde edilen veriler
çerçevesinde yapılan DFA’ya ilişkin uyum iyiliği değerleri Tablo 5’te sunulmuştur.
Ayrıca, modele ilişkin t değerleri de incelenmiş ve AFA neticesinde ortaya çıkan
yapıda soru eliminasyonunu gerektirecek bir değer gözlenmemiştir.
Tablo 5: Uyum İyiliği İndeksleri Referans Aralıkları ve Çalışma Uyum İyiliği
Bulguları
Model Uyum
Kriteri İyi Uyum Kabul Edilebilir
Uyum Çalışma Bulguları
χ2/df 0≤χ2/df≤2 2<χ2/df<5 2,346 (Kabul
Edilebilir Uyum)
RMSEA 0≤ 𝑅MSEA ≤ 0,05 0,05<𝑅MSEA< 0,08 0,058 (Kabul
Edilebilir Uyum)
TLI 0,90≤ TLI ≤ 1 0,85≤ 𝐺FI <0,90 0,91 (İyi uyum)
GFI 0,90≤ GFI ≤ 1 0,85≤ 𝐺FI <0,90 0,95 (İyi Uyum)
Kaynak: Schermelleh-Engel vd. (2003: 52).
Tablo 5’te modelin uyum iyiliği indekslerine bakıldığında; χ2 değerinin
(138,440) serbestlik derecesine (59) oranı 2,346’dır. 2’nin üstünde bir değer
olması kabul edilebilir bir uyum olduğunu göstermektedir. Aynı şekilde RMSEA
değerinin 0,058 olması da kabul edilebilir bir uyum olduğunun göstergesidir.
Bununla birlikte GFI’nın 0,95 ve TLI’nın 0,91 olması modelin iyi uyuma sahip
olduğunun göstergesidir. Sonuç olarak, DFA’ya göre geliştirilen boyutların geçerli
ve güvenilir olduğu belirlenmiştir.
SONUÇ
Medikal muhasebenin gerek kamu gerekse özel sektörde sağlık hizmetleri
sunan işletmeler açısından önemli bir yere sahip olduğu ve sağlıkta dönüşüm
programıyla birlikte hızlı bir şekilde gelişme gösterdiği görülmektedir. Sağlık
hizmetlerinin sunumunda kendi alanına özgü özellikleri, muhasebe bilgi sistemi
içerisindeki yetki ve sorumlulukları ve yerine getirmekte olduğu fonksiyonlar
nedeniyle medikal muhasebe, sağlık kurumlarının tüm birimleriyle sürekli
etkileşim halindedir. Bununla birlikte medikal muhasebeyi sağlık işletmelerinin
diğer alanlarından farklı kılan iş süreçleri, sağlık hizmeti sunucularında bağımsız
bir şekilde konumlamasını gerekli kılmaktadır. Ayrıca sağlık işletmelerinin gelir
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023
460
ve giderlerinin uygun bir şekilde tahakkuk ettirilmesi ve takibinin yapılması,
işletmelerin devamlılığı açısından önem arz etmektedir.
Sağlık işletmelerinde bu işlemlerin hatalı veya hileli bir şekilde yapılması,
önemli maddi kayıplara neden olup finansal performanslarının düşmesine yol
açmaktadır. Sağlık işletmelerinde gelir kaybının önlenebilmesi ve giderlerin
kontrol altında tutulabilmesi medikal muhasebe uygulamalarının belli standartlar
içerisinde yerine getirilmesine, iş süreçlerinin netleştirilmesine, nitelikli medikal
muhasebe elemanlarının yetiştirilmesine, sağlık hizmetlerinin sunumu yapılırken
SUT ve faturalama kurallarına göre muhasebeleştirilmesine ve riski azaltacak iç
kontrol sisteminin oluşturulmasına bağlıdır.
Çalışma kapsamında medikal muhasebe çalışanlarına yönelik olarak
gerçekleştirilen anket sonuçlarının analizleri, medikal muhasebenin etkilerine
ilişkin önemli bulgular ortaya koymaktadır. Her şeyden önce medikal muhasebe
çalışanlarına ve uygun sistemlere sahip sağlık işletmelerinde, bu işletmelere
uygulanabilecek herhangi bir kesinti ve ceza durumunda alınması gerekli
tedbirlerin öngörüldüğü tespit edilmiştir. Sağlık işletmeleri SGK’ya geri ödeme
yaparken yapılan bazı yanlış işlemler sonucunda kesinti ve cezalarla karşı
karşıya kalmaktadırlar. Bu cezalar sonucunda asıl amacı kar elde etmek olan özel
sağlık işletmelerinin gerekli tedbirleri almaları ve çözüm yolları aramaları kurum
için oldukça önem arz etmektedir. Sağlık işletmelerinin olası kesinti ve cezalara
yönelik tedbirler almasıyla birlikte maddi açıdan kayıplar azalacaktır. Kördeve
(2017), Nazlıoğlu (2020) ve Arık ve Yılmaz (2021)’ın çalışmalarında da belirtildiği
üzere, kesinti ve ceza uygulamalarının kapsamı, özel sağlık kurumlarının
faaliyetlerinin kesintiye uğratabilecek düzeyde sonuçlar doğurabilmektedir.
Gelir kayıplarının önlenmesi ve cezai müeyyidelerle karşılaşılmaması
amacıyla, özellikle kurum bazında etik ilke ve değerlerin içselleştirilmesi, şeffaf ve
hesap verebilir sistemlerin geliştirilmesi, risklerin tanımlanması ve önlenmesinde
güçlü bir iç kontrol sisteminin oluşturulması (Küçük, 2022: 600) ve medikal
muhasebe işlemlerine yönelik denetimlerin artırılması önem taşımaktadır. Ayrıca
medikal muhasebe uzmanlarının hastanın teşhis ve tedavi sürecinde hekimle
beraber dosya kontrolünü yaparak kurumun ceza almasını engellemek, cezai
yaptırımlar veya belge iadeleri ile sonuçlanan işlemlerin nedenlerini tespit etmek
ve uygulanan cezalarla ilgili bilgi paylaşımında bulunmak gibi önemli görevleri
bulunmaktadır. Bu bağlamda özel sağlık hizmeti sunan işletmelerde üst yönetim,
kesintilerle veya cezai işlemlerle karşı karşıya kalmamak için medikal muhasebe
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023 461
departmanına gereken özeni göstermeli ve bu birimlerde çalışan personeli özenle
seçmelidir.
Bulguların analizinden, daha önce yapılan araştırmalarda (örneğin Kördeve,
2017; Nazlıoğlu, 2020) da ortaya konulduğu üzere, medikal muhasebenin ayrı bir
muhasebe dalı olarak değerlendirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Medikal
muhasebe departmanının oldukça yoğun ve karmaşık olması, iş yükü açısından
hafifletilemeye ihtiyacı olan bir birim olması ve özellikle uzmanlık gerektiren
birçok konuyu içinde barındırması, ayrı bir muhasebe dalı olarak değerlendirilmesi
gerektiğinin gerekçeleri olarak gösterilebilir.
Medikal muhasebenin üniversitelerde ayrı bir ders olarak okutulması
gereği de ortaya konulan diğer bir sonuçtur ve alandaki diğer çalışmaların (örneğin
Kördeve, 2017; Şahin, 2020; Nazlıoğlu, 2020; Arık ve Yılmaz, 2021; Şenol ve
Metin, 2022) sonuçlarını desteklemektedir. Medikal muhasebe birimi nitelikli
ve tecrübeli personele sahip olması gereken bir birim olup, sağlık kuruluşlarının
gelir kayıplarının önlenmesi ve finansal performanslarının artırılmasında personel
yetkinlikleri büyük önem taşımaktadır. Dolayısıyla gerekli niteliklere sahip
kişilerin yetiştirilebilmesi için medikal muhasebenin üniversitelerde ders olarak
okutulması, eğitimlerin öğrencilere temelden verilmesi ve staj programlarıyla
desteklenmesi gerekmektedir.
Günümüzde medikal muhasebeye yönelik eğitimlerin genellikle özel sağlık
kurumları tarafından seminerlerle verilmeye çalışıldığı görülmektedir. Medikal
muhasebenin genel muhasebedeki karşılığının ön muhasebe işlemlerine yönelik
süreçleri kapsadığı düşüncesinden hareketle, medikal muhasebenin lise veya
ön lisans seviyelerinde okutulması gerektiği söylenilebilir. Bu bağlamda medikal
muhasebe biriminin satın alma ve stok yönetimi, poliklinik/acil servis, bilgi işlem,
genel muhasebe, eczane süreci, finans müdürlüğü ve yatan hasta/ameliyathane
gibi süreçlerdeki görev ve sorumlulukları (Arık ve Yılmaz, 2021: 38-39) göz önünde
bulundurulduğunda, medikal muhasebeyle ilgili eğitim süreçlerinin önemi ortaya
çıkmaktadır.
Çalışma kapsamında gerçekleştirilen ankete katılanların bildirimleri
üzerinden yapılan açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri sonucunda yapısal
geçerliliğe ve güvenilirliğe sahip dört boyuttan oluşan bir yapı elde edilmiştir.
Bu boyutlar; “medikal muhasebeyi iyileştirme”, “medikal muhasebeye yönetim
desteği”, “medikal muhasebenin işleyişindeki engeller” ve “medikal muhasebe
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023
462
alanında yaşanan sorunlar” şeklinde adlandırılmıştır. Geliştirilen bu faktörlerin
medikal muhasebe ve medikal muhasebe uzmanlığına yönelik algıların tespiti
için kullanılabileceği ifade edilebilir. Medikal muhasebeyi iyileştirmeye yönelik
boyut kapsamında, medikal muhasebe uygulamalarının ve medikal muhasebe
uzmanlığının gelişimi ile mali nitelikteki işlemlerde hata, hile, suiistimal ve yolsuzluk
gibi işlemlerin önüne geçilebileceği, yasal uygulamalar ile kişisel veri güvenliği
ihlallerinin engellenebileceği ifade edilebilir. Medikal muhasebeye yönetim
desteği, bu alandaki eksikliklerin tespit edilerek kalıcı çözümler üretilmesine,
personel yetkinliklerinin ve özlük haklarının geliştirilmesine katkı sağlayacaktır.
Medikal muhasebenin işleyişindeki engeller ve bu alanda yaşanan sorunlar
kapsamında, bilgi ve iletişim teknolojisi alanındaki eksiklikler, nitelikli personel
yetersizliği, kamu ve özel sektör işletmeleri arasında uygulama farklılıklarının
olması, güncel mevzuat takipleri gibi hususlara dikkat çekilmektedir.
Özellikle medikal muhasebe işlemlerinin etkin ve şeffaf bir şekilde
yürütülmesini doğrudan etkileyen kimlik hırsızlığı, reçeteli ilaçları hileli yöntemlerle
yazdırma, yanlış beyanda bulunarak sigorta kapsamından faydalanma, gereksiz
bir tıbbi hizmeti sunma, meslek standartlarını karşılamayan hizmetleri fatura etme,
fiyatı daha yüksek olan işlemin kodlanarak fatura edilmesi, çift fatura gönderme
ve sunulmayan hizmetlerin faturalandırılması gibi işlemlerin önüne geçebilmek
için medikal muhasebenin dijital altyapısı yapay zekâ, makine öğrenmesi, veri
madenciliği ve otonom sistemlerle desteklenmelidir. Bu kapsamda yapılan bazı
çalışmalarda (Rodriguez-Martinez vd., 2012; Mengi, 2013; Evliyaoğlu, 2015;
Joudaki vd., 2016; Hennig-Schmidt, vd., 2019; Küçük, 2022) sağlık hizmetlerinin
etkin bir şekilde sunulması ve finansal açıdan hata, hile ve kayıpların azaltılması
noktasında sağlık sektöründe dijital sistemlerin kullanımı ve koordinasyonun
önemi üzerinde durulduğu görülmektedir.
Medikal muhasebeyle ilgili yapılmış olan çalışmaların kısıtlılığı ve bu alanın
sağlık işletmeleri açısından önemi de dikkate alınarak, elde edilen sonuçlardan
hareketle; medikal muhasebe süreçleriyle ilgili gerekli düzenlemelerin yapılması,
üniversitelerde özellikle sağlık yönetimi bölümlerinde ayrı bir ders olarak
okutulması ve bu alanda nitelikli akademik çalışmaların sayısının artırılması
önerilebilir.
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023 463
KAYNAKÇA
Akgül, A. ve Çevik, O. (2003). İstatistiksel Analiz Teknikleri. 3. baskı. Ankara: Emek Ofset.
Almali, A. ve Aslan, E. (2022). Özel Hastanelerde Fatura Kesintisi Nedenleri ve Finansal Kaybın
İncelenmesi. Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Dergisi, 5 (1), 15-28.
Arı, E. (2015). Öğretmenlerin İş Doyumlarının Mesleki Tükenmişlik Üzerine Etkisinin Yapısal Eşitlik
Modeli ile Araştırılması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(39), 549-565.
Arık, Ö. ve Yılmaz, F. Ö. (2021). Sağlık Kurumlarında Medikal Muhasebe Süreçleri. Necmettin
Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 4 (2), 34-42.
Avcı, M. ve Teyyare, E. (2012). Sağlık Sektöründe Yolsuzluk: Teorik Bir Değerlendirme, Ekonomik
ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (2), 199-221.
Bozdemir, E. (2019). Sağlık İşletmelerinde Maliyet Muhasebesi ve Analizi. Ankara: Gazi Kitabevi.
Daşdemir, E., Oguz, M., Atalay, M., Bilgin, V., Testik, M., Soydan, G. (2013). Improving Hospital Billing
Processes for Reducing Costs of Billing Errors. European Network for Business and
Industrial Statistics (ENBIS) 13 Conference Ankara/Turkey.
Erken, G. (2021). Bilimsel Araştırma Yöntemleri: Örneklem Büyüklüğünü Belirleme [Video].
Youtube. https://youtu.be/6HojOf5Q9pU. Erişim Tarihi: 03.09.2023
Evliyaoğlu, F. (2015). Biyometrik Tanımlama Yöntemlerinin Sağlık Harcamalarındaki Suistimalleri
Önlemede Başarımı. Sosyal Güvence, (8), 96-118.
Field, A. (2005). Discovering Statistics Using SPSS. London: SAGE.
Gençtürk, M. ve Cansever, İ. H. (2016). Üniversite Hastanelerinin Faturalama Sürecindeki Sorunları
Üzerine Bir Araştırma. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19(3), 225-239.
George, D. ve Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step By Step: A Simple Guide and Reference.
17.0 Update, Boston: Pearson.
Hennig-Schmidt, H., Jürges, H. ve Wiesen, D. (2019). Dishonesty in Health Care Practice: A
Behavioral Experiment on Upcoding in Neonatology. Health Economics, 28(3), 319-338.
Joudaki, H., Rashidian, A., Minaei-Bidgoli, B., Mahmoodi, M., Geraili, B., Nasiri, M., ve Arab, M. (2016).
Improving Fraud and Abuse Detection in General Physician Claims: A Data Mining Study.
International Journal of Health Policy and Management, 5 (3), 165-172.
Kalaycı, Ş. (2010). Faktör Analizi: SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara:
Asil Yayın.
Kördeve, M. (2017). Sağlık Ödemelerinde Yeni Bir Kavram: Medikal Muhasebe. Ç.Ü. Sosyal Bilimler
Enstitüsü Dergisi, 26 (2), 1-13.
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023
464
Küçük, A. (2022). Sağlık Hizmet Ödemelerinde Usulsüzlük Türleri ve Mücadele Stratejileri.
Sayıştay Dergisi, 33 (127), 585-607.
Lamba, M., Altan, Y., Aktel, M., ve Kerman, U. (2014). Sağlık Bakanlığı’nda Yeniden Yapılanma: Yeni
Kamu Yönetimi Açısından Bir Değerlendirme. Amme İdaresi Dergisi, 47 (1), 53-78.
Mengi, B. T. (2013). Sağlık Hizmetlerinde Meydana Gelebilecek Hileleri Önlemeye Yönelik Bir
Uygulama Olarak Biyometrik Kimlik Doğrulama Sistemlerinin Kullanımı. Muhasebe ve
Finansman Dergisi, (60), 39-50.
Nazlıoğlu, B. (2020). Sağlık İşletmelerinde Muhasebe Sistemi Perspektifinde Medikal Muhasebe.
Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 533-550.
Pirim, E. ve Bulut, S. (2022). Kamu Hastanelerinde Gelir Döngüsünün Değerlendirilmesi. Uluslararası
Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 8(3), 315-333.
Rodriguez-Martinez, M., Valdivia, H., Rivera, J., Seguel, J. ve Greer, M. (2012). Medbook: A Cloud-
Based Healthcare Billing And Record Management System. 2012 IEEE Fifth International
Conference on Cloud Computing, 899-905.
Sayım F. ve Temir Y. (2014). Sağlık Hizmetlerinin Faturalanması İçin Yönetim Süreçleri ve
Uygulamada Yaşanan Sorunlar-Kamu Hastanesi Örneği. 8. Sağlık ve Hastane İdaresi
Kongresi, 10-12 Eylül, 1479-1792, KKTC.
Sayım, F. (2016). Kamu Hastanelerinde Muhasebe İlintisi Kurulan Faaliyetler ve Özel Hastane
Karşılaştırması-Yalova Örneği. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICAFR 16
Özel Sayı, 672-684.
Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., ve Müller, H. (2003). Evaluating the Fit of Structural
Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness-Of-Fit Measures.
Methods of Psychological Research, 8(2), 23-74.
Şahin, S. (2020). Türkiye’deki Üniversitelerde Sağlık Yönetimi Eğitiminde Muhasebe ve Finansman
Dersleri Durum Analizi. İşletme Akademisi Dergisi, 1(2), 102-124.
SGK, (2018). Sosyal Güvenlik Kurumu Özel Sağlık Hizmeti Sunucularından Sağlık Hizmeti Satın
Alım Sözleşmesi. https://www.saglikaktuel.com/haber/sosyal-guvenlik-kurumu-
ozel-saglik-hizmeti-sunucularindan-saglik-hizmeti-satin-a-60269.htm. Erişim Tarihi:
06.09.2023
Sır, G. (2017). Hasta Hizmetleri ve Medikal Muhasebe. Sağlık Kuruluşlarında Hasta Hizmetleri, (Ed.)
Yarar, O. ve İnce, Ö. İstanbul. Güneş Tıp Kitabevleri.
Şenol, A. ve Metin, M. H. (2022). Sağlık İşletmelerinde Medikal Muhasebe Uzmanlığı Eğitimi ve
Önemi, Scientific Journal of Innovation and Social Sciences Research, 2(2), 111-121.
Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. ve Ullman, J. B. (2007). Using Multivariate Statistics. 5. Edition.
Boston: MA: Pearson.
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023 465
MEDICAL ACCOUNTING AND ITS ROLE IN THE EFFECTIVE
MANAGEMENT OF HEALTH SERVICES
Ersin KORKMAZ
Şeymanur TERCAN
EXTENDED SUMMARY
With the start of the Health Transformation Program in Türkiye in 2003,
many new regulations and comprehensive changes were made in the provision
of health services, and significant improvements were achieved. One of these
innovations is the establishment of the Social Security Institution and the
start of private health institutions to provide services to all health insurance
companies. Requesting compensation for this service from the state through
the Social Security Institution paved the way for the implementation of new
practices. One of these applications is medical accounting.
This study aimed to examine the developments in the field of medical
accounting, identify the problems experienced in this field, determine the place
of medical accounting in the accounting system, and create dimensions for
the field of medical accounting. The survey form prepared for this purpose was
applied face-to-face and online to the medical accounting unit employees of
private health institutions operating in Türkiye. Valid feedback was received from
407 people in total. Reliability analysis, normality test, frequency distribution,
and explanatory factor analysis were performed on the data obtained from the
surveys through the SPSS 26.0 program. To determine the construct validity of
the factors revealed by exploratory factor analysis, confirmatory factor analysis
was conducted with the help of the AMOS program.
The analyzes of the survey results conducted for medical accounting
employees reveal important findings regarding medical accounting. Necessary
measures to be taken in case of any deductions and penalties that may be applied
to these businesses are foreseen in healthcare businesses that have medical
accounting employees and appropriate systems. Healthcare businesses face
deductions and penalties as a result of some incorrect transactions made while
making reimbursements to the Social Security Institution. As a result of these
penalties, it is very important for private healthcare enterprises, whose main
purpose is to make profit, to take the necessary precautions and seek solutions.
Financial losses will decrease as healthcare businesses take precautions
against possible deductions and penalties. In this context, top management in
businesses providing private healthcare services should pay due attention to
the medical accounting department and carefully select the personnel working
in these units to avoid facing deductions or penal proceedings.
Medikal Muhasebe ve Sağlık Hizmetlerinin Etkin Yönetilmesindeki Rolü
Sayıştay Dergisi • Sayı: 130
Eylül - 2023
466
The analysis of the findings concluded that medical accounting should
be considered a separate branch of accounting. The fact that the medical
accounting department is quite busy and complex and includes many issues
that require specialization can be cited as a reason why it should be considered
a separate accounting branch. Another conclusion is that medical accounting
should be taught as a separate course in universities. The medical accounting
unit is a unit that must have qualified and experienced personnel, and personnel
competencies are of great importance in preventing income losses and
increasing the financial performance of healthcare institutions. Therefore, to
train people with the necessary qualifications, medical accounting should be
taught as a course in universities, and basic training should be given to students
and supported by internship programs.
As a result of explanatory and confirmatory factor analyzes conducted
on the statements of the survey participants, a structure consisting of four
dimensions with structural validity and reliability was obtained. These dimensions
were: “improving medical accounting”, “management support for medical
accounting”, “obstacles in the functioning of medical accounting” and “problems
in the field of medical accounting”. These factors can be used to determine
perceptions towards medical accounting and medical accounting expertise.
Within the scope of the dimension aimed at improving medical accounting, it
can be stated that with the development of medical accounting practices and
medical accounting expertise, errors, fraud, abuse, and corruption in financial
transactions can be prevented, and legal practices and personal data security
violations can be prevented. Management support for medical accounting will
contribute to identifying deficiencies in this field, producing permanent solutions,
and improving personnel competencies and personnel rights. Within the scope
of the obstacles in the functioning of medical accounting and the problems
experienced in this field, attention is drawn to issues such as deficiencies in the
field of information and communication technology, a lack of qualified personnel,
differences in practice between public and private sector enterprises, and the
follow-up of current legislation.
Considering the limitations of studies on medical accounting and the
importance of this field for healthcare businesses, based on the results; it may
be suggested that necessary regulations be made regarding medical accounting
processes, that it be taught as a separate course in universities, especially in
health management departments, and that the number of qualified academic
studies in this field be increased.
