Review of the monograph: Polskie przedsiębiorstwo na jednolitym rynku europejskim. Wyzwania współczesności, eds Marian Gorynia, Joanna Kuczewska and Alojzy Z. Nowak, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warsaw 2022 (245 p.)

Abstract

Jednolity rynek europejski jest zdecydowanie jednym z najważniejszych osiągnięć integracji gospodarczej w ramach Unii Europejskiej (UE). Przedsięwzięcie to stanowiło olbrzymie wyzwanie dla gospodarek państw członkowskich. O jego istotności świadczą odniesienia w dokumentach programowych instytucji unijnych, a o atrakcyjności – zainteresowanie wielu państw bliższą integracją z UE. Biorąc powyższe pod uwagę, należy jednoznacznie pozytywnie ocenić, że recenzowana monografia naukowa pt. Polskie przedsiębiorstwo na jednolitym rynku europejskim. Wyzwania współczesności, przygotowana pod redakcją Mariana Goryni, Joanny Kuczewskiej i Alojzego Z. Nowaka, w pełni wpisuje się w ważny i bardzo aktualny nurt badawczy europejskiej integracji gospodarczej. Warto podkreślić, iż szczególnie wymiar biznesowy jest istotny, gdyż to właśnie możliwość funkcjonowania na jednolitym rynku zapewnia wyjątkowo wysoki udział UE w handlu zagranicznym polskich przedsiębiorstw, a także pozyskanych inwestycjach zagranicznych.

Full text

Ekonomista
Adam A. Ambroziak
Katedra Inte gracji iPrawa Europ ejskiego, Szkoł a Główna Handl owa wWarszawie, https://orcid.org/0000-0002-4618-8497, Adam.A.Ambroziak@sgh.waw.pl
Recenzja monografii: Polskie przedsiębiorstwo na jednolitym rynku europej-
skim. Wyzwania współczesności, red. Marian Gorynia, Joanna Kuczewska
iAlojzy Z. Nowak, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2022 (245 s.)
Review of the monograph: Polskie przedsiębiorstwo na jednolitym rynku europejskim.
Wyzwania współczesności, eds Marian Gorynia, Joanna Kuczewska and Alojzy Z.
Nowak, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warsaw 2022 (245 p.)
Jednolity rynek europejski jest zdecydowanie jednym znajważniejszych osiągnięć
integracji gospodarczej w ramach Unii Europejskiej (UE). Przedsięwzięcie to
stanowiło olbrzymie wyzwanie dla gospodarek państw członkowskich. Ojego
istotności świadczą odniesienia wdokumentach programowych instytucji unijnych,
aoatrakcyjności – zainteresowanie wielu państw bliższą integracją zUE. Biorąc
powyższe pod uwagę, należy jednoznacznie pozytywnie ocenić, że recenzowana
monografia naukowa pt. Polskie przedsiębiorstwo na jednolitym rynku europejskim.
Wyzwania współczesności, przygotowana pod redakcją Mariana Goryni, Joanny
Kuczewskiej iAlojzego Z. Nowaka, wpełni wpisuje się wważny ibardzo aktualny
nurt badawczy europejskiej integracji gospodarczej. Warto podkreślić, iż szczegól-
nie wymiar biznesowy jest istotny, gdyż to właśnie możliwość funkcjonowania na
jednolitym rynku zapewnia wyjątkowo wysoki udział UE whandlu zagranicznym
polskich przedsiębiorstw, atakże pozyskanych inwestycjach zagranicznych.
Jako cele monografii Autorzy iRedaktorzy postawili sobie określenie kluczo
-
wych uwarunkowań prowadzenia działalności biznesowej na jednolitym rynku
europejskim oraz identyfikację iocenę współczesnych wyzwań stojących przed
nim. Takie dualne podejście jest bardzo trafne: Autorzy iRedaktorzy słusznie
zauważyli, że ojednolitym rynku nie można mówić jako ozamkniętej koncepcji
integracyjnej, gdyż wymaga ona uwzględnienia zachodzących zmian (cyfryzacja
iczwarta rewolucja przemysłowa) oraz wyzwań (pandemia COVID-19, zmiany
wglobalizacji). Tak zdefiniowanym celom podporządkowano trzyczęściowy układ
monografii, na którą składa się jedenaście rozdziałów.
Część I poświęcono omówieniu dotychczasowych osiągnięć jednolitego rynku
europejskiego zperspektywy przedsiębiorstw. Wrozdziale pierwszym Joanna Ku-
czewska iJoanna Stefaniak przedstawiły kompleksową implementację programu
rynku wewnętrznego UE. Szczególnie ciekawym wkładem Autorek jest własne opra-
cowanie etapów wdrażania strategii na rzecz realizacji programu rynku wewnętrz-
nego, znacząco wzbogacone przez prezentację konsekwencji dla przedsiębiorców.
Wrozdziale drugim J. Stefaniak iJ. Kuczewska skupiły się na specyficznej ka-
tegorii usług dla przedsiębiorstw na rynku wewnętrznym UE. Autorki uchwyciły
istotną zależność: mimo krytycznej oceny procesu liberalizacji usług wramach UE
poziom restrykcyjności dla usługodawców wUE był niższy niż dla tych spoza UE.
Ostatecznie na poziomie unijnym zarówno poziom restrykcyjności, jak iścieżka
Ekonomista | rEcEnzjE i omówiEnia 2023, 3, 341–343
DOI: 10.52335/ekon/170242

342 A. A. Ambroziak, Recenzja monografii: Polskie przedsiębiorstwo na jednolitym rynku…
dojścia do niego były różne dla poszczególnych grup państw członkowskich, co
wynikało zzastosowania krajowych regulacji.
Rozdział trzeci autorstwa Aleksandry Borowicz został poświęcony polskim in-
westycjom bezpośrednim wUE. Autorka doskonale wykazała powiązanie integracji
gospodarczej zprzepływem inwestycji iekspansję międzynarodową wformie BIZ
realizowaną przez najbardziej produktywne podmioty. Dalsza analiza pozwoliła
na uchwycenie zarówno opóźnienia, jak ipowściągliwości oraz koncentracji geo-
graficznej wprocesie realizacji BIZ przez polskie przedsiębiorstwa.
Na inny aspekt funkcjonowania rynku wewnętrznego UE zwrócili uwagę Aloj-
zy Z. Nowak oraz Grzegorz Tchorek wrozdziale czwartym pt. Ryzyko kursowe
aumiędzynarodowienie przedsiębiorstw wwarunkach integracji walutowej. Autorzy
przedstawili ciekawe wnioski dotyczące mechanizmu powiązania kursu walutowego
iwymiany handlowej, wskazując m.in. na tzw. efekt euro wpostaci kreacji handlu
za sprawą wspólnej waluty. Wkontekście funkcjonowania jednolitego rynku warto
podkreślić potwierdzenie pozytywnego wpływu euro na umiędzynarodowienie
przedsiębiorstw.
Część II monografii została poświęcona wybranym aspektom polityki na rzecz
wspierania przedsiębiorczości wUE. Wrozdziale piątym William Molle szczegó-
łowo scharakteryzował ewolucję polityki przemysłowej wUE aż po bardzo ciekawą
koncepcję współczesnej polityki technologicznej. Wyzwania ostatnich lat bardziej
ukierunkowały ją na wspieranie badań irozwoju (B+R) oraz transformacji klima-
tycznej icyfrowej. Całość opracowania kończy wniosek, że mimo ogólnej pozytywnej
oceny polityki przemysłowej wciąż zauważalne są znaczące różnice wdobieranych
instrumentach między państwami członkowskimi, a wkonsekwencji wB+R czy
też zawansowaniu wspomnianych transformacji.
Wrozdziale szóstym Rasa Daugéliené podjęła się zadania zaprezentowania spe-
cyfiki izakresu europejskiej polityki promocji przedsiębiorczości. Autorka skupiła
się na wyjaśnieniu ekonomicznych aspektów przedsiębiorczości, uwzględniając cele
rozwojowe, produkcyjności iwzrostu firm. Przedsiębiorczość, jeśli nie jest regulowa-
na, może doprowadzić do działań niezgodnych zzasadami konkurencji, aostatecznie
do nierówności społecznych. Obecnie istnieje szeroki wachlarz programów UE, które
są prowadzone najczęściej nie na szczeblu krajowym, aunijnym– przez Komisję
Europejską, co zapewnia identyczne warunki funkcjonowania dla wszystkich firm.
Rozdział siódmy autorstwa Ewy Latoszek iAleksandry Borowicz został poświęcony
wdrożeniu celów zrównoważonego rozwoju na jednolitym rynku cyfrowym wkon-
tekście nauki, technologii iinnowacji. Zdaniem Autorek UE ma szansę odbudować
iutrzymać pozycję konkurencyjną opartą na innowacyjności izrównoważonym
rozwoju, ajednolity rynek cyfrowy powinien pomóc osiągnąć ten cel, zmieniając
zarządzanie europejskie na zorientowane na przyszłość.
Część III recenzowanej monografii dotyczy wyzwań, przed jakimi stoją przedsię-
biorcy funkcjonujący na jednolitym rynku europejskim. Rozpoczyna ją rozdział ósmy
pt. Nowe relacje między Wielką Brytanią aUnią Europejską – perspektywa polskich
przedsiębiorstw autorstwa Mariana Goryni, Katarzyny Mroczek-Dąbrowskiej oraz
Anny Matysek-Jędrych. Według Autorów brexit należy traktować jako czarnego
łabędzia, awięc wydarzenie nieoczekiwane iwywołujące negatywne skutki. Pod-
A. A. Ambroziak
Recenzja monografii: Polskie przedsiębiorstwo na jednolitym rynku…

343
Ekonomista, 2023, 3, 341–343
pisana umowa między UE aZjednoczonym Królestwem ustanawia strefę wolnego
handlu, jednakże nie eliminuje wielu wymagań administracyjnych. Autorzy wy-
kazali, że brexit miał negatywny wpływ na funkcjonowanie firm, wtym polskich,
jednakże mimo wprowadzonych barier przedsiębiorcy deklarowali pozostanie na
rynku brytyjskim.
Rozdział dziewiąty autorstwa Mariana Goryni iJana Polowczyka został po-
święcony różnorodnym wyzwaniom, przed jakimi stali przedsiębiorcy wzwiąz-
ku zpandemią COVID-19. Wmakroekonomicznej analizie Autorzy zbudowali
rankingi, które pozwoliły zidentyfikować państwa, które najlepiej poradziły sobie
wokresie pandemii, oraz wskazać, że cała UE, na tle innych gospodarek światowych,
zachowała się stosunkowo dobrze. Jeśli chodzi opodejście mikroekonomiczne,
to Autorzy przedstawili doskonałą klasyfikację różnych postaw przedsiębiorców
wtrakcie pandemii, atakże dostosowań do nowych warunków dalszego prowa-
dzenia działalności gospodarczej.
Rozdział dziesiąty pt. Proces slowbalization: istota, źródła, pomiar istrategiczna
odpowiedź przedsiębiorstw autorstwa Anny Matysek-Jędrych, Wojciecha Marciniaka
iJana Polowczyka dotyczy nowego zjawiska wyhamowania procesu globalizmu.
Przyczynami tego zjawiska są zazwyczaj decyzje polityczne, anie względy ekono-
miczne. Prowadzi to do przenoszenia produkcji wpobliże rynku macierzystego
(reshoring), co było podyktowane chęcią skrócenia czasu realizacji zamówień,
rosnącymi zapasami izwiększonym ryzykiem zakłóceń. Na uwagę zasługuje tu
klasyfikacja reshoringu w zależności od kierunku idotychczasowej formuły po-
wiązań zkrajem pochodzenia.
Rozdział jedenasty autorstwa Barbary Jankowskiej, Małgorzaty Bartosik-Purgat
iEwy Mińskiej-Struzik pt. Polskie przedsiębiorstwa wobec czwartej rewolucji prze-
mysłowej dotyczy pozycji firm wtrakcie trwającej transformacji cyfrowej. Według
Autorek Przemysł 4.0. wPolsce rozwijał się wtempie zbliżonym do średniego tempa
na świecie, jednakże bodźcem hamujących były niższe kwoty przeznaczane na di-
gitalizację. Podejścia tego nie zmieniła ani wiedza wzakresie nowych technologii,
ani świadomość, że ich implementacja może poprawić konkurencyjność polskich
przedsiębiorstw.
Podsumowując, pragnę podkreślić, że powyższe zestawienie stanowi jedynie
arbitralną listę najistotniejszych inajciekawszych, zmojego punktu widzenia,
efektów badań przedstawionych wrecenzowanej monografii naukowej. Jest to
jedna zniewielu publikacji prezentujących nie tylko rozwiązania prawne obo-
wiązujące na jednolitym rynku europejskim, ale też – co zasługuje na szczególne
podkreślenie – analizę pozycji polskich przedsiębiorstw, ich podejścia do dalszej
integracji wróżnych wymiarach oraz wskazanie na wyzwania, szczególnie trudne
dla polskich firm. Poszczególne opracowania zostały przygotowane na podstawie
badań własnych, awkonsekwencji zawierają nowatorskie wyniki, precyzyjnie ze-
stawione zpodstawami teoretycznymi i skomentowane wodniesieniu do wiedzy
idoświadczenia Autorów.