Conference PaperPDF Available

SAĞLIK TURİZMİNDE DENEYİMSEL PAZARLAMA İÇİN GERÇEKLİK UYGULAMALARININ POTANSİYELİ

Authors:

Abstract

Sağlık turizmi, sağlık hizmetlerini sunma noktasında ülkelerarası sınırların ortadan kaldırıldığı bir faaliyet alanı olarak dikkat çekmektedir. Sağlık turizmine ilişkin araştırmalar ve hem akademik hem de iş dünyası yönündeki uygulamalar bu faaliyet alanının önemini giderek artıracağını, sağlık turizminin hızlı bir ilerleyiş içerisinde olacağını göstermektedir. Sağlık turizminin söz konusu ilerleyişi hiç kuşkusuz ki gelişen teknolojinin de etkisi altındadır. Başka bir ülkede alacakları sağlık hizmetleri konusunda bilgi sahibi olmak isteyen sağlık turistleri, etkileşimi yüksek bilgilendirme platformlarına, yüksek teknoloji kullanan gösterimlere ve etkin iletişim mekanizmalarına ihtiyaç duymaktadır. Madalyonun diğer yüzündeki hizmet sağlayıcı sağlık turizmi şirketleri de başka ülkelerdeki hedef kitleler için gerekli bilgilendirmeyi oluşturmak ve pazarlama faaliyetlerini yürütmek için etkili araçlar kullanmak istemektedir. Benzer şekilde sağlık turizmi faaliyetlerinin kalbindeki sağlık çalışanları da müdahalelerini en çok ihtiyaç içerisindeki sağlık turistlerine yönlendirmeyi tercih etmektedir. Bu durum, sağlık turistleri, şirketler ve sağlık çalışanlarının küresel çapta en iyi şekilde eşleştirilmesi yolunda bilişim teknolojilerinine ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Özellikle internet ve ilgili iletişim-etkileşim platformları sayesinde dijital dünyada etkileşen bireylerin ürettiği veriler, bilişim teknolojileri ile otomatik analiz süreçlerine aktarılabilmektedir. Ayrıca bilgisayar tabanlı teknolojilerdeki görselleştirme ve iletişim çözümleri de bireyler arası etkileşimi yükseltebilmektedir. Bireyler arası etkileşimin artırılması sadece bilgilendirme yönünde değil, aynı zamanda pazarlama yönünde de olanakları artırabilmektedir. Bu çalışma, verilerin otomatik analiz süreçlerine de katkı sağlayan, ancak daha çok bireylerin etkileşim seviyesini artırma yönüyle bilinen gerçeklik uygulamalarını sağlık turizminde deneyimsel pazarlama çerçevesinde incelemektedir. Bilindiği üzere sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik gibi farklı biçimlerle ortaya çıkan gerçeklik uygulamaları, bireylerin uzaktaki lokasyonlara ve başka bireylere etkileşimli bir biçimde ulaşabilmesini mümkün kılmaktadır. Durum bu açıdan değerlendirildiğinde, sağlık turistlerinin gerçeklik platformlarını kullanmak suretiyle seyahat edebilecekleri ülkeler hakkında bilgi sahibi olmaları oldukça etkili bir çözüm olacaktır. Hatta aynı sağlık turistlerinin sanal ortamlarda gezinerek alacakları hizmetler ve tecrübe edecekleri turizm süreçleri konusunda ön izleme yapabilmeleri, etkili sağlık turizmi çözümlerinin ve geleceğin şekillenmesi açısından kritik bir rol üstlenecektir. Sağlık turistlerinin sanal dünyada gerçekleştireceği etkileşimler neticede iş süreçleri açısından deneyimsel pazarlama stratejisine de bağlanmaktadır. Söz konusu çalışma gerçeklik uygulamaları, sağlık turizmi ve deneyimsel pazarlama bileşenlerini dikkate alarak öncelikli olarak kavramsal bir bilgilendirme ortaya koymuş, ardından mevcut çalışmaların değerlendirmesini yaparak sağlık turizminde geleceğin gerçeklik ve deneyimsel pazarlama ile nasıl şekillenebileceği konusunda görüşler türetmiştir.
Ahi Evran
III - International Conference on Scientific Research
May 3-4, 2023 / Full Texts Book
SAĞLIK TURİZMİNDE DENEYİMSEL PAZARLAMA İÇİN GERÇEKLİK
UYGULAMALARININ POTANSİYELİ
POTENTIAL OF REALITY APPLICATIONS FOR EXPERIENTIAL MARKETING IN
HEALTH TOURISM
Ecem DENİZ
Yüksek Lisans Öğrencisi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü,
Sağlık Turizmi Anabilim Dalı, Aydın, Türkiye
ORCID ID: 0000-0001-5045-9563
Oğuz DOĞAN
Yüksek Lisans Öğrencisi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü,
Sağlık Turizmi Anabilim Dalı, Aydın, rkiye
ORCID ID: 0000-0002-7667-9107
Gamze KÖSE
Yüksek Lisans Öğrencisi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü,
Sağlık Turizmi Anabilim Dalı, Aydın, Türkiye
ORCID ID: 0000-0003-1225-5118
ÖZET
Sağlık turizmi, sağlık hizmetlerini sunma noktasında ülkelerarası sınırların ortadan kaldırıldığı bir
faaliyet alanı olarak dikkat çekmektedir. Sağlık turizmine ilişkin araştırmalar ve hem akademik hem de
nya yönündeki uygulamalar bu faaliyet alanının önemini giderek artıracağını, sağlık turizminin
hızlı bir ilerleyiş içerisinde olacağını göstermektedir. Sağlık turizminin söz konusu ilerleyişi hiç
kuşkusuz ki gelişen teknolojinin de etkisi altındadır. Başka bir ülkede alacakla sağlık hizmetleri
konusunda bilgi sahibi olmak isteyen sağlık turistleri, etkileşimi yüksek bilgilendirme platformlarına,
yüksek teknoloji kullanan gösterimlere ve etkin iletişim mekanizmalarına ihtiy duymaktadır.
Madalyonun diğer yüzündeki hizmet sağlayıcı sağlık turizmi şirketleri de başka ülkelerdeki hedef
kitleler için gerekli bilgilendirmeyi oluşturmak ve pazarlama faaliyetlerini yürütmek için etkili araçlar
kullanmak istemektedir. Benzer şekilde sağlık turizmi faaliyetlerinin kalbindeki sağlık çalışanları da
müdahalelerini en çok ihtiyaç içerisindeki sağlık turistlerine yönlendirmeyi tercih etmektedir. Bu durum,
sağlık turistleri, şirketler ve sağlık çalışanlarının resel çapta en iyi şekilde eşleştirilmesi yolunda
bilişim teknolojilerinine ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Özellikle internet ve ilgili iletişim-
etkileşim platformları sayesinde dijital dünyada etkileşen bireylerin ürettiği veriler, bilişim teknolojileri
ile otomatik analiz reçlerine aktarılabilmektedir. Ayrıca bilgisayar tabanlı teknolojilerdeki
görselleştirme ve iletişim çözümleri de bireyler arası etkileşimi yükseltebilmektedir. Bireyler arası
etkileşimin artırılması sadece bilgilendirme yönünde değil, aynı zamanda pazarlama yönünde de
olanakları artırabilmektedir. Bu çalışma, verilerin otomatik analiz reçlerine de katkı sağlayan, ancak
daha çok bireylerin etkileşim seviyesini artırma yöyle bilinen gerçeklik uygulamalarını sağlık
turizminde deneyimsel pazarlama çerçevesinde incelemektedir. Bilindiği üzere sanal gerçeklik ve
artırılmış gerçeklik gibi farklı biçimlerle ortaya çıkan gerçeklik uygulamaları, bireylerin uzaktaki
lokasyonlara ve başka bireylere etkileşimli bir biçimde ulaşabilmesini mkün kılmaktadır. Durum bu
açıdan değerlendirildiğinde, sağlık turistlerinin gerçeklik platformlarını kullanmak suretiyle seyahat
edebilecekleri ülkeler hakkında bilgi sahibi olmaları oldukça etkili bir çözüm olacaktır. Hatta ay sağlık
turistlerinin sanal ortamlarda gezinerek alacakları hizmetler ve tecrübe edecekleri turizm süreçleri
konusunda ön izleme yapabilmeleri, etkili sağlık turizmi çözümlerinin ve geleceğin şekillenmesi
açısından kritik bir rol üstlenecektir. Sağlık turistlerinin sanal nyada gerçekleştireceği etkileşimler
neticede süreçleri açısından deneyimsel pazarlama stratejisine de bağlanmaktadır. Söz konusu çalışma
www.ahievranconference.org
288
Ahi Evran
III - International Conference on Scientific Research
May 3-4, 2023 / Full Texts Book
gerçeklik uygulamaları, sağlık turizmi ve deneyimsel pazarlama bileşenlerini dikkate alarak öncelikli
olarak kavramsal bir bilgilendirme ortaya koymuş, ardından mevcut çalışmaların değerlendirmesini
yaparak sağlık turizminde geleceğin gerçeklik ve deneyimsel pazarlama ile nasıl şekillenebileceği
konusunda görüşler türetmiştir.
Anahtar kelimeler: sağlık turizmi, deneyimsel pazarlama, gerçeklik uygulamaları, teknoloji,
pazarlama
ABSTRACT
Health tourism attracts attention as an area of activity in which international borders are eliminated at
the point of providing health services. Research studies on health tourism, and applications in both
academic and business world show that this field will gradually increase the importance and health
tourism will be in a rapid progress. The related progress of health tourism is undoubtedly under the
influence of developing technology. Health tourists, who want to be informed about the health services
they will receive in another country, need highly interactive information platforms, and demonstrations
using high technology as well as effective communication mechanisms. On the other side of the
madellion, health tourism companies want to use effective tools for providing necessary information
and running marketing activities for target audiences in other countries. Similarly, health professionals
at the heart of health tourism activities prefer to direct their interventions to health tourists, who are most
in need. This shows how information technologies are important for realizing the best matching of health
tourists, companies and healthcare professionals globally. Especially thanks to the internet and related
communication-interaction platforms, the data produced by individuals interacting in the digital world
can be transferred to automatic analysis processes through information technologies. Additionally,
visualization and communication solutions in computer-based technologies can increase the interaction
among individuals. Increasing the interaction among individuals can increase opportunities not only in
the direction of information but also in the direction of marketing. This study examines the reality
applications, which contribute to the automatic analysis processes of the data but are mostly known for
increasing the interaction level of individuals, within the framework of experiential marketing in health
tourism. As it is known, reality applications that emerge in different forms such as virtual reality and
augmented reality make it possible for individuals to reach remote locations and other individuals
interactively. When the situation is evaluated from this point of view, it will be a very effective solution
for health tourists to get information about the countries they can travel, by using reality platforms.
Interactions regarding health tourists in the virtual world are ultimately linked to the experiential
marketing strategy in terms of business processes. Considering the components of reality applications,
health tourism and experiential marketing, this study firstly presented a conceptual introduction, then
evaluated the existing studies and derived opinions about how the future in health tourism could be
shaped by reality and experiential marketing.
Keywords: health tourism, experiential marketing, reality applications, technology, marketing
1. GİRİŞ
Sağlık turizmi, temel motivasyonu fiziksel, zihinsel ve ruhsal sağlığa katkıda bulunmak olan, öncelikle
tıbbi ve sağlıklı yaşam temelli faaliyetlere odaklanan bir turizm türü olarak tanımlanmaktadır
(Tengilimoğlu, 2021). Medikal Turizm, Termal Turizm, Engelli Turizmi ve Üçün Yaş Turizmi olarak
dört başlığa ayrılmaktadır. Sağlık turizmi pazarı, yaklaşık yarım trilyon dolar değerinde olup, dünya
turizminden elde edilen toplam gelirin %14’ünü oluşturmaktadır (Dunets vd., 2020). Ülkelerdeki sağlık
hizmetlerinin maliyeti, kalitesi ve konumu itibariyle sağlık turizmini tercih haline getirmektedir.
Pazarlamanın genel amaçları, satışları arttırmak, marka bilinirliği arttırmak, marka imajını iyileştirmek,
marka bağlılığını arttırmak, müşteri memnuniyetini sağlamak ve diğerleri olarak tanımlanabilmektedir.
Deneyimsel pazarlama ise tüketicilerin bir ürü veya hizmeti satın almadan önce deneyimlemelerini
sağlayan bir pazarlama stratejisi türü olarak tanımlanmaktadır (d-help, 2023). Son on yılda sanal
ortamlar, yeni ve heyecan verici ketici deneyimleri sağlama aracı olarak gelişmekte, teknolojik
www.ahievranconference.org
289
Ahi Evran
III - International Conference on Scientific Research
May 3-4, 2023 / Full Texts Book
gelişmeler sayesinde pazarlamacılar artık bu gelişmeleri uygulamalarına dâhil edilebilmektedir
(Loureiro vd., 2019).
Teknolojinin gelişmesi ile birlikte, sanal ve fiziksel dünyalar arasındaki sınır giderek bulanıklaşmaktar
(Yılmaz vd., 2022). Teknoloji fark gerçeklik biçimlerinin simüle edilmesini mkün kılarak
markaların izleyicileriyle benzersiz şekillerde etkileşim kurması için yeni fırsatlar yaratmakta ve
gerçekliği simüle ederek tüketiciler çeşitli kanallar ve platformlar aracılığıyla gerçek zaman bilgilere
erişebilmektedir (Loureiro vd., 2019). Markaların müşterileriyle etkileşim kurması ve geleneksel
reklamcılık yöntemlerinin ötesine geçen sürükleyici deneyimler yaratması için yeni bir olanaklar
dünyasının kapısını açmaktadır.
Sağlık ve tıp her zaman teknolojik gelişmelere güçlü bir ilgi göstermiş, hasta sonuçlarını ve tıbbi
uygulamaları iyileştirmek için en son teknolojileri kullanmaktadır. Sanal gerçekliğe olan ilgi ve pazar
payı arttıa sanal gerçekliğin birçok farklı alanda kullanım örnekleri ortaya çıkmaktadır. Bunun nedeni,
sanal gerçeklik üzerinden tasarlanıp geliştirilen ürünlerin ya da hizmetlerin yenilikçi ve benzersiz
deneyimleme fırsatlarıdır (Öztürk ve Sondaş, 2020). Sanal gerçeklik teknolojisinin, insan anatomisinin
ayrıntılı ve etkileşimli görselleştirmelerini sağlayarak doktorların hasta ihtiyaçlarını daha iyi
anlamalarına olanak sağlamada sürükleyici ve yardımcı olduğu kanıtlanmakta, buna ek olarak VR
teknolojisi cerrahi eğitim in değerli bir araç haline geldi ve tıp uzmanlarının becerilerini gerçekçi ama
güvenli bir ortamda uygulamalarını ve geliştirmelerini sağlamaktadır (Gürcan, 2018).
Teknoloji ilerledikçe, birçok endüstri gerçeklik uygulamalarının kullanımını keşfetmektedir. Bu
bağlamda amaç hem mevcut hem de gelecekteki teknolojilerin yansıması olan farklı gerçeklik
uygulamaları belirlenmektedir.
2. SLIKTA GERÇEKLİK UYGULAMALARI
Gerçeklik tabanlı teknolojilerin yayın ve başarılı kullanım alanlarından biri de sağlık alanı olarak
bilinmektedir. Dünya Sağlık Örgütü sağlık hizmetlerinde uygulanan teknolojileri, hayat kalitesi
çerçevesinde artış sağlamak ve ayrıca herhangi bir sağlık problemini çözmek adına işe koşulan ilaçlar,
aşılar, sistem yapılanmaları ve cihazlar üzerinden geliştirilen yeteneklerle bilgilerin uygulanmasını
sağlayan araçlar olarak açıklanmaktadır (WHO, 2011). Sağlık sektö genellikle son teknolojik
gelişmeleri yandan takip ederek, teknolojilerin kullanım alanlarını artırıp gelişimlerine de katkı
sağlamaktadır (Öztürk ve Sond 2020).Sağlık hizmetlerinde sanal gerçekliğin kullanıldığı problem
senaryolarının son yıllarda hızla arttığı görülmektedir. Mevcut gelişmeler dikkate alındığında, en
basitinden artırılmış gerçeklik uygulamalarını kullanmaya imkan sağlayan araçların (örneğin, mobil
cihazların) daha uygun fiyatlı ve taşınabilir niteliklere büründüğü ifade edilmektedir (Ridout vd., 2021).
Araştırmalar, gerçeklik teknolojileri arasında yer alan sanal gerçekliğin de 2025 yılına kadar sağlık
sektöründeki hizmetleri yakından etkileyecek bir çözüm olduğunu ortaya koymaktadır (Ammatuna ve
Changcoco, 2017).
2.1. Gerçeklik Uygulamalarının Sağlık Alanında Kullanımı
Gerçeklik uygulamaları çerçevesinde artırılmış gerçeklik teknolojisi, sağlık sistemindeki uygulamaları
derinden etkileyerek etkileşimi daha ksek, etkin, verimli ve hatta güvenli çözümlerin
oluşturulmasında önemli bir rol üstlenmektedir. Sağlık hizmetlerinde artırılmış gerçeklik uygulamaları
kullanılmak suretiyle sadece doktorlar ya da sağlık çalışanlarına değil, aynı zamanda hastalara da etkin
dönütler ve bilgilendirmeler sunan, zamandan kazandırarak isabetli kararlar alınmasını mkün kılan
sistemler oluşturulabilmektedir. Eğitimsel olarak düşüldüğünde ise tıp öğrencilerinin fark biyolojik
sistemleri, tıbbi uygulamaları ve bilinmesi gereken olguları sanal çerçevede görmesi ve etkileşime
girerek öğrenim sürecinde aktif olması gerçeklik uygulamaları sayesinde oldukça kolay hale
gelmektedir. Bu durum eğitmenler için de oldukça fayda olmaktadır. Güncel uygulamalarda özellikle
artırılmış gerçeklik sayesinde üç boyutlu görseller üzerinden gerçek ve sanal dünya karışımı ortamlarda
öğrenme ve tedavi reçlerinin kalitesi artırılabilmektedir (Aran vd., 2014). Klinik olarak güvenliği ve
etkinliği kanıtlanmış gerçeklik tabanlı damar görüntüleme cihazları (Şekil 1), sağlık çalışanlarının
damarlarına erişimin zor olduğu hastalarda bile güvenli ve verimli bir şekilde tespitlerde
bulunabilmektedir. Damara erişim güç olan hastalarda işlem öncesi damar tespitinde bulunmak,
deneyimli sağlık çalışanları / hemşireler ya da doktor için bile zor olabilmektedir. Ancak gerçeklik
www.ahievranconference.org
290
Ahi Evran
III - International Conference on Scientific Research
May 3-4, 2023 / Full Texts Book
uygulamalarıyla desteklenen damar görüntüleme cihazları bu problemin üstesinden yenilikçi bir
yaklaşım ile gelmektedir. Damarların tespit edilmesi, damarlara erişim sağlamak ya da fark durumlarda
damara temas etmekten kaçınılması gibi durumlarda söz konusu cihazlar etkili bir yardımcı araca
dönüşmektedir. Bu ıdan özellikle cerrahi tedaviler nezdinde oldukça yaygın kullanım senaryoları
bulabilmektedir.
Şekil 1. Damar görüntüleme cihazları.
Microsoft tarafından geliştirilen HoloLens adlı cihaz, Cleveland Clinic ve Case Western Reserve
University’de insane vücudunun sanal gösterimlerini sağlamak ve eğitimsel bağlamda etkin
uygulamalar geliştirmek adına kullanılmaktadır. HoloLens tabanlı uygulamalar, insan cudu
sistemlerini ve anatomisini kullanıcılara farklı perspektiflerde incelenebilir şekilde sunarak, en kritik
ayrıntılara kadar (örneğin, ince damarlara kadar) oluşturulan görüntülerin, verilen kulaklıklar üzerinden
yüksek etkileşimli bir şekilde dönütlerle anlatılmasını mümkün kılmaktadır. Bu uygulamalar özellikle
üç boyutlu ve yüksek etkileşimli görseller sayesinde tıp, d hekimliği ve sağlık bilimleri fakültelerinin
eğitimlerinde yüksek öncelikli olarak kullanılabilecektir (Öztürk ve Sondaş, 2020).
Tıp alanında cerrahi tedaviler için son zamanların en büyük teknolojik gelişmelerinden biri de minimal
invaziv cerrahiler olduğu bilinmektedir. Minimal invaziv cerrahi, kapalı yöntemle ve küçük kesilerle
robotik ya da laparoskopik yapılan cerrahi operasyonları tarif etmektedir. Robotik cerrahi öncesi verilen
simülasyon eğitimleri cerrahların ameliyat öncesi eğitim döngülerine büyük katkılar sunduğu
bilinmektedir (Erdem ve Cinbert, 2022). Robotik cerrahide simülasyon eğitimi için birçok yazılım
geliştirildiğini görmekteyiz. (Robotik cerrahi simülasyonu Tablo 2’de gösterilmektedir). Yazılımcılar
ve medikal firmaların birlikleriyle üretilen modellerde simülasyon yardımıyla ameliyat öncesi ön
egzersiz yapılması sağlanmaktadır. Ayrıca itimsel reçler açısından düşünüldüğünde, sanal gerçeklik
odağındaki uygulamaların özellikle son yıllarda ksek oranda arttığı ve böylelikle süreçlere dahil olan
öğrencilerin motivasyonlarında, akademik başarılarında ve performanslarında artışlar meydana geldiği
de anlaşılmaktadır (Yokuş, 2016).
www.ahievranconference.org
291
Ahi Evran
III - International Conference on Scientific Research
May 3-4, 2023 / Full Texts Book
Şekil 2. Robotik cerrahi simülasyonu.
Artırılmış gerçeklik teknolojisinin aynı zamanda hastalar odağında moral ve motivasyon artıcı bir
unsura dönüştüğü de bilinmektedir. Buna göre çocuklarda damar yolu ma esnasındaki etkilerin
incelenmesine odaklanan bir araştırma çalışmasında, toplamda 70 çocuğun damar yolu ma sırasında
Samsung Gear VR Box cihazı üzerinden sanal gerçeklik videoları izlemesi sağlanmıştır. Neticede
çocukların, ağrı durumlarının tespitine dair uygulanan skala bulgularına göre kısa süreli ağrılı işlemlerde
sanal geçeklik sistemlerinin ve içeriklerinin moral ve motivasyon açısından etkili olduğu anlaşılmıştır
(Kaplan, 2020). Benzer şekilde, 35 yaş sonrası tüm kadınlar için önerilen Mamografi çekimlerinde de
sanal gerçeklik gözlüğüyle video izletme çalışmaları yapıldığı bildirilmektedir. Dutucu vd. (2022)’nin
yapmış oldukları çalışmada, Mamografi uygulama sırasında sanal gerçeklik üzerinden görsel içerik
izlemenin hastalarda kaygı zeylerini etkilemediği ancak lem esnasındaki ağrı şiddetinin
azaltılmasında rol oynadığı görülmüştür.
Son yıllarda gerçeklik teknolojilerine (özellikle artırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik yaklaşımlarına)
uyumlu mobil cihazların ve hatta özel cerrahi mikroskopların, giyilebilir cihazların (gözlük vs.) etkin
şekillerde kullanıldığı görülmektedir. Buna göre, bu tür cihazlar üzerinden yapılan araştırmalar, en
basitinden ameliyat sırası nöronavigasyonda, gerçeklik uygulamalarının geleneksel nöronavigasyon
tekniklerinin yerine geçmeye başladığını raporlamaktadır. Bu ndeki uygulamalarda fotometri tekniği
çerçevesinde gerçek görün ile sanal tarafta yansıtılan üç boyutlu hasta BT’si ya da MR görseli karma
bir biçimde gösterilerek, cerrahi işlemlerin, patolojik süreçlerin ve daha birçok görevin etkili bir biçimde
çözülmesi sağlanmaktadır (Yav ve Çalışkan, 2022).
3. TURİZMDE GERÇEKLİK UYGULAMALARI
Günümüzde teknoloji, insan yaşamının ayrılmaz bir parçası haline geldiği görülmektedir. Covid-19
salgını nedeniyle birçok sektör, faaliyetlerini uzaktan sürdürmek ve fiziksel teması en aza indirmek için
sanal gerçeklik teknolojisini benimsemektedir. Turizmin gelişimini, süreçlerini ve sürdürülebilirliğini
etkilemekte, ay zamanda turistlerin tutumlarını, ihtiyaçlarını ve davranışlarını da etkilemektedir
(Zhang vd., 2022). Sanal gerçeklik ürün ve hizmetlerine olan talebin artmasına yol açmakta, çeşitli
sektörlerde sanal ve arttırılmış gerçeklik in yeni uygulamaların gelişmesini hızlandırmaktadır.
Arttırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik teknolojisi, işletmeleri turistler, zeler ve destinasyonlar dâhil
olmak üzere turizm endüstrisindeki m paydaşlara sayısız fayda sağlamakta ve bu paydaşların ilgilerini,
meraklarını, arzularını, ihtiyaçlarını karşılamaktadır (Demirezen, 2019). VR sistemleri, insan zihninde
kalıcı bir etki bırakan dokunma, koku alma ve duyma gibi duyusal uyaranlarla tamamlanan, gerçek
dünyanın etkileşimli bir animasyonunu sunan yazılım ve donanım araçlarından oluşmaktadır.
Sanal turizm, insanların seyahat destinasyonlarını seçmelerinde önemli bir etkiye sahiptir ve
destinasyonları tanıtmak için etkili bir pazarlama aracı olduğu kadar, hediyelik eşya ve ürün satmak için
bir platform olarak da kullanılmaktadır. Gerçeklik sistemleri, muazzam ikna gücü uygulama
potansiyeline sahiptir ve turizm endüstrisindeki özellikleri başarılı bir şekilde pazarlamak için kazançlı
www.ahievranconference.org
292
Ahi Evran
III - International Conference on Scientific Research
May 3-4, 2023 / Full Texts Book
bir fırsat sağlamaktadır. 1990'ların sonlarında turizm endüstrisine ilk girişlerinden bu yana, arttırılmış
gerçeklik ve sanal gerçeklik, turistler in iç ve dış ortamla iyileştirme potansiyeline sahip oldukları
için giderek daha fazla keşfedilmektedir (Demirezen, 2019). Arattırılmış gerçeklik (AR) ve sanal
gerçeklik (VR) çeşitli uygulamalara sahip, turizm endüstrisinde giderek daha fazla kullanılmaktadır
(Fan vd., 2022).
Sanal turizm deneyimlerinden yararlanmak, turizm araştırmalarına çeşitli şekillerde katkıda
bulunmakta, gerçek ortamlarda elde edilmesi zor olabilecek ideal soyut bir deneyim sağlamaktadır. Bir
destinasyonu ziyaret eden turistlerin sanal gerçeklik uygulamalarıyla ilgili deneyimlerine dayalı olarak
davranışsal niyetlerini kapsamlı bir şekilde kavramak için, onların kullanıcı deneyimlerini kapsam bir
şekilde anlamak oldukça önem taşımaktadır (Jung vd., 2017).
Birçok seyahat şirketi, potansiyel turistlere seyahatlerine çıkmadan önce bir seyahat deneyimi sağlamak
için sanal gerçeklik teknolojisinden yararlanmakta, İngiltere merkezli Thomas Cook, ‘Uçmadan Önce
Deneyin’ kampanyasıyla uçtuğu destinasyonlarla ilgili çeşitli içerikler sunmaktadır (Cushbakisi, 2023).
Bu pazarlama stratejisi, şterilere gerçek seyahatlerinden neler bekleyebileceklerini tattırmak için VR
teknolojilerini kullanarak Manhattan silüetini keşfetmek, Kızıldenizde plü dalış yapmak veya
Piramitleri gezmek gibi sürükleyici seyahat deneyimlerini paylaşılmasını içermektedir (Cushbakisi,
2023).
AR teknolojisinin turizmde bir diğer kullanımı ise pazarlama amaçlıdır. AR, insanları katılmaya teşvik
eden sürükleyici deneyimler sağlayarak etkinlikleri ve festivalleri tanıtmak için kullanılmaktadır.
4. SAĞLIK TURİZMİNDE DENEYİMSEL PAZARLAMA İÇİN GERÇEKLİK
UYGULAMALARI
Gerçeklik uygulamala özellikle kullanıcının gerçek dünya ve sanal dünya birleşiminde etkileşimi
yüksek bir deneyim elde etmesini sağlamaktadır (Köse, 2015). Günümüzde popülerliğini artıran sanal
uygulamalar, pazarlama iletişiminde aktif rol oynamaktadır. Yaşanan değişim fark olma algısını da
beraberinde getirmektedir. Söz konusu algı değişimi tüketicilerin satın alma süreçlerini etkilemektedir
(Sülük ve Aydın, 2019). Gelişen teknoloji ile artırılmış gerçeklik teknolojisi sanal deneyimi
tetiklemekte, ancak fiziksel dünyadan da soyutlanmayan kişiler, deneyimledikleri hizmet ya da ürünlere
bağlanma konusunda daha istekli hale gelebilmektedir. Gerçeklik uygulamaları Metaverse gibi güncel
oluşumlarla birlikte sadece artırılmış gerçeklik uygulamalarını değil, sanal gerçeklik uygulamalarının
da popülaritesini artırmaktadır. Ancak mevcut koşulları dikkate aldığımızda sanal gerçeklikten ziyade
artırılmış gerçeklik daha göz önünde bulundurulabilir bir çözüm olmaktadır (Tabi ki gelecek süreç sanal
gerçeklik çözümlerinin de aynı seviyeye gelmesini -altyapılar ve yazılımsal mekanizmalar açısından-
mümkün kılacaktır).
Artırılmış gerçeklik uygulamaları deneyimsel pazarlama yönüyle ele alındığında birçok potansiyelin söz
konusu olduğu rahatlıkla öngörülebilmektedir. Buna göre, artırılmış gerçeklik ve hatta bu çözü
destekleyecek Veri Bilimi, Yapay Zekâ, Veri Madenciliği gibi gelişen hesaplamalı teknolojilerin hız
ilerleyişiyle, artırılmış gerçeklik teknolojisinin etkin olduğu deneyimsel pazarlama modeli, kişilere
(kullanıcılara) yepyeni, kişiselleştirilmiş ve adapte olabilir etkileşimler sunabilir, kişilerin marka
tutumlarını geliştirebilir, hatta kullanım ve satın alma niyetini de artırabilecektir. Bu konuda literatür
farklı uygulamaları gözler önüne sermektedir. Deneyim pazarlaması ve artırılmış gerçeklik
teknolojisinin teorik temeline dayanan, Guilin Museum tarafından ortaya konulan artırılmış gerçeklik
uygulaması, yazılım geliştirme ara olarak Unity, artırılmış gerçeklik geliştirme çerçevesi bağlamında
ise AR Foundation kullanılarak geliştirilmiştir (Zhu vd., 2022). Temelde yüz / görüntü algılama ve
izleme süreçlerini işleten yapı deneyimsel pazarlama modeliyle çevrelenmiş ve bu doğrultudaki
artırılmış gerçeklik uygulamalarıyla kullanım verileri toplanmıştır. Ayrıca, toplanan veriler SPSS ve
AMOS yazılımı kullanılarak analiz edilmiş ve artırılmış gerçeklik içerisinde kullanıcıların marka
tutumla ve kullanım niyeti ve satın alma niyeti üzerindeki duyusal deneyim, duygusal deneyim,
düşünme deneyimi, eylem deneyimi ve ilişkilendirme deneyiminin etkileri değerlendirilmiştir (Zhu vd.,
2022). Bir başka çalışmada deneyimsel pazarlamanın sanatsal çalışmalara yansıması yine artırılmış
gerçeklik üzerinden ele alınmıştır. Petkus (2004) tarafından ortaya konulan çalışmada, Pine ve Gilmore
deneyimsel pazarlama çerçevesi (Pine ve Gilmore, 2011) dikkate alınmak suretiyle, artırılmış gerçeklik
www.ahievranconference.org
293
Ahi Evran
III - International Conference on Scientific Research
May 3-4, 2023 / Full Texts Book
çözümünün sanat pazarlama üzerindeki etkileri deneyim ve pazarlama birlikteliği yönünde
tartışılmıştır. Diğer yandan, sağlık uygulamaları özelinde düşünüldüğünde, gerçeklik uygulamalarının
özellikle artırılmış gerçeklik tarafında etkin bir şekilde uygulanabildiği görülmektedir. Sağlık
uygulamalarında eğitimsel süreçlerde uygulamalı bir biçimde yerine getirilebilecek görevler ve koşullar
nedeniyle temsili (sanal) nesnelerle desteklenecek çözümler artırılmış gerçeklik ile etkili bir şekilde
gerçekleştirilmektedir (Moro vd., 2017; Sadhu vd., 2023; Zhu vd., 2014). Bu durum sağlık turizmi
konusu ile bağlantılandığında turistik uygulamalarda yoğun bir biçimde görülen gerçeklik uygulamaları
(Beck vd., 2019; Schein vd., 2023; Jiang vd., 2023), sağlık görevlerine dair gösterimlerin birleşimiyle
birlikte etkili sağlık turizmi geliştirmelerinin yapılabilmesini mkün hale getirmektedir. Tabi sağlık
ve turizm birleşiminde pazarlama ve hatta deneyimsel pazarlama, hedef kitlelerin etkin süreçlerle
desteklenmesi ve herkes için istendik çıktıların elde edilmesi adına dikkate alınma gereken bir konu
olmaktadır.
Çevrimiçi ortamlardaki ürün ve hizmet sunumunun getirdiği genel baskı, özellikle kullanıcı (müşteri)
deneyiminin artırılmış gerçeklik ile desteklenmesini zorunlu kılmış, bu durum deneyimsel pazarlamanın
daha da etkin bir evreye girmesine de zemin hazırlamıştır. Bu konuda bazı güncel çalışmalar durumu
daha iyi açıklamaktadır. Örneğin, Haumer vd. (2020) tarafından ortaya konulan çalışmada, artırılmış
gerçeklik taban deneyimsel pazarlamanın hedef marka üzerinde olmak üzere; markaya nelik
farkındalık seviyeleri, marka özelindeki çağrışımlar, algılanmış olan kalite ve marka sadakati yönünde
değerlendirilmesi gerçekleştirilmiş, ayrıca keticilerin satın alma niyeti üzerindeki etkisini
yorumlanmıştır. Sonuç itibariyle çalışma, artırılmış gerçeklik destekli deneyimsel pazarlama sayesinde
marka değerinin, marka farkındalığının, marka çağrışımlarının ve marka sadakatinin olumlu yönde
tetiklendiğini göstermektedir (Haumer vd., 2020). Yang (2021) tarafından gerçekleştirilen bir diğer
çalışma ise artırılmış gerçekliğin tüketiciler üzerindeki etkisini deneyimsel pazarlama bağlamında
keşfetmeye çalışmış; buna göre, artırılmış gerçeklik ortam özelliklerini dış uyaranlar olarak, tüketicilerin
değer algılarını organizmalar olarak ve satın alma niyetlerini tepkiler olarak kabul eden bir model
üzerinden çalışma tasarlanmıştır. Kısaca uyaran-organizma-tepki etkileşimine odaklanan z konusu
çerçeve üzerinde yapısal eşitlik modellemesi kullanılarak 248 tüketici ile yapılan değerlendirmeler
artırılmış gerçeklik kullanımının etkinliği konusunda önemli bulgular oluşmasını sağlamıştır (Yang,
2021). Bu çalışmalara benzer birçok farklı çalışma artırılmış gerçeklik ve deneyimsel pazarlama
birlikteliğini kanıtlar niteliktedir (Coman vd., 2018; Kavran ve Trstenjak, 2021; Lin vd., 2020 Prasad
vd., 2022; Windasari vd., 2022). Söz konusu durumdan hareketle sağlık turizminde artırılmış gerçeklik
ve deneyimsel pazarlama süreçlerindeki potansiyeller genel hatlarıyla yorumlanabilmektedir.
4.1. Mevcut Potansiyeller
Gerçekleştirilen çalışmalar ve artırılmış gerçeklik ile birlikte deneyimsel pazarlamanın rolü
düşünüldüğünde sağlık turizmine dair şu potansiyeller gün yüzüne çıkmaktadır:
Sağlık turizmi uzak bir lokasyondan sağlık hizmetlerinin alınmasına odaklandığı için artırılmış
gerçeklik ile gerçekleştirilecek deneyimsel pazarlama süreçleri, alınacak hizmeti deneyimleyecek
kişilerin rahat ve etkin karar verebilmesini mümkün kılacak, bu konudaki pazarlama faaliyetleri
hizmet sunan tarafların başarıya ulaşabilmesini sağlayacaktır.
Sağlık turizmi hizmeti sunan taraflar ile hizmet alıcılar arasında artırılmış gerçeklik uygulamaları ile
uygulanabilecek etkileşimler, daha sağlıklı ilişkilerin ve dolayısıyla kişiler odağında alınan hizmetten
daha yüksek olasılıkta memnun kalma durumlarının oluşmasını tetiklemiş olacaktır.
Gerçeklik uygulamaları, sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik çerçevelerinde geleceğin iletişim
kanalları içerisinde hızlı karar verme ihtiyacının oluşma nedeniyle pazarlama ile satışın da hızlı
olması gereklilikleri ortaya çıkmaktadır. Sağlık turizmi de bu hızlı akış noktasında artırılmış gerçeklik
taban deneyimsel pazarlamadan etkin bir şekilde faydalanabilecek kapsama ve dinamizme sahip bir
alandır.
Turizm süreçleri ve sağlık hizmetleri gerek yakın gerekse uzak gelecekte bilgi alışverişinin ve
ulaşımın giderek pratikleştiği bir resel dünya üzerinde bütün dünya vatandaşlarının ihtiyaç
duydukları yaklaşımlar olmaları itibariyle, sağlık turizmi çerçevesinde meydana getirdikleri oluşum
www.ahievranconference.org
294
Ahi Evran
III - International Conference on Scientific Research
May 3-4, 2023 / Full Texts Book
için dijital araç kullanımlarını da gerekli kılmaktadır. Bu noktada mevcut mobil teknolojiler, etkin
kablosuz iletişim süreçleri ve kullanıcı etkileşimine gösterilen rağbet, gerçeklik uygulamalarıyla
deneyimsel pazarlamanın sağlık turizmindeki uygulama potansiyellerini net bir biçimde artırmaktadır.
Artırılmış gerçeklik destekli deneyimsel pazarlama çözümleri sağlık turizminde pazarlama ve satış
süreçlerinin nispeten daha pratik, daha az masraf ancak çok daha etkili ve başa odak
gerçekleştirilmesini de mkün kılacağı için sağlık süreçlerine yönelik ihtiyaç dahilinde sağlık
turizmi işletmeleri ve sağlık kurumlarının daha fazla harcama yapabilme kabiliyeti de
geliştirilebilmektedir.
4.2. Gelecek Öngörüleri
Gerçeklik uygulamalarının sağlık alanında itim, simülasyon, üç boyutlu görüntüleme, tanı tedavi gibi
bir çok farklı amaç için kullanıldığı görülmektedir. Yapılan araştırmalar, artırılmış gerçeklik, sanal
gerçeklik ve karma gerçeklik uygulamalarının kullanılmasıyla sağlık personellerinin eğitim
döngülerinin iyileşeceği ve daha donanımlı bireylerin yetiştirileceği, tedavi resince hasta ve hasta
yakınlarının motivasyonunun artacağı, tedavi süresinin ve maliyetlerinin büyük ölçüde azalacağı
bildirilmektedir. Önümüzdeki süreçte sağlık sektöründe sunulan hizmetlerde gerçeklik uygulamalarının
daha sık tercih edilebileceği ve önemli bir pazar payına sahip olabileceği ön görülmektedir.
Gerçeklik uygulamaları, arttırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik yönünde düşünüldüğünde, turizm
endüstrisinde giderek artan bir potansiyel meydana getirmektedir. Bu bağlamda düşünüldüğünde,
işletmelerin potansiyel müşterilerle bağlantı kurma ve onları çekme fırsatları daha kolay
oluşturulabilmekte, genel seyahat deneyimi de geliştirilmektedir. Benzer şekilde küresel sınırların
ortadan kalktığı günümüz dünyası gelecek süreçte de insanların hızlı ve pratik seyahatler
gerçekleştirebilmesini, ylelikle farklı lokasyonlarda hizmet alabilmesini de daha kolay getirmektedir.
Bu konuda teknolojik gelişmeler ve insan etkileşimi odak geliştirmelerin artarak süreceğini öngörmek
mümkündür. Söz konusu teknolojiler eşliğinde sağlık turizminde deneyimsel pazarlama yolları da
gerçeklik uygulamaları ekseninde ve yine mobil teknolojiler, giyilebilir teknolojiler gibi unsurlarla ya
da Metaverse gibi gelişmesini sürdüren yeni sanal nyalarla çeşitli alt dallara da ayrılabilecektir.
Gelecekte çok daha fazla ortaya çıkabilecek sağlık ihtiyaçları, teknolojinin desteğiyle birlikte daha etkin
bilgi alma ve pazarlama reçleriyle doğru sağlık turizmi senaryolarına dahil olma gibi noktalarda
insanlara yardımcı olacaktır. Yakın ve uzak gelecek Yapay Zekâ destekli akıllı algoritmaların ve Büyük
Veri destekli gelişmiş veri analizi yazılımlarının da ortaya çıkışıyla birlikte otomatik sağlık turizmi
deneyimsel pazarlama platformlarının geliştirilmesine de zemin hazırlamış olacaktır. Bu konuda tıpkı
günümüz sosyal medya ortamları gibi geleceğin toplumsal yapılanmala içerisinde farklı teknolojik
araçlarla okunan kişisel veriler, sağlık verileri ve sağlık turizmi dahilindeki ilgi-ihtiyaç bileşenleri
bireylerin ihtiyaçlarına göre nokta atışı yapan deneyimsel pazarlama yönelimli sağlık turizmi
faaliyetlerinin artmasına vesile olacaktır. Özellikle uzak gelecekte deneyimsel pazarlamanın en etken
pazarlama ara olarak sadece sağlık turizmi değil birçok hizmet ya da ürün odaklı çözümlerde ön planda
rollere bürüneceği öngörülebilmektedir. Bu doğrultuda pazarlama ve sağlık turizmi kapsamında özel
mesleki uzmanlıkların, danışmanlık ve teknoloji geliştiriciliği rollerinin de ortaya çıkacağını öngörmek
mümkündür.
5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER
Teknoloji ve sağlık turizminin birleşimi, deneyimsel pazarlama açısından sayısız avantaj sunmakta ve
bu faydaların başında gerçeklik uygulamaları gelmektedir. Teknolojinin bir ürünü olan yapay zekâ
çalışmaları sağlık turizmi sektöründeki gerçeklik uygulamaları sayesinde tüketiciler tarafından giderek
daha fazla ilgi görmektedir. Sağlık turizmi, ikamet edilen ülke dışında farklı bir ülkeden tıbbi bakım
almayı içeren gün geçtikçe yümeye devam eden bir trend haline gelmektedir. Arttırılmış gerçeklik,
deneyimsel pazarlama süreçlerini önemli ölçüde geliştirerek hizmeti alıcılar için daha rahat ve etkili hale
gelmektedir.
Çalışmada, sağlık turizminde gerçeklik uygulamalarının deneyimsel pazarlama yönünden potansiyeli
ele alınmaktadır. Yapılan çalışmalardan yola çıkarak günümüz teknolojisinin sağlık ve turizm sektörü
için önemi ifade edilmektedir. Geleceğin sanal ve arttırılmış gerçeklik çerçevelerini içeren hızlı iletişim
www.ahievranconference.org
295
Ahi Evran
III - International Conference on Scientific Research
May 3-4, 2023 / Full Texts Book
kanallarına ayak uydurabilmek için hız karar alma ve pazarlama stratejileri giderek daha önemli hale
gelmektedir. Bilgi alışverişinin ve ulaşımın giderek daha pratik hale geldiği bir nyada hem turizm
hem de sağlık hizmetleri dijital araçlara ihtiyaç duyuyor. Mobil teknolojilerinin mevcut durumu, etkili
kablosuz iletişim süreçleri ve artan kullanıcı etkileşimi talebi, sağlık turizminde gerçeklik uygulamaları
ve deneyimsel pazarlama için artan potansiyeli için katkıda bulunmaktadır.
Gelecekteki çalışmalar, mevcut engellerin üstesinden gelmek için yeni teknolojilerin gelişmesini göz
önünde bulundururken, sağlık turizmi alanında gerçeklik teknolojisini kullanmanın olasılıklarını ve
zorluklarını daha derinlemesine incelemektedir. Gerçeklik teknolojisinin kullanımını kolaylaştırmak
için yeni teknolojiler ortaya çıktıkça, bu alandaki olasılıkları incelemek için daha fazla araştırma
yapılması gerekmektedir.
Bu çalışmada, mevcut teknolojik manzaraya dayalı olarak sağlık turizmindeki gerçeklik teknolojisinin
potansiyel uygulamalarını araştırmaktadır. Araştırma, günümüz koşullarında bu teknolojiyi kullanırken
karşılaşılabilecek engelleri ve zorlukları da vurgulamaktadır. Teknoloji ilerledikçe bu zorlukların
üstesinden gelmek için yeni araçlar geliştirildikçe, gelecekteki çalışmalar konuyu daha derinlemesine
inceleyebilmekte, fırsatları ve engelleri daha ayrıntılı olarak ve uygulanmasını kolaylaştırabilecek veya
engelleyebilecek faktörleri dikkate alabilmektedir. Gerçeklik teknolojisinin kullanımı basitleştiren yeni
teknolojilerin dahil edilmesiyle sağlık hizmetleri alanındaki potansiyeli arttırabilmektedir.
KAYNAKLAR
Ammatuna G., Changcoco R., 2017. Which Trends Will Most Affect Talent Developers in The
Healthcare Industry? Who Is doing The Training and How It's Delivered Is Changing, TD Magazine,
71(4), 60.
Aran O.T., Köse B., Akel S., Öksüz, Ç., 2014. Ataksili Bir Bireyde Sanal Gerçeklik Temelli
Rehebilitasyon Uygulamasının Etkinliği-Olgu Raporu, Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 2(3), 159-
164.
Beck, J., Rainoldi, M., & Egger, R. (2019). Virtual reality in tourism: a state-of-the-art review. Tourism
Review, 74(3), 586-612.
Coman, E. G., Rezeanu, C. I., Nechita, F., & Coman, C. (2018). Modern tendencies in experiential
marketing: Museums using augmented reality (AR) to convert young audiences into ambassadors of
local culture. Economic and Social Development: Book of Proceedings, 212-221.
Demirezen, B. (2019). Artırılmış Gerçeklik ve Sanal Gerçeklik Teknolojisinin Turizm Sektöründe
Kullanılabilirliği Üzerine Bir Literatür Taraması. Uluslararası Global Turizm Araştırmaları
Dergisi, 3(1), 1-26.
Dunets, A. N., Yankovskaya, V., Plisova, A. B., Mikhailova, M. V., Vakhrushev, I. B., &Aleshko, R.
A. (2020). Health tourism in low mountains: A case study. Entrepreneurship and Sustainability
Issues, 7(3), 2213.
Erdem, İ., & Cinbirt, E. N. C. (2022). Sağlık hizmetlerinde robotik cerrahi. Sağlık Yönetiminde Yenilikçi
Yaklaşımlar, 81.
Fan, X., Jiang, X., & Deng, N. (2022). Immersive technology: A meta-analysis of augmented/virtual
reality applications and their impact on tourism experience. Tourism Management, 91, 104534.
rcan, H. İ. (2018). Sanal sağlık iletişimi: Sanal gerçeklik ve sağlık iletişiminde sanal uygulamalar.
Haumer, F., Kolo, C., & Reiners, S. (2020). The impact of augmented reality experiential marketing on
brand equity and buying intention. Journal of Brand Strategy, 8(4), 368-387.
Hoşgör, H. (2022). Sağlık Alanında Sanal Gerçekliğin Kullanımı: Türkiye ve Dünyadan
Örnekler. Fenerbahçe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(3) , 647-660.
Jiang, S., Moyle, B., Yung, R., Tao, L., & Scott, N. (2023). Augmented reality and the enhancement of
memorable tourism experiences at heritage sites. Current Issues in Tourism, 26(2), 242-257.
www.ahievranconference.org
296
Ahi Evran
III - International Conference on Scientific Research
May 3-4, 2023 / Full Texts Book
Jung, T., tom Dieck, M. C., Moorhouse, N., & tom Dieck, D. (2017). Tourists' experience of Virtual
Reality applications. In 2017 IEEE international conference on consumer electronics (ICCE) (pp. 208-
210). IEEE.
Kaplan, B. (2020). Çocuklarda Damar Yolu Açama İşlemi Sırasında Oluşan Ağrıyı Azaltmada Sanal
Gerçeklik Gözlüğünün Etkisi, Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
Kavran, A. K., & Trstenjak, B. (2021). The Impact of Augmented Reality Experiential Marketing on
Tourist Experience Satisfaction. In Handbook of Research on Applied AI for International Business and
Marketing Applications (pp. 432-454). IGI Global.
Köse, U. (2015). Augmented Reality Based E-Learning Applications. In Encyclopedia of Information
Science and Technology, Third Edition (pp. 7507-7518). IGI Global.
Lin, Y., Fu, M., & Lin, P. (2020). Differences between Traditional and Augmented-Reality Experiential
Marketing Campaigns. International Journal Of Humanities And Social Science, 10(3).
Loureiro, S. M. C., Guerreiro, J., Eloy, S., Langaro, D., & Panchapakesan, P. (2019). Pazarlamada Sanal
Gerçekliğin kullanımını anlamak: Metin madenciliğine dayalı bir inceleme. İş Araştırmaları Dergisi,
100, 514-530.
Moro, C., Štromberga, Z., Raikos, A., & Stirling, A. (2017). The effectiveness of virtual and augmented
reality in health sciences and medical anatomy. Anatomical Sciences Education, 10(6), 549-559.
Öztürk, E. O., & Sondaş, A. (2020). Sanal sağlık: Sağlıkta sanal gerçekliğe genel bakış. Kocaeli
Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 3(2), 164-169.
Petkus Jr, E. (2004). Enhancing the application of experiential marketing in the arts. International
Journal of Nonprofit and Voluntary Sector Marketing, 9(1), 49-56.
Pine, B. J., & Gilmore, J. H. (2011). The ExperienceEconomy. Harvard Business Press.
Prasad, K., Tomar, A. S., De, T., & Soni, H. (2022). A Conceptual Model for Building the Relationship
Between Augmented Reality, Experiential Marketing & Brand Equity. International Journal of
Professional Business Review, 7(6), e01030-e01030.
Sadhu, A., Peplinski, J. E., Mohammadkhorasani, A., &Moreu, F. (2023). A Review of Data
Management and Visualization Techniques for Structural Health Monitoring Using BIM and Virtual or
Augmented Reality. Journal of Structural Engineering, 149(1), 03122006.
Schein, K. E., Herz, M., & Rauschnabel, P. A. (2023). How do Tourists Evaluate Augmented Reality
Services? Segmentation, Awareness, Devices and Marketing Use Cases. In Springer Handbook of
Augmented Reality (pp. 451-469). Cham: Springer International Publishing.
Sülük, S. B., & Aydin, K. (2019). Marketing communications and experiential marketing in the context
of augmented reality. In Contemporary Issues in Behavioral Finance. Emerald Publishing Limited.
Tengilimoğlu, D. (2021). Sağlık turizmi ve devlet teşvikleri. Journal of Life Economics, 8(1), 1-10.
WHO. (2011). Health Technology Assessment of Medical Devices, World Health Organization Press,
Geneva.
Windasari, N. A., Shafira, N., & Santoso, H. B. (2022). Augmented Reality Experiential Marketing in
Beauty Product: Does it Differ from Other Service Touchpoints. JurnalSistemInformasi (Journal of
Information System), 18(2), 50-67.
Yavaş, G., & Çalışkan, K. E.(2022) Nöroşirürjide İntraoperatif Sanal ve Artırılmış Gerçeklik.
Yılmaz, F., Mete, A. H., Türkön, B. F., & İnce, Ö. (2022). Sağlık Hizmetlerinin Geleceğinde Metaverse
Ekosistemi ve Teknolojileri: Uygulamalar, Fırsatlar ve Zorluklar. Eurasian Journal of Health
Technology Assessment, 6(1), 12-34.
Yang, X. (2021). Augmented reality in experiential marketing: The effects on consumer utilitarian and
hedonic perceptions and behavioural responses. In Information technology in organisations and
www.ahievranconference.org
297
Ahi Evran
III - International Conference on Scientific Research
May 3-4, 2023 / Full Texts Book
societies: Multidisciplinary perspectives from AI to Technostress (pp. 147-174). Emerald Publishing
Limited.
Yokuş, G. (2016). itim fakültesi öğrencilerinin mobil öğrenmeye ilişkin görüşlerinin incelenmesi ve
eğitim bilimlerine yönelik mobil uygulama geliştirme çalışması: Mobil Akademi (Master's thesis,
Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
Zhang, S. N., Li, Y. Q., Ruan, W. Q., & Liu, C. H. (2022). Would you enjoy virtual travel? The
characteristics and causes of virtual tourists sentiment under the influence of the COVID-19
pandemic. Tourism management, 88, 104429.
Zhu, E., Hadadgar, A., Masiello, I., & Zary, N. (2014). Augmented reality in healthcare education: an
integrative review. PeerJ, 2, e469.
Zhu, Y., & Wang, C. (2022). Study on virtual experience marketing model based on augmented reality:
museum marketing (example). Computational Intelligence and Neuroscience, 2022.
İnternet Kaynağı: d-help, Deneyimsel Pazarlama Nedir?” Erişim: 28.09.2023:
https://d-help.com/deneyimsel-pazarlama-nedir-neden-kullanilir/
İnternet Kaynağı: cushbakisi, “Turizm Sektöründe Sanal Gerçeklik” Erişim: 01.05.2023:
http://cushbakisi.com/blog/turizm-sektorunde-sanal-gerceklik/
www.ahievranconference.org
298
ResearchGate has not been able to resolve any citations for this publication.
Article
Full-text available
Purpose: This study aims to build a conceptual model based on the S-O-R (Stimulus-Organism-Response) framework to understand how Augmented Reality influences brand equity. The proposed model is intended to look into the influence of AR attributes like interactivity, vividness, modality, novelty, and media richness on consumers’ experiential values and brand equity in e-commerce. Theoretical framework: This study developed the conceptual model by following the Stimulus-Organism-Response (S-O-R) Model (Mehrabian & Russell, 1974). Design/methodology/approach: To advance the conceptual and managerial understanding of AR as an experiential marketing tool, this study followed the systematic literature review approach to build the integrated conceptual model. Findings: Results of the study has developed a conceptual model for studying the application of AR technology as an experiential marketing tool on customer purchasing experience and brand equity in the e-commerce setting. Research, Practical & Social implications: This study contributes towards the available literature by studying the AR and its various dimensions for building brand equity. This study will not only assist the e-commerce firms in their decision-making process about adopting this technology but also the marketers to develop the effective marketing strategies for consumer experience of AR uses on e-commerce platforms. Originality/value: This study introduces modality of AR as a media characteristic in its interface in creating seamless user experience in the proposed model.
Article
Full-text available
Augmented Reality (AR) has gained attention for online retailers as it offers customers higher telepresence and provides a unique customer experience. Using the case of Sephora Virtual Artist, this research aims to understand how AR channels affect customer purchase decisions compared to other channels, particularly in beauty products. Sephora used AR through Sephora Virtual Artist to advance its other customer channels, and we compared it with its traditional websites and offline stores. A survey was conducted on 200 female respondents in Indonesia. This study used partial least squares (PLS) to find that product information and telepresence on AR can positively affect customer purchase decisions. Surprisingly, no significant difference in purchase decisions compared to two other purchase channels, i.e., traditional websites and offline stores. This study highlights that female customer tend to focus more on the products they want to purchase rather than the technology and channel of buying.
Article
Full-text available
With the development of emerging digital technologies such as Augmented Reality and Artificial Intelligence, Augmented Reality (AR) technology-enabled experience marketing model can bring brand new virtual experience to the users, improve the brand attitudes of users, and increase the use and purchase intention of users. Based on the theoretical basis of experience marketing and AR, the AR application of Guilin Museum was designed and developed by using Unity as the software development tool and using AR Foundation as the AR development framework. The implementation of this application was mainly based on face detection and tracking, image detection, and tracking in the underlying API of AR Foundation. Subsequently, an AR virtual experience marketing model was constructed based on the Schmitt strategic experience module, and the usage data of AR applications were collected. Furthermore, the collected data were analyzed and evaluated using SPSS and AMOS software, and the relationships and influences of sensory experience, emotional experience, thinking experience, action experience, and association experience on the brand attitudes of users and use intention and purchase intention in AR application were tested.
Article
Full-text available
The restrictions caused by the COVID-19 pandemic have made it necessary for humanity to develop a lifestyle based on this reality. The use of technology in healthcare, a sector requiring mandatory needs, has increased in line with this need. This increased the interest in the notion of Metaverse, a virtual universe in which people can safely meet human needs and communicate with no physical contact. This study aims to evaluate how the concept of Metaverse, which is expected to lead to radical changes in many sectors, will shape the future of healthcare, the opportunities it offers and the challenges it contains. In this context, the existing applications in healthcare of technologies such as extended reality, artificial intelligence, blockchain, computer vision, user interactivity, network, edge computing, robotics and internet of things (IoT), which are considered as Metaverse technology components included. With the integration of related technologies into Metaverse, patients with mental health disorders and sexually transmitted diseases, who are afraid of stigmatization, elderly people and children, are foreseen as potential target groups for services qualified as remote health services. Metaverse is expected to offer potential opportunities and advantages in many areas such as health tourism, human resources, treatment effectiveness in healthcare, education, patient satisfaction and data management. On the other hand, the cost of using Metaverse technologies, privacy violations, data privacy and security, and challenges that may arise with the intense use of these technologies by individuals such as virtual addiction, social isolation, behavioral disorders, increased anxiety and stress were also included in this study.
Article
Developments in online retailing are putting pressure on companies to keep up with rapidly changing market environments and growing customer expectations. A way to cope with these challenges is to transform the online shopping experience by augmented reality (AR). AR is an emerging interactive technology that supplements the real-world environment with virtual objects. Retailers increasingly use AR as an experiential marketing tool to create additional value for their customers through experiences. This paper examines the effect of AR experiential marketing (AREM) on brand equity — assessed through the dimensions brand awareness, brand associations, perceived quality and brand loyalty — as well as on consumers’ buying intention. Furthermore, the level of involvement is investigated as a moderator affecting the relationship between AREM and brand equity, as it has been found to influence the consumers’ shopping experience in earlier studies. A survey was carried out under controlled framework conditions, and 100 valid questionnaires on test persons’ experiences were obtained. The data were investigated by principal component and multiple regression analyses. Findings indicate that AREM positively affects brand equity through the dimensions brand awareness, brand associations and brand loyalty. Moreover, through increased perceived quality, AREM has a greater impact on brand equity under high involvement than under low involvement. The results further suggest that brand equity stimulates buying intention via increased brand awareness and brand loyalty. In addition, AREM also has a direct positive impact on buying intentions.
Article
Gerçek dünyanın sanal bir tezahürünü üreten sanal gerçeklik teknolojileri, günümüzde sağlık alanında da sıklıkla kullanılmaya başlamıştır. Bu derlemede sağlık alanında sanal gerçekliğin kullanımına ilişkin araştırmalar ulusal ve uluslararası bir perspektiften incelenmiştir. İnceleme sonucunda sağlıkta sanal gerçeklik temelli bu yeni teknolojilerin; invaziv ve tıbbi görüntüleme işlemlerinde, cerrahi süreçlerde, atellemede, felçli hastaların motor beceri gelişimlerinde, doğum ve yanık pansumanı gibi oldukça sancılı işlemlerde, fiziksel ve psikolojik rahatsızlıkların rehabilitasyonunda, Epilepsi, Parkinson, Şizofreni, Bulimia Nervoza, Otizm, Meniere gibi hastalıkların tedavisinde, baş ve diş ağrısında, kaygı, korku, anksiyete gibi olumsuz duyguların en aza indirgenmesinde, sağlık eğitimi gören öğrenciler ile sağlık profesyonellerinin eğitiminde etkili, güvenilir ve düşük maliyetli bir müdahale aracı olarak kullanıldığı sonucuna varılmıştır.
Article
The immersive technologies of augmented reality (AR) and virtual reality (VR) have been widely applied in the tourism sector. Previous research has independently explored effective applications of AR/VR in tourism from different perspectives and in various contexts; however, no integrated empirical study has drawn conclusions regarding these findings. This study constructs a meta-analytic framework featuring 24 constructs, using data from 65 independent studies retrieved from 56 papers (N = 16,559). Thus, presence was identified as the core feature of AR/VR in tourism. Through the 472 relationships involved, we found that presence has varied effects on tourism experience, either directly or indirectly, through the mediators of value perception and psychological response. Furthermore, simulation type and social interaction positively moderated the effect of presence on tourism experience, prior visitation had a negative moderating effect, while the effect of experience type was not significant. These findings contribute to the development of AR/VR in tourism.
Article
There are numerous arguments regarding the attitudes of different tourists and scenic destination managers regarding virtual tourism. However, it remains difficult to understand the public's attitude towards virtual tourism in a crisis situation. In this way, under the influence of COVID-19, this study explores the public sentiment and drivers of virtual tourism using Python and the grounded theory method. The results reveal that tourists' positive sentiment in virtual tourism dominates, with few tourists showing negative or neutral sentiment polarity. Furthermore, there is an obvious law of time decay in the intensity of public sentiment. Especially as the crisis fades, the supplementary effect of virtual tourism on on-site tourism weakens. Moreover, project design, experience quality, travel convenience, travel cost, travel motivation and destination attractiveness are the critical factors affecting tourist sentiment. The findings provide implications for the sustainable development of both destination and virtual tourism in a new world order post-COVID-19.