Content uploaded by Sedat Laçiner
Author content
All content in this area was uploaded by Sedat Laçiner on Apr 17, 2023
Content may be subject to copyright.
ABD İSTİHBARAT SIZINTISI: BELGELER NE DİYOR?
Sedat LAÇİNER
Birkaç gün önce Pentagon’a ait hassas istihbarat belgelerinin basına sızdığını
öğrenince ilk tepkim “yine mi” oldu… Wikileaks ve Snowden vakasından sonra bu
büyüklükte bir sızıntıyı kimse beklemiyordu, çünkü Amerika’nın geçmiş örneklerden
yeterince ders aldığı düşünülüyordu… Ne var ki iletişim çağındayız ve bu çağ,
sadece bireylerin değil, kurumların mahremlerini de umulmadık bir anda ortalığa
saçıveriyor…
İlk olarak Amerikan New York Times gazetesi tarafından bildirilen sızıntının
arkasında kimin olduğu veya tam olarak nasıl gerçekleştirildiği belirsizliğini koruyor,
ancak en son sızıntı Edward Snowden’ın 2013’de çok sayıda gizli belgeyi
yayınlamasından1bu yana en önemli olay sayılabilir.2Basına sızan Pentagon
istihbarat belgelerinden parça parça ortaya çıkan ifşalar, sadece Beyaz Saray’ı değil,
ABD’nin müttefiklerini de zor durumda bırakıyor. Ortaya saçılan belgelerden en çok
zarar görenlerin başında ise savaş halindeki Ukrayna geliyor.
BELGELERDE NE VAR? NASIL SIZDIRILDI?
Associated Press’in bildirdiğine göre, belgeler tuhaf bir şekilde popüler bir sosyal
medya platformu olan Discord'daki bir sohbet odasında slaytlar şeklinde ortaya
çıktı.3Verilen görüntü, bu slayt ve belgelerin ABD Savunma Bakanlığı’na, yani
Pentagon’a ait olduğu şeklindeydi… Bir iddiaya göre belgeleri sızdıran Amerikan
üssünde çalışan 20’li yaşlarında ırkçı bir asker4ancak sis bulutu henüz dağılmış
değil… Gizli belgelerin görüntüleri son günlerde Twitter, Telegram, Discord ve diğer
sosyal platformlarda dolaştı, ancak belgelerin bazıları medyanın dikkatini çekmeden
önce haftalarca dolaşmış da olabilir.5
5“Classified Document Leak Will 'Lead to Death', Warns Pentagon”, euronews, 12 April 2023.
4Julian Borger, “Pentagon leaker reportedly worked on military base”, The Guardian, 13 April 2023.
3Belgelerin ilk olarak "wow_mao" adıyla anılan ve YouTube kanalında yaklaşık 250 bin aboneye sahip
bir YouTuber'ın Discord sunucusunda bir başka kullanıcı tarafından paylaşılmasıyla ortaya çıktığı
sanılıyor. Wow_mao olay patlak verince yayınlanan bir videosunda, bir moderatörün Mart ayında
30'dan fazla sızdırılmış belge paylaştığını söyledi. Moderatörün belgeleri başka bir Discord
sunucusunda bulduğunu anladığını söyleyen Wow_mao, “Kesinlikle bu sızıntının merkezinde değilim,
ancak sunucum pek çok kişinin bu belgeyi ilk kez gördüğü yer” diyor. Ellen Francis, “Discord Chat App
Draws Attention After U.S. Intelligence Leak”, The Washington Post, 13 April 2023; Shane Harris ve
Samuel Oakford, “Leaker had Military Access, Friend Says”, The Washington Post, 13 April 2023, s.
A.1; Harriet Alexander, “Leaker Who Posted Top Secret Pentagon Documents in a Discord Group
'Works at a Military Base and is in His 20s”, Daily Mail, 13 April 2023.
2“A Leak of Files is one of America’s Worst Intelligence Breaches in a Decade”, The Economist, 10
April 2023.
129 yaşındaki Edward Snowden 2013 yılında ABD hükümetinin kitlesel gözetleme sistemini ifşa
etmişti. Snoewden’a göre Birleşik Devletler hükümeti gizlice telefon görüşmelerini, kısa mesajları ve
e-postaları tarıyor ve dinliyordu: Edward Snowden, Permanent Record, (Henry Holt and Company,
2019); Edward Jay Epstein, How America Lost Its Secrets: Edward Snowden, The Man and the
Theft, (Knopf Doubleday Publishing Group, 2017); Luke Harding, The Snowden Files: The Inside
Story of the World's Most Wanted Man, (Vintage, 2014).
1
Güncel Yazılar
Tam olarak kaç kaydın sızdırıldığını bilen yok; belki yüzlerce, belki çok daha fazla…
Şu ana kadar kamuoyuna yansıyan 53 kadar belge, buz dağının görünen kısmı
olabilir… Öyle ya, 53 belgeyi ele geçiren belki 100, belki bin belgeyi ele geçirmiştir.
Bunu kim bilebilir? Washington’daki yetkililer de bu sayının artmasından endişe
ediyor…
Belgelerin düzenlenme tarihleri ise Şubat ortası ile Mart başı gibi görünüyor…
Belgelerin anlatım tarzı bunların brifinglerde kullanılmak üzere hazırlandığı izlenimini
veriyor…6
Görüntülerde belgelerin otantik olduğunu teyid eder pek çok unsur olsa da yetkililer
bazı slaytlarla oynandığını, gerçek olmayan unsurların belgelere sonradan
eklendiğini iddia ediyorlar. Amerikalılara göre belgelerle sonradan oynayan baş
şüpheli Ruslar… İsrail ve İngiltere gibi bazı ülke hükümetleri de aleyhlerine bilgi
içeren belgeleri yalanlama yoluna gittiler. Ancak her ne kadar yalanlanırsa
yalanlansın başkentlerdeki telaş belgelerin ciddi oranda doğru olabileceğini söylüyor.
Nitekim üst düzey bir Pentagon sözcüsü, sızıntının “ulusal güvenlik için çok ciddi bir
risk” oluşturduğunu söyledi. Belgelerde gerçeklik payı olmasaydı herhalde böyle bir
açıklama yapılmazdı.
Dediğim gibi, belgelerin nasıl sızdığı şimdilik bilinmiyor. Bu tür konularda yetkililer
genelde açık sözlü olmazlar ama görünüşe göre Pentagon’un zirvesi dahi belgelerin
nasıl sızdığını henüz bilmiyor… Savunma Bakanı Lloyd Austin, Salı günü yaptığı
açıklamada “İnternette bir yerlerdeydiler ve tam olarak nerede ve o noktada kimin
erişimi vardı, bunu bilmiyoruz. Gerçekten bilmiyoruz” dedi. Gerçi sorunun yanıtı
Bakan Bey’in cümlesinde saklı, “internette bir yerlerdeydi” diyor Bakan Austin…
Bugünlerde internette olan hiçbir şey sır değildir…
SIZINTININ VERDİĞİ ZARARLAR
Belgeler incelendiğinde uzmanlar, ABD’nin Rusya içindeki istihbaratının etkileyici
olduğunu kabul ediyor. Özellikle Ukrayna Savaşı ile ilgili olarak Amerikan istihbaratı
Rusya’nın en derin mahfillerinde olup biteni bile detaylarıyla takip edip, not etmiş…
Belgeler incelendiğinde Amerikalıların Rus Ordusunun ve Hükümetinin pek çok
mahremine kolayca ve derinden ulaşabildiği anlaşılıyor.7Bu konuda uyduların ne
kadar etkili olduğu, içeriden canlı kaynaklardan son derece gizli bilgilerin
derlenebildiği, Amerikan dinleme ağının çok geliştiği anlaşılıyor… Doğrusu, bu
7Julian E. Barnes, Helene Cooper, Thomas Gibbons-Neff, Michael Schwirtz ve Eric Schmitt, “Leaked
Documents Reveal Depth of U.S. Spy Efforts and Russia’s Military Struggles”, The New York Times,
8 April 2023.
6Simone McCarthy, “Leaked Pentagon Documents Provide Snapshot of US Intelligence Officials
Watching China”, CNN, 12 April 2023.
2
Güncel Yazılar
belgeler ortaya çıkana kadar ABD’nin Rusya konusunda bu kadar detaylı ve
derin bilgiye ulaşabildiği bilinmiyordu…
İşte belgelerin ABD’ye ilk büyük zararı burada ortaya çıkıyor: Sızan belgeler,
Amerika’nın Moskova’daki ajanlarını ve bilgi kaynaklarını tehlikeye atmış olabilir,
bundan sonra bu kaynaklardan bilgi almak mümkün olmayabilir.8Ortaya çıkan bu
sızıntı neticesinde Ruslar, hangi yol ve yöntemlerle içlerine sızıldığını kolayca tespit
edebilirler… Bunun anlamı ise ABD’nin Rusya istihbaratının belki birkaç ay belki
birkaç yıl geriye düşmesidir… Rusya hangi kurum ve birimlerinden ABD’ye bilgi
sızdığını artık gayet iyi biliyor ve önlemlerini buna göre alacaktır…
Belge sızmasının bir diğer maliyeti ise ABD ve müttefiklerinin arasının açılması,
aralarındaki güven duygusunun azalması, müttefiklerin zayıf noktalarının hasım
devletler için sır olmaktan çıkması.
UKRAYNA’DA İNGİLİZ ÖZEL KUVVET ASKERLERİ Mİ VAR?
Peki; sızan belgelerde neler var? Belgelerdeki her konuyu burada ele almamız
olanaksız, ancak belli başlı kritik konuları şöyle özetleyebiliriz:
Sızan belgelerdeki en çarpıcı bilgilerden biri 50 kadar İngiliz özel kuvvet askerinin
(SAS) Ukrayna’da Ruslara karşı bizzat savaştığı yönünde…9Üstelik Ukrayna’da özel
kuvvet askeri bulunduran tek ülkenin İngiltere olmadığı, başka ülkelerin de bu şekilde
asker bulundurduğu yazıyor. SkyNews’de yer alan habere göre sızan belgelerden
birinde Ukrayna’da İngiltere’nin 50, ABD’nin 14, Fransa’nın 15, Letonya’nın 17 ve
Hollanda’nın 1 olmak üzere toplamda 97 özel kuvvet birliği bulunduğu iddia ediliyor.10
Savaşın başından beri Batılı müttefikler, Ukrayna’ya para ve silah yardımında
bulunmaktan çekinmediler, ancak sayıları ne olursa olsun, Ukrayna’ya doğrudan
asker göndermek demek savaşa direkt müdahil olmak demek, yani Rusya ile fiilen
sıcak savaş içinde olmak demek. Bu nedenle ABD ve Avrupalı müttefikler bundan
özenle kaçınmışlardı. Şimdi ortaya saçılan belgelerse bunu doğruluyor, tabii bu
belgeler doğruysa…
Aslında yabancı ülkelerden özel kuvvetlerin Ukrayna'da aktif olabileceğine dair çeşitli
fısıltılar geçen yıldan beri vardı, ancak iddiayı destekleyecek herhangi bir kanıt şu
ana kadar ortaya konmamıştı. Ruslar da bu iddiayı hararetle savunuyorlardı, fakat
onların da ellerinde inandırıcı bir delil var gibi durmuyordu. Şimdi ortaya çıkan
10 Michael Drummond, “Pentagon Leaks and the Ukraine War: What do the Highly Classified
Documents Say and How Did They Get Out?”, Sky News, 12 April 2023.
9Sakshi Tiwari, “British SAS, UK’s Elite Special Air Service Forces Could Be Operating Inside Ukraine
To Battle Russia – Leaked US Intel”, The Eurasian Times, 13 April 2023.
8“Classified…”
3
Güncel Yazılar
belgeler bu nedenle çok önemli ve Ruslar şimdiden belgeleri bir kanıt olarak
kullanmaya başladı bile…
İsmi geçen devletler ise iddiayı hemen yalanladılar. İngiltere Savunma Bakanlığı
örneğin, sızıntılarda “ciddi düzeyde yanlışlık” olduğunu belirterek iddiaların
“göründüğü gibi” değerlendirilmemesini istedi. Yani bir anlamda “belgelerin bir kısmı
doğru ama belgelerde tahrifat var” denerek belgeler hakkında kuşku yaratmaya
çalıştılar.11
Rakamları incelediğimde benim de kanaatim diğer ülke özel kuvvet askerlerinin
Ukrayna Savaşı’nda sıcak çatışmalarda bizzat yer almak yerine eğitim ve istihbarat
faaliyetlerinde bulundukları şeklinde…
UKRAYNA’NIN BİTEN FÜZELERİ
Sızan bir başka belgede ise Ukrayna ordusunun mühimmatının bitmek üzere olduğu,
özellikle hava savunma füzelerinin tükenmeye yakın olduğu, böyle giderse Rusların
Ukrayna savunma cephesini uzaktan atacakları füzelerle kolayca çökertebileceği
iddia ediliyor…
Şubat ayına ait olduğu belirtilen belgeye göre Ukrayna ordusunun mühimmat ve
asker ihtiyacı devasa boyutlarda ve eksikleri kısa sürede tamamlamak çok zor…
Belgeler Ukrayna ordusunun diğer açıklarını ve zayıf yönlerini de sıralıyor…
“Ukrayna bu şekilde ciddi bir karşı saldırı yapamaz” deniyor. Yine belgelere göre
Ukrayna’nın zayiatı basında yer alandan çok daha fazla…12 Oysaki uluslararası
basında Ukrayna’nın kaybettiği toprakları her an geri alabileceği gibi bir hava
esiyordu… Belgeler pek çok sırrı ve Ukrayna’nın zaaflarını gözler önüne serdi…
Bunun anlamı ise Ukrayna’nın tüm savaş planlarını değiştirmek zorunda oluşu…
AMERİKA’NIN DOSTLARIYLA ARASINI AÇABİLİR
İstihbarat belgelerinde rahatsızlık veren bir başka konu ise ABD’nin tıpkı Rusya gibi
dostlarını da dinlemiş olması… Yani belgelerin ortaya çıkması müttefikleri sadece
ortaya saçılan bilgi yönüyle değil, dinleme yöntemleri açısından da rahatsız etti,
çünkü belgeler ağırlıklı olarak ‘sinyal istihbaratı’, yani özel iletişimin hacklenmesi
12 Kim Sengupta, “The Pentagon Leaks are Staggering in Scale – And Expect More to Come”, The
Independent, 12 April 2023.
11 Tom Gillespie, “Ministry of Defence Says Leak Which Claims UK Special Forces Have Been
Operating in Ukraine has a Serious Level of Inaccuracy”, SkyNews, 12 April 2023.
4
Güncel Yazılar
yöntemiyle oluşturulmuş.13 Müttefikler açısından konuyu tek tek ele alacak olur isek,
önce Ortadoğu;
ABD’nin Ortadoğu’da bir süredir kan kaybettiği artık bir sır değil… Çin’in Araplar ile
İran üzerinde kurduğu nüfuz, İran ile Suudi Arabistan’ın Çin’in arabulucuğunda
barışması, Çin ile bölge arasındaki iktisadi ilişkilerin hızlı yükselişi bölgede ABD için
alarm zillerinin çaldığını gösterdi. En son sızan istihbarat belgeleri, bu gidişata tuz
biber ekti. Belgeler, ABD’nin kameralar önündeki açıklamalarıyla gerçek
düşüncelerinin ne kadar farklı olabileceğini gösterdi… Örneğin belgelerde deniyor ki
“İsrail’de Benjamin Netanyahu Hükümeti karşıtı gösterileri ülkenin istihbarat servisi
Mossad destekliyor”. Elbette İsrail iddiaları reddetti, ancak bu arada pek çok kalp de
kırıldı. İsraillileri asıl düşündüren şey ise Amerikalı görevlilerin bu bilgileri
gözetleme-dinleme yöntemiyle elde etmiş olması.14
Aynı şekilde belgelerde Rusların Birleşik Arap Emirlikleri ile “ABD ve Birleşik Krallık
istihbarat teşkilatlarına karşı birlikte çalışma” konusunda anlaştığı iddia ediliyor. Oysa
ki BAE, ABD’nin bölgedeki en önemli müttefiklerinden. Amerika’nın hasımlarını dinler
gibi BAE yetkililerini de dinlediği düşüncesi BAE’nin Washington’a duyduğu güveni
sarstı. Bekleneceği üzere BAE de bu iddiayı reddetti ama ABD’ye karşı gönül kırıklığı
BAE’de de oluştu.
Belgeler ABD’nin bir başka dostunda daha kırgınlığa yol açtı, o da Güney Kore…15
Güney Kore, onyıllardır savaşan taraflara silah satmama gibi bir politika
benimsiyordu. Ancak ABD, Seul Yönetiminden ısrarla Ukrayna’ya silah göndermesini
talep etti. Güney Kore bunun olamayacağını söylese de Amerika ısrarını sürdürdü.
İstihbarat raporlarında Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeoul'ün iki
danışmanı arasında geçen özel görüşme yer alıyor ve bu konuşmada danışmanlar,
silahların önce Polonya’ya satılması, daha sonra Polonyalıların top mermilerini
Ukrayna’ya satması formülünü geliştiriyorlar. Güney Koreliler, Ukrayna’ya silah
satmak üzere olduklarının ortaya çıkmasından rahatsızlar, ancak asıl rahatsız
oldukları konu Amerika istihbaratının dost ve müttefik Kore’yi de bu şekilde dinliyor
olması çünkü bu belgelere göre Güney Kore’nin başkanlık ofisi dakika dakika gizlice
dinlenmiş.16
16 “ABD Saniye Saniye Dinledi! Güney Kore de Topa Girdi”, Milliyet, 11 Nisan 2023.
15 Jean Mackenzie, “Pentagon leak shows S Korea torn on sending Ukraine weapons”, BBC News,
12 April 2023; Chud De Huzman, “Leaked Pentagon Documents Appear to Show U.S. Spying on Ally
South Korea”, Time, 10 April 2023.
14 “Documents classifiés apparus en ligne : les États-Unis recherchent l'origine des fuites”, France24,
10 avril 2023,
https://www.france24.com/fr/am%C3%A9riques/20230410-documents-classifi%C3%A9s-apparus-en-l
igne-les-%C3%A9tats-unis-recherchent-l-origine-des-fuites
13 Zachary Cohen, Natasha Bertrand ve Kylie Atwood, “What We Know About The Major Pentagon
Intelligence Leak”, CNN, 11 April 2023.; “Leaked Pentagon Documents Reveal Secrets About Friends
and Foes”, The New York Times, 8 April 2023; “Sengupta, “The Pentagon…”; John Psaropoulos,
“Purported US Intelligence Leaks Embarrass Ukraine, Other Allies”, Al Jazeera, 12 April 2023;
“Dost'larını da Dinlemiş”, Yeni Şafak, 12 Nisan 2023.
5
Güncel Yazılar
Öte yandan tam tersi bir durum Sırbistan’da yaşanıyor. Rusya’nın Balkanlar’daki en
önemli dostu sayılan Sırbistan, kamuoyu önünde Ukrayna’ya silah göndermesine
ilişkin isteklere hep karşı çıkarken gizli kapılar ardında buna razı gelmiş bile.17 Yani
Sırplar, Ukrayna’ya silah göndermişler veya göndermek üzerelermiş. Bu haberler
Moskova’da kızgınlıkla karşılanırken, Belgrad’da hayal kırıklığına neden oldu.
Belgelerden çıkan bir diğer isim ise BM Genel Sekreteri Antonio Guterres oldu.18
Belgelere göre ABD, Guterres’in Rus yanlısı davrandığını düşünüyor. Hiç şüphesiz
bu bilginin ortaya saçılması ABD-BM ilişkilerini de etkileyecek. Bu bilginin Türkiye’yi
ilgilendiren yanı ise Guterres’in sözde Rusya yanlılığına delil olarak Temmuz ayında
BM ve Türkiye tarafından arabuluculuk edilen Karadeniz tahıl anlaşmasının
gösterilmesi. Belgede Guterres'in anlaşmayı korumaya çok hevesli olduğu ve
Rusya'nın çıkarlarını gözetmeye de istekli göründüğü iddia ediliyor. Yine belgede,
“Guterres, Rusya'nın ihracat kabiliyetini artırma çabasında. Bu yaptırım uygulanan
Rus varlıkları veya bireyleri içerse bile” deniyor.19 Bu belgeyi hazırlayanlar Guterres
hakkında böyle düşünüyorlarsa tahıl anlaşmasının asıl mimarı Türkiye hakkında
neler düşüneceklerini tahmin etmek zor olmasa gerek.
GİZLİ ENDİŞE: ÇİN
Belgeler ağırlıklı olarak Rusya ve Ukrayna Savaşı üzerine ancak satır aralarında en
büyük endişenin Çin olduğu anlaşılıyor. Belgeleri hazırlayanların yakın dönem için
korkuları ise Çin’in Rusya’ya silah satarak veya başka bir yoldan savaşa Batı
aleyhine müdahil olması…
Belgelerde Çin'e yapılan ek atıflarda ise, ABD'nin Çin'in silah geliştirme ve deniz
faaliyetlerini yakından izlediğini gösteriyor.20 Belgeye göre Çin, dünyanın en gelişmiş
hipersonik silah geliştirme programlarından biri sayılan, hipersonik süzülme aracı
olarak tanımlanan DF-27 adlı balistik bir füzeyi deniyor ve bununla ABD füze
savunmasını delme olasılığı "yüksek".21
DEVLETLERARASI KÖŞE KAPMACA
Sızan Pentagon belgeleri okunduğunda ABD, Rusya ve Çin arasında Afrika’da, Latin
Amerika’da, hatta tüm dünyada nasıl amansız bir yarışın sürdüğünü görmek
21 Uzmanlara göre hipersonik süzülme araçlarına sahip füzeler, ses hızının beş katından daha hızlı
uçabilirler ve uçuş sırasında manevra yapabilirler, bu da onları vurmayı neredeyse imkansız hale
getirir. Simone, “Leaked…”
20 Simone McCarthy, “Leaked Pentagon Documents Provide Snapshot of US Intelligence Officials
Watching China”, CNN, 12 April 2023.
19 Adams, “US…”
18 Paul Adams, “US Thinks UN Chief Too Accommodating to Moscow, Leaked Files Suggest”, BBC
News, 13 April 2023.
17 “Leaked US Intelligence Document Suggests Serbia Agreed to Arm Ukraine”, The Guardian, 12
April 2023.
6
Güncel Yazılar
mümkün… Belgelere göre Rusya, nüfuzunu arttırabilmek için her yere Wagner adlı
silahlı özel şirketini sokmaya çalışıyor. Wagner’in adamları ise rüşvet ve diğer
yöntemlerle yöneticileri ve gazeteleri “satın alıyor”. Wagner’in bir başka marifeti ise
Mali gibi Afrika ülkelerini ara üs olarak kullanarak Ukrayna’daki savaş için silah
kaçakçılığı yapmak.22 Ruslar ve Çinliler Sahara altı Afrika’ya sızmak için özel bir
çaba sarf ederken ABD’nin burnunun dibindeki Nikaragua hala en yakın güvenlik
ortağı olarak Rusya’yı görüyor; ancak Rusya Nikaragua’nın ihtiyaçlarını
karşılayamadığından ülke Çin’e yaklaşıyor…23 Sızan belgeler Brezilya konusunda da
alarm zillerini çalıyor; ortaya saçılan istihbarata göre Brezilya, Ukrayna’ya en çok
ihtiyaç duyduğu silahları ve uçakları satmayı reddediyor, çünkü Rusya’yı rahatsız
etmek istemiyor. Hatta belgelerde Brezilya’nın Rusya’ya yanaşmasından korkulduğu
söyleniyor…24
En hareketli televizyon dizilerini aratmayan bu oyunları okumak, bir Uluslararası
İlişkilerci olmama rağmen beni dahi rahatsız ediyor. Devletler yukarıda tepişirken
insan hayatları bundan çok ağır bir şekilde etkileniyor…
Önümüzdeki günlerde belki başka belgeler de ortaya saçılacak… Bilemiyorum.
Ancak ortaya çıkan mevcut belgeler dahi artık dünyada sır diye bir şeyin
kalmadığını gösteriyor.İnternete giren, hatta bilgisayara, cep telefonuna giren
herşey bir anda ifşa olma riskiyle karşı karşıya… Bu konuda daha 2014 yılında
dinleme teknolojilerinin nasıl geliştiğini anlatmış ve yetkilileri de uyarmıştım.25
Belgelerden anlaşılan Washington sadece hasımlarını değil, en yakın müttefiklerini
de yoğun bir şekilde dinlemiş. Ancak dinleyeni de bir başkası dinlemiş / hacklemiş…
Bu oyun böylece sürer gider, dinleyeni dinlerler, dinleyeni dinleyeni de dinlerler…26
Dikkat etmek lazım…
26 İstihbarat sızıntıları hakkında ayrıca bkz.: David Leigh, Harding, Luke, The WikiLeaks: Inside
Julian Assange's War on Secrecy, (London: Guardian Faber Publishing, 2013); Arzu Turgut (ed.),
Wikileaks Belgelerinde Türkiye ve Yakın Çevresi: Türkiye, Rusya, Güney Kafkasya ve
Ortadoğu, (Ankara: Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) Yayını, 2011); Lloyd C.
Gardner, The War on Leakers: National Security and American Democracy, from Eugene V.
Debs to Edward Snowden, (New Press, 2016); NSA Secrets, Government Spying in the Internet
Age (Washington, DC: The Washington Post, 2013); Robert David Booth, State Department
Counterintelligence: Leaks, Spies, and Lies, (Brown Books Publishing Group, 2014).
25 Sedat Laçiner, “Kod Adı Quantum”, Star gazetesi, 18 Ocak 2014,
https://www.star.com.tr/yazar/kod-adi-quantum-yazi-831298/ ; Sedat Laçiner, “ABD Türkiyeyi de
Dinledi mi?”, Star gazetesi, 5 Kasım 2013,
https://www.star.com.tr/yazar/abd-turkiyeyi-de-dinledi-mi-yazi-803373/
24 André Spigariol ve Jack Nicas, “A Problem for Ukraine: Countries Like Brazil Won't Sell It
Weapons”, New York Times, 13 April 2023, A.4.
23 Chas Danner, “What Secrets Are in the Leaked Pentagon Documents?”, The New York Magazine,
12 April 2023; Nora Gamez Torres ve Jacqueline Charles, “Pentagon’s leaked docs show Russia and
China’s reach in Latin America and the Caribbean”, Miami Herald, 13 April 2023.
22 New York Times’ın haberine göre Pentagon belgelerinde Wagner’in, Mali üzerinden Ukrayna
Savaşı’na silah kaçırmak için Türkiye’den de silah satın almaya çalıştığını da yazıyor. Aynı belgeye
göre Wagner, Mali’de ileri karakol kurdu ve bu ülkede 1.645 kadar personeli bulunuyor: Michael
Schwirtz, “Leaked Documents From the Pentagon Show Wagner's Far-Reaching Influence”, The New
York Times, 10 April 2023, s. A.5.
7
Güncel Yazılar
Peki, sızan belgelerin hepsini doğru saysak sızıntı, ABD ve müttefiklerinin ilişkilerini
bozar mı? Aslında benzeri olaylar 2013’te yaşandı, ABD’nin en yakın
müttefiklerinden Almanya’nın Başbakanı Angela Merkel’i dinlediği ortaya çıktı…
tatsız bir durumdu, kabul, ancak söz konusu olan Uluslararası İlişkiler ve bu arenada
kalıcı dostlar ve düşmanlar olmaz. Herkes tedbirli ve temkinli olmak durumundadır…
Bir seferinde ABD’nin kendisini dinlediği hatırlatılan Rusya Devlet Başkanı Vladimir
Putin,“herkes herkesi dinliyor, normal” demişti. O günlerde Putin’in özgüvenine
şaşırmıştım ama biraz düşününce Rusya’nın Beyaz Saray’ı dinlemeye çalışmadığını
kim söyleyebilir. Devletler,hasımları kadar dostlarının da ne düşündüğünü, bir sonraki
aşamada nasıl davranacaklarını bilmek ister. Milletlerarası ilişkilerin tabiatında bu
var… Dolayısıyla ABD’nin müttefiklerine dönük istihbarat çalışması yaptığı bir sır
değildi, ortaya çıkan belgeler de kimseyi şoke etmedi. Tuhaf olan bu sırların bu kadar
sık ve bu kadar çok ortaya dökülüyor olması…
Prof. Dr. Sedat Laçiner
Güncel Yazılar, 13 Nisan 2023
8
Güncel Yazılar
Sedat LAÇİNER: İlk orta-lise eğitimini Ankara Yenimahalle’de tamamladı. Lisans derecesini Ankara
Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden (Mülkiye) alan Laçiner, henüz öğrenciyken Milliyet
Gazetesi’nde gazeteciliğe başladı. Milliyet’te çeşitli yazı dizileri hazırlayan Sedat Laçiner, gazetenin
Başbakanlık Muhabiriydi. Yüksek Lisans derecesini İngiltere’de Sheffield Üniversitesi’nden,
doktorasını ise King’s College London (Londra Üniversitesi) alan Laçiner, 2001-2003 yıllarında
Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi’nde (ASAM) araştırmacı olarak çalıştı. 2004 yılında
Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) kurucu başkanı olan Laçiner, bu görevini 2011
yılına kadar sürdürdü. 2006 yılında Davos Economic Forum tarafından düzenlenen Young Global
Leaders listesine “entelektüeller” dalından dahil edilen Laçiner 2011-2015 yılları arasında Çanakkale
Onsekiz Mart Üniversitesi Rektörlüğü görevini yürüttü, 2010-2015 yılları arasında Star gazetesinde
dış politika ve uluslararası güvenlik alanlarında düzenli olarak köşe yazıları yazdı, TRT’de her hafta
yayınlanan ‘Açı’ adlı programda yaklaşık beş yıl boyunca yorumculuk yaptı. Laçiner, Çanakkale
Üniversitesi,Bilkent Üniversitesi,Başkent Üniversitesi ve diğer kurumlarda Uluslararası İlişkiler
dersleri verdi. Bir dönem İçişleri Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulu Başkan danışmanlığı da yapan
Laçiner’in, Türkçe ve İngilizce olarak ulusal ve uluslararası alanda pek çok kitap ve makalesi
bulunmaktadır.
Yazarın e-postası: sedatlaciner72@gmail.com
9
Güncel Yazılar