Article

KEMALİZM ÜZERİNE BİR DÜŞÜNCE NOTU

Authors:
To read the full-text of this research, you can request a copy directly from the author.

Abstract

Kemalist felsefe, ilkesel olarak toplumda huzur, refah, barış ve güven iklimin tesis edilmesi noktasında önemli bir potansiyele sahiptir. Bu kapsamda Kemalizm benimsediği ilkeler nispetinde, etnik ve mezhepsel ayrımcılığa, toplumun bir kesiminin yok sayılarak sesinin kısılmasına, her türlü emperyal, tahakküm, asimilasyon ve tenkil politikalarına karşı korunaklı bir kale hükmündedir, çünkü Kemalizm homojen bir etnisite tarifinden ziyade kültürel bir birlikteliği tarif eder, çoğulculuğu temsil eder. Nitekim Kemalist düşünce, laik, demokratik, sosyal bir hukuk devletinin teminatı olarak kuşatıcı ve kapsayıcı bir paradigmayı temsil etmektedir. Bu kapsamda bu çalışmanın amacı, bilhassa tenkit ile tahkir sınırlarına riayet, ifrat ve tefrit tuzağına düşmeden ve gereksiz övgü ve yergilerden de imtina etmek ve Mustafa Kemal Atatürk’ün aydınlanmacı ve vizyoner kişiliği merkeze alınmak suretiyle, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu felsefesi Kemalizm üzerinden yapılan tartışma ve istismarlarla alakalı olarak özgün bir değerlendirme gerçekleştirmektir. Bu çalışma, bir hermenötik bir nitel araştırmadır. Yapılan araştırmada kullanılan tüm doküman ve yayınlar, literatür tarama tekniği ile elde edilen ikincil veri kaynaklarıdır.

No full-text available

Request Full-text Paper PDF

To read the full-text of this research,
you can request a copy directly from the author.

Article
Full-text available
Modern ulus devletlerin inşasında milliyetçilik bir harç olarak kullanılmıştır. Farklı etnik ve dini kökenden insanlardan meydana gelmiş olan Osmanlı Devleti bütün tebaanın padişaha ve dolayısı ile devlete aidiyetini sağlamak ve ülkenin dağılmasını engellemek için birçok adım attı. Sırası ile Osmanlıcılık, İslamcılık ve Türkçülük akımlarına uygun yöntemleri hayata geçirdi. Fakat bu politikalar bir millet inşasını sağlamada yetersiz kalmıştı. Yeni kurulan Cumhuriyet kendini Osmanlı Devleti’nin devamı olarak görmemekteydi. Batılı değerlerle uyumlu yeni bir toplum inşa edilmeye çalışıldı. Milliyetçilik yeni devletin temel ilkelerinden biri olarak kabul edildi. Çalışmanın amacı Atatürk döneminde uygulanan milliyetçilik politikasını, bu politikaya uluslararası konjonktürün etkilerini irdelemektir. Elde edilecek bulguların günümüz Türkiye’sinde yaşanan kimlik sorunlarının anlaşılmasına katkı sunması amaçlanmaktadır.
Article
Kemalizm, Mustafa Kemal’in görüşleri ve uygulamalarından teşekkül eden bir cereyandır. 1930’ların başlarında da bu cereyan ete kemiğe bürünmeye başlar. Kemalizm’den önce “Kemalist” tabiri de Mustafa Kemal’in muhitini belirleyen bir tanımlama olmuştur. Bazı kaynaklar da Millî Mücadele hareketini “Kemalist bir hareket” olarak adlandırmıştır. Biri, “ideolojik bir kimlik” üzerine inşa edilirken, diğeri bunun haricinde, daha çok şahıs etrafında halkalanan bir “muhit” görünümündedir. Neticede her ikisinin merkezinde “Mustafa Kemal” vardır. Kemalizm, tarihsel bir zeminde Mustafa Kemal’in düşüncelerine bir “merbutiyet” olarak belirmiştir. Mustafa Kemal’in yakın çevresinde bulunan şahıslar da bu bağlılıklarını Kemalizm fikrî içinde canlı tutmuşlardır. Bu şahıslardan biri de Mustafa Kemal’in iki defa Genel Sekreterliğini yapmış olan Hikmet Bayur’dur. Millî Mücadele yıllarından başlayan bu yakınlık, Mustafa Kemal’in ölümüne kadar devam etmiş, sonra da fikrî bir bağlılık olarak varlığını sürdürmüştür. Bayur, Mustafa Kemal’in yaşamında birçok hadiseye tanıklık etmiş, bunlardan bazılarını da makalelerinde aktarmıştır. Bayur, sonraki yıllarında Mustafa Kemal’in fikir ve görüşlerinden hiç ayrılmamış ve onun getirdiği kazanımların da savunucusu olmuştur. 1950’li yıllarda çıkmaya başlayan “İnkılâp Gençliği” dergisinde Mustafa Kemal ve Kemalizme dair fikirlerini dile getirmiştir. Bayur’un nazarından Kemalizm; getirdiği kazanımlarla mazinin “menfi” yüklerinden kurtulmanın, “yeni Türkiye”nin şekillenmesinin bir veçhesidir. Bu fikrîn taşıyıcılığı da belli teşekküllerle -Kadro Dergisi- sürdürülmüştür. Bayur, Mustafa Kemal ve Kemalizme olan koşulsuz bağlılığını her daim takdis etmiş, ömrünün sonuna kadar da bu bağlılıktan vazgeçmemiştir.
Article
Bu makale “makbul vatandaş”lığın zaman içerisinde nasıl kodlandığını anlamaya çalışmakla birlikte farklı ideolojik yönelimlere sahip iki gazetenin bu ideali nasıl kurguladığını çözümlemeyi amaçlamaktadır. Vatandaşlık devletin bireyle olan ilişkisini tanımlayan hukuki bir kavram olmasının yanında tarihsel süreç içerisinde bireyin diğer bireylerle ve toplumla olan ilişkisini de içeren sosyoekonomik ve kültürel bir anlamla da karşımıza çıkmaktadır. Bireyin hem devletle hem de toplumla olan ilişkisi bağlamında “makbul olanı” belirlemek ve bu doğrultuda topluma yeni vatandaşlar kazandırmak devletin ve toplumların devamlılığı açısından bir ihtiyaç olarak düşünülebilmektedir. Vatandaşlık etrafında şekillenen hak ve sorumluluk arasındaki çatışma ve uyuma dayalı ilişki devletin kendi değerlerini koruması ve devamlılığı açısından idealize ettiği vatandaş tipini de beraberinde getirmiştir. Bu bağlamda makbul olanı bulma ve onun üzerinde bir vatandaş inşa etme olarak da tanımlanabilecek “makbul vatandaş”lığın ne olduğu ve nasıl kurgulandığı araştırmaya değer bir konudur. Bu doğrultuda Türk basınında önemli bir yere sahip Cumhuriyet ve Hürriyet gazetelerinin T. H. Marshall’ın sınıflandırdığı vatandaşlık haklarını nasıl yansıttığı ve haber üretim sürecinde neleri öncelediğini araştırmak çalışmanın amaçlarındandır. 1 Nisan 2007 ile 31 Aralık 2012 tarihleri arasındaki dönemde bahsi geçen gazetelerin ana sayfalarında çıkan vatandaşlık haklarına yönelik 721 haber Phillips ve Jorgensen, Fairclough’un eleştirel söylem çözümlemesi ile incelenmiştir. Sonuç olarak Cumhuriyet gazetesinin vatandaşlık haklarına yönelik haberlere kayda değer bir ölçüde yer verdiği ve laikliği ve cumhuriyeti koruyan vatandaş vurgusu ile haber ürettiği gözlemlenmiştir. Hürriyet gazetesinin ise eşitliği geri plana atan daha çok özgürlükler üzerinden vatandaş haklarını sunduğu ve aktif olmayan vatandaş söylemini vurguladığı sonucuna ulaşılmıştır.
Article
When Mustafa Kemal Atat rk became the first president of Turkey in 1923, he set about transforming his country into a secular republic where nationalism sanctified by science--and by the personality cult Atat rk created around himself--would reign supreme as the new religion. This book provides the first in-depth look at the intellectual life of the Turkish Republic's founder. In doing so, it frames him within the historical context of the turbulent age in which he lived, and explores the uneasy transition from the late Ottoman imperial order to the modern Turkish state through his life and ideas.Shedding light on one of the most complex and enigmatic statesmen of the modern era, M. S kr Hanioglu takes readers from Atat rk's youth as a Muslim boy in the volatile ethnic cauldron of Macedonia, to his education in nonreligious and military schools, to his embrace of Turkish nationalism and the modernizing Young Turks movement. Who was this figure who sought glory as an ambitious young officer in World War I, defied the victorious Allies intent on partitioning the Turkish heartland, and defeated the last sultan? Hanioglu charts Atat rk's intellectual and ideological development at every stage of his life, demonstrating how he was profoundly influenced by the new ideas that were circulating in the sprawling Ottoman realm. He shows how Atat rk drew on a unique mix of scientism, materialism, social Darwinism, positivism, and other theories to fashion a grand utopian framework on which to build his new nation.
Book
Turkey's modern history has been shaped by its society and its institutions. In this fourth volume of The Cambridge History of Turkey a team of some of the most distinguished scholars of modern Turkey have come together to explore the interaction between these two aspects of Turkish modernization. The volume begins in the nineteenth century and traces the historical background through the reforms of the late Ottoman Empire, the period of the Young Turks, the War of Independence and the founding of the Ataturk's Republic. Thereafter, the volume focuses on the Republican period to consider a range of themes including political ideology, economic development, the military, migration, Kurdish nationalism, the rise of Islamism, and women's struggle for empowerment. The volume concludes with chapters on art and architecture, literature, and a brief history of Istanbul.
Atatürk'ün Milliyetçilik Anlayışı. Atatürk ve Atatürkçü Düşünce. Ankara: Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı
  • C Avcı
Avcı, C. (2003). Atatürk'ün Milliyetçilik Anlayışı. Atatürk ve Atatürkçü Düşünce. Ankara: Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı, Genelkurmay Basım Evi.
Ebedî Atatürk'ün Huzurunda
  • H Bayur
Bayur, H. (1951, 10 Kasım). Ebedî Atatürk'ün Huzurunda. Kudret Gazetesi 1, 4.
Atatürk ve Laikliğin İki Kaynağı, Atatürk ve Devrimler
  • N Berkes
Berkes, N. (1982). Atatürk ve Laikliğin İki Kaynağı, Atatürk ve Devrimler. İstanbul. Adam Yayıncılık.
Atatürk ve İdeoloji, Türk Dili
  • A Çeçen
Çeçen, A. (1981). Atatürk ve İdeoloji, Türk Dili. Ankara: TDK Yayını.
Kemalist İdeolojinin Kökenleri. İstanbul: Sarmal Yayınları
  • P Dumont
Dumont, P. (1999). Kemalist İdeolojinin Kökenleri. İstanbul: Sarmal Yayınları.
Atatürk ve Türkiye'nin Modernleşmesi
  • İ Giritli
Giritli, İ. (1997). Atatürk ve Türkiye'nin Modernleşmesi. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 37(13), 171.
Emile Durkheim: Critical Assessments
  • P Hamilton
Hamilton, P. (1995). Emile Durkheim: Critical Assessments. London: Routledge.
Medeni Bilgiler ve Mustafa Kemal Atatürk'ün El Yazıları
  • A İnan
İnan, A. (1988). Medeni Bilgiler ve Mustafa Kemal Atatürk'ün El Yazıları. Ankara: Türk Tarihi Kurumu Yayınları
The History of Turkey
  • R Kasaba
Kasaba, R. (2008). The History of Turkey: Volume 4, Turkey in the Modern World. Cambridge: Cambridge University Press.
Atatürk Düşüncesi (Sorular ve Konferanslar)
  • R Kaynar
  • N Sakaoğlu
Kaynar, R., & Sakaoğlu, N. (1996). Atatürk Düşüncesi (Sorular ve Konferanslar). İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı.
Atatürk'ün Fikir ve Düşünceleri
  • U Kocatürk
Kocatürk, U. (2007). Atatürk'ün Fikir ve Düşünceleri. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
Atatürk Sözleri. İstanbul: Diga Kitap
  • Kolektif
Kolektif. (2019). Atatürk Sözleri. İstanbul: Diga Kitap.
Resmi İdeoloji Sahneye Çıkmış, Salonda Makbul Vatandaş Yoklaması Yapıyor
  • H Öztürk
Öztürk, H. (2014). Resmi İdeoloji Sahneye Çıkmış, Salonda Makbul Vatandaş Yoklaması Yapıyor. Muhafazakar Düşünce Dergisi 10(40), 213-218.
Atatürk Kimdir. Ankara: Alfa Yayınları Safa
  • A B Palazoğlu
Palazoğlu, A. B. (2012). Atatürk Kimdir. Ankara: Alfa Yayınları Safa, P. (1981). Türk İnkılâbı'na Bakışlar. Ankara: Ötüken Neşriyat Sarınay, Y. (1996). Atatürk'ün Millet ve Milliyetçilik Anlayışı. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı.
Atatürk'e Saldırmanın Dayanılmaz Hafifliği
  • A K Taner
Taner, A. K. (1993). Atatürk'e Saldırmanın Dayanılmaz Hafifliği. Ankara: İmge Yayınevi.
Devrim Hareketleri İçinde Atatürk ve Atatürkçülük. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları
  • T Z Tunaya
Tunaya, T. Z. (2007). Devrim Hareketleri İçinde Atatürk ve Atatürkçülük. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Bir Vatandaşlık Kuramının Anahatları. (Çev.). C. Cemgil
  • B S Turner
Turner, B. S. (2008). Bir Vatandaşlık Kuramının Anahatları. (Çev.). C. Cemgil.
Makbul Vatandaşın Peşinde II. Meşrutiyet'ten Bugüne Vatandaşlık Eğitimi
  • F Üstel
Üstel, F. (2008). Makbul Vatandaşın Peşinde II. Meşrutiyet'ten Bugüne Vatandaşlık Eğitimi. İstanbul: İletişim Yayınları.
The Turkey of Atatürk; Social Process in the Turkish Reformation
  • D E Webster
Makbul Vatandaşın Peşinde II. Meşrutiyet’ten
  • F Üstel
İmparatorluktan Cumhuriyete Türk Milliyetçiliğinin Tarihi Evrimi
  • Ö Yeniçeri
Türk İnkılâbı’na Bakışlar
  • P Safa