Örgün Eğitim Öğretmen Adaylarının Online Sınav Algıları

Abstract

Bu çalışmanın amacı faklı bölümlerden aynı dersi alan öğretmen adaylarının cinsiyet, yaş, bölüm, çevrimiçi sınav deneyimi ve çevrimiçi sınavda kullanılan araç değişkenleri üzerinden çevrimiçi sınav deneyimlerine yönelik algı ve görüşlerinin belirlenmesidir. Çalışma 2019-2020 eğitim yılının güz döneminde, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesinde öğrenim gören Matematik öğretmenliği, Fizik öğretmenliği, Sosyal Bilgiler öğretmenliği, Sınıf öğretmenliği ve Okulöncesi öğretmenliği bölümlerinde Bilişim Teknolojileri dersini alan öğrenciler ile yürütülmüştür. Çalışmaya gönüllü katılım ilkesi çerçevesinde ölçeği cevaplandıran 108 öğrenci katılmıştır. Bu çalışma, nedensel karşılaştırma modelinde tasarlanmıştır. Çalışmada veriler, 17 maddeden oluşan bir ölçek ve kişisel bilgi formu ile toplanmıştır. Bu bağlamda, online sınav deneyimlerine ilişkin görüşleri nicel veri olarak kabul edilmiştir. Nicel veriler, SPSS 21 programında analiz edilmiş, frekans, ortalama, t-test ve ANOVA analizleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen nicel bulgular, öğretmen adaylarının çevrimiçi sınava yönelik algılarının orta düzeyde ve olumlu olduğu, diğer taraftan cinsiyet, yaş, bölüm, çevrimiçi sınav deneyimi ve çevrimiçi sınavda kullanılan araç değişkenleri bakımından ortaya çıkan farkların istatistiksel olarak anlamlı olmadığı belirlenmiştir. Ayrıca, öğretmen adaylarının çevrimiçi sınav deneyimlerine ilişkin de görüşleri online sınavın avantaj ve dezavantajları başlığı altında yorumlanmış ve öğrencilerin birçoğu online sınavları verimli, kullanışlı ve güvenilir bulmalarına karşın, bazıları zaman yönetimi ve olası teknik sorular bakımından online sınava olumsuz yaklaştıklarını ifade etmişlerdir.

Full text

0
ÖRGÜNEĞİ

İ
MÖĞRETMEN
ADAYLARININONLİNESINAVALGILARI*
GamzeYetgin
1

AdnanSemenderoğlu


KürşatArslan

1 YüksekLsansÖğrencs,BlgsayarveÖğretimTeknolojlerEğtm
Bölümü,DokuzEylülÜniversitesi,İzmr,Türkye.gamzeeytgn@gmal.com
2 Doç.Dr.,TürkçeveSosyalBlmlerEğtmBölümü-CoğrafyaEğtm
AnablmDalı,DokuzEylülÜniverstes,İzmr,Türkye,a.semenderoglu@
deu.edu.tr.https://orcd.org/0000-0002-6039-2750
3 Dr.ÖğretimÜyesi,BlgsayarveÖğretmTeknolojlerBölümü,Dokuz
EylülÜniversitesi,İzmr,Türkye,kursat.arslan@deu.edu.tr.https://orcd.
org/0000-0003-4680-9561
*Buçalışma,Temmuz2021yılında,Dr.ÖğretmÜyesKürşatArslandanış-
manlığında,DokuzEylülÜnverstesEğtmBlmlerEnsttüsü,Blgsayar
veÖğretmTeknolojlerEğtmAnablmDalı’ndakabuledlmş“ÜNİ-
VERSİTEEĞİTİMİNDEÇEVRİMİÇİSINAV:ÖĞRENCİLERİNGÖRÜŞ
VETUTUMLARI”başlıklıyükseklsansteznnbrbölümündenüretlmştr.

GamzeYetgin,AdnanSemenderoğlu,KürşatArslan364
.
1. GİRİŞ
Kşselblgsayarlarveonlneletşmnyaygınşekldekullanılması,
etkleşmlblgpaylaşımıveveraktarımıgerçekleştrecekaraçlarınço-
ğalmasını vebununlabrlktehemformalhemnformaleğtmnbüyük
orandadeğşmesnsağlamıştır.Bugünblgsayarlarvedğerletşmaraç-
larıleonlneöğrenmevedeğerlendrmesadeceyükseköğretmdedeğl
okulöncesdedahlolmaküzerehersevyedeetknşekldekullanılmaya
çalışılmaktadır (Kartal & Terzyan 2016; Alonso-Daz & Yuste-Tosna,
2015).Dğertaraftan,bundanönceeğtmveöğretmdebrseçenekolarak
sunulanonlneeğtmvedeğerlendrme,bütündünyayıetkleyen,bütün
süreçler aksatanveözellkleeğtmalanındabüyüksorunlara yolaçan
Covd-19salgınıylabrlktebrzorunluluğadönüşmüştür.Budauzaktan
eğtmvedeğerlendrmesüreçlernelşknçalışmalarınartmasınaneden
olmuştur.
Uzaktan eğtmn br parçası olan onlne/çevrmç değerlendrme
dahagüçlünternetbağlantısınaveözellklesınavgüvenlğnsağlamak
adına gelşmş teknolojk araçlara htyaç duymaktadır. Buna bağlı ola-
rak,onlne değerlendrmenn onlne eğtme göreuyumsağlamasıdaha
zorolduğudüşünülmektedr(Stödberg,2012).Bukonudaortayaçıkanlk
raporagöre,ünverstelernsadece%17sonlnetestprosedürlernbaş-
latmışlardır(Homan2013).DğertaraftanJames(2016)tarafındanyü-
rütülenbrçalışmadaAvusturalya’dasınavlarınıonlnealankşsayısı30
mlyonunüzerndedr.Budurumonlnetestvedeğerlendrmesüreçlern
nceleyençalışmalarınartmasınavearaştırmacılarınbualanayoğunlaş-
masına neden olmuştur. Bu bağlamda, özellkle son gelşmelere paralel
olarak,öğrenclernonlnetesteyönelkalgılarınınbelrlenmes,pandem
öncesvesonrasınegbfarklılıklarınolduğununortayakonulmasıveöğ-
renclernpenceresndensürecndeğerlendrlmesönemldr.
Eğtmdeçevrmçdeğerlendrmeler,gelenekselsınıfçdeğerlendr-
melereuygunbralternatftrvegelenekselsınıfçdeğerlendrmelerden
farklıolarakblgsayarortamındafarklızamanvemekandayapılandeğer-
lendrmelerdr(Dommeyer&ark.,2004;Karakaya,2001).Genelolarak
değerlendrmelernteknolojtabanlıyadadesteklortamlarda hazırlan-
ması, düzenlenmes, uygulanması, dağıtılması ve planlanması çevrm-
ç/çevrmdışı değerlendrme olarak blnmektedr (Bayrak ve Yurdugül,
2015). Blgsayar ortamında uygun değerlendrmelern hazırlanması ve
kullanılması,onlneeğtmdeetklöğrenmeveöğretmnönemlbrpar-
çasıdır. Bubağlamda, onlne eğtmde sürekl değerlendrme yapılması,
öğrenmehızınınkontrolü,gerbldrmveöğrenmennkaltesbakımın-
danoldukçaönemldr(BaltaveTürel,2013).
Çevrmç değerlendrmeler sadece metn tabanlı yapılabldğ gb

.
365
EğitimdeGüncelAraştırmalar
aynızamandagrafkvemultmedyaçereblmekteveyanıtlarda;çoktan
seçmel,grafk,etknnoktalamaseçmvemetnyazımıgboldukçazen-
gnbrçeştllksunablmektedr(Thelwall,2000).Sağladığıbumkanlar
leçevrmçdeğerlendrme brsınavyöntemolarakgün geçtkçedaha
fazla kullanılmakta ve muhtemelen daha da artarak kullanımının yay-
gınlaşacağıöngörülmektedr(MauveOpengart,2012).Çevrmçdeğer-
lendrmeler farklı form ve formatta yapılablmektedr. Alanyazında bl-
gsayardestekldeğerlendrmelerdörtbaşlıktatoplanmıştır.Bunlar,bl-
gsayardestekl(computer-asssted),blgsayartabanlı(computerbased),
ağ tabanlı (networked)ve son olarak onlne (web based) değerlendrme
yöntemlerdr (Conole,G.,&Warburton, B.2005).Çevrmçdeğerlen-
drme,onlne vesummatfbryöntemle çersndeçoktanşeçmel,açık
uçlu,boşlukdoldurmaveeşleştrmegbsorutplerbulundurduğundabu
değerlendrmeyöntemçevrmçsınavolarakkabuledlmektedr(Cono-
le,G.,&Warburton,B.2005).Buaraştırmadaçevrmçdeğerlendrme
yöntemlernden çevrmç sınav kullanılmış olup vze ve fnal sınavları
onlneolarakuygulanmıştır.
Kullanımının en yaygınolduğu çevrmç değerlendrmeyöntemle-
rndenbrsonlnetestlerdr.Çevrmç(onlne)test,çoğunluklaçoktan
seçmel,doğru-yanlışyadakısacevaplarıbulunanboşlukdoldurmaso-
rularının yer aldığı summatf (özetleyc) br değerlendrme yöntemdr.
Buyöntemçersndeyeralansorularçoğunlukladörtunsurdanoluşur:
sorununkökü,seçenekler,doğruyanıtlarveçeldrcler.Busorular,onlne
brtesttesorubankasıolarakadlandırılanveçersndesoruyalşknun-
surlarınkaydedldğayrıcaöğrencyanlışyadadoğrucevapverdğnde
hangdönütünsunulacağınalşknblglerbulunanvertabanlarındasak-
lanır.Öğrencsstemdenbellbrsıralegelensoruyabrcevapverdğn-
de,sorununcevabıvertabanındakontroledlrveeğeröğrencnncevabı
doğrusepuanotomatkolaraksstemeeklenr.Busayedeöğrenclersı-
navıbtrrbtrmez,sonuçlarınıhemengöreblrveherbrsoruçn,eğer
dahaöncesstemekaydedlmşse,dönütalablrler.
Test,dünyadaenfazlaterchedlendeğerlendrmeyöntemlerarasın-
dayeralır.Uluslarasıyapılansınavlar(PISA,TIMSS,PIRLS,v.b)dahl
olmaküzerebrçoksınavülkemzdede(YKS,TYT,AYT,ALES,KPSS,
YDS,v.b)testyöntemleyapılmaktadır(Günervearkadaşları,2014;Sav-
ran,2004).Testsınavlarınterchedlmesebeplergenelolarakhazırlan-
ması,uygulanmasıvepuanlanmasınınzamanaçısındandahavermlaynı
zamandakolayveadldeğerlendrmemkanısağlamasıdır.Blgsayaror-
tamındadayapılandeğerlendrmelerneğtmalanındaveeğtmdışında
(şçalımıçnyapılansınavlarda)onlnetestyöntemndenyararlanılmak-
tadır. Onlne testler br eğtm kurumu ve okul çersnde yapılabldğ
gbbreyselöğrenmelerngerçekleştğonlnebrplatformüzerndende

GamzeYetgin,AdnanSemenderoğlu,KürşatArslan366
.
breyselolarak yapılablmektedr.RoblesveBraathen(2002),öğrencle-
rn kend kendnetestyoluylakend öğrenmeçıktılarınıbelrlemelerne
olanaksağlamakçndeğerlendrmelerndönemboyuncaherbölümdede-
vametmesveyürütülmesgerektğnbelrtmektedr.
Challs (2007), eğtmclern, çevrmç test öğrencler çn zaman
vemekansınırıolmaksızınöğrenmelernefırsatlarsunanvehtyaçlarına
dahayuyumsağlamalarıaçısındanyararlanableceklerbraraçolarak
görmelergerektğnsöylemektedr.Öğrenclerbrsınavahazırlıkaşama-
sındadabuçevrmçtestlerdenyararlanarakçalıştığında,zamanaçısın-
danveblgyeerşmaçısındankolaylıksağladığıfadeedlmştr.
Çevrmçdeğerlendrmelerngelenekseldeğerlendrmelerdeolduğu
gbbelrlavantajvedezavantajlarıbulunmaktadır.Genelolarakçevrm-
çdeğerlendrmelernavantajlarıdüşünüldüğündeaklalkgelenzamanve
mekansınırınınortadankaldırılmasıvemalyetnazaltılmasıolmaktadır.
Dğertaraftançevrmçdeğerlendrmelerneğtmenlerveöğrenclerçn
farklıavantajlarıbulunmaktadır.Eğtmenleraçısındannternetortamında
yeralançevrmçdeğerlendrmesstemler;sınavlarınhazırlanmasında,
uygulanmasında, değerlendrlmesnde ve sonuçların hesaplanmasında
öğretm elemanları çn zaman ve ş yükü bakımından büyük faydalar
sağlamaktadır(Çallı,TorkulveTaşbaşı,2003).Öğrencleraçısındançev-
rmçdeğerlendrmeler;sınavsonrasındaalınananındagerbldrmle
öğrenmesürecnntakbveöğrenmeydestekleme,yanlışöğrenmelern
düzeltlerekyleştrlmes,geç,güçyadaeksköğrenenöğrenclerçn
etkl zaman yönetm ve sınavlara farklı zamanlarda erşeblme ve uy-
gulayablmemkanısunmaktadır(Başolvedğerler,2017).Ayrıcasınıf
çersndeyapılankağıtkalemdeğerlendrmelernöğrencysınavpskolo-
jsnesokarakblglernunutmasınasebepolabldğancakçevrmçsı-
navlardaöğrenclerndaharahat,sınavpskolojsndenuzak,güvenlrbr
değerlendrmeyetabolmalarıbrdğeravantajolarakkabuledlmektedr
(Gül,2012).Bunlaraekolarakçevrmçdeğerlendrmelernsınıfçde-
ğerlendrmelerdeolduğugbderssürecnşgaletmedğ,sesszvesakn
öğrenclernbusstemlerdekendlerndahayfadeettklergözlenmş-
tr(Helman&Matsuzak,2009).
DebuseveLawley(2014),elektronkgerbldrmnöğrenclerence-
lk,kaltevezamanındalıkfaydalarısağladığınıvebuyöntemeğtmc-
lereşddetletavsyeettğnbelrtmektedr.AyrıcaThelwall(2000),sınıf
çersndekağıtlarıelleşaretlemennpratkolmadığı,öğrencnnkalem
veslg htyacının olacağı, slme ve düzeltme şlemnn zaman alacağı
busebepleklavyeveyafarelecevabıngrlmesnnöğrencyefaydasağ-
ladığınıfadeetmştr.Bunaekolarak,gelenekselkağıtkalemsınavların
basılması ve saklanması gerekmektedr ancak çevrmç ortamla rda so-
rularınvecevaplarınbrağdadepolanması,znszöğrencerşmnden

.
367
EğitimdeGüncelAraştırmalar
dekorunmasıve denetlenmesgörecedahakolayolmaktadır(Thelwall,
2000).Sonolarakgelenekselkağıtkalemortamındahazırlananhersına-
vın (eşleştrme, çoktan seçmel, boşluk doldurma, doğru yanlış ve açı-
kuçlu)kolaylıklanternetortamınauyarlanablmesveşekl,grafk,tablo,
anmasyon,resmgbçokluortamdesteğlesorularınrahatlıklagüncel-
leneblmes,onlnetestlercazphalegetrmşveöğrenclerçnsoruların
dahaanlaşılırolmasınısağlamıştır(Başolvedğerler,2017).
Çevrm ç değerlendrmeler brçok avantaj sunmasına karşın, onla-
rın yaygın kullanımın ıve kabulünü sınırlandıran bazı sınırlılıklar ı var-
dır. Öncelkle, çevrmç değerlendrmelern sağlıklı olablmes çn y
vegüvenlrbrsstemoluşturulmasıgerekmektedr.Busstemlernha-
zırlanmasındavekullanımındablgsayarventernetbağlantısızorunlu-
dur (Başol vedğerler, 2017). Bu da her breyn belrlenen düzeyde ve
mnmumgerekllklerdeteknolojkchazventerneterşmnesahpol-
masını zorunlu kıldığından, bu durum çevrmç değerlendrmelern en
önemlsınırlılıklarındanbrolarakkabuledlmektedr(ÇğdemveTan,
2014;MarrottveTeoh,2019).Ayrıca,sınıfçdeğerlendrmedeşçlkve
malzemenn malyet bulunduğu gb, çevrmç değerlendrme sstem-
nn (sunucu,vertabanı,yazılım,veetknbr arayüzgb)yönetlmesne
lşknolarakdabrbütçegerekmektedr(Dommeyervedğerler,2004).
Özellkle çok sayıda öğrencnn test edleceğ okul değerlendrmesnde
blgsayartabanlıtestlernuygulanmasıoldukçamalyetlolablmektedr
(WrthveKleme,2003).Bunlaraekolarak,çevrmçdeğerlendrmess-
temlernhazırlanmasındaeğtmclerçneğtmvesstemnkurulumuda
ayrıcazamanveçabagerekmektedr(Debuse,Lawley,2014).
Çevrmçsınavlardaortayaçıkanbrdğerolumsuznoktasesınav-
larınuzaktanyapılmasıvebudurumunbrsonucuolaraksınavgüvenlğ
açısındanöğrenctakbnnoldukçazorlaşmasıdır.Uzaktanyapılansınav-
lardaöğrenclernkopyaçekmeolasılığınınbulunması,yernebaşkabr
kşnnsınavagrmes,letşmzorluğu,veyanternetnyavaşlamasıgb
sorunlar çevrmç sınavların güvenlrlğn etklemektedr (Sırakaya,
AlsancakSırakayaveKılıçÇakmak,2015).Güvenrlğarttırmakadına
byometrkblgtabanlıkmlkdoğrulamayöntemlerndenyapılableceğ
fadeedlmeklebrlktebusstemlernmalyet,veparmakzokumaveya
kameragbgerekldonanımzorunluluğubualandabrboşlukoluşmasına
nedenolmuştur(BozkurtveUçar,2018).Ayrıcayvegüvenlrbrdeğer-
lendrmeyapablmekçn öğrenclernkopyaçekmelernengelleyeble-
cekybrzamanyönetmdeplanlanmalıdır.
Çevrm ç değerlendrmelern her ders veher yaş grubu çn hazır-
lanmasıveuygulanmasızorolablmektedr.ÇğdemveTan(2014),Ma-
tematkdersçnçevrmçsınavhazırlanmasının,özellklesoruhavuzu
oluşturmadazamanalıcıolduğuveöğretmençnbudurumundezavanta-

GamzeYetgin,AdnanSemenderoğlu,KürşatArslan368
.
jadönüştüğünübelrtmektedr.
Çevrmç değerlendrmelern eğtmde kullanımının artacağı dü-
şünülmekte olup, günümüzde yaşanan Covd 19 salgını, olumsuz hava
koşulları, doğal afetler gb yaşanablecek herhang br olumsuzlukta
eğtmn aksamaması, sınavların uzaktan gerçekleştrleblmes çn bu
anlamdaçalışmalaryapılması,çevrmçsınavların kullanımına yönelk
farkındalığınoluşmasıaçısındanoldukçaönemldr.Bubağlamdaçevr-
mçsınavıkullanacakolanöğrenclerngörüşlernbelrlemekçevrmç
sınavlarındüzenlenmesvekullanılmasıbakımındankatkısağlayacaktır.
Lteratürdeöğrenclernçevrmçsınavgörüşlernnceleyençalışmalar
mevcutturveçalışmalardaçevrmçsınavdayaşanılanbellsıkıntılardı-
şındaöğrenclerngenelolarakçevrmçsınavlaraolumlubaktıklarıso-
nucunaulaşılmıştır.Sırakayavedğerler(2015)çalışmalarındacnsyet,
nternetkullanımsüresventernetkullanmabecersaçısındanöğrenc-
lernçevrmçsınavayönelktutumlarını;çevrmçsınavaverlendeğer
veçevrmçsınavayönelkkaygıaltfaktörlerngözönündebulundura-
rakgelştrdklertutumölçeğaracılığıylancelemştr.Araştırmasonu-
cundaöğrenclerngenelolarakvealtfaktörlerbazındaçevrmçsınava
yönelktutumalşknpuanlarınınortadüzeyüzerndeolupolumlututum
sergledkleraraştırmasonucunugöstermştr.
ÇğdemveTan(2014)öğrenclernçevrmçsınavhakkındagörüş-
lern araştırmış ve öğrenclern genel olarak çevrmç sınavlara karşı
kararsızolduklarınıbelrlemştr.Ekolarak“blgsayarsahbolanöğren-
clernblgsayarsahbolmayanlaragöre,evndenternetbağlantısıolan
öğrenclernevndenternetbağlantısıolmayanöğrencleregörevedaha
öncewebtabanlısınavdeneymolanöğrenclern,webtabanlısınavko-
nusunda br deneym olmayan öğrenclere göre çevrmç kısa sınavlar
konusundadahaolumluoldukları”belrtlmştr(s.51).KırmacıveŞahn
İzmrl(2017)çalışmalarındaortaokulöğrenclerçnhazırladıklarıçev-
rmç ktap takp ve değerlendrme sstemne lşkn kullanıcı görüşle-
rnncelemşlerdr.Sonuçolarakçevrmçdeğerlendrmeyapılmasının
öğrencnnanlamasınıveözdeğerlendrmeyapmasınıdestekledğfade
edlmştr.Cabı(2016) yükseklsansöğrencler leyaptığıçalışmasında
öğrenclernçevrmçdeğerlendrmeyöntemlernelşknalgılarınınce-
lemştr.Öğrenclernçevrmçsınavlarakarşıolumluoldukları,gerbl-
drmveözdeğerlendrmeaçısındançevrmçsınavlarıavantajlıbulduk-
larısonucuna ulaşmışlardır.Karadağ (2014)öğrencsayısının yüzbnn
üzerndeolduğuünverstelerdeçevrmçdeğerlendrmelernkullanımını
nceledkler çalışmalar ında öğrenclerle yapılan görüşmeler ve anketler
sonucunda“ölçmearaçlarınınçeştlendrlmes,süreçodaklıdeğerlendr-
meetknlklernnuygulanması,çevrmçöğrenmevedeğerlendrmeor-
tamlarınınzengnleştrlmesveöğrenmevedeğerlendrmesürecylelgl

.
369
EğitimdeGüncelAraştırmalar
öğrencleredahafazlagerbldrmverlmes”gerektğnbelrtmşlerdr.
Güncelçalışmalarda,öğrenclernçevrmçdeğerlendrmelereyöne-
lktutumlarıdahaöncekyapılan çalışmalarlabenzerlkgöstermektedr.
IlgazveAdanır(2020)öğrenclernçevrmçsınavlarayönelkalgılarını
belrlemekçnünversteöğrenclerlebrçalışmayürütmüşlerdr.Araş-
tırmasonucundaöğrenclernçevrmçsınavlarakarşıolumlututumları-
nınolduklarısonucunaulaşmışlardır.Ayrıcaöğrenclernçoğunluğuçev-
rmçsınavlarınverml,kullanılablrvegüvenlrolduğunubelrtrken
öğrenclernbrkısmıdaçevrmçsınavlarınuygulanmasındaortayaçı-
kablecekteknksorunlarhakkındaendşelolduklarınıfadeetmşlerdr.
Lteratüre bakıldığında çevrmç sınava yönelk tutumun genellk-
leolumluolmasına rağmenzorunluluk dışında çokfazlaterchedlme-
dğ blnmektedr. Bu çalışmanın önem; farklı bölümlerden öğretmen
adaylarınınçevrmçsınavalşknalgılarınaodaklanmakveöğrencler
çnçevrmçsınavlarınnefadeettğnncelemektr.Sayısalbölümler-
deöğrenmgörenöğretmenadaylarılesözelbölümlerdeöğrenmgören
öğretmen adaylarının gördükler dersler kapsamında çevrmç sınava
yönelkalgılarındafarklılıklarınolupolmadığıncelenmştr.Çalışmal-
teratüredayalıolarakülkemzdegerçekleştrlenfarklıbölümlerdenöğ-
retmenadaylarının çevrmçsınavalşkn algılarınınncelendğnadr
çalışmalardandır.Buçalışmagelecektefarklıbranşlardadersleregrecek
öğretmenadaylarının,farkındalığınınoluşmasıve derslerndeçevrmç
sınavlarınkullanımınalşknönblglernnolmasıaçısındanönemlgö-
rülmektedr.
1.1.AraştırmanınAmacı
Buçalışmanınamacı,örgüneğtmdeaynıdersfarklıbölümlerden
alanöğretmenadaylarınınçevrmçsınavayönelkalgılarınıçeştlde-
ğşkenleraçısındanncelemekvesınavdeneymlerüzernegörüşlerbe-
lrlemektr.Çalışma,DokuzEylülÜnverstesBucaEğtmFakültesnde
öğrenmgörenveBlşmTeknolojlerdersnalanMatematkÖğretmen-
lğ,Fzköğretmenlğ,SosyalBlglerÖğretmenlğ,SınıfÖğretmenlğ
veOkulöncesÖğretmenlğöğrenclerleyürütülmüştür.Buçalışmada
öğretmenadaylarınınçevrmçsınavlarayönelkalgılarınınyaş,cnsyet,
bölüm,çevrmçsınavdeneymveçevrmçsınavdakullanılanaraçgb
bağımsızdeğşkenlerebağlıaraştırılmasıamaçlanmıştır.Covd19salgını
dolayısı le eğtmn uzaktan ve sınavların da buna bağlı olarak onlne
yapıldığı br dönemde bu alanda yapılan çalışmaların artması, özellkle
öğretmenadaylarınınonlnesınavdeneymlernnkendcümleleryleele
alınmasınınöneml olduğudüşünülmektedr.Dğertaraftanbuçalışma,
onlnesınavölçeğnnfarklıdeğşkenlerüzerndearaştırılmasınadam-
kantanıyacaktır.Bubağlamdaçalışmanın,ünversteöğrenclernnon-

GamzeYetgin,AdnanSemenderoğlu,KürşatArslan370
.
lnetesteyönelkalgıvegörüşlernanketyardımıyladeneyselkanıtlara
dayalısunduğundane-değerlendrmealanındalteratürekatkısağlayacağı
düşünülmektedr.
1.2.AraştırmaSoruları
Buçalışmadaaşağıdabelrtlenanaproblemcümlesnebağlıaltprob-
lemcümlelernelşknsonuçlartartışılmıştır.
Aynıdersalanfarklıbölümlerdenalan öğretmenadaylarınınçevr-
mçsınavayönelkalgılarınedüzeydedrvegörüşlernasıldır?
1. Öğretmenadaylarınınçevrmçsınavayönelkalgılarıcnsyet
değşkennegöreanlamlışekldefarklılıkgösteryormu?
2. Öğretmen adaylarının çevrmç sınava yönelk algılar ıyaş de-
ğşkennegöreanlamlışekldefarklılıkgösteryormu?
3. Öğretmenadaylarınınçevrmçsınavayönelkalgılarıçevrmç
sınavdeneymdeğşkennegöreanlamlışekldefarklılıkgösteryormu?
4. Öğretmenadaylarınınçevrmçsınavayönelkalgılarıçevrmç
sınavdakullanılanaraç(blgsayar,tablet,telefon)değşkennegörean-
lamlışekldefarklılıkgösteryormu?
5. Öğretmen adaylarının çevrmç sınava yönelk algıları bölüm
değşkennegöreanlamlışekldefarklılıkgösteryormu?
2. YÖNTEM
2.1.AraştırmanınModeli
Öğretmenadaylarınınçevrmçsınavayönelkalgılarınabakılanbu
çalışmada ncelaraştırmayöntemlernden taramamodelkullanılmıştır.
Taramaaraştırmalarındaamaçaraştırmanınkonusulelglvarolandu-
rumu belrlemektr (Büyüköztürk ve dğerler, 2014). Bu araştırmalarda
verlergenellkleanketyöntemletoplanmaktaolupevrentemsleden
belrlsayıda kş leyürütülmektedr.Bu çalışmadaöğrenclern çevr-
mçsınavayönelkalgılarınınçeştldeğşkenleraçısından ncelenmes
hedeendğndentaramamodelkullanılmıştır.
2.2.ÇalışmaGrubu
Araştırma 2019-2020 güz dönem Dokuz Eylül Ünverstesnde B-
lşm Teknolojler dersn alan Fzk öğretmenlğ, Matematk Öğret-
menlğ,SosyalBlglerÖğretmenlğ,SınıföğretmenlğveOkulönces
öğretmenlğbölümündenöğrenclerleyürütülmüştür.Kşvebreylern
uygunluğu dkkate alınarak amaçsal örnekleme yöntem kullanılmıştır.

.
371
EğitimdeGüncelAraştırmalar
Amaçsalörnekleme,seçkszolmayanbrörneklemeyöntemolupçalış-
manınamacınauygunbell ölçütlerkarşılayanvebellözellkleresahp
breylerhakkındakonulelglblgednmekamacıylakullanılmaktadır
(Büyüköztürkvedğerler,2014).
Çevrmç sınava katılan ve Google Form’lar le oluşturulan anke-
t dolduran 108 öğrenc araştır manın çalışma grubunu oluşturmaktadır.
Anketteyeralandemografkverlervebazıdeğşkenlere(cnsyet,yaş,
bölüm,çevrmçsınavdeneym,sınavdakullanılanaraç)lşknsayıve
yüzdedeğerleraşağıdaktablodaverlmştr.
Tablo1.ÇalışmaGrubununDağılımı
N Yüzde
Cnsyet Kadın  60,19
Erkek  39,81
Yaş 18ve19yaş  59,26
20yaşveüzer  40,74
O
SosyalBlglerÖğretmenlğ  33,33
SınıfÖğretmenlğ  26,85
MatematkÖğretmenlğ  21,30
OkulöncesÖğretmenlğ  14,81
FzkÖğretmenlğ 3,70
Çevrimiçi
Sınav
HH
Çevrimiçisınavdeneyimiolan  17,59
Çevrimiçisınavdeneyimi
ODD
 82,41
Çevrimiçi
Sınavda
Kullanılan
Do
Blgsayar  80,55
Telefon  19,45
Toplam  
Tablo1’degörüldüğüüzerekatılımcılarınyaklaşık%60’ınıkadınve
%40’ınıerkeköğretmenadaylarıoluşturmaktadır.Katılımcıların,%59’u,
18ve19yaşlarındave%41’20yaşveüzerndedr.Bölümleregöredağı-
lımabakıldığında,%33leenfazlakatılımSosyalBlgleröğretmenlğn-
denenazkatılım%4leFzköğretmenlğndengerçekleşmştr.Bunla-
ra ek olarak çalışmaya katılanların %82’s çevrmç sınavdeneymnn
olmadığınıve%18’sedahaönceçevrmçsınavakatıldıklarınıbelrt-
mşlerdr.Çevrmçsınavçn kullanılan araç üzernden verlerebakıl-
dığında , çalışmaya katılanların %81’ blgsayar, %19’u telefonla sınava
grdğnfadeetmştr.

GamzeYetgin,AdnanSemenderoğlu,KürşatArslan372
.
2.3.VeriToplamaAraçları
Buaraştırmadaverler,orjnalDermo(2009)tarafındangelştrlen
veYılmaz (2016)tarafından Türkçe’yeuyarlananE-değerlendrme Algı
Ölçeğletoplanmıştır.Ölçek,17maddedenoluşantamamenkatılıyorum
(5),katılıyorum(4),kararsızım(3),katılmıyorum(2)vekesnlklekatıl-
mıyorum(1)şeklnde5’llkerttpbryapıdadır.ÖlçeğnCronbachAlfa
güvenrlkkatsayısıα=0.87olarakhesaplanmıştır.Ölçeküçaltfaktörden
oluşmaktadır.Altfaktörlerçncronbachalfa güvenrlk katsayıları; (1)
pratklkvekullanışlılıkçnα=0.89(8Madde),(2)duyuşsaletkfaktörü
çn α=0.82 (6 Madde), ve(3) güvenrlk faktör üçn α=0.82(3 Madde)
olarak hesaplanmıştır (Yılmaz, 2016). Anketn geçerlk,  güvenrlğ ve
anketkatılımcılarınınuygunluğunedenyleçalışmadabuölçeğn kulla-
nımıuygungörülmüştür.Yürütülenbu çalışmadaaltfaktörlerçn elde
edlenCronbachalfagüvenrlkkatsayıları;(1)pratklkvekullanışlılık
(8Madde),α=0.92,(2)duyuşsaletk(6Madde)α=0.87,(3)güvenrlk(3
Madde)α=0.76olarakhesaplanmıştır.
2.4.VeriToplamaSüreci
Buaraştırma,2019-2020GüzYarıyılındaBlşmTeknolojlerders
kapsamında Dokuz Eylül Ünverstes Buca Eğtm Fakültes’nde farklı
bölümlerdeeğtmgören,brncsınıföğretmenadaylarıleyürütülmüş-
tür.Blşm teknolojlerderssürecndeöğrencleryüz-yüzeeğtmeek
olarakyoklamalarınalındığı,ders kaynaklarının paylaşıldığı,duyurula-
rınyapıldığıvesınavınyürütüldüğübröğrenmeyönetmsstemnkul-
lanmışlardır.Dersnyürütücüsütarafındangelştrlmşveöğrenclerta-
rafından aktf olarak kullanılan bu öğrenme yönetm sstem üzernden
dersler karma br eğtm le yürütülmüştür. Ders değerlendrmelernde
vze sınavıve fnalsınavlarıçnbusstemkullanılmış olup,öğrencler
çevrmçsınavabu yapıaltındakullanılan onlnesınavsstemaracılı-
ğıylagrmşlerdr.Öğrenclernonlnesınavlarınıyürüttüğüsınavekranı
aşağıdaşekl1’dekgbdr.

.
373
EğitimdeGüncelAraştırmalar
Şekl1.ÇevrmçSınavEkranı
Şekl1’degörülenekranöğrenclernkullanıcıadıveşfreleçevr-
mçsınavagrdklerndegördüklersayfaolupsoltaraftasoruveseçe-
nekler,sağtaraftakşblgs,IPadres,kalansüre,sorularvesınavıbtr
butonugörünmektedr.Öğrenclersağtaraftayeralan bölümden,cevap
verdklersorularınrenkdeğştrdğngörmektevebualandanboşsoru-
larınıntakbnvezamankontrolünüyapablmektedr.
ÇevrmçsınavsonrasındaDokuzEylülÜnverstesEğtmBlm-
lerEnsttüsütarafındanetkznleralınmışölçeknternetüzerndenher
bröğrenctarafındangönüllülüklkesnebağlıolarakcevaplandırılmış-
tır.Ölçeğeekolarakkmlklernşaretetmeyendemografkblglernyer
aldığı(cnsyet,yaş,bölüm,çevrmçsınavdeneymveçevrmçsınava
grlenaraç)KşselBlglerbölümüdahledlmştr.
2.5.VerilerinAnalizi
VerlernanalznebaşlanmadanönceverlerSPSS21(StatstcalPacka-
gefortheSocalScences)programınayüklenmşveüzerndegereklkodla-
malar(kategorkdeğşkenlernsmlendrlmes,tersmaddelerndüzeltlmes,
ekskveranalznnyapılması,ölçekvealtfaktörortalamalarınınalınması)
yapılmıştır.ÇalışmanınverlerSPSS21programıleanalzedlmştr.Ncel
verlernanalzndefrekans,yüzdeveortalamagbtanımlayıcıstatstklern
yanısırabağımsızörneklemt-testveANOVAgbyorumlayıcıstatstksel
analzlerkullanılmıştır.İstatstkselanalzleröncesndeparametrktestlerçn
gereklvarsayımlarkontroledlmşvekategorkherdeğşkennlglbağım-
sızdeğşkençersndedağılımınınnormalolduğubelrlenmştr.İstatstksel
farklarçnbelrlenenanlamlılıksevyes0.05dr.

GamzeYetgin,AdnanSemenderoğlu,KürşatArslan374
.
2.6.EtikKurulİzinBelgesi
AraştırmasürecndeDokuzEylülÜnverstesEğtmBlmlerEnst-
tüsüEtkKurulu’ndan(17.12.2019tarh)etkkurulonaybelgesalınmıştır.
3. Bulgular
Parametrktestlernyürütülmesndenönce,butestlerçngereklvar-
sayımlar kontrol edlmştr. Bu varsayımlar arasında yer alan grupların
normallktestfarklıanalzlerletestedlmştr.E-değerlendrmealgıöl-
çeğbağımsızdeğşkenlern(cnsyet,bölüm,yaş,çevrmçsınavdakul-
lanılan araç ve çevrmç sınav deneym) normal dağılım dur umlarına
lşknbulgularaşağıdaverlmştr.Nceldeğşkenlernnormaldağılıma
uygunluğunuölçmedeKolmogorov-SmrnovveShapro-Wlktestlerre-
feransalınmıştır.Örneklembüyüklüğünün30’danküçük (n<30)olduğu
durumlarda Shapro-Wlk testne, örneklem büyüklüğünün 30 ve üstü
(n≥30)olduğudurumlardaKolmogorov-Smrnovtestnegörenormalda-
ğılımdurumlarıdeğerlendrlmştr(Cevahr,2020).
Özetle;
n<30seShapro-Wlktestle,
n≥30seKolmogorov-Smrnovtestledeğerlendrlmektedr.
Testsonucu;
p>0,05sedeğşkennormaldağılımözellğgösteryor,
p<0,05 se değşken normal dağılım özellğ göster myor anlamına
gelmektedr(Cevahr,2020,s.14).
Buçalışmadadaörneklemsayısınavepdeğernegöreverlernnor-
maldağılımdurumlarıncelenmşvehçbrgrupçncddhlalgözlen-
memştr(Tablo2).

.
375
EğitimdeGüncelAraştırmalar
Tablo2.ÇevrmçSınavdaDeğşkenlernNormalDağılımDurumu
Değşken Kolmogorov-Smrnov Shapro-Wlk
Statstc p Statstc p
Cnsyet Kadın ,099  ,181 ,962  ,040
Erkek ,090  ,200 ,985  ,851
Yaş 18-19 ,082  ,200 ,988  ,795
20veüzer ,114  ,177 ,926  ,007
ÇevrimiçiSınav
Deneyimi
2OD ,106  ,200 ,902  ,003
2ODD ,077  ,200 ,981  ,373
ÇevrimiçiSınavda
KullanılanAraç
Blgsayar ,081  ,200 ,970  ,040
Telefon ,116  ,200 ,960  ,512
O Sınıf ,108  ,200 ,959  ,318
Sosyal ,126  ,164 ,955  ,149
Matematk ,110  ,200 ,977  ,844
Fzk ,283 - ,863 ,272
Okulönces ,119  ,200 ,972  ,865
ÇevrmçSınavaYönelkAlgılardaAltProblemlereİlşknBulgular
Alt Problem1:Ünverste öğrenclernn çevrmç sınavayöne
lkalgılarıcnsyetfaktörünegöreanlamlışekldefarklılıkgösteryor
mu?
Cnsyetdeğşkennegöreöğrenclernçevrmçsınavayönelkalgı-
larınıbelrlemekçnbağımsızörneklemt-testdeğerlerhesaplanmıştır.
Tablo3.ÇevrmçSınavaYönelkAlgılarınCnsyetDeğşkenneGöre
BağımsızÖrneklemT-TestSonuçları
Cnsyet  2DODD Standart
sapma
  p
Kadın  3,15 ,517 -1,16  ,066
Erkek  3,26 ,357
Tablo3’deverlendeğerlerdenyolaçıkarakbağımsızörneklemt-testso-
nucunda öğretmen adaylarının cnsyet değşkenne göre onlne sınava
yönelkalgılarınınherkgrupçnölçekortalamasınınüzerndeolduğu,
erkeköğrenclern(x=3,26)kız öğrenclere(x=3,15)göredahaolumlu
oldukları, dğer taraftan ortaya çıkan farkın statstksel olarak anlamlı
olmadığıbulunmuştur.
AltProblem2:Ünversteöğrenclernnçevrmçsınavayönelk
algılarıyaşfaktörünegöreanlamlışekldefarklılıkgösteryormu?
İkgrupolarakoluşturulanyaşdeğşkennegöreöğrenclernçevr-
mç sınava yönelk algılarını belrlemek çn bağımsız örneklem t-test
kullanılmıştır.

GamzeYetgin,AdnanSemenderoğlu,KürşatArslan376
.
Tablo4.ÇevrmçSınavaYönelkAlgılarınYaşDeğşkenneGöreBağımsız
ÖrneklemT-TestSonuçları
Yaş  2DODD Standart
Sapma
  p
H  3,15 ,439 -1,02  ,956
20veüzer  3,25 ,493
Tablo4’deverlendeğerlerdenyolaçıkarakbağımsızörneklemt-testso-
nucueldeedlenanlamlılıkdeğerp=0,956olarakbulunmuştur.p>0.05olma-
sındandolayıçevrmçsınavayönelköğretmenadaylarınınalgılarındayaş
faktörübakımındananlamlıfarklılıkbulunamamıştır.Ekolarakortalamalar
ncelendğnde,18ve19yaşgrubunda(x=3,15)yeralanöğrenclern,20yaş
veüzeröğrenclere(x=3,25)göreortalamalarınındüşükolduğu,20yaşve
üzeryaşgrubundayeralanöğrenclernalgılarınındahaolumluolduğuan-
cakfarkınstatstkselolarakanlamlıolmadığıbulunmuştur.
AltProblem3:Ünversteöğrenclernnçevrmçsınavayönelk
algılarıçevrmçsınavdeneymfaktörünegöreanlamlışekldefark
lılıkgösteryormu?
Dahaönceçevrmçsınavdeneymolanöğrenclernsınavdeney-
molmayanlaragöreonlnesınavayönelkalgıfarklılıklarınıbelrlemek
çnbağımsızörneklemt-testkullanılmıştır.
Tablo5.ÇevrmçSınavaYönelkAlgılarınÇevrmçSınavDeneym
DeğşkenneGöreBağımsızÖrneklemT-TestSonuçları
ÇevrmçSınav
Deneym
 2DODD Standart
Sapma
  p
2OD  3,21 ,462 ,261  ,737
2ODD  3,18 ,465
Analzsonucunda eldeedlenanlamlılıkdeğerp=0,737olarakbu-
lunmuştur(Tablo5).Busonucabağlıolarak,sınavdeneydeğşkenba-
kımındanöğretmenadaylarınınonlnesınavayönelkalgılarındastats-
tkselolarakanlamlıbrfarklılıkolmadığıbelrlenmştr.Ekolarakorta-
lamalar ncelendğnde, çevrmç sınav deneym olan öğrenclern (x=
3,21),olmayanöğrencleregöre(x=3,18)poztfyöndeoldukçaküçükbr
orandafarklılaştığıgörülmüştür.
AltProblem4:Ünversteöğrenclernnçevrmçsınavayönelk
algılarısınavaulaşımyöntemlerfaktörünegöreanlamlışekldefark
lılıkgösteryormu?
Öğretmenadaylarınınçevrmçsınavaulaşımyöntemlernnonların
algılarında oluşturduğu farklılıkları belrlemek çn bağımsız örneklem
t-testkullanılmıştır.

.
377
EğitimdeGüncelAraştırmalar
Tablo6.ÇevrmçSınavaYönelkAlgılarınÇevrmçSınavdaKullanılanAraç
DeğşkenneGöreBağımsızÖrneklemT-TestSonuçları
ÇevrmçSınavda
KullanılanAraç
 2DODD Standart
Sapma
  p
Blgsayar  3,21 ,469 ,939  ,548
Telefon  3,11 ,433
YukarıdaTablo6’daneldeedlenverlerdenyolaçıkarak,analzso-
nucundaanlamlılıkdeğerp=0,548olarakbulunmuşveblgsayarlesı-
nav olan öğretmen adaylarının (x=3,21) algı puanlarının olmayana göre
(x=3,11)dahayüksekolduğuancakfarkınstatstkselolarakanlamlıol-
madığıbelrlenmştr.
AltProblem5:Ünversteöğrenclernnçevrmçsınavayönelk
algıları bölüm değşkenne göre anlamlı şeklde farklılık gösteryor
mu?
Budeğşkençersndegrupsayısıkdenfazlaolduğundangrupç
farklarıbelrlemekçnOne-wayAnovaanalzyürütülmüştür.
Tablo7.ÇevrmçSınavaYönelkAlgılarınBölümDeğşkenneGöreOneWay
AnovaSonuçları
O  2DODD Standart
Sapma
Mnmum Maksmum p
Sınıf  3,20 ,377 2,59 4,18
,101
Sosyal  3,26 ,367 2,47 4,06
Matematk  3,02 ,451 2,00 4,00
Fzk 3,07 ,168 2,94 3,29
Okulönces  3,29 ,756 1,88 5,00
Toplam  3,19 ,462 1,88 5,00
Tablo7’defarklı bölümlerdeokuyan öğretmenadaylarınınçevrm-
çsınavayönelkalgılarınalşkndeğerlerverlmştr.Analzsonucunda
pdeğer0,101olarakbulunmuştur.Eldeedlenpdeğernebağlıolarak
çevrmçsınavayönelköğrencalgılarındabölümdeğşkennegörean-
lamlıbrfarklılıkbulunamamıştır.Ancaköğrencgruplarınınortalamala-
rıncelendğnde,Okulöncesöğretmenlğbölümündeokuyanöğretmen
adaylarının(x=3,29),dğerbölümleregöreçevrmçsınavkonusunadaha
olumlu olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca bölüm bazında çevrmç
sınava yönelk algı ortalaması en düşük bölümler sırasıyla Matematk
(x=3,02)veFzk(x=3,07)grubuöğrenclerolarakbelrlenmştr.
Analzsonuçlarınagöre,öğretmenadaylarınınçevrmçsınavayö-
nelkalgıpuanlarındaanlamlıfarklılıklarbulunmamıştır.İstatstkselola-
rakanlamlıfarklılıklarbulunmamasınakarşınçeştldeğşkenlerarasında

GamzeYetgin,AdnanSemenderoğlu,KürşatArslan378
.
mnmumdüzeydefarklılıklarınbulunduğueldeedlendeğerlerdegörül-
mektedr.Verlenyanıtlarıngenelortalamalarınabakıldığındaöğrencle-
rnedeğerlendrmeyeyönelkalgılarının3,19olduğunu,öğrenclernbu
anlamdakararsızvebrazolumluolduklarısonucunugöstermektedr.
4. Tartışma,SonuçveÖnerler
Buçalışmadafarklıbölümlerdeokuyanöğretmenadaylarınınçevr-
mçsınavayönelkalgılarınınçeştldeğşkenleraçısındanbelrlenmes
amaçlanmıştır. Çevrmç sınava yönelk algı ve tutumu belrlemek çn
yapılanlteratürtaramasısonucueldeedlenYılmaz(2016)’ıngelştrdğ
E-değerlendrmeAlgıÖlçeğuygulanmıştır.Çalışmaya5farklıbölümden
108öğretmenadayıkatılmışveeldeedlenverleruygunyöntemlerleana-
lzedlmştr.Araştırmakapsamındaçevrmçdeğerlendrmelereyönelk
öğrenclernalgılarındayaş,cnsyet,bölüm,çevrmçsınavdeneymve
çevrmçsınavdakullanılanaraçfaktörlerbakımındanfarklılıkolupol-
madığı ncelenmş ancak hçbr değşken üzernde anlamlı br farklılık
bulunamamıştır.
Analzlersonucundaöğretmenadaylarınınçevrmçsınavayönelk
algıpuanlarınınyaş,cnsyet,bölüm,çevrmçsınavdeneymveçevr-
mçsınavdakullanılanaraçdeğşkenler bakımındananketortalaması-
nınüzerndeolduğu(Ortalama>3,00)belrlenmştr.Budurumöğretmen
adaylarınınçevrmç sınavlaralşkn algılarınınolumludüzeydeoldu-
ğunugöstermektedr.AraştırmadaneldeedlensonuçSırakayavedğer-
ler(2015)’nnuzaktaneğtmöğrenclernnçevrmçsınavayönelkgö-
rüşlernnolumludüzeydeolduğubulgusule paralellk göstermektedr.
BenzerşekldeÇğdemveTan(2014),Dermo(2009)veBaşolvedğerler
(2017) tarafından yapılan çalışmalarda verlern ortalamaların üzernde
görüldüğü,öğrenclerngenelolarakçevrmçsınavayönelktutumları-
nınolumluolduklarısonucunaulaşılmıştır.Yağcı(2011)tarafındanyapı-
lançalışmadabenzersonucugöstermekteveçevrmçsınavagrenöğ-
renclernkağıtkalemsınavagrenöğrencleregöredahayükseksonuçlar
aldığıbelrtlmektedr.
Buçalışmadacnsyetfaktörübakımındankadınveerkeköğretmen
adaylarınınçevrmçsınavayönelkalgılarınabakıldığındaanlamlıfark-
lılık bulunmamaktadır. Benzer olarak Dermo (2009) tarafından yapılan
çalışmada öğrenclern çevrmç sınava yönelk algılarına lşkn cns-
yetbakımındananlamlıfarklılıkbulunmamasıbuaraştırmanınsonucunu
desteklerntelktedr.AyrıcaAybek(2014)’neldeettğsonuçtabuçalış-
mayaparalelolupblgsayarortamındavekağıtkalemformundayapılan
sınavlardacnsyetegöreanlamlıfarklılıkbulunmamaktadır.Aynısonuca
ulaşılan benzer dğer br çalışmada Başol vedğerler(2017) tarafından
yapılan çalışma olup, öğrenclern çevrmç sınava yönelk tutumların-

.
379
EğitimdeGüncelAraştırmalar
da cnsyet değşken bakımından anlamlı farklılık bulunmamıştır. An-
cak bunla rın yanı sıra lteratürde fark lı sonuçların olduğu çalışmalarda
bulunmaktadır. Bu çalışmadan farklı olan Terzs ve Economdes (2011)
tarafındanyapılançalışmadaerkeköğrenclernçevrmçsınavayönelk
tutum puanlarının kadınlardan daha yüksek olduğu, erkek öğrenclern
kadınöğrenclereoranlablgsayarkullanmadadaharahatolduğu,kadın-
larınblgsayarkullanmakonusundabrazdahaçekndğsonucunaula-
şılmıştır.BenzerşekldeLn,LuveYuan(2001)veSırakayavedğerler
(2015)tarafındanyapılançalışmalarsonucundadaerkeköğrenclernka-
dınöğrenclerdendahayüksektutumasahpolmasıbuçalışmanınsonucu
leçelşmektedr.Buçalışmalarınterssonuçlarınolduğuçalışmalardabu-
lunmaktadır.BunlardanbrTümervedğerler(2008)tarafındanyapılan
çalışmadakadınöğrenclernçevrmçsınavayönelktutumlarınınerkek
öğrenclerdendahayüksekolduğusonucudur.
Çalışmada yaş değşken bakımından çevrmç sınava yönelk al-
gıyabakıldığında 18-19yaşındakünversteöğrenclernnve20yaşve
üzeröğrenclernçevrmçsınavayönelk algılarında anlamlıfarklılık
görülmedğ sonucuna ulaşılmıştır. Benzer şeklde Dermo (2009) tara-
fındanyapılançalışmasonucundadagençveyaşlıgruptaköğrenclern
e-değerlendrmeyeyönelkalgılarındaanlamlıbrfarklılıkbulunmadığı
sonucubuçalışmanınbulgularınıdesteklerntelktedr.Yaşdeğşkenba-
kımındançevrmçsınavayönelkalgıvetutumunncelendğçokfazla
çalışmaolmamasınakarşın,sınıfdüzeybakımındanyürütülençalışma-
lardabenzerşekldesınıfdüzeynnbrfarklılıkoluşturmadığıancaküst
sınıftaokuyanlarınonlnedeğerlendrmeyeyönelkdahapoztfoldukları
gözlenmştr(Leeetal.,2012;Bennett,2015;Başaranetal.,2017).
Farklı bölümlerde okuyan öğretmen adaylarının çevrmç sınava
yönelk algıdüzeylerne bakıldığındabuçalışmadaanlamlıbrfarklılık
bulunmamıştır.Alanyazındabubulguyudesteklerbrsonucarastlanma-
mıştır. Dğer taraftan Karahoca ve dğerler (2009) tarafından yapılan
çalışmada,İnşaatMühendslğveBlşmTeknolojlerbölümüöğrenc-
lernnçevrmçsınavayönelktutumlarındaanlamlıderecedefarklılık
bulunduğu, Blşm Teknolojler bölümü öğrenclernn çevrmç sınav
konusundamemnunyetfaktörü bakımından nşaatmühendslğöğren-
clernegöredahaolumluolduklarısonucunaulaşılmıştır.Yapılanbrd-
ğerçalışmadabaşarıdurumlarıvetutumncelenmşvefarklıbölümlerde
okuyanünversteöğrenclernnonlnesınavlardabaşarıpuanlarınınve
tutumlarınındeğştğsonucunaulaşılmıştır(Adanır vedğerler,2020).
ÇevrmçsınavdaenyüksekbaşarıpuanınasahpolanöğrenclernBl-
gsayarMühendslğbölümüöğrenclerolduğu,endüşükbaşarıpuanla-
rınınseMatematkbölümüöğrenclerneatolduğusonucunavarılmıştır.
Buradan da yola çıkarak bölümlern çevrmç sınava yönelk tutum ve

GamzeYetgin,AdnanSemenderoğlu,KürşatArslan380
.
başar ıda etkl olmasının öğrenclern blgsayar kullanma becerler le
alakalıolableceğsonucunavarılmıştır.
Çevrmç sınav deneym faktörüne göre algılarına bakıldığında
dahaönceonlnesınavdeneymolanöğretmenadaylarınınonlnesınav
deneym olmayan öğretmen adaylarına göre algılarında anlamlı farklı-
lıkbulunamamıştır.Ancakortalamalarabakıldığındamnmumdüzeyde
de olsa çevrmç sınav deneym olan öğrenclern çevrmç sınav de-
neymolmayanöğrencleregöreolumluolduklarısonucunaulaşılmıştır.
ÇğdemveTan(2014)tarafındanyapılançalışmadaMatematkdersnde
steğe bağlı çevrmç kısa sınav uygulanması hakkında öğrenc görüş-
leradlıçalışmadaçevrmçsınavdeneymolanöğrenclernçevrmç
sınav deneym olmayan öğrenclere göre çevrmç sınavlar konusunda
dahaolumlugörüşesahpolduklarısonucunaulaşılmıştır.Ayrıcaevnde
blgsayarı olan öğrenclern evnde blgsayarı bulunmayan öğrenclere
göre(ÇğdemveTan,2014)veonlnesınavsayısınınfazlaolanlarınol-
mayanlaragöre(Maurer2006;Maurer& Longfeld,2015) dahaolumlu
tutumsergledklerbelrlenmştr.
Sonolarakbuçalışmada,çevrmçsınavdakullanılanaracayönelkal-
gılarıncelenmşveblgsayardasınavagrenöğrenclerletelefonlesınava
grenöğrenclernalgılarıarasındaanlamlıfarklılıkbulunmamıştır.Ancak
ortalamalarabakıldığındablgsayarlesınavagrenöğrenclernalgılarının
mnmumdüzeydedealsadahaolumluolduğusaptanmıştır.Telefontabanlı
sınavkonusundaçalışmalargöreceyenolmasınakarşın,Qomaryahvedğ.
(2020)tarafındanyürütülenbrçalışmada,ünversteöğrenclernntelefon
ledeğerlendrmeyetklvefaydalıbulduğu,özellklebuçalışmanınntel
bulgularıylaparalelşekldebuyöntemnçağınbrgerekllğolduğunube-
lrtmşlerdr.AyrıcaNkouveEconomdes(2013)öğrenclernfarklımod-
lardasınavbaşarılarınıncelemşvetelefontabanlısınavolanöğrenclern
dahabaşarılıolduklarıveolumlututumsergledklernbelrlemştr.
Sonuçolarak,eldeedlenncelbulgularışığındaöğretmenadayları-
nın onlne sınavlarayönelkalgılarınınölçekortalamasınınüzerndeve
poztfolduğubelrlenmştr.Onlnetestnalanyazındasıklıkladeğnlen
ve bu çalışma sonucu öğrencler tarafından da savunulan anında dönüt
alma, sınavsonrasıdoğruveyanlışcevaplarıgöreblme, hızlıvekulla-
nışlıolmasıgbavantajları,öğretmenadaylarınınbutestyöntemnekarşı
olumlugörüşesahpolmalarınabrnedenolarakgösterleblr.Dğerta-
raftan, özellkle öğrenclern sahp olduğu djtal yeterllkler ve ortaya
çıkablecekteknksorunlarbakımındanonlnetesteyönelkolumsuzbak-
tıklarıçalışmasonucueldeedlenbrdğerçıkarımdır.
Araştırmadaneldeedlenbulgularvesonuçlardoğrultusundaaşağı-
dakönerlerverleblr;

.
381
EğitimdeGüncelAraştırmalar
• Buçalışmadafarklıbölümlerdenöğretmenadaylarının(Sınıföğ-
retmenlğ,Okulöncesöğretmenlğ,Matematköğretmenlğ,Fzköğ-
retmenlğveSosyalBlglerÖğretmenlğ)çevrmçsınavayönelkalgı-
larındastatstkselolarakfarkçıkmamıştır.Yapılacakolançalışmalarda
farklıbölümlerden (BlşmTeknolojler,Müzk, FenBlgs,…)öğret-
menadaylarınınçevrmçsınavayönelkalgıvetutumlarınceleneblr.
• Bu çalışmada çevrmç sınava yönelk algı, çevrmç sınavda
kullanılanaraç(telefon,tablet,blgsayar)değşkenaçısındanncelenmş
olupstatstkselolarakfarkbulunmamıştır.Ancaklteratürdebukonuda
çokfazlaçalışmayaulaşılmaması,günümüzdekullanımınınyaygınlaştığı
vedahadayaygınlaşacağıblnençevrmçsınavlarkonusundaeksklk
olduğunudüşündürmektedr.Çevrmçsınavdakullanılanaraçdeğşken
lelglçalışmalaryapılablr.
Öğretmenadaylarınınçevrmçsınavayönelkalgılarınabakılması-
nınyanısırasınavıgerçekleştrenöğretmenveakademsyenlerntutumve
görüşlerlelglçalışmalardayapılablr.

GamzeYetgin,AdnanSemenderoğlu,KürşatArslan382
.
5. REFERENCES
Adanır, G. A.,Akmatbekova, A., & Muhametjanova, G. (2020). Longtudnal
study of Kyrgyz students’ general physcs course performance n pa-
per-basedversusonlne–basedtests.EducatonandInformatonTechno-
loges,25(5),4197-4210.
Alonso-Daz, L., & Yuste-Tosna, R. (2015). Constructng a grounded theory
of e-Learnng assessment. Journal of Educatonal Computng Resea rch,
53(3),315–344.
Balta, Y., & Türel, Y. K. (2013). Çevrmç uzaktan eğtmde kull anılan farklı
ölçme değerlendrme yaklaşımlarına lşkn br nceleme. Turksh Stu-
des-InternatonalPerodcal ForTheLanguages, Lterature andHstory
ofTurkshorTurkc,8(3),37-45.
Başaran,B.,Yalman,M.,&Erkan,S.(2017).EvaluatonofStudents’Atttudes
towardse-ExamsandUseofTechnologynTheology DstanceUnderg-
raduateEducatonPrograms.HttÜnverstesİlahyatFakültesDergs,
16(31),277-299.
Başol,G.,KocadağÜnver,T.,&Çğdem,H.(2017).Ölçmedeğerlendrmeder-
sndee-sınavuygulanmasınalşknöğrencgörüşler.Uluslararası Türk
EğtmBlmlerDergs,2017(8),111-128.
Bayrak,F.,&Yurdugül,H.(2015).E-değerlendrmevee-dönüt.
Bennett, R. E. (2015). The changng nature of educatonal assessment. Re-
vew of Research n Educaton, 39(1), 370–407. https://do. or-
g/10.3102/0091732X14554179.
Bozkurt,A.,&Uçar,H.(2018).E-Öğrenmevee-sınavlar:Çevrmçölçmede-
ğerlendrmesüreçlerndekmlkdoğrulamayöntemlernelşknöğrenen
görüşlernn ncel enmes. Mersn Ünverstes Eğtm Fakültes Dergs,
14(2),745-755.
Büyüköztürk,Ş.,KılıçÇakmak,E.,Akgün,Ö.E.,Karadenz,Ş.,&Demrel,F.
(2014).BlmselAraştırmaYöntemler.Ankara:PegemAkadem.
Cabı,E.(2016).TheperceptonofstudentsonE-AssessmentnDstanceEdu-
caton.JournalofHgherEducaton&Scence[YükseköğretmveBlm
Dergs],6(1),94–101.https://do.org/10.5961/jhes.2016.146.
Casey,D.M.(2008).Thehstorcaldevelopmentofdstanceeducatonthrough
technology.TechTrends,52(2),45-51.
Cevahr,E.(2020).SPSSleNcelVerAnalzRehber.Kbele.
Challs,D.(2007). Commttngto qualtylearnngthroughadaptveonlneas-
sessment.Assessment&EvaluatonnHgherEducaton,30(5),519-527.
Conole,G.,&Warburton,B.(2005).Arevewofcomputer-assstedassessment.
ALT-J,13(1),17-31.

.
383
EğitimdeGüncelAraştırmalar
Csapo,B.,Anley,J.,Bennett,R.E.,Latour,T.,&Law,N.(2012).Technologcal
ssuesforcomputer-basedassessment.Assessmentandteachng of21st
centurysklls,143-230.
Çallı,İ.,TorkulO.veTaşbaşıN.(2003).İnternetdesteklöğretmdekullanılmak
üzereweberşmlvertabanıyönetmsstemyleölçmevedeğerlendrme
sstemtasarımı.TheTurkshOnlneJournalOfEducatonalTechnology
–Tojet,2(3),108-115.
Çğdem, H.,&Tan,Ş. (2014). Matematk dersnde steğe bağlıçevrmç kısa
sınavuygulanmasıhakkındaöğrencgörüşler.BlgsayarveEğtmAraş-
tırmalarıDergs,2(4),51-73.
Debuse, J.C., &Lawley,M. (2014).Benefts anddrawbacks ofcomputer‐ba-
sedassessmentandfeedbacksystems:Studentandeducatorperspectves.
Brtsh Journal of Educatonal Technology, 47(2), 294-301. https://do.
org/10.1111/bjet.12232
Dommeyer*,C.J.,Baum,P.,Hanna,R.W.,&Chapman,K.S.(2004).Gatherng
facultyteachngevaluatonsbyn‐classand onlnesurveys:ther eects
on response rates an d evaluatons. Assessment & Evaluaton n Hgher
Educaton,29(5),611-623.
Gül,E.(2012).Onlnedeğerlendrmegüvenlrmdr?.EducatonScences,7(1),
281-287.
Güner,H., Çeleb, N., Kaya,G.T.,&Korumaz, M.(2014).Neolberal eğtm
poltkaları ve eğtmde fırsat eştlğ bağlamında uluslararası sınavların
(PISA,TIMSSvePIRLS)analz.JournalofHstoryCultureandArtRe-
search,3(3),33-75.
Güneş,E.,veYalın,H.İ.(2012).Çevrmçöğrenmeortamlarındaöğrenclern
düşünmestllernegöredüzenlenmş farklıetkleşmtasarımlarının aka-
demkbaşarıvegüdülenmeyeetks.MustafaKemalÜnverstesSosyal
BlmlerEnsttüsüDergs,14(39),275-299.
Helman,J.VeMatsuzak,T.(2009).Empowernglearnersandnstructorsthrou-
ghonlneclassevaluatons.1-8.
Homan,K.M.(2003).Onlnecourseevaluatonandreportngnhghereduca-
ton.InT.D.Johnson&D.L.Sorenson(eds),Newdrectonsforteachng
andlearnng(Vol.96,pp.25–29).SanFrancsco:Jossey-Bass.
Ilgaz,H.,&Adanır,G.A. (2020).Provdngonlneexamsforonlne learners:
Doestreallymatterforthem?.EducatonandInformatonTechnologes,
25(2),1255-1269.
Işık,M.,&Yağcı,M.(2011).E-öğrenmeteknklerleörgüneğtmndesteklen-
mes.In5thInternatonalComputer&InstructonalTechnologesSympo-
sum,,FıratUnversty,Elazığ-Turkey.

GamzeYetgin,AdnanSemenderoğlu,KürşatArslan384
.
James, R. (2016). Tertary student atttudes to nvglated, onlne summatve
examnatons.InternatonalJournalofEducatonalTechnologynHgher
Educaton,13,19.
Karadağ, N. (2014). Açık ve uzaktan eğtmde ölçme ve değerlendrme: mega
ünverstelerdek uygulamalar. Yayımlanmamış Doktora Tez. Anadolu
ÜnverstesSosyalBlmlerEnsttüsü,Eskşehr.
Karakaya,Z.(2001). Developmentand Implementaton ofOn-lneExam fora
ProgrammngLanguageCourse.MasterThesssubmttedtoTheGraduate
SchoolofNaturalandAppledScencesofMETU.
Kartal,G.,&Terzyan,T.(2016).Developmentandevaluatonofgame-lkepho-
nologcalawarenesssoftwareforkndergarteners.JournalofEducatonal
ComputngResearch,53(4),519–539.
Kırmacı,Ö.,&Şahnİzmrl,Ö.(2017).KtapOkumaEtknlklernnÇevrmç
TakpveDeğerlendrlmesSstemnnKullanılablrlğneİlşknPaydaş-
larınGörüşler.IlkogretmOnlne,16(2).
Lee,LM,Nagel,RW,&Gould,DJ(2012).Theeducatonalvalueofonlnemas-
tery quzzes n a human anatomy course for frst-year dental students.
Journalofdentaleducaton,76(9),1195-1199.
Ln,S.S.J.,Lu,E.Z.,&Yuan,S.M.(2001).Web-basedpeerassessment:feed-
backforstudentswthvarousthnkng-styles.JournalofComputerAsss-
tedLearnng,17(4),420-432.
Marrott,P.,&Teoh,L.(2019).Computer-basedassessmentandfeedback:Best
PractceGudelnes.TheHgherEducatonAcademy.Retreved,20.
Mau,R.R.,&Opengart,R.(2012).Comparngratngs:In-class(paper)vs.out
ofclass(onlne)studentevaluatons.HgherEducatonStudes,2(3),55.
Maurer,T.W.(2006).Dalyonlneextracredtquzzesandexamperformance.
JournalofTeachngnMarrage&Famly,6,227e238.
Maurer,T.W.,&Longfeld,J.(2015).Usngreadnggudesandon-lnequzzes
tomprovereadngcomplanceandquzscores.InternatonalJournalfor
theScholarshpofTeachngandLearnng,9(1),1e22
Nkou,S.,&Economdes,A.A.(2013).Studentachevementnpaper,computer/
webandmoblebasedassessment.
Özarslan,M.,Kubat,B.,&Bay,Ö.F.(2007).UzaktaneğtmçnEntegreOfs
Ders’nn Web tabanlı çerğnn gelştrlmes ve üretlmes. Akademk
Blşm’07,31.
Özbay, Ö. (2015). Dünyada ve Türkye’de uzaktan eğtmn güncel durumu.
Uluslararası Eğtm BlmlerDergs (INESJOURNAL), 2(5),376-394.
https://do.org/10.16991/nesjournal.174
Qomaryah,N.,Prodjosantoso,A.K.,Romadhon,M.I.,Styawan,A.,Zarkasy,
C.S.,&Paembonan,T.L.(2020, January).AMoble-basedAssessment
nChemstry:IndonesanPupls’Percepton.InProceedngsofthe2020

.
385
EğitimdeGüncelAraştırmalar
11th Internatonal Conference on E-Educaton, E-Busness, E-Manage-
ment,andE-Learnng(pp.195-198).
Robles,M.,&Braathen,S.(2002).Onlneassessmenttechnques.DeltaPEps-
lonJournal,44(1),39-49.
Savran,N.Z.(2004).Pısa-projes’nntürkeğtmsstemaçısındandeğerlendrl-
mes.TürkEğtmBlmlerDergs,2(4),397-412.
Scalse,K.,& Gord,B. (2006).Computer-basedassessmentne-learnng:A
frameworkforconstructng”ntermedateconstrant”questonsandtasks
fortechnologyplatforms.TheJournalof Technology,Learnng andAs-
sessment,4(6).
Sırakaya,M.,AlsancakSırakaya,D.,&KılıçÇakmak,E.(2015).Investıgatıon
ofthelevelofdıstanceeducatıonstudents’attıtudetowardsonlıneexam.
KastamonuEducatonJournal,23(1),87-104.
Stödberg,U.(2012).Aresearchrevewofe-assessment.Assessment&Evaluat-
onnHgherEducaton,37(5),591–604.
Terzs, V., & Economdes, A.A. (2011). Compu ter based assessment: Gender
derencesnperceptonsandacceptance.Computersnhumanbehavor,
27(6),2108-2122.
Thelwall, M.(2000).Computer-based assessment: aversatle educatonaltool.
Computers&Educaton,34(1),37-49.
Wrth,J.veKleme,E.(2003).Problem çözmeyeterllğnnblgsayartemell
değerlendrmes.EğtmdeDeğerlendrme:İlkeler,PoltkaveUygulama
,10(3),329-345.
Yılmaz,Ö.(2016).ÇevrmçSınavGörüşAnket.e-KafkasEğtmAraştırmaları
Dergs,3(3),26-33.