Inleiding Deze bijdrage inventariseert wat de belangrijkste verschuivingen zijn geweest in het inspectiewezen afgelopen jaren. Hierbij beperken we ons tot de diensten op federaal niveau. Er dient aangestipt dat dit niet betekent dat er geen inspecties bestaan op regionaal, provinciaal of stedelijk niveau, integendeel. Maar realisme gebiedt ons onszelf deze beperking op te leggen binnen het bestek
... [Show full abstract] van deze bijdrage. We beklemtonen de grote, robuuste inspectiediensten en stippen kort de kleinere aan. Uitgangspunt hierbij is de inventarisatie die in 2002 door de Onderzoeksgroep Sociale Veiligheidsanalyse werd gemaakt (De Keulenaer et al., 2002). Het Comité P kwam hierop terug in 2006 2 en besloot toen in haar jaarverslag dat zij als toezichtsorgaan van politie eveneens bevoegd was om de controle op de inspectiediensten te voeren (Ponsaers, 2003). In deze bijdrage kijken we vooral naar de bevoegdheden waarover de diverse inspectiediensten beschikken en vergelijken deze met deze van de geïntegreerde politie. Beide soorten van diensten zijn gelijkend omdat ze processen-verbaal kunnen opmaken, maar voor het overige zijn er nogal wat opvallende verschillen. Bijzondere Inspecties en het Bijzonder Strafrecht In België bestaat het strafrecht uit het geheel van rechtsregels waardoor bepaalde handelingen strafbaar worden gesteld (materieel strafrecht), met aanvullend de procedureregels volgens dewelke het materieel strafrecht wordt toegepast (formeel strafrecht). Het materieel strafrecht omvat het Strafwetboek van 5 oktober 1867, ook wel het commune strafrecht genoemd 3 , samengebracht in één codex. Daarnaast bevat bestaat het materieel strafrecht ook uit allerlei bijzondere strafwetten. In feite bestaat het bijzonder strafrecht uit alle rechtstakken die strafbepalingen bevatten. Veel van de bijzondere strafwetten zijn niet gecodificeerd en geharmoniseerd. Ze liggen verspreid over een lappendeken van allerhande wetten die betrekking hebben op allerhande levensdomeinen (fiscaliteit, sociaal en arbeidsrecht, leefmilieu, e.d.m.) (De Baets et al., 2003). Hierbij mag niet worden vergeten dat de bijzondere strafwetgeving een levende materie is. Nieuwe bijzondere strafwetten worden opgesteld, oude worden opgegeven of gewijzigd. Het veranderlijk karakter van het bijzonder strafrecht brengt met zich mee dat ook de bijzondere inspectiediensten vaak veranderingen ondergaan. Bovendien kunnen, al dan niet ingegeven door politieke motieven, verschuivingen of de reorganisatie van bevoegde FOD's met zich meebrengen. Ook de regionalisering van bepaalde materies brachten ondermeer belangrijke wijzigingen in het inspectiewezen teweeg. Daar waar dit het geval is zullen we dat in navolgende tekst weergeven (Ponsaers, 2015). 1 Professor dr. emeritus Universiteit Gent. 2 Zie: http://www.comitep.be/2006/nl/2006nl.htm#_Toc187562238, laatste geconsulteerd op 7-10-2015. 3 Onder het commune strafrecht wordt het zogenaamde klassieke strafrecht verstaan. Diefstal, oplichting, verduistering, mishandeling en zedendelicten zijn voorbeelden van strafbare feiten die vallen binnen het commune strafrecht.