Content uploaded by Peter van Lunteren
Author content
All content in this area was uploaded by Peter van Lunteren on Aug 15, 2022
Content may be subject to copyright.
Werk in uitvoering
Tekst: Peter van Lunteren, Gerlof Ho efsloot,
Jeroen Brandjes & Lotte Lit tooij
I
n de periode van april tot oktober 2021
plaatste Bureau Waardenburg in opdracht van
Rijkswaterstaat AudioMoths bij de N35 tussen
Nijverdal en Wierden. Een AudioMoth is een
kleine full-spectrum akoestische logger, die
geluid opneemt van hoorbare frequenties tot
ultrasone frequenties. Het onderzoek diende het
doel om vliegroutes van vleermuizen in kaart te
brengen en het eect van een geplande natuur-
maatregel – het aanleggen van een oversteek-
plaats in de vorm van een vleermuisportaal – te
kunnen evalueren.
In totaal plaatsten wij op vijf meetlocaties in bomen
AudioMoths 1. Om de vliegrichting van passerende
vleermuizen te kunnen bepalen, hebben we per
locatie steeds twee AudioMoths geplaats met
daartussen 40 m afstand ( 2). Zodoende wordt een
langsvliegende vleermuis eerst geregistreerd door
de ene AudioMoth en vervolgens door de andere.
Waarnemingen van dezelfde soort met een verschil
van 5 tot 10 seconden in opname tijd hebben we als
één passage geteld.
Resultaten
Met de tien AudioMoths op vijf locaties hebben we
600 GB aan geluidsopnames verzameld. Het
softwareprogramma Kaleidoscope (Wildlife
Acoustics) haalde hier bijna 70.000 passerende
vleermuizen uit. Met behulp van het softwarepro-
gramma BatScope (WSL) hebben we de determina-
ties van de vleermuisgeluiden gecontroleerd. De
data verschaen inzicht in het aantal individuen per
soort, nachtritmes en seizoenspatronen .
Voor zover bekend is dit het eerste grote onder-
zoek naar vliegroutes van vleermuizen in Neder-
land, waarbij gebruik is gemaakt van AudioMoths.
Het gebruik van deze automatische detectoren
kent enkele voordelen. Ten eerste is de appara-
tuur in vergelijking met andere akoestische
loggers, zoals BatLoggers en AnaBats, goedko-
per (ca. €60,- tegen €1.500,- of meer). Ten
tweede hebben de AudioMoths een lange
batterijduur, met een minimum van tien dagen.
Verder is de AudioMoth gemakkelijk te plaatsen
en is hij minder diefstalgevoelig dan alternatie-
ven, omdat hij kleiner is, minder opvalt en minder
waard is. Tenslotte bestaat de output uit gene-
rieke (raw) bestanden, waardoor de data gemak-
kelijk met software kunnen worden uitgelezen
en geanalyseerd.
De detectiegevoeligheid van de door ons
gebruikte apparatuur nam na een aantal maan-
den af. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat er
vocht in de microfoon terecht is gekomen. Voor
vervolgonderzoek raden we dan ook aan om
andere waterdichte omhulsels te testen. Let
hierbij op de invloed van het omhulsel op de
gevoeligheid van de meetapparatuur. Een
alternatief is een dubbele set AudioMoths.
Vervang dan bij elk bezoek de AudioMoths, om de
functionaliteit van de AudioMoths tussendoor te
testen voor hergebruik.
Tijdens dit onderzoek hebben we de validiteit van
de AudioMoths niet getoetst. Hebben ze alle voor-
bijvliegende vleermuizen geregistreerd, of
werden er ook passerende dieren gemist? In een
vervolgonderzoek zou die validiteit onderzocht
kunnen worden door naast de AudioMoths ook
andere automatische loggers te plaatsen, of een
vleermuisonderzoeker met bat detector of
warmtebeeldcamera in te zetten, en deze data te
vergelijken met de opnames van de AudioMoths.
Die veldwaarnemingen kunnen dan ook worden
gebruikt om de betrouwbaarheid van de vliegrich-
tinganalyse te valideren.
Vleermuisroutes
onderzoeken
op de automatische
piloot
1 Audiomoth met
temperatuu rlogger in b erk.
(Foto: Peter van Lunteren)
2 Grasche weergave van
de meetopstelling.
Peter van Lunteren
Gerlof Hoefsloot
Jeroen Brandjes
Lotte Littooij
Bureau Waard enburg
p.van.lunteren@buwa.nl
2
1
juli 2022 | De Levende Natuur 125