Türkiye’ de Kurulan Bal Ormanlarının Bugünü, Geleceği ve Kırsal Kalkınmaya Etkisi

Abstract

Arıcılık önemli bir yetiştiricilik faaliyeti olup, arı ürünleri dengeli ve sağlıklı insan beslenmesi açısından
değerli bir gıda maddesi grubudur. Bunun yanı sıra arılar bitkilerde sağladığı tozlaşma ile de doğal denge
ve tarımsal üretimde hayati öneme sahip bulunmaktadırlar. Arıcılık gelişmekte olan ülkelerde kırsal
nüfusa istihdam, gelir ve sağlıklı beslenme olanağı sağlamaktadır. Tüm bu özellikleriyle arıcılık tarımsal
faaliyetler içinde ayrıcalıklı bir konumdadır. Türkiye dünya bal üretiminde önemli bir yere sahiptir ve
dünya bal üretiminde Çin’den sonra ikinci sırada yer almaktadır. Günümüzde aşırı kentleşme ile azalan
yeşil alanlar arasındaki dengenin kurulması ve doğru yeşil alan planlaması önemli çevresel sorunlardan
birisidir. Kentlerin potansiyellerinin korunup planlanabilmesi için sürdürülebilir yaklaşımlar
gerçekleştirilmektedir. Ormanlar ise bu planlamanın en önemli parçasıdır. “Bal ormanları” ise, ekonomik,
ekolojik ve aynı zamanda estetik değeri olan ormanlar arasındadır. Bu çalışmada, ülkemiz arıcılığının
desteklenmesi, organik bal ve arı ürünleri üretiminin yaygınlaştırılması ve gıda güvenliğinin sağlanması
amacıyla 2013 yılında Bal Ormanı Eylem Planı hayata geçirilen Bal Ormanları hakkında değerlendirmeler
yapılmıştır. Bu bilgiler TÜİK verilerinden, OGM tarafından yayımlanan 2019 yılı istatistik verilerinden
ve Bal Ormanı Eylem Planları’ ndan elde edilmiştir. Bu verilere göre en çok bal ormanı kurulan il Mersin
(30 adet) olurken, diğer iller sırasıyla Antalya (14 adet), İzmir (14 adet), Adana (12 adet) ve Kütahya (12
adet) dır. Yapılan çalışmalar neticesinde 67.161 hektar ormanlık alanda 502 adet bal ormanı kurularak
ülke ekonomisine yıllık 200 milyon TL katkı sağlanmıştır. 2021 yılı içeresinde 1.680 hektar alanda 56
adet bal ormanı kurulması hedeflenmektedir. Tesis edilen Bal Ormanları’ na orman ekosisteminin
gereksinimleri ve biyolojik çeşitliliğe katkı sağlayacak, arıcılık faaliyetlerini ve bal üretimini
destekleyecek nektarlı türlerin (arı otu, lavanta, püren, kekik vb. gibi) ekim ve dikimi yapılmaktadır.
Ülkemizde ticarete konu olan bal üretimi yıllık ortalama 110 bin ton civarındadır, bunun 80 bin ton çiçek
balı ve 30 bin tonu basralı Kızılçam ormanlarından üretilen çam balıdır. Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez
Birliği verilerine 150 bin hanenin katıldığı ülkemiz bal üretiminin ham piyasa değeri 450 milyon dolar
civarındadır.

Full text

JULY 5-7 2021
GUMUŞHANE UNIVERSITY
GUMUŞHANE – TURKEY
FULL TEXTS BOOK
Organising Comittee
Prof. Dr. Halil İbrahim ZEYBEK Rector of Gümüşhane University (Honorary President of Organising Comittee)
Prof. Dr. Salim Serkan NAS Gümüşhane University (Head of Organising Comittee)
Prof.Dr. Abdurrahman DOKUZ
Prof.Dr. Mehmet MERDAN
Prof.Dr. Nafız MADEN
Prof.Dr. Necati ÇELİK
Prof.Dr. Tufan ÇAKIR
Assoc. Prof. Dr. Abdullatif ÇALIŞKAN
Assoc. Prof. Dr. Bilge BAHAR
Assoc. Prof. Dr. Cem YÜCEL
Assoc. Prof. Dr. Demet İSKENDEROĞLU
Assoc. Prof. Dr. Ebru Emine ŞÜKÜROĞLU
Assoc. Prof. Dr. Ertekin ÖZTEKİN
Assoc. Prof. Dr. Fatih DÖNER
Assoc. Prof. Dr. Harun GÜNEY
Assoc. Prof. Dr. Mustafa Engin BAŞOĞLU
Assoc. Prof. Dr. Zeynep BAŞKAN TAKAOĞLU
Asst. Prof. Dr.Gökhan KÜLEKÇİ
Asst. Prof. Dr.ibrahim DÜZGÜN
Asst. Prof. Dr.Mehmet Ali GÜCER
Asst. Prof. Dr.Mehmet BAŞOĞLU
Asst. Prof. Dr. Oğuz Yunus SARIBIYIK
Asst. Prof. Dr.Özkan BİNGÖL
Asst. Prof. Dr.Rahim ŞİBİL
Asst. Prof. Dr.Recep ÇAKMAK
Asst. Prof. Dr.Selim KAYA
Asst. Prof. Dr. Tuba ACET
Dr. Serdar KESKİN
Dr. Berna GENÇ
Dr. Gülten AKTAŞ
Dr. Halil ANAÇ
Dr. Halil İbrahim ODABAŞ
Dr. Hasan EKER
Dr. Şeyda Merve KARATAŞ
Dr. Yusuf KAYA
Res. Asst. Burhan Baha BİLGİLİOĞLU
Res. Asst. Ahmet Dündar ŞEN
Res. Asst. Ahmet YAVUZDOĞAN
Res. Asst. Arda AKDOĞAN
Res. Asst. Betül KOŞMAZ
Res. Asst. Büşra KÜÇÜKUĞURLU
Res. Asst. Dursun EKMEKCİ
Res. Asst. Fatih ŞENASLAN
Res. Asst. Halil İbrahim YÜKSEK
Res. Asst. Hülya YILMAZ
Res. Asst. İlker ERKAN
Res. Asst. Kadir SÜNNETÇİ
Res. Asst. Kaşif Furkan ÖZTÜRK
Res. Asst. Mehmet GÜVERCİN
Res. Asst. Muharrem TAŞDEMİR
Res. Asst. Murat ŞAN
Res. Asst. Ömer KARPUZ
Res. Asst. Özge KARAASLAN
Res. Asst. Özhan BİNGÖL
Res. Asst. Sedanur MARABAOĞLU
Res. Asst. Yasemin BEKER
Res. Asst. Nagihan ŞAHİN
INTERNATIONAL ONLINE CONFERENCES ON
ENGINEERING AND NATURAL SCIENCES
(IOCENS’21)

3
Scientific Comittee
Architecture Scientific Committee
Aylin ARAS Bursa Technical University
Funda KURAK AÇICI Karadeniz Technical University
MURAT ÇAĞLAR BAYDOĞAN Erciyes University
Özge İSLAMOĞLU Karadeniz Technical University
Şengül YALÇINKAYA Karadeniz Technical University
Civil Engineering Scientific Committee
Abdulkadir Cüneyt AYDIN Atatürk University
Adem AKPINAR Bursa Uludağ University
Adem BAYRAM Karadeniz Technical University
Adem DOĞANGÜN Bursa Uludağ University
Ahmet Can ALTUNIŞIK Karadeniz Technical University
Ahmet Şahin ZAİMOĞLU Atatürk University
Ahmet TORTUM Atatürk University
Alper POLAT Munzur University
Ankit GUPTA Indian Institute of Technology
Ayşe DALOĞLU Karadeniz Technical University
Ayşegül Güneş SEFEROĞLU Gümüşhane University
Bahadır YILMAZ Bursa Technical University
Barış SEVİM Yıldız Technical University
Berivan Yılmazer POLAT Munzur University
Burak Kaan CIRPICI Erzurum Technical University
Cahit GÜRER Afyon Kocatepe University
Egemen ARAS Bursa Technical University
Emine ÇORUH Gümüşhane University
Emre ÖZYURT Gümüşhane University
Ertekin ÖZTEKİN Gümüşhane University
Fatih YILMAZ Bayburt University
Gökhan DEMİR Samsun Ondokuzmayıs University
Hacı Süleyman GÖKÇE Bayburt University
İbrahim AYDOĞDU Akdeniz University
İlker TEKİN Karabük University
Iman Hajirasouliha University of Sheffield
Jungyeol HONG The University of Seoul
Korhan ÖZGAN Karadeniz Technical University
Mehmet Tevfik SEFEROĞLU Gümüşhane University
Metin HÜSEM Karadeniz Technical University
Metin İPEK Sakarya University
Metin Mutlu AYDIN Samsun Ondokuzmayıs University
Muhammet Vefa AKPINAR Karadeniz TechnicalUniversity
Muhittin TURAN Bayburt University
Murat KANKAL Bursa Uludağ University
Murat TÜRKÖZ Eskişehir Osmangazi University
Murat YAYLACI Recep Tayyip Erdoğan University
Mustafa ÇULLU Gümüşhane University
Mustafa KARAŞAHİN İstanbul Gelişim University
Onur ARAZ Gümüşhane University
Osman KARA Gümüşhane University
Ömer YÜKSEK Karadeniz Technical University
Özlem ÇAVDAR Gümüşhane University
Rahim ŞİBİL Gümüşhane University
Ramazan LİVAOĞLU Bursa Uludağ University
Salim Serkan NAS Gümüşhane University
Selçuk Emre GÖRKEM Erciyes University
Selim PUL Karadeniz Technical University
Serkan SUBAŞI Düzce University
Sreekanta DAS University of Windsor
Şemsettin KILINÇASLAN Süleyman Demirel University
Şenol GÜRSOY Karabük University
Şükrü YETGİN Gümüşhane University
Talat Şükrü ÖZŞAHİN Karadeniz Technical University
Tufan ÇAKIR Gümüşhane University
Tuğçe ANILAN Karadeniz Technical University
Ümit UZMAN Avrasya University
Yetiş Şazi MURAT Pamukkale University
Yong C. WANG University of Manchester
Yusuf AYVAZ Yıldız Technical University
Yusuf KAYA Gümüşhane University
Zekai ANGIN Karadeniz Technical University

4
Electrical and Electronics Engineering Scientific Committee
Abdülvehhab KAZDALOĞLU Kocaeli University
Adel M. SHARAF University of New Brunswick
Ahmet ÇAKANEL Gümüşhane University
Ali Bekir YILDIZ Kocaeli University
Ayşegül UÇAR Fırat University
Bekir ÇAKIR Kocaeli University
Bora ALBOYACI Kocaeli University
Ebru KARAKÖSE Fırat University
Emhemed ELBAKUSH Aldar University
Emre ÖZKOP Karadeniz Technical University
Engin ÖZDEMİR Kocaeli University
Erdinç ŞAHİN Karadeniz Technical University
Ersoy BEŞER Kocaeli University
Esra KANDEMİR BEŞER Kocaeli University
Gökay BAYRAK Bursa Technical University
Gökhan ÇETİN Gümüşhane University
Hacı BODUR Yıldız Technical University
Hacı Mehmet GÜZEY Erzurum Technical University
İbrahim Gürsu TEKDEMİR Bursa Technical University
İlhan BAŞTÜRK Aydın Adnan Menderes University
İsmail Hakkı ALTAŞ Karadeniz Technical University
Kenan YANMAZ Giresun University
Korhan KARAARSLAN Kocaeli University
Mehlika ŞENGÜL KARAARSLAN Kocaeli University
Mehmet Siraç ÖZERDEM Dicle University
Mehmet UÇAR Düzce University
Mehmet Zeki BİLGİN Kocaeli University
Melih KUNCAN Siirt University
Mesut MELEK Gümüşhane University
Muhammed Taha KÖROĞLU Gümüşhane University
Muhsin Tunay GENÇOĞLU Fırat University
Murat ÜNLÜ Kocaeli University
Mustafa Engin BAŞOĞLU Gümüşhane University
Mustafa Ergin ŞAHİN Recep Tayyip Erdoğan University
Mustafa Şinasi AYAS Karadeniz Technical University
Nassim Iqteit Polytechnic University-Palestine
Nuran YÖRÜKEREN Kocaeli University
Nurettin ABUT Kocaeli University
Nurhan GÜNEŞ Gümüşhane University
Oğuzhan ÇAKIR Karadeniz Technical University
Onur Özdal MENGİ Giresun University
Orhan KAPLAN Gazi University
Özlem ÜNVERDİ Yıldız Technical University
Recep ÇAKMAK Gümüşhane University
Serhat DUMAN Bandırma Onyedi Eylül University
Temel KAYIKÇIOĞLU Karadeniz Technical University
Turgay DUMAN Erzurum Technical University
Uğur ARİFOĞLU Sakarya University
Yashar NADERAHMADİAN University of Gulian
Yasin OĞUZ Gümüşhane University
Yusuf SEVİM Karadeniz Technical University
Zehra URAL BAYRAK Fırat University
Energy Systems Engineering Scientific Committee
Burcu SAVAŞKAN Karadeniz Technical University
Cemalettin AYGÜN Karadeniz Technical University
Mehmet BAŞOĞLU Gümüşhane University
Vagif NEVRUZOĞLU Recep Tayyip Erdoğan University
Environmental Engineering Scientific Committee
Adem AKPINAR Bursa Uludağ University
Adem BAYRAM Karadeniz Technical University
Egemen ARAS Bursa Technical University
Eren YILDIZ GEYHAN Maltepe Municipality
Mehmet ÖZ Gümüşhane University
Nihat TURSUN Malatya Turgut Özal University
Rahim ŞİBİL Gümüşhane University
Salim Serkan NAS Gümüşhane University
Selim ŞEN Gümüşhane University

5
Sema ARIMAN Samsun University
Tuğçe ANILAN Karadeniz Technical University
Emine BAŞTÜRK Aksaray University
Food Engineering Scientific Committee
Abdullah KURT Selçuk University
Ahmet AYAR Sakarya University
Ahmed MENEVŞEOĞLU Gümüşhane University
Ali GÖNCÜ Aydın Adnan Menderes University
Ali GÜNDOĞDU Karadeniz Technical University
Bilge BAHAR Gümüşhane University
Bülent ÇETİN Atatürk University
Cemalettin BALTACI Gümüşhane University
Duygu ÖZDEŞ Gümüşhane University
Engin GÜNDOĞDU Gümüşhane University
Fevzi TOPAL Gümüşhane University
Fırat YILMAZ Gümüşhane University
Furkan Türker SARICAOĞLU BursaTechnical University
Gülcan ÖZKAN Süleyman Demirel University
Hacer ÇOKLAR Selçuk University
Halil İbrahim ODABAŞ Gümüşhane University
Hasan YETİM İstanbul Sebahattin Zaim University
Hatice ŞANLIDERE ALOĞLU Kırklareli University
Hilal ÇOLAKOĞLU YENİAY Gümüşhane University
Huri İLYASOĞLU Gümüşhane University
İlkay KOCA Ondokuz Mayıs University
İlkay TÜRKMEN ÖZEN Gümüşhane University
İlyas ATALAR Bolu Abant İzzet Baysal University
Kübra AKTAŞ Karamanoğlu Mehmetbey University
Luis Rodriguez-Saona The Ohio State University
Mehmet Fatih ERTUGAY Erzincan Binali Yıldırım University
Mehmet AKBULUT Selçuk University
Memnune ŞENGÜL Atatürk University
Merve Tuğçe TUNÇ ODABAŞ Gümüşhane University
Mustafa GÜRSES Atatürk University
Mustafa ŞENGÜL Atatürk University
Osman GÜL Kastamonu University
Osman KOLA Adana Alparslan Türkeş Science and Technology University
Osman SAĞDIÇ YıldızTechnical University
Samet ÖZTÜRK Gümüşhane University
Şeyda Merve KARATAŞ Gümüşhane University
Ümmügülsüm ERDOĞAN Bayburt University
Zeynep AKŞİT Erzincan Binali Yıldırım University
Genetics and Bioengineering Scientific Committee
Ahmet ADIGÜZEL Atatürk University
Ahmet MENTEŞE Karadeniz Teknik University
Azer ÖZAD DÜZGÜN Gümüşhane University
Bahadır KOZ Giresun University
Barbaros DİNÇER Recep Tayyip Erdoğan University
Berna GENÇ Gümüşhane University
Emine KEMİKLİOĞLU Manisa Celal Bayar University
Güzide YÜCEBİLGİÇ Çukurova University
İbrahim TURAN Gümüşhane University
Kadriye ÖZCAN Giresun University
Kağan KILINÇ Gümüşhane University
Melda ŞİŞECİOĞLU Atatürk University
Muhammad Amjad Ali University of Agriculture, Faisalabad-Pakistan
Mustafa Özkan BALTACI Atatürk University
Oğuz Yunus SARIBIYIK Gümüşhane University
Orhan DEĞER Karadeniz Teknik University
Ramazan BİLGİN Çukurova University
Selim DEMİR Karadeniz Teknik University
Sema MISIR Cumhuriyet University
Serap YEŞİLKIR BAYDAR İstanbul Gelişim University
Serkan KOLTAŞ Çankırı Karatekin University
Serkan YAMAN Gümüşhane University
Sibel IRMAK University of Nebraska-Lincoln
Şeref AKAY Gümüşhane University
Tuba ACET Gümüşhane University
Yüksel ALİYAZICIOĞLU Karadeniz Teknik University

6
Geological Engineering Scientific Committee
Abdurrahman DOKUZ Gümüşhane University
Ahmet Feyzi BİNGÖL Fırat University
Ahmet GÖKÇE Sivas Cumhuriyet University
Alaaddin VURAL Gümüşhane University
Arzu FIRAT ERSOY Karadeniz Technical University
Ayberk KAYA Recep Tayyip Erdoğan University
Aykut AKGÜN Karadeniz Technical University
Ayşe ORHAN Nevşehir Hacı Bektaş Veli University
Ayşen DAVRAZ Süleyman Demirel University
Cem YÜCEL Gümüşhane Üniversitesi
Ciğdem SAYDAM EKER Gümüşhane University
Dicle BAL AKKAYA Fırat University
Emre AYDINÇAKIR Gümüşhane University
Enver AKARYALI Gümüşhane University
Esra HATİPOĞLU TEMİZEL Karadeniz Technical University
Fatma GÜLTEKİN Karadeniz Technical University
Ferkan SİPAHİ Gümüşhane University
Fin STUART Scottish Universities Environmental Research Centre- United Kingdom
Hakan ERSOY Karadeniz Technical University
Hasan ARMAN United Arab Emirates University
Hulusi KARGI Pamukkale University
Mehmet Ali GÜCER Gümüşhane University
Muazzez ÇELİK KARAKAYA Konya Teknik University
Münür Burhan SADIKLAR Karadeniz Technical University
Necati KARAKAYA Konya Teknik University
Nurullah HANİLÇİ İstanbul University
Okay ÇİMEN Munzur University
Orhan KARSLI Recep Tayyip Erdoğan University
Raif KANDEMİR Recep Tayyip Erdoğan University
Robert Moritz University of Geneva- Switzerland
Selçuk ALEMDAĞ Gümüşhane University
Serhat DAĞ Gümüşhane University
Serdar KESKİN General Directorate of Mineral Research and Exploration (MTA)
Yılmaz DEMİR Recep Tayyip Erdoğan University
Yusuf Kaan KADIOĞLU Ankara University
Zafer ASLAN Balıkesir University
Geomatıcs Engıneerıng Scientific Committee
Adalet DERVİŞOĞLU Istanbul Technical University
Aziz ŞİŞMAN Ondokuz Mayıs University
Bahadır ÇELİK Osmaniye Ata Korkut University
Emine TANIR Karadeniz Technical University
Fatih DÖNER Gümüşhane University
Fevzi KARSLI Karadeniz Technical University
Fulya Başak SARIYILMAZ Gümüşhane University
Gülten KARA Karadeniz Technical University
Gordana JOVANOVSKA KAPLAN Eskişehir Technical University
Hasan Tahsin BOSTANCI Gümüşhane University
Hatice ÇATAL REİS Gümüşhane University
Hediye ERDOĞAN Aksaray University
İbrahim TİRYAKİOĞLU Afyon Kocatepe University
Kemal ÇELİK Gümüşhane University
Kourosh Khoshelham University of Melbourne
Nizar POLAT Harran University
Murat UYSAL Afyon Kocatepe University
Mustafa ÜSTÜNER Artvin Çoruh University
Mustafa ZEYBEK Artvin Çoruh University
Oğuz GÜNGÖR Karadeniz Technical University
Osman KIRTILOĞLU University of Georgia
Osman ORHAN Mersin University
Önder GÜRSOY Cumhuriyet University
Ramazan Alpay ABBAK Konya Technical University
Resul ÇÖMERT Gümüşhane University
Sefa YALVAÇ Gümüşhane University
Serkan DOĞANALP Konya Technical University
Süleyman Sefa BİLGİLİOĞLU Aksaray University
Şinasi KAYA İstanbul Technical University
Tamer BAYBURA Afyon Kocatepe University
Tayfun ÇAY Konya Technical University
Uğur AVDAN Eskişehir Technical University
Volkan YILDIRIM Karadeniz Technical University

7
Yasemin ŞİŞMAN Ondokuz Mayıs University
Yaşar Selçuk ERBAŞ Gümüşhane University
Yusuf AŞIK Gümüşhane University
Geophysical Engineering Scientific Committee
A. Sinan DEMİREL İstanbul University
Ali ELMAS Karadeniz Technical University
Ali Erden BABACAN Karadeniz Technical University
Asım Oğuz ÖZEL İstanbul University-Cerrahpaşa
Aysel ŞEREN Karadeniz Technical University
Berna TUNÇ Kocaeli University
Bülenç ORUÇ Kocaeli University
Denizhan VARDAR İstanbul University
Derman DONDURUR Dokuz Eylül University
Ertan PEKŞEN Kocaeli University
Emin CANDANSAYAR Ankara University
Emin DEMİRBAĞ İstanbul Technical University
Emin Uğur ULUGERGERLİ Çanakkale Onsekiz Mart University
Eşref YALÇINKAYA İstanbul University-Cerrahpaşa
Ethem GÖRGÜN İstanbul University-Cerrahpaşa
Fadime SERTÇELİK Kocaeli University
Ferhat ÖZÇEP İstanbul University-Cerrahpaşa
Gülten AKTAŞ Gümüşhane University
Günay ÇİFTÇİ Dokuz Eylül University
Hakan ALP İstanbul University-Cerrahpaşa
Hakan ÇINAR Karadeniz Technical University
Hakan KARSLI Karadeniz Technical University
İbrahim SERTÇELİK Kocaeli University
İsmail KAPLANVURAL Kocaeli University
Mahmut SARI Gümüşhane University
Melda KÜÇÜKDEMİRCİ İstanbul University-Cerrahpaşa / Lund University (Postdoctoral)
Mohammad R. GHASSEMİ Research Institute for Earth Sciences
M. Nuri DOLMAZ Süleyman Demirel University
Mustafa Kemal TUNÇER İstanbul University-Cerrahpaşa
Mustafa SARIBUDAK Environmental Geophysics Associates, Texas
Mustafa ŞENKAYA Karadeniz Technical University
Muhittin ALBORA İstanbul University-Cerrahpaşa
Nafız MADEN Gümüşhane University
Naşide ÖZER İstanbul University-Cerrahpaşa
Nilgün Lütfiye SAYIL Karadeniz Technical University
Nurcan KAYA İstanbul University-Cerrahpaşa
Nurdan SAYIN İstanbul University-Cerrahpaşa
Nurten Ayten UYANIK Isparta Uygulamalı Bilimler University
Okan TEZEL İstanbul University-Cerrahpaşa
Onur TAN İstanbul University-Cerrahpaşa
Orhan POLAT Dokuz Eylül University
Osman UYANIK Süleyman Demirel University
Özlem MAKAROĞLU İstanbul University-Cerrahpaşa
Rrapo ORMENİ Polytechnic University of Tirana
Savaş CEYLAN Institute of Geophysics,ETH Zurich, Switzerland
Sedat YILMAZ Süleyman Demirel University
Sercan KAYIN Gümüşhane University
Serkan ÖZTÜRK Gümüşhane University
Suna ALTUNDAŞ Gümüşhane University
Şerif BARIŞ Kocaeli University
Tahir Serkan IRMAK Kocaeli University
Tolga GÖNENÇ Dokuz Eylül University
Turgay İŞSEVEN İstanbul Technical University
Ünal DİKMEN Ankara University
Z. Mümtaz HİSARLI İstanbul University-Cerrahpaşa
Mathematical Engineering Scientific Committee
Aslı BEKTAŞ KAMIŞLIK Recep Tayyip Erdoğan University
Bahadır Özgür GÜLER Karadeniz Technical University
Carla M.A. PINTO Polytechnic Institute of Porto
Charyyar ASHYRALYYEV Gümüşhane University
Devran YAZIR Karadeniz Technical University
Esra Öztürk SÖZEN Sinop University
Fatma ALTUN Gümüşhane University
Fikri GÖKPINAR Gazi University
Funda KARAÇAL Karadeniz Technical University
Gül Kaleli YILMAZ Bursa Uludağ University

8
Halil ANAÇ Gümüşhane University
İbrahim AKTAŞ Karamanoğlu Mehmetbey University
İlker AKKUŞ Kırıkkale University
LaleCONA Gümüşhane University
Mehmet KUNT Karadeniz Technical University
Mehmet MERDAN Gümüşhane University
Mutlu DEDETÜRK Gümüşhane University
Murat BEŞENK Pamukkale University
Nihan GÜNGÖR Gümüşhane University
Orhan KESEMEN Karadeniz Technical University
Rıdvan ŞAHİN Gümüşhane University
Selçuk Han AYDIN Karadeniz Technical University
Serkan KADER Niğde Ömer Halisdemir University
Şuayip YÜZBAŞI Akdeniz University
Tülay KESEMEN Karadeniz Technical University
Ümit ERTUĞRUL Karadeniz Technical University
Valentina Emila BALAS Aurel Vlaicu University of Arad
Vedat Suat ERTÜRK Ondokuz Mayıs University
Yasemin SAĞIROĞLU Karadeniz Technical University
Zafer BEKİRYAZICI Recep Tayyip Erdoğan University
Zafer KÜÇÜK Karadeniz Technical University
Mechanical Engineering Scientific Committee
Ahmed Kadhim Hussein Babylon University, Babylon City, HIILA , IRAQ
Alperen TOZLU Bayburt University
Aslıhan Kurnuç SEYHAN Erzincan Binali Yıldırım University
Bayram ŞAHİN Yıldız Technical University
Birol ŞAHİN Recep Tayyip Erdoğan University
Buğra SARPER Tarsus University
Bülent ÖZTÜRK Karadeniz Technical University
Bünyamin AKSAKAL Yıldız Technical University
Christoph SCHIFFERS CemeCon AG, Germany
Ebru Emine ŞÜKÜROĞLU Gümüşhane University
Ebru Öztekin KULOĞLU Karadeniz Technical University
Emre YURTKURAN Sivas University of Science and Technology
Faruk ÜNKER Gümüşhane University
Fatih ERDEMİR Karadeniz Technical University
Feray BAKAN Sabancı University
Filiz KARABUDAK Gümüşhane University
Hasan BAŞ Karadeniz Technical University
Hasan GEDİKLİ Karadeniz Technical University
Hasan SERİN Çukurova University
Hayrettin AHLATCI Karabük University
İlhan ÇELİK Samsun University
Kemal KUVVET Recep Tayyip Erdoğan University
Margaret STACK University of Strathclyde-Glasgow, Great Britain
Mehmet ERTUĞRUL Atatürk University
Mehmet GAVGALI Atatürk University
Meltem SEZEN Sabancı University
Murat ÇOLAK Bayburt University
Musa Mutlu CAN İstanbul University
Mustafa ÖZCANLI Çukurova University
Ömer Necati CORA Karadeniz Technical University
Özlem BARAN Erzincan Binali Yıldırım University
Rasim İPEK Ege University
Salih DURDU Giresun University
Selahattin BUDAK Gümüşhane University
Selçuk ATASOY Giresun University
Suneel Kodambaka University of California Los Angeles
Temel VAROL Karadeniz Technical University
Uğur KEMİKLİOĞLU Doğuş University
Yeliz PEKBEY Ege University
Zeki AZAKLI Gümüşhane University
Mining Engineering Scientific Committee
Ali Osman YILMAZ Karadeniz Technical University
Ataç BAŞÇETİN İstanbul University-Cerrahpaşa
Ayhan KESİMAL Karadeniz Technical University
Bayram ERÇIKDI Karadeniz Technical University
Deniz ADIGÜZEL İstanbul University-Cerrahpaşa
Emine YOĞURTCUOĞLU Niğde Ömer Halisdemir University
Eren KÖMÜRLÜ Giresun University

9
Erol YILMAZ Recep Tayyip Erdoğan University
Ersin Yener YAZICI Karadeniz Technical University
Ferdi CİHANGİR Karadeniz Technical University
Gökhan AYDIN Karadeniz Technical University
Gökhan KÜLEKÇİ Gümüşhane University
Hacı DEVECİ Karadeniz Technical University
Hasan EKER Gümüşhane University
İbrahim ALP Karadeniz Technical University
İbrahim ÇAVUŞOĞLU Gümüşhane University
Kerim AYDINER Karadeniz Technical University
Metin DAVRAZ Isparta University of Applied Sciences
Metin UÇURUM Bayburt University
Raif KANDEMİR Recep Tayyip Erdoğan University
Ramazan ÇOMAKLI Niğde Ömer Halisdemir University
Sair KAHRAMAN Hacettepe University
Serdar YAŞAR Karadeniz Technical University
Serkan TÜYLÜ İstanbul University-Cerrahpaşa
Tugba TÜRK Karadeniz Technical University
Victor Tenorio University of Arizona, Tucson, Arizona, USA
Physics Engineering Scientific Committee
Abdullatif ÇALIŞKAN Gümüşhane University
Ahmet ÇELİK Giresun University
Akbar ABBASİ Girne University
Ali GÜROL Atatürk University
Ali KAYA Gümüşhane University
Ali ÖZTÜRK Karadeniz Technical University
Ayhan KARA Giresun University
Bakiye ÇAKIR Artvin Çoruh University
Betül GÜZELDİR Atatürk University
Cafer MertYEŞİLKANAT Artvin Çoruh University
Canan AKSOY Karadeniz Technical University
Demet YILMAZ Atatürk University
ErhanCENGİZ Alanya Alaaddin Keykubat University
Erkan KIRIŞ Recep Tayyip Erdoğan University
Fedai İNANIR Yıldız Technical University
German Francisco de la Fuente University of Zaragoza- Spain
Gökhan APAYDIN Karadeniz Technical University
Hasan BALTAŞ Recep Tayyip Erdoğan University
İbrahim DÜZGÜN Gümüşhane University
İsmail POLAT Karadeniz Technical University
Mahmut DOĞRU YÖK
Marek Lankosz AGH University of Science and Technology
Mehmet Altan KURNAZ Kastamonu University
Mehmet BATI Recep Tayyip Erdoğan University
Mehmet DEMİRCİ Karadeniz Technical University
Mehmet ŞAHİN Uşak University
Murat TOMAKİN Recep Tayyip Erdoğan University
Necati ÇELİK Gümüşhane University
Oğuz Kağan KÖKSAL Adıyaman University
Pelin OTANSEV İstanbul Üniversitesi
Salih YILMAZ Adana Alparslan Türkeş Science and Technology University
Selahattin ÇELEBİ Iğdır University
Selim KAYA Gümüşhane University
Sera İFLAZOĞLU TÜBİTAK
Serdar DİZMAN Recep Tayyip Erdoğan University
Serkan AKKOYUN Sivas Cumhuriyet University
Sezai KÜTÜK Recep Tayyip Erdoğan University
Songül AKBULUT ÖZEN Bursa Technical University
Şükrü ÇELİK Sinop University
Şükrü YILDIZ Kırşehir Ahi Evran University
Tayfur KÜÇÜKÖMEROĞLU Karadeniz Technical University
Uğur ÇEVİK Defense Industry Presidency, K.T.Ü.
Uğur KÖLEMEN Gaziosmanpaşa University
Yusuf ATALAY Sakarya University
Zeynep BAŞKAN TAKAOĞLU Gümüşhane University
Software Engineering Scientific Committee
Ahmet SOYLU Oslo Metropolitan University, Norway
Ali ARI İnönü University
Ali KARCI İnönü University
Alperen EROĞLU Gümüşhane University

10
Asaf VAROL İstanbul Maltepe University
Aytuğ BOYACI National Defense University
Bekir ŞAHİN Norwegian University of Science and Technology (NTNU)
Davut HANBAY İnönü University
Fatih KILIÇ Adana Alparslan Türkeş Science and Technology University
Güzin ULUTAŞ Karadeniz Technical University
İlhan UMUT Trakya University
Kemal ÖZKAN Eskişehir Osmangazi University
Mehmet BAYGIN Ardahan University
Mehmet KARAKÖSE Fırat University
Murat AKPULAT Gümüşhane University
Mustafa Nuri URAL Gümüşhane University
Mustafa ULUTAŞ Karadeniz Technical University
Mustafa ULAŞ Fırat University
Özkan BİNGÖL Gümüşhane University
Rüya ŞAMLI İstanbul University
Yasin KAYA Adana Alparslan Türkeş Science and Technology University
Yunus SANTUR Fırat University

11
İçindekiler
Aksaray İli 5 ve 6 Nolu Yağmursuyu Drenaj Bölgelerinin Jeoteknik Özelliklerinin İncelenmesi .......... 14
Pareto Yaklaşımına Sahip Sürü Zekâsı Optimizasyonu ile 2-B Manyetotellürik Modelleme ................. 24
Tunceli Elazığ Civarının Miyosen-Kuvaterner Tektonik Evriminin Paleomanyetik Veriler ile
İncelenmesi ............................................................................................................................................... 30
Kritik Metallerin İkincil Kaynaklardan Hidrometalurjik Yöntemler ile Kazanımı .................................. 36
Hazardous As(III) Removal From Pyrite Ash Using Central Composite Design .................................... 60
Andezit Kayaçların Aşınma Davranışlarının Hardgrove İndeks (HGI) Deney Yöntemiyle Tahmini...... 67
Investigating the Poverty Rates in Turkey with the Geographically Weighted Regression model .......... 76
Comparing Quantile Regression and Quantile Random Forest Regression Models for Temperature Data
.................................................................................................................................................................. 85
Estimation of Future Flux, Relative Permeability and Capillary Pressure from Counter-Current
Spontaneous Imbibition Data ................................................................................................................... 91
Robust Regression Estimation Based On The Exponential Power Series Distribution ......................... 104
Uzaktan Eğitim Sürecinin Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyeleri ve Öğrencileri Tarafından
Değerlendirilmesi ................................................................................................................................... 114
Synthesis and Characterization of the Barium-Titanium-Peroxo-Hydroxide Single Source Precursor . 123
Sanayideki Tesislerde Enerji Verimliliği ............................................................................................... 131
Bir Fotovoltaik Panelde Pasif Soğutucu Olarak Nanoakışkan Kullanımının Performans Üzerine
Etkisinin Deneysel İncelenmesi ............................................................................................................. 140
Farklı Akışkanlar İle Pasif Soğutmanın Fotovoltaik Panelin Parametrelerine Etkisi ............................. 145
Determination of Nitrate and Nitrite Content of Various Parts of Sugar Beet (Beta vulgaris var.
Saccharifera L.)...................................................................................................................................... 150
Alternative Curing Processes in Meat and Meat Products ..................................................................... 156
Şeker Mısırında Farklı Organik Gübre Kaynaklarının Bazı Tarımsal ve Teknolojik Özellikler
Üzerindeki Etkileri ................................................................................................................................. 164
Betalainler: Potansiyel Sağlık Yararlarına Genel Bir Bakış ................................................................... 177
Geleneksel Bir Ürün Olan Samaksa Yapımında Hidrokolloid Kullanımı.............................................. 185
Enerji Performansı Yüksek Yapı Bağlamında Pasif Evler –Almanya/Berlin Örneği ............................ 200
Ahşap Yüksek Yapılar ............................................................................................................................ 213
Soğan ve Yumurta Kabuğunun Yalıtım Malzemesi Olarak Değerlendirilmesi ..................................... 233
Ekseni Doğrultusunda Fonksiyonel Derecelendirilmiş Kirişlerin Navier Yöntemiyle Statik Analizi ... 243
Burdur Gölü Seviye Değişimlerinin İstatistiksel Analizi ....................................................................... 252
Soil-Structure Interaction Effects on Dynamic Behavior of a Box Culvert ........................................... 265
Examination of Dynamic Displacements of a Box Culvert Backfilled on One Side ............................. 274
Köprü Ayaklarının CFRP Sargı ile Güçlendirilmesinde Beton Sınıfının Etkisi: İncesu Köprüsü Örneği
................................................................................................................................................................ 286
Gölbaşı (Adıyaman) Arazi Kullanım Değişiminin Spektral Açı Haritalama Yöntemi ile Belirlenmesi 294

12
Sınıflandırma Yöntemi İle Corine Veri Tabanı İçin Bilgi Üretilmesi: Balıkesir, Bandırma İlçesi Örneği
................................................................................................................................................................ 306
Bir Ramsar Sulak Alanı Olan Seyfe Gölü’nün Zamansal Değişiminin Uzaktan Algılama Yöntemleri ile
İncelenmesi ............................................................................................................................................. 316
Arnavutköy İlçesi Arazi Örtüsü Değişiminin LUCAS Sınıflandırma Sistemine Göre Belirlenmesi ..... 327
Trabzon İli Kıyı Şeridi Arazi Örtüsü ve Arazi Kullanımı Değişimlerinin Farklı Sınıflandırma
Algoritmaları Kullanılarak Belirlenmesi ................................................................................................ 339
Sentinel - 2 Verilerinden Arazi Kullanım Haritalarının Üretilmesinde Farklı Sınıflandırma
Algoritmalarının Karşılaştırılması .......................................................................................................... 356
AVL Cruise M Programı ile Yakıt Hücreli Elektrikli Lokomotif Benzetimi ......................................... 367
Şebekeden Bağımsız Fotovoltaik Güneş Panellerinden Beslenen AA/DA Yüklerin Kontrolü,
Modellenmesi ve Benzetimi ................................................................................................................... 379
Türkçe El Yazısı Karakterlerin Tanınmasına Yönelik Çalışmalar ......................................................... 390
Raylı Sistem Elektrifikasyonu Katener Sistemlerinde Pandül Verilerinin Yapay Sinir Ağları ile
Tasarlanması ........................................................................................................................................... 395
Comprehensive Analysis of Dual Sided Doped Memristor for Different Window Functions Using Non-
Linear Drift Model ................................................................................................................................. 405
Non-Linear Drift Model Analyzing of Dual Sided Doped Memristor with Controllable -Shaped
Window Function ................................................................................................................................... 412
Designing Hardware Application of FBMC Transmitter ....................................................................... 418
COVID-19 (Koronavirüs) Verilerin Analizi ve Veri Görselleştirilmesi ................................................ 423
Stress Estimation Using ECG Signal Data of the Individual by Designed Deep Learning Approach ... 436
Yazılım Geliştirme Sürecinde Kural Esaslı Riskler ............................................................................... 445
Yazılım Projelerinde Geliştiriciye Bağlı Riskler .................................................................................... 458
Real-Time Wall Detection and Coloring in Android Platform .............................................................. 464
Görüntü İşleme Tekniği Kullanarak Yapı Eğimlerinin Tespit Edilmesi ................................................ 471
Özellik Seçiminde Kullanılan Kolektif Yaklaşımın Müşteri Kayıp Analizinde Oluşturulan Model
Performansına Etkisi .............................................................................................................................. 476
Konvolüsyonel Sinir Ağları(CNN)’nda Transfer Learning(VGG19), ResNet ve LeNet Modelleri ile
Performans Karşılaştırmalı Görüntü Tespiti .......................................................................................... 486
Introducing Trees Obtained from Given Graph for Finding Independent Set: Greedy Approach ......... 494
Color image noise reduction based on mean deviation .......................................................................... 498
4D printed shape memory polymers and their applications ................................................................... 502
Experimental Investigation of Vibration Behavior of E-glass/epoxy and S2-glass/epoxy Composite
Structures ................................................................................................................................................ 515
Investigation of the Effect of the Welding Parameters on the Mechanical Properties of the Friction Stir
Spot Welded Joints ................................................................................................................................. 522
AISI H13 Sıcak İş Takım Çeliğine Uygulanan Gaz Nitrasyon İşleminin Aşınma Davranışları Üzerindeki
Etkisi ....................................................................................................................................................... 532

13
Investigation of Change in Properties of Al2O3 Water Based Nanofluids with Time ........................... 543
Eksenel Simetrik Bir Atmosferik Brülörde Enjeksiyon Parametrelerinin Hava-Yakıt Karışmasına
Etkisinin Nümerik Modellenmesi........................................................................................................... 552
Farklı Isıl İşlem Uygulanmış Ti6Al4 Alaşımının İşlenebilirlik Davranışlarının İncelenmesi ............... 563
Facility Layout Design and a Decision Support System Creation in a Furniture Manufacturing Plant . 571
Al-Mg-Si Alaşımın Farklı Yükler Altında Sürtünme Performansının İncelenmesi ............................... 590
Soğuk Punta Birleştirme Yöntemi .......................................................................................................... 601
Imaging of cells and bacteria for biomaterials researches with image processing technology .............. 608
PEO Yöntemiyle AA2014 Alüminyum Alaşımı Üzerine Büyütülen h-BN/Al2O3 Nanokompozit
Kaplamaların Aşınma Özelliklerinin Karakterizasyonu......................................................................... 613
FOL Deresi’nden Güneydoğu Karadeniz’e Desarj Olan Koheziv Sedimentlerin Deniz Ortamındaki
Davranışları ............................................................................................................................................ 627
Aksaray İli (Merkez) Evsel Atık Su Karakteristiğinin ve Debisinin Belirlenmesi ................................ 634
The Assessment of Environmental Impacts: A Case Study of a Crude Oil Refinery in Sudan ............. 646
Motorlu Taşıtların Gürültü Kirliliğindeki Rolü ve Çözüm Önerileri ..................................................... 656
Indoor PM2.5 Concentrations in Different Home Environments ............................................................ 667
Kereste Endüstrisinde Kullanılan Bazı Makinelerin Gürültü Seviyelerinin Belirlenmesi ..................... 683
Orman Köylülerine Verilen Ferdi Desteklerin Ekonomik ve Sosyal Açıdan Değerlendirilmesi ........... 692
Türkiye’deki Ormanlık Alan, Servet ve Artımın Zamansal Değişiminin İrdelenmesi........................... 699
Toprak Su ve Atmosferde Mikroplastikler ............................................................................................. 705
The Effect of Green Buildings on Indoor Air Quality............................................................................ 713
Comparison of Energy Efficiency of Biomass in Biohydrogen Production with Dark Fermentation
Method ................................................................................................................................................... 717
Treatment of Cosmetic Wastewater by Fenton Oxidation and Process Limitations .............................. 721
Türkiye’ de Kurulan Bal Ormanlarının Bugünü, Geleceği ve Kırsal Kalkınmaya Etkisi ...................... 726
Türkiye'de 1974-2019 Yılları Arasında Kooperatiflere Verilen Kredilere Genel Bir Bakış .................. 732
Kimyasal modifikasyon işleminde vakum uygulamasının odunun fiziksel ve kimyasal özelliklerine
etkisi ....................................................................................................................................................... 739
Association Between PM10 Concentrations and Hospital Admisssions for Asthma Disease in Canakkale,
Turkey .................................................................................................................................................... 749
Alüminyum Kompozit Sandviç (AKS) Panellerin Döşeme Olarak Kullanımının Maliyet Analizi ....... 759

726
Türkiye’ de Kurulan Bal Ormanlarının Bugünü, Geleceği ve Kırsal Kalkınmaya
Etkisi
Engin GÜVENDİ*1,a, Murat Han ERTUĞRUL1,b, Nuray KAHYAOĞLU1,c
1Gümüşhane Üniversitesi, Kürtün Meslek Yüksekokulu, Ormancılık Bölümü, 29810, Gümüşhane
Öz
Arıcılık önemli bir yetiştiricilik faaliyeti olup, arı ürünleri dengeli ve sağlıklı insan beslenmesi açısından
değerli bir gıda maddesi grubudur. Bunun yanı sıra arılar bitkilerde sağladığı tozlaşma ile de doğal denge
ve tarımsal üretimde hayati öneme sahip bulunmaktadırlar. Arıcılık gelişmekte olan ülkelerde kırsal
nüfusa istihdam, gelir ve sağlıklı beslenme olanağı sağlamaktadır. Tüm bu özellikleriyle arıcılık tarımsal
faaliyetler içinde ayrıcalıklı bir konumdadır. Türkiye dünya bal üretiminde önemli bir yere sahiptir ve
dünya bal üretiminde Çin’den sonra ikinci sırada yer almaktadır. Günümüzde aşırı kentleşme ile azalan
yeşil alanlar arasındaki dengenin kurulması ve doğru yeşil alan planlaması önemli çevresel sorunlardan
birisidir. Kentlerin potansiyellerinin korunup planlanabilmesi için sürdürülebilir yaklaşımlar
gerçekleştirilmektedir. Ormanlar ise bu planlamanın en önemli parçasıdır. “Bal ormanları” ise, ekonomik,
ekolojik ve aynı zamanda estetik değeri olan ormanlar arasındadır. Bu çalışmada, ülkemiz arıcılığının
desteklenmesi, organik bal ve arı ürünleri üretiminin yaygınlaştırılması ve gıda güvenliğinin sağlanması
amacıyla 2013 yılında Bal Ormanı Eylem Planı hayata geçirilen Bal Ormanları hakkında değerlendirmeler
yapılmıştır. Bu bilgiler TÜİK verilerinden, OGM tarafından yayımlanan 2019 yılı istatistik verilerinden
ve Bal Ormanı Eylem Planları’ ndan elde edilmiştir. Bu verilere göre en çok bal ormanı kurulan il Mersin
(30 adet) olurken, diğer iller sırasıyla Antalya (14 adet), İzmir (14 adet), Adana (12 adet) ve Kütahya (12
adet) dır. Yapılan çalışmalar neticesinde 67.161 hektar ormanlık alanda 502 adet bal ormanı kurularak
ülke ekonomisine yıllık 200 milyon TL katkı sağlanmıştır. 2021 yılı içeresinde 1.680 hektar alanda 56
adet bal ormanı kurulması hedeflenmektedir. Tesis edilen Bal Ormanları’ na orman ekosisteminin
gereksinimleri ve biyolojik çeşitliliğe katkı sağlayacak, arıcılık faaliyetlerini ve bal üretimini
destekleyecek nektarlı türlerin (arı otu, lavanta, püren, kekik vb. gibi) ekim ve dikimi yapılmaktadır.
Ülkemizde ticarete konu olan bal üretimi yıllık ortalama 110 bin ton civarındadır, bunun 80 bin ton çiçek
balı ve 30 bin tonu basralı Kızılçam ormanlarından üretilen çam balıdır. Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez
Birliği verilerine 150 bin hanenin katıldığı ülkemiz bal üretiminin ham piyasa değeri 450 milyon dolar
civarındadır.
Anahtar kelimeler: Bal, Bal Ormanı, Kırsal Kalkınma, Doğal Denge, Sürdürülebilir Kaynak
1. Giriş
Arıcılık günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde önem verilen bir hayvancılık dalıdır. Arıcılık
faaliyeti, toprağa ihtiyaç duyulmayan, az sermaye ve düşük maliyetle üretim yapılabilen kısa süre
içerisinde gelir getiren, tarımsal bir uğraştır (Parkalay vd, 2008).
Bal arılar tarafından üretilen doğal bir gıda olup, diğer arıcılık ürünleri olan propolis, arısütü, arı zehri,
balmumu, polen gibi diğer arı ürünlerine göre temin edilebilirliği ve tüketimi daha yüksektir (Karadal, F.,
Yıldırım, Y., 2012).
Bal, TS 3036 Bal Standardı’ na göre; “Bitkilerin çiçeklerinde ya da diğer canlı kısımlarında bulunan
nektar bezlerinden salgılanan nektarın ve bitki üzerinde yaşayan bazı böceklerin, bitkilerin canlı
kısımlarından yararlanarak salgıladığı tali maddelerin, bal arıları (Apis mellifera) tarafından toplanması,
vücutlarında bileşimlerinin değiştirilip petek gözlerine depo edilmesi ve buralarda olgunlaşması
sonucunda meydana gelen tatlı bir ürün” olarak tanımlanmaktadır (Anonim, 2010).

727
Arıların bitkisel kaynaklardan topladıkları nektarları metabolize ederek bala dönüştürmeleri biyokimyasal
bir proses olup, kovan içerisinde doğal bir ortamda gerçekleştirilmektedir. Bir kovanda yaklaşık olarak
10 ila 40 bin arı bulunmakta ve her bir arı günde 10-15 kez kovandan dışarı çıkarak, her çıkışında 80-100
çiçekten nektar ve polen toplamaktadır [3]. Arının nektar topladığı kaynağa göre bal; çiçek balı ve salgı
balı olmak üzere başlıca 2 ana gruba ayrılmaktadır. Çiçek balının kaynağı bitki çiçeklerinin nektarı olup
başlıca çeşitleri; ıhlamur, yonca, turunçgil, pamuk, kekik ve akasya ballarıdır. Salgı balının kaynağını ise
bitkilerin veya bitki üzerinde yaşayan böceklerin salgısı oluşturmaktadır. Bu grubun tipik örnekleri ise;
çam, meşe, köknar ve yaprak ballarıdır (Nisbet, C., vd. 2013, Karabagias, I.K., vd. 2014).
Arıcılık faaliyeti ve orman arasında oldukça sıkı bir ilişki vardır. Amacı, bal ve bal mumu üretmek olan
ekonomik faaliyetleri arıcılık olarak adlandırılır (Doğanay ve Çoşkun, 2012). Arıcılık faaliyeti için orman
alanları oldukça uygun alanlardır. Arılar; biyoçeşitliliğin korunması, erozyonun önlenmesi, tozlaşmanın
sağlanması ve yaban hayatın devamlılığı için son derece büyük bir öneme sahiptir. Ekonomik açıdan da
düşünüldüğünde oldukça kârlı bir faaliyettir. Arıcılıkta teknik ve biyolojik bilgilerin edinilmesi önemli
olmakla beraber arıcılık coğrafi ortamla da yakından ilişkilidir. Bir sahanın iklim, bitki örtüsü, topoğrafya
ve hidrografya özellikleri arıcılıkla sıkı sıkıya bağlıdır (Koday, 2005). Orman alanları bu özellikler
bakımından oldukça uygun alanlardır. Bu bağlamda bal ormanlarının oluşturulması çok yerinde bir karar
olmuştur.
Orman kaynaklarının sürdürülebilir bir şekilde, korunması ve kullanılması ilkesi ile uluslararası
sözleşmeler dâhilinde çağdaş bir anlayışla halkın hizmetine sunulması için, verimsiz ormanların bir an
önce iyileştirerek toplumun istifadesine sunulması zaruri öneme sahiptir. Bu hizmetlerden biriside bal
ormanlarının kurulmasıdır. Bu bağlamda, Orman Genel Müdürlüğü gerek mevcut ormanların iyileştirme
yoluyla, gerekse yeni bal ormanı tesis etme yoluyla bunu sağlamaya çalışmıştır (OGM, 2019).
Bal ormanları, sürdürülebilirlik açısından ormanları korumayı temel amaç edinirken, arıcılık faaliyetinde
gezici arıcılığın çeşitli dezavantajlarından korunmayı da amaçlamıştır. Çeşitli iş kazaları ve meslek
hastalıkları açısından olumsuz sonucalar doğura bilen gezici arıcılık bal ormanlarının kurulmasını teşvik
etmiştir (Kaymaz ve Albayrak, 2017). Arıcılık faaliyetinin gerçekleştirileceği bal ormanları bölge halkına
ekonomik açıdan da fayda sağlayacağı ortadadır (Koday ve Karadağ, 2019).
Var olan ormanlar hâlihazır durumları değiştirilmeksizin kullanılmak ilk hedef olmakla birlikte, gerekli
yerlerde bölge ile uyumlu ek ağaçlandırma gibi bazı müdahalelerle bal ormanı alanları oluşturulmak
istenmiştir. Bunun için yapılacak düzenlemelerde uygun ağaçlandırma yapmak için, gerek iklim
konusunda olsun gerekse bölgede bulunan bitki örtüsü ile uyumlu bir çalışma gerçekleştirilmesi son
derece önemdir. Doğaya rağmen değil doğayla uyumlu sürdürülen her faaliyetin maddi ve manevi
dönütlerinin her zaman güzel olacağı unutulmamalıdır.
2. Çalışmanın Amacı ve Yöntemi
Bu çalışmada, ülke genelinde sürdürüle gelen kârlı bir ekonomik faaliyet olan arıcılığın geliştirilmesi
kapsamında oluşturulan bal ormanlarının, geçmişteki, günümüzdeki ve gelecekteki durumunun coğrafi
bakış açısı ile incelenerek bölgesel dağılımının ortaya konularak öneminin vurgulanması amaçlanmıştır.
Türkiye arıcılık faaliyetleri açısından eşsiz bir doğal ortama sahiptir. Mevcut potansiyeli en iyi şekilde
kullanabilmek ve aynı zamanda doğayla dost bir şekilde bu faaliyeti sürdürmek için güzel bir fırsat olan
bal ormanları bu bakımından çalışma konusu olarak belirlenmemiştir.
Çalışmaya literatür taraması yapılarak başlanmıştır. Bu sırada bal ormanı kavramının, arıcılık için
belirlenen ormanı alanı nitelemek amacı ile oluşturulduğu görülmüştür. Orman Genel Müdürlüğü’nün
elektronik ortamda sunmuş olduğu raporlar dâhilinde elde edilen istatistik veriler tablolar halinde
bölgelerin 2013-2019 yılları arası mevcut durumu ortaya konulmaya çalışmıştır (OGM, 2019).
Türkiye’nin genel durumunu 2019 yılsonu itibari ile sahip olunan bal ormanı alan dağılış haritası ile ortaya
konuşmuştur. Periyodik değişmeler diğer bir deyişle 2013-2019 yılları arası gelişmeler hem alan hem sayı
olarak bal ormanlarının grafiklerle daha anlaşılır hale getirilmiştir. Keza aynı şekilde bölgeler arası

728
kıyaslamanın doğru yapılabilmesi açısından bölgelerin paylarına düşen bal ormanı alanları pasta grafikle
gösterilmiştir.
OGM 2020 yılı idari faaliyet raporuna göre 2020 yılında 6.515 hektar alanda 68 adet bal ormanı tesis
edilmiştir. Ancak bu verilerin illere göre dağılımı belirtilmediği için toplam sayı olarak değerlendirmeleri
alınmış fakat bölgesel bazda yapılan değerlendirmelere eklenmemiştir.
3. Bal Ormanlarının Kurulma Kriterleri
Potansiyel bal ormanı yerinin ve alanının seçilmesinde çeşitli ölçütler dikkate alınmıştır. Bu ölçütler Bal
Ormanı Eylem Planında (2018-2023) güncellenerek belirtilmiştir (OGM, 2018). Bu kriterler sırasıyla;
* Bal ormanı tanımına uygun saha olması,
* Orman rejimi içerisinde olması veya bu amaçla tahsis edilmesi,
* Bölgede bal ormanı talebinin veya ihtiyacının olması,
* Bal ormanlarının yerinin tespitinde arıcı birlik temsilcilerinin görüşlerinin alınarak, arıcılığın yoğun
olduğu bölgeler ile talebin fazla olduğu yerlerin seçilmesi,
* Arıcılık açsından nemli bitki türleri ile salgı balı üretim potansiyeli bulunan alanların bal ormanı
kurulması amacıyla arıcı birlikleri ve diğer kişi veya kurumlar tarafından teklif edilmesi,
* Yakınında sürekli olarak temiz su sağlayan bir kaynak bulunması
* Arıcılığın yoğun olduğu bölgeler ile talebin fazla olduğu yerlerin seçilmesi.
* Bal ormanlarının kurulmasında öncelikli gaye bal üretimi ve bu sayede arıcılara ve yöre halkına gelir
oluşturması,
* Bal ormanı oluşturulacak yer seçilirken, arıcılık için elverişli olan salgı, nektar ve polenli bitkilerin
yoğun olduğu alanlara öncelik verilmesi,
* Yerleşim yerlerinden uzakta, insan ve hayvan hareketlerinden uzakta olması,
* En az rüzgar tutan yer olması,
* Kara yollarından, ilaçlama yapılan tarım arazilerinden ve maden sahalarından uzakta olması kriterleri
aranır.
* Bal ormanı olarak belirlenen alan minumum 30 ha olmalıdır.
Ölçütler büyük ölçüde dikkate alınarak oluşturulan bal ormanları son derece faydalı sonuçlar doğurmuştur
ve doğuracaktır.
4. Türkiye’deki Bal Ormanlarının Gelişimi ve Bölgesel Dağılımı (2007-2018)
Bal ormanlarının kurulum gayelerinin başında ülkemizin arıcılık için uygun olan mevcut potansiyelini
sürdürülebilir şekilde kullanmak gelmektedir. Bu sayede bal ormanları kuruldukları bölgede ekonomik
açıdan kalkınmayı sağlarken, sürdürülebilir bir ormancılık faaliyetine de imkân sunmuştur. Ekonomik
açıdan olduğu gibi ekolojik açıdan da son derece öneme sahip olan arılar, gerek tozlaşmada aktif rol
oynuyor olması gerekse erozyon ve toprak kaybının azaltması bu projenin önemini açıkça ortaya
koymaktadır.
Yürütülmekte olan bal ormanı projesi yukarıda belirtildiği gibi ülkemiz için oldukça önemlidir. Bu
sebeple ele alınan bu çalışma on iki yıllık süreç içinde meydana gelen gelişmeleri ortaya koymak
gayesiyle ele alınmıştır. Pozitif yönde gerçekleşen bu gelişmenin ülkemiz için faydalı olduğu aşikârdır.
Çalışmada öncelikle yıllık periyotta meydana gelen gelişmeler ile Türkiye toplamı ele alınmıştır. Daha
sonra çalışmanın kapsadığı yıllar itibariyle bölgesel dağılımı ortaya koyulmaya çalışılmıştır.
Tablo 1. Bal Ormanlarının Yıllara Göre Adedi ve Alanı (2007-2018).
Yıllar
Adet
Yüzde
Oranı (%)
Alan
(ha.)
Yüzde
Oranı (%)
2013
65
13
13.895,90
21

729
2014
41
8
5.749,60
9
2015
38
8
4.622,17
7
2016
82
16
10.344,45
15
2017
68
13
7.937,11
12
2018
79
16
8.253,08
12
2019
61
12
9.543,83
14
2020
68
14
6.515,00
10
Toplam
502
100
67.161,14
100
Orman Genel Müdürlüğü’ nün yayınlamış olduğu 2020 İdari Faaliyet Raporu’ na göre 2020 yılı sonu
itibariyle kurulan bal ormanı sayısı 502 adet olmak üzere toplam alan olarak ta 67.161,14 ha olmuştur.
Her yıl adet ve alanda artış yaşanmıştır (Tablo 1; Şekil 1).
Şekil 1. Türkiye’ de Kurulan Bal Ormanlarının Yıllara Göre Adedi ve Alanı (2013-2020).
Ülkemizdeki coğrafi bölgeleri ölçeğinde incelerek 2013-2019 yılları arasında kurulan bal ormanlarının
dağılımı hakkında daha sağlıklı bilgiler elde edileceği düşünülmüştür. Bu değerlendirme açısından elde
edilen bilgiler Tablo 2 ve Şekil 2’ de verilmiştir.
Tablo 2. Bal Ormanlarının Bölgelere Göre Dağılımı Adedi ve Alanı (2013-2019).
Bölge Adı
Bal
Orman Sayısı
(Adet)
Yüzde
Oranı (%)
Bal
Ormanı
Alanı (ha)
Yüzde
Oranı (%)
Karadeniz
100
23
13.593,93
22
Akdeniz
92
21
16.872,99
28
Ege
77
18
13.607,36
22
65
41 38
82
68
79
61 68
0
2000
4000
6000
8000
10000
12000
14000
16000
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
Türkiye' de Kurulan Bal Ormanlarının Yıllara
Göre Dağılımı (2013-2019 yılları arası)
Bal Ormanı Alanı Bal Ormanı Sayısı

730
İç Anadolu
65
15
3.141,73
5
Marmara
64
15
11.971,45
20
Doğu
Anadolu
25
6
1.018,65
2
Güneydoğu
Anadolu
11
2
440,03
1
Toplam
434
100
60.646,14
100
Bu doğrultuda en fazla bal ormanına sahip olan Karadeniz Bölgesi ele alındığında yedi yıllık süreç
içerisinde toplam 100 adet bal ormanı kurulmuştur. Ayrıca kurulan bal ormanı alanı ise 13.593,93 hektar
olarak kayıtlara geçmiştir. Karadeniz Bölgesi için bu durum şaşırtıcı değildir. Bölge arıcılık potansiyeli
bakımından incelendiğinde, tarım girdi açısından oldukça önemli bir yere sahip olduğu açıktır. Aynı
zamanda ekolojik tarım için elverişli kaynaklara sahip olması bakımından sürdürülebilir uygulama örneği
olan bal ormanları projesi içinde oldukça davetkar olduğu açıktır.
Bölge sıralamasında ikinci sırada yer alan Akdeniz Bölgesi incelendiğinde 2019 yılı sonunda bal ormanı
sayısı 92 adete ve bal ormanları alanı ise 16.872,99 ha ulaşmıştır. Bununla birlikte Türkiye’de en fazla
bal ormanına sahip il bu bölgede bulunmaktadır. Mersin ili 30 adet bal ormanı ülkemizde birinci sırada
yer almaktadır.
Üçüncü olarak ülke sıralamasın da yerini alan Ege Bölgesi, 2019 yılı sonu itibariyle toplam 77 adet bal
ormanı ve 13.607,36 hektar bal ormanı alanına sahiptir.
Şekil 2. Türkiye’ de Kurulan Bal Ormanlarının Bölgelere Göre Dağılımı (2013-2019).
İç Anadolu Bölgesi 3.141,73 ha toplam alan ile 65 adet bal ormanına sahiptir. Bu bölgede daha çok çiçek
balı üretimi yapılıyor olsa da hemen hemen her ilde bal ormanları kurulmuş olması bozuk ormanların
rehabilitasyonu için önemli bir faaliyettir.
Bal ormanı adeti bakımından Marmara Bölgesi 64 adet ile ülke sıralamasında beşinci sırada yer
almaktadır. Bal ormanlarının kapladığı alan göz önüne alındığında Marmara Bölgesi’nin 11.971,45 ha
100 92
77
65 64
25
11 0
20
40
60
80
100
120
0
2000
4000
6000
8000
10000
12000
14000
16000
18000
Karadeniz Akdeniz Ege İç And. Marmara Doğu And. G.doğu
And.
Türkiye' de Kurulan Bal Ormanlarının
Bölgesel Dağılımı (2013-2019 yılları arası)
Bal Ormanı Alanı (ha) Bal Ormanı Sayısı

731
alan kapladığı görülmektedir. Marmara Bölgesi ilk bal ormanını bünyesinde barındırıyor olmasıyla
önemlidir.
Doğu Anadolu Bölgesi 25 adet bal ormanına sahiptir. Kapladığı alan 1.018,65 ha’dır. Bölgenin
büyük bir kısmında normal orman varlığına sahip olmadığı için doğal olarak bal ormanı
bulunmamaktadır. Bu bölge kurulan bal ormanlarının çoğu ağaçlandırma çalışmaları ile
gerçekleştirilmektedir.
Ülkemizde en az bal ormanına sahip bölge Güneydoğu Anadolu Bölgesi’dir. Bölgede yer alan 11
adet bal ormanı 440,03 ha alan kaplamaktadır. Bölgenin genel coğrafi yapısının bal ormanı kurmaya ve
doğal orman alanının az olması gibi etkenlerden dolayı kurulabilen bal ormanı sayısı ve alanı az seviye
kalmıştır.
5. Sonuç
Ülkemizin mevcut durumu göz önüne alındığında arıcılık için son derece uygun coğrafi şartlara
sahiptir. Gerek iklim gerek bitki örtüsü arıcılık faaliyetlerine uygun bir ortam oluşturmaktadır. Özellikle
zengin bitki örtüsü hem bal kalitesinin hem de kovan verimin artmasına yardımcı olur. Ülkemizin birçok
çiçekli bitkiye sahip olması arıcılığın gelişmesine katkı sağlamıştır. Ayrıca devlet desteği de arıcılık
faaliyetlerini teşvik etmektedir.
Bal ormanı konusuna gelindiğinde, gezici arıcılığın önüne geçerek arıcılığın gerçekleştirildiği
bölge halkına ekonomik gelir sağlamak ve bunları yaparken sürdürülebilir bir ormancılık faaliyeti
gerçekleştirmek amaçlanmıştır. İllerin bal ormanı varlıkları incelendiğinde sahip olunan toplam bal
ormanı sayısı ile bal ormanı alanlarına göre kıyas yapıldığında bir fark söz konusudur. Yıllara göre
baktığımızda ise bal ormanlarında hem adet hem de alan olarak bir artış söz konusudur.
Ülkemizin arıcılık faaliyetleri her geçen gün gelişmektedir. Üretim artışları ümit verici şekilde
yaşanmaktadır. Ancak mevcut potansiyeli göz önüne alındığında kat etmesi gereken epeyce bir yolunun
olduğu da ortadadır. Bu sebeple bal ormanı projelerinin yapılmasının yerinde bir karar olduğu
kanısındayız. Sonuçları uzun vadede daha sağlıklı olarak bu kanıyı doğrulayacaktır.
Ülkemiz ormanlarının yaklaşık olarak %50’si bozuk yapıdadır. Bal ormanlarının kurulmasıyla
bozuk alanların miktarı azalacaktır. Bitki örtüsünün artmasıyla topraklarımız erozyona karşı korunmuş
olacak, arıların yapacağı tozlaşma sayesinde biyolojik çeşitlilik korunmuş olunacaktır. Bal üretimi ile
Orman köylümüzün gelir düzeyi artacağından yoksulluktan dolayı ormanlarda oluşan halkın olumsuz
baskısı azalacak. Halkın ormanlara karşı bakış açısı olumlu yönde etkilenecek. Bal üretiminin artmasıyla
ülke ekonomisine büyük bir katkı sağlanmış olunacaktır.
Kaynaklar
Anonim, (2010). TSE 3036 Bal Standardı. 19 Ocak 2010 Kabul Tarihli Bal Standardı, Ankara.
Doğanay, H., Coşkun, O. (2012). Tarım Coğrafyası. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Karabagias, I.K., Badeka, A.V., Kontakos, S., Karabournioti, S., Kontominas, M.G., (2014). Botanical
discrimination of Greek unifloral honeys with physico-chemical and chemometric analyses. Food
Chemistry 165: 181-190.
Karadal, F., Yıldırım, Y., (2012). Balın kalite nitelikleri, beslenme ve sağlık açısından önemi. Erciyes
Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi 9(3): 197-209.
Kaymaz, Ç. K., Albayrak, L. (2017). Mevsimlik gezici tarıma bir örnek: Bostancı Köyü (Yusufeli-Artvin).
Turkish Studies, 12(3), 355-384.
Koday, S. (2005). Doğu Anadolu Bölgesinde Hayvancılık. Atatürk Üniversitesi Yay.949 Fen-Edb. Fak.
Yay. No. 104, Araştırma Serisi No.74, Erzurum.
Koday, Z , Karadağ, H . (2019). Türkiye’de bal ormanlarının gelişimi ve bölgesel dağılımı (2007 –2018).
Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23 (3) , 1227-1242.
Nisbet, C., Güler, A., Yarım G.F., Cenesiz, S., Ardalı, Y., (2013). Çevre ve flora kaynaklarının arı
ürünlerinin mineral madde içerikleri ile ilişkisi. Turkish Journal of Biochemistry/Türk Biyokimya
Dergisi, 38(4): 494-498.
OGM, (2018). Orman Genel Müdürlüğü Web Sitesi. 21 Nisan 2021 tarihinde
https://web.ogm.gov.tr/ekutuphane/Dokumanlar/Bal%20Orman%C4%B1%20Eylem%20Plan%C4%
B1%20(2018-2023).pdf adresinden edinilmiştir.
OGM (2019). Orman Genel Müdürlüğü Web Sitesi. https://www.ogm.gov.tr/tr/ormanlarimiz/resmi-
istatistikler