Content uploaded by Aykut Kibritçioğlu
Author content
All content in this area was uploaded by Aykut Kibritçioğlu on Mar 28, 2022
Content may be subject to copyright.
sermayepiyasalarikongresi.org.tr
5. TÜRKİYE SERMAYE PİYASALARI KONGRESİ
İktisatçıların Gözünden
Covid-19 Krizi
Prof. Dr. Aykut KIBRITÇIOĞLU, Türk-Alman Üniversitesi İİBF İktisat Bölümü
İstanbul, 16 Kasım 2021, 14:40 – 15:40
İktisatçıların Gözünden Covid-19 Krizi
1. Ekonomik & finansal krizler ve sağlık krizi: Nasıl tanımlanabilir? Aralarındaki etkileşimler?
EFK: Tarihi ortalamalara göre fiyat ve/veya miktarlardaki belirli bir eşik değerini aşan dalgalanmalar.
SK: İnsan sağlığını olumsuz etkileyen yaygın ve/veya sağlık sektörü kapasitesini zorlayan ani bölgesel /
küresel sorunlar (örnek: salgın hastalıklar, doğal afetler, …).
2. Bir küresel sağlık krizine dönüşen COVID-19 pandemisinin ortaya çıktığı ortamın dikkat
çeken özellikleri
Ekonomik Küreselleşme (ABD kökenli küresel finans krizine rağmen): Karşılıklı bağımlılık artışı (1989'dan
beri).
Dijital Dönüşüm (4. Sanayi Devrimi / Endüstri 4.0): 2000'den itibaren AI, BD, ML, …
Mevcut Küresel Riskler (WEF): Ekonomik, Çevresel, Jeopolitik, Toplumsal ve Teknolojik Riskler.
Küresel Isınma ve İklim Değişikliği => Enerji Geçişi => Büyük (Kapsamlı) Transformasyon İhtiyacı
Uluslararası Göç Dalgaları
3. COVID-19 Pandemisi => Sağlık Krizi (Toplumsal Sorun) => Ekonomik Kriz: Etki Kanalları ve
Yaşanan Başlıca Ekonomik Sorunlar
4. Sağlık Krizi ve Onun Yol Açtığı Ekonomik Krizle Ulusal Düzeyde Mücadele Politikaları
4
(1) Ekonomik & finansal krizler ve sağlık krizi:
Nasıl tanımlanabilir? Aralarındaki etkileşimler?
Ekonomik ve Finansal Kriz: Bir mal, hizmet, faktör veya finans
piyasasındaki tarihi ortalamalara göre fiyat ve/veya miktarlardaki
belirli bir eşik değerini aşan dalgalanmalar.
Sağlık Krizi: İnsan sağlığını olumsuz etkileyen yaygın ve/veya sağlık
sektörünün kapasitesini zorlayan ani bölgesel / küresel sorunlar
(örnek: salgın hastalıklar, doğal afetler, …).
1918-1920 Pandemisi: 500 milyon kişi hastalanmış (dünya nüfusunun 1/3'ü),
20-50 milyon kişi ölmüş.
2019-2021 Pandemisi: 253 milyon onaylı vaka sayısına ulaşıldı; 5.1 milyon kişi
öldü.
5
Başlıca Küresel Ekonomik/Finansal Krizler
1918 İspanyol gribi pandemisi
ABD’deki «1929 Büyük Bunalımı» ve Küresel Kriz (1929-1941)
1973-74 ve 1978-79 Petrol Fiyatı Şokları
1979-82 Borç Krizi (Latin Amerika)
1992 Avrupa Döviz Mekanizması Krizi
1995 Meksika Krizi
1997-1999 Asya ve Rusya Krizleri
2007-2008 (1.) Gıda Fiyatı Krizi
2006-2009 ABD Finans Krizi
2008-2010 Küresel Büyük Durgunluk
2009-2011 Avro Alanı Krizi
2010-2011 2. Gıda Fiyatı Krizi (?)
2011 Kuzey Afrika & Orta Doğu Ayaklanmaları: Gıda ve Enerji Krizleri?
2011 Japonya: Deprem → Tsunami & Nükleer Sızıntı → (Yeni) Durgunluk?
2019-2021 COVID-19 Pandemisi ve Küresel Ekonomik Durgunluk 6
(2) Bir küresel sağlık krizine dönüşen COVID-19 pandemisinin
ortaya çıktığı ortamın dikkat çeken özellikleri
a) Ekonomik Küreselleşme: uluslararası mal, hizmet ve üretim faktörü hareketliliği
bakımından karşılıklı bağımlılık artışı.
1989'dan beri yaşanan ekonomik küreselleşme dalgası, 2008-2010 küresel büyük durgunluğuna
rağmen sürüyor.
b) Dijital Dönüşüm (4. Sanayi Devrimi): 2000'den itibaren AI, BD, ML, …
c) Küresel Riskler (WEF): Ekonomik, Çevresel, Jeopolitik, Toplumsal ve Teknolojik
Riskler.
d) Küresel Isınma ve İklim Değişikliği => Enerji Dönüşümü İhtiyacı
Yeşil inovasyon, Finansman ve Zaman İhtiyacı
⇒Küresel ve ulusal düzeyde BÜYÜK TRANSFORMASYON şart!
e) Uluslararası Göç Dalgaları
7
WEF: «Başlıca Küresel Riskler» (2021)
Kaynak: WEF, The Global Risks Report 2021
A “global risk” is defined as an uncertain event or
condition that, if it occurs, can cause significant
negative impact for several countries or industries
within the next 10 years.
“Küresel risk”, gerçekleşmesi halinde
önümüzdeki 10 yıl içinde birçok ülke veya sektör
için önemli olumsuz etkilere neden olabilecek
belirsiz bir olay veya koşuldur.
8
Küresel
Isınma ve
İklim
Değişikliği
Kaynak: Aykut Kibritçioğlu 9
«Büyük Transformasyon» İhtiyacı
10
Yeşil İnovasyon &
Finansman İhtiyacı
Kaynak: Aykut Kibritçioğlu
Hazırlıksız mı yakalandık?
Gülçin Özkan (2020.03.16):
Koronavirüs ve Küresel Ekonomide Deprem
“Elimizde kural kitabı olmayan ve daha önce benzerini bile tecrübe
etmediğimiz bir durum bu...
Dünya Sağlık Örgütü'nün 'pandemi' olarak ilan ettiği, Koronavirüs
(Kovid-19) salgını, tam yüz yıl önce görülen İspanyol gribinden bu
yana ortaya çıkan en büyük küresel sağlık krizi ve her geçen gün
ciddiyetini artırıyor.”
Kaynak 11
14
(3)
COVID-19 Pandemisi
=> Sağlık Krizi (Toplumsal Sorun)
=> Ekonomik Kriz
Kaynak: Aykut Kibritçioğlu 15
16
(4) Sağlık Krizi ve Yol Açtığı Ekonomik Krizle Ulusal
Düzeyde Mücadele Politikalarının Çeşitliliği
18
1. Containment measures
1.A. Confinement & lock-
downs
1.B. Travel bans &
restrictions 1.C. Closure of schools
1.D. Cancellation of public
events/Closure of public
places
1.E. Obligatory shut-down of
economic activities
2. Fiscal measures
2.A. Overall fiscal
measures
2.B. Health
system measures
2.C. Income
support measures
for individuals and
households,
excluding tax and
contribution
changes
2.D. Tax and
contribution
policy
changes
2.E. Public
sector
subsidies to
businesses
2.F. Deferral of
taxes and social
security
contributions and
bringing-forward
expenditures within
current fiscal year
2.G. Public
sector loans
or capital
injections to
businesses
2.H. Loan
guarantees by
the state,
benefiting
private
borrowers
3. Monetary policy and prudential regulation
3.A. Monetary policy 3.B. Prudential regulation
4. Measures to promote burden-sharing within the private sector
4.A. Support to individuals & households 4.B. Support to firms
Policy Responses to the COVID-19 Crisis (A)
Source/Kaynak: OECD
19
Policy Responses to the COVID-19 Crisis (B)
5. Employment and Social Policies
Confinement
measures
Reducing
workers’
exposure to
COVID-19 in
the
workplace
Income
support to
sick workers
and their
families
Income
support to
quarantined
workers who
cannot work
from home
Helping
dealing with
unforeseen
care needs
Income
support to
persons
losing their
jobs or self-
employment
income
Helping firms
to adjust
working time
and preserve
jobs
Financial
support to
firms
affected by a
drop in
demand
Changes to
dismissal
regulation
Helping
economically
insecure
workers stay
in their
homes
6. Mobilising Research and Innovation Systems
Source/Kaynak: OECD & STIP
20
The COVID-19 Tsunami
http://mackaycartoons.net
Ekler
22