Content uploaded by Kostas Nikolaou
Author content
All content in this area was uploaded by Kostas Nikolaou on Mar 23, 2022
Content may be subject to copyright.
Κώστας Νικολάου
- Δρ Χημικός Περιβαλλοντολόγος
- Επισκέπτης Καθηγητής Οικολογίας &
Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας ΑΠΘ
- Μέλος της Κίνησης 136
1
Κλιματική κρίση
Ρύπανση νερού
Διατροφή
2
3
Οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης γίνονται περισσότερο
αισθητές μέσω των μεταβαλλόμενων υδρολογικών
συνθηκών, συμπεριλαμβανομένων των αλλαγών στη
δυναμική του χιονιού και του πάγου.
4
5
Η κλιματική κρίση αναμένεται να αυξήσει τον αριθμό των
περιοχών που πλήττονται από το νερό και να επιδεινώσει τις
ελλείψεις σε περιοχές που έχουν ήδη πιεστεί από το νερό.
Μέχρι το 2050, ο αριθμός των ανθρώπων που
κινδυνεύουν από πλημμύρες θα αυξηθεί από το
σημερινό επίπεδο των 1,2 δισ. σε 1,6 δισ.
Στις αρχές έως τα μέσα της δεκαετίας του 2010, 1,9
δισ. άνθρωποι, ή το 27% του παγκόσμιου
πληθυσμού, ζούσαν σε περιοχές με δυνητικά σοβαρή
λειψυδρία. Το 2050, ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί σε
2,7 με 3,2 δισ. άτομα.
6
Πάνω από το ένα πέμπτο των λεκανών του κόσμου
έχουν πρόσφατα βιώσει
είτε ραγδαίες αυξήσεις στην επιφάνεια των υδάτων
τους, ενδεικτικές πλημμύρων, αύξηση σε ταμιευτήρες
και πρόσφατα πλημμυρισμένα εδάφη
ή ταχεία μείωση της επιφάνειας των επιφανειακών
υδάτων που υποδηλώνει ξήρανση λιμνών,
ταμιευτήρων, υγροτόπων, πλημμυρικών πεδίων και
εποχιακών υδάτινων σωμάτων.
7
8
Η κλιματική κρίση θα έχει τον πιο άμεσο αντίκτυπό της στην
επιβίωση των παιδιών μέσω τριών άμεσων καναλιών: αλλαγή του
περιβάλλοντος ασθένειας, μεγαλύτερη επισιτιστική ανασφάλεια και
απειλές για το νερό και την αποχέτευση.
α) τα υπόγεια νερά
β) τα επιφανειακά νερά
- εσωτερικά επιφανειακά νερά, δηλαδή τα νερά
κυρίως των ποταμών και λιμνών
- νερά των θαλασσών
9
1) Θρεπτικά συστατικά
2) Μέταλλα
3) Χλωριωμένοι υδρογονάνθρακες
4) Υδρογονάνθρακες πετρελαίου
5) Αιωρούμενα στερεά
6) Θερμική ρύπανση
10
11
12
Η αφηρημένη έννοια άνθρωπος δεν αποτελεί επιστημονική
και φιλοσοφική έννοια. Ο πραγματικός άνθρωπος μας
ενδιαφέρει.
"Η ουσία του ανθρώπου δεν είναι αφαίρεση, που υπάρχει μέσα
στο μεμονωμένο άτομο. Στην πραγματικότητά της είναι το
σύνολο των κοινωνικών σχέσεων"
Η σχέση της ανθρώπινης κοινωνίας με τη φύση (και
συνακόλουθα η επέμβαση της ανθρώπινης κοινωνίας στον
κύκλο του νερού και στη φύση) καθορίζεται από τον τρόπο που
η ανθρώπινη κοινωνία παράγει τα υλικά αγαθά.
Επειδή στα πλαίσια ενός κοινωνικού σχηματισμού μπορεί να
συνυπάρχουν περισσότεροι από ένας τρόποι παραγωγής, η
σχέση αυτή καθορίζεται ακριβέστερα από τον κυρίαρχο τρόπο
παραγωγής.
13
Στον αντίποδα αυτής της κυρίαρχης επέμβασης της
ανθρώπινης κοινωνίας στη φύση και στον κύκλο του
νερού, η διαλεκτική προσέγγιση της σχέσης της
ανθρώπινης κοινωνίας με τη φύση προσδιορίζεται από τη
θεώρηση ότι:
"η φύση είναι το ανόργανο σώμα του ανθρώπου, στον
βαθμό που η φύση δεν είναι το ανθρώπινο σώμα. Ο
άνθρωπος ζει από την φύση, δηλαδή η φύση είναι το
σώμα του, και ο ίδιος πρέπει να διατηρεί έναν συνεχή
διάλογο με αυτήν αν πρόκειται να μην πεθάνει. Το να λέμε
ότι η φυσική και πνευματική ζωή του ανθρώπου
συνδέεται με την φύση, απλά σημαίνει ότι η φύση
συνδέεται με τον εαυτό της, αφού ο άνθρωπος είναι
μέρος της φύσης"
14
15
16
Οι υδρευτικές ανάγκες του
ευρύτερου πολεοδομικού
συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης,
που ανέρχονται κατά μέσο όρο σε
περίπου 260.000 κυβικά μέτρα
ημερησίως (έτος αναφοράς 2017),
καλύπτονται από την Ε.Υ.Α.Θ. Α.Ε.
μέσω τριών πηγών υδροληψίας:
τον ποταμό Αλιάκμονα, μέσω της
Εγκατάστασης Επεξεργασίας
Νερού Θεσσαλονίκης Ε.Ε.Ν.Θ.
(επιφανειακό νερό),
τις πηγές Αραβησσού στον νομό
Πέλλας (πηγαίο νερό), και
τις γεωτρήσεις στην πεδιάδα
Θεσσαλονίκης (υπόγειο νερό).
17
ΑΡΑΒΗΣΣΟΣ
ΕΕΝΘ
ΓΕΩΤΡΗΣΕΙΣ
Ελέγχεται από την Ε.Υ.Α.Θ. σε καθημερινή βάση 7
μέρες την εβδομάδα, 365 μέρες το χρόνο από το
εργαστήριο και πληροί τις προδιαγραφές που ορίζει η
ισχύουσα νομοθεσία (ΚΥΑ Αρ. Γ1(δ)/ΓΠ οικ.
67322/ΦΕΚ Β’ 3282/19.09.2017 σε συμμόρφωση με
την Οδηγία 98/83/ΕΚ «ποιότητα νερού ανθρώπινης
κατανάλωσης», όπως αυτή έχει τροποποιηθεί.
18
Η Θεσσαλονίκη αριθμεί την απώλεια
πολλών ρεμάτων και χειμάρρων, που
ιστορικά διέτρεχαν το πολεοδομικό
συγκρότημα.
Τα μπαζώματα και οι καταστροφές
από ανθρωπογενείς παρεμβάσεις και
κυρίως από την ανεξέλεγκτη δόμηση,
είχαν ως αποτέλεσμα στην πρόοδο
του χρόνου να εκδηλώνονται διαρκώς
πλημμύρες ακόμη και στις πλέον
κεντρικές περιοχές της πόλης.
19
20
Από τότε έγιναν προσπάθειες διατήρησης της ανοιχτής
κοίτης ορισμένων χειμάρρων, χρησιμοποιώντας τη
μεθοδολογία του εγκιβωτισμού με συρματοκιβώτια
(σαρζανέτια).
Ασκήθηκε κριτική και στη νέα μεθοδολογία, κυρίως γιατί:
καταστρέφει επίσης τη μορφολογία και τη βλάστηση της
κοίτης, μετατρέποντάς την από ένα ζωντανό οικοσύστημα
σε μια ανοιχτή τάφρο απορροής, και παρέχοντας τη
μέγιστη δυνατότητα για οικοδομική δραστηριότητα,
ενισχύει αντί να μειώνει την ταχύτητα διέλευσης των
πλημμυρικών παροχών και
με την πάροδο των ετών αυξάνεται ο κίνδυνος διάβρωσης
των συρμάτων και παράσυρσης των χαλικιών
21
Ανοιχτά ρέματα - Ανάπλαση της
περιοχής της περιφερειακής τάφρου
(7,6 Km) και μετατροπή σε ένα
εκτεταμένο ημι-φυσικό οικοσύστημα
και ζώνη ήπιας αναψυχής.
22
23
24
ΟΗΕ: Το 2010, τα Ηνωμένα Έθνη δηλώνουν ότι η πρόσβαση σε
καθαρό νερό και υγιεινή είναι ανθρώπινο δικαίωμα
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: Το νερό είναι κοινός πόρος της
ανθρωπότητας και η πρόσβαση στο πόσιμο νερό είναι
θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα.
Ευρωπαϊκή Οδηγία – Πλαίσιο περί Υδάτων
Καθορίζει ότι το νερό δεν είναι εμπορικό προϊόν όπως
οποιοδήποτε άλλο, αλλά θα πρέπει να θεωρείται κληρονομιά
Προτρέπει τις χώρες να παρέχουν υπηρεσίες ύδατος σε λογική
τιμή γι’ αυτούς που το χρειάζονται
Ενθαρρύνει όλους τους πολίτες να συμμετέχουν στην
προστασία και τη διαχείριση των υδάτων.
Ν. 1399/2003: Εναρμόνιση του εθνικού δικαίου προς τις διατάξεις
της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
25
26
Σε όλο τον κόσμο:
884 εκ. άνθρωποι δεν έχουν
πρόσβαση σε καθαρό νερό
2,6 δισ. άνθρωποι δεν
έχουν πρόσβαση σε υγιεινή
* World Health Organization and UNICEF, “Progress on sanitation and drinking water: 2010
update”, 2010
87%
13%
63%
37%
27
* Population Reference Bureau, “World Population Data Sheet”, PRB, 2011
28
* Population Reference Bureau, “World Population Data Sheet”, PRB, 2011
29
30
Εδώ και 20 χρόνια, οι υποστηρικτές της
ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών παροχής νερού,
αντιμετωπίζοντας το νερό ως εμπόρευμα,
υποσχέθηκαν παγκόσμια αυξημένες επενδύσεις και
μεγάλη αποτελεσματικότητα.
* Food and Water Europe, “Public-public partnerships. An alternative model to leverage
the capacity of municipal water utilities”, 2012
31
ΗΠΑ: κυρίαρχη η ιδιωτική ύδρευση μέχρι τα τέλη του 19ου
αιώνα
Γαλλία: ύπαρξη ΣΔΙ από τα μέσα του 19ου αιώνα
Το «Γαλλικό μοντέλο» ΣΔΙ:
Οι επενδύσεις και η ιδιοκτησία των υποδομών στο δημόσιο
και η διαχείριση – διανομή του νερού στον ιδιωτικό τομέα
Βάση για την ιδιωτικοποίηση διεθνώς της ύδρευσης
Από το 1989 η Παγκόσμια Τράπεζα προωθεί την
ιδιωτικοποίηση. Το 2002, την ενίσχυσε με 21,8 δις USD σε 86
συστήματα ύδρευσης σε υπό ανάπτυξη χώρες
32
Εξετάζοντας τα 10 μεγαλύτερα συστήματα
ύδρευσης στις ΗΠΑ, προέκυψε ότι:
έπειτα από 20 χρόνια ιδιωτικοποίησης, οι
τιμές αυξήθηκαν 3 φορές πάνω από τον
πληθωρισμό
Οι λογαριασμοί νερού των νοικοκυριών
κατά Μ.Ο. τριπλασιάσθηκαν στα πρώτα
10 χρόνια
* Food and Water Watch, “Selling out consumers: How water prices increased after 10
of the largest water system sales”, June 2011
33
Οι ιδιωτικοποιήσεις
απέτυχαν:
να μειώσουν τα τιμολόγια
νερού
να αυξήσουν τις
επενδύσεις σε υποδομές
νερού
* The World Bank, “Does private sector participation improve performance in electricity
and water distribution?”, 2009
34
Παντού, όπου υπήρξε ιδιωτικοποίηση, αυτή
συνοδεύθηκε από:
υποβάθμιση της ποιότητας του νερού
αύξηση της απώλειας νερού
υποβάθμιση των υποδομών
αύξηση των τιμών
* Food and Water Europe, “Public-public partnerships. An alternative model to leverage
the capacity of municipal water utilities”, 2012
Η Διεθνής Ερευνητική Ομάδα του Πανεπιστημίου του
Greenwich παρουσιάζει σε Έκθεση, 86 παραδείγματα,
που έχουν λάβει χώρα σε παγκόσμιο επίπεδο τα
τελευταία 15 χρόνια
35
36
Το 2013, για πρώτη φορά στα
ευρωπαϊκά δεδομένα, η «Ευρωπαϊκή
Πρωτοβουλία Πολιτών» κάνοντας
καμπάνια με τίτλο «Το νερό είναι
ανθρώπινο δικαίωμα» (και βασικό
σκεπτικό ότι το νερό είναι κοινωνικό
αγαθό και άρα δεν πωλείται, δεν
εμπορεύεται, δεν ιδιωτικοποιείται)
συγκέντρωσε σχεδόν 2 εκατ. υπογραφές,
προκειμένου να υποχρεώσει την
Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καθιερώσει
νομοθεσία για την προστασία του νερού
ως ανθρώπινο δικαίωμα.
37
38
Έμφαση στη εμπλοκή της κοινότητας (των πολιτών)
Στόχος: η ενδυνάμωση των δημόσιων υπηρεσιών
ύδρευσης διαμέσου της συνεργασίας μεταξύ:
δημόσιων και αυτοδιοικητικών φορέων
συνεταιρισμών
εργατικών σωματείων
ΜΚΟ
άλλων συλλογικοτήτων μιας κοινότητας
39
Σύγκριση ΣΔΙ και ΣΔΚ:
Οι ΣΔΙ αυξάνουν τις τιμές νερού, κοστίζουν στους δήμους και δεν
διευκολύνουν την παροχή νερού σε χαμηλού εισοδήματος νοικοκυριά
Τα πλεονάσματα από τις ΣΔΚ επενδύονται στα συστήματα ύδρευσης αντί να
διανεμηθούν κέρδη στους συμμετέχοντες φορείς
Οι ΣΔΙ επικεντρώνονται σε βραχυπρόθεσμη εξοικονόμηση, ενώ οι ΣΔΚ
κεφαλαιοποιούν έχοντας μεγαλύτερης διάρκειας αποτελέσματα στη
λειτουργία της ύδρευσης
Οι ΣΔΚ επιτυγχάνουν την εμπλοκή του συνόλου της κοινότητας – δήμος,
καταναλωτές, συλλογικότητες της κοινότητας κλπ – γεγονός που μεγιστοποιεί
την αποτελεσματικότητα και ισότητα των υπηρεσιών ύδρευσης
* European Parliament, Directorate-General for External Policies of the Union, “A
comparative evaluation of public-private and public-public partnerships for urban water
services in ACP countries”, May 2010
40
41
200 δισ. μπουκάλια εμφιαλωμένου νερού το χρόνο
πωλούνται παγκοσμίως με κέρδη 60 δισ. €
Στην ΕΕ η μέση κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού
είναι 109 λίτρα/άτομο
42
Τα τελευταία 20 χρόνια οικοδομήθηκε μια αγορά
εμφιαλωμένου νερού μέσω μια μεθοδικής και πολύ
αποτελεσματικής δυσφήμησης του δημοσίου
συστήματος ύδρευσης
Η δυσφήμιση του δημοσίου συστήματος ύδρευσης
συμβάλλει ταυτόχρονα:
α) στην ιδιωτικοποίηση του συστήματος ύδρευσης
β) στην άνοδο της αγοράς του εμφιαλωμένου νερού
43
44
Όλες οι παγκόσμιες έρευνες για το νερό, ακόμα και
στις αναπτυγμένες χώρες, δείχνουν ότι η υπόθεση
της μείωσης κόστους με την ιδιωτικοποίηση δεν
επιβεβαιώνεται
Η υπόθεση της χρηματοδότησης, της μεταφοράς
τεχνογνωσίας και νέων τεχνολογιών με την
ιδιωτικοποίηση επίσης δεν επιβεβαιώνεται. Οι τιμές
που ζητούν οι εταιρείες για να κάνουν κάτι τέτοιο
είναι μη-βιώσιμες
* Mildred E. Warner, Professor, Cornell University, USA, “Interview to Euractiv”, 2012
45
Στην πραγματικότητα, το θέμα δεν είναι: δημόσιο ή
ιδιωτικό
Το θέμα είναι η κοινοτική ιδιοκτησία, έλεγχος και
διαχείριση
Η καλή λειτουργία της ύδρευσης απαιτεί τοπικό
δημοκρατικό έλεγχο και διαχείριση
* Mildred E. Warner, Professor, Cornell University, USA, “Interview to Euractiv”, 2012
46
Το νερό είναι κοινωνικό αγαθό
Ο ίδιος ο χαρακτήρας των υπηρεσιών νερού ευνοεί τη
δημόσια-κοινωνική διαχείριση των συστημάτων
νερού.
47
Ιδιωτική διαχείριση: κέρδη για τις εταιρίες
Κρατική και αυτοδιοικητική διαχείριση: φόροι στους
πολίτες
48
Πρώτο: ποιος έκανε και ποιος κάνει την ιδιωτικοποίηση του νερού
παντού στον κόσμο; Ως γνωστόν, οι κυβερνήσεις, οι δήμοι ή οι
περιφέρειες ανάλογα με την περίπτωση.
Αυτόματα τίθεται το δεύτερο ερώτημα: Λέγοντας όχι στην
ιδιωτικοποίηση και αποτρέποντας τελικά την ιδιωτικοποίηση, λέμε
ναι σε τι; Να είναι η διαχείριση του νερού στα χέρια των
κυβερνήσεων, των δήμων ή των περιφερειών; Δηλαδή στα χέρια των
θεσμών, που έκαναν ή κάνουν την ιδιωτικοποίηση; Μα τότε
γυρίζουμε πίσω στην ανάθεση της ζωής μας σε άλλους, δηλαδή,
γυρίζουμε και πάλι στο πρόβλημα.
Ποια είναι λοιπόν η απάντηση; Αφού το νερό ανήκει σε όλους, αφού
είναι κοινό αγαθό, κοινωνικό αγαθό, ανθρώπινο δικαίωμα, τότε
κοινωνική πρέπει να είναι η ιδιοκτησία και η διαχείρισή του.
Δηλαδή, να είναι πραγματικοί ιδιοκτήτες και διαχειριστές όλοι οι
πολίτες με άμεση δημοκρατία, με ισότητα, με κοινωνική αλληλεγγύη,
χωρίς κέρδη, χωρίς φόρους. Πως μπορεί να γίνει αυτό;
49
50
Το 2012 το Παγκόσμιο Εναλλακτικό Φόρουμ για το
Νερό (FAME - Forum Alternatif Mondial de l' Eau) έγινε
στη Μασσαλία στις 14 με 17 Μαρτίου και προσέλκυσε
2.000 άτομα από όλο τον πλανήτη.
Από την Ελλάδα συμμετείχε η Κίνηση 136
Υπογράφουν 156 συλλογικότητες
51
Το Ευρωπαϊκό Κίνημα Νερού – EWM γεννήθηκε στη
Νάπολη, όπου στις 10-11 Δεκεμβρίου 2011,
συναντήθηκαν κινήματα από την Ευρώπη, έπειτα από
πρόσκληση του Ιταλικού Φόρουμ Κινημάτων για το
Νερό.
Στο EWM, από την Ελλάδα συμμετέχουν η Κίνηση 136,
το ΣΕΕΥΑΘ, το ΣΕΚΕΣ-ΕΥΔΑΠ, η συλλογικότητα SOSτε το
νερό και η πρωτοβουλία Save Greek Water.
Συμμετέχουν 34 συλλογικότητες
52
53
54
55
Στην Ελλάδα έχουν δρομολογηθεί οι διαδικασίες
πώλησης από το δημόσιο της ΕΥΔΑΠ Α.Ε.
(Εταιρείας Ύδρευσης και Αποχέτευσης
Πρωτεύουσας) και της ΕΥΑΘ ΑΕ (Εταιρεία
Ύδρευσης Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης).
55
Η εφαρμογή
της ιδιωτικοποίησης ξεκινάει το
1998-99 που οι δυο οργανισμοί,
ύδρευσης και αποχέτευσης
γίνονται ανώνυμες εταιρείες και
συγχωνεύονται στην ΕΥΑΘ Α.Ε. και
δημιουργούνται η ΕΥΑΘ Α.Ε. και η
ΕΥΑΘ Παγίων
Εισαγωγή στο χρηματιστήριο
Πώληση του 25%
56
Το 2011 το Σωματείο
Εργαζομένων ΕΥΑΘ,
εμπνευσμένο από το
Ιταλικό κίνημα, έθεσε
πρώτο το αίτημα του
δημοψηφίσματος για το
νερό της Θεσσαλονίκης.
57
58
Το 2011 στη Θεσσαλονίκη, μορφοποιήθηκε
μια πρόταση, σύμφωνα με την οποία, με 136
ευρώ ανά νοικοκυριό, οι πολίτες μπορούν
να πάρουν στα χέρια τους τη διαχείριση της
ΕΥΑΘ (που πωλείται από το δημόσιο) και να
ξαναγίνει το πόσιμο νερό κοινωνικό αγαθό,
αποτρέποντας έτσι την ιδιωτικοποίηση.
Η πρόταση συζητήθηκε και πέρασε από το
σωματείο εργαζομένων της ΕΥΑΘ, στις
συνελεύσεις της πλατείας του Λευκού
Πύργου, στο φεστιβάλ άμεσης δημοκρατίας
της Θεσσαλονίκης, στην ΠΡΩ.Σ.Κ.ΑΛ.Ο.
(Πρωτοβουλία Συνεργασίας για την
Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία) και
αγκαλιάσθηκε από συλλογικότητες, φορείς
και πολίτες
Από αυτήν την ιδέα πήρε και το όνομά της η
κίνηση που συγκροτήθηκε: «Κίνηση 136».
59
60
Το κύριο κίνημα πολιτών κατά της ιδιωτικοποίησης
και υπέρ της κοινωνικής διαχείρισης του νερού
Η πρόταση της Κ136:
οι πολίτες μπορούν να πάρουν στα χέρια τους τη
διαχείριση της ΕΥΑΘ και του νερού δημιουργώντας
μη-κερδοσκοπικούς συνεταιρισμούς σε κάθε δήμο
της ΕΠΘ
61
1. Μη κερδοσκοπικοί
συνεταιρισμοί ανά Δήμο και
Δημοτική Κοινότητα του Δήμου
Θεσσαλονίκης.
2. Ένωση των Συνεταιρισμών
«Ένωση πολιτών για το νερό» για
την εξαγορά και τη μη
κερδοσκοπική διαχείριση της
σημερινής ΕΥΑΘ, που πωλείται
από το δημόσιο
Το σχήμα διεκδίκησης της ΕΥΑΘ Α.Ε.
1. Α' Δημοτικής Κοινότητας Δήμου Θεσσαλονίκης
2. Γ' Δημοτικής Κοινότητας Δήμου Θεσσαλονίκης
3. Δ' Δημοτικής Κοινότητας Δήμου Θεσσαλονίκης
4. Ε' Δημοτικής Κοινότητας Δήμου Θεσσαλονίκης
5. Δήμου Κορδελιού-Ευόσμου
6. Δήμου Πυλαίας – Χορτιάτη
7. Δήμου Αμπελοκήπων – Μενεμένης
8. Δήμου Καλαμαριάς
9. Δήμου Παύλου Μελά
10. Δήμου Νεάπολης-Συκεών
11. Δήμου Ωραιοκάστρου
12. “Αλληλεγγύης Κ 136”
62
63
64
i. Η αγορά και η ΜΗ κερδοσκοπική
διαχείριση της ΕΥΑΘ
ii. Η παροχή νερού στο νοικοκυριά και τις
επιχειρήσεις με:
1. Υψηλή ποιότητα
2. Χαμηλές τιμές
3. Προστασία του περιβάλλοντος
4. Δημοκρατική λειτουργία
5. Κοινωνική δικαιοσύνη
Αυστρία: Πάνω από 5.000 συνεταιρισμοί νερού
Δανία: Πάνω από 2.500 συνεταιρισμοί νερού
Φινλανδία: Περίπου 1.400 συνεταιρισμοί νερού
Ισπανία: Συνεταιρισμός νερού στη μέση του
Εμφυλίου Πολέμου
ΗΠΑ: Σχεδόν 3.300 συνεταιρισμοί νερού
Καναδάς: Περίπου 200 συνεταιρισμοί νερού
Λατινική Αμερική: Οι μεγαλύτεροι στον κόσμο
συνεταιρισμοί νερού σε αστικές περιοχές
65
Διοργάνωση
δικτύωσης 62
φορέων και
συλλογικοτήτων
για τη συνεργατική
διαχείριση του
νερού της
Θεσσαλονίκης
(2018)
66
Από κοινού δήλωση της
Πρωτοβουλίας 62 φορέων και συλλογικοτήτων για τη
συνεργατική διαχείριση του νερού της Θεσσαλονίκης
από τους πολίτες
22 Μαρτίου 2022
67
Εφαρμόστε τους νόμους!
Δωρεάν πόσιμο νερό σε κοινόχρηστες βρύσες και
σε κάθε τραπέζι εστίασης!
Τον Νόμο 4736/2020 (άρθρο 4 - Μείωση της κατανάλωσης), που –
μεταξύ άλλων- ορίζει ότι «από την 1η Ιουλίου 2021, οι Ο.Τ.Α. Α΄
βαθμού, οι οποίοι διαθέτουν δίκτυο πόσιμου νερού, υποχρεούνται να
διαθέτουν κοινόχρηστες βρύσες προς δωρεάν διάθεση πόσιμου νερού
σε δημοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις και σε δημοτικές παιδικές χαρές,
παρέχοντας κατάλληλη σήμανση στο κοινό που ενθαρρύνει τη χρήση
επαναχρησιμοποιούμενων δοχείων νερού, καθώς και να επεκτείνουν το
δίκτυο με κοινόχρηστες βρύσες προς δωρεάν διάθεση πόσιμου νερού
σε κοινόχρηστους χώρους συνάθροισης κοινού εντός των ορίων της
αρμοδιότητάς τους».
Την Οδηγία 2020/2184/ΕΕ σχετικά με την ποιότητα του νερού
ανθρώπινης κατανάλωσης (άρθρο 16 - Πρόσβαση σε νερό ανθρώπινης
κατανάλωσης) που –μεταξύ άλλων-προβλέπει την «προώθηση της
παροχής δωρεάν νερού ανθρώπινης κατανάλωσης για τους πελάτες
σε εστιατόρια, καντίνες και υπηρεσίες τροφοδοσίας».
68
69
1. Κίνηση 136
2. “Αντιγόνη” - Κέντρο Πληροφόρησης και Τεκμηρίωσης για το Ρατσισμό, την
Οικολογία, την Ειρήνη και τη Μη Βία
3. Green Wave Festiva
4. Γυναίκες σε Δίκτυο
5. Δίκτυο Εθελοντικών Οργανώσεων Θεσσαλονίκης
6. Δίκτυο ΚοινΣΕπ Κεντρικής Μακεδονίας
7. Ενεργειακή Κοινότητα Θεσσαλονίκης - Κεντρικής Μακεδονίας
8. Ένωση συνεταιρισμών «Ένωση πολιτών για το Νερό»
9. Ένωση Φορέων Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας Κεντρικής
Μακεδονίας “ΕΝ ΚΑΛΟ ΚΕΜ”
10. Επανάχρηση Τώρα!
11. Κοινοπραξία Φορέων Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας “Τα πάντα RE”
12. ΚοινΣΕπ Agrodiaetus Nephoiptamenos – Αναγεννημένη Κουζίνα των
Φτωχών
13. ΚοινΣΕπ BioHerbal Hellas
14. ΚοινΣΕΠ Bio-Riza
15. ΚοινΣΕπ Eco-Greece
16. ΚοινΣΕπ Ecoroutes
17. ΚοινΣΕπ Icons
18. ΚοινΣΕπ Olympus Aroma
19. ΚοινΣΕπ Pointplan
20. ΚοινΣΕπ SolidarIT
21. ΚοινΣΕπ Αργώ
22. ΚοινΣΕπ Δημιουργίες
23. ΚοινΣΕπ Δια Βίου Ανέλιξη
24. ΚοινΣΕπ Εργαστήρι χωρίς σύνορα
25. ΚοινΣΕπ Εσπερίδες
26. ΚοινΣΕπ Μυγδονία
27. ΚοινΣΕπ Περισυλλογή
28. ΚοινΣΕπ Σπείρα γης
29. ΚοινΣΕπ Υποστήριξη Κ.ΑΛ.Ο.
30. Κοινωνική βουλή της Τούμπας Θεσσαλονίκης
31. Κοινωνικός Καταναλωτικός Συνεταιρισμός Θεσσαλονίκης “Βίος Coop”
32. Κοινωνικός Χώρος “Οικόπολις”
33. Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας “UnivSSE Coop”
34. Οικολογία - Αλληλεγγύη
35. Οικολογική Κίνηση Θεσσαλονίκης
36. Οικολογικό Δίκτυο
37. Οικολογική Παρέμβαση Ηρακλείου
38. Οικολογική Πρωτοβουλία Χανίων
39. Ομάδα kookoonari
40. Ομάδα πρωτοβουλίας Συνεταιρισμού νερού Δημοτικής Ενότητας
Τριανδρίας Δήμου Θεσσαλονίκης
41. Ομάδα πρωτοβουλίας Συνεταιρισμού νερού Δήμου Δέλτα
42. Ομάδα πρωτοβουλίας Συνεταιρισμού νερού Δήμου Θερμαϊκού
43. Ομάδα πρωτοβουλίας Συνεταιρισμού νερού Δήμου Θέρμης
44. Ομάδα πρωτοβουλίας Συνεταιρισμού νερού 2ης Δημοτικής Κοινότητας
Δήμου Θεσσαλονίκης
45. Ομάδα πρωτοβουλίας Συνεταιρισμού νερού 3ης Δημοτικής Κοινότητας
Δήμου Θεσσαλονίκης (Άνω πόλη, Επταπύργιο)
46. Ομάδα πρωτοβουλίας Συνεταιρισμού νερού Δήμου Αμπελοκήπων-
Μενεμένης
47. Ομάδα πρωτοβουλίας Συνεταιρισμού νερού Δήμου Καλαμαριάς
48. Ομάδα πρωτοβουλίας Συνεταιρισμού νερού Δήμου Νεάπολης – Συκεών
49. Ομάδα πρωτοβουλίας Συνεταιρισμού νερού Δήμου Παύλου Μελά
50. Ομάδα πρωτοβουλίας Συνεταιρισμού νερού Δήμου Ωραιοκάστρου
51. Πανελλήνιος Σύλλογος Μεταπτυχιακών Κοινωνικής Αλληλέγγυας
Οικονομίας
52. Παρατηρητήριο Οργανώσεων Κοινωνίας των Πολιτών Κεντρικής
Μακεδονίας
53. Περιβαλλοντικός Σύλλογος Ασσήρου “Φίλοι της Γης”
54. ΠΡΩ.Σ.Κ.ΑΛ.Ο. – Πρωτοβουλία Συνεργασίας για την Κοινωνική και
Αλληλέγγυα Οικονομία
55. Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος ευρύτερης περιοχής Λαγκαδά
Θεσσαλονίκης
56. Συνεταιρισμός Κοινωνικής Διαχείρισης Αποβλήτων “Αναβίωσις”
57. Συνεταιρισμός νερού 1ης Δημοτικής Κοινότητας Δήμου Θεσσαλονίκης
(κέντρο πόλης)
58. Συνεταιρισμός νερού 4ης Δημοτικής Κοινότητας Δήμου Θεσσαλονίκης
(Τούμπα)
59. Συνεταιρισμός νερού 5ης Δημοτικής Κοινότητας Δήμου Θεσσαλονίκης
(Χαριλάου, Ντεπώ, Φάληρο)
60. Συνεταιρισμός νερού Δήμου Κορδελιού-Ευόσμου
61. Συνεταιρισμός νερού Δήμου Πυλαίας-Χορτιάτη (Πανόραμα, Πυλαία,
Χορτιάτης)
62. Συνεταιρισμός νερού Αλληλεγγύης
70
Σωματείο Εργαζομένων ΕΥΑΘ (με δική του
πρωτοβουλία)
Όλοι οι Δήμοι της ΕΠΘ
Περιφερειακή Ένωση Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας
Κίνηση 136 και όλοι οι συνεταιρισμοί της
Επιστημονικοί και επαγγελματικοί φορείς
Πολίτες της πόλης
ενώθηκαν στο αίτημα “ΟΧΙ στην ιδιωτικοποίηση της
ΕΥΑΘ” και αποφάσισαν το 2013 να συγκροτήσουν
συντονιστικό και να προτείνουν Δημοψήφισμα για το
νερό στις 18 Μαϊου 2014, πρώτη Κυριακή των
Δημοτικών και Περιφερειακών εκλογών
71
72
73
74
75
76
1998-99: Έναρξη ιδιωτικοποίησης όταν οι οργανισμοί ύδρευσης
(ΟΥΘ) και αποχέτευσης (ΟΑΘ) γίνονται Α.Ε., συγχωνεύονται
στην ΕΥΑΘ Α.Ε. και δημιουργούνται η ΕΥΑΘ Α.Ε. και η ΕΥΑΘ
Παγίων - Εισαγωγή στο χρηματιστήριο - Πώληση του 25%.
2011: Μεταβίβαση μετοχών ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ στο Ταμείο
Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ).
2014: Δημοψήφισμα 18 Μάη 2014 για την ΕΥΑΘ (ΟΧΙ: 98%).
2014: Αντισυνταγματική η ένταξη ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ στο ΤΑΙΠΕΔ (ΣτΕ).
2016: Μεταβίβαση μετοχών ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ στην Ελληνική Εταιρεία
Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε. (Υπερταμείο).
2021-22: Ιδιωτικοποιείται το Εξωτερικό Υδροδοτικό Σύστημα
(ΕΥΣ) της Αθήνας - ΕΥΔΑΠ.
2022: Αντισυνταγματική η μεταβίβαση της πλειοψηφίας των
μετοχών των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στο Υπερταμείο (ΣτΕ).
2022: Εκδικάζονται οι προσφυγές στο ΣτΕ για το ΕΥΣ και την
«κοστολόγηση» του νερού.
77
78
Το νερό αντιμετωπίζεται ως κοινό αγαθό ανά τους
αιώνες, από τα αρχαία χρόνια σε όλους τους
πολιτισμούς του κόσμου και μέχρι σήμερα σε αρκετά
μέρη του πλανήτη. Κι αυτό συνέβαινε και συμβαίνει
όταν η διαχείρισή του είναι κοινωνική και
αποκεντρωμένη σε επίπεδο κοινότητας με άμεση
συμμετοχή των πολιτών, με ελεύθερη πρόσβαση για
όλους και με σεβασμό στον κύκλο του νερού στη
φύση.
79
Το πρώτο βήμα για την ιδιωτικοποίηση του νερού
έγινε ιστορικά και σε όλο τον κόσμο, όταν η ιδιοκτησία
και η διαχείρισή του πέρασε σε κάποια
συγκεντρωτική δομή: είτε κεντρικό κράτος είτε
τοπικές και περιφερειακές αρχές.
80
Όποια κι αν είναι η ιδιοκτησία και διαχείριση, η
ρύπανση του νερού με οποιαδήποτε μορφή
(φαινόμενο θερμοκηπίου - κλιματική αλλαγή, όξινη
βροχή, ρύπανση λιμνών – ποταμών – θαλασσών -
υπόγειων νερών κλπ) είναι παραβίαση του φυσικού
νόμου του κύκλου του νερού, οδηγεί στην αδυναμία
αξιοποίησής του για την αναπαραγωγή της ζωής, στην
ανάγκη απορρύπανσής του για να αξιοποιηθεί και
αποτελεί σε τελευταία ανάλυση, ιδιοποίηση ενός
κοινού αγαθού, δηλαδή, ιδιωτικοποίησή του.
81
Η κρατική διαχείριση, παρά τους όποιους νόμους,
συντάγματα, θεσμούς, δικαιοσύνη, συμβόλαια κλπ,
οδηγεί στην ιδιωτικοποίηση, διότι “η θέληση του
κράτους στις γενικές της γραμμές καθορίζεται από τις
μεταβαλλόμενες ανάγκες της κοινωνίας των πολιτών,
από την υπεροχή της μιας ή της άλλης τάξης”
82
Όλες οι υπάρχουσες εμπειρίες από όλο τον κόσμο
(και από την Ελλάδα), οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η
ανάθεση της διαχείρισης του νερού σε λίγα χέρια
ιδιωτικά ή κρατικά (του στενού ή ευρύτερου
δημόσιου τομέα), καταλήγει τελικά σε ρύπανση,
υποβάθμιση, στέρηση και αυξημένα τιμολόγια νερού.
Κάθε είδους αυταπάτη ανάθεσης έχει πλέον
τελειώσει.
83
Η πιο συμβατή υπάρχουσα δομή για την υλοποίηση
της κοινωνικής-κοινοτικής διαχείρισης, για την άμεση
συμμετοχή των πολιτών, για τη δημοκρατία του νερού
και για την επανάκτησή του ως κοινό αγαθό με
σεβασμό στον φυσικό νόμο του κύκλου του νερού
είναι οι μη-κερδοσκοπικοί συνεταιρισμοί.
84
85
Ευχαριστώ
για την
προσοχή σας !