Content uploaded by Mustafa Avci
Author content
All content in this area was uploaded by Mustafa Avci on Nov 03, 2021
Content may be subject to copyright.
X. Uluslararası Hisarlı Ahmet Sempozyumu & 10th Internatıonal Hisarlı Ahmet Symposıum
25/27 Nisan 2019
251
“Arabeskin Oynak/Değişken Anlam Dünyası ve Jeneolojisi: Arabeskin Bilinmeyen Tarihi”
Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Avcı
sitesi
mustafa.avci@altinbas.edu.tr
Özet
binlerce b
Anahtar Kelimeler:
Abstract
This paper is part of a larger project that attempts to document the ever-changing
meanings of arabesk through an analysis of scholarly works, documentaries, TV debates, and
newspaper articles. In order to understand the ways in which the term arabesk was employed
by a wider population, I searched two prominent newspapers (Cumhuriyet and Milliyet), score
archives, music journals for the word arabesk. I was able to find thousands of articles (in total
7619 pages of newspaper) and analyze them. This project is an attempt to investigate the
genealogy of Arabesk; a musical genre that was valued by the majority but was deemed
worthless by the intellectuals of the time. A genealogy of arabesk will not only enable us to
have a better understanding of the genre, but it will also provide us with a better understanding
of the intellectual and artistic climate of the above-mentioned period. This paper specifically
deals with the founding period of arabesk which I argue is more than a couple of decades earlied
than the previously assumed dates (after 1935) In this respect this is an attempt to uncover an
overlooked history of arabesk music in Turkey.
Keywords: Arabesk, Arabesque, Arabesk Dictionary, Genealogy
X. Uluslararası Hisarlı Ahmet Sempozyumu & 10th Internatıonal Hisarlı Ahmet Symposıum
25/27 Nisan 2019
252
KLASİK TÜRK MÜZİĞİNDE “MEVCUT BİR TARZ” OLARAK ARABESK
-
31
.
-1897),
Suphi Ezgi (1869 - 1962), Fahri Kopuz (1882--1963), ve Kanuni
-
Arabeskin yanlış “Kaynak”ları
Arabe
ve
31
X. Uluslararası Hisarlı Ahmet Sempozyumu & 10th Internatıonal Hisarlı Ahmet Symposıum
25/27 Nisan 2019
253
dinleyicilik)
32
-
33
), Anadolu
34
a
idir 146). Bu
(Stokes, 1992: 97).
Arabesk: Sosyokültürel Açıdan Arabesk Müzik
. Bu
Kayn(Hasan
.
-
32
dene
bir ta
33
Stokes, M.(1992). The Arabesk Debate:
Music and Musicians in Modern Turkey.
34
: 63).
X. Uluslararası Hisarlı Ahmet Sempozyumu & 10th Internatıonal Hisarlı Ahmet Symposıum
25/27 Nisan 2019
254
274).
293; 301302)
.
.
beste
Osmanlı musikisinde ilk arabesk besteler
-1979)
35
38)
35
konusudur.
X. Uluslararası Hisarlı Ahmet Sempozyumu & 10th Internatıonal Hisarlı Ahmet Symposıum
25/27 Nisan 2019
255
-- --
Suz-
talebelerinden Fahri Kopuz da arabesk
36
1954, pp. 299300)
senesind
sonuncusu
.
listeledikten sonr
.
36
(Kopuz, 1929).
: 456).
X. Uluslararası Hisarlı Ahmet Sempozyumu & 10th Internatıonal Hisarlı Ahmet Symposıum
25/27 Nisan 2019
256
sedilir.
.
Sonuç
Kaynaklar
Musiki Mecmuası, (196), 121.
Arabesk: Sosyokültürel Açıdan Arabesk Müzik
Kopuz, F. (1929). Aşıkım dağlara kurulu tahtım (Son Dilek). Retrieved from
http://www.sanatmuziginotalari.com/nota_inderme.asp?notaid=9651&mode=2&sessio
nid=103592844
Popüler Kültür ve Orhan Gencebay Arabeski
Popülerleşme Sürecinde Türk Müziği Ve Bu Süreçte Bir Bestekâr: Sadettin
Kaynak
https://polen.itu.edu.tr/handle/11527/12480
Musiki Mecmuası, (82), 299300.
Türk Musikisi Ansiklopedisi nbul: M. E. B.
Kültür Bakanlığı ; Kültür Eserleri Dizisi: Vol. 1. Büyük Türk
Mûsikîsi Ansiklopedisi
Kültür Bakanlığı ; Kültür Eserleri Dizisi: Vol. 1163. 149.
Büyük Türk Mûsikîsi Ansiklopedisi (Vol. 1, pp. 455
Kültür Bakanlığı ; Kültür Eserleri Dizisi: Vol. 1163. 149.
Büyük Türk Mûsikîsi Ansiklopedisi (Vol. 1, pp. 4974
Kültür Bakanlığı ; Kültür Eserleri Dizisi: Vol. 1163. 149. Büyük
Türk Mûsikîsi Ansiklopedisi
Kültür Bakanlığı ; Kültür Eserleri Dizisi: Vol. 1163. 149.
Büyük Türk Mûsikîsi Ansiklopedisi
Stokes, M. (1992). The Arabesk Debate: Music and Musicians in Modern Turkey. Oxford:
Clarendon Press.
Üstad Kemanî Haydar Tatlıyay: Hayatı Ve Eserleri
Musiki Mecmuası, (122), 3839.
Musiki Mecmuası,
(239), 45.
X. ULUSLARARASI HİSARLI AHMET SEMPOZYUMU
10th INTERNATIONAL HİSARLI AHMET SYMPOSIUM
Kütahya Güzel Sanatlar Derneği
&
Afyon Kocatepe Üniversitesi Devlet Konservatuvarı
25-26-27 Nisan 2019
“İNSAN YAŞAMINDA MÜZİK”
“MUSIC IN HUMAN LIFE”
Yayın Editörü
Doç. Çağhan ADAR
www.hisas.org.tr
Yayın Tarihi: Ekim 2019
Hilton Garden INN
Kütahya/ TÜRKİYE
2019
ISBN: 978-605-85788-8-3
X. Uluslararası Hisarlı Ahmet Sempozyumu & 10th Internatıonal Hisarlı Ahmet Symposıum
25/27 Nisan 2019
2
KATKILARI İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ
Kültür ve Turizm Bakanı/Sayın Mehmet Nuri Ersoy
Kütahya Valisi/Sayın Ömer Toraman,
Kütahya Belediye Başkanı/ Sayın Alim Işık,
Afyon Kocatepe Üniversitesi Rektörü/Sayın Mehmet Karakaş
Dumlupınar Üniversitesi Rektörü/Sayın Kazım Uysal,
Kütahya Sağlık Bilimleri ÜniversitesiRektörü/Sayın Vural Kavuncu,
Kütahya Ticaret Ve Sanayi Odası Başkanı/Sayın İsmet Özotraç,
Kütahya İl Kültür Ve Turizm Müdürü/ Sayın Zülkarni Yeldemez,
Kütahya İl Milli Eğitim Müdürü/Sayın Hasan Başyiğit,
Kütahya Ahmet Yakupoğlu GSL Müdürü/Sayın Mustafa Demir,
&
KÜTAV/Kütahya Kültür ve Tanıtım Vakfı Yönetim Kurulu,
&
AKÜ Devlet Konservatuvarı Yönetim Kurulu,
&
AKÜ Devlet Konservatuvarı Mezunlar Derneği Yönetim Kurulu,
&
Çatık Madencilik/ Sayın İsmet Çatık (Ana Sponsor)
&
Delen A.Ş/ Sayın Nihat Delen
Maltaş/ Sayın Süleyman Maltaş
Ceyhan Damper/ Sayın Hakan Ceyhan
Kâşi Ahmet/SayınAhmet Ruşen Özmutaf
Kervan Kebap Salonu
Kütahya Ekspres Gazetesi
X. Uluslararası Hisarlı Ahmet Sempozyumu & 10th Internatıonal Hisarlı Ahmet Symposıum
25/27 Nisan 2019
3
İÇİNDEKİLER DİZİNİ
Sayfa
İçindekiler Dizini
3
Düzenleme Kurulu Başkanı Sunuş
5
Hisarlı Ahmet Yorum
6
Sempozyum Amacı ve Kapsamı
8
Sempozyum Kurulları
10
10 Yılımız
11
TAM METİNLER
Adil Koray Barut / “Manuel Ponce’nin Gitar Müziğinde Yerel Unsurlar”
16
Aslı Galioğlu / “Kültürel Algı Ekseninde Tonalite-Atonaliteye Beyin Yanıtlılığı: Elektrofizyolojik
Yaklaşım ”
25
Ata Sağıroğlu / “Müzisyen Kimdir? Tarihsel Evrim İçinde Performansçı Kimliği ve Günümüzdeki
Durumu”
38
Aykut Barış Çerezcioğlu / “Bağımsız Müzikte Kültürel Sermayenin Dolaşımı: Apeıron Kolektif
Örneği”
45
Ayşe Nur Sır Dündar / “Hızır Bin Abdullah’ın Müzik ve İnsan İlişkisine Şahsî Yaklaşımları”
53
Begüm Fulya Adızel, Ümran Ezgi Güleken, Mehmet Özkeleş / “PopülerMüzikte Metinlerarası
ve Göstergebilim Tabanlı Analiz Modeli’ne İlişkin Örnekler”
66
Çağlar Yalçın, Gözde Gürün Demireriden / “Rautavvara’nın Üç Simetrik Prelüd’ü Üzerine Bir
Analiz”
92
Eren Okur / “Yeni Medya Olanakları Bağlamında, 90'lardan Günümüze Türkiye'de Bağımsız
Müziğin Yeniden Keşfi”
106
Osman Ersin Soğulcaklı, Ebru Güner Canbey / “Bir Bestecinin Yaşamında Gelenek: Gerald
Fınzı’nin Klarinet Konçertosu’nun İncelenmesi”
117
Esengül Karademir / “İnsan Ve Çalgı: “Kontrbas” Tiyatro Metnine Yönelik Yaylı Çalgılar
Öğrencilerinin Görüşlerinin Betimlenmesi”
126
Evrim Hikmet Öğüt / “Göç, Kültürel Bellek ve Müzik: Geçici ve Yeni Gelen Göçmen Topluluklar
Örneği”
136
Ezginur Küçükdürüm / “Kütahya Boşnak Kültürü ve Müzikal Özelliklerinin Betimlenmesi”
142
Fakı Can Yürük / “Piyano Eğitimcilerinin Metaforik Öğretim Yaklaşımları”
156
Filiz Yıldız / “Down Sendromlu Bireylerin Hayatında Müzik: Hilal Ve Piyanosu”
165
Gökmen Özmenteş / “Popüler Müzikte Metinlerarası ve Göstergebilim Tabanlı Bir Analiz Modeli”
176
Gözde Gürün Demireriden / “Bir Empresyonist Müzik Analizi: Debussy, “La Cathédrale
Engloutie””
191
Hacer Akçaalan / “Bir Çocukluk Hatırasından Hareketle -Hisarlı Ahmet Şahsiyetinde- Bireysel Ve
Toplumsal Rol Model Olarak Sanatçı”
206
Hasan Hüseyin Poyraz, Çağhan Adar / “Camii Musikisi Üzerine Bir Betimleme; Afyonkarahisar
Merkez Örneklemi”
212
İbrahim Erdem Küçükayvaz, Merve Nur Kale / “Uşak Belediyesi Sanat Akademisi Müzik
Çalışmaları: Müziğin İşlevlerinin Yerine Gelmesinde Etkisi”
218
Kadri Yılmaz Erdal / “Dünya Müziği Kayitlarindaki Otantik Çalgilar İçin Kullanilan Efekt
Bileşenlerinin Duyumu Ve Tini Algisina Etkisi”
231
M. Emir Barutcu / “George Crumb'ın Piyano Sanatının ve Yenilikçi Müzikal İfade Yönünün
İncelenmesi”
241
Mustafa Avcı / “Arabeskin Oynak/Değişken Anlam Dünyası ve Jeneolojisi: Arabeskin Bilinmeyen
Tarihi”
251
Mustafa Hisarlı, Uğur Türkmen / “Hisarlı Ahmet’in Yaşamına Müzik Felsefesi Temelli Bir Bakış”
257
Mustafa Vural, Serenat İstanbullu / “Alışveriş Merkezlerinde Çalınan Müziklerin Çalışanlar
Üzerindeki Etkileri”
266
Özge Cesur / “Konser Geleneğinde Yeni Boyut: Dijital Konserlerde Seyirci Ve Mekân”
277
R. Görkem Aytimur / “TheodorAdorno ve Walter Benjamin’de Sanat Eseri”
288
Sinem Gözcü, Çağhan Adar / “Türk Müziğinde Kadın Besteci Olmak; Kütahyalı Nilüfer Özkan
Örneği”
296
Sıtkı Akın, Ayten Kaplan / “Anadolu Müzikli Sohbet Toplantıları Bünyesinde Ankara “Ferfene
Gecesi””
304
X. Uluslararası Hisarlı Ahmet Sempozyumu & 10th Internatıonal Hisarlı Ahmet Symposıum
25/27 Nisan 2019
4
Sonat Coşkuner / “Çalgılarda İşlevsellik: Borulu Lale Keman”
316
Uğur Gürman, Duygu Sökezoğlu Atılgan / “Teknoloji Destekli Piyano Eğitim Programlarından
Biri Olan Synthesia Programının Kullanımı*”
325
Uğur Türkmen / “Türk Müziğinde Çoksesliliğe Sosyo Psikolojik Bir Bakış”
340
Ümit Gürman, Duygu Sökezoğlu Atılgan /“Arduino Platformu İle Müzik Eğitiminde Materyal
Tasarımı*”
354
Yavuz Can Turhan / “Ölüm Farklılığı Bağlamında Müzik Unsurlarının Kullanımı - Türkiye’de
Şehit Cenaze Törenleri Örneği”
369
Zafer Kurtaslan, Ozan Sari / “Ekrem Zeki Ün’ün Yudumluk İsimli Solo Keman Eserinin Teknik Ve
Müzikal Analizi”
380
KONSERLER
392
X. Uluslararası Hisarlı Ahmet Sempozyumu & 10th Internatıonal Hisarlı Ahmet Symposıum
25/27 Nisan 2019
5
SUNUŞ
Hisarlı Ahmet sempozyumlarının süreci 2009 yılında başladı. Kütahya Ahmet Yakupoğlu
Güzel Sanatlar Lisesi salonlarında yapılan etkinlikte 10 değerli bilim insanı bildirilerini sunmuş
ve sadece bir konser gerçekleşmişti.
İlk yıl Kütahya türkülerinin kaynak kişisi Hisarlı Ahmet sempozyumun ana temasını
oluşturmaktaydı. Sonraki yıllarda farklı tema ve alt başlıklarda etkinlik devam etti. Müzik
bilimi çalışmalarına özgün ve farkındalık içeren çalışmalar kazandırmayı amaçlayan etkinlik
ülkemizdeki bilim ve sanat insanlarınca takip edilir oldu.
Kütahya Güzel Sanatlar Derneği öncülüğünde ve Afyon Kocatepe Üniversitesi Devlet
Konservatuvarı yürütücülüğünde gerçekleşen sempozyum “sürdürülebilir” yapısı ile de dikkat
çekmekte. Ülke müzik bilimi ve kültürüne katkıda bulunmak, yeni ve özgün bilimsel
çalışmaları ilgilileriyle buluşturmak, Kütahya başta olmak üzere bölgenin sosyo ekonomik ve
kültürel değişim ve gelişimde önemli roller üstlenmek sempozyumun amaçları arasında.
Kütahya Güzel sanatlar Derneği Yönetim kurulu ve üyeleri, AKÜ Devlet konservatuvarı
yönetim kurulu başta olmak üzere eğitimci ve öğrencileri sempozyumun öneminin farkındadır.
Bildiri sunumları, konserler, paneller, sergiler, söyleşi ve konferanslar uzun ve meşakkatli bir
çalışmanın ürünü olarak ilgililerle buluşmakta. Yaklaşık 11 aylık bir özverili çalışmanın
sonunda etkinliğe ilgi gösteren bilim ve sanat insanlarının yapıcı eleştirileri etkinlikte emeği
geçen ve geleceğinde yer almak isteyen her birey için çok önemli. Bu konuda bizlere değer
verir ve gerek yazılı gerekse sözlü olarak eleştiri ve önerilerinizi paylaşırsanız bize güç
verirsiniz. 2009 Yılından bugüne sempozyuma katkıda bulunan tüm katılımcılara, katkıda
bulunanlar sayfasında yer alan tüm paydaşlarımıza canı gönülden teşekkür ederiz.
Bu yıl ki sempozyumda; 78 bildiri sunumu, 19 konser, 1 konferans,yer almıştır. Ülke ve
dünya müzik bilimi çalışmalarına katkıda bulabilmesi dileğiyle, müzikçe duygularla.
Prof. Dr. Uğur Türkmen
Düzenleme Kurulu Başkanı
X. Uluslararası Hisarlı Ahmet Sempozyumu & 10th Internatıonal Hisarlı Ahmet Symposıum
25/27 Nisan 2019
6
HİSARLI AHMET ÜZERİNE YORUM (*)
Birçok Kütahya türküsü Hisarlı’dan derlenmiştir. Hisarlı Ahmet’in Türk müzik
kültürüne en önemli katkısı Kütahya türkülerini kendine has yorumuyla icra etmesidir.
Yorumunu türkülere yansıtmıştır. Hisarlı’nın yorumladığı Kütahya türkülerinin daha farklı
olduğu, yöreyi daha güzel yansıttığı uzmanlarca da dile getirilmiştir. Sesi ve sazındaki kendine
has tavrı; Türk halk müziğinin önemli icracıları arasında yer almasını sağlamıştır. Yaşadığı
dönemde çevresine, vefatından sonra da ilgi duyan herkese feyz vermiştir. Kütahya’nın
tanınmasında Kütahya kültürünün önemli simgelerinden biri olmuştur. Birçok kişi onun
sayesinde Kütahya’ya daha çok ilgi göstermiş, kültürünü merak etmiştir. Eruzun’un deyimiyle
kimilerini Kütahya’ya aşık etmiştir. Onun yorumuyla derlenen türküler bugün Türk halk
müziğinin en seçkin eserleri arasında görülür.
Hisarlı; öğrenmeye açık biridir. Askerde öğrendiği klarneti sivil hayatında da devam
ettirmiştir. Çevresindeki saz ve söz sanatçılarını ilgiyle takip etmiş, onlardan öğrendiklerini
hayranlık duyulacak olan hafızasına eksiksiz kaydetmiş ve en önemlisi bu hazineyi
saklamamıştır. Toplamış ve dağıtmıştır.
Hisarlı; öğretmeye de açıktır, hatta heveslidir. Çevresindeki gençleri saza yönlendirmiş,
kendi öğretim yöntem ve stratejisiyle saza başlatmıştır. Saz öğretimi yanında Kütahya
türkülerinin doğru olarak çalınıp söylenmesinde de etkili olmuştur. Kütahya oyunlarının nasıl
oynanacağını bizzat kendisi gösterecek kadar iyi bilmektedir.
Kendi deyimiyle ustası yoktur ama devrindeki tüm saz ve söz ustalarından
yararlanmıştır. Kadın çengilerde bunların arasındadır ve bunu çekinmeden dile getirir.
Hisarlı; ağabeyinin hanımını eş olarak kabul etmiştir. Bugün anlaşılması zor görünen bu
adet onu nasıl etkilemiştir bilemiyoruz. Bildiğimiz ağabeyinden olan çocuğu ile kendi çocukları
arasında hiçbir zaman ayırım yapmadığıdır.
Hisarlı; işinde ciddi bir adamdır. Prensipleri vardır. Ona göre; türküler doğru okunmalı,
türkü gecelerinde istekte bulunulmamalı, etkinlik zamanında başlamalıdır. Aile yaşamında da
titiz ve kuralcı kişiliği bilinir. Bununla birlikte günlük yaşamında son derece hoş görülü ve
şakacıdır. Çocukluğundaki uyumlu hali yaşamı boyunca devam etmiştir. Esnaftan komşuları
onu anlatmaya başladıklarında hemen hepsinin gözleri dolmuştur. Alaattin Özekmekçi’nin
“onu anlayabilmek için onunla yaşamak lazımdı” demesi de bundandır.
Hisarlı; ekonomik olarak hani derler ya hep bıçak sırtında yaşamıştır. Elini ayağını
çekinceye kadar müzikle geçimini sağlamaya çalışmış, bununla birlikte hiçbir zaman hayatının
merkezine parayı almamıştır. Ücretsiz olarak saz derslerini vermesi buna en güzel örnektir.
Bakım, onarım işlerinden de cüzi miktarda ücret aldığı bilinir.
Hisarlı; okuma ve okutma sevdalısıdır. Her ne kadar kızı Huriye Hanım hafif sitem etse
de oğlu Mustafa’nın okuması için gösterdiği gayret takdire şayandır.
Hemen her Türk ailesinde olduğu gibi çocuklarıyla ilişkileri belli bir mesafede olmuştur.
Ama çocukları arasında ayrım yapmadığıyla övünmüş, hayatını onlara adamış, eşi vefat
ettiğinde tekrar evlenmemiştir.
Hisarlı; kendi kültürüne her daim sahip çıkmıştır. Gezekleri önemsemiş ve sağlığı
elverdiğince katılmıştır. Gezeklerden çok şey öğrendiğini ve çok şeylerin de öğretildiğini
düşünmüştür. Memleketine müzik yoluyla hizmet etmiş, ne zaman çağrılsa memleketini
ilgilendiren etkinliklerde, Halkevleri, Kızılay, Yeşilay gibi kurum ve kuruluşlarda da hizmet
etmiş, görev almıştır. Yaşantısında dini vecibelerini yerine getirmeye çalışan Hisarlı; hemen
her fırsatta ezan okumuş, namaz vakitlerine dikkat etmiş, müezzinlik yapmış, hacca gitmiştir.
Daha da önemlisi ise tüm bu yaşantısı sürecinde müzikle ilgisini koparmamıştır. Bu yönüyle de
örnek alınması gereken bir kişiliği vardır.
Gençliğine dair kesin bilgiler olamamakla beraber, bilinenin aksine Hisarlı içki
kullanmamıştır.
X. Uluslararası Hisarlı Ahmet Sempozyumu & 10th Internatıonal Hisarlı Ahmet Symposıum
25/27 Nisan 2019
7
Her gün binlerce vatandaşımız Hisarlı’nın heykelinin önünden geçmektedir. Saz çalan
bir adam onlara tebessümle bakmaktadır. Onlarsa ona bakarlar mı bilinmez.
Hisarlı’ya hak ettiği değer hem yaşarken hem de vefatından sonra verilmiştir diye
düşünüyorum. Yaşarken maddi sıkıntılar çekmesi, büstünün yapılıp sonradan kırılması, gibi
bazı kesintiler olsa da Hisarlı gönüllerde sürekli yer almış, hatırlanmıştır.
Son yıllarda özellikle adıyla sempozyum düzenlenmesi, heykelinin Kütahya ilinin
merkezinde açılması ona verilen değerin devam ettiğinin göstergesidir.
Bununla birlikte dükkânın olduğu ev veya bir başka Kütahya evi mutlak suretle “Hisarlı
Ahmet Kültür Sanat Evi” olarak açılmalıdır.
Sempozyumun sürdürülebilirliği için yerel halkın desteğini artırıcı çalışmalar
yapılmalıdır.
Sempozyum zaman için de Hisarlı Ahmet Kültür ve Sanat günlerine dönüştürülmelidir.
Bu etkinlikler Kütahya’da yaşayan bireylerin sosyo-kültürel değişimlerinde etken
olacaktır.
Bir diğer önemli konu ise türkülerin icralarındaki farklılıklardır.
TRT repertuarı, Mustafa Hisarlı ve İsmail Pektaş’ın yanı sıra Mustafa Salün’ün
yayınladığı kitaplar başta olmak üzere birçok notalarıyla yazılmış türkü kitapları
incelendiğinde; Mustafa Hisarlı başta olmak üzere, TRT kayıtları, Hisarlı’nın kendi sesinden
kayıtları ve özellikle “geleneksel icrayı koruduklarını” iddia eden yöresel saz sanatçıları
dinlenildiğinde birçok farklılıkların olduğu tespit edilmiştir. Geleneksel kültürlerde bu tür
farklılıkların olabileceği düşüncesi göz ardı edilmemekle birlikte doğru bir kültür aktarımının
da yapılmadığı düşüncesindeyim.
Bu konuda maalesef gerçekçi olmak zorundayım. Sadece benim dediğim doğrudur
anlayışıyla sorunlara çözüm bulunamayacaktır. Kütahyalı bir halk müziği sevdalısı, kültürünü
özümsemeye çalışan ve en önemlisi bu kültürün aktarımında kendince öğretim yöntem ve
stratejiler geliştirerek çalışmalar yapan bir “pedagog” olarak durumdan son derece rahatsız
olduğumu belirtmek isterim.
Yapılması gereken, ehil olanlar hayattayken türkülerin geleneksel söyleme ve çalma
biçimlerinin tekrar gözden geçirilmesi çalışmalarının bir an önce başlatılmasıdır. Alanında
uzman olanlar bir araya gelmeli, alandan (yöreden) yetişen uzmanlardan elde edilen kayıtlar
mutlaka eski kayıtlarla karşılaştırılmalıdır.
Mustafa Hisarlı hayattadır ve önemli bir veri kaynağıdır. Hisarlı Ahmet’in geleneğini
sürdürdüğünü iddia eden ve her Cuma akşamı türküler söyleyip, zeybekleri oynayanlara hala
rahatlıkla ulaşılmaktadır.
Bir bilim insanı olarak her türlü veriye ulaşılması, elde edilen verilerin işlenmesi,
işlenen verilerin ilgililerle tekrardan gözden geçirilmesi ve kamuoyu ile paylaşılması
taraftarıyım.
Eğitimin en önemli tanımı “kültür aktarımıdır”
Kütahya türküleri doğru aktarılmamaktadır.
Kısa bir süre önce bir sanatçımız “Havada durna sesi gelir” adlı türkümüze “Zeybek”
diyebilmiştir. Kütahya türküleri “şarkı” gibi okunmaya başlanmıştır.
Hisarlı Ahmet’in yorumladığı türkülerdeki tavırları gelecek kuşaklara aktarmada artık
eski özelliklerini hemen hemen yitirmiş olan ve günümüz kültürel değişim ve gelişimlerinden
etkilemiş olan “gezekler” değil; konservatuvarlar önemli bir etken olmalıdırlar.
Bilimsel araştırma projeleri yapılmalıdır.
Hisarlı Ahmet’in ciddiyetine günümüz müzik eğitimcileri, bilimcileri ve sanatçıları
ancak böyle sahip çıkabilir.
(*) Türkmen, U. (2013). Hisarlı Ailesi, Kütahya Belediyesi Yayınları, Kütahya.
X. Uluslararası Hisarlı Ahmet Sempozyumu & 10th Internatıonal Hisarlı Ahmet Symposıum
25/27 Nisan 2019
8
AMAÇ VE KAPSAM
Rönesans kuramcılarından ve bestecilerinden Johannes Tinctoris, 15. yüzyılın ikinci
yarısında müzikle ilgili ileri sürdüğü görüşlerden birinde müziği şöyle tanımlar: “Müzik, insan
sesi ve çalgı seslerinden oluşan bir bütündür”. Tinctoris’in bu pragmatik yaklaşımı belki
dönemin ruhuna uygun gibi görülmekte çünkü önceki yüzyılda Grocheo gibi kuramcılar da
müziği sınıflarken “asiller için gerçek müzik ve halk için popüler müzik” türü bir tanımlamayla
kitaplarda yer alır. Grocheo, müziğin asillerin kanunları ve kuralları doğrultusunda yapıldığını
söyleyerek halkı görmezden gelirken kuşkusuz müziğin adresini kilise ve saraylar olarak
kısıtlar. Yüzyıllar boyunca yalnızca müzik adamları değil, din adamları, soylular, bilim
insanları, eleştirmenler, seslendiriciler, edebiyatçılar, felsefeciler ve onlarca disiplinden
binlerce insan müzik üzerine bir şeyler söylemeyi sürdürür. Kimi tanımların bugün varlığını
sürdürdüğünü görmek de alışılmışın içinde. Nicholas Cook, “her müzik farklıdır ama her müzik
müziktir” derken müziği “değer” açısından etiketleyen yaklaşıma gönderme yapar. Popüler
kültüre her zaman burun kıvıranlar, kalite ve popülerlik arasında hiçbir bağlantının olmadığını
savunur. Craig McGregor ise kültürün eylem olduğunu ve katılımcı bir yönü olduğunu vurgular.
Yani kültür yalnızca kütüphane raflarındaki altın yaldızlı kitaplar ya da bir Mozart senfonisi
değildir. Bach'ın ölümünden elli yıl sonra besteci üzerine ilk incelemeyi kaleme alan Johann
Nikolaus Forkel (Über Johann Sebastian Bachs Leben, Kunst und Kunstwerke-1802), Bach'ın
müziğini dinleyen birinin önce bu müziği iyice sindirmesini, ardından müziği yaratanın
değerini bilmesi gerektiğini söyler. Kısacası herkes müzik üzerine bir şeyler düşünür, söyler ve
yazar. Jdanov gibi materyalist düşün insanları da, bestecinin temel misyonunun ülkesinin
müziğini geliştirmek ve yetkinleştirmek, ardından bu müziği yoz burjuva etkenlerin sızmasına
karşı korumak olduğunu ileri sürer. Strauss valsleri ve Offenbach operetlerinin 19. yüzyıl müzik
yaşamının tepesine yerleşmesi, bir anda olan bir şey değildir. Sektördür bunu yapan ve doğal
olarak temel düşünce, müziğin sanat olmadan öte eğlence işlevidir. Tepki gelmekte gecikmez
ve müziğin pazara, yani ayağa düştüğü ve yozlaştığı ileri sürülerek eğlence amacı gütmeyen
alternatif dinletiler düzenlenmeye başlar.
Müziğin insan yaşamındaki yeri konusunda farklı disiplinlerde yapılan binlerce
araştırmanın nedenini anlamak güç değil. İçerdiği anlama ve işleve göre yapılan tanımlamalar,
getirilen kavramlar ve önerilen hipotezler, müzik türlerini yine farklı açılardan sınıflandırmalar.
Müziğin ne olursa olsun müzik olduğunu kabullenmek başta akademi olmak üzere oldukça
güçtür. Yine de müziğin insan yaşamındaki önemi, etkisi ve gücü açıktır.
10 yıldır farklı konularda değişik disiplinlerden bilim insanlarını bir araya getiren Hisarlı Ahmet
Sempozyumu’nun bu yılki teması “İnsan Yaşamında Müzik” olarak belirlendi. Aşağıda yer
alan alt başlıklar, sempozyum teması için klavuz öneriler niteliğinde:
- Müzik ve Toplum, Toplumsal Değişim ve Müzik
- Müzisyen, İzlerkitle ve Toplumsal Roller
- Müzikte Değişim, Müzikte Süreklilik
- Kültür Endüstrisine Yeni Bakışlar
- Değişim ve Müzik Endüstrisi
- Müzikte Yerel ve Küresel Dinamikler
- İfade Kültürünün Bir Yönü Olarak Müzik
- Müzik Üzerine Bilim Yapmak
- Müzik ve Akademi
- Müziği Değer Açısından Sınıflandırmak
X. Uluslararası Hisarlı Ahmet Sempozyumu & 10th Internatıonal Hisarlı Ahmet Symposıum
25/27 Nisan 2019
9
Görüldüğü gibi tema oldukça yoğun ve aynı yoğunlukta bir katılımı arzu ediyoruz.
Özellikle lisansüstü öğrencilerin danışmanlarının yönlendirmesiyle sempozyuma bildiriyle ya
da izleyici olarak katılmalarını çok önemsiyoruz. 25-27 Nisan 2018’de Kütahya’da görüşmek
dileğiyle.
Prof. Dr. Fırat Kutluk
Sempozyum Bilim Kurulu Başkanı
X. Uluslararası Hisarlı Ahmet Sempozyumu & 10th Internatıonal Hisarlı Ahmet Symposıum
25/27 Nisan 2019
10
SEMPOZYUM ONUR KURULU
Ömer Toraman
Kütahya Valisi
Prof. Dr. Alim Işık
Kütahya Belediye Başkanı
Prof. Dr. Mehmet Karakaş
Afyon Kocatepe Üniversitesi Rektörü
Prof. Dr. Kazım Uysal
Dumlupınar Üniversitesi Rektörü
Prof. Dr. Vural Kavuncu
Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi
Prof. Dr. Yalçın Tura
Besteci/Müzik Teorisyeni
Mustafa Kemal Altınsoy
Kütahya Güzel Sanatlar Derneği Başkanı
Mustafa Hisarlı
Yüksek Mimar-TRT Sanatçısı
Nihat Delen
İşadamı
İsmet Çatık
İşadamı
SEMPOZYUM BİLİM KURULU BAŞKANI
Prof. Dr. Fırat Kutluk
Dokuz Eylül Üniversitesi -Türkiye
SEMPOZYUM BİLİM KURULU
Prof. Dr. Martin Stokes
King’s College London
Prof. Dr. Keith Howard
SOAS, University of London
Prof. Dr. Jan Hemmıng
Universität Kassel
Prof. Dr. Uğur Türkmen
Afyon Kocatepe Üniversitesi
Prof. Dr. Antti-Ville Kärjä
University of Helsinki
Prof. Dr. Michael Drewet
Rhodes University
Prof. Dr. Abdullah Akat
Trabzon Üniversitesi
Doç. Dr. Özlem Doğuş Varlı
Uludağ Üniversitesi
Dr. Bob Davıs
Leeds Beckett University
SEMPOZYUM DÜZENLEME KURULU BAŞKANI
Prof. Dr. Uğur Türkmen
Afyon Kocatepe Üniversitesi- Türkiye
SEMPOZYUM DÜZENLEME KURULU
Cihan Işıkhan
Dokuz Eylül Üniversitesi
Çağhan Adar
Afyon Kocatepe Üniversitesi
Yunus Emre Uğur
Afyon Kocatepe Üniversitesi
Fakı Can Yürük
Afyon Kocatepe Üniversitesi
Muzaffer Soner Yılmaz
Afyon Kocatepe Üniversitesi
Rıfat Beltekin
Afyon Kocatepe Üniversitesi
Suat Dandinoğlu
Afyon Kocatepe Üniversitesi
Osman Özdemir
Kütahya Güzel Sanatlar Lisesi
Halim Türkmen
Kütahya Güzel Sanatlar Lisesi
Gonca Görsev Kılıç
Ordu Üniversitesi
Adem Kılıç
Ordu Üniversitesi
Betül Güven
Afyon Kocatepe Üniversitesi
Filiz Yıldız
Afyon Kocatepe Üniversitesi
Ezginur Küçükdürüm
Afyon Kocatepe Üniversitesi
Bensu Kitirci
Afyon Kocatepe Üniversitesi
X. Uluslararası Hisarlı Ahmet Sempozyumu & 10th Internatıonal Hisarlı Ahmet Symposıum
25/27 Nisan 2019
11
10 YILIMIZ
Uğur Türkmen/Sempozyum Düzenleme Kurulu Başkanı
Mustafa Kemal Altınsoy/Kütahya Güzel Sanatlar Derneği Başkanı
Amaçlarımız;
Kütahya’nın tüm dünyada tanınmasını “müzik” yoluyla sağlamak,
Kütahya'nın“önemli sanat ve müzik sempozyumu” olan şehirlerinden biri olarak akla
gelmesinde yardımcı olmak,
Kütahya'nın ve bölgenin sosyal, kültürel ve ekonomik gelişmesine katkı sağlamak,
Somut olan ve somut olmayan kültürel miraslara sahip çıkmak,
Yerel halk ile dernek işbirliğini geliştirmek,
Sanat eğitimi alan gençlerin ve sanat eğitimcilerinin (GSL) akademik gelişimlerine destek
olmak,
Kütahya halkına ve özellikle gençlere nitelikli konserler izletmek,
Kütahya'mıza sanat yoluyla hizmet etmek,
Kültür turizmine ve ekonomisine katkı sağlanmak
Neden Dernek?
Derneklerin; ihtiyaçlar doğrultusunda bölgesel, ulusal ve uluslararası projeler üretme görev
ve sorumlulukları vardır.
Kütahya Güzel Sanatlar Derneği, halkla bütünleşen, gerçekleştirdiği
kültürel, bilimsel ve sanatsal faaliyetler ile başta Kütahya’mız olmak üzere
ülkemizin ve milletimizin kültürel değerlerini korumak ve gelecek
kuşaklara aktarmak öncelikli amaçları arasında yer alan, ülkemizin seçkin
ve örnek alınan derneklerindendir.
Derneğin bilimsel ve sanatsal faaliyetleri Kütahya’mızın sosyal,
kültürel, toplumsal, ekonomik ve en önemlisi eğitimsel gelişim ve
değişimine önemli katkılar sağlamaktadır.
Bu etkinliklerin en önemli paydaşları hiç kuşkusuz Kültür
Bakanlığımız, Valiliğimiz, Belediyemiz, Üniversitelerimiz ve İl Milli Eğitim
Müdürlüğümüzdür.
En önemli paydaşımız kültürüne ve sanata değer veren Kütahyalı hemşerilerimiz
olacaktır