Content uploaded by Alicja Kot-Niewiadomska
Author content
All content in this area was uploaded by Alicja Kot-Niewiadomska on Oct 26, 2021
Content may be subject to copyright.
Krajowe zapotrzebowanie na ropę naftową w kontekście wyzwań
Europejskiego Zielonego Ładu
EUROPEAN
GREEN
DEAL
Europejski Zielony Ład (EZŁ, ang. European Green Deal) to strategia rozwoju, która ma przekształcić Unię Europejską (UE) w pierwszy kontynent neutralny klimatycznie, co stanowi odpowiedź na kryzys klimatyczny
ipostępujące procesy degradacji środowiska.Drogą do osiągnięcia tego celu ma być niskoemisyjna transformacja energetyczna, która powinna zakończyć się w 2050 roku. Dalsze obniżanie emisyjności systemu
energetycznego ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celów klimatycznych na lata 2030 i 2050. Ponad 75% emisji gazów cieplarnianych w UE pochodzi z produkcji i wykorzystania energii w różnych sektorach
gospodarki. Efektywność energetyczna musi stać się priorytetem. Trzeba stworzyć sektor energetyczny bazujący wdużej mierze na źródłach odnawialnych. Obecnie niemal ¾systemu energetycznego UE opiera się
na paliwach kopalnych. W miksie energetycznym dominuje ropa, a następnie gaz ziemny i węgiel.Rośnie udział OZE, ale ich rola pozostaje ograniczona, podobnie jak energia jądrowa.
Jarosław Kamyk kamyk@min-pan.krakow.pl
Alicja Kot-Niewiadomska a.kn@min-pan.krakow.pl
Jeśli Europejski Zielony Ład odniesie sukces – według prognoz KE –w2030 r. paliwa kopalne nadal będą dostarczać
około połowy energii w UE. Wykorzystanie węgla musi zostać znacznie ograniczone do 2030 r., natomiast ropa, a
zwłaszcza gaz ziemny, mogą zostać wycofane później.Większość zmian w przypadku ropy naftowej i gazu nastąpi między
2030 a2050 r. Oczekuje się, że w tym okresie ropa naftowa zostanie prawie całkowicie wycofana, podczas gdy gaz
ziemny będzie stanowił zaledwie jedną dziesiątą energii w UE w2050 r.
W grupie surowców energetycznych – wrażliwych na zmiany wynikające zEZŁ – jest również ropa naftowa.
Aktualnie w Polsce praktycznie w całości przetwarzana jest w krajowym przemyśle rafineryjnym na produkty
naftowe:
1) energetyczne (m.in. benzyny silnikowe, paliwa odrzutowe JET oraz oleje napędowe iopałowe)
2) nieenergetyczne (m.in. asfalty i benzyny do pirolizy).
W ostatnich latach polskie rafinerie wykorzystywały występującą w kraju i na rynku europejskim koniunkturę na
paliwa silnikowe zarówno dla pojazdów, jak i dla transportu lotniczego. Podstawowym działem gospodarki, w
którym zużywane są produkty rafinacji ropy od lat pozostaje transport (ok. 62% w 2019 r.), a mniejsze
znaczenie odgrywa przemysł (motoryzacyjny i chemiczny). W konsekwencji krajowa konsumpcja ropy naftowej,
od ponad 20 lat wykazująca tendencję wzrostową, w ostatnim czasie osiągnęła poziom 27 mln t/r. Przewiduje
się niewielki spadek zużycia ropy naftowej i produktów naftowych w latach 2020–2040 do 26 mln t/r.
Redukcji emisji netto
gazów cieplarnianych
o co najmniej 55%
w całej
UE do 2030 roku
Zero netto
emisji gazów
cieplarnianych w całej
UE w 2050r.
w porównaniu
z poziomem
z 1990 r.
Do 2050 r. ponad
80% energii elektrycznej
W UE pochodzi z
OŹE Import ropy
spada w 2050 r.
o co najmniej 50-65%
w porównaniu
z 2015 r.
Zależność Europy
od importu energii,
zwłaszcza dla ropy
i gazu ziemnego
spadnie do 20%
w 2050 r.
Dekarbonizacja
systemu
energetycznego Przejście w
kierunku
zrównoważonej
mobilności
90% redukcja
emisji
w sektorze transportu
do 2050 r.
Jedną z kluczowych gałęzi gospodarki, przed którą stoją najtrudniejsze wyzwania w ramach realizacji celów Zielonego Ładu, jest sektor transportu. Głównym zadaniem na najbliższe 30 lat będzie przygotowanie do
stopniowego przejścia z paliw kopalnych, wykorzystywanych w transporcie, do bardziej zrównoważonych i niskoemisyjnych źródeł energii. Zielony Ład zakłada 90%redukcję emisji w sektorze transportu do 2050 r.
Przemieszczanie towarów iosób ma wpływ na środowisko, ale jednocześnie jest koniecznym warunkiem rozwoju gospodarczego.
2050
2030
Co najmniej 32%
udział OŹE w
zużyciu finalnym
energii brutto w UE
w 2030 r.
XXXIV Konferencja Zagadnienia surowców
energetycznych i energii w gospodarce krajowej.
17-20.2021 Zakopane
Nowa unijna ambicja została określona jako kolektywny cel dla całej Unii, tj.
realizowany na podstawie kontrybucji państw członkowskich, przy uwzględnieniu
uwarunkowań krajowych. Dlatego też podążanie za dynamicznie przyspieszającymi
trendami klimatyczno-energetycznymi UE będzie stanowić dla Polski znaczące
wyzwanie transformacyjne. Zaproponowane w EZŁ strategie będą miały istotny
wpływ na kluczowe obszary gospodarki krajowej (system energetyczny,
budownictwo, przemysł, transport, gospodarstwa domowe), wtym również na
poziom zapotrzebowania na wiele surowców mineralnych. Najbardziej widoczne
zmiany rejestrowane będą w grupie surowców energetycznych, ale również
metalicznych co wiązać się będzie z rozwojem zaawansowanych technologii OŹE.
2000 2005 2010 2015 2019 2040 2050
Produkty energetyczne [tys. t]
17 254,6 16 522,1 20597,9 22 871,8 24 556,1
Olej napędowy I 5 544,6 5395,4 9705,6 11 734,1 13 089,0
Benzyny silnikowe 4 333,0 4202,7 4209,6 4 154,9 4 569,5
Olej opałowy (lekki+ciężki)4 918,9 3 812,8 3 425,7 4 354,6 3 752,4
Paliwa odrzutowe 441,8 644 693 1 068,1 1 321,3
Gaz płynny LPG 291,5 283,5 423,5 574,6 630,3
Gaz rafineryjny 663,7 664,5 902,1 594,0 702,0
Pozostałe 1 061,1 1519,2 1238,4 391,5 491,6
Produkty nieenergetyczne [tys. t]
2 356,9 2 554,0 3534,8 5 115,6 5 121,5
Benzyny do pirolizy 791,1 967,8 1362,7 1 918,6 2 020,0
Asfalty 831,1 1 139,40 1566,6 1 480,0 1 484,9
Oleje silnikowe 99,4 203,8 165,8 592,1 418,1
Parafiny 101,4 37 68 77,2 86,6
Pozostałe 533,9 206 371,7 1 047,7 1 111,9
Ewolucja miksu energetycznego UE zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem.
Źródło: https://ecfr.eu/ na podstawie Komisji Europejskiej) Ewolucja importu nośników energii zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem.
Źródło: https://ecfr.eu/ na podstawie Komisji Europejskiej)
Część popytu na
ropę zostanie
zmniejszona przez
wzrost znaczenia
biopaliw i paliw
alternatywnych Do 2040 r. –nowy
system
elektroenergetyczny,
którego podstawą
będą źródła nisko
i zero-emisyjne
Rynek produktów
naftowych musi
prowadzić działania
w celu ograniczenia
emisyjności paliw
tradycyjnych
Polityka
energetyczna
Polski do 2040 r.
Zeroemisyjna
komunikacja publiczna
do 2030 r. w miastach
powyżej 100 tys.
mieszkańców
2040
Szacuje się, że do 2040 roku
utrzymane zostanie krajowe
wydobycie ropy naftowej na
poziomie ok. 1 mln t/rok. Nadal
priorytetem będzie dywersyfikacja
dostaw, szczególnie drogą morską.
Przy czym wolumen importu do
2040 r. utrzyma się na poziomie
zbliżonym do aktualnego 26-27 mln
t/r.
Dalsza
dywersyfikacja
importu
ropy naftowej, szczególnie
drogą morską, druga
nitka rurociągu
pomorskiego
Część popytu na produkty energetyczne zostanie zastąpiona przez wzrost znaczenia biopaliw i paliw
alternatywnych (m.in. energia elektryczna, LNG, CNG, wodór).Co z kolei wiążę się między innymi z
zakładanym wPEP2040 rozwojem zeroemisyjnego transportu publicznego do 2030 r. w miastach
pow.100 tys. mieszkańców.
W perspektywie do 2040 r. udział paliw tradycyjnych w transporcie nadal będzie miał dominujące znaczenie.
Co więcej zapotrzebowanie na paliwa w Polsce w najbliższych latach będzie wzrastać, choć będzie to
następować wsposób umiarkowany ze względu na zmianę struktury zapotrzebowania na energię w
gospodarce. Biorąc jednak pod uwagę założenia EZŁ oraz bezpośrednio nawiązującą do niego Politykę
energetyczną Polski do 2040 roku, należy założyć zahamowanie tego wzrastającego trendu, co będzie
widoczne po 2030 roku szczególnie w grupie produktów energetycznych.
Popyt na produkty nieenergetyczne będzie napędzany wzrostem konsumpcji petrochemikaliów, w tym
tych będących pochodnymi nafty uzyskiwanej w rafinerii, co wynika z większego wykorzystania w
procesach produkcyjnych, nowych zastosowań np. w systemach termoizolacyjnych, w budownictwie,
przewidywanego zwiększenia roli tworzyw sztucznych oraz wykorzystania drukarek 3D. W celu
zaspokojenia rosnącego popytu oraz wykorzystania szans rynkowych zwiększane będą moce
produkcyjne w obszarze olefin, fenolu i aromatów.
Nie tylko dla ograniczenia emisyjności, ale także dla zmniejszenia uzależnienia od importu, rynek
będzie się rozwijał w kierunku wykorzystania paliw innych niż tradycyjne produkty rafineryjne –czyli
paliw alternatywnych tj. energia elektryczna, wodór, gaz w postaci LNG i CNG, biopaliwa ciekłe,
biogaz, paliwa syntetyczne wykorzystywane na cele transportowe.
600 tys. pojazdów
elektrycznych
i hybrydowych
w 2030 r.
Dane na podstawie: GUS, PEP 2040, szacunki własne
Dane na podstawie: GUS, Polska Organizacja Przemysłu i handlu Naftowego