Content uploaded by Zeynep Nilsun Konakoğlu
Author content
All content in this area was uploaded by Zeynep Nilsun Konakoğlu on Sep 07, 2021
Content may be subject to copyright.
International Conference on Multidisciplinary Sciences (icomus)
15-16 December 2018 © Ġstanbul/Turkey
847
EFFECTS OF THE CONCEPT OF TREND ON DESIGNERS
TREND KAVRAMININ TASARIMCILAR ÜZERĠNDEKĠ ETKĠLERĠ
Funda KURAK AÇICI
1
, Zeynep Nilsun KONAKOĞLU
2
Abstract
As a result of globalization, all countries are becoming interdependent politically, socially and
economically. In this time, where culture, ideas, products and views are exchanged, everything is
readily available in the world today, thanks to the rapidly developing technology as well as the
increasing communication. So today, many areas such as fashion, architecture and art are affected
from each other, easily become a trend, and rapidly spread around. Globalization, which has
influenced the whole world, pushes the places we see in our surroundings, and even people, to be
identical. This is why people are now beginning to make their choices not in line with their own tastes,
but by keeping up with the manipulations of society. Tastes are not only becoming ordinary, but
emerging everywhere by being expressed in the same way, form, and color. This affects not only the
consumer but also the designer. Today, most designers are creating designs by turning to the concept
of trend because it is being preferred a lot. The effectiveness of the concept of trend is becoming a
state that is forced by conditions rather than the designer's preference. In this study, it is aimed to
examine how prevalent the concept of trend is in designs of designers and how much consumers‘
preference criteria are reflected to the designers, by carrying out surveys. To that end, the effect of the
concept of trend, which is frequently discussed today, in shaping the designs will be revealed through
the interviews with architects and interior architects — whom we consider as designers.
Keywords: Globalization, Design, Designer, Consumer, Trend
Özet
Küreselleşmenin bir sonucu olarak tüm ülkeler birbirlerine siyasal, sosyal ve ekonomik açıdan bağlı
duruma gelmektedir. Kültürün, fikirlerin, ürünlerin ve görüşlerin alışverişinde olunan bu zamanda
gerek hızla gelişmekte olan teknoloji sayesinde gerekse iletişimin artmasından kaynaklı günümüzde
kolayca dünyadaki her şeyden haberdar olunmaktadır. Bu yüzden günümüzde moda, mimari, sanat
gibi birçok alan birbirinden etkilenmekte, kolayca trend olabilmekte ve hızla çevresine yayılmaktadır.
Tüm dünyayı etkisi altına alan küreselleşme çevremizde gördüğümüz mekanları hatta insanları bile
birbirlerinin aynısı olmaya itmektedir. Bu yüzden de insanlar seçimlerini artık kendi beğenileri
doğrultusunda değil toplumun yönlendirmelerine ayak uydurarak yapmaya başlamaktadır. Zevkler
sıradanlaşmakla kalmayıp, tıpatıp aynı biçimde, formda, renkte ifade edilip heryerde karşımıza
çıkmaktadır. Bu durum sadece tüketiciyi değil tasarımcıyı da etkilemektedir. Günümüzde tercih
edilişinin fazla olmasından dolayı çoğu tasarımcı da trend kavramına yönelerek tasarım yapmaktadır.
Trend kavramının etkin olması tasarımcının tercihinden öte koşulların gerektirdiği bir duruma
dönüşmektedir. Bu çalışma kapsamında tasarımcılar ile anket yapılarak tasarımlarında trend
kavramının ne kadar ön planda olduğu, tüketicinin tercih kriterlerinin tasarımcılara ne kadar
yansıdığının incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla, tasarımcı başlığı altında mimar ve iç
1
Corresponding Author, Assoc. Prof. Dr, Department of Interior Design, fundaacici@gmail.com
2
Master‘s Student, Department of Interior Design, nilsunkonakoglu@hotmail.com
International Conference on Multidisciplinary Sciences (icomus)
15-16 December 2018 © Ġstanbul/Turkey
848
mimarlar ile gerçekleştirilecek olan görüşmelerde; tasarımların şekillenmesinde günümüzde sıkça
bahsi geçen trend kavramının etkisi ortaya koyulacaktır.
Anahtar Kelimeler: Küreselleşme, Tasarım, Tasarımcı, Trend
1. GĠRĠġ
1.1. KüreselleĢme Kavramı
KüreselleĢme kavramı son yıllarda sürekli karĢılaĢılan ve üzerinde konuĢulan konulardan birisidir.
KüreselleĢme denildiği zaman akla; dünyanın ekonomik olarak büyük bir pazar haline gelmesi,
teknolojik geliĢmelerin insan hayatına etkisi, kültürel değiĢimler, popüler kültür ve benzeri kavramlar
gelmektedir (Yılmaz ve Horzum, 2005: 104). Ayrıca küreselleĢme; ekonomiden kültüre, politikadan
çalıĢma yaĢamına kadar pek çok alanı etkisi altına alarak yaĢanılan değiĢimi ve ülkelerin birbirine
yakınlaĢma sürecini de ifade etmektedir (PerĢembe, 2005, s. 103). KüreselleĢmenin sonucu olarak tüm
ülkeler birbirlerine siyasal, sosyal ve ekonomik açıdan bağlı duruma gelmektedir. Bu durum ülkelerin
birbirlerinden kolayca etkilenmelerine ve her alanda yakınlaĢmalarına sebebiyet vermektedir.
Teknoloji ve iletiĢimde meydana gelen büyük ilerlemelerin etkileyip yönlendirdiği süreçler
küreselleĢme kavramı ile bağlantılıdır. Bilginin, hammaddenin, mal ve hizmetlerin artan bir Ģekilde
dünyada yayılıp paylaĢılması 20. yüzyılın Ģahit olduğu bir geliĢmedir. Özellikle 1980‘li yıllardan sonra
ekonomik iliĢkiler yayılarak artmıĢ, ideolojik farklılıkları temel alan kutuplaĢmalar çözülmüĢ, dünya
çapında bir liberalleĢme sürecine girilmiĢ, kültürler, inanç ve idealler sınırları aĢarak daha benzer bir
hale dönüĢmeye baĢlamıĢtır (Erbay, 1996: 3; Tağraf, 2002: 35). Teknolojinin ve bu bağlamda artan
iletiĢimin sonucu olarak dünyada kolayca herkes her Ģeyden haberdar olabilmektedir. Kültürler,
fikirler, ürünler ve görüĢler birbirinden etkilenerek sanat, bilim, moda, mimari gibi pek çok alanda
hızlı bir Ģekilde yayılmaktadır.
KüreselleĢme her alanda olduğu gibi mimaride; dolayısıyla da tasarım alanında da oldukça etkilidir.
Hayatın içinde olan her Ģey tasarıma ve tasarım kararlarına da yansımaktadır.
1.2. Tasarım Kavramı
Tasarım kavramı ile ilgili olarak pek çok farklı tanım ve yaklaĢım bulunmaktadır. Birçok
araĢtırmacıya göre tasarım bir problem çözme sürecini, bazı araĢtırmacılara göre karar verme,
kimilerine göre ise deneme-yanılma sürecini ifade etmektedir. En temel tanımı ile tasarım, planı ya da
eskizi zihinde canlandırmak, biçimlendirmek ya da üreterek oluĢturulan bir plan ya da bir tasarıdır.
Ayrıca sonucun ortaya konulduğu adımları hazırlayan zihni bir proje ya da Ģemadır (Bayazıt, 1994;
Önal, 2011: 155). KüreselleĢen dünyamızda özellikle mimarlık öğreniminde, teknolojik geliĢmelere
paralel bir değiĢim içerisinde olduğumuz söylenebilir. Mimarlık alanında günümüz dijital tasarım ve
üretim teknolojilerinin geliĢmesine paralel olarak eğitim modellerinin ve tasarım süreçlerinde
bilgisayar kullanımının rolünü değerlendirme gerekliliği ortaya çıkmaktadır (Gül vd., 2013: 11).
Gözlem yapmak, hayal etmek ve hayal edilen ürünü somuta yansıtabilmek mimarlık tasarımında
önemli etkendir. Teknolojik geliĢmeler sayesinde mimari tasarım süreçleri olumlu bir Ģekilde
geliĢmiĢtir ve hayal edilen ürünü yansıtmak daha kolay bir hal almıĢtır.
International Conference on Multidisciplinary Sciences (icomus)
15-16 December 2018 © Ġstanbul/Turkey
849
Tasarım süreci belli basamaklardan oluĢmaktadır. Her adımda tasarımcıdan yaratıcı ve özgün olması
beklenilmektedir. Yaratıcı olmak; var olan duruma ve problemlere yeni yorum ve sentezlerle iyiye
yanaĢtırmasına, karmaĢık hali basite indirgemesine ve bu durumu ortadan kaldırmasına yardımcı
olmaktadır (Wojtowicz ve Fawcett, 1986: 13). Fakat günümüzde küreselleĢme ve getirileri yüzünden
tasarımlarda yaratıcı olmak arka plana atılmaktadır. Çünkü farklı olanı beğendirme riskinden daha çok
küresel olanı ve denenmiĢi tercih etmek daha risksiz görülmektedir.
Tasarım açısından bakıldığında, küreselleĢmenin tüketim kültürünün bir sonucu olması doğrudan
tasarımı ve tasarımcıyı da içine almaktadır. Aslında bunun toplumsal yaĢam biçiminin bir dayatması
olduğu da söylenebilir. Bu bölümde trend kavramının anlamlanmasında etkili olan küreselleĢmenin
tasarıma yansımaları üzerinde durulmaktadır.
2. KüreselleĢmenin etkileri
2.1. KüreselleĢmenin Tasarım Boyutuna Yansıması
KüreselleĢme ile teknolojinin her yere kısa sürede ulaĢması, nerede olursa olsun bilginin daha
rahat elde edilebilmesi, mimarlık alanını da etkilemiĢ ve meslekte elde edilen ürünler birbirine
benzer olmaya baĢlamıĢtır. Bu benzerlik teknoloji ve ekonomi bakımından ne kadar faydalı
bir durum olsa da tasarım açısından benzer olmaktan kaçınılmalıdır (Nalçakan ve Polatoğlu,
2008: 81). KüreselleĢmenin giderek yaygınlaĢtırdığı tek tip yaĢam düzeni oluĢturmaya yönelik
etkileri mekânların ve kentlerin kimliğini hızlı bir biçimde etkilemektedir (Tekin Bıyıkoğlu,
2011: 25). Dünyanın farklı ülkelerinde veya ülkelerin farklı coğrafyalarındaki kentler ve/veya
kentsel mekânlar giderek daha fazla birbirine benzemeye, baĢka bir değiĢle de aynı özelliklere
sahip mekânlar birbirini tekrar etmeye baĢlamıĢtır. KüreselleĢme süreci ve bu süreçte yarıĢan
kentler açısından küresel rekabete konu olan kentler ve mekânları bağlamında bu durum
yoğun bir ölçüde yaĢanmaktadır (Harvey, 1996; Dikçınar Sel ve Yazgan Gül, 2009: 80).
Farklı, özgün, sıra dıĢı diye nitelendirilen tasarım kavramı küreselleĢme ile niteliklerini
kaybetmeye baĢlamaktadır.
Mimari üretim toplumsal, kültürel gerçekliklerle Ģekillenirken mimarlığa özgü bilgilerle de
oluĢur ve geliĢir. KüreselleĢme ve yerelliği tartıĢırken de tasarlama ediminin kendine özgü
olasılıkları ve bilgisi üzerinden anlaĢılmaya çalıĢılabilmektedir. Mimarların tasarım üretimine
yaklaĢım biçimleri "küreselleĢme" ve "yerellik" kavramlarındaki sorunsalı da açığa çıkarır.
Yerellik ve küresellik tartıĢmaları mimarlığı yaratıcı bir konumdan uzaklaĢtırmaktadır.
(Yazgan, 2003: 12). Tüm dünyayı etkisi altına alan küreselleĢme çevremizde gördüğümüz
mekânları hatta insanları bile birbirlerinin aynısı olmaya itmektedir. Bu yüzden de insanlar
seçimlerini artık kendi beğenileri doğrultusunda değil toplumun yönlendirmelerine ayak
uydurarak yapmaya baĢlamaktadır. Zevkler sıradanlaĢmakla kalmayıp, tıpatıp aynı biçimde,
formda, renkte ifade edilip her yerde karĢımıza çıkmaktadır. Böylece çevremizde yaratıcı
mekânlar yerine sıradanlaĢmıĢ, aynı tip mekânlar sıklıkla görülmektedir.
International Conference on Multidisciplinary Sciences (icomus)
15-16 December 2018 © Ġstanbul/Turkey
850
2.2. KüreselleĢme Sonucu Ortaya Çıkan Trend Kavramı
KüreselleĢmenin izleri en çok kentler ve kentliler üzerinde hissedilmektedir. Kent yönetim
sisteminden baĢlayarak, fiziksel mekanı, yaĢam tarzlarını, tüketim alıĢkanlıklarını, ekonomik ve
toplumsal yapı üzerinde yaĢanan değiĢimlerin pek çoğu küreselleĢmenin izlerini taĢımaktadır. Bu yeni
küresel sistem ile kentlerimiz de ekonomileri, yaĢam tarzları ve insanları ile tek bir kalıp içine
sokulmaya çalıĢılmaktadır (Kiper, 2004: 14). KüreselleĢme, ülkelerin sahip oldukları maddi ve
manevi değerlerin milli sınırları aĢarak dünya çapında yayılması, farklılıkların bir bütünlük ve uyum
içinde ortadan kalkması ve benzer duruma gelmesidir (Akgönül, 2001: 135). Günümüzde, özellikle
küreselleĢmenin mekanlara yansımasının göstergeleri olarak, farklı coğrafyalardaki kent parçaları
giderek birbirlerine benzemeye baĢlamaktadır. Kentler, mekanlar ve insanlar bir örnekleĢmektedir.
Benzer tasarımlarla, aynı yapım teknolojisi ve aynı yapı malzemesi ile üretilen, bir bakıma prototip
olarak adlandırılan yapılar, dünya kentlerini birbirine benzeĢtirirken, ―yakınlaĢtırırken‖, yerel
özgünlüklerin belirlediği kent kimliklerini yok etmektedir. Böylesi bir kimliksizleĢme süreci sonunda
ise dünya gerçekten ―küçültmekte‖dir. (Kiper, 2004: 17). Bu benzeĢme günümüzde trend yani eğilim
olarak adlandırılmaktadır. Popüler oluĢundan dolayı insanlar buna yönelmekte ve sıkça tercih
etmektedir. Çünkü küresel dünyayı takip eden tüketici trende yönelme isteği taĢıyarak akıma kendini
kaptırmaktadır.
Var olan bir tüketici değerini, ihtiyacını veya isteğini farklı bir Ģekilde açığa çıkaran yeni bir
dıĢavurum hali olarak tanımlanabilecek trend kavramı her geçen gün, birbirinden çok farklı
endüstrilerde karĢılık bulmaktadır (Url 1, 2018). Trend, 20. yüzyılın büyük bir bölümünde
ekonomistler ve istatistikçiler tarafından kısıtlı bir çerçevede kullanılmıĢtır. 20. yüzyılın son
çeyreğinde, moda endüstrisinde de kullanılmaya baĢlanmıĢtır (Erol, 2011: 3). Tasarım sürecinde ve
iĢleyiĢinde moda olanı takip etme isteği trend kavramını da hayatın içine dahil etmiĢtir. Trendin
modadan farklı olarak daha uzun süre genel yaĢamı ve toplumları etkilendiğinden bahsedilebilir.
ÇalıĢmanın bu bölümünde KüreselleĢme ve Tasarım kavramlarının birbiri ile iliĢkileri ve etkisinden
bahsedilmiĢ, bunun sonucunda trend kavramına nasıl geçildiği ortaya koyulmuĢtur. Kavramlar
özümsendikten sonra tasarımda trend etkisinin tasarımcılar açısından değeri üzerinde durulacaktır.
3. ÇALIġMA ALANI
3.1. Tasarımlarda Trende YöneliĢ
KüreselleĢmenin bir sonucu olarak trend, popüler, yönelim kavramları ile sık sık
karĢılaĢılmaktadır. Günümüzde tercih ediliĢinin fazla olmasından dolayı çoğu tasarımcı da
trend kavramına yönelerek tasarım yapmaktadır. Trend kavramının etkin olması tasarımcının
tercihinden öte koĢulların gerektirdiği bir duruma dönüĢmektedir. Çünkü günümüzde
kullanıcılar popüler ve güncel olmasından dolayı trend tasarımlara yönelmektedir.
Trend bir anlamda zamanın gerektirdiği ve getirdiği bir değere dönüĢmektedir. YaĢananlar,
koĢullar, yenilikler, dönem dönem ortaya çıkan farklı anlayıĢlar ortaya trend kavramını
çıkarmaktadır. Tasarımcı da, tasarladığı Ģeylerin ulaĢılabilirliğini sağlamak amacıyla son
dönem ortaya çıkan yenilikleri takip etmek ve kendi tasarımlarına yansıtmak durumunda
kalmaktadır. Aslında zaman-mekan-insan etkileĢimi ile trende yöneliĢ tasarımcılar için de
kaçınılmaz olmaktadır.
International Conference on Multidisciplinary Sciences (icomus)
15-16 December 2018 © Ġstanbul/Turkey
851
ÇalıĢmanın bu bölümünde trend kavramının tasarımlar ve tasarımcılar açısından ne ifade
ettiği ortaya koyulmak istenmiĢtir. Bu nedenle de Mimar ve Ġç Mimarlardan oluĢan tasarımcı
gruba anket çalıĢması uygulanmıĢtır. Online olarak uygulanan anket ile 76 tasarımcının
görüĢleri alınmıĢtır.
3.2. Yöntem
AraĢtırma verilerinin teorik kısmı literatür araĢtırması yapılarak tamamlanmıĢtır. Veri toplama
tekniği olarak nicel araĢtırma yöntemlerinden anket kullanılmıĢtır. Anket üç bölümden
oluĢmaktadır. Ġlk bölümde katılımcıların demografik özellikleri belirlenmektedir. Ġkinci
bölüm ise tasarımcıların trend kavramına bakıĢının tespit edilmesi üzerine kurgulanmıĢtır. Son
bölüm ise tasarımcıların tasarımlarında trend kavramının etkisinin olup olmadığı; eğer etkisi
varsa da ne derece ve hangi açılardan olduğunun tespit edilmesine yöneliktir. Bu faktörler 5‘li
likert ile ölçeklendirilip ifadelere 1-5 arası puan verilmiĢtir. ÇalıĢma kapsamında belirlenen
hedef kitleyi piyasada çalıĢan mimarlar ve iç mimarlar oluĢturmaktadır. Değerlendirilmeye
uygun bulunan 76 adet anket formu istatiksel analize tabi tutulmuĢtur. Anket verileri SPSS ile
değerlendirilmiĢtir. Elde edilen veriler analiz edilip tablolaĢtırılmıĢtır.
3.3. Bulgular
Yapılan çalıĢmanın ana kurgusu bu bölümde Ģekillenmektedir. ÇalıĢmanın bu bölümünde
yapılan anketlerden elde edilen sonuçlar değerlendirilmektedir. Anketlerle ulaĢılan tüm
verilerin sonuçları net bir Ģekilde bu bölümde aktarılmaktadır. Piyasada çalıĢmakta olan
mimar ve iç mimarlara yöneltilen sorular doğrultusunda alınan cevaplar tablolar halinde
analiz edilerek yorumlanmaktadır.
Tablo 1‘de görüĢmeye katılan mimar ve iç mimarların sosyo-demografik özelliklerinden
cinsiyet, yaĢ, eğitim, meslek ve meslek deneyim yılı istatiksel olarak verilmektedir. Tablo
sonuçlarına göre araĢtırmanın örneklemi daha çok kadın, 30 yaĢ altı, lisans düzeyinde, iç
mimar ve deneyim yılı 10 yılın altında tasarımcılardan oluĢmaktadır.
Katılımcılara anketin ikinci bölümünde trend kavramının onlar için ne anlam ifade ettiği
sorusu yönlendirilmiĢtir. Ağırlıklı olarak son dönemde popüler olan, yenilikçi, dönemlik
beğeniler ve gündemde olan cevapları alınmıĢtır. Alınan cevaplardan trend kavramının
tasarımcılar için gelip geçici ve dönemlik zevkler olduğu tespit edilmiĢtir.
International Conference on Multidisciplinary Sciences (icomus)
15-16 December 2018 © Ġstanbul/Turkey
852
Tablo 1. GörüĢmeye katılan mimar ve iç mimarların sosyo-demografik özellikleri
Sayı
Yüzde
Cinsiyet
Kadın
53
69,7
Erkek
23
30,3
Toplam
76
100
YaĢ
30 YaĢ Altı
47
61,8
30 YaĢ ve Üstü
29
38,2
Toplam
76
100
Eğitim
Lisans
68
89,5
Lisansüstü
8
10,5
Toplam
76
100
Meslek
Mimar
12
15,7
Ġç Mimar
64
84,3
Toplam
76
100
Meslek Deneyim Yılı
10 Yıl Altı
54
71
10 Yıl ve Üstü
22
29
Toplam
76
100
Tasarımcıların trend kavramına bakıĢını tespit etmek adına yönlendirilen sorulardan oluĢan
ikinci bölümdeki ikinci sorunun amacı tasarımda/mimaride trend kavramının tasarımcılar için
ne anlama geldiğini tespit etmektir. Yapılan analizler sonucunda çoğunlukla; yükseliĢte olanın
taklit edilmesi, güncel malzeme ve mimari akıma uygun Ģekilde tasarlanmıĢ projeler, dönemin
sanatsal özelliklerini ve tercihlerini yansıtan tasarımlar, modaya uyum, döneme uyum, yeni
yaklaĢımlarla bezenmiĢ, aynı Ģekilde mimari mesleği icra eden kiĢilerin dönemsel tasarım eğilimi
daha fazla yanıtları alınmıĢtır.
Trend mekanlar genel olarak diye baĢlayan cümlenin tamamlanması istenen soruya ağırlıklı
olarak; özgün olmayan, taklitçi, kalabalık, dönemsel, moda, popüler, gözde, geçici, tek düze,
kopya, hızlı tüketilen mekanlar olarak tamamlanmıĢtır. Trend kavramını tasarımcılar risk
alınmamıĢ, üzerinde daha az düĢünülen tasarımlarda etkin olduğunu düĢünmektedir. Fakat
tercih ediliĢinin fazla olmasından dolayı da pek çok tasarımcı kendini trende uyum sağladığı
da görülmektedir.
Tablo 2‘de trend kavramının içinde olduğu cümlelere tasarımcıların ne kadarına katıldığı
gösterilmektedir. Ġç mimar ve mimarlardan oluĢan tasarımcı grubu trendin yeniliği
simgelediğini düĢünürken; kalite, statü ve tüketici ihtiyaçlarında trend kavramının dikkate
alındığınu düĢünmemektedir. Trendin yaĢam kullanıcıların yaĢam tarzları hakkında bilgi
verdiğini, küreselleĢmenin bir sonucu olduğunu ve tasarımları etkilediği, malzeme seçimine
yol gösterdiği kanısına katılmaktadır. Sürekli yenileme ihtiyacı doğurması, renk seçiminde
etkisi, sadece trend olduğu için beğenilir kılınması ve yaĢamlara Ģekil verdiği görüĢleri
tasarımcılar tarafından yüksek oranda kabul görmektedir.
International Conference on Multidisciplinary Sciences (icomus)
15-16 December 2018 © Ġstanbul/Turkey
853
Tablo 2. Trend Kavramı ile Ġlgili Maddelerin Değerlendirilmesi
Kesinlikle
katılıyorum
Katılıyorum
Fikrim
yok
Katılmıyorum
Kesinlikle
katılmıyorum
Trend yeniliği simgeler
15,25
49,15
1,69
28,81
5,08
Trend kaliteyi çağrıĢtırır
8,47
20,34
3,39
49,15
18,64
Trend statü simgesidir
5,08
32,20
6,78
38,98
16,95
Trend tüketici ihtiyaçlarını
dikkate alır
8,47
32,20
5,08
44,07
10,17
Trend yaĢam tarzı
hakkında bilgi verir
16,95
52,54
6,78
13,56
10,17
Trend globalleĢmenin bir
sonucudur
32,20
54,24
8,47
3,39
1,69
Trend tasarımı etkiler
35,59
54,24
1,69
5,08
3,39
Trend malzeme seçimine
yol gösterir
20,34
72,88
-
5,08
1,69
Trend sürekli
yenileme/yenilenme
ihtiyacı doğurur
44,07
44,07
1,69
10,17
-
Trend renk seçiminde
etkilidir
27,12
66,10
3,39
1,69
1,69
Trend beğenilmeyeni
beğenilir kılar
13,56
40,68
6,78
32,20
6,78
Trend yaĢamları
Ģekillendirir
22,03
44,07
11,86
16,95
5,08
Anket çalıĢmasının bu bölümünde trend kavramına dair tasarımcıların fikirlerinin alınması
açısından son dönem trendleri ne derece takip ettiklerine yönelik bir soru yönlendirilmiĢtir.
Cevaplara istinaden Tablo 3‘de anketin örneklemini oluĢturan mimar ve iç mimarların son
trendleri ne kadar takip ettiğinin yüzdelikleri verilmektedir. Tasarımcıların neredeyse yarısına
yakınının son trendleri takip ettiği sonucuna ulaĢılmıĢtır.
Tablo 3. Son Trendleri Takip Etme Oranları
Her zaman
Sık sık
Bazen
Nadiren
Hiçbir zaman
Son trendleri takip etme oranları
18,6%
40,7%
25,4%
11,9%
3,4%
Anketin son bölümünde tasarımcıların tasarımlarında trend kavramının etkisinin olup
olmadığına ve varsa ne kadar ve hangi açılardan olduğunu tespit etmek üzere açık uçlu olan
farklı bir kaç soru yönlendirilmektedir. Bu sorulara verilen cevaplar aĢağıda
yorumlanmaktadır.
Tasarımcılara günümüzde en etkili trend hangisi olduğu sorulduğunda; minimalizm, doğallık,
retro, chester koltuk, doğaya dönüĢ, loft, mermer gibi birbirinden farklı yanıtlar alınmıĢtır
International Conference on Multidisciplinary Sciences (icomus)
15-16 December 2018 © Ġstanbul/Turkey
854
(Tablo 4-5). Buradan onlar için trendin bazen bir dönemi, akımı, bazen toplumsal olayları,
bazen de malzeme-donatı gibi farklı alanları kapsadığı ortaya koyulmuĢtur. Bunun sonucunda
trendin; günün koĢullarına göre değiĢken bir yönü olduğuna kanıt gösterilebilir.
Tablo 4. Gündemde Olan Son Trendler
Minimalist Tasarım
Loft Tasarım
Ekolojik Tasarım
a
c
e
b
d
f
Tablo 4‘te yer alan Minimalist Tasarım Örnekleri a. (Url 2, 2018), b. (Url 3, 2018), Loft Tasarım
Örnekleri c. (Url 4, 2018), d. (Url 5, 2018), ve Ekolojik Tasarım Örnekleri e. (Url 6,2018), f. (Url 7,
2018).
Tablo 5. Gündemde Olan Trend Mobilyalar
Retro Koltuk
Chester Koltuk
Mermer Sehpa
g
h
ı
Tablo 5‘te yer alan Retro Koltuk g. (Url 8, 2018), h. Chester Koltuk (Url 9, 2018), ı. Mermer
Sehpa (Url 10, 2018).
Anket çalıĢmasının son sorusu olan trende yönelmede etkili olan faktörlerin neler olduğu
sorusuna tasarımcılar ağırlıklı olarak; yenilikçi, gündemi takip ettiği, daha kolay beğeni
kazandığı, ilgi çekici, güncel yapım teknolojilerini ve malzemeleri takip ettiği, ve
benimsenmiĢ olmalarından dolayı tercih ettikleri yanıtlarını vermiĢlerdir.
International Conference on Multidisciplinary Sciences (icomus)
15-16 December 2018 © Ġstanbul/Turkey
855
4. SONUÇ
Varlığı çok eski yıllara dayanan küreselleĢme kavramı özellikle günümüzde adını sıkça duyurmakta ve
etkilerini insanlar, mekanlar, çevreler üzerinde göstermektedir. Yerel olanı küresele çeviren bu
kavram, sadece bir alanla sınırlı kalmayarak kendini sanattan bilime kadar pek çok alanda
göstermektedir. Zamanla insanları içine almayı baĢaran küreselleĢmenin, teknolojinin ve iletiĢim
ağlarının hızlı geliĢimi ile ilerlemesi çok kolay olmuĢtur. Bu yüzden de insanlar dünyadaki bütün
geliĢmelerden kolayca haberdar olabilmekte ve yeniliklere ulaĢabilmektedir. Fakat bu durum da
zevklerin sıradanlaĢmasına hatta birebir aynı olmasına yol açmaktadır. Seçimler artık kullanıcının
kendi beğenileri doğrultusunda değil toplumun yönlendirmelerine ayak uydurarak yapılmaya
baĢlanmaktadır. Tasarımlar tıpatıp aynı biçimde, formda, renkte ifade edilip her yerde karĢımıza
çıkmaktadır. Bu durumda günümüzde trend kavramının da etkisiyle dönem dönem aynılaĢan
mekanlar/tasarımlar ile sıklıkla karĢılaĢılmasına neden olmaktadır.
ÇalıĢmada, trend kavramının tasarımcılar üzerindeki etkilerine literatür araĢtırmaları ve piyasada
çalıĢmakta olan mimar ve iç mimarlarla yapılan anket verileri üzerinden ulaĢılmaya çalıĢılmıĢtır.
Anket çalıĢmasında, tasarımcıların trend kavramına karĢı tavırları, trendi kullanıp kullanmadıkları ve
tasarımlarında trendden etkilenip etkilenmedikleri tespit edilmeye çalıĢılmıĢtır.
Tasarımcı görüĢleri ile; trendin olumlu yönleri bakımından ele alındığında: yenilikçi ve yol gösterici
olduğu, tasarımcının kendini yenilemesini/günceli takip etmesini olanaklı kıldığı, tasarımı, yaĢam
Ģeklini, malzeme ve renk seçimini etkilediği konuları netlik kazanmıĢtır. Tüketici açısından da
beğenilmeyeni beğenilir kılması ile tasarımdan öte trend olmanın daha önem kazandığı ortaya
çıkmıĢtır.
Yine tasarımcı görüĢleri ile; trendin olumsuz yönleri bakımından incelendiğinde: kaliteyi temsil
etmediği, statü simgesi olmadığı ve tüketici ihtiyaçlarını dikkate almadığı çok büyük oranda baskın
cevaplarla vurgulanmıĢtır.
AraĢtırma sonucunda tasarımcılar trend kavramının yenilikçi, modaya uygun, ilgi odağı, istek
yoğunluğuna sahip olduğunu düĢünseler de diğer yandan trendi gelip geçici dönemlik zevkler olarak
nitelendirmektedirler. Ayrıca trend tasarımların, popüler ve beğenme oranı daha yüksek olduğu
belirlenerek tasarımcıların bu yüzden trendleri takip ettiği ve tasarımlarında yer verdikleri çalıĢmada
tespit edilmiĢtir.
Sonuç olarak; çağın gereklerinin ve getirdiklerinin günümüzde toplumun tamamını etkilediği ve bu
etkilerin her alanda ortaya çıktığı görülmektedir. Trend olan Ģeylere yönelme isteği de bu durumun bir
parçası olmuĢtur. KüreselleĢmenin ekonomik ve kültürel sonuçlarının tasarım boyutundaki
yansımasının trend kavramını ortaya çıkardığı aĢikardır.
International Conference on Multidisciplinary Sciences (icomus)
15-16 December 2018 © Ġstanbul/Turkey
856
REFERENCES
Akgönül, Hüseyin (2001). ―GeliĢmekte Olan Ülkeler Açısından KüreselleĢme‖ K.Ü. Ġ.Ġ.B.F. Dergisi,
Cilt 2, No. 2.
Bayazıt, Nigan (1994). Endüstri Ürünlerinde ve Mimarlıkta Tasarlama Metodlarına GiriĢ,
Literatür Yayıncılık, Ġstanbul.
Dikçınar Sel, Berna ve Yazgan Gül, Ayfer (2009). ―Kentsel Mekânların AynılaĢması: Midyat
Örneği‘‘, Megaron, Cilt 4, No. 2, sayfa: 79-89.
http://www.journalagent.com/megaron/pdfs/MEGARON_4_2_79_89.pdf EriĢim Tarihi:
26.11.2018
Erbay, Yusuf (1996). ―Küresel ĠĢletmelerin Yönetimi ve Türk ĠĢletmelerin Yeni Türk
Cumhuriyetlerine Yönelik Faaliyetleri‖, Mahalli Ġdareler Genel Müdürlüğü Yayın No:11,
Ankara.
Erol, F. (2011). Trend öngörüsü ve moda dinamikleri. Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel
Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġstanbul.
Gül, Figen Leman.-ÇağdaĢ, Güven.-Çağlar, Nur.-Gül, Murat.-Sipahioğlu, IĢıl Ruhi.-Balaban, Özgün.
(2013). ―Türkiye‘de Mimarlık Eğitimi ve BiliĢim Teknolojileri‘‘, 7.Mimarlıkta Sayısal
Tasarım Ulusal Sempozyumu, 27-28 Haziran, Ġstanbul.
Harvey, David (1996). Postmodernliğin Durumu, Metis Yayınları, Ġstanbul.
Kiper, Perihan (2004). KüreselleĢme sürecinde kentlerimize giren yeni tüketim mekanları ve
yitirilen kent kimlikleri. TMMOB ġehir Plancıları Odası Yayınları, 4, 14-18.
Nalçakan, Hande ve Polatoğlu, Çiğdem (2008). ―Türkiye‘deki ve Dünyadaki Mimarlık Eğitiminin
KarĢılaĢtırmalı Analizi ile KüreselleĢmenin Mimarlık Eğitimine Etkisinin Ġrdelenmesi‖,
Megaron, Cilt 3, No. 1, sayfa: 79-103.
https://www.journalagent.com/megaron/pdfs/MEGARON-24085-ARTICLE-
NALCAKAN.pdf EriĢim Tarihi: 26.11.2018
Önal, Gökçe Ketizmen (2011). ―Yaratıcılık ve Kültürel Bağlamda Mimari Tasarım Süreci‘‘, Uludağ
Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 16, No. 1, sayfa: 155-162.
http://dergipark.gov.tr/download/article-file/202678 EriĢim Tarihi: 27.11.2018
PerĢembe, Erkan (2005). ―KüreselleĢme kültürü ve eğitimin iĢlevi‖, Ondokuz Mayıs Üniversitesi
Ġlahiyat Fakültesi Dergisi, 20-21, sayfa: 103-114.
Tağraf, Hasan (2002). ―KüreselleĢme Süreci ve Çokuluslu ĠĢletmelerin KüreselleĢme Sürecine Etkisi‖,
C. Ü. Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Dergisi, Cilt 3, No. 2, sayfa: 33-47.
Tekin Bıyıkoğlu, Selin (2011). ―KüreselleĢmenin Mekânsal Kimlik DönüĢümüne Etkileri‘‘, Mimar
Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ġstanbul.
Url 1, 2018. Trend Geniniz Var Mı. http://www.vsdergi.com/200505/02/01.asp EriĢim Tarihi:
30.11.2018.
Url 2, 2018. Ev Dekorasyonunda Minimalist DokunuĢlar. http://www.brandlifemag.com/ev-
dekorasyonunda-minimalist-dokunuslar/ EriĢim Taihi: 29.11.2018.
Url 3, 2018. Minimalist DıĢ Cephe Dizaynları. https://www.homify.com.tr/yeni_fikirler/
283739/minimalist-dis-cephe-dizaynlari-10-etkilieyici-oernek EriĢim Tarihi: 29.11.2018
International Conference on Multidisciplinary Sciences (icomus)
15-16 December 2018 © Ġstanbul/Turkey
857
Url 4, 2018. Ġlham. https://www.nolm.us/bu-evse-bizimki-ne-dedirten-acimasiz-ev/ EriĢim Tarihi:
29.11.2018
Url 5, 2018. Loft Stili. http://www.icmimaritasarim.com.tr/loft-stili.html EriĢim Tarihi:
29.11.2018
Url 6, 2018. Ofis Tasarımında Ekolojik YaklaĢım. http://www.ekoyapidergisi.org/3408-ofis-
tasarimlarina-ekolojik-yaklasim.html EriĢim Tarihi: 29.11.2018
Url 7, 2018. Çevreyle ve Ġnsanla Uyumlu Bir Mimari Biçimi. http://ekolojist.net/cevreyle-
insanla-uyumlu-bir-mimari-bicimi/ EriĢim Tarihi: 29.11.2018
Url 8, 2018. Evinizde Retro Tarzı., https://www.kadinnagme.com/dekorasyon/evinizde-retro-
tarzi-ile-fark-yaratin/ EriĢim Tarihi: 29.11.2018
Url 9, 2018. Chester Koltuklar., https://www.fikirtv.com/chester-koltuklar-chesterfield-
modelleri/ EriĢim Taihi: 30.11.2018.
Url 10, 2018. Mermer Mobilyalar., https://www.perabulvari.com/kategori/mermer-
mobilyalar/5462 EriĢim Taihi: 30.11.2018.
Yazgan, Kerem (2003). Mimari Tasarımda ―KüreselleĢme ve Yereli Tekrar DüĢünmek‖, Ege
Mimarlık, 48, sayfa: 11-13. http://egemimarlik.org/48/11-13.pdf EriĢim Tarihi: 27.11.2018
Yılmaz, KürĢad ve Horzum, M. BarıĢ (2000), ―KüreselleĢme, Bilgi Teknolojileri ve Üniversite‖,
Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 6, No. 10, sayfa: 103-121.
https://www.researchgate.net/profile/Mehmet_baris_Horzum/publication/256536535_KURE
SELLESME_BILGI_TEKNOLOJILERI_VE_UNIVERSITE/links/0deec52337b57183dd00
0000/KUeRESELLESME-BILGI-TEKNOLOJILERI-VE-UeNIVERSITE.pdf EriĢim Tarihi:
28.11.2018
Wojtowicz, Jerzy ve Fawcett, William (1986). ―Architecture: Formal Approach‘‘, Academy Editions,
London/St. Martin‘s Press, New York.