PreprintPDF Available

Chuyên san Dạy và Học - số 37 - Khoảng Cách

July 2021

DOI:10.31219/osf.io/ty4db

License
CC BY-NC-ND 4.0

Authors:

Chi Linh Nguyen

EdLab Asia

Anh-Duc Hoang

EdLab Asia

Khue Vu

Banking Academy of Vietnam

Show all 9 authorsHide

Preprints and early-stage research may not have been peer reviewed yet.

Ba năm trước, Dạy&Học đã ra mắt quý độc giả số đầu tiên với tựa đề “Công nghệ và giáo dục”. Trong bài viết “EdTech, một vài suy nghĩ vụn vặn”, tác giả Dương Trọng Tấn đã đưa ra nhận định rằng vai trò của công nghệ trong giáo dục còn rất hạn chế, cả ở trên thế giới lẫn các trường học ở Việt Nam. Cuối bài viết, tác giả đã đặt ra một câu hỏi: Phải chăng con thiếu một cú hích nào đó để sự thay đổi được diễn ra? Vào thời điểm hiện tại, cả thế giới buộc phải suy nghĩ về điều này khi đại dịch khiến cho việc tới trường hàng ngày không còn là một lựa chọn. Liệu đại dịch COVID-19 đã có thể đóng vai trò là cú hích mà tác giả Dương Trọng Tấn mong đợi? BBT Lộn Xộn xin cùng quý vị chiêm nghiệm lại câu hỏi này cùng Dạy&Học số 37 mang tựa đề “Khoảng Cách”, với loạt bài tiếp tập trung vào chủ đề học tập trực tuyến nói riêng và công nghệ giáo dục nói chung. Bất ngờ chuyển sang dạy học trực tuyến là một thử thách không hề nhỏ đối với cả giáo viên, phụ huynh và học sinh. Các bài viết bao gồm “Chấm dứt tình trạng mệt mỏi vì Zoom”, “Giúp những đứa trẻ nhút nhát, hướng nội thích ứng với hình thức học từ xa”, Quản lý lớp học trong môi trường trực tuyến và “Đại dịch khiến phụ huynh muốn “chạy trốn” khỏi trường học - có thể là mãi mãi” vừa phản ánh những khó khăn này, vừa mang tới những phương án để giải quyết chúng. Mặt khác, đối với một số nhóm, tình trạng này thực ra lại thuận lợi hơn cho họ. “Tại sao nhiều em học tốt hơn khi học trực tuyến?” và “Tôi sẽ nhớ Zoom khi đại dịch biến mất” đem tới hai góc nhìn về những điểm mạnh của học trực tuyến. Thông qua việc tìm hiểu những thuận lợi này, chúng ta rút ra được “Những bài học “dắt túi” từ khoảng thời gian học trực tuyến” để vận hành hiệu quả hơn trong quãng thời gian sống chung với đại dịch sắp tới. Trong khi tác giả Tim Walker đến từ Hiệp hội Giáo dục Quốc gia Hoa Kỳ khẳng định rằng “Không phải công nghệ, chính giáo viên mới là những người hùng”, bài viết “Sử dụng công nghệ như thế nào để giúp giáo viên trở nên tốt hơn và làm cho cuộc sống của họ trở nên dễ dàng hơn” và “Gợi ý của các chuyên gia giáo dục về đào tạo giáo viên sử dụng công nghệ” là những gợi ý để các hiệu trưởng, các nhà quản lý giáo dục có thể hiện thực hóa khẳng định trên. Cuối cùng, ngoài những bàn luận về các vấn đề có phần “vĩ mô” trên, “Khám phá khoa học công nghệ đơn giản cho trẻ tại nhà” đem tới những hoạt động thú vị mà cha mẹ, thầy cô có thể hướng dẫn học sinh thực hiện trong khoảng thời gian chưa thể quay lại trường học.

Content uploaded by Chi Linh Nguyen

Content may be subject to copyright.

KHOẢNG CÁCH

Số 37 - tháng 07 | 2021

TẠI SAO NHIỀU HỌC SINH TẠI SAO NHIỀU HỌC SINH

HỌC TỐT HƠN HỌC TỐT HƠN

KHI HỌC TRỰC TUYẾN?KHI HỌC TRỰC TUYẾN?

KHÔNG PHẢI CÔNG NGHỆ, KHÔNG PHẢI CÔNG NGHỆ,

CHÍNH GIÁO VIÊN MỚI LÀ CHÍNH GIÁO VIÊN MỚI LÀ

NHỮNG NGƯỜI HÙNGNHỮNG NGƯỜI HÙNG

ĐẠI DỊCH KHIẾN ĐẠI DỊCH KHIẾN

PHỤ HUYNH MUỐN PHỤ HUYNH MUỐN

“CHẠY TRỐN” KHỎI “CHẠY TRỐN” KHỎI

TRƯỜNG HỌC - CÓ TRƯỜNG HỌC - CÓ

THỂ LÀ MÃI MÃITHỂ LÀ MÃI MÃI

CHẤM DỨT TÌNH TRẠNGCHẤM DỨT TÌNH TRẠNG

“MỆT MỎI VÌ ZOOM”“MỆT MỎI VÌ ZOOM”

Số 37: Khoảng cách

Dạy thế nào

GIÚP NHỮNG ĐỨA TRẺ NHÚT NHÁT, HƯỚNG NỘI

THÍCH ỨNG VỚI HÌNH THỨC HỌC TỪ XA? .......... 06

Minh Khuê dịch

CHẤM DỨT TÌNH TRẠNG “MỆT MỎI VÌ ZOOM” ..... 13

LISA dịch

QUẢN LÝ LỚP HỌC TRONG MÔI TRƯỜNG TRỰC

TUYẾN ......................................................................16

Nguyễn Tiến Đạt dịch

Học thế nào

KHÁM PHÁ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ ĐƠN GIẢN

CHO TRẺ TẠI NHÀ ...................................................19

Tung Ngo Thanh dịch

Quản lý Giáo dục

TẠI SAO NHIỀU HỌC SINH HỌC TỐT HƠN KHI HỌC

TRỰC TUYẾN? .........................................................22

Minh Trang dịch

SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ NHƯ THẾ NÀO ĐỂ GIÚP

GIÁO VIÊN TRỞ NÊN TỐT HƠN VÀ LÀM CHO CUỘC

SỐNG CỦA HỌ TRỞ NÊN DỄ DÀNG HƠN ............. 26

Vũ Như dịch

2Nội san Dạy học | Day-hoc.org Số 37 - 2021

Ý KIẾN CỦA CHUYÊN GIA K-12

VỀ ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ

TRONG GIÁO DỤC ...................................................29

Gia Bình dịch

KHÔNG PHẢI CÔNG NGHỆ, CHÍNH GIÁO VIÊN MỚI

LÀ NHỮNG NGƯỜI HÙNG ...................................... 31

Đức Hà dịch

NHỮNG BÀI HỌC “DẮT TÚI” TỪ KHOẢNG THỜI

GIAN HỌC TRỰC TUYẾN ........................................37

Minh Trang dịch

Góc nhìn

ĐẠI DỊCH KHIẾN PHỤ HUYNH MUỐN “CHẠY TRỐN”

KHỎI TRƯỜNG HỌC - CÓ THỂ LÀ MÃI MÃI...........40

Minh Khuê dịch

TÔI SẼ NHỚ ZOOM KHI ĐẠI DỊCH BIẾN MẤT ........45

Minh Khuê dịch

Nội san Dạy học | Day-hoc.orgSố 37 - 2021

Thể lệ gửi bài:

Quý thầy cô, anh chị có nội dung liên quan tới Dạy và

Học muốn chia sẻ tới cộng đồng, xin vui lòng gửi về Ban

Biên tập Lộn xộn qua email bientap@day-hoc.org

Cuối bài viết, tác giả xin vui lòng giới thiệu vài nét về bản

thân: Họ tên, nơi công tác, địa chỉ liên lạc, số điện thoại,

các chủ đề nghiên cứu yêu thích…

Do thời gian và nhân sự có hạn, Ban Biên tập xin phép

chỉ liên hệ với các bài viết được chọn đăng.

Tinh thần 4.0

Ban Biên tập và quý thầy cô, anh chị gửi bài cộng tác

đều chia sẻ tinh thần 4.0, tức là:

- 0 lương

- 0 văn phòng

- 0 chuyên môn cao

- 0 giới hạn không gian - thời gian

Địa chỉ gửi bài:

Bientap@day-hoc.org

Chia sẻ:

Quý thầy cô, anh chị cảm thấy nội dung Dạy và Học có

ích, xin vui lòng chia sẻ tới bất kỳ những ai quan tâm,

kèm theo trích dẫn nguyên vẹn và đầy đủ về nguồn gốc

bài viết.

Mọi người nói về Dạy & Học

“Dạy&Học giống như một nguồn dinh dưỡng

quý báu cho những ai quan tâm tới giáo dục,

bất kể trong bối cảnh gia đình, nhà trường,

hay xã hội.”

- Th.S Ngô Huy Tâm

4Nội san Dạy học | Day-hoc.org Số 37 - 2021

Lời tựa

Quý độc giả thân mến,

Ba năm trước, Dạy&Học đã ra mắt quý độc giả số đầu tiên với tựa đề “Công nghệ và giáo dục”.

Trong bài viết “EdTech, một vài suy nghĩ vụn vặn”, tác giả Dương Trọng Tấn đã đưa ra nhận định

rằng vai trò của công nghệ trong giáo dục còn rất hạn chế, cả ở trên thế giới lẫn các trường học ở

Việt Nam. Cuối bài viết, tác giả đã đặt ra một câu hỏi: Phải chăng con thiếu một cú hích nào đó để

sự thay đổi được diễn ra?

Vào thời điểm hiện tại, cả thế giới buộc phải suy nghĩ về điều này khi đại dịch khiến cho việc tới

trường hàng ngày không còn là một lựa chọn. Liệu đại dịch COVID-19 đã có thể đóng vai trò là cú

hích mà tác giả Dương Trọng Tấn mong đợi? BBT Lộn Xộn xin cùng quý vị chiêm nghiệm lại câu

hỏi này cùng Dạy&Học số 37 mang tựa đề “Khoảng Cách”, với loạt bài tiếp tập trung vào chủ đề

học tập trực tuyến nói riêng và công nghệ giáo dục nói chung.

Bất ngờ chuyển sang dạy học trực tuyến là một thử thách không hề nhỏ đối với cả giáo viên, phụ

huynh và học sinh. Các bài viết bao gồm “Chấm dứt tình trạng mệt mỏi vì Zoom”, “Giúp những

đứa trẻ nhút nhát, hướng nội thích ứng với hình thức học từ xa”, Quản lý lớp học trong môi

trường trực tuyến và “Đại dịch khiến phụ huynh muốn “chạy trốn” khỏi trường học - có thể là

mãi mãi” vừa phản ánh những khó khăn này, vừa mang tới những phương án để giải quyết chúng.

Mặt khác, đối với một số nhóm, tình trạng này thực ra lại thuận lợi hơn cho họ. “Tại sao nhiều em

học tốt hơn khi học trực tuyến?” và “Tôi sẽ nhớ Zoom khi đại dịch biến mất” đem tới hai góc

nhìn về những điểm mạnh của học trực tuyến. Thông qua việc tìm hiểu những thuận lợi này, chúng

ta rút ra được “Những bài học “dắt túi” từ khoảng thời gian học trực tuyến” để vận hành hiệu

quả hơn trong quãng thời gian sống chung với đại dịch sắp tới.

Trong khi tác giả Tim Walker đến từ Hiệp hội Giáo dục Quốc gia Hoa Kỳ khẳng định rằng “Không

phải công nghệ, chính giáo viên mới là những người hùng”, bài viết “Sử dụng công nghệ

như thế nào để giúp giáo viên trở nên tốt hơn và làm cho cuộc sống của họ trở nên dễ dàng

hơn” và “Gợi ý của các chuyên gia giáo dục về đào tạo giáo viên sử dụng công nghệ” là

những gợi ý để các hiệu trưởng, các nhà quản lý giáo dục có thể hiện thực hóa khẳng định trên.

Cuối cùng, ngoài những bàn luận về các vấn đề có phần “vĩ mô” trên, “Khám phá khoa học công

nghệ đơn giản cho trẻ tại nhà” đem tới những hoạt động thú vị mà cha mẹ, thầy cô có thể hướng

dẫn học sinh thực hiện trong khoảng thời gian chưa thể quay lại trường học.

Xin chúc Quý vị có những khoảng thời gian thú vị.

Trân trọng,

Ban Biên tập Lộn Xộn

Nội san Dạy học | Day-hoc.orgSố 37 - 2021

Caroline Bologna

Minh Khuê dịch

Ở thời điểm đại dịch hiện tại, tất cả các phụ huynh,

học sinh và giáo viên có thể tự tin nói rằng việc

triển khai học từ xa thật chẳng dễ dàng gì. Một

vấn đề lớn đặt ra là trải nghiệm học trực tuyến

qua video và nỗi lo mô hình học này đang gây ra

cho học sinh.

“Học sinh bị dấy lên lo lắng về hình ảnh của bản

thân khi xuất hiện trên camera, về không gian

học hoặc suy nghĩ của bạn học về mình.” Jessica

Foster, bác sĩ nhi khoa về hành vi và phát triển

tại bệnh viện nhi Akron, cho biết. “Trả lời câu

hỏi trên Google Classroom có thể khiến cho học

sinh lo lắng về sự thể hiện của mình trong học

tập trong mắt giáo viên. Ngoài ra, các lớp học

trực tuyến sẽ khó có thể đảm bảo duy trì được

kết nối giữa giáo viên và học sinh xuyên suốt quá

trình học. Khó có thể được nhìn thấy những hành

động, cử chỉ giao tiếp phi ngôn ngữ như gật đầu

ủng hộ và nụ cười khích lệ đến từ cả hai phía

trong các buổi học trực tuyến.”

“Những lời động viên hay khuyến khích đến từ

bạn học xuất hiện trong các lớp học truyền thống

cũng có thể biến mất khi tất cả chỉ thấy nhau

thông qua màn hình thiết bị điện tử,” Foster bổ

sung. “Những trục trặc kỹ thuật về kết nối hay

đường truyền có thể tạo áp lực và lo lắng cho

học sinh, ảnh hưởng đến quá trình tham gia lớp

học của các em.”

GIÚP NHỮNG ĐỨA TRẺ NHÚT NHÁT, HƯỚNG

NỘI THÍCH ỨNG VỚI HÌNH THỨC HỌC TỪ XA?

6Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Dạy thế nào

Số 37 - 2021

Đối với một đứa trẻ nhút nhát, những thử thách,

khó khăn kể trên có thể khiến cho việc tham gia

lớp học dường như là không thể. Thậm chí, kể cả

những học sinh không nhút nhát, dè dặt cũng sẽ

cảm thấy chán nản, thiếu nhiệt huyết khi tham

gia tiết học, khiến chúng không thể có được một

trải nghiệm học tập hiệu quả, thú vị.

Vậy, các bậc phụ huynh có thể làm gì để giúp một

đứa trẻ nhút nhát thích ứng với các lớp học trực

tuyến? Cùng tham khảo một vài lời khuyên từ

Foster và các chuyên gia khác dưới đây nhé.

1. Quan tâm đến cảm nhận của các em

“Một trong những bước đầu tiên để có thể giúp

những học sinh nhút nhát này là hiểu được lý do

vì sao chúng dè dặt và xấu hổ trước camera.”

Isaiah Pickens, chuyên gia tâm lý học lâm sàng

kiêm giám đốc điều hành iOpening Enterprises,

cho biết. “Nhiều em rụt rè bởi tính cách hướng

nội vốn có của chúng, hoặc cũng có thể bởi nỗi

sợ về chính quang cảnh ngôi nhà đằng sau mình

- cảm giác rằng mình sẽ trở thành trò tiêu khiển

của mọi người trong lớp. Nỗi lo có thể đến từ vi-

rút corona hay hàng ngàn lý do khác. Như vậy, để

có thể hỗ trợ các em hiệu quả nhất, các bậc phụ

huynh cần phải bắt đầu bằng việc tìm hiểu lý do

vì sao con của họ cảm thấy ngại trước camera

các lớp học trực tuyến.”

Thay vì khiến vấn đề trở nên căng thẳng, các bậc

phụ huynh hoặc người chăm sóc có thể bắt đầu

cuộc trò chuyện với thái độ thật bình tĩnh và thoải

mái bằng cách gợi chuyện hỏi thăm con khi đang

lái xe, nấu bữa tối, hoặc cùng nhau vẽ vời chẳng

hạn. Hãy thể hiện sự tò mò của mình, tập trung

lắng nghe và cố gắng không tạo cho trẻ cảm giác

bị lên án khi có những cảm xúc rụt rè và ngại

ngùng trước camera.

“Hãy để trẻ biết đây là tình trạng chung,

là vấn đề mới đối với tất cả mọi người và

việc làm rối tung lên khi gặp nó là hết

sức bình thường. Bài học luôn đến từ

những lần mắc lỗi!” - SARAH BROWN

WESSLING, GIÁO VIÊN QUỐC GIA CỦA

NĂM

Nuanprang Snitbhan, chuyên gia tâm lý học gia

đình kiêm tác giả của bộ “Thẻ nhân ái cho trẻ

em: 52 cách để khiến mỗi ngày trở nên tốt đẹp

hơn” gợi ý: “Bạn cũng có thể nói: “Con hình như

khá trầm và rụt rè trong lớp học trực tuyến nhỉ?

Nói bố/ mẹ nghe lý do được không?”.

Chuyên gia cũng dành lời khuyên cho các bậc

phụ huynh: “Hãy hỏi trẻ về trải nghiệm chúng

cảm thấy sợ hãi nhất hoặc không thoải mái nhất

khi tham gia lớp học. Đừng dễ dàng chấp nhận

những câu trả lời “cho có” như: “Chỉ đơn giản là

không thích thôi ạ.”. Thay vào đó, hãy tinh tế và

dành thời gian tìm hiểu nguyên nhân cốt lõi của

vấn đề.”

2. Tôn trọng cảm xúc của trẻ

Khi trẻ tâm sự về vấn đề của mình, hãy để chúng

biết rằng việc cảm thấy lo lắng, thiếu an toàn,

mất tự tin hoặc bất kỳ cảm xúc nào khác chúng

đang trải qua là hoàn toàn bình thường. Tất cả

đều được chấp nhận vô điều kiện.

Cindy Graham - nhà tâm lý học lâm sàng cho

biết: “Đây là một điều hết sức tự nhiên khi cảm

thấy lo lắng, bồn chồn trước ống kính camera.

Quan trọng là cảm xúc của trẻ phải được lắng

nghe và tôn trọng.”

Cha mẹ cũng nên thể hiện sự ủng hộ của mình,

đồng thời, thể hiện một cách rõ ràng rằng bạn sẽ

luôn đồng hành và gắng sức giúp con vượt qua

giai đoạn này.

“Phụ huynh nên cố gắng thấu hiểu vì sao học sinh

lại có những khoảng thời gian khó khăn khi ngồi

trước camera lớp học,” Sarah Brown Wessling

- Nhà giáo Nhân dân năm 2010, kiêm giáo viên

Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Dạy thế nào

Số 37 - 2021

tiếng Anh tại trường trung học phổ thông John-

ston - đã làm việc với công ty truyền thông Prezi

để giúp đỡ học sinh cũng như giáo viên giải quyết

một số vấn đề khi học trực tuyến cho biết: “Hãy

để trẻ biết đây là tình trạng chung, là vấn đề mới

đối với tất cả mọi người và việc làm rối tung lên

khi gặp nó là hết sức bình thường. Bài học luôn

đến từ những lần mắc lỗi!”.

3. Nhắc các em nhớ rằng chúng không hề

đơn độc

Lời khuyên từ Foster: “Hãy nhắc trẻ nhớ rằng

chúng không phải là người duy nhất cảm thấy

như vậy. Tất cả mọi người - phụ huynh, học sinh

và cả giáo viên đang cùng nhau thích ứng với

phương thức dạy học mới này.”

Ngoài ra, để giảm bớt cảm giác “một mình” của

các con khi khi rơi vào trạng thái cảm xúc lo lắng

và bồn chồn, các bậc phụ huynh có thể an ủi

chúng rằng các bạn cùng lớp cũng chẳng đến độ

săm soi, buông lời dèm pha hay mỉa mai như các

em hằng lo sợ.

Graham đã đề nghị sử dụng “Bài kiểm tra chú ý

có chọn lọc”, một bài tập cho chúng ta biết não

bộ đang thực sự chú ý và không chú ý đến điều gì

trong một khoảnh khắc cố định.

Bà cho biết: “Đây là cách hay để chứng minh

cho trẻ thấy rằng mọi người không thực sự quá

để tâm đến những gì diễn ra xung quanh chúng

khi chúng đang học.” “Hãy chắc chắn nhắc lại

để trẻ nhớ rằng dù chúng có thể nhận thức rõ

ràng những hành động trong lớp của chính mình,

chưa chắc những học sinh khác trong lớp sẽ để ý

quá đến hành động của trẻ.”

4. Tạo một môi trường học tập thoải mái

Cha mẹ hãy đảm bảo tạo cho con một môi trường

học tập từ xa vui vẻ và thoải mái.

0Snitbhan nói: “Hãy bắt đầu thực hiện ý tưởng về

một không gian học tập an toàn, thoải mái bằng

việc đặt câu hỏi cho trẻ về không gian học tập

mơ ước của con - ví dụ như một không gian có

đồ chơi thần tài, một viên đá may mắn, một bức

tranh phong cảnh yêu thích, một chiếc chăn lớn,

kẹo bạc hà ít đường hay một chiếc gối hoa oải

hương,...”

Cha mẹ cũng có thể đề nghị ngồi cùng con trong

một vài lớp học, ít nhất là ngay từ đầu để trẻ cảm

thấy an tâm cho đến khi chúng thực sự thoải mái

khi học một mình. Đặt một món đồ chơi yêu thích

hoặc một vật nuôi nhỏ bên cạnh (ngoài màn hình)

cũng có tác dụng giúp đỡ phần nào.

Foster cũng chỉ ra rằng trẻ em thường cảm thấy

lo lắng về không gian học hoặc nhạy cảm với

những gì đang xảy ra đằng sau chúng khi học.

Do đó, cha mẹ nên lựa chọn cho trẻ một không

gian học tập phù hợp - dù ở nhà, một địa điểm

công cộng hay một nơi có kết nối Internet khác

không phải tại nhà.

“Biết rõ trước mình lên hình trông ra sao, tính

cả khoảng không gian trong phòng camera “bắt”

được giúp trẻ cảm thấy thoải mái và tự tin hơn,”

bà giải thích. “Các em nên được trao cơ hội bàn

bạc với cha mẹ về việc tìm một không gian học

tập yên tĩnh, hạn chế các yếu tố phân tán sự tập

trung ít nhất có thể - điều này có thể là một thử

thách nếu trong gia đình có nhiều người cùng học

từ xa cùng lúc trong cùng một không gian, thiếu

không gian lại cũng trở một thách thức. Điều này

đòi hỏi cha mẹ phải sắp xếp thời gian và không

gian hợp lý, linh hoạt và sáng tạo để trẻ có những

buổi học trực tuyến hiệu quả!”

8Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Dạy thế nào

Số 37 - 2021

“Với tư cách là nhà giáo dục và người

chăm trẻ, tôi nghĩ chúng ta cần dạy các

em thể hiện nhu cầu của mình khi học

trực tuyến, cho dù chúng có gặp chướng

ngại hay không.” - Megan Allen, Giáo

viên của năm tại Florida, năm 2010, kiêm

Nhà sáng lập Tổ chức Hỗ trợ học tập theo

nhu cầu cho gia đình.

Bà cũng chia sẻ thêm rằng việc chuẩn bị bài học

đầy đủ và kỹ càng cũng sẽ khiến trẻ tự tin hơn.

Ngoài ra, Foster cũng dành thêm lời khuyên cho

bậc cha mẹ: “Hãy đảm bảo cơ sở vật chất và sách

vở của con luôn ở trong tầm tay của chúng trước

khi lớp học bắt đầu. Tắt những âm thanh bên

ngoài gây xao nhãng giúp các con tập trung và

tham gia lớp học tích cực hơn.”

5. Nói chuyện với giáo viên

Foster lưu ý rằng: “Khi học trực tiếp trên lớp, học

sinh có thể trao đổi trực tiếp và thẳng thắn với

giáo viên về các vướng mắc của mình. Ngược lại,

khi học trực tuyến, điều này lại trở thành thách

thức. Tuy nhiên, giáo viên cùng cha mẹ lại có thể

cùng nhau giải quyết vấn đề này.” “Tùy thuộc vào

từng độ tuổi, từng trường hợp cụ thể, phụ huynh

có thể tham gia việc giúp đỡ các con truyền đạt

thông tin tới giáo viên, từ đó, giúp cùng nhau tìm

cách giúp các con.”

Trao đổi trực tiếp và thường xuyên với giáo viên

giúp cha mẹ phối hợp hiệu quả cùng giáo viên

khi tìm cách giúp trẻ học tập hiệu quả hơn. Đối

với các thầy cô, sự kết hợp này giúp họ khám phá

ra nhiều ý tưởng, lựa chọn mới, cải thiện mức độ

tham gia của học sinh trong lớp, đồng thời, cùng

cha mẹ đặt ra mục tiêu học tập cho con. Học sinh

có thể đề nghị tham gia vào lớp trực tuyến sớm

hoặc ở lại sau khi lớp học kết thúc để trao đổi

trực tiếp với giáo viên.

“Với tư cách là nhà giáo dục và người chăm trẻ,

tôi nghĩ chúng ta cần dạy các em thể hiện nhu

cầu của chính mình khi học trực tuyến, cho dù

chúng có gặp chướng ngại hay không.” Megan

Allen, giáo viên của năm tại Florida 2010 - kiêm

người sáng lập tổ chức hỗ trợ học tập theo nhu

cầu cho gia đình. “Tất cả đều rất khác so với một

lớp học với bốn bức tường đơn điệu. Chúng ta cần

phải dạy học sinh cách nêu ra câu hỏi, giơ tay

phát biểu ý kiến nếu chúng không nghe rõ, mặt

khác, hãy ngầm phân chia thời gian cho từng cá

nhân để em nào cũng có cơ hội phát biểu. Nếu

học sinh quá xấu hổ và dè dặt khi phát biểu trước

lớp, tôi gợi ý học sinh bí mật ra dấu với giáo viên.

Đó là cách các em thể hiện mong muốn của

mình.”

6. Hãy tắt camera khi có thể

Một câu hỏi cần phải hỏi giáo viên đó là học sinh

có thể tắt camera khi ở trong lớp để tránh bị xao

nhãng bởi hành động của những bạn học khác

hay không.

Một lựa chọn khác là tắt camera sau khi điểm

danh hoặc sử dụng avatar. Một cách khác là yêu

cầu một khoảng thời gian tắt camera sau khi đã

bật suốt cả một ngày. Ngoài ra, có một phương

thức khác vô cùng đơn giản đó là thay đổi góc

camera.

Meredith Essalat, hiệu trưởng kiêm tác giả cuốn

“The Overly Honest Teacher” (tạm dịch “Người

giáo viên trung thực quá mức”) cho biết: “Tôi

đã đưa ra lời khuyên cho một số gia đình có trẻ

không muốn bật camera trong suốt thời gian học

trực tuyến, nhưng vẫn phải tuân thủ quy định của

trường học đó là để camera ở vị trí mà không

nhìn thấy toàn mặt học sinh.”

“Điều chỉnh vị trí đặt màn hình để giáo viên thấy

học sinh đang làm việc và tham gia tích cực vào

buổi học mà không cần để camera bắt được toàn

bộ khuôn mặt các em là một sự thỏa hiệp lớn đối

với học sinh khi muốn chúng tham gia vào buổi

Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Dạy thế nào

Số 37 - 2021

học và làm việc cùng các bạn ở tất cả các môn

học. Việc làm này đem lại cảm giác riêng tư, an

toàn cho học sinh,” bà bổ sung.

Graham cũng đưa ra một giải pháp khác như

sau: “Học sinh hãy che đi hình ảnh của bản thân

bằng việc dính giấy nhớ lên camera hoặc thay đổi

chế độ trên màn hình buổi học chỉ hiển thị người

nói.”.

7. Luyện tập, luyện tập và luyện tập

“Thực sự, chúng ta đều không khuyến khích con

của mình sử dụng thiết bị điện tử quá nhiều. Tuy

nhiên, nếu con của bạn là một đứa trẻ hay xấu hổ

trước camera khi học từ xa, có thể để con dành

thời gian Facetime với một người bạn để chúng

tập làm quen với khái niệm “trò chuyện qua vid-

eo” (Video Talking) khi tâm tình trẻ thoải mái

hơn.” - Hafeez gợi ý.

Hãy thử sử dụng các ứng dụng như Facetime,

Zoom hoặc một số nền tảng họp trực tuyến khác,

tổ chức các cuộc trò chuyện với người thân hoặc

bạn bè của trẻ, giúp chúng làm quen với việc

xuất hiện trên camera, dạy trẻ cách sử dụng các

nút như “mute”, ra vào phòng chờ và chia phòng.

Việc luyện tập nhiều lần sẽ các con cải thiện sự tự

tin bằng cách cho trẻ thấy chúng cũng có đủ khả

năng sử dụng thành thạo các công cụ này - thậm

chí tìm thấy niềm vui khi sử dụng chúng. Nếu trẻ

vẫn gặp khó khăn, hãy bắt đầu bằng những cuộc

trò chuyện ngắn và cùng trẻ vượt qua khó khăn

này.

“Sử dụng trò chơi nhập vai để giúp trẻ học cách

định vị và trở nên quen thuộc với các tính năng

của các nền tảng họp trực tuyến, từ đó, giúp trẻ

giảm áp lực và lo lắng khi tham gia vào các giờ

học trực tuyến”, Foster nói. “Luyện tập để tiến

bộ. Sớm thôi, trẻ sẽ cảm thấy thoải mái và tự

nhiên khi ở trước ống kính camera khi tham gia

lớp học. Nếu trẻ biết trước rằng chúng phải chia

sẻ ý kiến trước lớp, luyện tập sẽ giúp trẻ giảm

cảm giác lo âu và bồn chồn.”

“Cha mẹ cũng có thể nhờ một số thành viên khác

trong gia đình mở một “lớp học thử” cho con.

Phương án này có vẻ lý tưởng đó!” Hafeez cho

biết thêm.

8. Chia nhỏ mục tiêu

“Các bậc phụ huynh cùng con khám phá các

phương thức khác ít sử dụng camera hơn hoặc

một số cách tham gia vào lớp học như qua email,

chat, hoặc thậm chí cung cấp các video hướng

dẫn của giáo viên cho trẻ,” Pickens nói. “Bằng

cách cùng trẻ tìm ra giải pháp, cha mẹ có thể

giúp trẻ xây dựng các kỹ năng chúng có thể chưa

nhận ra bản thân mình sở hữu và dần dần xóa bỏ

nỗi sợ khi xuất hiện trước camera - giống như

cách ta giải quyết nỗi sợ bị bạn bè trêu chọc và

mỉa mai.”

“Thay vì sợ sai và quan tâm đến những

điều người khác nghĩ về mình, học sinh

nên tập trung tìm ra phương pháp giúp

các em tham gia vào các lớp học trực

tuyến hiệu quả như thông qua chat, lập

một nhóm nhỏ với bạn hoặc thậm chí hỏi

chuyện riêng với giáo viên vào một thời

điểm khác ngoài giờ học” - WESSLING.

Nhiều chuyên gia cũng đưa ra một giải pháp đó

là sử dụng tính năng chat như một cách trẻ thể

hiện rằng chúng cũng đang tham gia tích cực

trong lớp mà không cần phải nói quá to trên

camera. Điều này sẽ khiến học sinh cảm thấy

thoải mái, dễ dàng khi tham gia học trực tuyến.

Wessling giải thích thêm: “Thay đổi góc nhìn có

thể giúp học sinh vượt qua rào cản gây ra bởi sự

lo lắng. Thay vì sợ sai và quan tâm đến những

điều người khác nghĩ về mình, học sinh nên tập

trung tìm ra phương pháp giúp các em tham gia

vào các lớp học trực tuyến hiệu quả như thông

qua chat, lập một nhóm nhỏ với bạn hoặc thậm

chí hỏi chuyện riêng với giáo viên vào một thời

10 Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Dạy thế nào

Số 37 - 2021

điểm khác ngoài giờ học.”

Bà bổ sung thêm các bậc phụ huynh cũng nên

khuyến khích trẻ bước ra khỏi vùng an toàn của

mình bằng cách đặt ra mục tiêu cá nhân về việc

phát biểu trong lớp - ít nhất một lần trong mỗi

buổi học, .

“Tôi cũng nghĩ các bậc phụ huynh nên giúp trẻ

hiểu rằng giáo viên cũng đang phải theo dõi mức

độ chăm chú, tập trung của học sinh dù là học

trực tiếp hay trực tuyến, và nếu trẻ có thể xuất

hiện, tham gia cuộc thảo luận của lớp học trực

tuyến, chúng có thể từ từ bật camera trong một

khoảng thời gian ngắn,” Elizabeth Milovidov,

giáo sư luật và chuyên gia nuôi dạy trẻ thời đại

kỹ thuật số của Tone Networks, cho biết. “Tiếp

tục thực hiện thói quen này có thể khiến trẻ cảm

thấy không thoải mái, nhưng “một liều lượng

nhỏ” thói quen này sẽ chứng minh cho trẻ biết

được rằng chúng có thể hoàn toàn đủ khả năng

và tự tin giải quyết vấn đề này.”

9. Đưa ra những nhận xét tích cực

Khi trẻ đặt ra những mục tiêu nhỏ và vô cùng

hứng thú tham gia thực hiện những mục tiêu đó,

hãy đảm bảo rằng bạn đưa ra những nhận xét

tích cực về sự tiến độ cũng như sự cố gắng của

trẻ.

“Bạn có thể nói, “Tuy rất khó khăn, những bố mẹ

tin con có thể làm được”, Snitbhan nói. “Đừng

so sánh mình với những người khác, hãy chỉ tập

trung vào mục tiêu của mình mà thôi. Quá trình

mới là quan trọng nhất!”

Graham nhấn mạnh tầm quan trọng của việc

cảm thấy tích cực và luôn tràn trề kỳ vọng, hơn là

việc mang trong mình những cảm xúc tiêu cực.

Hãy nhắc trẻ về “sức bật tinh thần” của chính

chúng.

“Thay vì nói với trẻ những câu như “Xuất hiện

trên màn hình ngại phát ngất đi được! Tất cả mọi

người đều nhìn mình,’ mà hãy nói “Nhiều người

sẽ cảm thấy xấu hổ khi xuất hiện trước camera

nhưng bố mẹ sẽ rất tự hào khi con tiếp tục bật

camera dù con cảm thấy không thoải mái. Hãy

nói với bố mẹ mong muốn của con để chúng ta

có thể giúp con cảm thấy thoải mái hơn, nhé!”.

10. Hãy thử các kỹ thuật “tự trấn an”

“Bất cứ lúc nào học sinh bị đặt vào trạng thái áp

lực hoặc ở ngoài vùng thoải mái an toàn, chắc

chắn sẽ luôn có cơ hội để học sinh học, trưởng

thành, phát triển kỹ năng sống,” Essalat nói. “Và

việc làm quen với những môi trường như vậy sẽ

giúp trẻ cải thiện khả năng giải quyết các “va

chạm” trong cuộc sống tương lai. Chúng đang

nắm trong tay nhiều công cụ cùng chiến lược để

“tự trấn an” và giải quyết” vấn đề.

Bà cũng đề xuất thực hiện các kỹ thuật thở cho

học sinh để làm dịu thần kinh và thư giãn cơ thể,

nâng cao kết nối trong gia đình để cảm thấy được

tiếp thêm sức mạnh. Đồng thời, hình dung về

không gian an toàn hoặc nuôi dưỡng ký ức cũng

giúp trẻ chuyển hướng tập trung của tâm trí từ

sợ hãi sang quen thuộc.

Pickens cũng chia sẻ một số kỹ năng ứng phó

hữu ích khác học sinh có thể sử dụng để giảm

bớt căng thẳng và lo lắng khi nói chuyện trên

màn hình.

“Hãy cho bản thân biết rằng cảm thấy lo lắng,

sợ hãi hoặc căng thẳng là điều hoàn toàn có

thể xảy ra vì đôi khi người khác cũng cảm thấy

như vậy,” ông nói. ” Hãy nhớ lại những lần trước

đây khi bạn cảm thấy sợ hãi, lo lắng hoặc căng

thẳng và trên thực tế, bạn vẫn làm được và nó

cũng chẳng khó như bạn nghĩ. Tập nói những

lời khích lệ trong đầu với bản thân như thể ai đó

đang khuyến khích bạn. Hãy nói “Điều này thật

khó, nhưng tôi sẵn sàng thực hiện nó” hoặc “Tôi

Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Dạy thế nào

Số 37 - 2021

thực sự thích ở cùng với các bạn và có thể làm

điều đó ít nhất một chút trước ống kính”. Phương

pháp này hoàn toàn có thể giúp xây dựng sự tự

tin trước ống kính. “

Nếu tình hình xấu đi hoặc trẻ có dấu hiệu của

chứng lo âu xã hội nghiêm trọng, bạn nên tìm

đến sự trợ giúp của chuyên gia về sức khỏe tâm

thần.

11. Hãy kiên nhẫn và cho bản thân thời gian

để thích nghi

Nhà trị liệu tâm lý Noel McDermott cho biết:

“Điều quan trọng là đừng làm cho việc xuất hiện

trên camera trở thành một vấn đề quá lớn và hãy

tin tưởng vào khả năng thích ứng của con bạn và

sự hỗ trợ từ bạn.” Trừ khi con bạn có những điều

kiện cụ thể ảnh hưởng đến khả năng thích ứng tự

nhiên thì chúng sẽ thích nghi dần dần.”

Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đặt

niềm tin vào chuyên môn của các nhà giáo dục

và làm theo hướng dẫn của họ trong bối cảnh mới

này. Năm học mới chỉ vừa mới bắt đầu, chúng

ta có đủ thời gian giải quyết những vấn đề đang

trở nên ngày càng trầm trọng và tạo mối liên kết

giữa các nhà giáo và học sinh.

Meghan Fitzgerald, nhà giáo dục sáng lập chương

trình học sớm ngoài trời Tinkergarten cho biết

bà cố gắng không sử dụng thuật ngữ “nhút nhát”

vì nó có thể để lại những ảnh hưởng tiêu cực và

lâu dài hơn chúng ta tưởng. Thay vào đó, trong

mắt bà, đó là những đứa trẻ “chọn đứng ở vị trí

“người quan sát” trong những bối cảnh mới.

Fitzgerald nói: “Đầu tiên và quan trọng nhất,

hãy kiên nhẫn, cho trẻ em thời gian để quan sát,

đánh giá và thích nghi với môi trường học trực

tuyến. “Và, đừng cho rằng trẻ em đang có trải

nghiệm kém hơn nếu chúng tiếp tục chọn vai trò

“người quan sát” trong một thời gian dài. Nếu

bạn lo lắng, hãy trò chuyện ngẫu nhiên với trẻ

sau buổi học, hỏi về những gì chúng đã làm, đã

thấy, đã nghe và học được. Bạn có thể sẽ ngạc

nhiên về cách trẻ đang dần thoát khỏi vị trí đó.

Cố gắng không đặt những câu hỏi thái độ không

thích của bạn - chúng có thể sẽ nhận ngay và bắt

đầu lo sợ ”.

Như nhiều chuyên gia đã lưu ý, sẽ rất hữu ích

khi bạn nhớ được một số điều trong khi đối phó

với năm học đầy rẫy mới mẻ này: Tất cả chúng ta

đang cố gắng hết sức, tất cả chúng ta đang cùng

nhau chung tay cải thiện tình hình, và chúng ta

đang ngày càng mạnh mẽ hơn.

“Học tập từ xa chắc chắn sẽ không bao giờ thay

thế được những rung cảm đến từ giáo dục trực

tiếp, trong khuôn viên trường, nhưng nếu chúng

ta có thể sử dụng nó như một chất xúc tác cho

sự trưởng thành cả trên phương diện học tập lẫn

cá nhân trong thời buổi đại dịch này, các em sẽ

kiên cường hơn rất nhiều, ”Essalat nói. “Chỉ cần

chúng tôi sẵn sàng thực hành cả tính sáng tạo và

lòng trắc ẩn khi xây dựng phương thức giảng dạy

và giao tiếp với những sinh viên dè dặt hơn thì

học từ xa hoàn toàn có thể trở thành công cụ hữu

hiệu và hữu ích, góp phần tạo nên thành công

của các em ở hiện tại và tương lai.”

12 Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Dạy thế nào

Số 37 - 2021

1 Dr. Selena Kiser

LISA dịch

Trong khoảng thời gian chưa từng có tiền lệ này,

con người đã có thêm nhiều sáng tạo trong sự

giao tiếp, tương tác tại trường học, nơi làm việc

và xã hội trong hoàn cảnh có những hạn chế cô

lập. Trong đó, Zoom là một công cụ tuyệt vời cho

phép con người giao tiếp với nhau mà không bị

giới hạn về thời gian và không gian. Tất cả mọi

người đều học cách sử dụng Zoom để thích nghi

được với thời kỳ đại dịch này, bao gồm cả giáo

viên, học sinh và phụ huynh. Tuy nhiên, với số

lượng lớn các tổ chức sử dụng Zoom, đi kèm

với nó chính là sự mệt mỏi từ các cuộc họp trực

tuyến vì bản chất khác hoàn toàn so với những

cuộc gặp gỡ trực tiếp.

1 Nguồn:https://www.teachhub.com/profession-

al-development/2021/02/how-to-avoid-zoom-fatigue/

Mệt mỏi do Zoom (Zoom fatigue) là gì?

Sự mệt mỏi do Zoom là một tình trạng đang xảy

ra vô cùng phổ biến, khi mà gần như mọi gặp gỡ

xã hội đều phải thực hiện qua phần mềm này.

Mặc dù loại hình hội nghị trực tuyến này đã cứu

cánh cho rất nhiều người, nhưng nó cũng đem lại

sự mệt mỏi tương xứng. Giao tiếp chưa bao giờ

dễ dàng như vậy, nhưng từ đó, con người trở nên

quá dựa dẫm vào Zoom, từ công việc, trường học

cho đến các hoạt động ngoại khóa thay vì gặp gỡ

trực tiếp. Trong khi đó, các mối quan hệ thông

qua màn hình không mang lại sự kích thích xã

hội tích cực và năng lượng như khi chúng ta đối

mặt trực tiếp với nhau.

Điều này đặc biệt đúng với giáo viên và học sinh.

Cả giáo viên mới và giáo viên có kinh nghiệm đều

biết rằng học sinh học tốt nhất khi được tham

gia trực tiếp vào quá trình học. Giáo viên không

CHẤM DỨT TÌNH TRẠNG

“MỆT MỎI VÌ ZOOM”

Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Dạy thế nào

Số 37 - 2021

thể đọc ngôn ngữ cơ thể như khi đang học trực

tiếp và đây là một bất lợi đối với hình thức trực

tuyến. Vì không thể nhìn vào mắt học sinh hay

không thể bắt các tín hiệu xã hội nên học sinh có

xu hướng buông thả, mệt mỏi và ít tham gia vào

quá trình học. Học sinh là những người trẻ tuổi,

các em cần sự tương tác và tham gia nhất quán

trong khi cần chú ý đến độ dài và thời lượng của

các bài học trực tuyến.

Có những lý do khoa học giải thích tại sao chúng

ta lại có cảm giác như thế. Theo Lee (2020), âm

thanh được cho là lý do chính khiến các cuộc họp

video trở nên mệt mỏi. Sự chậm trễ dù chỉ phần

nghìn giây cũng gây ảnh hưởng tiêu cực đến nhận

thức giữa các cá nhân. Sự chậm trễ này, không

phải lỗi từ vấn đề kỹ thuật hay đường mạng. Khi

tìm hiểu từ nhiều giáo viên khác nhau, chúng tôi

nhận ra một số người phải họp trực tuyến qua

Zoom trong hầu hết các ngày. Điều quan trọng là

phải tìm cách chống lại sự mệt mỏi này và khiến

nó trở nên hấp dẫn hơn.

Những gợi ý giúp tránh tình trạng mệt mỏi từ

Zoom

Một trong những cách đơn giản nhất để chống lại

sự mệt mỏi này là bật camera cho mọi người thấy

sự hiện diện của mình. Mặc dù đôi khi chúng ta

không thể làm vậy, nhưng việc có mặt trên cam-

era cho phép mọi người tham gia được nhiều hơn

và đúng mục tiêu hơn. Dưới đây là một số những

ý tưởng để chống lại sự kiệt quệ về mặt tinh thần

từ các cuộc họp trực tuyến.

Tạo nhóm nhỏ bất cứ khi nào có thể

Đây là một cách tuyệt vời để mô phỏng các phiên

họp nhóm nhỏ truyền thống mà nhiều người đã

quen khi gặp mặt trực tiếp. Nhiều lớp học hoặc

các cuộc họp mang tính khái quát dễ khiến mọi

người chán nản nếu họ không trực tiếp tham gia

vào cuộc thảo luận. Việc chia thành các nhóm

nhỏ có thể là một giải pháp hoàn hảo cho tình

huống này. Giáo viên có thể sử dụng chức năng

Breakouttrên Zoom để chia nhóm trong lớp. Ví

dụ như chia thành từng nhóm học sinh có cùng

trình độ đọc hay nhóm các học sinh cùng một lớp

ở cấp trung học, hoặc nhóm các học sinh có cùng

cơ sở về kỹ năng toán học.

Xây dựng tương tác

Đây là một cách hiệu quả cho phép học sinh và

giáo viên chăm chú lắng nghe và đưa ra các thảo

luận có ý nghĩa trong một cuộc họp Zoom. Cũng

giống như giáo viên có thể nhận ra rằng học sinh

sẽ học được nhiều hơn khi các em tham gia trực

tiếp vào quá trình học, và quy tắc tương tự cũng

sẽ được áp dụng lên giáo viên. Học sinh tham

gia lớp học sẽ tiếp thu được nhiều hơn nếu các

em trực tiếp thảo luận trong lớp học trực tuyến.

Chuẩn bị các câu hỏi cụ thể hoặc cho phép học

sinh vấn đáp với học sinh khác là một ví dụ rõ

ràng về hiệu quả của việc xây dựng tương tác tích

cực trong một lớp học.

Đặt chủ đề (theme) cho một lớp học Zoom

Thực hiện một chủ đề về điều gì đó mà mọi người

yêu thích (ví dụ như một địa điểm nhiệt đới) sẽ

tạo nên một bước ngoặt đơn giản mà tích cực

cho lớp học. Hoặc chúng ta có thể thay đổi hình

nền, hay tất cả mọi người đội một chiếc mũ theo

chủ đề và một thứ gì đó trên khuôn mặt như kính

râm hay những thứ tương tự. Những kiểu tương

tác này đặc biệt thú vị với học sinh. Một ý tưởng

tuyệt vời khác là cho phép học sinh quyết định

chủ đề sẽ thực hiện.

Thực hiện các cuộc khảo sát trong lớp học

Điều này có thể được cung cấp trong các lớp học

Zoom để nhận được phản hồi ngay lập tức từ học

sinh. Chúng có thể được gửi đến các học sinh,

phụ huynh và các giáo viên khác. Điều quan trọng

là sử dụng phản hồi để thực hiện các cải tiến cần

thiết. Nhận xét và ý tưởng từ các đồng nghiệp

giảng dạy, học sinh và phụ huynh là những thông

tin mang lại hiệu quả đáng kinh ngạc trong việc

cải tiến mức độ tham gia vào việc học trực tuyến.

14 Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Dạy thế nào

Số 37 - 2021

Sử dụng các video đã được ghi lại trước khi tham

gia lớp học

Các video này sẽ giúp học sinh linh hoạt được

thời gian xem bài giảng. Học sinh có các mức độ

tương tác và độ chú ý khác nhau nên video sẽ

cho phép học sinh và phụ huynh hoàn thành bài

tập theo thời gian linh hoạt. Bên cạnh đó, cung

cấp nhiều dạng bài tập khác nhau cũng rất quan

trọng để đa dạng hóa cách thể hiện một bài học.

Nhận thức này đưa giáo viên quay trở lại việc

giảng dạy cho các phong cách học tập khác nhau

của học sinh. Mặc dù họ bị hạn chế hơn về những

gì có thể làm, nhưng giáo viên vẫn có thể cung

cấp nhiều lựa chọn khác nhau khi hoàn thành

các bài học trực tuyến. Video, bài luận và sự cho

phép học sinh quyết định lựa chọn tốt nhất với

bản thân là tất cả những phương thức có thể

chống lại sự kiệt quệ về mặt tinh thần của việc

học trực tuyến.

Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Dạy thế nào

Số 37 - 2021

QUẢN LÝ LỚP HỌC TRONG

MÔI TRƯỜNG TRỰC TUYẾN

1Whitney Gordon2

Nguyễn Tiến Đạt dịch

Mùa xuân năm 2020, thế giới đã trải qua một

cuộc khủng hoảng chưa từng có tiền lệ trong lịch

sử. Nền giáo dục cũng không ngoại lệ. Trước khi

đại dịch COVID-19 bùng nổ, học trực tuyến đã

được cài đặt đan xen vào khung chương trình của

trường học chúng tôi ở các mức độ khác nhau

tùy thuộc vào nhiều yếu tố như khả năng tiếp cận

nguồn tài nguyên và đào tạo. Dường như chỉ sau

một đêm, giáo viên và học sinh trên toàn nước

Mỹ đã bị đẩy vào tình thế bắt buộc triển khai việc

1 ClassroomManagementinanOnlineEnvironment

-TeachHUB

2 WhitneyGordonlàchuyênviêngiáodụctạiTeacher

Leadership,ĐạihọcThomasUniversity,Georgia

học trực tuyến trong suốt đại dịch toàn cầu. Với

đa số giáo viên, việc học trực tuyến hoàn toàn

mới lạ và mang đến không ít thách thức.

Đối với việc dạy học trên lớp hay dạy học trực

tuyến, quản lí lớp học hiệu quả đều là chìa khóa

tạo nên một môi trường học tập chất lượng. Mặc

dù các học sinh không ở cùng một lớp học (tại

trường học), giáo viên vẫn cần chú ý đến việc

quản lý hành vi và mức độ tham gia của học sinh

trong bối cảnh trực tuyến. Dưới đây là một số

thách thức của việc học trực tuyến mà giáo viên

có thể lường tước và chiến lược quản lý lớp học

trực tuyến hiệu quả sẽ giúp chúng ta vượt qua

các thử thách đó.

16 Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Dạy thế nào

Số 37 - 2021

Những thách thức của việc học trực tuyến

có thể dự đoán trước

Đa phần các thách thức của việc học trực tuyến

đến từ mức độ tham gia của học sinh. Khi học

trực tuyến, học sinh không cảm nhận được sự có

mặt của giáo viên trong phòng học để theo sát

quá trình học tập của học sinh. Ngoài các cuộc

gọi video và các công cụ công nghệ khác mà một

số giáo viên tiếp cận được, phần lớn học sinh học

trực tuyến một cách độc lập. Việc duy trì động

lực là một thách thức không chỉ đối với học sinh

mà càng khó khăn hơn đối với giáo viên trong

việc thúc đẩy học sinh từ xa.

Hơn nữa, việc sử dụng vô số loại công nghệ trong

học tập cũng đem lại những thách thức về quản

lý lớp học tương tự như lớp học truyền thống.

Chẳng hạn, học sinh có thể vẫn gây rối trong

suốt buổi học hoặc sử dụng thời gian tương tác

không hiệu quả. Gian lận và đạo văn trở nên dễ

dàng và ngày càng nghiêm trọng, trong khi giáo

viên vẫn ở xa. Dù là trực tuyến hay trực tiếp, học

sinh vẫn cần sự hướng dẫn và hỗ trợ để tự điều

chỉnh hành vi của mình.

Chiến lược quản lý lớp học trực tuyến

Dù bạn bị ép buộc dạy học trực tuyến trong tình

thế bất ngờ hay bạn là một trong những giáo viên

lựa chọn giáo dục trực tuyến ngay từ ngày đầu thì

đều có một số chiến lược có thể giúp bạn duy trì

tốt việc quản lý một lớp học.

Xây dựng một trải nghiệm hấp dẫn

Xin nhấn mạnh lại rằng sự tham gia hời hợt của

học sinh là cánh cửa dẫn đến nhiều vấn đề trong

việc học trực tuyến. Cần xây dựng trải nghiệm

học tập phong phú, hấp dẫn cho những học sinh

của bạn. Hãy dành thời gian thấu hiểu những

điều mà chúng quan tâm, đâu là điểm mạnh của

chúng, và những thách thức mà học sinh gặp

phải là gì. Sử dụng các thông tin đó để xây dựng

kế hoạch quản lý lớp học trực tuyến phù hợp cho

đối tượng học sinh của bạn và cung cấp các cơ

hội học tập một cách đa dạng trên nền tảng học

tập tương tác.

Phát triển cộng đồng học sinh

Xây dựng mối quan hệ tích cực giữa giáo viên

và học sinh chỉ là một phần của hành trình xây

dựng môi trường học tập hiệu quả. Cộng đồng

học sinh không chỉ quan trọng trong quá trình

học trực tuyến mà còn trong các lớp học truyền

thống. Học sinh rất dễ cảm thấy bị lạc lõng trong

môi trường trực tuyến. Do đó cần tạo ra các cơ

hội cho học sinh hợp tác, thậm chí là giao lưu với

nhau.

Thiết lập và duy trì thói quen

Thói quen quan trọng với bất kì môi trường học

tập nào, đặc biệt khi bạn không thể đồng hành

cùng học sinh mỗi ngày. Đơn giản hoá các thói

quen là sự lựa chọn thông minh. Chẳng hạn như,

cách học sinh nộp bài tập và nhận phản hồi của

giáo viên nên được cố định trong suốt khóa học.

Thông báo giờ khung thời gian cố định để học

sinh có thể liên hệ với bạn và đảm bảo thực hiện

đúng. Đồng thời, duy trì việc giao bài tập cố định

mỗi tuần giúp học sinh tự hình thành thói quen

cá nhân tại nhà. Hãy nhớ rằng, việc duy trì thói

quen đều đặn là vô cùng quan trọng.

Giáo dục học sinh về việc đạo văn

Học tập trực tuyến làm gia tăng tình trạng đạo

văn. Khi thao tác trên các thiết bị công nghệ, học

sinh truy cập vào những nguồn thông tin vô tận,

dẫn đến việc chép thông tin là điều khó tránh

khỏi. Tôi đề nghị mọi giáo viên dạy trực tuyến cần

chống đạo văn ngay từ đầu. Đảm bảo rằng học

sinh biết ý nghĩa của nó, đưa ra các ví dụ và chỉ

rõ hậu quả của việc đạo văn.

Thiết lập quy tắc giao tiếp

Giao tiếp trên môi trường trực tuyến là kĩ năng

độc đáo mà chắc chắn học sinh sẽ cần cho tương

lai. Đặt ra các tiêu chuẩn trong việc giao tiếp với

giáo viên và giữa các học sinh với nhau sẽ quyết

Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Dạy thế nào

Số 37 - 2021

là vô cùng quan trọng để quản lý lớp học trực

tuyến. Ví dụ, khi thực hiện một cuộc gọi video

trực tuyến, hãy đặt ra các nội quy và những điều

kỳ vọng về điều kiện của lớp học như âm thanh

môi trường xung quanh, cách sử dụng camera,

đóng góp vào cuộc thảo luận nhóm trước thời

gian quy định. Đồng thời, cần có nội quy cho cả

các hội nhóm, phòng chat. Hãy nhớ rằng chúng

ta đang làm việc với học sinh, và bạn sẽ bắt gặp

một số học sinh không hiểu nguyên tắc của lớp

học trực tuyến hay một số khác sẽ cần biết được

hậu quả của việc không tuân theo các quy tắc.

Đặt ra kỳ vọng và hãy kiên định

Khi bạn thiết lập các quy tắc và thói quen, hãy

đảm bảo học sinh thực hiện đúng và bạn cần

kiên quyết xử lí khi học sinh vi phạm. Học sinh

cần biết trước về hậu quả và hình phạt sẽ đến, và

tuân thủ lời hứa của bạn. Sẽ có những học sinh

không đáp ứng được kì vọng của bạn, tương tự

như lớp học truyền thống. Chuẩn bị sẵn kế hoạch

cho các tình huống xảy ra và chắc chắn rằng học

sinh và phụ huynh nắm được kế hoạch đó.

Động viên, khen thưởng học sinh khi đạt

thực hiện tốt nội quy.

Khi học sinh tích cực, nhiệt tình tham gia thì sự

công nhận, động viên, khen thưởng của giáo viên

với học sinh là vô cùng quan trọng. Điều này hiển

nhiên đúng với mọi lớp học. Học sinh học online

sẽ khó thấy được những nụ cười tự hào hay nhận

được những cái đập tay chúc mừng từ thầy cô

một cách trực tiếp như trên lớp học. Sử dụng

những phương tiện giao tiếp có sẵn để học sinh

biết rằng chúng đang đi đúng hướng. Sự động

viên tích cực khiến học sinh hăng hái hơn và đó

chính là chìa quá để quản lý lớp học trực tuyến

thành công.

18 Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Dạy thế nào

Số 37 - 2021

1Pete Barnes

Tung Ngo

Thanh dịch

Một giáo viên lớp năm chia sẻ

ý tưởng về cách học sinh có thể

khám phá các hiện tượng thông

thường bằng các vật liệu đơn giản

trong và xung quanh nhà của mình.

Công nghệ hiện nay là một phần thiết

yếu của giáo dục, vì đại đa số các trường

học đang sử dụng công nghệ để cung cấp các

bài giảng từ xa và kết hợp giữa giảng dạy từ xa và

1 Nguồn:https://www.edutopia.org/article/

low-tech-scientic-exploration-students-home

KHÁM PHÁ KHOA HỌC KHÁM PHÁ KHOA HỌC

CÔNG NGHỆ ĐƠN GIẢN CÔNG NGHỆ ĐƠN GIẢN

CHO TRẺ TẠI NHÀCHO TRẺ TẠI NHÀ

Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Học thế nào

Số 37 - 2021

trực tiếp trong thời kỳ đại dịch. Thậm chí, ngay cả

ở trong trường học, phần nhiều học sinh đều sử

dụng và ỷ lại vào các thiết bị công nghệ như Ipad,

máy tính xách tay và các ứng dụng học tập thay vì

quan tâm đến sách giáo khoa, sổ ghi chép bài và

các công cụ học tập truyền thống.

Tuy vậy, công nghệ có các hạn chế của nó. Wi bị

gián đoạn, các ứng dụng đôi khi không hoạt động

và học sinh gặp khó khăn khi phải nhìn chằm

chằm vào màn hình hàng giờ đồng hồ (chưa kể

đến thực tế là không phải tất cả trẻ em đều có khả

năng tiếp cận công nghệ như nhau). Đặc biệt, khi

trẻ em học các môn khoa học theo phương pháp

giảng dạy từ xa này, chúng cần phải có cơ hội

tương tác với môi trường xung quanh, quan sát,

thu thập dữ liệu và đưa ra các kết luận trong khi

dường như các thiết bị công nghệ không có khả

năng đáp ứng những yêu cầu của môn học này.

Mô tả các kết luận khoa học bằng bốn hoạt động

công nghệ đơn giản (low-tech)

Tôi đã thực hiện những hoạt động này với học sinh

lớp năm của mình, nhưng có thể điều chỉnh cho

phù hợp với hầu hết các lớp tiểu học, với sự giám

sát thích hợp của cha mẹ. Mặc dù những hoạt

động này được thiết kế chủ yếu để giảm thiểu

việc học sinh phải nhìn màn hình, một trong số

chúng vẫn dính dáng tới việc này, cụ thể là màn

hình máy ảnh: Học sinh có thể báo cáo kết quả

của mình bằng cách chụp ảnh và / hoặc tải các

kết quả lên bằng cách sử dụng Padlet hoặc công

cụ chia sẻ khác hay trả lời các câu hỏi mở trên

Google Doc hoặc Notability.

1. Khám phá âm thanh:

Trước khi tham gia vào hoạt động, hãy yêu cầu

trẻ suy nghĩ về câu hỏi này: Vật liệu rắn nào dẫn

âm thanh tốt nhất? trẻ sẽ cần một đồng xu và

một người cùng tham gia (có thể là cha mẹ hoặc

anh chị em). Sau đó, bạn hãy yêu cầu trẻ chọn ba

hoặc bốn bề mặt dài, như sàn nhà, tường, đường

lái xe, hàng rào, hoặc lan can bên trong hoặc bên

ngoài nhà của chúng. Người cùng tham gia với

trẻ đó sẽ gõ gõ đều đặn lên bề mặt trẻ đã chọn

bằng đồng xu trong khi trẻ áp tai trực tiếp lên

bề mặt. Cuối cùng, trẻ có thể rút ra các kết luận

- Bạn ấy có thể di chuyển cách người cùng

tham gia bao xa mà vẫn nghe thấy tiếng

gõ?

- Bề mặt nào truyền âm thanh tốt nhất? Bề

mặt nào truyền âm thanh kém nhất? Và

tại sao ?

Một cách khác để khảo sát tính vật lý của âm

thanh là yêu cầu trẻ cho một ít nước vào ly rượu

bằng pha lê, làm ướt ngón tay và xoa quanh mép

ly. Sau đó, trẻ có thể trả lời làm rõ những câu hỏi

- Có nghe thấy âm thanh rin rít của thủy

tinh vang lên không?

- Nếu đổ thêm nước vào ly thì mực chất

lỏng cao lên hay thấp đi? Tại sao?

Gợi ý cho trẻ: Chất rắn, như kim loại và gỗ, truyền

âm thanh tốt hơn nhiều so với không khí vì các

phân tử được ép chặt truyền sóng âm thanh một

cách nhanh chóng. Những vật nặng hơn sẽ rung

chậm hơn, điều này tạo ra rung động tần số thấp

hơn và âm thanh có cường độ thấp hơn.

2. Nghiên cứu ánh sáng:

Trước khi tham gia vào hoạt động này, yêu cầu

trẻ suy nghĩ về câu hỏi sau: Tại sao chúng ta nhìn

thấy cầu vồng, và làm thế nào chúng ta có thể bẻ

cong ánh sáng?

trẻ sẽ cần một đĩa CD hoặc DVD. Yêu cầu trẻ

nghiêng đĩa CD hoặc DVD dưới ánh sáng, và di

chuyển nó xung quanh cho đến khi các đường gờ

20 Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Học thế nào

Số 37 - 2021

nhỏ phản chiếu ánh sáng như cầu vồng. Sau khi

thực hành, hãy hỏi trẻ: Chúng ta có thể bẻ cong

hoặc khúc xạ ánh sáng mà không có cầu vồng

không?

Dưới đây là một số cách khác để hướng dẫn trẻ

tạo ra cầu vồng tại nhà:

- Dùng lăng kính hoặc mảnh thủy tinh có

các cạnh để tạo cầu vồng khi có ánh sáng

chiếu vào.

- Vào một ngày nắng đẹp, hãy xịt nước từ

vòi nước ở trong vườn, tìm vết dầu loang

hoặc đặt gương vào cốc nước để tạo cầu

vồng.

Gợi ý cho trẻ: Một vật thể được phóng đại qua

kính lúp, kính đeo mắt, ống nhòm hoặc thậm chí

là một cốc nước thì đó là do ánh sáng bị bẻ cong

hoặc khúc xạ.

3. Kiểm tra lực và chuyển động:

Trước khi tham gia vào hoạt động này, yêu cầu trẻ

suy nghĩ về câu hỏi sau: Quả bóng nào có quán

tính lớn nhất? trẻ có thể chứng minh quán tính ở

nhà với một số quả bóng có kích thước khác nhau

và một hộp các tông (kích thước bằng hộp đựng

giày hoặc lớn hơn). GIáo viên hãy hướng dẫn trẻ

đặt hộp xuống đất rồi lăn từng quả bóng về phía

hộp như kiểu ném bóng trong trò chơi bowling.

Sau đó, yêu cầu trẻ rút ra kết luận: Quả bóng nào

đẩy cái hộp đi xa nhất? Tại sao?

Một cách khác để thí nghiệm lực và chuyển động

là tính toán tốc độ. Đối với hoạt động này, hãy

hướng dẫn trẻ tính toán tốc độ (lấy khoảng cách

chia cho thời gian) của các thành viên trong gia

đình hoặc bạn bè của chúng trong một cuộc đua

ngoài trời. Bạn hãy yêu cầu trẻ đo khoảng cách

của 10 mét, hoặc 10 yard, và thời gian mỗi người

chạy hết quãng đường đó, sau đó tính vận tốc

của họ. Hãy khuyến khích trẻ tăng cường niềm

vui bằng cách thực hiện các cuộc đua bằng một

chân hoặc chạy lùi, hoặc hợp tác để tham gia

một cuộc đua nhảy về đích.

Gợi ý cho trẻ:: Các vật nặng hơn có khối lượng và

quán tính lớn hơn, có nghĩa là khi chúng chuyển

động, chúng sẽ tác dụng lực nhiều hơn.

4. Khám phá những bí ẩn của khoa học sự sống:

Trước khi tham gia vào hoạt động này, trẻ cần

phải suy nghĩ về câu hỏi sau: Điều gì khiến một

thứ biến mất sau khi chết? trẻ sẽ khám phá

không gian tuyệt vời ngoài trời (hoặc ít nhất là

ngoài sân hoặc công viên). Hướng dẫn trẻ tìm

kiếm nấm và các chất phân hủy khác trong khu

phố hoặc công viên gần nhà. Chúng có thể lật

các khúc gỗ cũ hoặc các tảng đá lớn để tìm sâu,

bọ cánh cứng và các loài phân cực (isopod) ăn

xác chết. Hãy nhớ yêu cầu trẻ chụp ảnh tất cả

các loại vật chất phân hủy khác nhau mà chúng

tìm thấy, đồng thời nhắc chúng nhớ ghi lại ngày

tháng và chú ý đến các dấu hiệu bắt đầu của mùa

xuân.

Một ý tưởng khác về khoa học đời sống mà trẻ có

thể quan sát. Yêu cầu trẻ trả lời những câu hỏi

trong một tạp chí thiên nhiên được trích ra dưới

đây:

- Cây hoặc loài thực vật nào trong khu phố

chúng ở có thể báo hiệu mùa xuân trước

tiên?

- Hoa nở có những màu gì?

- Quan sát tương tự về các loài chim hoặc

động vật khác?

Gợi ý cho trẻ: Các sinh vật phân hủy như nấm,

sâu, bọ cánh cứng và vi khuẩn sẽ phân hủy những

thứ đã chết và đưa chúng trở lại đất.

Trẻ em thích khoa học, nhưng chúng không phải

lúc nào cũng nhớ ra là khoa học ở xung quanh

chúng. Đưa chúng ra ngoài để tìm kiếm và thu

thập các bằng chứng khoa học, và khi đó, học từ

xa hoặc kết hợp sẽ cảm thấy thú vị hơn rất nhiều.

Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Học thế nào

Số 37 - 2021

1Nora Fleming

Minh Trang dịch

Tuy khó khăn từ học trực tuyến nhiều vô kể, một

số học sinh dường như đang thể hiện tốt hơn

trong điều kiện học tập mới này. Chúng ta có thể

học được gì từ chúng?

Đối với cô Montenique Woodard, trong cả một

năm học, tiết học thứ 7, đồng thời là tiết dạy cuối

cùng luôn là khoảng thời gian khó khăn nhất. Cô

chia sẻ về tiết khoa học cho các học sinh cấp 2

trong cuộc phỏng vấn đầu tiên với Edutopia vào

mùa thu: “Cảm giác như bản thân mình hoàn

toàn bất lực với chúng.” Đặc biệt với một cậu bé -

được mệnh danh là “chúa hề” của lớp - khó khăn

1 Nguồn:https://www.edutopia.org/article/why-are-

some-kids-thriving-during-remote-learning

lại nhân thêm gấp bội, nhất là khi hành động của

cậu nhóc ảnh hưởng đến cả 23 bạn nhỏ của lớp,

trong đó có tới 15 cậu nhóc khác.

Vậy nhưng, chỉ một vài tháng sau đó, trong

khoảng thời gian trường học phải đóng cửa vì

dịch bệnh, cô Woodard đã vui mừng thông báo

một tin tốt về cậu bé. Cô Woodard, giáo viên ở

Washington, D.C nói: “Tôi nghĩ nguyên do nằm ở

việc không có các yếu tố gây sao nhãng ở trường.

Tất cả các yếu tố ngoại cảnh không thật sự cần

thiết đều là nguyên nhân khiến lũ trẻ không tài

nào tập trung trên lớp được.”

Chúng tôi đã nhận được vô số phản hồi từ ngày

càng nhiều các giáo viên. Họ nói rằng so với học

trực tiếp trên lớp, rất nhiều học sinh, từ các em

hay ngại, hiếu động đến cực kỳ sáng tạo đều bất

TẠI SAO NHIỀU HỌC SINH

HỌC TỐT HƠN KHI HỌC TRỰC TUYẾN?

22 Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Quản lý giáo dục

Số 37 - 2021

ngờ học tốt hơn hẳn khi học trực tuyến. Cô Holli

Ross, giáo viên năm nhất trung học ở Nam Cal-

ifornia cũng hòa chung “niềm hân hoan” cùng

nhiều giáo viên khác: “Thật tuyệt khi cuối cùng

mấy đứa trẻ cũng có thể tìm được chốn học tập

lý tưởng.”

Không thể nói đó là tình hình chung khi nhiều

em phải rất chật vật để thích ứng với việc học từ

xa. Tiếp cận và kết nối mạng kém vẫn là vấn đề

chung ở khắp nơi. Việc ở nhà thổi bùng” những

“vụn vặt” vốn đã tồn tại từ rất lâu trong gia đình.

Nhìn chung, cả giáo viên hay học sinh đều phải

vật lộn với việc khơi gợi hứng thú học tập và

chuyển đổi hình thức giảng bài từ lớp học truyền

thống sang lớp học thu nhỏ thông qua chỉ duy

nhất một chiếc màn hình.

Đó không phải chuyện nhỏ, trái lại, cuộc chuyển

giao không hề báo trước từ lớp học vật lý có thể

làm nảy sinh nhiều nguyên do tiềm tàng, lý giải

cho việc một số em gặp khó trong khi một số

khác lại học tốt hơn hẳn. Trong số những phản

hồi thu thập được từ các nhà giáo dục, chúng

tôi nhận thấy một số điều đơn giản lặp đi lặp lại

không phù hợp với lũ trẻ, đó là bối cảnh xã hội và

thời khóa biểu không linh hoạt trên trường. Đối

với một số giáo viên, điều này ít nhất thôi thúc họ

cân nhắc thực hiện những thay đổi dài hạn khi

trường học được phép mở cửa trở lại.

Lợi ích của tự học

Một học sinh trung học thường bắt đầu tiết học

đầu tiên lúc 8 giờ sáng. Thời gian biểu trên trường

của mỗi quận khác nhau dẫn đến việc nhiều em

sáng đến vẫn còn trì hoãn việc tới trường. Tuy

vậy, trong thời gian đại dịch, lịch học đột nhiên

trở nên linh hoạt hơn, cho phép học sinh có

nhiều lựa chọn hơn về thời gian và cách thức học

tập trên trường.

Lauren Huddleston, một giáo viên tiếng Anh

trung học cơ sở ở Memphis, Tennessee cho biết:

“Tôi nghĩ rằng một vài học sinh đang thích ứng

rất tốt với cảm giác được làm chủ cuộc sống của

chính mình. Các em được quyền làm chủ thời

gian biểu của mình, bởi giờ đây, các em không

còn nằm “dưới trướng” mô hình quản lý vi mô

của trường học nữa.”

Đối với việc tạo thời gian biểu cá nhân, lịch trình

linh hoạt này cũng giúp học sinh có cơ hội tập

thể dục, nghỉ giải lao, thậm chí cảm thấy buồn

chán, tất cả đều được nghiên cứu chứng minh có

lợi đối với các em. Ashlee Tripp, giáo viên tiếng

Anh trung học cho rằng tình hình học tập của các

em được cải thiện vì “chúng tận hưởng cảm giác

tự do khi làm việc theo tốc độ của riêng mình và

quyết định xem chúng muốn một ngày của mình

sẽ trông như thế nào.” Học sinh dường như khá

tán thành quan điểm này.

Một học sinh lớp 10 trả lời khảo sát trong lớp tiếng

Anh của cô Katie Burrows-Stone: “Em thích học

trực tuyến vì có thể sắp xếp linh hoạt và hiệu quả

lịch trình cá nhân trong ngày của mình”. “Em có

thể tập thể dục, thư giãn và hoàn thành công việc

đúng hạn mà không bị sao nhãng.”

Suy xét lại hình mẫu về những đứa trẻ bận rộn

Những ngày còn được tới trường, nhiều học sinh

ở trong trạng thái bận rộn liên tục trong một

khoảng thời gian dài. Giờ ăn trưa thường được

lấp kín bởi những buổi họp câu lạc bộ. Sau giờ

học, nhiều em bận bịu tham gia các hoạt động

ngoại khóa hay thể thao (thường để tạo điểm

nhấn cho hồ sơ vào đại học) hoặc đi làm bán thời

gian. Bên cạnh đó, học sinh trung học thường

dành trung bình ít nhất 7,5 tiếng một tuần để làm

bài tập về nhà buổi tối.

Sau khi tất cả các hoạt động tạm thời phải dừng

lại vì lệnh giãn cách, các giáo viên nói rằng họ

nhìn ra sự thay đổi trong kết quả học tập của một

số học sinh.

Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Quản lý giáo dục

Số 37 - 2021

Kasey Short, một giáo viên tiếng Anh THCS và

giáo viên môn xã hội học ở Charlotte, North Car-

olina đưa ra lời giải thích: “Một vài em đúng là

học tốt hơn hẳn. Tôi nghĩ lý do một phần là bởi

rất nhiều thứ như hoạt động thể thao và xã hội

không còn được phép diễn ra nữa, lũ trẻ giờ có

nhiều thời gian hơn dành cho việc học.”

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng lịch trình quá dày

đặc là một thử thách lớn đối với các học sinh.

Đặc biệt, những em mang nặng cảm giác “bị ép

buộc” tham gia các khóa học hoặc hoạt động

cụ thể thường phải trải qua nhiều cấp độ lo âu

không lành mạnh khác nhau.

Rosie Reid, một giáo viên tiếng Anh THPT, đồng

thời là chủ nhân giải thưởng Nhà giáo của năm

tại California năm 2019 chia sẻ: “Điều này khiến

tôi khựng lại rất nhiều lần để tự hỏi xem chúng

ta đang làm gì với giáo dục vậy? Mô hình hiện nay

phải chăng đang đặt quá nhiều áp lực lên học

sinh? Tại sao em nào cũng phải học tới 7 tiết một

ngày? Cớ gì một ngày đi học lại phải kéo dài đến

vậy? Tôi không thể diễn tả hết cái cách trạng thái

đóng cửa thành phố này đang thay đổi toàn bộ

cách tôi tiếp cận việc giảng dạy. Tôi nhìn ra được

tác động tích cực của nó tới nhiều học sinh. Đây

rõ ràng là khoảng thời gian nghỉ ngơi tuyệt vời

của các em.”

Giảm thiểu rủi ro

Một số giáo viên khác cho rằng chính những kỳ

vọng liên tục thay đổi về việc học nói chung trong

thời kỳ đại dịch là lý do dẫn đến sự chuyển biến

này. Biết được cơ cấu của việc học tại nhà cùng

tình trạng thiếu trang thiết bị học tập nhiều em

phải đối mặt, nhiều hệ thống trường học đã khu-

yến khích giáo viên giảm bớt yêu cầu đối với bài

tập và điểm số.

Mark Gardner, giáo viên trung học môn tiếng

Anh ở Camas, Washington chia sẻ: “Tôi nghĩ lý

do xác đáng nhất lý giải cho kết quả học tập cải

thiện đáng kể của học sinh là chúng tôi đã có sự

điều chỉnh lớn về lượng bài tập để tất cả trở nên

dễ tiếp cận hơn thay vì thành gánh nặng của các

em.”

Theo nghiên cứu của trung tâm nghiên cứu Pew,

áp lực học tập được trẻ vị thành niên liệt vào

hàng đầu danh sách những áp lực chúng phải

đối mặt. Có tới 61% trẻ được hỏi cho biết các em

cảm nhận được áp lực cực lớn khi phải đạt được

bằng cấp hay học vị cụ thể. Cá nhân giáo viên

cũng chịu áp lực không kém dưới “những cặp

mắt giám sát” suốt vài thập kỷ qua khi phải đảm

bảo học sinh đạt được kết quả cao trong các bài

thi chuẩn hóa. Áp lực theo năm tháng đi cùng

nhiều thế hệ học trò - đối tượng chịu áp lực trong

năm học gấp đôi so với trong kỳ nghỉ hè.

Cathleen Beachboard, giáo viên THCS môn tiếng

Anh ở Fauquier County, Virginia nói: “Một học

sinh nói với tôi rằng cậu bé thích học từ xa hơn vì

cậu không bao giờ phải chịu áp lực cùng cực của

việc thi trượt môn.” Nhiều học sinh khác ở lớp cô

cũng đồng tình với quan điểm này. “Cậu bé bảo

rằng khi mà các bài kiểm tra trên toàn bang giờ

không còn nữa, em cảm thấy mình có thể thực sự

học tập mà không có áp lực.”

Giảm tình trạng nói chuyện riêng

Dù chúng ta nhìn thấy rất nhiều bình luận đến từ

cả học sinh và giáo viên về việc mất cơ hội tương

tác trực tiếp ở môi trường trường học nhưng theo

chia sẻ từ các giáo viên của chúng tôi, đối với một

vài em, tương tác xã hội ở môi trường lớp học là

một điều gây ra sự lo âu.

Elena Spathis, một giáo viên tiếng Tây Ban Nha

trung học ở Hillsdale, New Jersey cho biết:

“Những học sinh từng là nạn nhân của bạo lực

học đường về thể chất hay bằng ngôn từ thường

cảm thấy thoải mái và an toàn hơn khi ở nhà.”

Theo Trung tâm Thống kê giáo dục quốc gia,

24 Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Quản lý giáo dục

Số 37 - 2021

trong năm 2017, ít nhất 20% học sinh tuổi từ 12

đến 18 cho biết từng là nạn nhân của bạo lực học

đường. Người ta cũng nhận thấy rằng những học

sinh bị bắt nạt nhiều nhất thường có kết quả học

tập thấp hơn các bạn đồng trang lứa không là

nạn nhân của tình trạng bắt nạt tại trường học.

Đối với những em khác, xã hội thu nhỏ mang tên

“trường học” không đến nỗi quá tiêu cực như

được nhắc đến bên trên với chỉ một vài đặc điểm

đi kèm như sao nhãng và áp lực. Gần ⅓ trẻ vị

thành niên cho biết các em cảm thấy áp lực để

“trông đẹp đẽ/ thành công” hoặc để “phù hợp với

xã hội thu nhỏ” kia - một nơi ảnh hưởng đến sự

hiện diện và mức độ tập trung của các em trong

các tiết học. Blake Harvard, giáo viên môn tâm

lý học ở Madison, Alabama nói: “Môi trường trực

tuyến tạo điều kiện để các em được lên tiếng và

lắng nghe mà không vướng bận chút lo lắng xã

hội nào.”

Được ngủ đủ

Cuối cùng, nhiều giáo viên đưa ra nhận xét về

điểm khác biệt họ quan sát được trong thành tích

của một số học sinh có thể liên quan đến giấc

ngủ. Giống như nhiều giáo viên và người lao động

trên khắp cả nước, hầu hết học sinh không còn

cần phải dậy quá sớm nữa.

Ingrid, một học sinh năm cuối trung học ở Cali-

fornia, trả lời khi được hỏi điều cô bé thích nhất

khi học trực tuyến là gì: “Giờ em có thể ngủ đủ 8

tiếng một đêm.”

Trong khi Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ khuyến nghị

thanh thiếu niên từ 12 đến 18 tuổi nên ngủ đủ 8

đến 10 tiếng ban đêm, còn đối với các em 6 - 12

tuổi là 12 giờ. Tuy nhiên, một nghiên cứu thực

hiện năm 2018 với đối tượng là học sinh trung

học trên 30 tiểu bang cho thấy hơn 70% học sinh

không ngủ đủ giấc trong suốt năm học.

Dẫu rằng tranh cãi từ lâu về thời gian bắt đầu

giờ học tưởng chừng chẳng bao giờ kết thúc,

nhưng vào năm học 2016 - 2017, khi một trường

ở quận Seattle lùi giờ vào lớp 1 tiếng so với thông

thường, các nhà nghiên cứu ghi nhận học sinh có

nhiều thời gian ngủ hơn, đồng thời, điểm số của

các em cũng được cải thiện.

Ross nói: “Nhiều em chật vật tới trường để bắt

đầu ngày học lúc 8:30 sáng nhưng lại có đủ tỉnh

táo để hoàn thành tốt mọi việc lúc 10:30 tối hoặc

thậm chí 10:30 sáng. Các em chỉ đơn giản cần

thêm chút thời gian.”

Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Quản lý giáo dục

Số 37 - 2021

SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ NHƯ THẾ NÀO

ĐỂ GIÚP GIÁO VIÊN TRỞ NÊN TỐT

HƠN VÀ LÀM CHO CUỘC SỐNG CỦA

HỌ TRỞ NÊN DỄ DÀNG HƠN

1David Evan

Vũ Như dịch

Giáo viên đóng vai trò rất lớn đối với việc học tập

của học sinh. Giáo viên truyền đạt kiến thức học

thuật. Giáo viên truyền đạt kỹ năng giao tiếp xã

hội chuẩn mực. Giáo viên giỏi sẽ thúc đẩy kết quả

đường dài của học sinh. Giáo viên có thể truyền

cảm hứng (và trong một minh chứng khác về tầm

quan trọng của họ, đáng buồn là trong một số

trường hợp, giáo viên có thể gây thất vọng hoặc

thậm chí lạm quyền).

Tuy vậy, giáo viên - những người thường bị bôi

nhọ và đôi khi bị coi thường - cũng là con người.

Họ bước vào nghề vì nhiều lý do, họ cũng cần

nuôi sống gia đình nhỏ của mình, và - giống như

1 Nguồn:https://blogs.worldbank.org/education/

how-use-technology-help-teachers-be-better-and-make-

life-better-teachers

hầu hết những người trong nghề - họ phản hồi lại

các khuyến khích, hỗ trợ, trách nhiệm giải trình

và chất lượng của ban quản lý xung quanh họ.

Nói một cách ngắn gọn, họ là một phần của một

hệ thống.

Việc đưa ra các chính sách đúng đắn dành cho

giáo viên không phải lúc nào cũng dễ dàng và đôi

khi các giải pháp công nghệ trong giáo dục được

xem như đường tắt. Thật hấp dẫn khi tìm kiếm

ứng dụng hoàn hảo sẽ “làm gián đoạn” quá trình

học tập và cho phép các quốc gia “đi đường tắt”

tới một nền giáo dục chất lượng cao, công bằng

mà không cần có sự tham gia của những con

người phức tạp (Chỉ cần giữ người học ở trung

tâm).Các can thiệp của công nghệ giáo dục ghi

nhận cả thành công và thất bại. Ngay cả khi công

nghệ giáo dục được chú ý nhiều hơn dưới tác

26 Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Quản lý giáo dục

Số 37 - 2021

động của đại dịch, nhiều nơi trên thế giới thiếu cơ sở hạ tầng để mở rộng phạm vi và tiếp cận hiệu

quả, Bất bình đẳng giáo dục lại được dịp “hiện rõ nguyên hình”.

Trong một ghi chú gần đây - “Công nghệ Giáo dục cho những Giáo viên Hiệu quả” - tôi tìm kiếm các

ví dụ về cách công nghệ giáo dục - thay vì tìm cách làm khó giáo viên - có thể giúp giáo viên làm việc

hiệu quả nhất có thể, từ đó,giúp công việc và cuộc sống của họ dễ dàng hơn. Xem xét một loạt các

kinh nghiệm, chủ yếu từ các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình, tôi xác định và thảo luận về bốn

nguyên tắc đầu tư vào công nghệ sao cho nâng cao hiệu quả của giáo viên.

Nguyêntắcsố1

Công nghệ không phải là giải pháp cho khủng

hoảng học tập, nhưng có thể là giải pháp cho

một các vấn đề vi mô cụ thể trong hệ thống

giáo dục.

Nguyêntắcsố2

Nếu bạn đang có ý định đầu tư vào công nghệ, hãy

đầu tư vào việc đào tạo, hỗ trợ, giám sát và bảo trì

để thực sự tận dụng được hiệu quả của nó..

Nguyêntắcsố3

Hãy thử trước khi đưa vào vận hành thực tế.

Đảm bảo nó hoạt động được. Đảm bảo nó sẽ

được sử dụng Hãy đảm bảo nó sẽ cải thiện việc

học.

Nguyêntắcsố4

Công nghệ giám sát và quản lý giáo viên sẽ chỉ

hoạt động cùng với những đầu tư về chính trị.

Những nguyên tắc trên trông có vẻ hiển nhiên, nhưng bất kỳ ai đã từng thực hiện côgn việc triển khai

hoặc đánh giá công nghệ giáo dục đều có thể nói với bạn rằng chúng thường không được áp dụng.

Ngoài ra, tôi muốn đưa ra ví dụ thực tế về sáu cách các hệ thống giáo dục đang sử dụng công nghệ

nhằm hỗ trợ giáo viên. Tôi tóm tắt những điều này trong bảng dưới đây, nhưng bạn có thể tìm kiếm

thêm kinh nghiệm từ các quốc gia trong ghi chú.

Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Quản lý giáo dục

Số 37 - 2021

Các hệ thống có thể sử

dụng công nghệ để… Ở đâu và như thế nào

Tập huấn và cố vấn cho

các giáo viên ● Ở Mỹ, chương trình tập huấn trực tuyến và trực tiếp cho giáo viên

không khác gì nhau.

● Ở Nam Phi, tuy tập huấn trực tiếp nhìn chung đạt hiệu quả cao hơn

nhưng tập huấn trực tuyến dù sao cũng đạt kết quả tương đương trong

thời gian ngắn hạn. Một mô hình kết hợp cả hai xem chừng sẽ mang

tới những kết quả tốt nhất.

Bổ trợ kiến thức chuyên

môn và kỹ năng sư

phạm của giáo viên

● Máy tính bảng là công cụ hữu hiệu cung cấp các giáo án được chuẩn

bị sẵn, đồng thời, tích hợp đủ các công cụ hỗ trợ giảng dạy khác cho

giáo viên ở Pakistan và Nam Phi, mặc dù chỉ khi giáo viên tiếp tục sử

dụng chúng theo thời gian.

● Vô vàn khóa học mở trực tuyến như Khan Academy, Wikiversity và

chứng chỉ vi mô có thể giúp giáo viên nâng cao kiến thức và kỹ năng

sư phạm.

Tạo ra các cộng đồng

thực hành trực tuyến

cho giáo viên

● Giáo viên sử dụng các trang mạng xã hội để đặt câu hỏi chuyên môn

(Kenya), thực hành giảng dạy (Thổ Nhĩ Kỳ) và tự tạo video bài giảng cho

các cuộc thi mang tính chất vui vẻ (Nam Phi).

● Theo báo cáo của các giáo viên ở Ấn Độ, các nhóm này có thể mang lại

tinh thần trách nhiệm tích cực giữa các đồng nghiệp .

Quản lý giáo viên hiệu

quả ● Giám sát việc tham gia của giáo viên từ xa (Pakistan).

● Nhưng hãy đảm bảo rằng giáo viên đồng ý tham gia, có khả năng cung

cấp hỗ trợ hoặc tự nguyện chọn tham gia với phần thưởng: nếu không,

hệ thống này có thể không có tác dụng.

Phân bố hiệu quả đội

ngũ giáo viên Sử dụng hệ thống dữ liệu để cải thiện việc phân bổ giáo viên so với vị trí

của học sinh (điều mà các hệ thống phân bổ hiện tại thường không làm

được), như ở Malawi.

Tăng phúc đợi để thu

hút nguồn nhân lực ● Cung cấp thanh toán điện tử để giảm thời gian đi lại và rắc rối.

● Cung cấp cơ chế báo cáo khiếu nại ẩn danh.

● Sử dụng các phương tiện truyền thông để khuyến khích những bạn trẻ

có thành tích cao theo nghề dạy học, như ở Chile.

Công nghệ không phải là giải pháp, nhưng cũng giống như sách, lớp học và bảng đen, các ứng dụng

công nghệ có thể giúp giáo viên nâng cao kỹ năng, sử dụng kỹ năng hiệu quả nhất và có trách nhiệm

hơn. Những khoản đầu tư này không bao giờ được thực hiện dựa trên sự lạc quan vô căn cứ mà dựa

trên minh chứng thực tế về năng lực của hệ thống: đủ khả năng duy trì vận hành công nghệ, về sự

sẵn lòng của giáo viên để đưa công nghệ trong giáo dục, hay liệu có những phương án thay thế tương

tự tốn ít chi phí hơn công nghệ hay không. (Ở Kenya, một chương trình xóa mù chữ trên máy tính bảng

đã cải thiện đáng kể việc học, nhưng hiệu quả đem lại chẳng hơn gì các phương án thay thế tương

tự, thậm chí còn tốn kém hơn.)

Trong trường hợp công nghệ vượt qua những bài kiểm tra đó, nó có thể là sự bổ trợ có giá trị cho giáo

viên. Nó cũng có thể giúp công việc của giáo viên dễ dàng hơn một chút để họ có thể tập trung sức

lực vào việc giảng dạy.

28 Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Quản lý giáo dục

Số 37 - 2021

1 Heather B.Hayes

Gia Bình dịch

Đối với các cơ sở giáo dục

phổ thông đang tìm cách

áp dụng các công nghệ

giáo mới vào chương trình

giảng dạy, sự tích hợp

chuyên nghiệp chính là

yếu tố quyết định để đảm

bảo giáo viên và học sinh

có thể tận dụng sự đầu tư

này.

Một báo cáo gần đây của

PwC đã đưa ra thống kê

rằng chỉ 10% trong tổng

số 2000 giáo viên của

hệ thống K-12 (giáo dục

trước đại học) thật sự tự

tin về khả năng tích hợp

các công cụ học tập “phức

tạp” vào giáo án của mình.

Thông số trên đã chỉ ra

nhu cầu về những chương

trình đào tạo giáo viên

trong việc sử dụng những

công nghệ mới nổi.

Mặc dù vậy, việc tập huấn và đào tạo giáo viên sử

dụng các công cụ mới không đồng nghĩa với việc

sử dụng chúng một cách thuần thục và hiệu quả.

Viết về vấn đề này, Amy Valentine - giám đốc của

tổ chức dạy và học trực tuyến và đa phương thức

cho rằng: “Mọi kế hoạch phát triển chuyên ng-

hiệp đều cần phải tập trung vào việc khích lệ và

hình thành cách tiếp cận giảng dạy luôn thay đổi

và cải thiện cùng công nghệ hiện hành”.

1 Nguồn:https://edtechmagazine.com/

k12/article/2018/10/k-12-experts-weigh-train-

ing-teachers-use-education-technology

Ý KIẾN CỦA

CHUYÊN GIA K-12

VỀ ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN

SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ

TRONG GIÁO DỤC

Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Quản lý giáo dục

Số 37 - 2021

Ba bước quan trọng cho sự thành công của quá

trình tích hợp công nghệ:

Mặc dù rất nhiều giáo viên dường như không

tự tin vào khả năng sử dụng công nghệ của bản

thân, nhiều khảo sát cũng chỉ ra nhu cầu lớn để

phát triển và cải thiện những kỹ năng trên.

Nghiên cứu của PwC cũng chỉ ra rằng một vài

trong số những công cụ đang được sử dụng nhiều

nhất hiện đang nằm ngoài tầm với và khả năng

chuẩn bị của các giáo viên: chỉ 17% các giáo viên

tự tin vào khả năng thiết kế trang web của họ,

12% có kĩ năng sử dụng, vận hành và giảng dạy

về robot, 11% có khả năng phân tích data hoặc

thiết kế đồ họa, và chỉ 8% biết cách lập trình máy

tính.

Đối với các nhà quản trị giáo dục, các thông số

trên thể hiện nhu cầu về các chương trình dạy

học tạo điều kiện cho các giáo viên được tận

dụng các công nghệ giáo dục tân tiến một cách

độc lập và sáng tạo.

Để kích hoạt được sự thay đổi mô hình giảng dạy

to lớn này, các chuyên gia đã đề cử các phương

pháp sau:

● Luôn có tầm nhìn rõ ràng. Có một kế

hoạch rõ ràng không chỉ tạo điều kiện cho

giáo viên tiếp thu và lưu giữ kiến thức, mà

còn tạo điều kiện cho các nhà quản trị xây

dựng các kế hoạch hiệu quả,phù hợp với

điều kiện và thời gian của cơ sở đào tạo.

“Phải tồn tại một sự quản lý và điều hướng

phù hợp, bám sát chương trình dạy và học

phải được triển khai ngay từ những giai

đoạn đầu để đảm bảo chất lượng đào tạo”,

Rebekah Kim - giám đốc điều hành mảng

dạy và học của trường công Highline chia

sẻ. “Quá trình trên không thể chỉ xảy ra

một lần. nếu chỉ là mốt nhất thời, khó

lòng nào đi được đường dài”.

● Đề cao sự phát triển chuyên nghiệp: Hiệu

trưởng nên tiếp cận quá trình phát triển

như một phần thiết yếu của việc tích hợp

công nghệ, để đảm bảo hiệu quả về mặt

đầu tư. Sarah Trimble-Oliver, CIO của

trường công Cincinati cho rằng: “Các

trường học cần đưa ra một kế hoạch phát

triển chuyên nghiệp và bền vững, đồng

thời, tìm ra cách hỗ trợ các giáo viên của

mình trước khi quyết định triển khai sử

dụng thiết bị trong lớp học”.

● Hãy để các giáo viên đi đầu. Tương đồng

với việc lớp học hồ hởi tham gia bài giảng,

nhà trường có thể tạo điều kiện cho các

giáo viên được kiểm soát chính việc học

của mình. Chính sự tương tác đôi bên

này tạo động lực cho giáo viên trở thành

những chuyên gia công nghệ. Joshua Mi-

randa, nhà điều phối quá trình dạy và học

đa phương tiện ở trường bán công Argosy

chia sẻ về vấn đề này: “Nếu bạn có thể tìm

thấy những giáo viên sẵn sàng dấn thân

vào cuộc cách mạng học tích hợp, họ sẽ

vô cùng háo hức, sẵn sàng bỏ thời gian

và công sức biến nó trở thành hiện thực”.

30 Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Quản lý giáo dục

Số 37 - 2021

KHÔNG PHẢI

CÔNG NGHỆ,

CHÍNH

GIÁO VIÊN

MỚI LÀ NHỮNG

NGƯỜI HÙNG

Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Quản lý giáo dục

Số 37 - 2021

1Tim Walker

Đức Hà dịch

Maurice Telesford2, giáo viên khoa học tại một

trường phổ thông ở Ferndale, Michigan, luôn là

người phụ trách các thiết bị và ứng dụng công

nghệ được sử dụng trong lớp học. Mặc dù Te-

lesford, một kỹ sư đam mê giáo dục STEM, gặp

ít khó khăn hơn những giáo viên khác trong việc

chuyển đổi hoàn toàn sang dạy học từ xa, nhưng

anh cũng không thể tránh khỏi nản lòng về tình

trạng này. “Dạy học từ xa trong một khoản thời

gian dài và không biết đến khi nào mới kết thúc

chẳng khác nào vừa bịt mắt vừa dạy học cả”, Te-

lesford nói.

Việc chuyển đổi nhanh chóng sang dạy học từ

xa do ảnh hưởng của đại dịch là một cú sốc lớn

đối với hệ thống giáo dục, bao gồm cả giáo viên,

học sinh và phụ huynh. Ngay cả những lớp học

đã được trang bị iPad, ứng dụng của Google,

thậm chí cả điện thoại thông minh trước đó cũng

không được chuẩn bị đầy đủ cho việc dạy và học

phụ thuộc hoàn toàn vào công nghệ.

Và ngay cả đối với những giáo viên đam mê công

nghệ, các nền tảng như Zoom cũng sẽ nhanh

chóng mất đi vẻ hào nhoáng3 khi chúng từ một

công cụ giảng dạy cần thiết và hấp dẫn trở thành

một kết nối lạnh lẽo, đơn độc và không đầy đủ

giữa giáo viên, học sinh và gia đình của họ.

“Những khó khăn và áp lực lớn sẽ khiến các giáo

viên thiếu đam mê cảm thấy trật nhịp”, Telesford

chia sẻ.

“Niềm đam mê và công sức mà các giáo viên và

1 Nguồn:https://www.nea.org/advocat-

ing-for-change/new-from-nea/technology-isnt-hero-educa-

tors-are

2 https://knowlesteachers.org/bios/maurice-teles-

ford

3 https://www.nea.org/advocating-for-change/new-

from-nea/how-zoom-fatigue-impacts-communication-stu-

dents

các nhà giáo dục đã bỏ ra để giúp đỡ học sinh đã

đạt đến mức độ chưa từng có trong đại dịch này.

Sự quan tâm của các giáo viên đối với học sinh là

không gì sánh được.”

Sự tận tâm đó càng được củng cố bởi trình độ

chuyên môn, tính linh hoạt và khả năng đáp ứng

cao của các giáo viên.

Telesford cho biết: “Trước đó hệ thống dạy học

từ xa thường bị coi là trì trệ và không đủ để đáp

ứng nhu cầu dạy học.” Tuy nhiên, năm học vừa

rồi đã cho thấy điều ngược lại. Hệ thống giáo dục

của chúng ta có thể học tập và vận dụng các kĩ

năng mới nhanh chóng trong một khoảng thời

gian ngắn.

Không còn những giáo viên “mù công nghệ”

Sẽ không có gì phải bàn cãi khi nói rằng rất nhiều

giáo viên ở mọi học khu trên cả nước đã nắm bắt

và sử dụng được những kỹ năng ứng dụng công

nghệ thông tin trong dạy học mà họ không có

trước đại dịch. Nhiều người đã, và có thể vẫn còn

hoài nghi về sự hiện diện rộng rãi của công nghệ

trong việc dạy và học.4

Một cuộc khảo sát của Tuần báo Giáo dục năm

2020 cho thấy các giáo viên tin rằng kỹ năng công

nghệ giáo dục của họ đang được cải thiện trong

thời gian trường học đóng cửa do COVID-19.

Cuộc thăm dò tương tự cũng cho thấy 21% giáo

4 https://www.nea.org/advocating-for-change/new-

from-nea/are-school-districts-getting-smarter-about-edu-

cation-technology

32 Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Quản lý giáo dục

Số 37 - 2021

viên có quan điểm “tiêu cực hơn” về công nghệ

trong cùng thời gian đó.

“Trước đại dịch, một vài giáo viên đã thực hiện

Học tập đảo ngược hoặc sử dụng Google class-

rooms trong lớp học của mình, nhưng hiện tại

tất cả mọi người đều biết cách sử dụng chúng, và

điều đó thật sự rất tuyệt!”, Telesford nói.

“Hiện nay đã không còn những giáo viên “mù

công nghệ” nữa”, theo lời của Andy Hargreaves5,

giáo sư tại trường Đại học Boston và cũng là

đồng chủ tịch của Trung tâm nghiên cứu Atlantic

Rim6.

“Mặc dù có rất ít giáo viên hoàn toàn không sử

dụng công nghệ trong lớp học trước đại dịch,

nhưng hiện tại ngay cả những giáo viên đó cũng

đã thông thạo các công cụ ở mức cơ bản. Nền

giáo dục của chúng ta đang ở một bước phát

triển mới, một nền tảng mới. Đây là một sự phát

triển đáng hoan nghênh - mặc dù là sự thay đổi

bắt buộc trong hoàn cảnh khó khăn”.

Nhưng Hargreaves cũng đặc biệt cảnh báo các

nhà giáo dục và các nhà lãnh đạo học khu luôn

phải kiểm soát sự hăng hái thái quá về sử dụng

công nghệ trong dạy học.

Hargreaves nói: “Chúng ta luôn phải phát triển,

nhưng tin rằng công nghệ - đặc biệt là dạy học từ

xa - là con đường duy nhất để đổi mới các trường

học khi đại dịch kết thúc là một điều hết sức phi

lý và nguy hiểm. Vận dụng công nghệ trong dạy

học chỉ là một phần trong công cuộc đổi mới giáo

dục”.

Câu chuyện cũ quay lại

Theo công bố chính sách của Hiệp hội Giáo dục

Quốc gia (NEA) về hợp lý số hoá, được sửa đổi vào

năm 20187: “Môi trường học tập tối ưu không thể

5 http://www.andyhargreaves.com/

6 http://www.atrico.org/

7 https://www.nea.org/advocating-for-change/new-

thiếu công nghệ nhưng cũng không được hoàn

toàn trực tuyến cũng như thiếu sự tương tác của

giáo viên và đồng nghiệp.”

Hơn nữa, các nhà giáo dục chứ không phải “những

cơquanđượcthúcđẩyvìmụcđíchlợinhuận” nên

xác định việc sử dụng công nghệ trong giáo dục

sao cho phù hợp.

Rất lâu trước đại dịch, chính những cơ quan này

cùng với các phương tiện truyền thông và cơ

quan lập pháp đã thổi phồng công nghệ như một

vị cứu tinh cho hệ thống giáo dục công. Chúng

ta đã được cảnh báo rằng nếu không thích nghi

và áp dụng các công nghệ này một cách nhanh

chóng sẽ làm giảm chất lượng các trường học

cũng như khả năng cạnh tranh của đất nước

trong thế kỷ 21.

Cách tiếp cận “Nhảy vọt trước khi quan sát” này

để áp dụng công nghệ trong giáo dục với quy

mô lớn đã làm trầm trọng thêm khoảng cách về

công nghệ hiện có.

“Mọi người luôn nói về cơ hội, nhưng tôi cho rằng

nếu không có khả năng tiếp cận thì cơ hội này

chẳng có nghĩa lý gì,” giáo viên kịch và thuyết

trình của Oklahoma Shawna Mott-Wright nói.

Một báo cáo của NEA8 được công bố vào thời

điểm cao điểm của đại dịch cho thấy có khoảng

một phần tư trẻ em ở độ tuổi đi học sống trong

các hộ gia đình không có khả năng truy cập băng

thông rộng hoặc thiết bị hỗ trợ web như máy tính

hoặc máy tính bảng. (Kế hoạch Giải cứu Hoa Kỳ9,

được Hạ viện thông qua vào tuần trước, với 7 tỷ

đô la tài trợ khẩn cấp cho chương trình E-Rate

from-nea/nea-policy-statement-digital-learning

8 https://www.nea.org/advocating-for-change/new-

from-nea/one-quarter-us-students-dont-have-what-they-

need-online-learning

9 https://educationvotes.nea.org/action/tell-con-

gress-to-pass-a-robust-covid-19-package/?ms=ed-

vhomepage&_ga=2.157241147.1848796827.1627064743-

882376076.1626774817

Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Quản lý giáo dục

Số 37 - 2021

của Ủy ban Truyền thông Liên bang để giải quyết“

khoảng cách về bài tập về nhà trực tuyến”10).

“Tốc độ của đại dịch buộc các nhà lãnh đạo

trường học phải triển khai bất kỳ ứng dụng công

nghệ nào có sẵn ... Nhưng nếu năm học hoàn

toàn sử dụng Zoom và Khan Academy vừa rồi đã

dạy cho các nhà giáo dục nhiều điều, thì chúng

ta vẫn luôn phải suy nghĩ kỹ trước khi tin tưởng

công nghệ sẽ thực hiện công việc giáo dục thế

hệ trẻ thay cho các nhà giáo dục”, Victoria E.M.

Cain, Đại học Northeastern chia sẻ trên Phi Del-

ta Kappan.11

Tuy nhiên, một cách quá thường xuyên, các địa

phương sẽ liên tục trang bị các thiết bị công

nghệ đắt tiền. Người ta thường rất hào hứng

trong việc cập nhật công nghệ - mặc dù có rất

ít bằng chứng12 cho thấy kết quả học tập của

học sinh được cải thiện nhờ vào sự đầu tư khổng

lồ cho các thiết bị công nghệ trong lớp học. Do

không tham khảo ý kiến của giáo viên lúc ban

đầu, nhiều trường đã phải bỏ không những thiết

bị đắt tiền nhưng không đem lại hiệu quả trong

dạy học.

Audrey Watters13, tác giả của cuốn TeachingMa-

chines sắp được MIT Press xuất bản vào tháng 8,

tin rằng các sản phẩm công nghệ đã liên tục được

bán cho các trường học với giá quá cao so với giá

trị thực mà chúng đem lại và cảnh báo rằng các

nhận định thái quá tương tự về vai trò của công

nghệ đang xuất hiện trở lại khi các trường chuẩn

bị cho môi trường học tập hậu COVID.

“Năm ngoái, không phải công nghệ mà chính

giáo viên mới là những người hùng. Nhưng giờ

10 https://www.nea.org/advocating-for-change/new-

from-nea/homework-gap-cruelest-part-digital-divide

11 https://kappanonline.org/history-technologi-

cal-hype-education-technology-cain-laats/

12 https://www.mckinsey.com/industries/pub-

lic-and-social-sector/our-insights/new-global-data-re-

veal-education-technologys-impact-on-learning#

13 http://audreywatters.com/

đây chúng ta lại một lần nữa thấy những nhận

định rằng giáo viên và trường học không thể thay

đổi. Điều này làm huỷ hoại vai trò của nghề dạy

học và cả học sinh. Nhưng các trường học đã

thực sự đổi mới”, Watters nói.

Tránh đánh giá thái quá về vai trò của công nghệ

Tập đoàn Rand gần đây đã công bố một cuộc khảo

sát14 gồm 375 lãnh đạo của các học khu và các tổ

chức quản lý điều lệ (CMO) để đánh giá mối quan

tâm của họ cho năm học 2020-2021. Ba yếu tố

nổi bật hàng đầu là: sự chênh lệch trong học tập

của học sinh trong thời kỳ đại dịch, nhu cầu sức

khỏe tinh thần ngày càng cao của học sinh, và sự

thiếu hụt kinh phí cho các nhân viên trường học.

Thông tin trên rất hữu ích và cũng phù hợp với

kết quả của các cuộc khảo sát khác. Nhưng

chính tiêu đề của báo cáo đã làm chúng ta phải

suy xét: “Học từ xa là để duy trì”.

Sau khi đại dịch kết thúc, nhiều học khu có thể

sẽ tiếp tục duy trì một số mô hình dạy học từ xa

cho học sinh.

Nguyên nhân dẫn đến kết luận này là từ câu trả

lời cho câu hỏi về kế hoạch học tập trực tuyến

của học khu. Theo khảo sát của tập đoàn Rand,

2 trong số 10 học khu và tổ chức quản lý điều lệ

“đã chấp nhận, có kế hoạch áp dụng hoặc đang

xem xét áp dụng dạy học trực tuyến như một

phần trong danh mục đầu tư của học khu sau khi

đại dịch COVID-19 kết thúc”.

David Garcia15 của Đại học Bang Arizona cho

rằng tiêu đề này “gây hiểu lầm” vì không rõ kết

quả này được thúc đẩy bởi các tổ chức quản lý

điều lệ thay vì các học khu. Ngoài ra, một trong

những khuyến nghị của Rand - hỗ trợ thêm kinh

phí cho việc học tập từ xa - dường như không phù

hợp với nhu cầu và mối quan tâm của các lãnh

14 https://www.rand.org/pubs/research_reports/

RRA956-1.html

15 https://education.asu.edu/about/people/david-gar-

cia

34 Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Quản lý giáo dục

Số 37 - 2021

đạo học khu tham gia cuộc khảo sát.

Garcia nói: “Mặc dù không có nghi ngờ gì về việc

học tập từ xa dưới một số hình thức nằm trong kế

hoạch của các khu học chánh, nhưng “các giáo

viên rõ ràng có nhiều nhu cầu cấp bách khác

hơn khi họ trở lại trường học. “Nhưng một tiêu

đề như thế chỉ mang lại cho những người không

ngừng bảo vệ cho công nghệ, trước và sau đại

dịch, sự khích lệ hơn để thúc đẩy câu chuyện về‘

công nghệ ngày càng phát triển và chúng ta sẽ

không thể làm gì khác”

Garcia cho biết thêm, sẽ mang tốt hơn nếu chúng

ta tập trung vào cách công nghệ có thể “nâng

cao chất lượng dạy học trực tiếp thay vì dạy học

từ xa như báo cáo mà tập đoàn Rand đã đề xuất”.

“Có những điều chúng ta có thể học được từ việc

sử dụng công nghệ bắt buộc này có thể cải thiện

những gì chúng ta đang làm trong lớp học.”

Vậy điều gì cần được duy trì?

Ann Coffman, quản lý của NEA cho biết, bất chấp

những sự giảm sút rõ ràng trong một năm học

thực hiện dạy học từ xa hoàn toàn - sự sa sút

trong học tập, khoảng cách về bài tập trực tuyến

ngày càng lớn, sự cô lập với xã hội, những hạn

chế của nhiều công cụ công nghệ - theo nhiều

cách, sẽ không có gì thay đổi,.

“Tôi không nghĩ sẽ là thực tế khi các nhà giáo

dục quay lại thực hiện chính xác những gì họ đã

làm trước đại dịch và có lẽ họ cũng không nên

làm như vậy. Có rất nhiều điều để nói về những

kỹ năng mà giáo viên đã có được trong năm qua.

Một số mô hình học tập kết hợp có thể sẽ có hiệu

quả nếu sự hỗ trợ phù hợp”.

Việc tích hợp công nghệ vào giảng dạy và thực

hành sẽ luôn đòi hỏi sự tiếp cận với sự phát triển

nghề nghiệp có sự tương tác, chất lượng cao,

phù hợp cho mọi giáo viên. Trong thời kỳ đại dịch,

NEA và các chi nhánh của bang đã xây dựng một

mạng lưới các thành viên16 thành thạo trong việc

sử dụng công nghệ để hỗ trợ việc học tập của

sinh viên. Thông qua một loạt hội thảo liên tục

trên web, những nhà lãnh đạo giáo viên này đã

đào tạo hơn 20.000 giáo viên.

Andy Hargreaves của Đại học Boston cho biết:

“Khi trở lại trường học, học sinh sẽ không cần

thêm chiến lược học tập với công nghệ mọi lúc,

mọi nơi. Thay vào đó, học sinh sẽ cần nhiều sự hỗ

trợ trực tiếp hơn”

Jaime Halbmaier-Stuart, một giáo viên tiểu học

ở Maine đã khá thành thạo trong việc sử dụng

công nghệ trong dạy học cho biết cô được hưởng

lợi rất nhiều từ các hội thảo trên web của NEA

và mong muốn tiếp tục tận dụng các công cụ kỹ

thuật số trong lớp học của mình. Trước đại dịch,

Halbmaier-Stuart đã sử dụng Google Class-

rooms và các nền tảng khác rất phù hợp với học

sinh lớp 4 của cô.

Cô nói: “Tôi may mắn được dạy ở một học khu có

tư duy tiến bộ. “Chúng tôi đã được đào tạo nhưng

không mất thời gian vào những công cụ thừa

thãi. Chúng tôi không bị “ngợp” bởi những thứ

‘mới nhất’. Tôi có thể đưa ra những gì phù hợp

và mang lại lợi ích tốt nhất cho học sinh của tôi.”

Maurice Telesford tin rằng các trường học nên

được tạo không gian để đổi mới và điều đó có

thể hoặc không dẫn đến việc áp dụng nhiều công

nghệ hơn. Mặc dù ông tin rằng các học sinh của

mình, giống như các nhà giáo dục, cũng đã học

được những kỹ năng quý giá - đặc biệt là tự học,

tự điều chỉnh - trong thời gian học từ xa.

Cuối cùng, cuộc trò chuyện xung quanh việc sử

dụng công nghệ nên tiếp tục tập trung vào một

mối quan tâm lớn hơn, Telesford nói. “Nó có phải

là công cụ tốt nhất trong thời điểm đó? Nó có

16 https://www.nea.org/advocating-for-change/new-

from-nea/calling-ed-tech-911

Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Quản lý giáo dục

Số 37 - 2021

giúp giải quyết vấn đề trước mắt

chúng ta không? Đó là những gì

chúng tôi phải luôn tìm ra ”.

Andy Hargreaves nói, đó là những

câu hỏi mà tất cả giáo viên cần phải

suy ngẫm.

“Các trường học nên nhìn vào

những mặt tích cực nhưng cũng như

rủi ro của các công nghệ mới có thể

mang lại. Hãy tập hợp mọi người

trong cùng một phòng - những giáo

viên đam mê công nghệ, những

người hoài nghi về công nghệ, và

cả những cố vấn và chuyên gia sức

khỏe tâm lý. Đó sẽ là một cuộc thảo

luận tốt hơn trong việc giúp mọi

giáo viên đưa ra những đánh giá

đúng đắn về cách sử dụng các công

cụ này. “

36 Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Quản lý giáo dục

Số 37 - 2021

NHỮNG BÀI HỌC “DẮT TÚI” TỪ KHOẢNG

THỜI GIAN HỌC TRỰC TUYẾN

1Christopher Klein

Minh Trang dịch

Các chuyên gia đào tạo phủ định trường hợp “trở

lại guồng quay cũ” khi học sinh quay trở lại các

lớp học trực tiếp “truyền thống”.

Không thể phủ nhận, đại dịch Covid-19 vẫn đã

và đang tạo ra vô vàn những ảnh hưởng tiêu cực:

thảm kịch chết chóc, nền kinh tế tụt dốc, giáo dục

đình đốn. Trong hỗn cảnh đó, nhiều người trong

số chúng ta bắt đầu tìm kiếm những “mảnh ghép

nhỏ” mà ít nhất gợi mở điều gì đó - bất cứ điều

gì! - kỳ vọng về một viễn cảnh đẹp đẽ hơn thay

vì cứ vùi mình trong chương đen tối hiện tại của

lịch sử nhân loại.

1 Nguồn:https://www.edutopia.org/article/take-

aways-distance-learning

Những mối bận tâm thúc đẩy sự đi lên của dạy và

học đơn thuần thông qua sự kết hợp giữa công

nghệ và giáo dục đã gặp được nỗi thất vọng về

thực tại xuất hiện trong báo cáo mới đây của Dr.

Arran Hamilton và giáo sư John Hattie: Not All

That Glitters Is Gold” (tạm dịch: “Không phải đốm

sáng nào cũng là vàng”). Báo cáo chỉ ra rằng ảnh

hưởng của công nghệ kỹ thuật số tới học tập về

cơ bản không hề thay đổi kể từ những năm 70

của thế kỷ trước. Theo nhóm nghiên cứu, không

kể hoàn cảnh hay công cụ, chất lượng giảng dạy

vẫn là thành tố tiên quyết nắm vai trò quyết định

trong thành công của nền giáo dục.

Bước chuyển mình trong công nghệ giáo dục

Trước khi Covid-19 bùng phát, tiến độ ứng dụng

công nghệ vào giáo dục vẫn còn chậm, được lý

Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Quản lý giáo dục

Số 37 - 2021

giải bởi hai nguyên do cơ bản sau đây: (1) thời

gian nâng cao năng lực chuyên môn hạn chế và

(2) các phương pháp giảng dạy truyền thống vẫn

đáp ứng tốt nhu cầu dạy và học của cả thầy cô và

học sinh. Tuy nhiên, chúng ta nhận được nhiều

dấu hiệu tốt để tin vào một viễn cảnh tương lai

khác phía trước. Việc dành hơn một năm qua để

trải nghiệm và quen dần với việc dạy trực tuyến

đã tạo đà đẩy ngành sư phạm đi xuyên qua một

đường ống dẫn điện, khai sinh ra những ý tưởng

thích nghi độc đáo.

Khi tình yêu của thầy cô giáo dành cho học sinh

trở thành bàn đạp thúc đẩy đổi mới sáng tạo có

1-0-2 trong công nghệ, tôi tin đại dịch sẽ được

coi như giai đoạn ấp trứng. Mong muốn của tôi

là tất cả các điều kiện góp phần tạo nên những

thay đổi trên diện rộng đều hiện diện ở đây, sẵn

sàng cho làn sóng tiếp theo của việc dạy và học

chúng ta vẫn thấy trong các nghiên cứu khoa học

về giáo dục. Thực tế, những nghiên cứu mới ủng

hộ quan điểm này càng ngày càng nhiều.

Tăng sức bền bỉ

Một vài sự cải thiện trong giảng dạy sẽ còn đó

sau khi đại dịch kết thúc. Một trong số đó, theo

tôi, là sức chịu đựng bền bỉ cũng như cách chúng

ta áp dụng chúng khi quay trở lại môi trường học

tập trực tiếp.

Dày dặn kinh nghiệm và quen thuộc hơn với

công nghệ trong giáo dục: Điều cải thiện đầu

tiên và cũng dễ dàng nhận thấy nhất đó là nhìn

chung, tất cả các giáo viên giờ đã có thể sử dụng

thông thạo các công cụ số hỗ trợ. Trong thời đại

công nghệ không ngừng đổi mới hiện nay, tác

dụng tích cực của việc nâng cao kỹ năng và sự

tự tin cho giảng viên sẽ càng đẩy nhanh tiến độ

“chen chân” của công nghệ vào ngành giáo dục.

Giáo viên sẽ càng ngày càng thành thạo trong

việc thử nghiệm các công cụ mới, từ đó, nhanh

chóng hoàn thành công tác chọn lựa ứng dụng

hiệu quả và đưa chúng vào giảng dạy.

Nhất quán hơn về trải nghiệm người dùng cuối:

Mặc dù việc lấy học sinh làm trung tâm từ lâu đã

là mục tiêu chính của các nhà giáo dục, tuy nhiên,

giảng dạy thông qua lăng kính công nghệ đã kh-

iến “ưu tiên người dùng cuối” trở nên cần thiết.

Tức là, đơn giản hóa thông tin liên lạc, trình bày

bài giảng trực quan chỉn chu, khuyến khích đưa

ra và nhận phản hồi thường xuyên từ học sinh.

Tốt nhất, giáo viên nên thường xuyên tiến hành

khảo sát lấy phản hồi từ học sinh, đồng thời, cho

các em biết về tầm ảnh hưởng của những phản

hồi đó để chúng cảm nhận được quyền sở hữu

nhiều hơn đối với chính việc học của mình.

Tăng thấu cảm nhận thức: Bất kể bạn có ý kiến

gì về những vấn đề quanh việc thời gian tiếp xúc

màn hình của học sinh tăng, rõ ràng việc nhạy

cảm hơn với lo âu và sang chấn của các em có

thể chỉ có thể có tác động tích cực trong việc cải

thiện các mối quan hệ. Tuy nhiên, thực chất, lợi

ích khi trao cho các em quyền riêng tư (không

yêu cầu các em bật camera) đó là giáo viên giờ

buộc phải tìm nhiều phương thức truyền đạt

khác nhau để đảm bảo học sinh của mình nắm

được bài giảng. Công nghệ tương tác như Near-

pod, Pear Deck hay Flipgrid sẽ tiếp tục hỗ trợ

việc tham gia lớp học một cách công bằng nhất

- nơi tất cả học sinh đều có cơ hội đóng góp xây

dựng bài. Các công cụ tương tác nên được chuẩn

bị cẩn thận nhằm xác định và làm rõ hơn khúc

mắc và băn khoăn của học sinh trước khi được

giáo viên sử dụng để kiểm tra mức độ hiểu bài

của lớp vào cuối tiết học.

Hiểu hơn cách tận dụng hiệu quả thời gian trên

lớp: Tùy thuộc vào hiệu quả, giáo viên sẽ tiếp tục

linh hoạt sử dụng thời gian học cả lớp và theo

nhóm. Học sinh sẽ được phân vào các nhóm nhỏ

để thực hiện các tương tác ngang hàng với bạn

trong khi vẫn duy trì kết nối với nội dung bài học

theo yêu cầu của giáo viên. Lý tưởng nhất là các

giáo viên sẽ tiếp tục tạo các video 6 phút chắt

lọc kiến thức cần thiết mà trước đây được gói

38 Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Quản lý giáo dục

Số 37 - 2021

lại trong các bài giảng dài tới 30 phút. Tiếp đó,

các hoạt động củng cố kiến thức và tương tác

thảo luận có điều phối sẽ được giáo viên thiết kế

thêm; đồng thời, dành thời gian cho các câu hỏi ý

nghĩa về bài học của học sinh.

“Vũ khí” thay đổi cục diện cuộc chơi

Những thay đổi khác sẽ còn mạnh mẽ hơn nữa.

Tôi tin những thay đổi toàn diện này sẽ đem lại

thay đổi lớn đối với động lực và tinh thần tham

gia của học sinh. Những vũ khí đó là:

Tạo sự khác biệt hiệu quả hơn: Giáo trình cùng

kho học liệu giảng dạy được giáo viên và trường

học biên soạn và chọn lựa cẩn thận kích thích

trí tò mò và tăng hứng thú của học sinh đối với

môn học. Điều này mở ra cánh cửa kết hợp nhất

quán hơn hai hình thức là học kết hợp và tự học.

Khác biệt hóa hiệu quả nó có thể trở thành tiêu

chuẩn khi giáo viên biết cách khai thác và biến

học sinh trở thành tiền đề tạo nên sự khác biệt

trong phương pháp giảng dạy của mình. Dự án

Lớp học Hiện đại của Kareem Farah đã đưa tầm

nhìn này trở thành sự thực.

Khả năng làm chủ được quan tâm hơn: Sự mất

cân bằng trong việc đưa ra thêm những đánh giá

mang tính xây dựng (chúng ta biết là chìa khóa

để nuôi dưỡng tư duy phát triển) và trả điểm

đúng thời hạn sẽ được cải thiện. Phản hồi liên

tục, hiện đại và cá nhân hóa sẽ tiếp thêm, đồng

thời, điều hướng năng lượng của học sinh, dẫn

đến việc chuyển từ chấm điểm dựa trên khung

quy chuẩn sẵn có sang chính sách chấm điểm

dựa trên mức độ thành thạo. Từ đó, loại bỏ một

nhiệm vụ nặng nhọc không chỉ làm học sinh mất

tinh thần mà còn “ép” chúng vào quy chuẩn cố

định của việc chấm điểm. Chấm điểm dựa trên

sự thành thạo sẽ là tiền đề cho các tiêu chí đánh

giá tính hiệu quả của các tiêu chuẩn về nội dung.

Bên cạnh đó, nó truyền cảm hứng cho học sinh

bằng cách chỉ cho chúng cách đạt được mục tiêu

của mình.

Gia tăng những lợi ích thu được từ học tập: Lòng

tôi quặn lại mỗi khi đọc được một bài báo hoặc

một ý kiến tập trung vào những cái “mất” trong

học tập. Dù tình cảm xuất phát từ trái tim - tất

cả chúng ta đều muốn điều tốt nhất cho con em

mình - chúng ta cần nhận ra rằng quan niệm này

bắt nguồn từ cái Zaretta Hammond gọi là “suy

nghĩ thiếu sót”. Một cách khá tùy tiện, người ta

quyết định quy chuẩn cho những gì học sinh phải

biết và có thể làm ở mỗi cấp lớp; cứ như vậy, họ

có thể liên tục định nghĩa lại các tiêu chuẩn mà

họ tự cho là cần thiết đối với việc học của các

em. Khi học sinh quay trở lại trường, chúng ta

sẽ nhận ra một điều rằng lũ trẻ đã học được khá

nhiều trong đại dịch này - ngay cả khi một vài

trong số đó không nằm trong chương trình giảng

dạy chính thức. Điều đó ổn mà!

Nếu bạn thấy những gì tôi nói trên đây dở hơi một

cách thái quá, hãy thử soi chiếu lại bản thân xem

bạn đã học được bao nhiêu trong năm qua trên

cả phương diện cá nhân và công việc. Dựa trên

kinh nghiệm của mình - người hướng dẫn các

nhà giáo dục vượt qua nhiều giai đoạn khó khăn,

tôi chưa từng gặp một nhà giáo nào từ chối mang

những điều họ học được trong thời gian qua áp

dụng vào việc giảng dạy trong tương lai. Họ cũng

háo hức để trở cuộc sống trước đại dịch. Đối với

những người hoạt động trong ngành giáo dục,

nhìn nhận đại dịch như một giai đoạn kế thừa

và tiếp biến có thể là cách tốt nhất để trân trọng

toàn bộ quá trình phát triển của chúng ta tới thời

điểm hiện tại.

Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Quản lý giáo dục

Số 37 - 2021

ĐẠI DỊCH KHIẾN PHỤ HUYNH MUỐN

“CHẠY TRỐN” KHỎI TRƯỜNG HỌC -

CÓ THỂ LÀ MÃI MÃI

1 Emma Green

Minh Khuêdịch

COVID-19 hệt như một cú hích, làm sâu sắc hơn

mối hoài nghi của những gia đình vốn từ lâu

đã không đặt hoàn toàn niềm tin vào hệ thống

trường học truyền thống. Đối với họ, suy nghĩ

“tách mình” khỏi lối đi của đa số dường như là

một lối tư duy đúng đắn.

Khi Sharon Jackson phóng tầm mắt quan sát

quang cảnh một New York đang vật lộn với đại

dịch Covid-19, cô nhìn thấy một nơi đáng sợ dành

cho những đứa trẻ lớp sáu. Sophia - con gái của cô

vừa hoàn thành chương trình học ở trường công

Lower Manhattan - một nơi PTA2 có thể dễ dàng

quyên tiền chi trả cho iPad và Smart Boards. So-

1 Nguồn:https://www.theatlantic.com/politics/ar-

chive/2020/09/homschooling-boom-pandemic/616303/

2 PTA(Parent-TeacherAssociation):Hộinhàgiáovà

phụhuynhhọcsinh

phia có một lịch trình hàng ngày quy củ, lại quen

được nhiều bạn bè thân thiết - rất vừa ý Jackson

ngày đó. Tuy nhiên, sáu tháng vừa qua đã thực

sự khiến Jackson cẩn trọng hơn khi nghĩ về tác

động của trường học lên Sophia. Một điều chắc

chắn đó là Sophia không thích đeo khẩu trang.

Jackson chia sẻ: “Khi mua sắm ở Whole Foods,

con bé đeo khẩu trang nhưng lại cảm thấy bản

thân đang bị gò bó và ép buộc.” Chẳng ai đặt ra

mấy quy định đó ở nhà cả. “Con bé thậm chí có

thể làm học bài trong khi mặc độc đồ lót.”

Jackson bắt đầu chú ý hơn đến những người vô

gia cư sống ở công viên gần căn hộ nơi cô đang ở

tại Tribeca. Giờ thành phố “không đem đến cho

tôi cảm giác an toàn của ngày xưa nữa,” Jack-

son, một phụ nữ da trắng, nói rằng “bạo loạn,

những hành vi gây rối, những hành động xảy ra

chẳng vì lý do gì.” (Theo báo cáo gần đây của

New York Times, trong khi số lượng các cuộc

40 Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Góc nhìn

Số 37 - 2021

xả súng diễn ra tại New York hè này đạt đỉnh, tỉ

lệ tội phạm vẫn không đổi, vẫn thấp hơn nhiều

so với tỷ lệ cao ngất ngưởng vào thập niên 80,

90 của thế kỷ trước. Các cuộc biểu tình yêu cầu

chính phủ ngừng viện trợ tài chính cho lực lượng

cảnh sát. Cảm giác như “khiên chắn bảo vệ” cho

của thành phố này đang bị mài mòn đi rất nhiều.

Với việc gia đình đang phải đối mặt với khó khăn

về kinh tế và thành phố đang trong tình trạng

không mấy tươi sáng, Jackson sợ rằng Sophia

có thể gặp nguy hiểm bất cứ lúc nào. Cô lo lắng:

“Một đứa trẻ trong lớp có gia đình đang trải qua

khoảng thời gian khó khăn, ai mà biết được nó

sẽ có những hành động hay quyết định nào chứ.

Lao đến, túm lấy một em khác và đánh em ấy

chẳng hạn.”. Khi chương trình vắc-xin được triển

khai trên cả nước, Jackson lo rằng các quan

chức New York sẽ đưa ra hàng loạt những lý lẽ,

bắt buộc trẻ em tham gia để sau đó bắt đầu trở

lại trường học. “Tôi không an tâm để con mình

tiêm một loại vắc-xin chưa được thử nghiệm kỹ

càng,” Jackson nói. “Để đứa trẻ sử dụng một thứ

vẫn đang còn nhận được rất nhiều nghi vấn nghe

thật chẳng thông minh chút nào.” Trước đại dịch,

Jackson không bao giờ muốn con gái mình học ở

nhà. Nhưng, ở thời điểm hiện tại, dường như đây

là lựa chọn tốt nhất cho cô và con gái.

COVID - 19 đã tạo ra một thử nghiệm tự nhiên

kỳ lạ trong nền giáo dục Hoa Kỳ: Những gia đình

không bao giờ cân nhắc đến việc cho con nghỉ

học ở trường lại đang cảm thấy quá tuyệt vọng

với niềm tin xưa cũ này. Việc mở cửa trường học

trở lại cũng đang “loạn hết cả lên”: Tại New York,

ngày khai giảng bị rời vào cuối tháng 9 trong khi

giáo viên và hiệu trưởng vừa phải gấp rút chuẩn

bị cho kỳ học mới thực hiện song song cả hai hình

thức học trực tuyến và học trực tiếp vừa phải cố

gắng cáng đáng cả công tác bổ sung nhân sự và

xét nghiệm cần thiết để đảm bảo an toàn cho học

sinh khi quay lại lớp.

Các tổ chức tư và nhà tư vấn giáo dục tại gia

(home-schooling) đã phải đối mặt với tình trạng

hoảng loạn của các bậc phụ huynh - những người

đang nháo nhào tìm kiếm lựa chọn thay thế cho

trường học truyền thống. Một vài gia đình không

hề thích ý tưởng để con trẻ ngồi trước màn hình

học trực tuyến qua Zoom hàng giờ đồng hồ. Một

số khác lo lắng về việc thành viên trong gia đình

sẽ tiếp xúc với vi-rút Corona hoặc chứng kiến các

trường học đột ngột đóng cửa sau khi số ca bệnh

gia tăng. Mặc dù một vài bậc phụ huynh có xu

hướng sẽ để con mình quay lại trường ngay khi

dịch bệnh được kiểm soát, nhưng những người

ủng hộ giáo dục tại gia vẫn cảm thấy đây chưa

phải thời điểm thích hợp để “truyền bá” lựa chọn

của mình. Một lựa chọn mà theo họ là linh hoạt,

sáng tạo và dễ nghi với con trẻ hơn lựa chọn tới

trường. Số trẻ em được giáo dục tại gia chiếm

gần 3% tổng số trẻ em trong tuổi đi học ở Mỹ

vào năm 2016. Có vô vàn lý do khác nhau để dẫn

đến quyết định này nhưng tất cả chung một lý

do: họ muốn thoát khỏi hệ thống giáo dục truyền

thống. Câu hỏi đặt ra là liệu COVID-19 có là một

“cú hích” mang công dụng tạm thời đối với giáo

dục tại gia tại thời điểm phụ huynh kết hợp làm

việc và dạy con cái ở nhà hay sẽ đánh dấu “cuộc

chuyển ngôi” vĩnh viễn trong giáo dục dù-sao-

vẫn-phải-tiếp-tục sau khi dịch bệnh được kiểm

soát. Một số gia đình nhận thấy thoát khỏi hệ

thống giáo dục truyền thống không phải một

quyết định tồi tệ gì.

Cũng giống như nhiều học sinh khác, Sophia

tốt nghiệp tiểu học vào mùa xuân với một lễ tốt

nghiệp trực tuyến qua Zoom. Tuy nhiên, Jack-

son không hoàn toàn hài lòng với suy nghĩ hoàn

thành nhanh chóng kỳ học nhưng không thực sự

cẩn thận, chu đáo. Chính bởi vậy, Jackson quyết

định dành cả hè để bắt đầu tìm hiểu những lựa

chọn thay thế cho kỳ học mùa thu của con gái. Cô

gặp Joanna Allen Lodin - một trong những người

mẹ từng lựa chọn phương thức giáo dục tại gia,

đồng thời sở hữu một cửa hàng nhỏ bán những

loại xô thơm cho các gia đình quan tâm đến việc

Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Góc nhìn

Số 37 - 2021

rời bỏ hệ thống giáo dục truyền thống. Lodin chia

sẻ rằng cô đã nhận được “cơn mưa” câu hỏi về

giáo dục tại nhà kể từ tháng 5, và đã tổ chức một

đến hai buổi cung cấp thông tin mỗi tuần cho các

gia đình đang tìm hiểu thêm về phương pháp này.

Cô nói: “Tôi nghe được mọi ý kiến từ mọi phía. Từ

những cha mẹ nghĩ kỳ học mùa xuân này hẳn sẽ

là một thảm họa cho lũ trẻ và cảm thấy mình có

thể làm gì đó tốt hơn,” cho tới “những người đã

vô cùng thoải mái với thời gian này” và thích việc

con họ ở nhà, đều cùng đưa ra một kết luận rằng

“trường học âu cũng chỉ là một nhà trẻ mà thôi.

Bố mẹ có thể làm tốt hơn thế chứ. Từ giờ, tôi sẽ

dạy con ở nhà.” Mối bận tâm chung là “các phụ

huynh sợ rằng họ làm con mình thất bại.”

Nhiều phụ huynh đang muốn cho con mình học

tại nhà trong kỳ học mùa thu này. Các gia đình có

kinh nghiệm hơn cũng đang cố gắng giúp những

“người mới”. Kristen Rhodes, cựu giáo viên

giảng hệ giáo dục đặc biệt tại một trường công

lập, đang sinh sống tại ranh giới giữa bang Geor-

gia và Florida, quyết định không để cậu con trai

5 tuổi học mẫu giáo năm nay vì lo con buộc phải

đeo khẩu trang cả ngày. Thay vào đó, cô tham

gia một nhóm cha mẹ và trẻ em theo đạo Thiên

Chúa sử dụng chương trình Classical Conversa-

tions (tạm dịch: “Cuộc đối thoại cổ điển”). Nicole

Damick - một người mẹ bốn con ở Pennsylvania

cũng đang dạy con tại nhà - rất hào hứng chia

sẻ về phương pháp này với bạn và người quen:

“Cuộc sống sẽ đẹp hơn biết bao khi có lũ trẻ

quẩn quanh cạnh bên”, cô viết trong một email

gửi tôi “thay vì sáng nào cũng ép chúng rời nhà

với chiếc kẹp nhạt nhẽo bỏ bụng, chịu đựng cả

một ngày dài với hàng tá nhiệm vụ đặt ra bởi một

hệ thống xem chúng như một công cụ tạo ra giá

trị thặng dư trong việc “hò hét” kêu gọi người ta

đổ xô vào hệ thống K-12 hiện thời. Erik và Emily

Orton - hiện đang sinh sống ở New York - đã dạy

cả năm con ở nhà thậm chí từ lâu trước khi đại

dịch bùng phát, đã tổng hợp được rất nhiều câu

hỏi xoay quanh mối bận tâm về chi phí thuê bảo

mẫu, kiêm luôn giáo viên cho con. Đây là lần đầu

tiên Orton nghe đến điều này. “Nhiều bậc phụ

huynh có suy nghĩ sai lầm rằng phương pháp

này rất tốn kém, phức tạp, lại còn tốn rất nhiều

thời gian nữa,” Erik Orton nói với tôi. “Tuy nhiên,

trong trải nghiệm của chúng tôi, chẳng điều gì

trong số những điều trên đúng cả.”

Đại dịch có thể khiến thâm tâm nhiều cha mẹ

hướng về phương án giáo dục tại gia. Mitch-

ell Stevens, giáo sư giáo dục tại Đại học Stan-

ford cho biết, có “quan niệm cho rằng bản thân

trường học vốn là một nơi đầy rẫy những rủi ro

đối với trẻ em: Các em quá mỏng manh, lại cũng

dễ ốm hơn.” “Nếu bạn lo lắng về trường học của

con, COVID-19 thực đúng là cơn ác mộng tồi

tệ nhất đời bạn. Bởi trường học không phải là

một cộng đồng công dân; đó là một mối đe dọa

cho sức khỏe cộng đồng.” Không biết bao nhiêu

người trong lịch sử nước Mỹ cố biến trường học

trở thành một cộng đồng. Horace Mann, nhà cải

cách giáo dục thế kỷ 19 cho rằng trường công

hữu dụng trong việc tạo ra những công dân khôn

ngoan. Tuy nhiên, ý tưởng này chưa một lần được

toàn bộ nền văn hóa Mỹ công nhận. Jennifer

Lois, giáo sư tại Đại học Western Washington nói

với tôi rằng thế giới giáo dục tại gia bị chi phối bởi

những phụ huynh “tin rằng gia đình là trên hết

mà hiếm khi quan tâm đến sức khỏe hay lợi ích

cộng đồng.” Họ thường “kết thúc bằng việc chọn

những phương án ưu tiên gia đình”.

Vấn đề là trong thời buổi hỗn loạn này, chẳng ai

biết được có bao nhiêu trường học đang làm tất

cả mọi việc vì lợi ích chung của cộng đồng. Cher-

yl Fields-Smith, phó giáo sư tại Đại học Georgia

kiêm nhà nghiên cứu hệ thống giáo dục tại gia

dành cho trẻ em da màu nói rằng những đứa trẻ

dễ bị tổn thương nhất bởi sự kết hợp giữa học từ

xa và học trực tiếp là những em không đủ điều

kiện kết nối với Internet hoặc có cha mẹ phải làm

việc nhiều giờ bên ngoài. Các em có thể có quá

42 Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Góc nhìn

Số 37 - 2021

ít lựa chọn khác - cho dù mọi thứ có tồi tệ đến

đâu vào kỳ học mùa thu này, chúng vẫn sẽ bị mắc

kẹt trong các trường học truyền thống, trong khi

những gia đình có điều kiện hơn có thể quyết định

theo đuổi các lựa chọn thay thế. Fields-Smith

nói: “Tôi hoàn toàn hiểu tâm lý không muốn cho

con đến trường của phụ huynh trong thời Covid.

Nhưng khi tất cả đều phải đối mặt với một mùa

thu tiềm ẩn đầy rẫy khó khăn, ai cũng thấy cần

vì mình trước hết mà không có cách cụ thể nào

để giúp đỡ những người khác. Cô nói: “Nhắc đến

văn hóa Mỹ, hãy nghĩ về chủ nghĩa cá nhân tàn

bạo.”

Các nghiên cứu hàn lâm về phương pháp giáo

dục tại nhà có xu hướng chia cộng đồng thành hai

nhóm: những người theo đạo Cơ đốc và những

người lập dị. Sharon Jackson rơi vào nhóm sau.

Cô và chồng đều làm huấn luyện viên cá nhân và

tư vấn thể lực. Jackson từng giành vị trí thứ hai

tại Giải vô địch Aerobic quốc gia Reebok - ngày

xưa Jackson đã mặc mấy bộ đồ thun đủ màu sắc

như vậy đấy - và lịch làm việc của cô không kéo

dài từ 9 giờ sáng đến 5 giờ chiều như những lao

động khác. Trong quá trình tìm hiểu về giáo dục

tại gia, cô ấy thấy mình bị khái niệm “giáo dục

ngoài trường học” thu hút. Nó cho rằng trẻ sẽ

học tốt hơn khi các em tự học thay vì bám sát

một chương trình giảng dạy cố định.

Đây là lập luận mà tôi đã nghe đi nghe lại nhiều

lần từ những người ủng hộ giáo dục tại nhà: Giáo

dục phi truyền thống không đơn giản chỉ là nỗi sợ

hãi các trường học công lập. Mà nó hướng tới thúc

đẩy sự thành công trong học tập. Robert Bortins

- giám đốc điều hành của Classical Conversa-

tions nói với tôi: “Mọi người thường tự trả lời câu

hỏi giáo dục tại gia là gì và không là gì. Mọi người

chỉ nghĩ về hình ảnh những đứa trẻ học ở nhà với

“đồng phục” là váy jean-denim từ thập niên 80

của thế kỷ trước. Hiện tại đã khác hoàn toàn rồi.”

Ông chia sẻ thêm rằng lượng người ghé thăm

website công ty vào tháng 7 năm nay đã tăng gấp

đôi so với tháng 7 năm 2019. Rob và Jen Snyder,

hai người điều hành của LEAH - một tổ chức Cơ

đốc giáo - cho biết đây là nhóm giáo dục tại gia

lớn nhất ở New York. Họ đã nhận được sự quan

tâm rất lớn nhờ việc học sinh rời khỏi trường vào

kỳ học mùa hè năm ngoái sau khi nhà nước bãi

bỏ miễn trừ tôn giáo đối với các yêu cầu về vắc

xin. Rob Snyder cho rằng tuy nhiều cha mẹ liên

tục hỏi về cách dạy con tại nhà để chúng có thể

duy trì chương trình đang học trên trường nhưng

trên thực tế, “sẽ chẳng có gì trở lại bình thường

hết”. Ông tin rằng đại dịch sẽ vĩnh viễn định hình

lại cách nghĩ của cha mẹ về trường học.

Trên mọi phương diện, đại dịch đã bóc tách

những điểm yếu trong cơ sở hạ tầng công cộng

của Mỹ: một hệ thống chăm sóc sức khỏe không

thể phục vụ tất cả những người cần được chăm

sóc. Chênh lệch rõ rệt về tỷ lệ mắc bệnh và tử

vong càng làm bật lên tình trạng bất bình đẳng

tại Mỹ. Một hệ thống giáo dục vận hành trong sự

phụ thuộc quá lớn vào tương tác trực tiếp trên

lớp. Các gia đình dễ bị tổn thương nhất ở Mỹ sẽ

dành cả mùa thu để vật lộn với việc chuẩn bị đầy

đủ công cụ để con học trực tuyến. Đó là nỗi lo

về tổ hợp các vấn đề về bảo hiểm chăm sóc trẻ

em và chăm sóc cho các thành viên gia đình có

khả năng cao nhiễm bệnh khi dịch bùng phát trở

lại. Với những người đã luôn dành “cặp mắt” hoài

nghi ngờ cho hệ thống giáo dục, đại dịch chính là

một lời khẳng định cho những hoài nghi của họ

về nước Mỹ. “Tự do là quyền bẩm sinh của công

dân.” Jackson viết trong một email. “Các ông lớn

truyền thông chỉ tung ra chiêu trò nhằm kiểm

soát người dân. Trẻ người thì non dạ. Đó không

phải là cách tôi muốn nuôi dạy Sophia.”

Mặc dù vậy, đại dịch sẽ khiến mọi thứ thay đổi

vào mùa thu tới này, kể cả đối với việc học tại nhà.

Vào khoảng thời gian này trong năm, vài trăm gia

đình dạy học tại gia thường tụ tập trên Đồi Lớn

ở Công viên Trung tâm. Họ gọi đó là “chuyến dã

ngoại của những người không-tựu-trường” - một

Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Góc nhìn

Số 37 - 2021

cơ hội để các gia đình có chung lý tưởng rời bỏ

trường học truyền thống giao lưu với nhau. Tuy

nhiên, ý tưởng về buổi dã ngoại sẽ không xảy ra

trong năm nay, vì New York đã áp dụng quy định

hạn chế tụ tập đông người. Ngày trước, những

đứa trẻ học tại gia thực ra dành rất ít thời gian ở

nhà. Nay chúng rồi sẽ cảm nhận được ảnh hưởng

của việc đóng cửa bảo tàng và dừng toàn bộ các

lớp học ngoại khóa. Dẫu vậy, Jackson nói rằng

cô ấy rất hào hứng để bắt đầu dạy Sophia học tại

nhà. Nếu dịch bệnh không tới, cô cho rằng “Tôi

có khi đã vẫn cho con bé tới trường.”

TÔI SẼ NHỚ ZOOM KHI ĐẠI DỊCH BIẾN MẤT

44 Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Góc nhìn

Số 37 - 2021

TÔI SẼ NHỚ ZOOM KHI ĐẠI DỊCH BIẾN MẤT

1Olga Khazan

Minh Khuê dịch

Với những người mắc chứng lo âu xã hội như tôi,

tương tác trực tuyến qua video dường như “dễ

thở” hơn nhiều so với tương tác trực tiếp.

Để gọi tên một kẻ phản diện thời điểm hiện tại

(ngoài Covid-19), chắc hẳn là Zoom. Nó khiến

chúng ta thấy mệt mỏi, gượng gạo, thậm chí

chán ngấy bản mặt của mình. Zoom đúng là một

phương án thay thế tồi cho phương thức giao tiếp

trực tiếp giữa người với người. Dựa trên kết quả

nhận được từ một khảo sát, gần ⅕ số lao động

đã quyết định “lách luật” - gặp trực tiếp đồng

nghiệp - để bàn bạc công việc. Trong một cuộc

thăm dò ý kiến khác, ⅓ số phụ nữ được hỏi nói

rằng “tần suất họ bị chen ngang, ngắt lời thậm

chí là ngó lơ” trong các buổi họp trực tuyến lớn

hơn nhiều so với họp trực tiếp.

Hội những người ghét Zoom: Tôi lắng nghe và

trân trọng trải nghiệm của bạn. Nhưng Zoom

tuyệt mà! Đừng phản bác tôi. Tôi thích báo cáo

1 Nguồn:https://www.theatlantic.com/politics/ar-

chive/2021/04/how-deal-social-anxiety-meetings/618611/

công việc trực tiếp - tôi nhớ muốn ngất rồi đây.

Nhưng tôi nhận ra rằng trên thực tế, làm việc

ở văn phòng, nói trước đám đông, tiệc tùng xã

giao và tham gia các cuộc họp quan trọng áp

lực khủng khiếp. Tôi thích làm tất cả những điều

trên qua Zoom hơn. Tôi sẽ nhớ nếu nó bị xóa sổ

đấy. Chắc nhiều người mắc chứng sợ xã hội cũng

sẽ nghĩ như tôi.

Dù thích nói chuyện trực tiếp hơn nhưng tôi

chẳng nhớ nhung gì mấy cái “bẫy” nó đem lại,

mất hàng giờ trang điểm, đỗ xe hoặc ngồi “dính”

trong không gian điều hòa mát lạnh tại Star-

bucks, mua một cốc cafe tôi chẳng mấy ưa chỉ để

nói chuyện trong 45 phút. Tôi rất thích một câu

nói được một người đàn ông tên William chia sẻ

trên tạp chí New York - một câu nói “bắt trúng”

tâm trạng này: “Tôi ớn tận cổ cảnh tắc đường,

“gặp tôi ở quán cà phê lúc 3h chiều”, “tôi sẽ

đến muộn 10 phút đấy”, còn đang bận tắm cho

con, giới tính được tiết lộ. Tôi phát điên với mấy

thứ này mất thôi.” Một vài người trong chúng ta

không hề chờ mong nhịp sống hối hả của một xã

hội bình thường trong khi một số khác chỉ biết

gồng mình chống chọi với đủ thứ điên rồ trên đời:

Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Góc nhìn

Số 37 - 2021

“Không, cảm ơn!”

Tôi mắc phải một kiểu lo lắng xã hội đặc biệt hay

xuất hiện khi nói chuyện người-có-quyền, cấp

trên hay cảnh sát chẳng hạn. Tình hình nghiêm

trọng nhất vào những năm đầu đi làm khi mấy

người quản lý cứ liên tục “đục khoét” tâm hồn

đầy âu lo này. Tới giờ, khi không còn phải tương

tác với những nhân vật quyền thế nữa, tôi có xu

hướng dành thời gian còn lại trong ngày nghĩ xem

mình có nói gì hay không mà ngày đó bị đuổi việc.

Trong những buổi họp lớn, về cơ bản, tôi luôn cố

gắng “biến mất”. Thậm chí còn không đưa mình

vào trạng thái “chào đón giao thiệp”.

Nhưng với Zoom, tôi thấy bản thân thoải mái và

thư thái hơn. Tâm trạng ổn định hơn, tôi bắt đầu

cảm thông với chính mình hơn. Tựa như “lên

tiếng” trong các buổi họp lớn trực tuyến không

khó khăn đến thế. Tôi có thể nói chuyện với sếp

mà không lo về khả năng thuyết trình của mình.

Đối với tôi, Zoom biến mọi người thành những

con người khác - còn đâu những người quyền thế

hơn tôi, giờ chỉ còn lại đây vài ba khuôn mặt hiện

lên trên những ô chữ nhật bé tin góc màn hình.

Nếu có một mẹo để đánh bại nỗi sợ hãi trên sân

khấu thì đó chính là tưởng tượng các khán giả

ngồi chỉ đang mặc độc bộ đồ lót. Điều đó hoàn

toàn khả thi trên Zoom. Những người quyền thế

nhất thậm chí cũng chỉ diện đồ quần áo thể thao

trong khi tay thì đang bận bồng con.

Hội chứng sợ xã hội khởi nguồn từ nỗi sợ nhận

được những nhận xét tiêu cực từ người khác vì

bạn hiểu lầm những ẩn ý trong tình huống đó.

Nhưng với Zoom, các nguyên tắc đơn giản hơn

nhiều. Không bắt tay xã giao, không phải chọn

chỗ trong phòng họp, càng không mất thời gian

lựa đồ từ eo trở xuống cho phù hợp. “Tương tác

xã hội là nỗi ám ảnh của nhiều người bởi chẳng

có gì chắc chắn, chẳng ai biết trước điều gì sẽ xảy

đến. Stefan G. Hofmann, giáo sư tâm lý học tại

đại học Boston kiêm chuyên gia nghiên cứu về

hội chứng sợ xã hội nói: “Mọi sự dễ dàng hơn rất

nhiều khi làm trực tuyến. Rất nhiều trường hợp

có thực ngoài đời không thể xảy ra trên các nền

tảng trực tuyến.” Trên Zoom, những phút giây kỳ

cục hay gượng gạo đều có thể đổ lỗi cho trục trặc

kỹ thuật. Ngày thường, còn lâu bạn mới dám hỏi

lại sếp mỗi khi không nghe rõ hoặc không hiểu.

Vậy mà với Zoom, nó lại hoàn hảo quá đi!

Những người mắc chứng sợ xã hội thường có xu

hướng tưởng tượng hình ảnh của bản thân trong

mắt người khác. Nhưng thay vì tưởng tượng mình

là một nhân vật chính bảnh bao, chúng ta nghĩ

mình là những kẻ vụng về và vô dụng. Zoom giúp

chúng ta nhìn nhận bản thân theo cách khác. El-

len Hendriksen, nhà tâm lý học lâm sàng kiêm

tác giả cuốn How to Be Yourself (tạm dịch “Làm

thế nào để là chính mình”) nói: “Zoom thách thức

suy nghĩ về một kẻ-ngốc-tôi trong suy tưởng của

bạn.” Zoom đưa ta một chiếc gương soi tỏ thực

tế: Mìnhcũngđượcđấychứ.

Nhiều người có suy nghĩ rằng Covid-19 đang

gây ra những tổn hại cho sức khỏe tinh thần của

chúng ta. Nhưng một vài người khác lại bộc bạch

với giáo sư Hofmann rằng họ cảm thấy thoải mái

hơn khi giao tiếp với người khác qua Zoom. Một

vài nhân viên văn phòng bắt đầu làm việc tại nhà

từ năm ngoái nói rằng họ thích phương thức giao

tiếp này. Một vài đồng nghiệp của giáo sư tâm

lý Hofmann đã từ bỏ những hợp đồng thuê văn

phòng đắt đỏ của mình ở New York và bắt đầu

cung cấp các dịch vụ tư vấn, điều trị trực tuyến

cho khách hàng. Một vài người khác cũng chia sẻ

rằng “cảm thấy dễ dàng hơn khi thu nhỏ thế giới

của mình và vận hành nó theo một cách đơn giản

hơn - trực tuyến.”

Không như phần lớn mọi người trên Trái Đất,

tôi cũng thích những bữa tiệc được tổ chức qua

Zoom hơn. Ở nhiều bữa tiệc thông thường, tôi

uống rất nhiều vì cảm thấy không thoải mái rồi

sau đó rời đi sớm vì vừa không thoải mái, vừa

46 Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Góc nhìn

Số 37 - 2021

say bí tỉ. Ngược lại, tôi khá tận hưởng những bữa

tiệc Zoom. Tôi thường tranh thủ làm những công

việc khác như: giặt đồ hay nấu ăn. Không tồn tại

cảm giác “phải uống” hay “phải hòa nhập” vì rõ

ràng chỉ có tôi và chiếc máy tính ở đây thôi. Sự

kết hợp giữa việc nhà và tiệc tùng làm tôi nghĩ về

viễn cảnh những buổi tiệc sau này: sắp xếp chăn

gối hoặc làm gì đó khác trong khi mọi người vui

vẻ hát hò. Có mỗi Laura Ingalls Wilder không có

Zoom. Thật may mắn quá đi!

Hendriksen chia sẻ rằng với những người mắc

chứng lo âu xã hội, giống như làm việc trên

Zoom, việc tương tác xã hội qua Zoom xem chừng

“dễ thở” hơn. Tham dự các bữa tiệc không khác

gì lạc vào mê cung của những quyết định và kỳ

vọng khó hiểu. Hendriksen nói thêm, bạn phải

tự định hình xem “Mình sẽ nói chuyện với ai bây

giờ? Nói chuyện như vậy có lâu quá không nhỉ?

Mình có nên vào nhà vệ sinh bây giờ không nhỉ?

Ngược lại, khi tương tác qua Zoom, việc giao tiếp

sẽ được định hướng rõ ràng, cụ thể và theo tuần

tự. Mỗi lần chỉ một người có thể nói. Bạn có thể

tắt camera và để dòng “BRB” ở phần trò chuyện.

Càng theo quy củ bao nhiêu, ta càng giảm thiểu

được rủi ro bấy nhiêu, từ đó, làm dịu mức độ lo

âu của chính ta.

Ngoài việc là một giải pháp thay thế tuyệt vời cho

cuộc sống thực tại thì Zoom với tôi còn đem lại

những lợi ích trên cả tuyệt vời so với tụ tập trực

tiếp. Cuốn sách của tôi ra mắt vào tháng 4 năm

ngoái, đúng giai đoạn chật vật nhất của làn sóng

covid đầu tiên. Dù lúc đầu tôi cảm thấy khá bực

bội khi không thể thực hiện được “book-tour”,

nhưng hóa ra “book-tour trực tuyến của tôi lại

vui, lại còn tiếp cận được nhiều người hơn nữa

chứ. Nhiều người sẵn lòng đăng ký tham gia qua

Zoom vào một ngày thứ ba trong tuần thay vì

“xách mông” đến một hiệu sách bất kỳ vào ngày

mưa thứ tư. Và bởi vì thảo luận về sách lại đâu có

khó gì, nên tôi “được đà” làm nhiều hơn - trên

website các hiệu sách, Instagram, rồi Youtube,

và đương nhiên, không thể thiếu Zoom.

Các câu lạc bộ sách nói riêng hay các câu lạc bộ

khác nói chung giờ đây đều họp tại một vài địa

chỉ chung. Tôi có cơ hội trò chuyện lại với một vài

người bạn hiếm khi có dịp gặp mặt vì sinh sống ở

thành phố khác. Điều duy nhất khiến bạn bối rối

khi dùng Zoom chính là làm thế nào để kết thúc

buổi trò chuyện. Nhưng cũng giống như gọi điện

thoại thôi, dù sao bạn cũng buộc phải kết thúc

cuộc gọi. Nhiều người đã thử viện cớ kiểu “Đến

lúc mình phải đi nấu bữa tối/ đi dạo/ làm bài tập

rồi.” nhưng tôi gợi ý bạn một cách vừa sang, vừa

thẳng thắn, lại hằn học một chút nhé: “Đã tới lúc

thả tự do cho cậu rồi”. Tôi đã học nó hồi sống ở

miền Nam và giờ vẫn chưa thấy cách nào hay ho

hơn đâu.

Tất cả các chuyên gia tôi có cơ hội trò chuyện

cùng đều nói rằng Zoom vẫn sẽ giữ một vai trò

nhất định trong cuộc sống của chúng ta, nhưng

so với năm ngoái, ảnh hưởng năm nay nhỏ hơn

một chút. Nhà kinh tế học Nick Bloom của Đại

học Stanford nói với tôi qua email: “Làm việc tại

nhà quá lâu, khoảng nửa dân số ở Mỹ thực sự có

vẻ đã quen với làm việc tại nhà. Thậm chí càng

ngày càng nhiều người mong muốn được tiếp

tục làm việc tại nhà sau đại dịch”. Theo nghiên

cứu từ ZipRecruiter, khoảng 46% người lao động

muốn tiếp tục làm việc tại gia mãi mãi.

Tuy nhiên, không phải việc nào cũng có thể

làm từ xa. Julia Pollak, nhà kinh tế lao động tại

ZipRecruiter, cho biết tỷ lệ công việc cho phép

làm việc từ xa đã tăng từ khoảng 3% (thời điểm

trước đại dịch) lên khoảng 10% hiện tại, và con

số này đang có dấu hiệu giảm nhẹ. Bloom nói với

tôi rằng dù người sử dụng lao động đang có kế

hoạch tăng số ngày làm việc tại nhà sau đại dịch

nhưng họ thực chất cũng không mấy thoải mái

với sự thay đổi này - họ không ganh tị với những

người được làm việc tại nhà như nhiều người vẫn

tưởng. Một bộ phận những người yêu thích Zoom

Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Góc nhìn

Số 37 - 2021

có thể bị “kéo” trở lại văn phòng dù muốn hay

không.

Đại dịch có lẽ cũng chưa phải là dấu chấm hết

cho các hội nghị trực tiếp, Tuy nhiên, theo Pol-

lak, nhiều hội nghị có thể sẽ hướng đến việc mở

bán vé tham gia từ xa. Tất nhiên giá sẽ rẻ hơn

vé truyền thống. Steve Moster, chủ tịch của GES

- một công ty tổ chức sự kiện - chia sẻ nhiều

khách hàng nói với ông rằng các sự kiện trực

tuyến không mang lại cơ hội hoặc doanh số bán

hàng nhiều như khi tổ chức trực tiếp. “Đó là lý do

tại sao chúng ta nên tổ chức sự kiện trực tiếp.” -

ông nói với tôi. Ông tin rằng vào năm 2022, người

Mỹ sẽ bắt đầu quay trở lại tổ chức các sự kiện

theo hình thức truyền thống giống như trước đây.

Sau một năm dùng Zoom, tôi tự tin hơn hẳn.

Ngày trước, chứng lo âu xã hội của tôi thường bị

kích động bởi cả triệu tác nhân dẫu chỉ là nhỏ xíu

hằng tuần, vậy mà giờ đã “yên giấc” nhờ tương

tác trực tuyến rồi.

Đối với các tương tác trực tiếp trong tương lai

không thể thực hiện qua Zoom, Hofmann khu-

yên tôi nên cố gắng đưa ra các quy tắc tương tác

càng rõ ràng càng tốt, ít nhất là trong suy nghĩ.

Có một chủ đề để thảo luận trong một khoảng

thời gian cụ thể, cộng với việc nội dung được chia

rành mạch sẽ biến các cuộc họp trực tiếp trở

thành những cuộc họp trên Zoom.

Hendriksen nhắc tôi nhớ rằng có rất nhiều điều

phải bắt đầu lại trong tương lai. Tôi rồi sẽ phải

gặp mặt trực tiếp sếp, tham gia những bữa tiệc

lớn ồn ào và thuyết trình trước đám đông. Tôi

không phải làm tất cả chúng cùng một lúc. Bộ

não của tôi sẽ “tái tạo” lại một lượt, chuẩn bị

tâm thế đương đầu với những áp lực sắp tới. “Nó

không cần phải là một viên đạn đại bác khoét

một lỗ thật sau tại điểm đích,” bà nói. “Não bộ

của chúng ta rất linh hoạt, còn thực tế thì khó

đoán hơn chúng ta tưởng nhiều.”

48 Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Góc nhìn

Số 37 - 2021

Ban Biên tập Lộn xộn

Hoàng Anh Đức

Nguyễn Linh Chi

Ngô Thị Thanh Tùng | VNIES

Vũ Như | UberMath

LISA | Cùng học

Vũ Minh Khuê | EdLab Asia

Nguyễn Minh Trang | EdLab Asia

Vũ Đức Hà | The Lyceum

Nguyễn Tiến Đạt | Công ty CP PTGD POMATH

Gia Bình | THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam

Logo | Hà Dũng Hiệp

Chế bản | Quách Anh

Liên hệ: bientap@day-hoc.org

Nội san Dạy học | Day-hoc.org

Số 37 | tháng 07 - 2021

Ban Biên tập Lộn xộn

“Học để Dạy,

và Dạy để Học”

ResearchGate has not been able to resolve any citations for this publication.

ResearchGate has not been able to resolve any references for this publication.

Chuyên san Dạy và Học - số 37 - Khoảng Cách

Abstract

Recommendations

Ứng dụng công nghệ thông tin trong đào tạo nguồn nhân lực ngành Du lịch đáp ứng yêu cầu hội nhập và...

Quản trị Marketing

ĐỊA CHÍ TIÊN PHƯỚC, QUẢNG NAM (Tien phuoc’ Monogaphy - Quang Nam Province)

WHO VIỆT NAM