Rivâyetler Işığında Hz. Peygamber’in Beslenme Kültürü

Abstract

Kütüb-i Sitte” olarak adlandırılan meşhur altı hadis kaynağının Et’ime/Yiyecekler, Eşribe/İçecekler başta olmak üzere Nikâh, Tıp, Sayd/Av, Daʿavât/Dualar gibi bölümlerinde Hz. Peygamber’in yemek adabı, yediği yiyecekler ve içtiği meşrubatlar hakkında zengin bilgiler bulunmaktadır. Çalışmada öncelikle Yüce Allah’ın yeme-içme hakkında ne buyurduğu kısaca ele alınacaktır. Ardından Hz. Peygamber’in yeme-içmede nelere hassasiyet gösterdiği, sofra adabı konusunda hangi öğretileri dile getirdiği hususunda bilgi verilecektir. Kuşkusuz bu öğretilerin, Kur’ân’ın açıklayıcısı olan Hz. Peygamber’den gelmesi itibariyle dinî yönleri bulunmaktadır. Bu bakımdan bildiride, O’nun (s.a.v.) sağlıklı beslenme, az yeme, israf ve yeme-içme alışkanlıkları gibi yemek kültürünü yansıtan uygulamalarının ve yönlendirmelerinin Müslümanlar için ne ölçüde önem arz ettiği sorgulanacaktır. Diğer bir ifadeyle Hz. Peygamber’in bu konulardaki öğreti ve tavsiyelerinin sünnet olup olmadığı üzerinde durulacaktır.
Öte yandan yukarıdaki bölümlerde nakledilen ve Hz. Peygamber’in yemek kültürüyle alakalı olan bazı rivayetlerin Arap kültürünü yansıttığı düşünülmektedir. Zira beşer olarak Hz. Peygamber’in içinde yaşadığı kültürden yararlanması ve bu kültürden öğrendiklerini başkalarına tavsiye etmesi gayet tabiî bir durumdur. Dolayısıyla beşer olarak Peygamber Efendimize isnad edilen bu kültürel rivayetler için dinî değerden söz edilemez. Bu nedenle sünnet olanla kültürel olanın ayırt edilmesi gerekmektedir.
Bunlara ilaveten Hz. Peygamber’in severek tükettiği yiyecek ve içecekler hakkında da kısaca bilgiler verilecektir. Ancak Resûlullah’ın (s.a.v.) evinde kullanılan yemek ve mutfak malzemeleri araştırmanın kapsamı dışında tutulacaktır.
Hz. Peygamber’in beslenme kültürünü konu edinen bu çalışmada metin tenkidi ve muhteva tahlili gibi yöntemler kullanılacak, yer yer örneklendirmelere gidilmek suretiyle açıklamalar yapılacaktır. Fakat çalışmada zikredilecek rivayetlerin Hz. Peygamber’e nispetinin sıhhati konusuna değinilmeyecektir.