Türkiye'de ve Dünya'da Vatandaşlık Eğitimi
... The perception of citizenship education varies by country. Often, subjects like religious education, geography, history, social studies, and other social sciences are associated with it (Mckenzie, 2000;Kuş, 2020). In today's world, pressing issues such as climate change, pandemics, mass migrations, and wars affect not just individual countries or regions, but the entire globe. ...
... Starting in the academic year 2010-2011, "citizenship" began to be offered as a standalone course, but only for the 4th grade. At the secondary level, the responsibility for citizenship education was solely entrusted to the social studies course (Kuş, 2014;Kuş, 2020). This approach has severed the link between science education and citizenship education. ...
This research aims to explore the connections between science and citizenship education and how science education contributes to citizenship education in Turkey. To achieve these goals, we focused on two research questions: First, what does the science curriculum in Turkey encompass concerning citizenship education? Second, how do science educators perceive their role in contributing to citizenship education, and how do they foster students' citizenship skills? Multiple data sources were employed to provide comprehensive answers to these research questions. In this context, the science curriculum in Turkey was analyzed, and interviews were conducted with science educators using a semi-structured interview protocol. The data were processed using the Maxqda Qualitative Data Analysis Program and subjected to content analysis. The research findings underscore that there is a relationship between science education and citizenship education. Science courses have the potential to cultivate citizenship competencies. However, science educators feel that science education is falling short of meeting its citizenship objectives due to various challenges they encounter. It is essential to train and support teachers to seamlessly integrate citizenship skills into science education.
... However, the differentiation of the meanings attributed to concepts such as ethics, legality, and security within the scope of digital citizenship from country to country or from culture to culture has made it difficult to reach an agreement on a definition of digital citizenship (Aydemir, 2019). Nevertheless, it can be stated that digital citizenship generally refers to the responsible, secure, and informed use of digital tools, emphasizing the need to acquire the competencies that ensure adherence to human rights and ethical principles in virtual environments, similar to real life, and individuals possessing these competencies can be referred to as digital citizens (Aydın, 2015;Bayzan & Cubukcu, 2013;Çiftçi & Sakallı, 2016;Farmer, 2010;Görmez, 2016;Kuş, 2020;Martin et al., 2020). ...
... Dijital vatandaşlık kapsamında ele alınan etik, yasallık ve güvenlik gibi kavramlara yüklenen anlamların ülkeden ülkeye ya da kültürden kültüre farklılaşması, dijital vatandaşlığa ilişkin bir tanım üzerinde mutabakat sağlanmasını zorlaştırmıştır (Aydemir, 2019). Bunun yanında dijital vatandaşlık kavramı kapsamında dijital araçların doğru, güvenli ve bilinçli bir şekilde kullanılmasını, gerçek yaşamda olduğu gibi sanal ortamlarda da insan haklarına ve etik ilkelere uygun davranılmasını sağlayacak niteliklerin okullarda kazandırılması ve bu niteliklere sahip bireylerin ise dijital vatandaş olarak adlandırılması gerektiği hususlarında mutabakat olduğunu söyleyebiliriz (Aydın, 2015;Bayzan & Cubukcu, 2013;Çiftçi & Sakallı, 2016;Farmer, 2010;Görmez, 2016;Kuş, 2020;Martin vd., 2020). Türkiye'de 2018 yılında yenilenen öğretim programlarında yer alan yetkinliklerden biri olan dijital yetkinlik "iş, günlük hayat ve iletişim için bilgi iletişim teknolojilerinin güvenli ve eleştirel şekilde kullanılması" biçiminde tanımlanmakta ve bu yetkinliklere ilişkin öğrenci niteliklerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır (MEB, 2018). ...
Bu araştırmanın amacı, örnek olay yöntemi temelli öğretim uygulamasının ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin dijital vatandaşlık becerilerinin gelişimini nasıl etkilediğini ortaya koymaktır. Araştırmanın katılımcıları, kolay ulaşılabilir durum örneklemesine göre belirlenmiştir. Çalışma, araştırma amaçlarına uygun olarak nitel araştırma yönteminde gerçekleştirilmiştir. Araştırma, 2021-2022 eğitim öğretim yılı bahar döneminde İstanbul-Sancaktepe’de bulunan bir devlet okulunda 5. sınıfa devam eden 30 öğrenciyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri, ön ve son uygulama anketi, sınıf içi ses kayıtları, öğrenci ürünleri ve öğrenci günlüklerinden elde edilmiştir. Veriler içerik analizine ve betimsel analize tabi tutularak çözümlenmiştir. Verilerin analiz edilmesiyle örnek olay yöntemi temelli öğretim uygulamasının internetin gündelik yaşama olan etkilerine, sanal ortamdan doğru ve güvenilir bilgiye nasıl ulaşılabileceğine, sanal ortamdan elde edilen bilgilerin güvenilirliğini sorgulamaya ve bilimsel etiğe ilişkin öğrencilerin bilgi ve farkındalıklarını önemli ölçüde geliştirdiği tespit edilmiştir.
... Yüzyıllar boyunca önemini yitirmeyen ve üzerine yapılan tartışmalar güncellenerek devam eden vatandaşlık, etimolojik kökeni aynı şehirde yaşayan insanları ifade eden ve bir bakıma kentli insanlara ithaf edilen Latince "civitas" kavramına dayanmaktadır (Kuş, 2020). Bununla birlikte vatandaşlığın, kentli insanların kamusal alanla ilişkili alınan kararlara katılma şekillerinden geldiği görüşü yaygın bir kanıdır (Bal, 2015). ...
... Bununla birlikte vatandaşlığın, kentli insanların kamusal alanla ilişkili alınan kararlara katılma şekillerinden geldiği görüşü yaygın bir kanıdır (Bal, 2015). Nitekim Antik Yunan Uygarlığının dini, askeri, ekonomi, toplumsal ve siyasal boyutlarla güçlü şehir devletleriyle (polis) örgütlenmiş olması veya Antik Roma'nın büyük toplulukları yönetebilmek adına kurduğu merkezi yönetimin olması, vatandaşlık kavramının, dönemin siyasi yapılanmasıyla doğrudan ilişkili olduğunu göstermektedir (Ağaoğulları, 2020;Kuş, 2020). Bu iki ayrı siyasi örgütlenme, vatandaşlık konusunda farklı anlayışları ortaya çıkarmıştır. ...
Bu bölümde vatandaşlığın anlamı, kapsamı ve değişiminin yanı sıra sekiz vatandaşlık tipi ele alınmıştır. Bu tipler; aktif vatandaşlık, anayasal vatandaşlık, Avrupa Birliği vatandaşlığı, dijital vatandaşlık, çevresel vatandaşlık, iyi vatandaşlık, küresel vatandaşlık ve ulusal vatandaşlıktır. Bu vatandaşlık tiplerinin birbiriyle farklı bağlamlarda ilişkileri bulunmaktadır. Bu ilişkilerden yola çıkarak farklı vatandaşlık tipleri arasında bazı noktalarda benzerlikler olduğu anlaşılmaktadır. Bu bölümden çıkarılacak sonuca göre; vatandaşlık, dinamik bir kavramdır ve çağın gereklerine göre güncellik kazanmakta ve çeşitlilik oluşturmaktadır. Bu gerekçeyle bütün dünya için geçerli bir vatandaşlık anlayışından ve yaklaşımından söz etmek mümkün değildir. Buna karşın vatandaşlık ile demokrasi arasında yakın ve vazgeçilmez bir ilişki olduğunu, modern ülkelerde demokratik vatandaşlar yetiştirmeye önem verildiğini ve demokratik değerlerin özellikle Avrupa ülkelerinin eğitim sistemlerinde geniş bir yer bulduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.
... The multinational structure of the Ottoman Empire underwent a transformation with the founding of the Republic of Turkey 100 years ago by Mustafa Kemal Atatürk (Atatürk hereafter) following its collapse. The proclamation of the Republic in 1923 marked a departure from the Ottoman Empire's prevailing approach (Kuş, 2020). In the construct of Turkish citizen identity, 'modernity' and 'patriotism' emerged as fundamental elements. ...
Citizenship education in Turkey holds a pivotal role in shaping the civic
consciousness of forthcoming generations. This study employs Q
methodology to analyze the perspectives of teachers and parents
regarding CE in Turkey, examining their viewpoints in the context of the
political structure. The research reveals both consensus and
disagreement among teachers and parents. Despite significant
differences between teachers and parents, a consensus emerges on the
importance of reinforcing national identity through CE. Moreover, there is
a prevalent perspective on citizenship that exhibits limited tolerance for
differences. The perspectives identified in the study reflect the political
polarization present in Turkey. Some perspectives adopt a nationalist
understanding rooted in Islamic foundations, influenced by the political
power in the country, while others adhere to a secular nationalism based
on the principles of Kemalism. These findings underscore the necessity
for all facets of CE to embrace a more comprehensive perspective that
promotes tolerance and democratic values.
... All over the world, it is desired to raise citizens who are sensitive to injustice and racism, who follow global events, and who can take action for the benefit of all humanity. In short, it is expected to contribute to the solution of many problems encountered at both national and global levels through citizenship education (Kuş, 2020). Drugs, mafia, terrorism, trafficking in women, interfaith intolerance... Wars, exploitations, fake news and all kinds of manipulations caused by governments due to their economic interests... ...
The 21st century has caused many changes in the educational process. Although these
changes were observed in the understanding of education at first, they started to deeply affect
the entire education system in the process. These changes have enabled new concepts (literacy,
competence, qualification, etc.) to be included in the education process over time, and have
created an environment for the concepts that have been used for centuries (history, geography,
economy, etc.) to gain different meanings. Literacy related to these concepts, which have an
interdisciplinary structure, has also been among the indispensables of the curriculum.
Literacy is one of the basic elements of today's education process. In particular, situations
such as structuring knowledge-based education, using it effectively and transferring it to daily
life have made literacies among the important outputs of contemporary education. This situation
has affected all disciplines as well as Social Studies Curriculum in Turkey. The literacy
programs, which were included in the 2005 Social Studies Program for the first time, developed
and existed in the 2015 and 2018 Social Studies Curriculum.
Until the 19th century, literacy was perceived as performing reading and writing skills, using
writing symbols and deciphering their meanings (Uzun & Çelik, 2020). By combining the acts
of reading and writing, literacy has moved beyond its classical meaning and has become more
than just the act of reading and writing. As a matter of fact, the meaning and scope of the concept
of literacy has expanded over time in line with the purposes of the 21st century.
UNESCO (2006) defined the concept of literacy as being knowledgeable and educated in a
certain field in addition to meeting literacy skills. When we examine the concept of literacy, it
can be defined as the perception and understanding of the life lived by the person and the objects
and events in this life, accompanied by the activity of reading and writing, and attributing
meaning to all relations in social life (Aşıcı, 2019). Altun (2005), on the other hand, explained
literacy as understanding objects, facts and events in more detail and expressing what they
understand in a unique way. Literacy is the ability of the individual to create their knowledge
16
based on their experiences, to make sense of objects, events and phenomena based on the
information they create; It can be defined as using it effectively and producing content for the
relevant subject.
Over time, the types of literacy began to diversify. Information literacy, media literacy,
digital literacy, visual literacy, environmental literacy, political literacy, and cultural literacy are
the most common types of literacy (Uzun & Çelik, 2020). It is seen that different literacies for
each discipline take their place in the education system day by day. This situation is especially
related to social sciences and social studies. Because literacy has started to come to the fore for
interdisciplinary fields such as history, geography, law and economics, which have been
indispensable courses in the curriculum for centuries.
... The instrumentalization act of education, experienced in all nation-states, was impeccably implemented in the founding process of the Republic of Turkey. Especially in the process of building the identity of the new state, the biggest mission has been given to education (Kuş, 2020). ...
The main purpose of this research is to reveal the identity to be constructed with the illustrations in the life science textbooks in terms of identity types. Case study, one of the qualitative research designs, was used in the research. The data sources of the research consist of the 1st, 2nd and 3rd grade Life science textbooks taught in Turkey in 2021-2022. The research used 'content analysis' to provide a detailed description based on the purpose of the study. The illustrations in the life science textbook of the 1st, 2nd and 3rd grade are coded separately with regard to the types of identity in the literature. Categories and themes were the result of the combination of the codes. In life science textbooks, only illustrations that could have a connection with identity construction have been analysed. As a result of the research, it has been determined that the illustrations for the collective identity are prominently included in the Life Science textbooks. In the theme of collective identity, there are illustrations emphasizing national, social and religious identity. For digital identity and universal identity topics, there are a limited number of illustrations.
... The schoolbook series Vaterländische Erdkunde (Knowledge of Homeland and Geography), published in 1926, was also dedicated to strengthening national consciousness (Durgun, 2018). Similarly, in Tu rkey, after the 1 st Geography Congress held in 1941, geography lessons were instrumentalised in schools, and the aim was to build a national identity with concepts such as knowledge of homeland, patriotism, national borders, threat, etc. through this course (Kuş, 2020). As can be seen, the geography course has an important role in the process of identity construction and national consciousness formation in the individual. ...
Although there are differences in identity construction depending on countries and periods, some courses have come to the fore in the education system in each per i od. In Turkey, the education system in general, and history, geography, citizenship and social studies courses, in particular, have instrumental importance in the construction of identity. When the literature is examined, it can be observed that there are many studies on history, social studies and citizenship lessons for identity construction. However, there is a limited number of studies on identity construction for the geography curricula. The main purpose of this research was to examine the secondary education geography curricula in Turkey in terms of identity and citizenship construction. The study was planned and carried out as a qualitative case study. Case studies often describe the exploration of a bounded system. In this research, the sample was limited to the 2005 and 2018 geography course curricula, and a detailed description was made by using “content analysis” based on the research purpose. As a result of the research, it was determined in both curricula that the national identity theme had the most expressions, and national identity was aimed to be built by presenting details about the geography of the homeland. In addition to national identity, it was determined that there were also contents related to social identity, ecological identity, universal identity, and a limited number of digital identity and religious identity themes.
... Vatandaşlık beklentisi geçmiş dönemlerde ister Antik Yunan, Roma, isterse Çin veya Hindistan'da olsun belirli bir sınıfa yönelik olmuştur (Kennedy, 2019). Örneğin; Antik Yunan döneminde kadınlara yurttaşlık statüsü verilmemiştir (Kuş, 2020). İçinde yaşanılan dönem, farklı yönetim biçimlerini, farklı siyasi topluluk türlerini barındırdığı için vatandaşlığın farklı tanımlanmasına neden olmuştur. ...
Bu araştırmanın amacı, Web of Science Core Collection veri tabanında, eğitim araştırmaları kategorisinde yer alan
vatandaşlık/yurttaşlık eğitimi üzerine yayımlanmış makalelerin bibliyometrik analizini gerçekleştirmektir. Bibliyometrik
araştırmalar, belirli bir bilim alanında ya da konu alanında gerçekleştirilen araştırmaların genel çerçevesini ortaya
koymaktadır. Bu araştırma betimsel tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Web of Science veri tabanında araştırmanın amacı
doğrultusunda belirli sınırlamalar ile elde edilen araştırmalar “txt” dosyası olarak indirilmiştir. Veriler, açık kaynak kodlu bir
istatistik programı olan R programında bulunan R-Studio programlama dilinde “bibliometrix” paketi kullanılarak analiz
edilmiştir. Gerçekleştirilen analizler sonucunda; Web of Science veri tabanında vatandaşlık eğitimine yönelik en fazla makale
üreten ilk üç ülkenin ABD, Birleşik Krallık ve İspanya, işbirliğine en açık ülkelerin ise İspanya ve Birleşik Krallık olduğu
tespit edilmiştir. Vatandaşlık eğitimi araştırmalarına yönelik h-indeksi en yüksek olan yazarların Ian Davies ve Audrey Osler
olduğu belirlenmiştir. Bu konudaki makalelerin en fazla yayımlandığı ilk üç derginin “Journal of Curriculum Studies”,
“Theroy and Research in Social Education” ve “Education Citizenship and Social Justice” olduğu tespit edilmiştir. Güncel
eğilimler incelendiğinde ise vatandaşlık eğitimi alanında dijital vatandaşlık, eleştirel vatandaşlık, kimlik, eleştirel pedagoji,
ırkçılık ve adaletsizlik gibi anahtar kelimelere yoğun ilgi duyulduğu sonucuna varılmıştır. Bu araştırmanın vatandaşlık
eğitimi alanında araştırma yapmayı planlayan araştırmacılar için kapsamlı bir projeksiyon sunacağı düşünülmektedir.
Yurttaşlık okuryazarlığı demokratik bir toplum yapısında temel rol oynar. Bireylerin yurttaşlık okuryazarlığı yetkinliklerini geliştirmek için okullarda sistematik çalışmalar yapılmalıdır. Okullar, öğrencilerin yurttaşlık okuryazarlığı eğitimi almaları için tasarlanmalı, kullanılan öğretim yaklaşımları ve edinilen bilgileri uygulamaları için fırsatlar sunmalıdır. Bu araştırmanın amacı yurttaşlık okuryazarlığı eğitim programı yolu ile öğrencilerin demokratik sürece başarılı bir şekilde katılabilmeleri için gerekli bilgi ve beceriler ile donatmak ve yurttaşlık okuryazarlığı yetkinliklerinin artması için tasarlanan öğretim yaklaşımlarının etkililiğini ortaya koymaktır. Araştırma eylem araştırması ile desenlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2022-2023 eğitim öğretim yılında Düzce ili Kaynaşlı ilçesinde bir ortaokulda öğrenim gören 25 öğrenci ve ebeveynleri oluşturmaktadır. Çalışma 14 hafta 35 saatlik bir süreci kapsamaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak akademik başarı testi, yurttaşlık modeli ölçeği, yarı yapılandırılmış öğrenci-veli görüşme formaları ve öğrenci günlükleri kullanılmıştır. Araştırmanın nicel verileri bağımlı örneklem t testi ile çözümlenirken; nitel veriler içerik analiz ile çözümlenmiştir. Araştırma bulgularına göre yurttaşlık okuryazarlığı eğitim programının öğrencilerin akademik başarılarını artırdığı, yurttaşlık okuryazarlığı yetkinliklerini geliştirdiği tespit edilmiştir. Görüşme formlarından ve öğrenci günlüklerinden elde edilen analizlere göre eğitim programına yönelik öğrenci ve ebeveynlerin olumlu değerlendirmelerde bulundukları belirlenmiştir. Genel anlamda nicel ve nitel yaklaşımlar yolu ile elde edilen bulguların birbirini desteklediği tespit edilmiştir. Araştırma bulgularından hareketle yurttaşlık okuryazarlığı ortaokullarda ayrı bir ders olarak okutulabilir. Verilerin daha fazla popülasyona genellenebilmesi için daha büyük çalışma grupları ile araştırmalar yapılabilir.
The purpose of this study is to determine the good citizenship perceptions of prospective primary school teachers and examine their good citizenship perceptions based on demographic data. The sample for the study consists of 256 pre-service primary school teachers who are studying at Fırat University in the 2022-2023 academic year and were selected using the convenience sampling method. The data were collected with the "Good Citizenship Perception Scale" data collection tool developed by Çiçek (2018) in accordance with the purpose. The data obtained were analyzed using statistical software programs. While analyzing the data, "percentage", "frequency", and "arithmetic mean" were used. "Independent Groups T-Test" and "One-Way Analysis of Variance" were used when analyzing according to variables. The findings indicate that pre-service primary school teachers responded to the scale items related to good citizenship at the levels of completely agree and agree. Additionally, pre-service classroom teachers' perceptions of good citizenship were at a very high level, and when the perceptions of good citizenship were examined according to the sub-dimensions of the scale, it was seen that they were at a very high level. When prospective classroom teachers' perceptions of good citizenship were analyzed in terms of variables, differentiation was observed according to gender and grade level variables. This differentiation was found in favor of female pre-service classroom teachers according to gender and in favor of fourth-grade pre-service classroom teachers according to grade level. Furthermore, no difference was found in the perceptions of good citizenship of prospective classroom teachers according to the variables of the mother's education level, the father's education level, family income status, and place of residence before coming to university
Günümüzde eğitim-öğretimin amacı öğrencileri kendilerini tanıyan, topluma uyum sağlayan ve çağın gerekliliklerini yerine getirebilen bireyler yetiştirmektir. Bu amaca ulaşabilmek için ise çağın gerektirdiği becerilere odaklanmak gerekmektedir. Bu bağlamda 21. yüzyıl becerileri olarak tanımlanan beceriler büyük bir önem kazanmıştır. 21. yüzyıl becerilerinin kazandırılmasında büyük öneme sahip derslerden ikisi de Sosyal Bilgiler (SB) ve İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi (İHYD) dersleridir. SB ve İHYD derslerinde öğretmenler çoğunlukla ders kitaplarına başvurmaktadırlar. Bu araştırmada ilkokul 4. sınıf SB ve İHYD ders kitaplarını 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği kullanılmıştır. İlkokul 4. sınıf SB ders kitabında yaratıcı düşünme becerisine 89, işbirliği becerisine 102, eleştirel düşünme becerisine 93, iletişim becerisine 106 kez değinildiği, bu becerilere daha çok metinler ve sorularda yer verildiği görülmüştür. İlkokul 4. sınıf İHYD ders kitabında ise yaratıcı düşünme becerisine 40, iş birliği becerisine 88, eleştirel düşünme becerisine 90, iletişim becerisine 184 kez değinildiği, bu becerilere daha çok hazırlık çalışmaları ve etkinlik bölümlerinde yer verildiği görülmüştür. Her iki kitabında 21. yüzyıl becerileri açısından geliştirilebilir olduğu ortaya çıkmıştır. Bulgular ışığında ilkokul 4. sınıf SB ve İHYD ders kitaplarının 21. yüzyıl becerileri hedeflerine göre zenginleştirilmesi önerisinde bulunulmuştur.
Bu araştırmada 1951-1958 yıllarında yayınlanan Tedrisat Mecmuası’nın birinci cildinde (11 sayı) yer alan 174 makale “vatandaşlık eğitimi” açısından incelenmiştir. Tarih araştırması niteliğindeki araştırma, doküman incelemesi yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Dergi ile alakalı çok fazla bilgi bulunmadığından dergi tanıtılmıştır. Mecmuanın neşredildiği zaman diliminde çok partili hayata fiili olarak geçilmesi sebebiyle vatandaşlık eğitimi yeni bir evreye girmiştir. Demokrat Parti dönemi içerisinde yayımlanan bu mecmua ile vatandaşlık eğitimi anlayışı incelenmeye çalışılmıştır. Bir öğretmen dergisi olan Tedrisat Mecmuası yazar kadrosuyla, içeriğiyle ve okuyucusuyla genelde öğretmenlerden oluşmuştur. Bu sebepten eğitimin içinde aktif rol oynayan öğretmenlerin gözünden incelemiş olduğumuz dergi bu açıdan önemlidir. Tedrisat Mecmuası başka bir araştırmaya konu olmuş ve tanıtılmışsa da yüzeysel kalmıştır. Araştırmamızda eksik kalan kısımları daha da detaylandırarak tanıttık. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre Tedrisat Mecmuası’nda öğretmen ve öğrenci nitelikleri açısından ve iyi vatandaş yetiştirme konuları üzerinde durulmuştur. Öğretmenliğin genel özelliklerinden bahsedildiği gibi eğitim işini yaparken takınacağı tavırdan da bahsedilmiştir.
This research was undertaken to better understand how the teaching of high school history contributes to citizenship education in Turkey. To achieve this goal, we focused on two main research questions. First, what does the history curriculum in Turkey include regarding citizenship education? Second, what do history educators think about contributing to citizenship education? Phenomenology, one of the qualitative research designs, was applied while seeking the answers to these research questions. Data diversity was ensured, and the history curriculum was analyzed in the first stage of the study. In the second stage, using a semi-structured interview protocol, interviews were conducted with history educators as the relevant curriculum implementers and the findings were examined using content analysis. It was found that the relationship between citizenship and history education is mainly centered on national identity construction. History courses promote democratic and global citizenship to a very limited extent, and, for a variety of reasons, the high school history curriculum of Turkey falls short of achieving the objectives of democratic citizenship education.
Bu çalışmada 1989 yılında Bulgaristan’dan Türkiye’ye zorunlu göçle gelmiş olan Türklerin vatandaşlık algıları üzerine bir araştırma yapılması amaçlanmıştır. Araştırmada Bulgaristan’da doğmuş, büyümüş, eğitim almış ve 1989 yılında Türkiye’ye göç etmiş 18 göçmen oluşturmaktadır. Çalışma grubunu oluşturan bu göçmenlerin yaşları 49 ile 80 arasında değişmekte ve o tarihten bu zamana Türkiye’de ikamet etmektedirler. Araştırmada nitel araştırma deseni fenomonolojik yaklaşımla tercih edilmiş veriler yüzyüze görüşme yapılarak 2019 yılı içerisinde toplanmıştır. Araştırmada 1989 göçünü yaşamış göçmenlerin “vatandaşlık” algılarının üzerinde etkili olan “vatan kavramı”, vatandaşlık kavramının oluşumlarının üzerinde etkisi olan “eğitim”, “fikir ve tutumlar”, “unsurlar”, “Çifte vatandaşlık ve Avrupa Birliği” gibi bulgulara içerik analizi yoluyla ulaşılmıştır. Çalışma sonunda 1989 göçünü yaşamış göçmenlerin vatandaşlık algılarının iki ülkedeki yaşantılarına ve karşılaştıkları birçok farklı duruma göre değişiklik gösterdiği görülmüştür.
Bu araştırmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık düzeyleri ile günümüz dünya sorunlarına yönelik tutumları arasındaki ilişkiyi tespit etmektir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini, Türkiye’de Sosyal Bilgiler Öğretmenliği lisans programına sahip olan 11 üniversiteden, basit seçkisiz örnekleme yöntemiyle seçilen 787 sosyal bilgiler öğretmen adayı oluşturmaktadır. Üniversitelerin belirlenmesinde Türkiye İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması Düzey 1’de yer alan 12 bölge dikkate alınmıştır. Araştırmanın verileri, Küresel Vatandaşlık Ölçeği (KVÖ), Günümüz Dünya Sorunlarına Yönelik Tutum Ölçeği (GDSYT) ve araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu ile toplanmıştır. Verilerin analizinde SPSS Statistics paket programı kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin analizinde; betimsel istatistikler, bağımsız örneklemler t testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), Pearson moment çarpım korelasyonu, basit doğrusal regresyon analizi ve çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık toplam puanları ile GDSYT toplam puanları arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğu görülmüş ve öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık toplam puanlarının GDSYT toplam puanlarını %20 oranında açıkladığı tespit edilmiştir. Ayrıca küresel vatandaşlığın sosyal sorumluluk, küresel yetkinlik ve küresel sivil katılım alt boyutlarının, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının günümüz dünya sorunlarına yönelik kaygı düzeylerinin %15.6’sını, duyarlılık düzeylerinin %7’sini ve çözüme katılım düzeylerinin %25.2’sini açıkladığı saptanmıştır.
Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e vatandaşlık öğretim programlarında kimlik inşasını incelemeyi amaçlayan bu araştırmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma malzemesini, 1908 II. Meşrutiyet’in ilanından 1962 tarihli ilkokul program taslağı ve ortaokul programını kapsayan süreçte yer alan vatandaşlık öğretim programları oluşturmaktadır. Araştırmacı tarafından ilgili kaynakların Osmanlıca asıl metinlerine Milli Kütüphane’den ulaşılmıştır. Öğretim programları içerik analizi yöntemi kullanılarak bireysel kimlik, dini kimlik, toplumsal kimlik ve milli kimlik olmak üzere dört tema çerçevesinde analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, Meşrutiyet dönemi öğretim programlarının Cumhuriyet dönemi öğretim programlarından açık bir şekilde farklılaştığı tespit edilmiştir. Meşrutiyet dönemi öğretim programında, milli kimlik kategorisinde “Türk” kimliğinden daha ziyade “Osmanlı” kimliği vurgulanmıştır. 1340 (1924) İlk mekteplerin müfredat programından başlayarak 1962 yılı yurttaşlık bilgisi dersi öğretim programına kadar Cumhuriyet dönemi vatandaşlık öğretim programlarında en fazla “milli kimlik” vurgulanmıştır. Cumhuriyet dönemi öğretim programlarında toplumsal kimlik kategorisinde yardımseverlik, sorumluluk, duyarlılık, dayanışma en sık vurgulanan toplumsa değerlerdir. Bireysel kimlik kategorisinde yoğun olarak bireysel görev ve sorumluluklara vurgu yapılmaktadır. Meşrutiyet dönemi öğretim programlarında din vurgusuna doğrudan yer verilip dini sorumluluklara yer verilmiştir. Cumhuriyet dönemi öğretim programlarında en az vurgu dini kimlik kategorisindedir. İncelenen birçok öğretim programında dini kimliğe ilişkin bir ifadeye rastlanmamıştır.
Doğa sevgisi ve doğayı koruma duygusu çevresel değerler içinde yer almaktadır. Bu değerlerin çocuklarımızın ve gençlerimizin eğitiminin her aşamasında, onlara doğru anlatılması ve bu anlamda sağduyu kazandırılması toplumsal bir gerekliliktir. Zira toplumun en küçük ve en temel parçası bireydir. Bu sağduyuya, bireylere ancak iyi ve etkili bir çevre eğitimi vererek sahip olabiliriz. Bunun en etkili ve en rasyonel yolu ise eğitim sistemi içerisine giren tüm bireylere doğa eğitiminin verilmesidir. Doğa ile ilişkili tüm kavramların bilinmesi ve bu kavramların günlük yaşam ile ilişkilendirilmesi doğa eğitimi için önemli bir başlangıç noktasıdır. Bunun için öğrencilerin doğa kavramına ilişkin bilişsel yapılarını ortaya çıkarmak önemlidir. Bu çalışmanın amacı da 8. sınıf öğrencilerin kelime ilişkilendirme testi ile doğa kavramına ilişkin bilişsel yapılarını tespit etmektir. Bu amaca ulaşmak için Türkiye’nin her coğrafi bölgesinden seçilmiş ikişer ilde (Ankara, Kırşehir, Samsun, Kastamonu, Malatya, Ağrı, Şanlıurfa, Batman, Antalya, Mersin, İzmir, Manisa, İstanbul ve Yalova) öğrenim gören 8. sınıf öğrencilerine doğa anahtar kavramı ile ilgili bir kelime ilişkilendirme testi uygulanmıştır. Öğrencilerin doğa anahtar kavramına verdikleri cevaplar doğrultusunda doğa ile ilgili sahip oldukları kavramlar tespit edilerek incelenmiş ve öğrencilerin bilişsel yapıları ortaya çıkarılmıştır. Araştırmanın sonucunda öğrencilerin zihinlerinde doğa kavramıyla ilgili bilişsel yapının zayıf olduğu ve doğa kavramını daha çok doğal çevre, değerler ve ihtiyaç kategorileri ile ilişkilendirdikleri tespit edilmiştir. Doğa kavramının öğrencilerin bilişsel yapılarında illere göre de bir farklılık gösterdiği görülmüştür.
ResearchGate has not been able to resolve any references for this publication.