ArticlePDF Available

Het Sferische model van beroepsinteresses en de volledige en verkorte Nederlandstalige Personal Globe Inventory = The Spherical model of vocational interests and the Dutch translation of the full and short Personal Globe Inventory

January 2020

Authors:

Djurre Holtrop

Tilburg University

Bart Wille

Ghent University

Reinout E. de Vries

Vrije Universiteit Amsterdam

In the Netherlands and Flanders, vocational interest inventories are frequently used to address (study) career dilemmas. In contrast to their popularity in practice, in the Dutch language region, there is relatively little research looking at vocational interest(s) (inventories). This artide introduces the Spherical Model of Vocational Interests and the Dutch translation of the Personal Globe Inventory(PGI; Tracey, 2002), a measure for this model. The Spherical Model adds Prestige interests as a third dimension of vocational interests to the traditional two-dimensional circumplex. Additionally, the Spherical model splits the traditional circumplex in eight, rather than six, interest domains. The quality of the Dutch PGI was investigated with 12 samples. The psychometric qualities of the full Dutch PGI and its short version appeared to be acceptable to exemplary: the items of the scales largely fitted with the appropriate scales, the scales correlated according to the expected circumplex order, and the reliabilities were acceptable. The largest gender difference was found on the People-versus-Things dimension. Additionally, younger and more educated people scored higher on Prestige interests. Future research could further the understanding of the content of the Prestige dimension and how this dimension affects (study) career processes and outcomes.

Content uploaded by Reinout E. de Vries

Content may be subject to copyright.

Bedankt voor het downloaden van dit artikel. De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij

Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een

bronvermelding) maar voor reproductie in welke vorm dan ook moet toestemming aan de uitgever

worden gevraagd.

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze

uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar

gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen

of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m

Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb 575, dient men de daarvoor wettelijk

verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (postbus 3060, 2130

KB, www.reprorecht.nl) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse

regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912.

Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere

compilatiewerken (artikel 16, Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting

Publicatie- en Reproductierechten, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).

No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the

publisher.

info@boomamsterdam.nl

www.boomuitgeversamsterdam.nl

Gedrag & Organisatie 2020 (33) 1

REEKS 'PSYCHOLOGISCHE INSTRUMENTEN'

Het Sferische model van beroepsinteresses en de

volledige en verkorte Nederlandstalige Personal

Globe Inventory*

Djurre Holtrop, Bart Wille, Reinout E. de Vries & Marise Ph. Born**

In Nederland en Vlaanderen wordt veelvuldig gebruikgemaakt van interessevragen-

lijsten bij (studie)loopbaanvraagstukken. In tegenstelling tot de populariteit van

deze vragenlijsten in de praktijk wordt er relatief weinig wetenschappelijk onder-

zoek gedaan naar beroepsinteresses in het Nederlandse taalgebied. In dit artikel

wordt het Sferische model van beroepsinteresses  geïntroduceerd, evenals de

Nederlandse vertaling van de Personal Globe Inventory(PGI; Tracey, ) als een

meetinstrument voor dit model. Het Sferische model voegt Prestige-interesse als

derde interessedimensie toe aan de traditionele tweedimensionale circumplex van

beroepsinteresses. Verder deelt het Sferische model de traditionele circumplex op in

acht in plaats van zes interessegebieden. Aan de hand van  steekproeven uit

Nederland en Vlaanderen is de kwaliteit van de PGI-lang en PGI-kort onderzocht.

De psychometrische kenmerken van de Nederlandse vertaling van de PGI-lang en

PGI-kort bleken acceptabel tot uitstekend: de items van de vragenlijst laadden gro-

tendeels op de bedoelde schalen, de schalen correleerden volgens een circumplex-

ordening, en de betrouwbaarheden waren acceptabel. De grootste sekseverschillen

werden gevonden op mensen-versus-dingen interesse en Prestige-interesse was iets

sterker bij jongere deelnemers en hoogopgeleiden. Toekomstig onderzoek kan zich

richten op het beter begrijpen van de inhoud van Prestige-interesse en de betekenis

van deze dimensie voor (studie)loopbaanprocessen en -uitkomsten.

1 Inleiding

Het kiezen van een passende (studie)loopbaan is voor veel mensen een intensief

en uitdagend proces (Schelfhout et al., ). Een veelvuldig toegepaste manier

* Graag bedanken wij professor Terence Tracey voor het beschikbaar stellen van de PGI. Het

Eveneens bedanken wij Sandra Kok, Mirte Post, Natasja Overman, Martine Schut, Rika Mohesi,

Loen van Gulick, Angela Bijnsdorp, Elin Hellqvist, Eveline Kreuk, Jim Molenaar, Leontine

Hoekemeijer en Roos Pluimers voor hun hulp met de dataverzameling en Cecilia Runneboom en

Cindy Burton voor hun feedback op eerdere versies van dit manuscript.

** Djurre Holtrop is werkzaam bij Curtin University, Future of Work Institute. Bart Wille is werk-

zaam bij Ghent University. Reinout E. de Vries is werkzaam bij VU University Amsterdam.

Marise Ph. Born is werkzaam bij Erasmus University Rotterdam / VU University Amsterdam /

Optentia North-West University South Africa. Correspondentieadres: Djurre Holtrop, The Future

of Work Institute, Faculty of Business and Law, Curtin University, Kent Street, Bentley, Western

Australia, Australia, 6102, e-mail: djurre.holtrop@curtin.edu.au.

GenO_2020-1_bw.indd 6GenO_2020-1_bw.indd 6 04-03-20 09:2104-03-20 09:21

Gedrag & Organisatie 2020 (33) 1

De Nederlandstalige Personal Globe Inventory

om dergelijke moeilijke studie- en beroepskeuzebeslissingen te faciliteren betreft

het gebruik van instrumenten die de interesses van mensen peilen. Zo hebben in

Vlaanderen sinds  reeds meer dan . leerlingen in het secundair onder-

wijs gebruikgemaakt van het instrument Columbus, dat vanuit de overheid werd

ontwikkeld ter ondersteuning van studieoriëntering. In Nederland gebruikt 

van de aankomende studenten een beroepskeuzetest om hun studiekeuze voor

een vervolgopleiding te bepalen (NSKO, ). Interessevragenlijsten behoren

daarmee waarschijnlijk tot de meest gehanteerde psychologische meetinstrumen-

ten in Nederland en Vlaanderen. Gezien het wijdverspreide gebruik en de invloed

die interesse-gebaseerde oriëntering heeft op het (beroeps)leven van mensen, is

het verrassend dat er binnen Nederland en Vlaanderen relatief weinig onderzoek

plaatsvindt naar de kwaliteit van interessevragenlijsten en het gebruik daarvan

in studie- en loopbaancontexten. Dit weinige onderzoek staat ook in contrast met

de toenemende internationale aandacht voor interesse-onderzoek; een domein

dat met name in de VS een heropleving beleeft (bijv. Nye, Butt, Bradburn, &

Prasad, ; Nye, Prasad, Bradburn, & Elizondo, ; Su, Tay, Liao, Zhang, &

Rounds, ). Een van de redenen achter deze internationaal groeiende belang-

stelling voor interesses is de toenemende consensus over de voorspellende waarde

van interessemetingen, meer specifiek die van fit tussen personen en hun omge-

vingen, voor het voorspellen van belangrijke uitkomsten zoals volharding, tevre-

denheid en prestatie (Nye, Su, Rounds, & Drasgow, , ; Van Iddekinge,

Roth, Putka, & Lanivich, ). In het licht van deze evidentie voor de betekenis

en invloed van interesses in studie- en werkcontexten is het essentieel om de

fundamenten van interessetheorieën en de daaruit voortvloeiende meetinstru-

menten goed te begrijpen. Dit artikel beoogt deze fundamenten bloot te leggen

en zoomt in op één interessemodel dat in de VS (maar ook daarbuiten) zijn ingang

heeft gevonden en is vertaald naar concrete meetinstrumenten. Meer specifiek

schetsen we de achtergrond en uitgangspunten van het Sferische model van

beroepsinteresses (Tracey & Rounds, ) en onderzoeken we de validiteit van

een Nederlandstalige versie van het meetinstrument dat gebaseerd is op dit

model, namelijk de Personal Globe Inventory (PGI; Tracey, , a).

1.1 Voorgaande modellen van beroepsinteresses

Het Sferische model van beroepsinteresses is afgeleid van het meest toonaange-

vende model van beroepsinteresses, ontwikkeld door John Holland (, ).

In dit model staan zes interessegebieden centraal die worden beschreven met het

acroniem RIASEC: Realistic, Investigative, Artistic, Social, Enterprising en

Conventional. Gangbare Nederlandstalige termen voor deze interessegebieden zijn

respectievelijk: Realistisch, Intellectueel, Artistiek, Sociaal, Ondernemend en

Conventioneel. Een cruciaal element in de theorie van Holland is dat deze interes-

segebieden onderling niet volledig onafhankelijk zijn, maar juist in meer of min-

dere mate aan elkaar gerelateerd zijn. Deze conceptuele verwantschap tussen de

interessegebieden wordt vaak samengevat aan de hand van een cirkelordening

(zie Figuur), ofwel een niet perfect gevormde circumplex (Rounds, McKenna,

Hubert, & Day, ; Tracey & Rounds, ): gebieden die naast elkaar liggen in

deze constellatie (bijv. Realistisch en Intellectueel) vertonen de meeste verwant-

GenO_2020-1_bw.indd 7GenO_2020-1_bw.indd 7 04-03-20 09:2104-03-20 09:21

Djurre Holtrop, Bart Wille, Reinout E. de Vries & Marise Ph. Born

Gedrag & Organisatie 2020 (33) 1

schap; alternerende gebieden (bijv. Realistisch en Artistiek) vertonen minder ver-

wantschap; en de tegenoverliggende gebieden (bijv. Realistisch en Sociaal) liggen

conceptueel gezien het verst van elkaar af.

Op basis van het invloedrijke werk van Prediger () werd de RIASEC-

circumplexstructuur verder geconcretiseerd. Prediger stelde voor dat er twee inte-

ressedimensies aan de basis van de interessegebieden van Holland liggen (zie

Figuur ): Ideeën-versus-Gegevens en Mensen-versus-Dingen. Deze dimensies

worden elk gedefinieerd aan de hand van twee tegenovergestelde interessepolen.

Interesse in Ideeën omvat de voorkeur voor het werken met theorieën en abstracte

ideeën, en het zoeken naar kennis en creativiteit. Daarentegen omvat Interesse

in Gegevens de voorkeur voor het werken met feiten, getallen en systematische

procedures. Interesse in Mensen richt zich op anderen en omvat het verzorgen,

overtuigen en vermaken van anderen. Daarentegen richt Interesse in Dingen zich

op objecten en omvat het werken met machines, materialen en gereedschap. De

dimensie Mensen-versus-Dingen is een van de individuele kenmerken waarvoor

duidelijke sekseverschillen te vinden zijn. Su, Rounds en Armstrong () heb-

ben aangetoond dat  van de mannen meer geïnteresseerd is in Dingen dan de

gemiddelde vrouw; mannen zijn dus veel meer geïnteresseerd in werken met din-

gen terwijl vrouwen veel meer geïnteresseerd zijn in werken met mensen. Su en

collega’s () stellen dat deze grote interesseverschillen (d= .) een verklaring

kunnen bieden voor de ondervertegenwoordiging van vrouwen in technisch geori-

enteerde beroepen.

Figuur 1 De RIASEC-interessegebieden (Holland, 1997) en Prediger (1982)

dimensies van beroepsinteresses

NB. R = Realistisch, I = Intellectueel, A = Artistiek, S = Sociaal,

E/O = Ondernemend, en C = Conventioneel.

De RIASEC-interessegebieden en de dimensies van Prediger hebben gedurende

ongeveer drie decennia de agenda van het interesse-onderzoek bepaald. Daarnaast

vormde dit model het uitgangspunt van een rijke traditie aan meetinstrumenten

in Nederland en Vlaanderen, zoals het Beroepskeuze Zelf-Onderzoek (BZO; De

Fruyt, Mervielde, Hogerheijde, & Van Amstel, ), de Loopbaan Inzicht

Vragenlijst (Wille, De Fruyt, Dingemanse, & Vergauwe, ) en SIMON-I

(Fonteyne, Wille, Duyck, & De Fruyt, ). Deze vragenlijsten hebben als doel

GenO_2020-1_bw.indd 8GenO_2020-1_bw.indd 8 04-03-20 09:2104-03-20 09:21

Gedrag & Organisatie 2020 (33) 1

De Nederlandstalige Personal Globe Inventory

om de belangrijkste interessegebieden van een persoon te identificeren. Het is

gangbaar om op grond van de drie hoogste scores van iemand (bijv. Sociaal,

Artistiek, Intellectueel) een lettercode toe te kennen (bijv. SAI) die de meest uit-

gesproken interesses van deze persoon samenvat. Deze informatie kan vervolgens

worden gekoppeld aan bestaande databases die de interesseprofielen van studie-

en/of beroepsomgevingen bevatten, met het oog op het identificeren van goed

passende studies of beroepen. Een voorbeeld van een dergelijke database is te

vinden binnen O*NETOnline (), een Amerikaans online platform dat RIASEC-

informatie bevat van meer dan beroepen en een procedure biedt voor het

koppelen van persoonlijke interessescores aan matchende beroepen op grond van

dit model.

1.2 Het ontstaan van het Sferische model van beroepsinteresses

Een belangrijke beperking van het RIASEC-model is dat binnen elk van de zes

interessegebieden veel beroepen te situeren zijn die sterk van elkaar verschillen

in termen van hun complexiteit (bijv. cognitief vermogen, of moeilijkheidsgraad

en verantwoordelijkheid; resp. Gottfredson, ; Roe, , p.). Binnen de

RIASEC-beroepscode ‘ERC’ passen bijvoorbeeld de beroepen ‘matroos binnen-

vaart’ en ‘technisch directeur’. Deze twee beroepen delen grotendeels dezelfde

interesses, maar verschillen aanzienlijk in complexiteit. Meerdere onderzoekers

hebben laten zien dat complexiteit een belangrijke rol speelt bij het kiezen van

beroepen. Deze gedachte wordt ondersteund door bevindingen uit onderzoek van

Austin en Hanisch (), die lieten zien dat cognitieve capaciteit de beste voor-

speller is van de beroepscategorie die iemand uitoefent. Ondanks deze bevinding

heeft het relatief lang geduurd voordat complexiteit werd voorgesteld als een

integrale component van beroepsinteresses. Om te begrijpen waarom interesses

en beroepscomplexiteit niet vaak in samenhang werden onderzocht, beschreef

Gottfredson () het dilemma van carrière-coaching. Zij stelde dat bij coaching

een taboe ligt op het adviseren over het niveau waarop iemand kan werken.

Enerzijds voelt het niet gerechtvaardigd om cliënten te vertellen dat ze een

beroepsgebied niet kunnen nastreven; terwijl het anderzijds niet ethisch lijkt om

cliënten niet goed te informeren over hun mogelijkheden. Hoewel het dus gegrond

lijkt om de complexiteit van banen te betrekken bij het verlenen van studie- en

beroepskeuzeadvies, is dit element niet expliciet vervat in het RIASEC-model.

De eerste keer dat complexiteit onderdeel vormde van een interessetaxonomie,

betrof de studie van Tracey en Rounds (), waarin zij de structuur van beroeps-

interesses bestudeerden met meerdere vragenlijsten tegelijkertijd. Naast de twee

Prediger-dimensies vonden zij een derde dimensie van beroepsinteresses, die zij

‘Prestige-interesse’ noemden. Tracey en Rounds besloten tot hun onderzoek naar

de structuur van interesses omdat zij hadden gezien dat de RIASEC-structuur niet

voor alle bevolkingsgroepen binnen en buiten de VS werd teruggevonden (bijv.

Einarsdóttir, Rounds, & Su, ; Rounds & Tracey, ; Warlick, Ingram IV,

Ternes, & Krieshok, ). In hun onderzoek namen zij meerdere, reeds gevali-

deerde, interessevragenlijsten af bij drie verschillende steekproeven (psychologie-

studenten, middelbare scholieren, en universiteitsstudenten) waarbij de deelnemers

aan hun onderzoek telkens een lijst van beroepen beoordeelden op grond van hun

GenO_2020-1_bw.indd 9GenO_2020-1_bw.indd 9 04-03-20 09:2104-03-20 09:21

Djurre Holtrop, Bart Wille, Reinout E. de Vries & Marise Ph. Born

Gedrag & Organisatie 2020 (33) 1

waargenomen aantrekkelijkheid (‘Hoe leuk vind je dit beroep?’). Een factoranalyse

liet bij alle steekproeven een algemene eerste factor zien, die steevast bij interes-

sevragenlijsten wordt teruggevonden (voor een uitleg over deze algemene eerste

factor en mogelijke interpretaties zie Tracey, ) en drie andere substantiële fac-

toren. De tweede en derde factor waren in alle drie de steekproeven de interessedi-

mensies Ideeën-versus-Gegevens en Mensen-versus-Dingen. De vierde factor duid-

den Tracey en Rounds aan met de term ‘Prestige-interesse’. Volgens deze

onderzoekers verwijst Prestige-interesse naar iemands aspiratieniveau, zelfbeoor-

deling van vaardigheid en voorkeur voor witte-boordenbanen versus arbeidersba-

nen. In de discussie zal worden besproken of de term Prestige-interesse deze context

volledig dekt. In alle steekproeven verklaarde de Prestige-interessedimensie sub-

stantiële variantie in interesses boven de al bekende interessedimensies. Eveneens

werd in dit onderzoek bevestigd dat de drie substantiële interessedimensies lood-

recht op elkaar staan, wat inhoudt dat er in totaal drie met elkaar samenhangende

circumplexen ontstonden (zie Figu ren en ). Deze samenhang vertaalde zich in

een bolvormige structuur, het zogeheten ‘Sferische model van beroepsinteresses’

(zie Figuur ) waarbij de RIASEC-circumplex de evenaar vormt en de Prestige-

dimensie een extra derde dimensie toevoegt.

Een mogelijke methodologische verklaring voor het feit dat eerdere onderzoeken

er niet in slaagden om deze Prestige-interessedimensie te identificeren, is dat veel

interessevragenlijsten zich uit praktische overwegingen slechts op één opleidings-

niveau richten. Ook in Nederland gebruiken meerdere testleveranciers een derge-

lijke aanpak om gebruikers alleen advies aan te bieden dat aansluit op hun oplei-

dingsniveau. De BKT-M (Van den Berg & Bleichrodt, ) en de BKT-H (Van den

Berg, Bleichrodt, & Schokker, ), uitgegeven door NOA BV, delen bijvoorbeeld

beroepsinteresses op in lager/midden niveau en hoger niveau. Deze aanpak is in

de praktijk volledig gerechtvaardigd, maar beperkt de meting van interesses dus

tot de bovenste of onderste helft van het complexiteitsspectrum. Dergelijke

instrumenten vervatten dus (bewust) relatief weinig variantie in niveau van com-

plexiteit waardoor een aparte Prestige-interessedimensie empirisch niet kan wor-

den geïdentificeerd.

Nadat Tracey en Rounds () de structuur van het Sferische model van beroeps-

interesses in de VS aantoonden, werd dit model in minstens zeven andere landen

gerepliceerd. Deze replicatie heeft plaatsgevonden in zowel westerse landen (bijv.

Ierland, Duitsland, Servië, en Kroatië: Darcy, ; Etzel, Nagy, & Tracey, ;

Hedrih, ; Šverko, ), als Aziatische landen (China en Japan: Long, Adams,

& Tracey, ; Long, Watanabe, & Tracey, ), maar ook in een Caribisch land

(Jamaica: Wilkins, Ramkissoon, & Tracey, ). Deze onderzoeken onderstrepen

de cross-culturele toepasbaarheid van het Sferische model van beroepsinteresses

en bevestigen de waarde van de Prestige-interessedimensie als een bijkomende

universele dimensie van beroepsinteresses.

GenO_2020-1_bw.indd 10GenO_2020-1_bw.indd 10 04-03-20 09:2104-03-20 09:21

Gedrag & Organisatie 2020 (33) 1

De Nederlandstalige Personal Globe Inventory

Figuur 2 Het Sferische model van beroepsinteresses (Tracey & Rounds, 1996)

met de RIASEC-circumplex op de evenaar

NB. Linksboven worden alle drie de dimensies afgebeeld als een bol.

De andere drie afbeeldingen tonen de drie circumplexen die samen

het Sferische model vormen. R = Realistisch, I = Intellectueel, A =

Artistiek, S = Sociaal, E/O = Ondernemend, en C = Conventioneel.

1.3 Prestige-interesse

De Prestige-interessedimensie leek volgens Tracey en Rounds () vooral samen

te hangen met de complexiteit van de beroepen. Zij stelden dat Prestige-interesse

in het Sferische model op drie manieren geïnterpreteerd kan worden: (a) als de

aspiratie van een persoon; (b) als een zelfbeoordeling van iemands eigen compe-

tentie ofwel op welk niveau iemand denkt te kunnen werken; of ten slotte (c) als

de mate waarin iemand aangeeft eenvoudige dan wel complexe werkzaamheden

uit te willen voeren. Een analyse door Sodano en Tracey () schiep vervolgens

meer duidelijkheid over wat Prestige-interesse wel en niet inhoudt. Sodano en

Tracey toonden aan dat activiteiten die gerelateerd zijn aan Prestige-interesse

geassocieerd worden met ‘competitie’ en met ‘vaardigheden en inspanning’. De

interpretatie van Prestige-interesse lijkt dus verder te gaan dan alleen niveau en

complexiteit en kan bij de PGI niet worden beschreven als het aanzien van een

GenO_2020-1_bw.indd 11GenO_2020-1_bw.indd 11 04-03-20 09:2104-03-20 09:21

Djurre Holtrop, Bart Wille, Reinout E. de Vries & Marise Ph. Born

Gedrag & Organisatie 2020 (33) 1

beroep. Prestige-interesse in het Sferische model plaatst bijvoorbeeld een beroep

als aandelenhandelaar hoog in de prestigeschaal vanwege de hoge complexiteit en

competitie, terwijl de publieke prestige-perceptie (het aanzien) van deze baan juist

laag is (Pollack, ). Hiernaast toonden Sodano en Tracey () ook aan dat

Prestige-interesse niet geassocieerd werd met stereotypisch mannelijke of vrou-

welijke beroepsactiviteiten. De associatie met geslachtstypering blijft dus voor-

behouden aan de Mensen-versus-Dingen-dimensie. Beroepsactiviteiten en beroe-

pen die hoog scoren op Prestige-interesse, worden vooral dus geassocieerd met

werkzaamheden die een hoog opleidingsniveau vereisen en die uitgeoefend wor-

den in een competitieve omgeving waar veel inspanningen en vaardigheden nodig

en gewenst zijn.

Sinds de introductie van het Sferische model van beroepsinteresses zijn de relaties

met een aantal belangrijke individuele verschillen onderzocht. Sodano () vond

dat Prestige-interesse extra variantie verklaarde in levenswaarden (bijv. Schwartz,

) en werkwaarden (bijv. McCloy et al., ), boven op de variantie die verklaard

werd door de Prediger interessedimensies. Prestige-interesse bleek positief gerela-

teerd te zijn aan de levenswaarde Macht (Power), de werkwaarde Prestatie

(Achievement) en enigszins aan de werkwaarde Erkenning (Recognition). Hiernaast

vonden Holtrop, Born en De Vries () een zwakke relatie tussen Prestige-interesse

en de persoonlijkheidstrekken Extraversie en Openheid voor ervaringen. Tegen de

verwachtingen in werd er geen relatie gevonden tussen Prestige-interesse en

Integriteit. Mensen met hogere Prestige-interesse zoeken dus iets meer erkenning

en zijn competitiever, sociaal energieker en nieuwsgieriger, maar niet minder integer.

Verder is er beperkt bewijs gevonden voor de voorspellende waarde van Prestige-

interesse voor beroepskeuze-uitkomsten. Tracey (b) gebruikte Prestige-

interesse in de voorspelling van beroepskeuzezekerheid en toonde aan dat de

match (ook wel: congruentie) tussen Prestige-interesse van deelnemers en het

prestige van de studierichting verklaarde wat de huidige beroepsrichting van de

deelnemers was en hoe zeker de deelnemers waren van hun carrièrerichting. Er is

verder nog relatief weinig onderzoek verricht naar de voorspellende waarde van

Prestige-interesse voor belangrijke studie- en beroepskeuze-uitkomsten. Een uit-

zondering hierop is het onderzoek van Guntern, Korpershoek en Van der Werf

() die vonden dat Prestige-interesse invloed heeft op de voorkeur voor de

toekomstige werkomgeving van medisch specialisten.

1.4 Geen zes maar acht interessegebieden

Binnen de circumplex van beroepsinteresses heeft elk beroep een eigen positie.

Over het algemeen lijken beroepen redelijk gelijk verspreid over de gehele circum-

plex (bijv. Tracey & Rounds, , ). Dit betekent dat items van een interes-

sevragenlijst vaak gelijkmatig verspreid zijn binnen de hele cirkel. Interessegebieden

verdelen de circumplex in gelijke delen, vergelijkbaar met taartpunten. De grenzen

van deze gebieden bepalen of beroepen en beroepsactiviteiten binnen de ene of

andere interesse vallen. Vanwege de gelijkmatige spreiding van beroepen is het

aantal delen waarin de circumplex wordt opgedeeld voornamelijk afhankelijk van

praktische overwegingen. In het Sferische model van beroepsinteresses is om twee

redenen gekozen voor een verdeling in acht interessegebieden (Tracey & Rounds,

GenO_2020-1_bw.indd 12GenO_2020-1_bw.indd 12 04-03-20 09:2104-03-20 09:21

Gedrag & Organisatie 2020 (33) 1

De Nederlandstalige Personal Globe Inventory

). Figuur laat deze acht beroepsgebieden zien op de drie circumplexen van

het Sferische model.

De eerste reden om acht interessegebieden te gebruiken is dat deze indeling iets

meer differentiatie toelaat dan de traditionele zes gebieden. Door acht scores te

gebruiken zijn er meer combinaties van interesses mogelijk en kan een kandidaat

specifieker advies krijgen. Deze iets uitgebreidere verdeling verfijnt vooral de

interpretatie van het Sociale en Realistische interessegebied. Sociale interesses

worden in dit model verdeeld over de gebieden ‘helpen’ en ‘sociaal faciliteren’.

Helpen richt zich voornamelijk op het opleiden en verzorgen van anderen (zoals

kinderen met leerproblemen helpen), terwijl sociaal faciliteren zich meer richt op

zakelijke sociale interactie (zoals werken als verkoopmedewerker). Realistische

interesses worden verdeeld over de gebieden ‘mechanisch’ en ‘gegevens verwer-

ken’. Mechanische interesse richt zich voornamelijk op het werken met fysieke

Figuur 3 Het Sferische model van beroepsinteresses (Tracey & Rounds, 1996)

met acht interessegebieden op elke circumplex

NB. Linksboven worden alle drie de dimensies afgebeeld als een bol.

De andere drie afbeeldingen tonen de drie circumplexen die samen

het Sferische model vormen en de interessegebieden die op deze

circumplex voorkomen.

GenO_2020-1_bw.indd 13GenO_2020-1_bw.indd 13 04-03-20 09:2104-03-20 09:21

Djurre Holtrop, Bart Wille, Reinout E. de Vries & Marise Ph. Born

Gedrag & Organisatie 2020 (33) 1

apparaten, terwijl data verwerken zich meer richt op het werken met IT-applicaties

en elektronica.

De tweede reden om acht interessegebieden te gebruiken is dat deze conceptua-

lisatie ervoor zorgt dat de Prediger interessedimensies duidelijker aansluiten op

de interessegebieden die op de evenaar van het Sferische model liggen. Hierdoor

passen de verschillende onderdelen op een meer begrijpelijke manier samen in

het interessemodel. In tegenstelling tot de RIASEC-interessegebieden dragen de

acht interessegebieden van het Sferische model allemaal gelijkwaardig bij aan de

Prediger dimensies (bij het RIASEC-model hebben de interessegebieden verschil-

lende gewichten).

1.5 De Nederlandstalige Personal Globe Inventory

Het meten van interesses in landen (en culturen) die verschillen van het land

waarin een origineel instrument is ontwikkeld, is niet zonder risico (Rounds &

Tracey, ; Warlick et al., ). Vaak is het bijvoorbeeld niet logisch om de

beroepen van een interessevragenlijst letterlijk te vertalen, omdat sommige beroe-

pen in bepaalde culturen niet voorkomen of een andere invulling hebben. Een

voorbeeld hiervan is het beroep van apothekersassistent, dat in Nederland/

Vlaanderen een relatief sterke component van cliëntvoorlichting omvat (met bij-

horende communicatievaardigheden) terwijl dit in andere culturen veeleer een

conventionele invulling krijgt (‘kassière’). Dit alles betekent dat het cruciaal is dat

interessevragenlijsten ook lokaal worden gevalideerd.

De Personal Globe Inventory (PGI; Tracey, ) is specifiek ontworpen om de inte-

ressegebieden en -dimensies van het Sferische model te meten. Deze vragenlijst

bestaat uit () een lijst met beroepsactiviteiten en () een lijst met beroe-

pen. Deelnemers geven aan in hoeverre ze de activiteiten en beroepen leuk vinden

en hoe competent ze in de activiteiten denken te zijn. De beoordeling van ‘leuk

vinden’ levert een inschatting op van de interesse van deelnemers. De beoordeling

van ‘competentie’ levert een inschatting op van de self-efficacy van de deelnemers,

of in hoeverre ze denken goed te zijn in de desbetreffende activiteit.

De scores van interesse en competentie hangen doorgaans sterk samen en verto-

nen een vergelijkbare factorstructuur (bijv. Tracey, ). Echter, de Social

Cognitive Career Theory (Lent, Brown, & Hackett, ) beschrijft dat beroeps-

keuze een samenspel is tussen de interesse voor een beroep en het beroep ‘denken

te kunnen’ uitvoeren. Bovendien is er onderzoek (Tracey, b) dat heeft aange-

toond dat interesses alleen voorspellend zijn voor de ervaren zekerheid van de

carrièrekeuze als deelnemers ook hun competentie voldoende hoog inschatten;

in het andere geval bestaat er nauwelijks een relatie tussen interesse en de ervaren

zekerheid van de carrièrekeuze.

De PGI is inmiddels naar minstens vijf andere talen vertaald (Iers Engels, Duits,

Servisch, Chinees, Japans; Darcy, ; Etzel et al., ; Hedrih, ; Long et

al., ; Long et al., ) en vertoont goede psychometrische eigenschappen in

elk van deze talen. Aanvullend werd ook een verkorte vorm van deze vragenlijst

ontwikkeld, de PGI-short (Tracey, a), die beroepsactiviteiten uit de vol-

ledige PGI omvat. De verkorte PGI is inmiddels ook gevalideerd in twee landen

buiten de VS (Turkije en China; Vardarlı, Özyürek, Wilkins-Yel, & Tracey, ;

GenO_2020-1_bw.indd 14GenO_2020-1_bw.indd 14 04-03-20 09:2104-03-20 09:21

Gedrag & Organisatie 2020 (33) 1

De Nederlandstalige Personal Globe Inventory

Zhang, Kube, Wang, & Tracey, ) en vertoont in deze talen vergelijkbare, goede

psychometrische eigenschappen.

In dit artikel rapporteren we de vertaling en validatie van de Nederlandstalige

PGI-lang en PGI-kort. De ambitie is dat dit instrument het toekomstig onderzoek

naar beroepsinteresses in Nederland en Vlaanderen zal ondersteunen. We zullen

dit artikel afsluiten met enkele suggesties voor dergelijke onderzoeken. Eveneens

verwijzen we naar een openbare bewaarplaats met de items, de geanonimiseerde

gegevens voor de Nederlandse en Vlaamse PGI, en de Qualtrics-code voor de vra-

genlijst.

2 Methode

2.1 Deelnemers

Voor deze studie zijn  steekproeven gecombineerd (zie Tabel ). Enkele van deze

steekproeven zijn ook gebruikt in andere studies; per steekproef is dit aangegeven

in de tabel. De data zijn verzameld tussen  en  met behulp van digitale

vragenlijsten. Bij de meeste steekproeven zijn aanvullende gegevens verzameld

die niet in deze studie worden gerapporteerd. Deelname was altijd vrijwillig en bij

bijna alle steekproeven zijn kleine prijzen verloot onder de deelnemers. De gege-

vens voor de PGI-lang zijn in Nederland verzameld; de gegevens voor de PGI-kort

komen uit Nederland en Vlaanderen.

Voor de PGI-lang bestond de eerste steekproef uit  studenten die de PGI vlak

voor of na het kiezen van een vervolgopleiding hebben ingevuld. Deze studenten

kwamen voornamelijk uit het hoger onderwijs. De tweede steekproef bestond uit

 middelbare scholieren uit Noord-Holland, Friesland en Gelderland. Deze scho-

lieren waren afkomstig uit het vmbo, havo en vwo. De derde steekproef bestond

uit professionals uit Amsterdam, Groningen, Leeuwarden en Utrecht, die voor

een technisch financieel detacheerbureau werkten. De vierde steekproef was een

heterogene groep (N= ) die verzameld was via het persoonlijke netwerk van

een aantal bachelorstudenten. Deze deelnemers waren vooral geworven via soci-

ale media en persoonlijke verzoeken. De vijfde steekproef bestond uit  oudere

volwassenen uit de omgeving van Amsterdam en uit Friesland. Deze deelnemers

zijn voornamelijk geworven via persoonlijke contacten van een masterstudent.

De totale proefgroep voor de PGI-lang omvatte  personen (♀= ) met een

gemiddelde leeftijd van .jaar (SD= .).

Voor de PGI-kort bestond de eerste steekproef uit  middelbare bovenbouw-

scholieren uit Zuid- en Noord-Holland. Deze scholieren ontvingen allen een

samenvatting van hun interessescores die hen kon ondersteunen bij het kiezen

voor een vervolgstudie. De tweede steekproef bestond uit studenten die door

een groep bachelorstudenten waren geworven. Deze groep had een onverwacht

hoog aantal ‘onachtzame’ deelnemers (n= ); vrij veel deelnemers in deze groep

hadden de vragenlijst niet voldoende aandachtig ingevuld. De derde steekproef

bestond uit eerstejaars psychologiestudenten uit Amsterdam die deelnamen

aan dit onderzoek in het kader van hun studie en hier ook credits voor ontvingen.

De vierde steekproef bestond uit ouders van de middelbare scholieren (steek-

GenO_2020-1_bw.indd 15GenO_2020-1_bw.indd 15 04-03-20 09:2104-03-20 09:21

Djurre Holtrop, Bart Wille, Reinout E. de Vries & Marise Ph. Born

Gedrag & Organisatie 2020 (33) 1

proef) en van de eerstejaars psychologiestudenten (steekproef). De ouders zijn

per e-mail benaderd nadat hun kind had deelgenomen aan het onderzoek. De

vijfde steekproef bestond uit Vlaamse werkenden in allerlei beroepen. De

meeste deelnemers in deze steekproef waren hoger opgeleid. De zesde steekproef

bestond uit Gentse studenten in het laatste jaar van hun masteropleiding

aan de universiteit. Deze studenten waren afkomstig uit een brede waaier van

studierichtingen. De zevende steekproef bestond uit jongvolwassenen uit

Vlaanderen met verschillende opleidingsniveaus en studierichtingen. Voor de PGI-

kort omvatte de totale dataset personen (♀ = ) met een gemiddelde

leeftijd van .jaar (SD= .).

Tabel 1 Steekproeven waarmee de gegevens zijn verzameld voor PGI-lang en

PGI-kort.

Locatie Omschrijving n%

onacht-

zaam

vrouw

leeftijd

PGI-lang

1 Nederland Studiekiezers11416 6.6% 71.1% 20.62 7.19

2 Nederland Scholieren1100 10.0% 84.0% 16.14 1.20

3 Nederland Professionals159 3.4% 25.4% 39.08 8.12

4 Nederland Gemengd1182 3.3% 58.2% 32.90 14.57

5 Nederland Ouder195 10.5% 56.8% 57.35 7.66

Totaal 1852 6.5% 68.3% 24.06 12.23

PGI-kort

6 Nederland Middelbare

scholieren2

372 8.6% 59.7% 16.47 1.03

7 Nederland Gemengd 68 30.9% 67.7% 34.08 16.26

8 Nederland Eerstejaars

psychologie2

131 7.6% 86.3% 19.76 1.47

9 Nederland Ouders van

scholieren2

279 12.2% 63.1% 49.13 5.09

10 Vlaanderen Professionals3174 9.2% 58.1% 34.47 11.12

11 Vlaanderen Laatste jaar

collegestudenten

1384 5.2% 64.9% 22.83 1.44

12 Vlaanderen Gemengd

jongvolwassenen

335 5.4% - - -

Totaal 2743 7.4% 56.7% 25.43 10.11

NB . De genummerde steekproeven zijn (gedeeltelijk) gebruikt in eerdere publicaties. 1 Holtrop

et al. (2015) heeft gedeeltelijke overlap met steekproeven 1 en 2, en volledige overlap met

steekproeven 3, 4 en 5 (gezamenlijke overlap met de steekproeven van de PGI-lang: n = 656,

35%). 2 Holtrop et al. (2018) heeft gedeeltelijke overlap met steekproeven 6, 8 en 9 (gezamen-

lijke overlap met de Nederlandse steekproeven van de PGI-kort: n = 542, 64%). 3 Wille et al.

(2015) heeft een gedeeltelijke overlap met steekproef 10.

GenO_2020-1_bw.indd 16GenO_2020-1_bw.indd 16 04-03-20 09:2104-03-20 09:21

Gedrag & Organisatie 2020 (33) 1

De Nederlandstalige Personal Globe Inventory

2.2 Materialen

De PGI-lang (Tracey, ) omvat  activiteiten en  beroepen. De activiteiten

worden beoordeeld op ‘interesse’ (= helemaal niet leuk tot = erg leuk) en ‘com-

petentie’ ofwel self-efficacy (= kan ik niet tot = kan ik heel goed). Voorbeelden

van de activiteiten zijn ‘Een kantoor managen’ (regelen) en ‘Stofzuigen’ (basis-

dienstverlening). De beroepen worden alleen beoordeeld op interesse (= helemaal

niet leuk tot = erg leuk). Voorbeelden van de beroepen zijn ‘Automonteur’ (mecha-

nisch) en ‘Bioloog’ (onderzoekende wetenschappen). Elke interesse- en competen-

tie schaal bestaat uit zes items van hetzelfde type (activiteiten interesse, activitei-

ten competenties, of beroepen interesse). Aan de hand van de items kunnen

interesse- en competentiescores berekend worden voor de schalen: acht basis-

interesseschalen (Sociaal faciliteren, Regelen, Financiële administratie, Gegevens

verwerken, Mechanisch, Natuur/Milieu, Artistiek, en Helpen), vijf hoge Prestige-

interesseschalen (Financiële analyses, Verzorgende wetenschappen, Onder-

zoekende wetenschappen, Zakelijke systemen, en Invloedrijk werk) en vijf lage

Prestige-interesseschalen (Basisdienstverlening, Persoonlijke dienstverlening,

Kwaliteit en controle, Bouw/Reparatie, en Uitvoerend werk). Tracey () vond

betrouwbaarheden variërend van α= . tot . voor deze interesseschalen. De

scores op de basisinteresseschalen kunnen vervolgens gebruikt worden om de

uitersten van de drie interessedimensies (Mensen-Dingen, Ideeën-Gegevens, en

Prestige) en de RIASEC-schalen te berekenen. Voor de complete scoringssleutel

wordt verwezen naar Tracey (, p. ).

De drie verschillende item-typen (activiteiten leuk vinden, activiteiten competen-

tie, en beroepen leuk vinden) kunnen onafhankelijk van elkaar gebruikt worden.

Een onderzoeker die alleen geïnteresseerd is in interesses, zou bijvoorbeeld alleen

de activiteiten en beroepen op interesses kunnen laten beoordelen en de compe-

tentie-items weg kunnen laten. De meeste onderzoeken (bijv. Darcy, ; Long

et al., ; Tracey, ) gebruiken echter een gemiddelde van de drie typen items

en vonden voor deze samengestelde scores vaak betrouwbaarheden hoger dan .

en vrijwel nooit onder ..

De PGI-kort (Tracey, a) omvat  activiteiten uit de volledige PGI, die worden

beoordeeld op ‘interesse’ (= helemaal niet leuk tot = erg leuk) en ‘competentie’

(= kan ik niet tot = kan ik heel goed). De PGI-kort meet  interesseschalen met

elk vier items: de acht basisinteresseschalen (Sociaal faciliteren, Regelen, Finan-

ciële administratie, Gegevens verwerken, Mechanisch, Natuur/Milieu, Artistiek,

en Helpen), Invloedrijk werk (hoog prestige), en Uitvoerend werk (laag prestige).

Ook voor de PGI-kort kunnen met de interesseschalen de polen worden berekend

van de drie interessedimensies (Mensen-Dingen, Ideeën-Gegevens, en Prestige)

en de RIASEC-schalen (Tracey, a, p. ). Tracey (a) heeft de vier beste

items uit de volledige zes-itemschaal van de PGI-lang geselecteerd aan de hand

van itemresponstechnieken en vond betrouwbaarheden van α= . tot . voor deze

ingekorte interesseschalen.

De Engelse PGI-items zijn in een aantal stappen vertaald naar het Nederlands.

Eerst hebben drie van de auteurs, drie masterstudenten en een professionele ver-

taler alle items zelfstandig naar het Nederlands vertaald. Hierna hebben de ver-

talers, met uitzondering van de professionele vertaler, met elkaar overlegd wat de

GenO_2020-1_bw.indd 17GenO_2020-1_bw.indd 17 04-03-20 09:2104-03-20 09:21

Djurre Holtrop, Bart Wille, Reinout E. de Vries & Marise Ph. Born

Gedrag & Organisatie 2020 (33) 1

beste vertaling was voor elk item. Verschillen van mening zijn in overleg opgelost

en de uiteindelijke items waren gebaseerd op volledige overeenstemming. Ten

slotte heeft een tweede professionele vertaler de lijst met items nog één keer

gecontroleerd.

2.3 Procedure voor onachtzame deelnemers

Voor dit onderzoek zijn de gegevens van de verschillende steekproeven samenge-

voegd in een dataset voor de PGI-lang en een voor de PGI-kort. Voordat de psy-

chometrische gegevens van de PGI onderzocht werden, zijn de deelnemers met

onachtzame antwoordpatronen verwijderd. Onachtzame antwoordpatronen kun-

nen op verschillende manieren voorkomen. Dit onderzoek gebruikte twee gang-

bare criteria om onachtzame antwoordpatronen te identificeren (bijv. Ward, Meade,

Allred, Pappalardo, & Stoughton, ). Allereerst is onderzocht of deelnemers

veelvuldig dezelfde antwoordoptie kozen. Voor de PGI-lang zijn hiervoor vragen

over beroepen gebruikt en voor de PGI-kort zijn vragen over activiteiten gebruikt.

Deelnemers die twee SDs meer dan de gemiddelde deelnemer (PGI-lang: M= .,

min.= , max.= , SD= ., afkappunt >; PGI-kort: M= ., min.= ,

max.=, SD= ., afkappunt >) hetzelfde antwoord gaven op opeenvolgende

vragen, zijn niet gebruikt voor verdere analyses (PGI-lang: n= ; PGI-kort: n= ).

Ten tweede is nagegaan of deelnemers inconsistent antwoordden op psychologische

synoniemen, dat wil zeggen statistisch sterk gelijkende vragen. Hiervoor zijn voor

de PGI-lang en PGI-kort de items die meer dan . met elkaar correleren geselecteerd

en is de gemiddelde correlatie per deelnemer op deze vragen berekend. Deze index

is vervolgens omgescoord (-r), zodat een hoge score aangeeft dat een deelnemer

erg inconsistent antwoordde op sterk vergelijkbare vragen. Deelnemers met een

gemiddelde correlatie (PGI-lang: M= ., SD=., afkappunt >.; PGI-kort: M= .,

SD= ., afkappunt >.) op de psychologische synoniemen van meer dan twee SDs

boven het groepsgemiddelde werden verwijderd (PGI-lang: n= ; PGI-kort: n= ).

De uiteindelijke steekproef bestond voor de PGI-lang uit personen en voor de

PGI-kort uit personen.

2.4 Analyses

De vertaalde items, data van de PGI-lang en PGI-kort, scripts voor de analyses,

en een Qualtrics import file kunnen worden ingezien op het Open Science

Framework (OSF; https://osf.io/qe/). De psychometrische kenmerken van de

PGI zijn in een aantal stappen onderzocht.

Allereerst is de structuur van het instrument onderzocht aan de hand van

Exploratory Structural Equation Modeling (ESEM; bijv. Asparouhov & Muthén,

; Gucciardi & Zyphur, ). ESEM situeert zich tussen louter exploratieve

factoranalyse en meer confirmatorische analysetechnieken en laat toe om de fit

te bepalen van factoroplossingen waarbij items cross-ladingen hebben op meer-

dere factoren. Deze analysetechniek is reeds eerder gebruikt voor de validatie van

schalen van constructen zoals interesses (bijv. Wille et al., ) en persoonlijkheid

(bijv. Booth & Hughes, ), waarbij een simpele structuur (zonder substantiële

cross-ladingen) niet realistisch is. ESEM kan exploratief gebruikt worden om de

optimale factorstructuur in een set vragen te bepalen, of confirmatorisch om een

GenO_2020-1_bw.indd 18GenO_2020-1_bw.indd 18 04-03-20 09:2104-03-20 09:21

Gedrag & Organisatie 2020 (33) 1

De Nederlandstalige Personal Globe Inventory

hypothetische structuur te testen. Aangezien de PGI reeds een bepaalde structuur

diende te meten, is voor dit onderzoek voor een confirmatorische benadering

gekozen. Dit houdt in dat a priori werd aangegeven welke items op welke latente

variabelen dienden te laden.

Omdat de structuur van de PGI uit meerdere substructuren bestaat, zijn eerst de

structuren van de onderliggende losse circumplexen onderzocht en daarna van de

gehele bolstructuur. Deze analyses zijn apart uitgevoerd voor de verschillende

typen items (activiteiten interesse, activiteiten competentie, en beroepen inte-

resse). Bij de analyse van de volledige PGI-lang is voor een bi-factor model gekozen

(bijv. Howard, Gagné, Morin, & Forest, ; Morin, Arens, & Marsh, ), omdat

interesseschalen laden op een algemene factor die alleen geschat kan worden als

alle interesseschalen worden gemeten (Tracey, ). In een bi-factor ESEM-

analyse laden alle items eerst op de algemene factor van interesses en vervolgens

op de schaal waarbij het item hoort. Gescheiden ESEM-analyses voor de verschil-

lende steekproeven lieten vergelijkbare factorstructuren zien voor de (combinaties

van) steekproeven. De resultaten van deze analyses zijn te vinden op de OSF-

webpagina. In dit artikel worden alleen de resultaten voor de totale steekproef

gerapporteerd.

De Randomization test of Hypothesized Order Relations (Hubert & Arabie, )

werd vervolgens uitgevoerd om de circulaire structuur van de instrumenten na te

gaan. Hiervoor werd het R-script RANDALL (Tracey, ) gebruikt. Deze analyse

testte de circumplexstructuren in de data; dit houdt in dat formeel werd nagegaan

of een interesseschaal sterker samenhing met naastgelegen schalen in vergelijking

met verder gelegen schalen in het circulaire model. Deze analyses gaven een

Correspondence Index met een bereik van -. (geen van de correlaties verschillen

volgens verwachting) tot . (alle correlaties verschillen volgens verwachting).

De betrouwbaarheid van de PGI-interesseschalen werd onderzocht met behulp

van de alpha- betrouwbaarheidscoëfficiënt. De interessedimensies bestaan echter

uit een gewogen combinatie van andere schalen. In deze gevallen werd een

Stratified coefficient alpha (He, ) berekend; een maat van betrouwbaarheid die

is gebaseerd op (a) het gewicht waarmee interessesschalen bijdragen aan de score

van de interessedimensie, (b) de betrouwbaarheid van de losse schalen, en (c) de

covariantie tussen de interesseschalen die bijdragen. Nadat de kwaliteit van de

individuele schalen was vastgesteld, werden de schalen verder onderzocht op ver-

schillen in geslacht, leeftijd en opleidingsniveau.

3 Resultaten

3.1 PGI-lang

Tabel  bevat de resultaten van de ESEM-analyses voor de PGI-lang. Voor de root

mean square of error approximation (RMSEA) geeft een waarde onder . aan dat

het veronderstelde model redelijk met de data overeenkomt; een waarde onder

. geeft aan dat het model goed past (Chen, Curran, Bollen, Kirby, & Paxton,

). Voor de drie individuele circumplexen van het Sferische model lagen de

RMSEA-waarden allemaal onder .; voor de volledige PGI lagen die waarden

GenO_2020-1_bw.indd 19GenO_2020-1_bw.indd 19 04-03-20 09:2104-03-20 09:21

Djurre Holtrop, Bart Wille, Reinout E. de Vries & Marise Ph. Born

Gedrag & Organisatie 2020 (33) 1

Tabel 2 Confirmatory Exploratory Structural Equation Modelling (ESEM) resultaten voor alle vormen van de Nederlandstalige

PGI-lang (N = 1731) en PGI-kort (N = 2540)

Losse circumplexen Totaal

1. Mensen-Dingen en

Ideeën-Gegevens

2. Mensen-Dingen en

Prestige

3. Ideeën-Gegevens en

Prestige

Vragenlijst Itemsoort RMSEA CFI

χ2RMSEA CFI

χ2

PGI-lang Activiteiten -

Interesse

.051 .909 4310.46 .065 .888 3607.67 .060 .905 3111.42 .034 .932 11493.22

Activiteiten -

Competentie

.048 .919 3819.62 .057 .914 2846.35 .056 .924 2751.14 .032 .939 10615.37

Beroepen -

Interesse

.054 .928 4707.90 .056 .933 2758.45 .058 .918 2904.45 .035 .940 12168.27

PGI-kort Activiteiten -

Interesse

.053 .935 2185.02 - - - - - - .044 .944 2476.41

Activiteiten -

Competentie

.050 .943 1988.60 - - - - - - .043 .946 2441.61

NB. Circumplex 1 omvat de items voor Sociaal faciliteren, Regelen, Financiële administratie, Gegevens verwerken, Mechanisch, Natuur/Milieu, Artistiek, en

Helpen. Circumplex 2 omvat de items voor Verzorgende wetenschappen, Invloedrijk werk, Zakelijke systemen, Kwaliteit en controle, Uitvoerend werk, en

Persoonlijke dienstverlening. Circumplex 3 omvat de items voor Financiële analyses, Invloedrijk werk, Onderzoekende wetenschappen, Bouw/Reparatie,

Uitvoerend werk, en Basisdienstverlening. Het totaal omvat voor de PGI-lang alle 18 basisinteresseschalen en voor de PGI-kort de schalen van Circumplex 1,

Uitvoerend werk en Invloedrijk werk. Voor de ESEM met de 18 basisinteresseschalen is een bifactormodel gespecificeerd waarbij alle items naast de relevante

schaal ook laden op een algemene factor.

GenO_2020-1_bw.indd 20GenO_2020-1_bw.indd 20 04-03-20 09:2104-03-20 09:21

Gedrag & Organisatie 2020 (33) 1

De Nederlandstalige Personal Globe Inventory

Tabel 3 Randomised tests of hypothesised order relations als analyse van de circumplexstructuur van de PGI-lang (N = 1731) en

PGI-kort (N = 2540)

Circumplex 1

Mensen-Dingen en Ideeën-Gegevens

Circumplex 2

Mensen-Dingen en Prestige

Circumplex 3

Ideeën-Gegevens en Prestige

Vragen-

lijst

Itemsoort Tot. B ev. Gel. CI p Tot. Bev. Gel. CI p Tot. Bev. Gel. CI p

PGI-lang Activiteiten -

Interesse

288 275 1 .91 < .01 288 236 2 .65 < .01 288 233 4 .63 < .01

Activiteiten -

Competentie

288 267 0 .85 < .01 288 236 4 .65 < .01 288 210 6 .48 < .01

Beroepen -

Interesse

288 276 2 .92 < .01 288 247 2 .72 < .01 288 237 2 .65 < .01

PGI-kort Activiteiten -

Interesse

288 277 1 .93 < .01 - - - - - - - - - -

Activiteiten -

Competentie

288 251 5 .76 < .01 - - - - - - - - - -

NB . Tot. = Totaal aantal volgorde-hypotheses dat is getest; Bev. = Aantal relaties bevestigd met verschillende correlatiecoëfficiënten in de verwachte richting;

Gel. = Aantal relaties met gelijke sterkte; CI = Correspondence Index. Circumplex 1 omvat de items voor Sociaal faciliteren, Regelen, Financiële administratie,

Gegevens verwerken, Mechanisch, Natuur/Milieu, Artistiek, en Helpen. Circumplex 2 omvat de items voor Verzorgende wetenschappen, Invloedrijk werk,

Zakelijke systemen, Dingen, Kwaliteit en controle, Uitvoerend werk, Persoonlijke dienstverlening, en Mensen. Circumplex 3 omvat de items voor Financiële

analyses, Invloedrijk werk, Onderzoekende wetenschappen, Ideeën, Bouw/Reparatie, Uitvoerend werk, Basisdienstverlening, en Gegevens.

GenO_2020-1_bw.indd 21GenO_2020-1_bw.indd 21 04-03-20 09:2104-03-20 09:21

Djurre Holtrop, Bart Wille, Reinout E. de Vries & Marise Ph. Born

Gedrag & Organisatie 2020 (33) 1

Tabel 4 Beschrijvende gegevens voor mannen en vrouwen op de Nederlandse

PGI-lang (N = 1731)

Mannen

(n = 525)

Vrouwen

(n = 1206)

Vrouwen

(n = 1206)

Welch’s t-test mannen-vrouwen

Activiteiten Beroepen Activiteiten

Activiteiten Beroepen Activiteiten Beroepen

Interesse Competentie Interesse Interesse

Competentie Interesse Interesse Competentie Interesse

Basis interesses M (SD)

αM (SD)

M (SD)ααM (SD)ααdf t d df t d df t d

Sociaal faciliteren 3.48 (1.06) .75 4.33 (0.98) .71 3.10 (1.12) .77 4.17 (1.08) .73

4.82 (0.96) .74 3.36 (1.19) .76 1017 -12.28 -0.77 979 -9.74 -0.62 1054 -4.48 -0.28

Regelen 3.52 (1.08) .74 4.34 (1.04) .74 3.42 (1.32) .88 3.40 (1.14) .77

4.10 (1.09) .76 3.29 (1.35) .87 1053 2.13 0.13 1040 4.43 0.27 1016 1.83 0.11

Financiële admini-

stratie

3.30 (1.36) .89 3.99 (1.34) .88 3.25 (1.42) .90 2.72 (1.30) .90

3.26 (1.29) .88 2.50 (1.30) .90 957 8.29 0.54 967 10.62 0.68 922 10.29 0.68

Gegevens verwer-

ken

3.55 (1.25) .77 3.50 (1.26) .78 3.43 (1.54) .92 2.26 (0.99) .76

2.34 (0.96) .77 1.86 (1.05) .91 821 20.93 1.46 803 18.96 1.34 744 21.25 1.56

Mechanisch 3.58 (1.32) .82 3.25 (1.28) .82 3.45 (1.45) .88 2.17 (1.08) .83

2.13 (0.98) .81 2.08 (1.14) .86 846 21.47 1.48 804 17.96 1.27 815 19.13 1.34

Natuur/Milieu 3.58 (1.26) .77 3.40 (1.21) .79 3.49 (1.49) .90 3.30 (1.31) .78

3.15 (1.18) .77 2.86 (1.36) .86 1030 4.30 0.27 969 3.93 0.25 920 8.25 0.54

Artistiek 3.26 (1.55) .88 2.61 (1.24) .85 3.24 (1.65) .91 3.83 (1.54) .87

3.11 (1.35) .86 3.52 (1.64) .90 994 -7.08 -0.45 1075 -7.45 -0.45 990 -3.26 -0.21

Helpen 3.93 (1.18) .77 3.86 (1.05) .73 3.16 (1.46) .91 4.87 (1.03) .67

4.59 (0.96) .68 4.23 (1.44) .88 886 -15.83 -1.06 928 -13.78 -0.90 985 -14.07 -0.90

Verzorgende

wetenschappen

3.24 (1.46) .90 3.36 (1.33) .87 3.07 (1.42) .88 4.14 (1.39) .85

4.00 (1.31) .86 3.67 (1.42) .84 952 -12.03 -0.78 982 -9.15 -0.58 996 -8.05 -0.51

Invloedrijk werk 3.48 (1.27) .79 3.52 (1.20) .79 3.77 (1.51) .87 3.47 (1.26) .77

3.42 (1.20) .79 3.19 (1.47) .86 987 0.17 0.01 993 1.50 0.10 974 7.46 0.48

Zakelijke systemen 3.36 (1.49) .92 3.51 (1.42) .91 3.35 (1.52) .91 2.53 (1.32) .89

2.69 (1.29) .90 2.13 (1.06) .85 900 11.04 0.74 915 11.30 0.75 757 16.67 1.21

Kwaliteit en con-

trole

2.98 (1.15) .83 3.64 (1.17) .82 2.89 (1.24) .85 2.05 (0.92) .80

2.62 (1.07) .81 1.87 (0.89) .80 828 16.49 1.15 918 17.18 1.13 769 17.20 1.24

Uitvoerend werk 3.12 (1.27) .85 3.60 (1.34) .85 2.11 (0.96) .85 2.08 (1.02) .82

2.54 (1.08) .78 1.81 (0.79) .77 832 16.63 1.15 831 15.99 1.11 843 6.43 0.44

Persoonlijke dienst-

verlening

2.29 (0.99) .76 2.59 (1.11) .80 2.93 (1.24) .83 3.29 (1.19) .71

3.50 (1.11) .70 3.42 (1.27) .79 1187 -18.25 -1.06 997 -15.75 -1.00 1015 -7.42 -0.47

Financiële analyses 3.41 (1.50) .92 3.78 (1.49) .93 3.20 (1.30) .86 2.66 (1.38) .90

2.96 (1.37) .90 2.59 (1.21) .83 925 9.83 0.65 928 10.88 0.71 935 9.17 0.60

Onderzoekende

wetenschappen

3.73 (1.43) .85 3.25 (1.43) .89 3.41 (1.30) .81 3.36 (1.46) .83

2.96 (1.40) .86 2.93 (1.22) .78 1016 4.91 0.31 984 3.87 0.25 941 7.18 0.47

Bouw/Reparatie 3.09 (1.39) .88 3.05 (1.40) .89 2.71 (1.21) .85 1.81 (0.99) .86

1.85 (0.95) .87 1.83 (0.86) .78 763 19.15 1.39 744 17.91 1.31 763 15.02 1.09

Basisdienstverlening 2.50 (1.02) .79 3.94 (1.19) .78 2.35 (1.00) .82 2.64 (0.97) .70

4.23 (1.10) .74 2.66 (1.08) .77 949 -2.82 -0.18 931 -4.64 -0.30 1064 -5.70 -0.35

Interessedimensies

Mensen (H) versus

Dingen (L)

0.22 (3.16) .87 1.16 (2.94) .86 -0.60 (3.90) .94 4.72 (2.79) .86

4.89 (2.52) .85 3.93 (3.17) .91 894 -28.16 -1.88 872 -25.27 -1.71 839 -23.46 -1.62

Ideeën (H) versus

Gegevens (L)

0.21 (3.16) .90 -2.42 (2.79) .86 0.08 (3.71) .94 1.17 (3.28) .89

-1.18 (2.75) .86 0.95 (3.50) .92 981 -5.55 -0.35 986 -8.58 -0.55 947 -4.55 -0.30

Prestige 1.38 (2.73) .89 0.16 (2.56) .88 2.42 (2.48) .89 2.42 (2.31) .85

1.03 (2.03) .81 1.93 (2.25) .86 866 -7.63 -0.52 823 -6.90 -0.48 914 3.87 0.26

NB. α is alpha-betrouwbaarheid voor de basisinteresseschalen en stratified alpha (zoals

beschreven door He, 2009) voor de interessedimensies. T-waarden > |1.83| zijn significant

op p < .05 en T-waarden > |2.82| zijn significant op p < .01. Basisinteresses reiken van 1 tot 7,

de interessedimensies zijn berekend volgens Tracey (2002).

GenO_2020-1_bw.indd 22GenO_2020-1_bw.indd 22 04-03-20 09:2104-03-20 09:21

Gedrag & Organisatie 2020 (33) 1

De Nederlandstalige Personal Globe Inventory

Tabel 4 Beschrijvende gegevens voor mannen en vrouwen op de Nederlandse

PGI-lang (N = 1731)

Mannen

(n = 525)

Vrouwen

(n = 1206)

Vrouwen

(n = 1206)

Welch’s t-test mannen-vrouwen

Activiteiten Beroepen Activiteiten

Activiteiten Beroepen Activiteiten Beroepen

Interesse Competentie Interesse Interesse

Competentie Interesse Interesse Competentie Interesse

Basis interesses M (SD)ααM (SD)ααM (SD)ααM (SD)αα

M (SD)

αM (SD)

αdf t d df t d df t d