Content uploaded by Marcin Leszczynski
Author content
All content in this area was uploaded by Marcin Leszczynski on Aug 07, 2020
Content may be subject to copyright.
Warszawa 2019
Trzydziestolecie
restytucji kapitalizmu
w Polsce
Ryszard Michalski
redakcja naukowa
Recenzent:
dr hab. Janusz Kostecki
ISBN 978-83-64614-52-1
Korekta i redakcja
Skład i łamanie
Projekt okładki
Druk
MCP
SPIS TREŚCI
Wstęp .............................................................................................................................................................................................. 7
Rozdział 1. Polska droga do gospodarki rynkowej ................................................................................... 9
1. Reformy gospodarcze na fali Polskiego Października (1956–1958) .................. 9
2. Próby ekonomizacji gospodarki centralnie kierowanej (1964–1970) ............. 11
3. Częściowa dekompozycja systemu ekonomicznego
w dekadzie Gierkowskiej ......................................................................................................... 13
4. Reforma trzech S (1980–1987) ........................................................................................... 14
5. Próba stworzenia hybrydowego systemu ekonomicznego (1988–1989) ... 16
6. Zwrot w kierunku gospodarki rynkowej (jesień 1989 r.) .................................... 18
Podsumowanie ............................................................................................................................. 19
Rozdział 2. Preliminaria restytucji kapitalizmu w Polsce
– elementy praktyki społeczno-gospodarczej .............................................................. 23
1. Przesłanki zewnętrzne transformacji ............................................................................. 24
2. Przesłanki wewnętrzne transformacji .......................................................................... 25
3. Restytucja kapitalizmu w sektorze przedsiębiorstw ............................................ 27
4. Próba uogólnień ..................................................................................................................... 34
Rozdział 3. Przemiany instytucjonalne w Polsce
– proces zakończony czy nieustające wyzwanie? ........................................................ 39
Wprowadzenie ............................................................................................................................. 39
1. Przemiany instytucjonalne – proces ewolucyjny a radykalna zmiana ...... 40
2. Ocena instytucji w międzynarodowych badaniach .......................................... 42
3. Worldwide Governance Indicators ............................................................................. 44
4. Economic Freedom of the World .................................................................................. 47
5. Index of Economic Freedom .......................................................................................... 49
6. Freedom of the World ........................................................................................................ 53
7. Freedom of the Press ........................................................................................................... 55
8. Corruption Perception Index ............................................................................................ 57
9. Doing Business ........................................................................................................................ 58
Podsumowanie .............................................................................................................................. 60
Rozdział 4. Polska transformacja gospodarcza
– wielki sukces czy wielki przekręt ......................................................................................... 65
Wprowadzenie ............................................................................................................................. 65
1. Próby reform przed 1989 rokiem .................................................................................... 66
2. Przełom polityczny ................................................................................................................. 67
3. Pierwsze cztery lata .............................................................................................................. 68
4. Lata 1993–2015 .......................................................................................................................... 75
5. Przekrój wyjątkowych patologii i zaniedbań .......................................................... 80
6. Ogólna ocena transformacji gospodarczej ............................................................ 84
Rozdział 5. Globalna reputacja Polski 30 lat po transformacji ustrojowej
– sukces czy zmarnowana szansa? ......................................................................................... 89
Wprowadzenie ............................................................................................................................. 89
1. Reputacja państwa – uwagi teoretyczne ................................................................. 90
2.Geopolityczne uwarunkowania reputacji Polski po 1989 r. ................................ 91
3. Globalna reputacja Polski .................................................................................................. 95
Podsumowanie i wnioski ........................................................................................................ 101
Rozdział 6. Działalność gospodarcza w dobie przemian
ustrojowo-systemowych w Polsce .......................................................................................... 111
Wprowadzenie .............................................................................................................................. 111
1. Kształtowanie się gospodarki wolnorynkowej ...................................................... 112
2. Wolność działalności gospodarczej ........................................................................... 117
Podsumowanie ............................................................................................................................ 117
Rozdział 7. Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich
a innowacyjność polskiej gospodarki .................................................................................. 121
Wprowadzenie ............................................................................................................................. 121
1. Innowacje i problem pomiaru innowacyjności gospodarki ......................... 122
2. Innowacyjność polskiej gospodarki w kontekście napływu
zagranicznych inwestycji bezpośrednich .................................................................... 124
3. Poziom wydatków w gospodarce na B+R w funkcji
miernika jej innowacyjności .................................................................................................. 131
Podsumowanie ........................................................................................................................... 137
Rozdział 8. Innowacyjność gospodarki a wydatki publiczne ......................................................... 141
Wprowadzenie ............................................................................................................................. 141
1. Słaba innowacyjność polskiej gospodarki .............................................................. 145
2. Otoczenie fiskalne przedsiębiorstwa ........................................................................ 150
3. Wydatki na naukę oraz badania i rozwój ................................................................. 152
Podsumowanie ........................................................................................................................... 154
Rozdział 9. Polska spółdzielczość w okresie transformacji ustrojowej ...................................... 157
Wprowadzenie ............................................................................................................................ 157
1. Destrukcja spółdzielczości ................................................................................................ 158
2. Próby odbudowy spółdzielczości .............................................................................. 160
Rozdział 10. Samorząd terytorialny w Polsce a restytucja kapitalizmu ........................................ 171
Wprowadzenie ............................................................................................................................. 171
1. Restytucja ................................................................................................................................... 173
89
Rozdział 5.
GLOBALNA REPUTACJA POLSKI
30 LAT PO TRANSFORMACJI
USTROJOWEJ SUKCES CZY
ZMARNOWANA SZANSA?
Marcin Leszczyński
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Wydział Ekonomii
Wprowadzenie
90
Trzydziestolecie restytucji kapitalizmu w Polsce
1. Reputacja państwa – uwagi teoretyczne
spready
swapy
91
Globalna reputacja Polski 30 lat po transformacji ustrojowej…
-
Country
Brand Index
Nation Brand Index
Global Competitiveness IndexDemocra-
cy Index World Press Freedom Index
EU Coalition Explorer
Eurobarometr
2. Geopolityczne uwarunkowania reputacji Polski
po 1989 r.
92
Trzydziestolecie restytucji kapitalizmu w Polsce
Eurobarometru
Pulse of Europe
93
Globalna reputacja Polski 30 lat po transformacji ustrojowej…
Wykres 1. Zaufanie obywateli państw UE do innych narodów
69 64 59
50
37 36 34 30
24 21
18 18
32
38
44 47 47 50
62 64
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Ufam Nie ufam
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Komisja Europejska (1997).
Eurobarometer
94
Trzydziestolecie restytucji kapitalizmu w Polsce
Eurobarometrze
Wykres 2. Poparcie obywateli krajów członkowskich dla przystąpienia
poszczególnych państw postkomunistycznych do Wspólnoty
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
199219941996199719981998a19991999a20002000a200120022002a2003
Węgry Polska Czechy Estonia Litwa Łotwa Słowacja Słowenia
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Komisja Europejska (1992–2003a).
Eurobarometrze
95
Globalna reputacja Polski 30 lat po transformacji ustrojowej…
3. Globalna reputacja Polski
Eurobarometru
96
Trzydziestolecie restytucji kapitalizmu w Polsce
Country
97
Globalna reputacja Polski 30 lat po transformacji ustrojowej…
Coun-
The New Persua-
ders
Wykres 3. Zmiany reputacji Polski na tle państw UE-15 oraz państw
postkomunistycznych
30
40
50
60
70
80
20092010201120122013201420152016
Polska Państwa UE-15 Państwa postkomunistyczne
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Reputation Institute (2009–2018).
98
Trzydziestolecie restytucji kapitalizmu w Polsce
Tabela 1. Zmiany reputacji Polski na tle regionu (w %, r/r)
Państwo/
Grupa 2013/2014 2014/2015 2015/2016 2016/2017 2017/2018
Polska -5,6 13,1 -0,1 11,1 -5,5
UE -5,2 12,2 0,7 8,1 -0,2
Państwa
postkomu-
nistyczne
-15,2 16,2 4,1 11,1 -4,2
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Reputation Institute (2013–2018).
99
Globalna reputacja Polski 30 lat po transformacji ustrojowej…
100
Trzydziestolecie restytucji kapitalizmu w Polsce
.
101
Globalna reputacja Polski 30 lat po transformacji ustrojowej…
Podsumowanie i wnioski
102
Trzydziestolecie restytucji kapitalizmu w Polsce
-
Polska waluta
Nation Brands
103
Globalna reputacja Polski 30 lat po transformacji ustrojowej…
104
Trzydziestolecie restytucji kapitalizmu w Polsce
klinczu reputacyjnym
105
Globalna reputacja Polski 30 lat po transformacji ustrojowej…
Bibliografia
Country risk premium
.
106
Trzydziestolecie restytucji kapitalizmu w Polsce
EuropejskiejObraz Polski i Polaków w Europie
Community
Community
107
Globalna reputacja Polski 30 lat po transformacji ustrojowej…
of the European Union
Union
108
Trzydziestolecie restytucji kapitalizmu w Polsce
Pulse of Europe
How Poland became only EU nation to avoid recession
Paris.
occurred
i wyzwania
Badanie opinii
Obraz Polski i Polaków w europejskim dyskursie
Globalna reputacja Polski 30 lat po transformacji ustrojowej…
i antypatieObraz Polski i Polaków w Europie