Logistyka w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym

Full text

703
LOGISTYKA W PRZEMYŚLE KOSMETYCZNYM
I FARMACEUTYCZNYM
Katarzyna DĄBROWSKA
Streszczenie: System logistyczny w przemyśle chemicznym powinien być odpowiednio
dobrany ze względu na produkowany rodzaj produktów. Przedstawiono oraz opisano
logistykę w dwóch wybranych branżach przemysłu chemicznego, mianowicie w przemyśle
kosmetycznym oraz w przemyśle farmaceutycznym.
Przedstawiono i omówiono czynności związane z procesem logistycznym w wybranych
branżach jak również przedstawiono najważniejsze wykładnie obowiązujących w branżach
norm prawnych.
Słowa kluczowe: logistyka, przemysł chemiczny, branża kosmetyczna, branża
farmaceutyczna
1. Wprowadzenie
W obecnych czasach żadne działania związane z wprowadzeniem produktu na rynek nie
mogą obejść się bez logistyki. To tak naprawdę w głównej mierze dzięki umiejętnie
prowadzonej logistyce otrzymujemy odpowiedni produkt o odpowiedniej jakości. Gdyby
nie logistyka wyprodukowane produkty nie byłyby dostarczane do miejsca zbytu, a co za
tym idzie nie były by dostępne dla potencjalnego klienta. Logistyka pełni bardzo znaczącą
rolę już od momentu procesu produkcji, a kończąc w momencie zbytu produktu. Logistyka
jest jednym z ważniejszych procesów mającym wpływ na obrót produktami na rynku.
Logistyka związana jest z zasadą 7W [1] :
− właściwy produkt,
− właściwa ilość,
− właściwy stan,
− właściwe miejsce,
− właściwy czas,
− właściwy klient,
− właściwa cena.
Zasada 7W jest poniekąd definicją samej logistyki.
Logistyka obecna jest we wszystkich gałęziach przemysłu w tym w przemyśle
chemicznym. Przemysł chemiczny jest przemysłem zajmującym się przetwórstwem, w
którym znaczną część procesów produkcyjnych obejmują procesy chemiczne. Przemysł
chemiczny jest zróżnicowany pod względem branż co za tym idzie można w nim wyróżnić
między innymi [2]:
− branżę nawozów,
− branżę tworzyw sztucznych,
− przemysł farmaceutyczny,
− branżę chemii gospodarczej,
− przemysł kosmetyczny.

704
2. Logistyka w przemyśle kosmetycznym
Logistyka w przemyśle kosmetycznym jest logistyką złożoną, zależną od wielu
wymagań prawnych. Każdy kosmetyk, który trafia na rynek musi je spełniać.
Najważniejszym aktem prawnym w przemyśle kosmetycznym jest Rozporządzenie
Parlamentu Europejskiego I Rady (WE) NR 1223/2009 z dnia 30 listopada 2009 r.
dotyczące produktów kosmetycznych który kładzie największy nacisk na aspekty związane
z ich bezpieczeństwem. W lipcu 2013 roku dokonano nowelizacji rozporządzenia.
Powołując się na artykuł 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego I Rady (WE) NR
1223/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. dotyczącego produktów kosmetycznych, produktem
kosmetycznym nazywa się „każdą substancję lub mieszaninę przeznaczoną do kontaktu z
zewnętrznymi częściami ciała ludzkiego lub z zębami oraz błonami śluzowymi jamy ustnej,
którego wyłącznym lub głównym celem jest utrzymywanie ich w czystości, perfumowanie,
zmiana ich wyglądu, ochrona, utrzymywanie w dobrej kondycji lub korygowanie zapachu
ciała” [3].
Łańcuch logistyczny produktów kosmetycznych zaczyna się już od laboratorium, w
którym rodzi się pomysł na nowy kosmetyk, następnie obejmuje całą produkcję, aż w
końcu obejmuje transport produktu do miejsca jego zbytu, czyli najczęściej drogerii [4].
Całemu łańcuchowi logistycznemu towarzyszy szereg obowiązkowych wymagań, które
należy spełnić, aby wszystko mogło odbyć się zgodnie z prawem.
Każdy wyprodukowany i dystrybuowany kosmetyk, przed wprowadzeniem do
sprzedaży musi być zgłoszony wedle Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady
(WE) NR 1223/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. dotyczącego produktów kosmetycznych.
Zgłoszenie produktu jako kosmetyku następuje poprzez portal Cosmetic Products
Notification Portal w skrócie CPNP[4]. Zgodnie z Rozporządzeniem za każdy nowo
wprowadzany kosmetyk na rynek musi odpowiadać Safety Assesor. Osoba taką mogą być
różne ogniwa w łańcuchu dostaw zaczynając od producenta poprzez importera czy też
dystrybutora [3].
Produkty kosmetyczne, które są specyficzne ze względu na swój skład, niekiedy
potrzebują specjalnych warunków transportowych, na przykład związanych z
zapewnieniem niższej niż to zwykle bywa temperatury. Takie produkty należy z precyzją
zabezpieczyć tak aby produkt trafił w nienaruszonym stanie do klienta z zachowaniem jak
najkrótszego czasu przewozu [4].
Należy wspomnieć również iż rozporządzenie nie narzuca sztywnych norm dla procesu
dystrybucji, przeciwnie do procesu produkcyjnego i kontroli jakości, dla których
rozporządzenie jest unormowane w sposób bardzo szczegółowy. Dla dystrybutora bardzo
ważnym aspektem jest aspekt związany z produktem, który może stać się produktem
niespełniającym wymogów określonych w rozporządzeniu. Zadaniem dystrybutora jeżeli
dochodzi do takiej sytuacji jest usunięcie takiego produktu z łańcucha dostaw. Usunięcie
takiego produktu ze sprzedaży może nastąpić również wtedy, kiedy zachodzi podejrzenie o
niespełnianie przez produkt norm zawartych w rozporządzaniu [5].
Według Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady WE nr 1223/2009 dystrybutor
„oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną w łańcuchu dostaw, niebędącą producentem ani
importerem, która udostępnia produkt kosmetyczny na rynku” [3]. Głównym jego
obowiązkiem jest odpowiedzialność za bezpieczeństwo produktu, w tym spełnienie
określonych wymogów dotyczących magazynowania oraz transportu produktów
kosmetycznych.

705
W procesie dystrybucji produktów kosmetycznych zarówno z punktu widzenia
producenta jak i z punktu widzenia dystrybutora bardzo ważną kwestią jest zorganizowanie
odpowiednich warunków transportowych danych produktów kosmetycznych. Warunki te
muszą przyczyniać się do tego, że dystrybuowany produkt będzie w pełni bezpieczny dla
potencjalnego konsumenta, a także będzie posiadał wszystkie zamierzone przez producenta
właściwości i nie straci ich podczas procesu transportowego. Dla producenta bardzo
ważnym aspektem jest to, aby produkt trafił do potencjalnego klienta w jak najlepszym
stanie, z zachowaniem swoich właściwości, wyglądu, konsystencji, a także zapachu. Jeżeli
któraś z tych cech produktu kosmetycznego będzie niespełniona o czym może świadczyć
wygląd produktu, potencjalny klient nie będzie zainteresowany zakupem danego produktu,
a nawet może przyczynić się do negatywnych odczuć na temat danej marki, a co za tym
idzie klient może zaprzestać kupowania produktów tejże marki [5].
Każdy produkty kosmetyczny od lipca 2013 roku zobowiązany jest wymogiem
identyfikowalności. Spełnienie tego wymogu odbywa się poprzez zbieranie danych
szczegółowych dotyczących produktu kosmetycznego. Poprzez identyfikowalność rozumie
się umiejętność odtworzenia danych związanym z przepływem produktu w całym łańcuchu
dostaw, na poszczególnych jego szczeblach [6].
W logistyce przemysłu kosmetycznego istnieją różne skonsolidowane rozwiązania,
przyczyniające się do polepszenia warunków działania w całym łańcuchu dostaw
produktów kosmetycznych.
Aby sprzedaż produktów kosmetycznych mogła być efektywna, należy przyłożyć
szczególną uwagę do logistyki zaopatrzenia, oraz przede wszystkim do logistyki
dystrybucji która odgrywa kluczową rolę w całym łańcuchu dostaw. W dystrybucji
bezpośredniej, w której producent sam dystrybuuje swoje produkty musi w głównej mierze
opracować sam również właściwy system zaopatrzenia oraz właściwy system dystrybucji,
ponieważ te dwa systemy są w takim rodzaju dystrybucji niezwykle ważne. Dotarcie ze
swoim produktem do klienta bezpośrednio może być trudniejsze niż w przypadku
dystrybucji pośredniej, a co za tym idzie opracowane systemy muszą być jeszcze
dokładniejsze [7].
Jednym z rozwiązań dzięki któremu cały łańcuch dostaw może stać się efektywniejszy
jest jego zintegrowanie, a co za tym idzie powstanie zintegrowanego łańcucha dostaw.
Działania logistyczne towarzyszące produktowi zaczynają się już od momentu jego
produkcji. W każdym procesie produkcyjnym, żeby mógł być wyprodukowany produkt
należy dostarczyć do jego produkcji odpowiednie surowce czyli należy odpowiednio
dobrać zaopatrzenie surowcowe. W teraźniejszej produkcji wykorzystuje się w głównej
mierze koncepcje „Just In Time” czyli koncepcję „dokładnie na czas”, a co za tym idzie
aspekt zintegrowanego łańcucha dostaw, oraz zarządzanie nim staje się bardzo ważnym
zagadnieniem, mogącym w istotnym sposób wpłynąć na cały proces logistyczny [7].
Istnieją dwa typy dotyczące efektywnego zarządzania łańcuchem dostaw. Jedno
rozwiązanie opiera się na zarządzaniu łańcuchem dostaw poprzez odbiorcę, drugie
rozwiązanie opiera się na zarządzaniu łańcuchem dostaw poprzez dostawcę (VMI) [7]. W
zarządzaniu łańcuchem dostaw przez odbiorcę to odbiorca przyjmuje na siebie
odpowiedzialność przeprowadzenia oraz kontrolowania całego procesu zamówienia od
początku, aż do końca wraz z dotrzymywaniem terminu dostaw oraz monitorowaniem
przebiegu całego łańcucha dostaw. Zachodzą tutaj relacje między dostawcą danego
produktu, a jego odbiorcą lecz z okrojonymi informacji, potrzebnymi tylko do
zrealizowania danego zamówienia.

706
W zarządzaniu łańcuchem dostaw przez dostawcę ważną rolę pełni sam producent,
który jest odpowiedzialny w głównej mierze za tworzenie zamówień na produkt zgodnie z
wymaganiami i zapotrzebowaniem odbiorcy. Zachodzi tu również szczególna oraz stała
wymiana informacji pomiędzy producentem, a odbiorcą. Jednakże odbiorca pełni tutaj
również swoją rolę ponieważ to on musi określić swoje wymagania, zapotrzebowanie na
dany produkt oraz musi stale kontrolować cały łańcuch dostaw. Zadaniem za które
odpowiedzialny jest dostawca jest spełnienie wymagań ilościowych odbiorcy wraz z
wykonaniem wszystkich innych potrzebnych do tego pomocniczych działań [7].
3. Logistyka w przemyśle farmaceutycznym
Logistyka w przemyśle farmaceutycznym odgrywa bardzo ważną rolę. To dzięki
odpowiednim działaniom logistycznym leki docierają do aptek, a z nich do klientów
końcowych. Logistyka w przemyśle farmaceutycznym nazywana jest farmalogistyką.
System logistyczny w produkcji leków jest bardzo złożony. Wymogi stawiane logistyce
w przemyśle farmaceutycznym związane są ze spełnieniem szeregu specyficznych działań,
a także norm wynikających między innymi z prawa farmaceutycznego. Ważnym aspektem
również jest spełnienie odpowiednich warunków magazynowania oraz transportu
wyprodukowanych leków.
Zgodnie z ustawą Prawo farmaceutyczne poprawnym terminem określającym leki są
produkty lecznicze. Wedle ustawy produkt leczniczy jest to „substancja lub mieszanina
substancji, przeznaczona do zapobiegania lub leczenia chorób występujących u ludzi lub
zwierząt, lub podawana człowiekowi lub zwierzęciu w celu postawienia diagnozy lub w celu
przywrócenia, poprawienia czy modyfikacji fizjologicznych funkcji organizmu ludzkiego lub
zwierzęcego” [8].
Dla logistyki związanej z dystrybucją farmaceutyczną stawiane są wysokie wymogi
związane z prawem farmaceutycznym, a także dobrą praktyką dystrybucyjną.
Normy prawne określają w jaki sposób i w jakich warunkach mają być magazynowane
oraz transportowane produkty przemysłu farmaceutycznego czyli leki. Jednakże nie ma
dokładnie określonych norm i zasad postępowania obowiązujących hurtownie
farmaceutyczne.
Normy prawne dotyczące dystrybucji leków określone są w Rozporządzeniu Ministra
Zdrowia z dnia 13 marca 2015 r. w sprawie wymagań Dobrej Praktyki Dystrybucyjnej.
Spełnienie wymogów Dobrej praktyki Dystrybucyjnej przyczynia się do osiągnięcia
wysokiej jakości produktów leczniczych.
W procesie dystrybucji leków ważnym aspektem jest magazynowanie produktów. Aby
było ono prawidłowe i zgodne z ramami prawnymi dotyczącymi dystrybucji leków,
magazyn produktów leczniczych należy odpowiednio wyposażyć w niezbędne sprzęty oraz
urządzenia. Obowiązkowymi urządzeniami, które muszą znaleźć się w takim magazynie są
urządzenia zapewniające odpowiednią temperaturę w pomieszczeniu czyli urządzenia
termoregulacyjne jak również urządzenia klimatyzacyjne dzięki którym możliwe będzie
zapewnienie odpowiedniej wilgotności pomieszczenia. W magazynie produktów
farmaceutycznych muszą się znaleźć również przyrządy, które będą miały za zadanie stałe
monitorowanie warunków panujących w magazynie oraz ich zapis [9]. Do przyrządów tych
można zaliczyć między innymi wilgotnościomierze czy też termometry [10]. Przed
umiejscowieniem ich w magazynie, w pomieszczeniu należy przeprowadzić odpowiednie
pomiary związane z rozkładem temperaturowym, tak aby wiedzieć w którym miejscu w
pomieszczeniu występująca temperatura jest najniższa, a w którym najwyższa. Po

707
przeprowadzeniu pomiarów urządzenia monitorujące należy zamontować dokładnie w tych
miejscach, w których są najmniejsze i największe wartości temperaturowe [9]. Ważnych
elementem podczas magazynowania produktów leczniczych jest również odpowiednie
oświetlenie magazynu [4]. Odpowiednia wilgotność, która musi być zachowana w
pomieszczeniach, w których panuje temperatura pokojowa wynosi 70 % [11].
Monitorowanie warunków panujących w magazynie jest w dzisiejszych czasach w pełni
zautomatyzowanym systemem umożliwiającym zapis i odczyt potrzebnych danych [8].
Ważnym elementem dotyczącym bezpieczeństwa magazynowania produktów leczniczych
wprowadzonym przez przedsiębiorstwa logistyczne są specjalne systemy, które będą
systemami alarmującym w przypadku przekroczenia danych wartości temperatur czy też
danych progów wilgotności [9].
Wedle prawa farmaceutycznego istnieją różne grupy produktowe, które musza być
wyodrębnione i magazynowane poprzez umieszczenie ich w innych strefach niż inne
produkty lecznicze. Taka procedura związana jest z właściwościami tych produktów i
obejmuje między innymi półprodukty które tworzone są na potrzebę wytworzenia
specjalistycznych leków, oraz produkty które są na przykład produktami żrącymi czy też
produktami łatwopalnymi.
Hurtownie farmaceutyczne również muszą spełniać wymogi określone w
rozporządzeniu dotyczące odpowiednich pomieszczeń, które muszą znajdować się we
wszystkich hurtowniach farmaceutycznych. Każda hurtownia która jest hurtownią
farmaceutyczną musi składać się z odpowiednich oraz dokładnie określonych pomieszczeń,
takich jak minimum dwie komory każda z oddzielnymi wejściami, jedna komora ma być
komorą przyjęć, a druga komorą ekspedycyjna. W każdej hurtowni farmaceutycznej musi
znajdować się magazyn produktów, oraz dwa pomieszczenia, socjalne oraz obowiązkowo
pomieszczenie administracyjne. Wielkość każdego z pomieszczeń nie jest sprecyzowana w
rozporządzeniu [9].
Transport produktów leczniczych wedle rozporządzenia o Dobrej Praktyce
Dystrybucyjnej musi się odbywać wedle szczególnych zasad tak, aby leki były w pełni
bezpieczne oraz zachowały swoje właściwości. W związku z tym należy przestrzegać
odpowiednich warunków transportowych, a przede wszystkim odpowiednio zabezpieczyć
produkty lecznicze tak aby uniknąć szkodliwych czynników zewnętrznych oraz aby
produkty lecznicze nie uległy zniszczeniu w czasie ich transportu. Dobra Praktyka
Dystrybucyjna nie określa w dokładny sposób sprecyzowany wymogów transportowych
takich produktów. Określa jedynie wymaganą temperaturę oraz daną wilgotność. Normy
zawarte w rozporządzeniu zapewniają bezpieczeństwo przewozu produktów leczniczych z
zachowaniem ich wszystkich właściwości. Wymagana temperatura transportu produktów
leczniczych w warunkach standardowych waha się między +15°C do + 25 °C, jeżeli chodzi
o transport produktów leczniczych w warunkach kontrolowanych temperatura przewozu
powinna być niższa wynosić od + 8 °C do + 15 °C lub też określonych wypadkach
przewozu specjalistycznych produktów leczniczych od + 2 °C do + 8 °C. Transport
produktów w niższej temperaturze czyli w temperaturze + 2 °C do + 8 °C określany jest
mianem transportu w zimnym łańcuchu dostaw. Transport leków dostosowany jest do
odpowiedniej temperatury w zależności od danych produktów leczniczych, ponieważ różne
produkty powinny być przewożone w różnej temperaturze [9].
Jednymi z pierwszych pojazdów którymi odbywał się transport produktów leczniczych
były samochody transportowe wyposażone w specjalną skrzynię ładowną, która jest
przystosowana do określono niskiej temperatury [9].
Obecnie jednym ze sposobów transportu produktów leczniczych jest transport z

708
wykorzystaniem specjalnych opakowań, wykonanych ze styropianu, które spełniają funkcję
izotermiczną czyli zatrzymują temperaturę panującą wewnątrz. Do opakowań tych
dołączane są wkłady chłodzące tak aby utrzymać prawidłowo niską temperaturę przewozu
produktów leczniczych.
Innym sposobem transportu produktów leczniczych jest metoda z zastosowaniem
kontenerów które mają za zadanie utrzymywanie niskiej temperatury poprzez chłodzenie
wewnętrznej przestrzeni. Metoda ta aktualnie jest jedną z najnowszych metod transportu
produktów leczniczych.
Istotną kwestią jest możliwe ryzyko związane z niedotrzymaniem obowiązujących norm
dotyczących temperatury oraz wilgotności w chwili kiedy następuj przeładunek czy też
rozładunek produktów. Aby zmniejszyć bądź też wyeliminować to ryzyko należy w
komorze przeładunkowej utrzymać identyczne warunki temperatury i wilgotności jak w
hurtowni farmaceutycznej.
Dobra Praktyka Dystrybucyjna określa procedury wedle których powinno się działać
przy zajmowaniu się obrotem produktów leczniczych. Według tych procedur każda
hurtownia farmaceutyczna oraz każde przedsiębiorstwo logistyczne zajmujące się obrotem
tymi produktami, opracowują specjalne wytyczne postępowania, które gwarantują
efektywną dystrybucję w łańcuchu dostaw [9].
Należy również unikać w miarę możliwości krzyżowania się wszystkich dróg
komunikacyjnych w magazynie, poprzez opracowanie specjalnego sposobu zarządzania
produktami leczniczymi w danym magazynie. Pomiary warunków panujących w
magazynach powinny być robione stale w sposób regularny. Dobra Praktyka
Dystrybucyjna nie określa szczegółowych odstępów czasowych dotyczących wykonania
obowiązkowych pomiarów, jednakże należy uwzględnić wahania temperatury w
pomieszczeniu w którym są składowane produkty lecznicze w zależności od czasu. Jeżeli
wahania temperaturowe w danym magazynie są częstsze pomiary panujących warunków
należy wykonywać częściej.
Cały proces transportowy wraz z przeładunkiem oraz rozładunkiem produktów
leczniczych musi przebiegać w taki sposób aby umożliwione było rozpoznanie
podstawowych danych o produkcie w tym danych o nadawcy oraz danych odbiorcy. Do
rozpoznawania tych danych służą obecnie różne systemy opierające się na tak zwanych
etykietach transportowych [9]. Każda taka etykieta spełniająca funkcję informacyjną
umieszczana jest na opakowaniu danej partii produktów i musi zawierać w sobie specjalnie
opracowany opis w jaki sposób należy obchodzić się z danymi produktami [10].
Aby możliwa była dystrybucja produktów leczniczych muszą być spełnione
odpowiednie zasady określone w normach prawnych. Normy prawne nie narzucają jednak
jednego właściwego sposobu dystrybucji produktów leczniczych. Sposób ten jest zależy od
wyboru właściwych działań danego przedsiębiorstwa na rynku [9].
Dobra Praktyka Dystrybucyjna dotyczy podmiotów, które zajmują się obrotem
produktami leczniczymi czyli lekami jednakże nie obejmuje podmiotów zajmujących się
obrotem produktami leczniczymi weterynaryjnymi. Ważny dla przedsiębiorstw
logistycznych jest outsourcing, który jest im zlecany przez inne firmy przede wszystkim
związany z magazynowaniem oraz transportowaniem danych produktów leczniczych.
Produkty lecznicze których jakość została obniżona poprzez uszkodzenie opakowania bądź
samego produktu czy też przeterminowane produkty lecznicze podlegają specjalnym
zasadom prawnym. Dla takich produktów istnieją odrębne unormowania [10].
Wszystkie czynności przeprowadzane podczas procesu transportowego należy stale
monitorować. W szczególności monitorowaniu podlegają czynności związane z

709
rozładunkiem oraz czynności związane z przeładunkiem. Takie postępowanie zapobiega
wystąpieniu błędów związanych z nieprawidłową temperaturą czy też związanych z
odpowiednim zabezpieczeniem produktów leczniczych.
Wszystkie procedury dotyczące transportowanych produktów leczniczych określone w
Dobrej Praktyce Dystrybucyjnej, przyczyniające się do odpowiednio zorganizowanego
transportu i przeprowadzenie odpowiednich działań z nim związanych przyczynia się do
utrzymania wysokiej jakości produktów leczniczych. Transport nie może być zrealizowany
wtedy kiedy zachodzi prawdopodobieństwo, że w tym procesie może zajść ryzyko
obniżenia jakości produktów leczniczych.
W celu utrzymania wysokiej jakości produktów leczniczych podczas ich transportu ,
należy zastosować takie opakowania dla poszczególnych produktów leczniczych które
zapewnią najwyższy poziom bezpieczeństwa dla produktów znajdujących się wewnątrz.
Przyczyni się to miedzy innymi do zniwelowania wahań zewnętrznej temperatury [10].
Wszystkie ogniwa w łańcuchu dostaw są ważne i spełniają swoje określone role. Ważną
rolę pełnią również operatorzy logistyczni, którzy tak kierują całym procesem dystrybucji,
żeby zachować bezpieczeństwo produktu przy jednoczesnym spełnieniu wymagań
klientów.
4. Podsumowanie
Logistyka w przemyśle kosmetycznym i logistyka w przemyśle farmaceutycznym jest
bardzo zawiła i zależna od wielu wymagań prawnych. Spełnienie norm prawnych
przyczynia się do podwyższenia jakości zarówno produktów kosmetycznych jak i
produktów leczniczych.
Logistyka przemysłu farmaceutycznego jest logistyką bardziej wymagającą niż
logistyka w przemyśle kosmetycznym zważywszy na działanie oraz na właściwości
wytwarzanych produktów.
Należy zauważyć iż zarówno w logistyce związanej z produktami kosmetycznymi jak
również w przypadku logistyki związanej z produktami leczniczymi, normy prawne nie
narzucają jednego dobrego i właściwego systemu logistycznego. W głównej mierze to
operatorzy logistyczni mają za zadanie dobrać taki sposób dystrybucji produktu, który
będzie dla niego jak najlepszy, mając na uwadze normy prawne oraz sam skład i
właściwości danych produktów.
Podsumowując, rola jaką pełni logistyka w przemyśle chemicznym jest bardzo istotna
w poszczególnych działach przemysłu chemicznego. Odpowiedzialność jaka spoczywa na
operatorach logistycznych poniekąd niesie za sobą odpowiedzialność za odbiór danej marki
w oczach potencjalnych klientów ponieważ to operatorzy logistyczni są odpowiedzialni za
to w jakim stanie produkt dotrze do miejsca jego zbytu.
Literatura
1. Coyle J. J., Bardi E. J., Langrey Jr. J. C.: Zarządzanie Logistyczne. Polskie
Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, 2002.
2. https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/chemiczny-przemysl;3885055.html (data dostępu
02.01.2018)
3. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego I Rady (WE) NR 1223/2009 z dnia 30
listopada 2009 r. dotyczące produktów kosmetycznych
4. http://www.pgt.pl/dystrybucja-kosmetykow-rzecz-trudna (data dostępu 02.01.2018)

710
5. http://poltraf.pl/2014dystrybucja_produktow_kosmetycznych_ak.html (data dostępu
02.01.2018)
6. Sokołowski G.: Zarządzanie identyfikowalnością w branży kosmetycznej – opis
przypadku. Logistyka, 5,2016 ss.48-49.
7. http://www.chemiaibiznes.com.pl/aktualnosc/zintegrowane-rozwiazania-w-lancuchu-
dostaw-dla-branzy-kosmetyczno-detergentowej (data dostępu 02.01.2018 )
8. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne. Dz.U. 2001 nr 126, poz. 1381.
9. http://logistyczny.com/biblioteka/lancuch-dostaw/item/880-logistyka-lekow-a-prawo-
farmaceutyczne (data dostępu 02.01.2018 )
10. http://spedycje.pl/wiadomosci/_wiadomosci/41428/gdp__jakosc_w_farmalogistyce_prz
ede_wszystkim.html (data dostępu 02.01.2018 )
11. Dziok D.: Dobra Praktyka Dystrybucji w logistyce farmaceutyków. Logistyka, 6, 2010,
ss.37-39.
Mgr inż. Katarzyna DĄBROWSKA
Katedra Innowacyjności i Przedsiębiorczości
Wydział Zarządzania Politechnika Warszawska
02-524 Warszawa, Narbutta 85
e-mail: katarzyna.dabrowska0705@gmail.com