BookPDF Available

Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı, Genişletilmiş 10 baskı

December 2019

Publisher: Sakarya Yayıncılık
ISBN: 978-605-7688-12-5

Authors:

Recai Coskun

İzmir Bakırçay University

Remzi Altunişik

Sakarya University

Engin Yildirim

Sakarya University

Content uploaded by Recai Coskun

Content may be subject to copyright.

Sosyal Bilimlerde

ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

SPSS Uygulamalı

Genişletilmiş

(10. Baskı)

Prof. Dr. Recai COŞKUN

Prof. Dr. Remzi ALTUNIŞIK

Prof. Dr. Engin YILDIRIM

Sakarya - 2019

Sosyal Bilimlerde

ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

SPSS Uygulamalı

Prof. Dr. Remzi ALTUNIŞIK Prof. Dr. Engin YILDIRIM Prof. Dr. Recai COŞKUN

recai.coskun@bakircay.edu.tr altunr@sakarya.edu.tr yildirim@sakarya.edu.tr

ISBN: 978-605-7688-12-5

Onuncu Baskı - Aralık - 2019

Dokuzuncu Baskı – Ağustos 2017

Sekizinci baskı – Mart 2015

Yedinci Baskı – Ekim 2012

Altıncı Baskı - Ağustos 2010

Beşinci Baskı - Ekim 2007

Dördüncü Baskı - Ekim 2005

Üçüncü Baskı - Şubat 2004

İkinci Baskı- Ekim 2002

Birinci Baskı – Kasım 2001

Bu kitabın her türlü yayın hakkı Sakarya Yayıncılık'a aittir. Kitabın tamamı veya bir

kısmı yayıncının izni olmadan hiçbir şekilde elektronik, mekanik, fotokopi vb. araçla

yayınlanamaz ve çoğaltılamaz.

SPSS, SPSS Inc.’in ticari markasıdır. Bu kitapta yer alan SPSS uygulamaları SPSS Tür-

kiye’nin yazılı izniyle kullanılmıştır.

Dizgi, Kapak: Sakarya Yayıncılık

Baskı: Avcı Ofset, Topkapı/İstanbul

Yayın ve Dağıtım:

Sakarya Yayıncılık: Sakarya Üniversitesi Esentepe Kampüsü

Çarşı Dükkanları NO :14 SERDI�VAN/SAKARYA

Tel: 0 264 282 02 35 Faks: 0 264 281 21 91

6846 Sayılı ve 2936 sayılı fikir ve sanat eserleri yasaları ve Türk Ticaret Ya-

sası gereğince; fotokopi, tarama, yazma vs. herhangi bir yöntemle bir kitabı çoğal-

tarak satan, satın alan veya bir kitaptan yayınevinin yazılı izni olmadan alıntı

yapan kişi ve kurumlar:

•Her bir kopya için iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası (para cezasına çevril-

meksizin)

•10 bin TL’den 150 bin TL’ye kadar mahkemenin karar vereceği para cezası,

•Meslekten men ve kopyalama ve basım cihazlarına ek konulması,

cezaları ile cezalandırılır.

10.BASKIYA ÖNSÖZ

Bir araştırmanın bilimselliği, uygun bir yönteminin varlığına bağlıdır. Araştırma bul-

guları, izlenen yöntemle birlikte ele alındıklarında bunların güvenilirliği, geçerliliği ve

katkısı değerlendirilebilecektir. Özellikle de insan unsurunun temel bileşen olduğu

sosyal bilimlerde, benimsenen yöntemin araştırma sorunsalına uygunluğu, araştır-

manın kalitesinin temel belirleyicisidir.

Bu bilinçle, yöntem konusunun öneminin kavranması ve bilimsel çalışmaların yöntem

yönünden güçlendirilmesi amacıyla amatör bir ruh ve mütevazı bir anlayışla bu kita-

bın ilk nüveleri, ders notu olarak, 20 yıl önce oluşturulmuştur. Takip eden yıllarda bu

mütevazı girişim, içerik, kapsam, kalite ve anlatım açılarından çok sayıda öğrenci ve

meslektaşımızın değerine paha biçemeyeceğimiz katkıları ile geliştirilerek bu günkü

haline ulaştı.

Zamanın hızlı aktığı, değişimin dalga boyunun yükseldiği bir dönemde, 20 yıl boyunca

akademik topluluğun beklentilerine karşılık verebilmenin sırrı, o topluluktan gelen

seslere kulak vermektir. Yazarların pedagojik ilkesi basittir: “Anlatman gereken ko-

nuyu özümse, özümseyemediğin konuda görüş bildirme, kalem oynatma.” Çünkü

ders kitabı yazmak, yazılan her cümlenin içini doldurabilmek sorumluluğunu gerekti-

rir. Bu aynı zamanda ahlaki bir zorunluluktur. Yazarlar, bu sorumluluklarına ilk günkü

kadar sahiptir. Bütün titizliğe rağmen gözden kaçan hatalar ve eksiklikler mutlaka

olacaktır, peşinen okuyucunun hoşgörüsüne sığınıyoruz.

Kitap, 10. baskıda büyük oranda gözden geçirildi, yenilendi. Öğrencilerden ve mes-

lektaşlardan alınan geribildirimler doğrultusunda bazı eklemeler ve çıkarmalar ya-

pıldı. Kitabın akıcılığı ve anlaşılırlığı artırılmaya çalışıldı. Bazı güncellemeler yapıldı.

Özellikle araştırma sürecine ilişkin anlaşılırlığı ve akıcılığı artırmak için bölümlere çe-

şitli şekiller ve akış diyagramı türü eklemeler yapılmıştır.

Kitabın bu noktaya gelmesinde katkıları olan ve eleştirileriyle yol gösteren meslek-

taşlarımıza, derslerde görüş bildiren Lisans, Yüksek Lisans ve Doktora öğrencilerimize

minnettarız. Gönüllü olarak kitabı inceleyerek önerilerde bulunan Araştırma Görevli-

leri Emre Bilgiç ve Tahsin Aydoğan’a müteşekkiriz. Ayrıca, ilk baskıdan bugüne kitabın

teknik açıdan daha iyi duruma gelmesi için çaba gösteren ve destek veren Sakarya

Yayıncılık ekibine şükranlarımızı sunuyoruz.

Kitabın 10. baskısını ülkemiz yükseköğrenim gençlerine ithaf ediyoruz.

Recai COŞKUN- Remzi ALTUNIŞIK- Engin YILDIRIM

İzmir - Sakarya - Ankara / Aralık 2019

Raporlama

Bölüm 11

Bilim ve Bilimsel Yaklaşım

Bölüm 1

Veri Hazırlama

Bölüm 7

SPSS Uygulamaları

Bölüm 12

Ölçme ve Ölçekler

Bölüm 5

Araştırma Evreni ve Örnekleme

Bölüm 6

Bilimsel Araştırmada Veri

Bölüm 4

Kaynak İncelemesi ve Hipotez

Bölüm 3

Problem Tanımı

Bölüm 2

Analiz

Araştırma Tasarımı

Raporlama

Bilimsel Araştırma Süreci

Farklılıkların İncelenmesi

Bölüm 8

İlişkilerin İncelenmesi

Bölüm 9,10

Nicel Analiz Teknikleri

Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri – SPSS Uygulamalı

İçerik Akış Şeması*

(* Bu kitabın 1. Bölümü Prof. Dr. Engin Yıldırım, 2, 3, 4, 6 ve 11. bölümler Prof. Dr.

Recai Coşkun, 5, 7,8, 9,10 ile 12. bölümler Prof. Dr. Remzi Altunışık tarafından yazıl-

mıştır.)

İÇİNDEKİLER

KISIM I

BİLİM VE BİLİMSEL ARAŞTIRMA ................................................... 1

BÖLÜM 1: BİLİM ve BİLİMSEL ARAŞTIRMA ................................. 3

GİRİŞ ........................................................................................................................... 3

POZİTİVİST (OLGUCU) BİLİM YAKLAŞIMI VE ELEŞTİRİSİ ................ 5

Karl Popper ve Yanlışlanabilirlik ...................................................................... 7

Thomas Kuhn ve Paradigma kavramı ............................................................... 8

Paul Feyerabend ve “Her şey gider” .................................................................. 10

POZİTİVİST ÖTESİ (YORUMLAYICI) BİLİM YAKLAŞIMI ..................... 10

SOSYAL BİLİMLER ................................................................................................ 11

GÜNÜMÜZDE BİLİM VE TOPLUM ................................................................ 13

ÖZET ........................................................................................................................... 16

ÇALIŞMA ve TARTIŞMA SORULARI .............................................................. 1 6

KISIM II

BİLİMSEL ARAŞTIRMA SÜRECİ ....................................................... 19

BÖLÜM 2: BİLİMSEL ARAŞTIRMA SÜRECİ ve ARAŞTIRMA

KONUSUNUN BELİRLENMESİ . .................................. 21

GİRİŞ ........................................................................................................................... 21

BİLİMSEL ARAŞTIRMADA TEMEL KAVRAMLAR .................................... 22

Olgu ........................................................................................................................ 22

Bilim, Yöntem, Kuram (Teori), Gözlem, Yasa ................................................ 22

Hipotez (Denence) ............................................................................................... 25

Değişken ................................................................................................................ 26

Tümevarım ve Tümdengelim ............................................................................. 30

BİLİMSEL ARAŞTIRMALARDA YAPILAN YAYGIN HATALAR ........... 31

Yanlış Denek Seçimi ............................................................................................ 31

Yetersiz Mülakat ve Gözlemler .......................................................................... 31

Yanlış Usavurum, Muhakeme ve Çıkarım ........................................................ 32

Aşırı Yorum .......................................................................................................... 32

BİLİMSEL ARAŞTIRMA SÜRECİ ....................................................................... 32

Araştırma Konusunun Belirlenmesi .................................................................. 33

Muhtemel Araştırma Konularının Belirlenmesi .............................................. 34

Genel Araştırma Konularının Belirlenmesi ...................................................... 35

Araştırma Konusunun Özelleştirilmesi-Daraltılması ...................................... 38

İYİ BİR KONUNUN BELİRLEYİCİLERİ ........................................................ 39

ARAŞTIRMA FİKRİNİN PROJEYE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ ........................ 42

Araştırma Sorularının ve Amaçlarının İfade Edilmesi .................................... 43

ARAŞTIRMA ÖNERİSİNİN YAZILMASI ........................................................ 45

Araştırma Önerisinin Amacı ............................................................................... 45

Araştırma Önerisinin İçeriği ............................................................................... 46

ARAŞTIRMA AHLAKI VE SÖZDE BİLİM .................................................... 54

ÖZET ......................................................................................................................... 56

ÇALIŞMA ve TARTIŞMA SORULARI .............................................................. 5 6

BÖLÜM 3: ELEŞTİREL KAYNAK (YAZIN) İNCELEME, HİPOTEZ

ve STRATEJİ GELİŞTİRME............................................. 59

GİRİŞ ........................................................................................................................... 59

ELEŞTİREL KAYNAK İNCELEMESİ .............................................................. 60

Eleştirel Kaynak İncelemesi Yapılması ............................................................. 63

Kaynaklara Ulaşmak ............................................................................................ 66

ARAŞTIRMA SORUSU VE HİPOTEZLERİN OLUŞTURULMASI .......... 69

iii

HİPOTEZLERİN ÖZELLİKLERİ ...................................................................... 71

HİPOTEZ TÜRLERİ ............................................................................................... 75

HİPOTEZSİZ BİR ARAŞTIRMA MÜMKÜN MÜ........................................... 76

ARAŞTIRMA TASARIMI: ARAŞTIRMA STRATEJİSİNİN

BELİRLENMESİ ve YAPISININ OLUŞTURULMASI ................................... 77

ARAŞTIRMA YAKLAŞIMLARININ SINIFLANDIRILMASI ...................... 78

Benimsenen Bilim Mantığı Bakımından Sınıflandırma ................................... 78

Pozitivist Bilim Mantığı ................................................................................. 78

Yorumlayıcı Bilim Mantığı ........................................................................... 79

Pragmatist Bilim Mantığı ve Karma Yöntem: Nitel ve Nicel Araştırma

........................................................................................................................... 80

Katılımcıların Sayılarına Göre Sınıflandırma . ................................................. 81

Deneysel Araştırmalar: Deney ve Kontrol Grupları ................................. 81

Anket (Survey) Araştırmaları: Ana Kütleyi Temsil Eden Çok Sayıda

Katılımcı ........................................................................................................... 82

Örnek Olay Çalışması: İncelemeye Konu Olan Tek veya Az Sayıda

Birim ................................................................................................................. 83

Kapsadıkları Süreye Göre Sınıflandırma ........................................................... 84

Anlık (Cross-sectional) Araştırmalar ............................................................ 84

Dönemlik (longitudinal) Araştırmalar ......................................................... 85

Amaçlarına Göre Sınıflandırma ......................................................................... 8 5

Betimleyici Çalışmalar .................................................................................... 86

Keşfedici Çalışmalar ....................................................................................... 86

Açıklayıcı Araştırmalar .................................................................................. 87

ÖZET ........................................................................................................................... 88

ÇALIŞMA ve TARTIŞMA SORULARI ................................................................ 88

BÖLÜM 4: BİLİMSEL ARAŞTIRMALARDA VERİ ........................... 91

GİRİŞ ........................................................................................................................... 91

İKİNCİL VERİLER ................................................................................................. 92

İkincil veri türleri ................................................................................................. 94

İkincil Verilerin Üstünlükleri .............................................................................. 95

İkincil Verilerin Zayıflıkları ................................................................................. 96

BİRİNCİL VERİLER ............................................................................................... 97

Anket ...................................................................................................................... 98

Anket ve Ölçek Ayrımı .................................................................................. 100

Anket Türleri ................................................................................................... 100

Geleneksel Anket Türleri .............................................................................. 101

Modern Anket Türleri .................................................................................... 102

Değişik Anket Yöntemlerinin Tercihinde Kullanılabilecek Ölçütler ..... 103

Anketin İçeriğinin Oluşturulması ................................................................. 104

Anket Formunun Düzenlenmesi ................................................................. 105

Soru Türleri ...................................................................................................... 105

Anket Yapısı ve Görünüşü ............................................................................ 111

Potansiyel Katılımcılarla İletişime Geçme .................................................. 112

Mülakat/Görüşme............................................................................................... 113

Mülakat Türleri ................................................................................................ 114

Mülakatın Üstün ve Zayıf Yönleri ............................................................... 116

Mülakat Süreci ................................................................................................. 117

Mülakatlarda Önyargı ..................................................................................... 119

Mülakatın Zamanı ve Yeri ............................................................................. 120

Kayıt ve Sınıflandırma ................................................................................... 121

Mülakatların Kötü Yönetilmesi veya Kötüye Kullanımı .......................... 121

Gözlem................................................................................................................... 122

Gözlemsel Araştırma Türleri ........................................................................ 123

Katılımsız Gözlem .......................................................................................... 124

Katılımlı Gözlem ............................................................................................ 125

Gözlem Araştırmasının Yapılması ............................................................... 126

Gözlemlenecek Değişkenlerin Tanımlanması ............................................ 126

Gözlemlerin Kaydedilmesi ............................................................................ 127

Gözlemlenecek Değişkenlerin Tanımı ........................................................ 128

ÖZET ........................................................................................................................... 129

ÇALIŞMA ve TARTIŞMA SORULARI ................................................................ 130

BÖLÜM 5: ARAŞTIRMALARDA ÖLÇME ve ÖLÇEKLER ............... 133

GİRİŞ ........................................................................................................................... 133

ÖLÇME ve ÖLÇÜM DÜZEYLERİ ..................................................................... 134

ÖLÇEK TÜRLERİ ................................................................................................... 137

Sürekli ölçekler ...................................................................................................... 137

Tekli ölçekler ......................................................................................................... 138

Kategorili Ölçekler ............................................................................................... 138

Sıralama Ölçekleri ................................................................................................. 139

Sabit-Toplam Ölçekleri ........................................................................................ 139

Grafiksel/Şekilsel Ölçekler ................................................................................. 140

İkili-karşılaştırmalı Ölçekleri ............................................................................... 140

Çoklu Ölçekler ...................................................................................................... 141

Likert Ölçeği .......................................................................................................... 141

Semantik Farklılıklar Ölçeği ................................................................................ 142

Stapel Ölçeği .......................................................................................................... 143

ÖLÇEKLERLE İLGİLİ ÖNEMLİ HUSUSLAR ............................................... 143

VERİLERİN İNANDIRICILIĞI .......................................................................... 146

Geçerlilik ................................................................................................................ 146

Güvenilirlik ............................................................................................................ 147

ÖLÇMEDE HATA KAYNAKLARI .................................................................... 150

ÖZET ........................................................................................................................... 152

ÇALIŞMA ve TARTIŞMA SORULARI ............................................................ 15 2

BÖLÜM 6: ARAŞTIRMA EVRENİ, ANAKÜTLE VE ÖRNEKLEM 155

GİRİŞ ........................................................................................................................... 155

EVREN, ANAKÜTLE VE ÖRNEKLEM KAVRAMLARI ........................... 158

İdeal Evren ............................................................................................................ 158

Gerçekçi Evren (Ana kütle) ................................................................................ 159

Örneklem (Örnek Kütle) .................................................................................... 159

ÖRNEKLEME SÜRECİ ......................................................................................... 161

Araştırma Evreninin Tanımlanması ................................................................. 161

Örneklem Çerçevesinin Belirlenmesi ............................................................... 162

Örnek Büyüklüğünün Belirlenmesi .................................................................. 162

Uygun Örnekleme Tekniğinin Belirlenmesi .................................................... 165

ÖRNEKLEME TEKNİKLERİ ............................................................................. 165

OLASILIĞA DAYALI ÖRNEKLEME TEKNİKLERİ .................................. 166

Basit Tesadüfi Örnekleme .................................................................................. 166

Tabakalı (Zümrelere Göre) Örnekleme ........................................................... 166

Küme Örnekleme ................................................................................................ 167

Sistematik Örnekleme ......................................................................................... 167

OLASILIĞA DAYALI OLMAYAN (ÖNYARGILI) ÖRNEKLEM TEK-

NİKLER ...................................................................................................................... 168

Kolay Örnekleme ................................................................................................ 168

Kasti (Kararsal-Yargısal) Örnekleme ............................................................... 169

Kota Örnekleme ................................................................................................... 170

Kartopu Örnekleme ............................................................................................ 170

ÖRNEKLEME SORUNLARI ............................................................................... 171

vii

ÖZET ........................................................................................................................... 173

ÇALIŞMA ve TARTIŞMA SORULARI ................................................................ 173

KISIM III

NİCEL ANALİZ YÖNTEMLERİ ........................................................ 175

BÖLÜM 7 :NİCEL ANALİZLERE GİRİŞ ........................................... 177

GİRİŞ ........................................................................................................................... 177

ÖLÇME HATALARI .............................................................................................. 178

VERİ HAZIRLAMA SÜRECİ ............................................................................... 181

Anketlerin Kontrol Edilmesi .............................................................................. 182

Düzenleme (Edit Etme) ...................................................................................... 182

Kodlama (Edit Etme) .......................................................................................... 184

Verinin Bilgisayar Ortamına Aktarılması .......................................................... 186

Veri Temizleme ..................................................................................................... 188

İstatistiksel Düzenlemeler ................................................................................... 189

Değişkenlere Ağırlık Atama ................................................................................ 190

Değişkenlerin Yeniden Tanımlanması .............................................................. 190

Veri Transformasyonu (Dönüştürme) .............................................................. 191

Uygun Analiz Stratejisinin Seçimi ...................................................................... 191

ANALİZ TEKNİKLERİNİN SINIFLANDIRILMASI ................................... 192

Değişken Sayısına Göre Sınıflama .................................................................... 192

Veri Özelliklerine Göre Sınıflama ...................................................................... 194

Parametrik Analiz Teknikleri ........................................................................ 194

Parametrik Olmayan (Non-parametrik) Analiz Teknikleri ...................... 198

Amaçlara Göre Sınıflama ................................................................................... 199

Farklılıkların Tespitine Yönelik Analizler ................................................... 200

İlişkilerin (Bağımlılıkların) Analizine Yönelik Testler ............................... 200

viii

UYGUN ANALİZ TEKNİĞİNİN SEÇİMİ ....................................................... 201

HİPOTEZ TESTİ ve TEMEL KAVRAMLAR ................................................. 2 02

Uygun Testin Seçilmesi ........................................................................................ 204

Anlamlılık Düzeyinin (Alpha) Belirlenmesi ...................................................... 204

Veri Toplanması ve Test İstatistiğinin Hesaplanması .................................... 206

Hesaplanan Test İstatistiğine İlişkin Olasılığın Belirlenmesi ........................ 206

Test İstatistiği İçin Uygun Kritik Değerin Belirlenmesi ................................ 206

Null Hipotezinin Kabul veya Reddedilmesi .................................................... 207

Bulguların Araştırma Problemi Açısından Yorumlanması ............................ 207

ÖZET ........................................................................................................................... 208

ÇALIŞMA ve TARTIŞMA SORULARI .............................................................. 2 08

BÖLÜM 8 : FARKLILIKLARI İNCELEMEYE YÖNELİK ANALİZ

TEKNİKLERİ ................................................................... 211

GİRİŞ ........................................................................................................................... 211

PARAMETRİK ANALİZ TEKNİKLERİ ........................................................... 214

t-testi ..................................................................................................................... 214

Tek-Grup t-testi .................................................................................................... 216

Bağımsız İki Grup Arası Farkların Testi ........................................................... 219

Eşleştirilmiş İki Grup Arasındaki Farkların Testi ........................................... 226

ANOVA ve One-Way ANOVA ........................................................................ 230

FARKLILIKLARI İNCELEMEYE YÖNELİK PARAMETRİK OLMA-

YAN ANALİZ TEKNİKLERİ .............................................................................. 237

Mann Whitney U Testi ........................................................................................ 237

Wald Wolfovitz Sıralar Testi ............................................................................... 239

Kolmogorov-Smirnov (K-S) Testi ..................................................................... 239

Wilcoxon İşaretli-Sıralar Testi ............................................................................ 240

İşaret (Sign) Testi .................................................................................................. 240

Tek-grup Ki-Kare Testi ....................................................................................... 241

Friedman Testi ...................................................................................................... 241

İki-Grup Wald Walfovitz Testi .......................................................................... 242

İki-Grup Kolmogorov-Smirnov (K-S) Testi .................................................... 242

Kruskal-Wallis Testi ............................................................................................. 243

ÖZET ........................................................................................................................... 244

ÇALIŞMA ve TARTIŞMA SORULARI .............................................................. 24 4

BÖLÜM 9: İLİŞKİLERİ İNCELEMEYE YÖNELİK ANALİZ

TEKNİKLERİ .................................................................... 247

GİRİŞ ........................................................................................................................... 247

Kİ-KARE (2) TESTİ ............................................................................................... 249

KORELASYON ANALİZİ .................................................................................... 259

REGRESYON ANALİZİ ........................................................................................ 264

Tek Değişkenli Regresyon Analizi .................................................................. 265

Çok Değişkenli Regresyon Analizi ................................................................. 271

LOJİSTİK REGRESYON ANALİZİ ................................................................... 280

ÖZET ........................................................................................................................... 292

ÇALIŞMA ve TARTIŞMA SORULARI .............................................................. 29 2

BÖLÜM 10 : FAKTÖR ANALİZİ ......................................................... 295

GİRİŞ ........................................................................................................................... 295

FAKTÖR ANALİZİ ................................................................................................ 295

Tipik Uygulama Alanları ..................................................................................... 297

Faktör Analizi Modeli ......................................................................................... 298

Faktör Analizi ile İlgili Temel Kavramlar ......................................................... 299

FAKTÖR ANALİZİ UYGULAMASI .................................................................. 301

ÖZET ........................................................................................................................... 328

ÇALIŞMA ve TARTIŞMA SORULARI .............................................................. 32 8

KISIM IV

ARAŞTIRMA RAPORUNUN HAZIRLANMASI . .............................. 331

BÖLÜM 11: ARAŞTIRMA RAPORUNUN HAZIRLAMASI ............... 333

GİRİŞ ........................................................................................................................... 333

BİLİMSEL ÇALIŞMA TÜRLERİ .......................................................................... 334

YAZMAYA BAŞLAMAK........................................................................................ 337

ARAŞTIRMANIN YAPISINI OLUŞTURMAK ............................................... 341

Başlık ...................................................................................................................... 342

Özet/Öz ................................................................................................................ 342

Giriş ........................................................................................................................ 343

Kaynak İncelemesi................................................................................................ 343

Yöntem ................................................................................................................... 344

Bulgular .................................................................................................................. 347

Sonuç ...................................................................................................................... 349

Kaynakça ............................................................................................................... 350

Ekler ....................................................................................................................... 352

Görseller ................................................................................................................. 352

YAZIMDA KULLANILACAK USLÜP ............................................................. 353

SÖZLÜ SUNUMUNHAZIRLANMASI .............................................................. 354

ÖZET ........................................................................................................................... 356

ÇALIŞMA ve TARTIŞMA SORULARI .............................................................. 35 6

KISIM V

SPSS UYGULAMALARI ........................................................................ 361

BÖLÜM 12: SPSS UYGULAMALARI ................................................... 363

GİRİŞ ........................................................................................................................... 363

SPSS ORTAMINA KISA BİR BAKIŞ .................................................................. 364

Veri Dosyası ................................................................................................................ 365

Çıktı Dosyası/Penceresi ........................................................................................... 368

SPSS Ortamında Veri Tabanı Oluşturma .............................................................. 369

SPSS ORTAMINDA VERİ MANUPİLASYONU ............................................. 377

Yeni Değişken Oluşturma ................................................................................. 377

Yeniden kodlama ................................................................................................ 378

Seçici Örnekleme (Şartlı Veri Tabanı Seçimi) ................................................ 380

SPPS ORTAMINDA VERİ ANALİZİ ................................................................ 383

Frekans Dağılımı ve Temel Özet İstatistikler ................................................ 383

ÖZET ........................................................................................................................... 390

EKLER ........................................................................................................................ 391

Determination of factors affecting individual investor behaviours: A study on bankers

Article

Full-text available

Jan 2015

In this study, it was aimed to investigate the factors that influence individual investor behaviour. The data used in the study were obtained via survey method from bankers in Bartın. Descriptive analysis was conducted in order to summarize the empirical analysis results with numerical representation and factor analysis was done to measure the validity and reliability of the designed survey. Furthermore, the analysis regarding hypothesis tests was implemented by means of analysis of moment structure. As a result of the study, it was identified that six factors influenced individual investor behaviour. It was found that the highest correlation was between “conscious investor behaviour” and “banking and payment behaviour.” Also, it was confirmed that 11 of the research hypotheses were accepted and that four of the research hypotheses were refused. Within this framework, it was concluded that there was a statistically significant relationship between the factors affecting individual investors’ investment behaviours.

Individuals' Reasons for Becoming Substance Addict According to Social Perspective: A Quantitative Study

Article

Full-text available

Sep 2021

Objective: This study aimed to determine the reasons for individuals to be addicted to substances based on the social perspective and to reveal whether the results vary according to demographic characteristics. Method: The study data were obtained from 416 individuals between 18 and 65 who lived in Yalova between 01.10.2020 and 30.11.2020. Data were collected with the support of researchers and pollsters. Results: The 3-dimensions construct validity of the questionnaire form used to determine the perspective of the society on substance addiction was achieved. These dimensions were named as family, socio-cultural environment, and near-distant environment. The final questionnaire form, consisting of 18 questions, is scored between 0 and 5. The scores of the participants from the final questionnaire form: the immediate environment factor (4 questions) score is 13.63±4.77, the family factor (7 questions) score is 24.58±7.21, and the socio-cultural factor (7 questions) score is 24.57±6.66. Conclusion: The three dimensions in the final questionnaire form are significant in terms of individuals being addicted to substances.

SPOR BİLİMLERİ FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNDE RİSKLİ DAVRANIŞLAR İLE AİLE İKLİMİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Chapter

Full-text available

Dec 2022

TURİZM SEKTÖRÜNDE ÜÇ BOYUTLU GIDA BASKISI VE PAZARLAMA BİLEŞENLERİNE İLİŞKİN ALGIPERCEPTION OF THE THREE-DIMENSIONAL FOOD PRINTING AND MARKETING COMPONENTS IN THE TOURISM SECTOR

Article

Full-text available

Sep 2022

Bu makale üç boyutlu gıda baskısının ürün, fiyat, dağıtım ve tutundurma olarak bilinen pazarlama bileşenlerinin turizm sektöründe olan öğrenciler tarafından nasıl algılandığını öğrenmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Yiyecek içecek işletmeciliği, turizm ve otel işletmeciliği, gıda teknolojisi, gıda mühendisliği, aşçılık, gastronomi ve mutfak sanatları bölümlerinde ön lisans, lisans ve lisansüstü öğrenimi gören 753 öğrenci üzerinde yapılan araştırma sonucunda Katılımcılar en çok üç boyutlu gıda yazıcısı ile üretilmiş çikolata/şekerleme ve temizlik ürünlerini satın alacağını, en az ise unlu mamuller, süt ve süt ürünleri ile et ve tavuk ürünlerini satın alacaklarını bildirmişlerdir. Katılımcılar üç boyutlu gıda yazıcılarına ilişkin bilgileri en çok sosyal medyadan ve görsel ve yazılı basından öğrendiklerini söylemiştir. Üç boyutlu yazıcılara ilişkin bilgi edinmede en az başvurulan bilgi kaynağının uzmanlar ile akademisyenler olduğu görülmüştür. Katılımcıların yüzde doksanından fazlası üç boyutlu yazıcılarla üretim yapan bir işletmede çalışmadıklarını ancak dijital araçları kullanarak üretim yapan bir işletmede çalışmanın cazip geldiğini belirtmişlerdir. Üç boyutlu baskı tekniğiyle üretilen ürünlerin en çok ekonomiye ve atık yönetimine; işletme fonksiyonlarından ise üretim ile Ar-Ge bölümlerine fayda sağlayacağını düşünmektedirler. Hem teknolojiye hem de özelde üç boyutlu baskı teknolojisine ilgi duyanların ve bu konuda bilgi sahibi olanların pazarlama bileşenlerine yönelik algıları daha olumlu ve ortalamaları daha yüksek bulunmuştur.

INSTRUCTIONAL LEADERSHIP BEHAVIOURS OF SCHOOL PRINCIPALS IN TERMS OF TEACHERS’ OPINIONS

Article

Full-text available

Jan 2015

According to some researchers, instructional leadership are described as “educational or pedagogical” leadership while some prefer to say “instructional” (Southworth, 2002). Therefore, these three terms can be utilized interchangeably. To make a definition, McEwan (1994) described instructional leader as a person who has in depth knowledge about educational processes and learning theories, and holds specific goals (Serin, 2011). Similarly, De Bevoise (1984) labelled instructional leadership as a set of behaviors exhibited by school principal itself or someone school principal make to do so. Moreover, instructional leadership was identified as focusing of leadership functions related to learning and teaching (Hallinger & Leithwood, 1998, as cited in du Plessis, 2013: 81), following professional dialogue and discussion (Southworth, 2002). After describing the instructional leadership, following question arises in the context of this study: What behaviors do instructional leadership include? Therefore, “the characteristics and behaviors of instructional leader” may help to the term be more concrete. For instance, Park and Ham (2014: 4) remarked that instructional leadership may vary since it is the focus point of the every school principal’s key role in conceptual level. That is, those roles are “improving school effectiveness”, “facilitating school alteration”, “improving teaching profession”, and “focusing on development of students’ output”. Therefore, it can be conceivable that instructional leadership may be shaped on the basis of school culture, school climate, and school’s specific characteristics. Existed research indicated that there are not so many qualitative studies investigating school principals’ instructional leadership roles and behaviors based on teacher opinions (Blasé & Blasé, 2000; Halverson, et al., 2007; Msila, 2013; Prytula, Noonan, & Hellsten, 2013; Summak & Şahin, 2013; Timperley, 2006). In line with this situation, this study mainly aims to understand how school principals’ instructional leadership behaviors in schools are determined and shaped according to teachers opinions. In addition, the study also propose to scrutinize what teachers observed or experienced as well as problems they come across. With these objectives and (1) three dimensions of instructional leadership which are talking to teachers/conference, encouraging/supporting teachers’ professional development, and fostering/reinforcing teachers’ opinions (Blasé & Blasé, 1998, as cited in Blasé & Blasé, 2004), (2) the dimensions of instructional leadership scale, which are determining and sharing school aims, managing of educational program and teaching process, evaluating of teaching process and students, supporting and improving teachers, and creating regular learning-teaching environment and climate, developed by Şişman (2004), following semi-structured questions were prepared to obtain answers: 1. Can you explain what kind of leadership role your school principal has in the school? 2. In your opinion, what is the role of school principal in structuring your school’s future objectives and missions? How much is school principal effective in this process? What do s/he do? 3. How does your school principal include himself/herself to educational process? (Or what is his/her role in educational process?) 4. How does your school principal effect your teaching process? (in terms of your classroom, students, your educational methods and techniques) 5. What kind of suggestions does you school principal give you about educational process? (Or what does s/he do about this?) 6. How does your school principal make the teacher-student evaluations related to educational process? Method The study group of this study that is designed as qualitative research is constituted from 52 primary, middle, and high school teachers working in Nizip district of Gaziantep province. A guideline explaining how to fill the interview form, a demographic information page, and semi-structured interview form developed by the researchers were given to participants as data collecting tools. Obtained data was analyzed through content analysis with NVivo software. Discussion and Conclusions According to the findings of the study, the school principals’ instructional leadership behaviors were categorized under six themes. Accordingly, the themes of determining school’s aims, managing educational program and teaching process, evaluating of teaching process and students, supporting and improving teachers, and creating regular learning-teaching environment and climate were probed one by one so that school principals’ instructional behaviors were tried to determine. The results showed that the school principals at primary, middle, and high schools were perceived as leading and instructional leader. Especially, the positive themes of “leading, guiding, sharing experiences, student-teacher centeredness” were often repeated and coded. Firstly, in the theme of determining school aims, it was detected “impressing, noticing teacher-student opinions, opening dialogue, leading, motivating, giving confidence and encouragement” as positively; and “behaving apathetic” as negatively. Second, directly observed behaviors in the theme of managing educational program and teaching process were reported positively as “visiting the classroom, providing materials, taking into consideration of teachers’ recommendations, presenting practical examples, and inspecting the process”. In terms of indirectly observed behaviors, “leading, sharing experiences, presenting innovative ideas, behaving to encourage the success, holding teacher- student-centered approach” were formed. Third, the positive codes “making inspection, following the process, providing motivation, sharing original ideas, sharing experiences, guiding, pursuing teacher-student- centered approach, and organizing working environment” and negative codes “remain ineffective and leaving the control of the process to teacher” were labelled in the evaluating the teaching process and the students theme. In the fourth theme, which was the supporting and improving teachers, “exhibiting positive approach, guiding and diverting, sharing experiences, supporting personal development, collaboration of parents-teachers, and assessing all requests” behaviors were found as contributing suggestion and approach while “giving no recommendations and nitpicking” were reported as behaviors leaving negative impression. Lastly, it was detected in the theme of creating regular learning-teaching environment and climate that “making classroom inspections, general observation on student, classroom, and school, making motivation-strengthening assessment meetings, supporting active teachers and students” positively; and “weakness in assessing style, assessing in only according to exam results such as SBS and TEOG” negatively. The results of this study seems parallel to some previous research related to instructional leadership behaviors. Bhengu and Mkhize (2013) reported five themes that were an invitatory school environment, following and supporting teaching, and increasing teachers’ professional development. These themes are close to the current study’s themes and subthemes. Moreover, motivating, encouraging, leading, and determining aims roles in the second theme were consisted with Şişman’s (2004) items in the dimension of school objectives in instructional leadership. In addition, the findings related to school principals’ behaviors related to instructional leadership show similarity in Blasê and Blasê’s (2004) results in their study, which were walking (becoming visible), intervention/collapsing the class, quitting behaviors, and Hallinger’s (2005) becoming visible in the school of school principals. The negative behaviors of school principals which are remaining ineffective, leaving the control of the process to teacher, giving no recommendations, nitpicking, weakness in assessing style, and assessing in only according to exam results may be considered as hindering behaviors in coming in sight of school principals’ instructional leadership characteristics. Bhengu, Naicker, & Mthiyane (2014) stressed that the reason why school principals are not able to fulfill their instructional leadership roles are resulted from recklessness/carelessness, workload of administrators, inadequate support from shareholders, directing and managing alteration, teacher unionization, and resource shortage. Thus, those negative behaviors obtained from this study’s findings may help to shed light into future studies aiming to overcome the barriers of school principals to fulfill their instructional leadership roles. Key Words: Leadership, instructional leadership, school principal, teacher

PEDAGOJİK FORMASYON EĞİTİMİ ALAN ÖĞRETMEN ADAYLARININ OKUL, ÖĞRETMENLİK VE ÖĞRENCİ KAVRAMLARINA İLİŞKİN ALGILARI

Article

Full-text available

Jan 2015

Şartlı Veri Tabanı Seçimi)

Seçici Örnekleme

Seçici Örnekleme (Şartlı Veri Tabanı Seçimi)................................................ 380

Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı, Genişletilmiş 10 baskı

Recommendations

Sosyal Bilimlerde ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ: SPSS Uygulamalı

Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemler: SPSS Uygulamalı

Turkish Consumers' Perceptions of the Quality of Foreign and Local Products: Effects of Nationalism...

Tüketicilerin yerli ve yabancı ürünleri algılamasında milliyetçilik ve küresel-bilinç yönelimlerinin...