Powszechny obowiązek obrony Rzeczypospolitej Polskiej niezwiązany z pełnieniem służby (THE UNIVERSAL OBLIGATION OF THE DEFENSE OF POLAND NOT RELATED TO THE SERVICE)

Abstract

ROZDZIAŁ 17. POWSZECHNY OBOWIĄZEK OBRONY RP NIEZWIĄZANY Z PEŁNIENIEM SŁUŻBY (THE UNIVERSAL OBLIGATION OF THE DEFENSE OF POLAND NOT RELATED TO THE SERVICE)
Streszczenie
Rozdział prezentuje podstawowe założenia prawne spełniania powszechnego obowiązku obrony RP niezwiązane z pełnieniem służby jak: pracownicze przydziały mobilizacyjne, służba zastępcza, powszechna samoobrona ludności, świadczenia na rzecz obrony czy edukacja na rzecz bezpieczeństwa zgodne z ustawą o powszechnym obowiązku obrony RP.

Słowa kluczowe: powszechny obowiązek obrony RP, służba zastępcza, samoobrona ludności, świadczenia na rzecz obrony, edukacja na rzecz bezpieczeństwa

Abstract
The chapter presents the basic legal assumptions of fulfilling the general duty of defense of the Republic of Poland unrelated to service such as employee mobilization allowances, substitute service, universal self-defense, defense services or security education in accordance with the law on universal defense duty of the Republic of Poland.

Keywords: universal obligation to defend the Republic of Poland, substitute service, self-defense, defense services, education for security

Full text

ROZDZIAŁ 17. POWSZECHNY OBOWIĄZEK OBRONY RP
NIEZWIĄZANY Z PEŁNIENIEM SŁUŻBY (THE UNIVERSAL
OBLIGATION OF THE DEFENSE OF POLAND NOT RELATED
TO THE SERVICE)
Powinności obronne obywateli niezwiązane bezpośrednio z pełnieniem służby na wzór
służby wojskowej polegają na: świadczeniu pracy w ramach pracowniczych przydziałów
mobilizacyjnych, pełnieniu służby zastępczej, edukacji dla bezpieczeństwa, uczestniczeniu w
samoobronie ludności, wykonywaniu świadczeń na rzecz obrony
1
.
17.1. Pracownicze przydziały mobilizacyjne
Nadawanie pracowniczych przydziałów mobilizacyjnych służy zapewnieniu w czasie
pokoju pełnego ukompletowania stanem osobowym jednostek wojskowych w czasie wojny.
Pracownicze przydziały mobilizacyjne umożliwiają przeznaczenie osób do objęcia stanowisk
pracowniczych określonych etatem czasu wojny, do świadczenia pracy na rzecz jednostek
wojskowych w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny.
Szczegółowy tryb nadawania pracowniczych przydziałów mobilizacyjnych w tym
zakresie charakteryzuje rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z 16.03.2017 r. w sprawie
przydziałów mobilizacyjnych i pracowniczych przydziałów mobilizacyjnych, które określa:
zakres pracowniczych przydziałów mobilizacyjnych, w tym warunki, jakie powinni spełniać
pracownicy lub inne osoby niebędące pracownikami, do przeznaczenia ich do pracy w
jednostkach wojskowych w razie ogłoszenia mobilizacji lub w czasie wojny, czynności
wojskowego komendanta uzupełnień i dowódcy jednostki wojskowej poprzedzające nadanie
przydziałów, sposób ich nadawania oraz przypadki, w jakich się je unieważnia; wzory kart
mobilizacyjnych oraz ich przeznaczenie.
Istotnym dokumentem wspomagającym dowódców jednostek wojskowych –
pracodawców wojskowych w realizacji całokształtu zadań związanych z zapewnieniem pełnej
obsady stanowisk pracowniczych określonych etatem jednostki wojskowej na czas wojny, są
Wytyczne Dyrektora Departamentu Kadr i Szkolnictwa Wojskowego z 24.05.2004 r. w sprawie
1
Art. 4 ust. 2 i 2a u.p.o.o. – działy III, IV, V i VII.

postępowania dowódców jednostek wobec pracowników, którym nadano lub zamierza się
nadać pracownicze przydziały mobilizacyjne.
W przywołanych wytycznych zostały określone następujące kwestie: sposób
postępowania dowódców jednostek wojskowych (pracodawców wojskowych) oraz kryteria,
którymi powinni się kierować przy zatrudnianiu pracowników na stanowiskach występujących
również na czas wojny w etatach tych jednostek oraz sposób i tryb dokonywania zmian
warunków umowy o pracę w stosunku do pracowników, którym zamierza się nadać
pracownicze przydziały mobilizacyjne na stanowiska zajmowane lub na inne stanowiska
(równorzędne pod względem kwalifikacji), występujące w etacie jednostki wojskowej na czas
wojny.
Pracownicze przydziały mobilizacyjne nadawane są osobom, które posiadają
kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowisk pracowniczych, określonych w etacie
jednostki wojskowej i występujących w czasie wojny, jeżeli nie przewiduje się w to miejsce
powołania żołnierzy rezerwy do czynnej służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w
czasie wojny. Ponadto w przypadku pracowników – zajmują oni stanowiska, na których są
wymagane kwalifikacje takie same lub podobne jak na stanowiskach pracowniczych
określonych w etacie jednostki wojskowej i występujących w czasie wojny, a w przypadku
osób niebędących pracownikami – zamieszkują one w pobliżu miejsca stacjonowania tej
jednostki wojskowej
2
.
Nadanie pracowniczych przydziałów mobilizacyjnych następuje po uprzednim złożeniu
przez dowódcę jednostki wojskowej zapotrzebowania do właściwego miejscowo wojskowego
komendanta uzupełnień.
Pracowniczy przydział mobilizacyjny uchyla wojskowy komendant uzupełnień z
urzędu lub na wniosek właściwego dowódcy jednostki wojskowej, jeżeli osoba, której nadano
ten przydział jest żołnierzem rezerwy i otrzymała już przydział mobilizacyjny; została
powołana do czynnej służby wojskowej, z wyjątkiem ćwiczeń wojskowych. Ponadto, w
przypadku gdy osoba utraciła obywatelstwo polskie lub wyjechała na stałe za granicę albo
zmieniła miejsca zamieszkania poza obszar będący we właściwości miejscowej wojskowego
komendanta uzupełnień. Skazanie prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności bez
warunkowego zawieszenia jej wykonania skutkuje uchyleniem przydziału
3
.
2
Rozporządzenie w sprawie przydziałów mobilizacyjnych i pracowniczych przydziałów mobilizacyjnych, § 7.
3
Tamże, § 14 ust. 1.