ArticlePDF Available

REHABILITACJA W PRAKTYCE 26

January 2020

Authors:

Małgorzata Chochowska

Eugeniusz Piasecki University School of Physical Education

Content uploaded by Małgorzata Chochowska

Content may be subject to copyright.

REHABILITACJA W PRAKTYCE26

WIEDZA W PRAKTYCE

mgr Krzysztof Rujna1-4, dr n. med. Małgorzata Chochowska1-3, mgr Agnieszka Mikołajczak1,4

1 AWF w Poznaniu, WZKF w Gorzowie Wielkopolskim, Zakład Rehabilitacji

2 WSEIT w Poznaniu, Pracownia Terapii Manualnej i Masażu

3 KORE – zjoterapia specjalistyczna, Centrum Fizjoterapii i Terapii Manualnej w Swarzędzu

4 Rehaleaders Clinic

Kompleksowe

leczenie zachowawcze

hallux valgus

w oparciu o własne doświadczenia

kliniczne

Paluch koślawy (ang. hallux

valgus, HV) tonabyta defor-

macja stopy, charakteryzu-

jąca się bocznym odchy-

leniem palucha wIstawie

śródstopno-paliczkowym

(1). Jednocześnie, głowa

Ikości śródstopia zbacza wkierunku przyśrod-

kowym (tzn. ulega zeszpotawieniu lub wary-

zacji) (2,3). Wten sposób powstaje wypu-

kłość wprzednio-przyśrodkowej części stopy

(tzw. „bunion”), która jest stale drażniona przez

obuwie, cowefekcie doprowadza dopowstania

przewlekłego stanu zapalnego oraz szeregu

dalszych niekorzystnych procesów. Znaczne usta-

wienie koślawe palucha bywa przyczyną znie-

kształceń pozostałych palców, szczególnie palca II,

który spychany przez paluch może przekształcić

się wtzw. „palec młotkowaty”/„młoteczkowaty”

(znaczne wydłużenie palca IIwustawieniu wypro-

stnym względem pozostałych palców stóp) (4).

Wdalszej kolejności dochodzi dozaburzenia

biomechaniki ikinematyki wobrębie stopy.

Łączy się tozezmianą poziomu wysklepienia

łuków stopy oraz rozkładu obciążeń. Utrudnione

staje się poruszanie, copowoduje upośledzenie

mechanizmu chodu oraz rozkładu sił kinema-

tycznych wobrębie całego narządu ruchu (5).

Największe dolegliwości bólowe zwykle lokalizują

Streszczenie: Paluch koślawy (ang. hallux valgus,

HV) jest deformacją, zktórą zjoterapeuta bardzo

często spotyka się wswojej pracy. Wniniejszym

artykule przedstawiono strategię postępowania

diagnostyczno-terapeutycznego uchorych zHV,

opracowaną napodstawie doświadczenia klinicznego

autorów, którzy sązjoterapeutami specjalizującymi

się wleczeniu dysfunkcji narządu ruchu.

Słowa kluczowe: paluch koślawy, zjoterapia, fal

auderzeniowa, laseroterapia wysokoenergetyczna,

terapia manualna, igłoterapia, kinesiotaping,

autoterapia

Title: Comprehensive conservative treatment

ofhallux valgus based onour clinical experiences

Summary: Hallux valgus (HV) isadeformation

that isencountered very often byphysiotherapists

intheir work. The paper presents adiagnostic and

therapeutic approach tothe management ofhallux

valgus developed onthe basis ofthe clinical

experiences ofthe authors, who are physiotherapists

specializing inthe treatment ofmusculoskeletal

disorders.

Keywords: hallux valgus, physiotherapy,

extracorporeal shock wave therapy, high-

intensity laser therapy, manual therapy, needling,

kinesiotaping, autotherapy

6/2019 27

WIEDZA W PRAKTYCE

się wokolicy „buniona”, czyli wspomnianej wcze-

śniej wypukłości naprzyśrodkowym brzegu stopy.

Jednakże bóle mogą też lokalizować się wobrębie

Istawu śródstopno-paliczkowego oraz pod głową

Ikości śródstopia wobszarze trzeszczki bocznej

iprzyśrodkowej palucha (6).

Etiologia

iobraz kliniczny

Znanych jest wiele przyczyn powstawania HV,

doktórych należą uwarunkowania kulturowe,

zawodowe iśródowiskowe (3). Wśród najważniej-

szych wymienia się: nadwagę, wypłaszczenie łuków

stopy (szczególnie poprzecznego), przebyte wcze-

śniej urazy kończyny dolnej (7), niektóre choroby

układowe – zwłaszcza reumatologiczne (np. reuma-

toidalne zapalenie stawów, dna moczanowa (8)),

zespół hipermobilności konstytucjonalnej (9)oraz

odmienności wbudowie stopy (np. stopa Mortona

(3)), jak iinnych części narządu ruchu. Pomimo

dominującej opinii ouwarunkowaniach genetycz-

nych HV, bardziej prawdopodobne jest, żedefor-

macja tazachodzi pod wpływem skumulowanego

działania czynników zewnątrz- iwewnątrzpochod-

nych, adecydującą rolę przypisuje się czynnikom

genetycznym warunkującym budowę innych

struktur stopy, cowtórnie wpływa naprocesy

chorobotwórcze dotyczące palucha (3).

Pacjenci zHVzgłaszają zwykle: ból izaczerwie-

nienie wobrębie Istawu śródstopno-paliczko-

wego, aponadto tkliwość tej okolicy, nasilającą

się zwłaszcza podczas noszenia obuwia, problemy

zporuszaniem się, niemożność przejścia dobiegu

(nawet krótkotrwałego – np. podbiegnięcie

dotramwaju) iwspięcia napalce, aponadto obser-

wuje się zaburzoną mechanikę chodu (utykanie)

(10).

Diagnostyka obrazowa

Podstawowym inajważniejszym badaniem diagno-

stycznym wocenie HVjest zdjęcie rentgenowskie

(RTG) wprojekcji A-P(czyli wykonane promie-

niem biegnącym zgóry nadół) wpozycji stojącej.

NaRTG wykonanym wtej projekcji powinno się

wyrysować izmierzyć kąty pomiędzy poszczegól-

nymi strukturami kostnymi, doktórych należą

(por. fot. 1):

1. kąt koślawości palucha (HVA) – zawarty

pomiędzy prostymi dzielącymi wpołowie

trzon Ikości śródstopia ipaliczek bliższy

palca I(zastan prawidłowy uważa się wartość

mniejszą niż 15°);

2. kąt międzyśródstopny I/II(FIA) – zawarty

pomiędzy prostymi dzielącymi wpołowie

trzony IiIIkości śródstopia (zastan prawi-

dłowy uważa się wartość mniejszą niż 9°);

3. kąt przywiedzenia przodostopia względem stępu

(MPV) – zawarty pomiędzy prostą prostopadłą

doosi stępu iprostą dzielącą wpołowie trzon

IIkości śródstopia (zastan prawidłowy uważa

się wartość ok. 15°);

4. kąt międzypaliczkowy I(HIA) – zawarty

pomiędzy prostymi dzielącymi wpołowie

trzony paliczka bliższego idalszego palucha

(zastan prawidłowy uważa się wartość mniejszą

niż 10°);

5. dystalny kąt powierzchni stawowej Ikości śród-

stopia (DMAA) – zawarty pomiędzy prostą

Fot. 1.Zdjęcie RTG pacjentki zHVzzaznaczeniem

struktur kostnych (oprac. K.Rujna)

Fot. 2.Pomiary kątowe wobrębie stopy, konieczne

przy ocenie chorego zHV(oprac. K.Rujna)

Kość łódkowata

Kość sześcienna

Kości klinowate: przyśrodkowa,

pośrednia i boczna

Zwichnięta

trzeszczka

boczna

Podwichnięty

staw śródstop-

no-paliczkowy

pierwszy

Bunion

Kość łódkowata

Kość sześcienna

Kości klinowate: przyśrodkowa,

pośrednia i boczna

Zwichnięta

trzeszczka

boczna

Podwichnięty

staw śródstop-

no-paliczkowy

pierwszy

Bunion

Paluch

Głowa 1 kości

śródstopia

Głowa 1 kości

śródstopia

REHABILITACJA W PRAKTYCE28

WIEDZA W PRAKTYCE

prostopadłą doprostej łączącej punkt leżący

najbardziej przyśrodkowo zpunktem bocznym

powierzchni stawowej głowy Ikości śród-

stopia oraz prostą, dzielącą wpołowie trzon

Ikości śródstopia (zastan prawidłowy uważa się

wartość mniejszą niż 6°);

6. relatywna długość IiIIkości śródstopia

(RLFM) (11).

Ponadto ocenia się: ustawienie trzeszczek palucha,

nasilenie procesów degeneracyjnych wobrębie stawu

śródstopno-paliczkowego, zaburzenia struktury kości

śródstopia iinne. Zwykle wykonuje się również RTG

stopy wpozycji bocznej oraz skośnej (12).

Nafot. 2.przedstawiono przedoperacyjne zdjęcie

RTG wprojekcji A-Ppacjentki (B.D.), lat 62, cier-

piącej naHV. Widoczna jest deformacja palucha

(HV) zpodwichnięciem Istawu śródstopno-

-paliczkowego oraz zezwichnięciem trzeszczki

bocznej palucha. Należy zauważyć, żepodwich-

nięcie Istawu śródstopno-paliczkowego, tzn.

sytuacja, wktórej powierzchnia stawowa głowy

Ikości śródstopia nie pokrywa się zpowierzchnią

stawową paliczka bliższego Ipalca stopy, jest zabu-

rzeniem, które prowadzi nieuchronnie doznisz-

czenia powierzchni stawowych tworzących ten

staw. Skutkiem tej sytuacji sązmiany zwyrod-

nieniowe iupośledzenie ruchomości wstawie,

ażdozupełnego braku możliwości zginania

palucha. Towarzyszą temu silne dolegliwości

bólowe.

Kwalikacja doleczenia

operacyjnego lub

zachowawczego

Dooceny iwyboru sposobu leczenia upacjentów

zHVwykorzystuje się czterostopniową (A-D)skalę

Manchestera (11), gdzie:

A– brak jakiejkolwiek (widocznej) deformacji,

B– łagodna deformacja;

C– średnia deformacja;

D– zaawansowana deformacja.

Warto zauważyć, żeuzyskanie stopnia Club

Doznacza sytuację, wktórej należy objąć pacjenta

leczeniem operacyjnym. Jednakże niezależnie

odtego, czy pacjent zHVzostanie ostatecznie

zakwalikowany doleczenia operacyjnego, czy też

nie, towłaśnie leczenie zachowawcze uznaje się

zanieodzowne zarówno wfazie przedoperacyjnej,

jak ipooperacyjnej. Przede wszystkim jednak

leczenie zachowawcze HVpozwala naodro-

czenie dalszego pogłębiania tej dysfunkcji. Poniżej

przedstawiono wybrane formy leczenia zjote-

rapeutycznego pacjentów zHV. Wyboru doko-

nano woparciu owłasne doświadczenia kliniczne

autorów, należy jednak pamiętać, żenie wyczer-

pują one tematu.

Badanie pacjenta

istrategia leczenia

zjoterapeutycznego

Wybór strategii postępowania zjoterapeutycznego

uchorego zHVpowinien być dokonywany przez

doświadczonego zjoterapeutę specjalizującego

się wortopodologii poprzeprowadzeniu wywiadu,

badania podologicznego (naktóre składają się

m.in.: badanie podobarograczne, plantokontu-

rograa oraz badanie podoskopowe – wszystkie

wykonywane zarówno statycznie, jak idyna-

micznie) (13), atakże badania manualnego stopy

(naktóre składa się m.in.: kompresja itrakcja kości

stopy oraz palucha iślizgi doboczne palucha) (14)

– por. fot. 3-4.

Ponadto badaniu manualnemu należy poddać

tkanki leżące wobrębie całej kończyny dolnej,

gdyż ich wzajemne stosunki anatomiczne (długość,

skrócenie, napięcie) wpływają naustawienie stopy,

wtym rozwój HV. Należy pamiętać, żeHVnie musi

wynikać bezpośrednio zzaburzeń tkanek znajdują-

cych się sensu stricto wobrębie stopy. Często źródło

dysfunkcji leży znacznie wyżej (np. wywodzi się

zeskróconych mięśni wobrębie biodra), cowpływa

naustawienie całej kończyny dolnej (np. wrotacji

Fot. 3.Badanie manualne rozścięgna podeszwo-

wego iślizgów stawowych wobrębie stopy

Fot. 4.Badanie manualne ruchomości Ikości śród-

stopia

fot. W. Kusz

6/2019 29

WIEDZA W PRAKTYCE

zewnętrznej) ikońcowo także stopy. Wtym przy-

padku obserwowany HVjest tylko rezultatem

zaburzeń wcałym łańcuchu biomechanicznym,

anie samodzielną jednostką chorobową (15).

Coważniejsze, bez wyeliminowania lub możliwie

największego ograniczenia wymienionych zabu-

rzeń, trudno będzie osiągnąć zadowalający rezultat

leczenia HV. Należy pamiętać, żemasa stopy

stanowi zaledwie 2%ogólnej masy ciała człowieka,

ajej długość wynosi ok. 30cm(16). Zważywszy,

żepodczas chodu naten drobny narząd działają

potężne siły dynamiczne, generowane poprzez

przenoszenie ciężaru ciała zkończyn itułowia

(zwykle poprzez długie ramię siły), nietrudno

domyślić się, żezapewnienie stabilności ikongru-

encji tego delikatnego układu jest bardzo trudne

(15, 16).

Wodniesieniu dopowyższych rozważań,

awnawiązaniu dodoniesień literaturowych oraz

własnych doświadczeń klinicznych rekomendu-

jemy, aby uchorych zHVpodać uważnej ocenie

funkcjonalnej następujące struktury anato-

miczne: mięsień (m.) odwodziciel palucha (pod

kątem jego osłabienia); m.strzałkowy długi (jako

czynnik wpływający naustawienie pierwszej

kości śródstopia) (17); m.zginacze iprostowniki

palucha ipalców (krótki idługi) (pod kątem ich

nadmiernego napięcia); m.przywodziciel palucha

ipalców (pod kątem ich nadmiernej aktywności);

rozścięgno podeszwowe stopy (jako odpowie-

dzialne zawysklepienie stopy) (18); ścięgno

Achillesa wraz zm.brzuchatym ipłaszczkowatym

łydki (jako ciągłość funkcjonalna); więzadła stępu

oraz powięź goleni, stępu ipalców (jako nośniki

informacji prioprioceptynej), atakże m.grusz-

kowaty (jako wpływający naustawienie wstawie

biodrowym) (3)– por. ryc. 1A-L.

Podokonaniu powyższych kroków możliwe jest

podjęcie leczenia zjoterapeutycznego, naktóre

składają się m.in. opisane poniżej metody zjotera-

peutyczne.

Masaż tkanek głębokich

Zapomocą masażu tkanek głębokich (MTG)

możliwe jest opracowanie kolejnych warstw tkanek,

przy czym pracę rozpoczyna się powierzchownie

ipracuje delikatnie oraz miękko, stopniowo prze-

chodząc dotechnik bardziej zdecydowanych (19,

20). Efekty MTG to: zmniejszenie bólu, przywró-

cenie lepszej postawy, większej giętkości ipłyn-

ności ruchu oraz zmniejszenie napięcia mięśnio-

wego (21), coobserwowano np. wpoprawie

zakresu zgięcia wstawie skokowym poMTG

m.trójgłowego łydki (22).

Wkompleksowym leczeniu HVniezmiernie

ważne jest wzajemne ślizganie się leżących

nasobie warstw mięśni ipowięzi wobrębie

podudzia oraz stopy, gdyż jest togwarantem ich

sprawności funkcjonalnej. Zuwagi napowyższe,

uchorych zHVrekomendujemy poddanie tej

formie pracy następujące struktury anatomiczne:

rozścięgno podeszwowe stopy oraz tworzący

znim ciągłość anatomiczną m.brzuchaty łydki

wraz ześcięgnem Achillesa, atakże m.gruszko-

waty (jako rotator stawu biodrowego)

– por. fot. 5i6.

Uwalnianie punktów

spustowych

Punkt spustowy (ang. trigger point, TrP) tosilnie

podrażniona okolica wobrębie hipertonicz-

nego pasma mięśnia szkieletowego lub powięzi

mięśniowej (23). TrP jest bolesny podczas palpacji

imoże prowadzić dospecycznych dolegliwości

bólowych ocharakterze rzutowanym (24). Efektem

pracy zTrP jest m.in. zniesienie bólu oraz poprawa

zakresu ruchomości (np. ruchu zgięcia grzbie-

Fot. 5.Wykorzystanie MTG wpracy zestruktu-

rami mięśniowo-powięziowymi podudzia (głównie

m.brzuchatym łydki oraz ścięgnem Achillesa) ucho-

rych zHV

Fot. 6.Wykorzystanie MTG wpracy zrozścięgnem

podeszwowym stopy uchorych zHV

REHABILITACJA W PRAKTYCE30

WIEDZA W PRAKTYCE

towego wstawie skokowym, coobserwowano

pojednokrotnej terapii uwalniania TrP wobrębie

mięśnia płaszczkowatego (25)).

Napodstawie własnych doświadczeń klinicz-

nych rekomendujemy, aby wprzypadku leczenia

chorych zHVszczególnie dokładnie zbadać,

awrazie obecności TrP poddać leczeniu (pole-

gającemu najczęściej na: ucisku/kompresji lub

igłoterapii) następujące struktury mięśniowo-po-

więziowe: rozścięgno podeszwowe, m.płaszczko-

waty oraz grupę m.kulszowo-goleniowych – por.

fot. 7-9.

Fala uderzeniowa

(ESWT)

Pozaustrojowa fala uderzeniowa (ang. extracor-

poreal shock wave therapy, ESWT) toobecnie

jedna znajlepszych metod zykoterapeutycznych

stosowanych wleczeniu chronicznych dolegli-

wości bólowych układu ruchu (26-29). Wprzy-

padku leczenia chorych zHV, napodstawie

własnych doświadczeń klinicznych rekomen-

dujemy wykorzystanie ESWT wobrębie nastę-

pujących struktur anatomicznych: rozścięgna

podeszwowego, mięśni międzystopnych oraz

m.odwodziciela palucha (fot. 10i11). Działanie

tomanacelu zwiększenie płaszczyzny podporu

ciała, poprawę osadzenie środka ciężkości

wosi podłużnej ciała (wrzucie siły grawitacji)

oraz rozluźnienie nadmiernie napiętej okolicy

podeszwowej stopy, coczyni jąmniej bolesną

ipozwala naprawidłowe obciążanie stępu oraz

prawidłową transmisję sił włańcuchu biokinema-

tycznym.

Laseroterapia

wysokoenergetyczna

(HILT)

Laseroterapia wysokoenergetyczna (high inten-

sive laser therapy, HILT) polega nazastosowaniu

wterapii laserów omocy przekraczającej 500 mW,

wodróżnieniu odznacznie popularniejszej lase-

roterapii niskoenergetycznej/biostymulacyjnej

(ang. low level laser therapy, LLLT) (1). Wprak-

tyce wterapii HILT stosuje się lasery omocy śred-

niej przekraczającej 2mW, gdyż przyjmuje się,

żemożliwe jest wówczas uzyskanie efektu termicz-

nego, który oprócz efektu biostymulacyjnego

(czyli: poprawy mikrokrążenia, pobudzenia angio-

genezy, wzrostu amplitudy potencjałów czynno-

ściowych włókien nerwowych, wzrostu aktywności

enzymów, zmian wpotencjale błon komórkowych

iin. (1)), stanowi podstawę korzystnego wpływu

terapeutycznego HILT. Jak pokazują badania

naukowe, wleczeniu chorych zdolegliwościami

narządu ruchu kluczowe znaczenie mailość energii

dostarczonej podczas zabiegu (30, 31). Wyka-

zano skuteczność HILT, m.in. wleczeniu chorych

z:zapaleniem rozcięgna podeszwowego (31),

chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych

(32), zespołem bólowym kręgosłupa (33, 34).

WHILT wykorzystuje się fale zzakresu bliskiej

podczerwieni (800-1100 nm). Szczególnie popu-

larne sądługości fali: 810 nm(głębokość wnikania

do5cm; silnie pochłaniana przez cytochromy

zawarte wmitochondrium komórkowym, coprze-

kłada się naaktywację komórkowego łańcucha

oddechowego izapoczątkowuje procesy zwięk-

szające produkcji ATP oraz pobudza syntezę

enzymów), atakże 980 nm(silnie absorbo-

7 8 9

Fot. 7.Uwalnianie TrP wobrębie

m.płaszczkowatego uchorych

zHV

Fot. 8.Uwalnianie TrP wobrębie

rozcięgna podeszwowego ucho-

rych zHV

Fot. 9.Uwalnianie TrP wobrębie

m.kulszowo-goleniowych ucho-

rych zHV

6/2019 31

WIEDZA W PRAKTYCE

Ryc. 1A-L.Struktury anatomiczne, które należy poddać uważnej ocenie funkcjonalnej, anastępnie terapii uchorych

zHV(rys. Ł.Salamon)

Mięsień (m.) odwodziciel palucha

M.zginacz palców krótki

M.przywodziciel palców/międzykostne

grzbietowe

M.gruszkowaty

M.strzałkowy długi

M.zginacz palców długi

M.brzuchaty łydki wraz ześcięgnem Achillesa

M.zginacz palucha długi

M.przywodziciel palucha

Rozścięgno podeszwowe stopy

Więzadła stępu

REHABILITACJA W PRAKTYCE32

WIEDZA W PRAKTYCE

wana przez wodę, wnika znacznie płycej, powo-

duje wzrost temperatury tkanek iusprawnienie

procesów metabolicznych wmiejscu poddanym

zabiegowi, wzrost rozciągliwości włókien kolageno-

wych, zwiększenie przepuszczalności błon biolo-

gicznych oraz szybki efekt przeciwbólowy)

Upacjentów zHVstosuje się HILT wmiejscu

występowania „buniona” wcelach: przeciwbó-

lowym, przeciwzapalnym oraz regeneracyjnym –

fot. 12i13.

12 13

Fot. 10. Zastosowanie fali uderzeniowej wobrębie

m.odwodziciela palucha uchorych zHV

Fot. 12.Zastosowanie HILT wobrębie m.odwodzi-

ciela palucha uchorych zHV

Fot. 13. Zastosowanie HILT wobrębie „buniona”

uchorych zHV(fot. W.Kusz)

14a

Fot. 14A, 14B. Igłoterapia uchorych zHV: (A)m.gruszkowatego

i(B)m.odwodziciela palucha – wcelu lepszej wizualizacji miejsca wkłucia

igłę pozostawiono wprowadnicy

14b

Fot. 11. Zastosowanie fali uderzeniowej wobrębie

rozcięgna podeszwowego uchorych zHV

6/2019 33

WIEDZA W PRAKTYCE

Igłoterapia sucha

Igłoterapia sucha (ang. dry neeedling, DN) toinwa-

zyjna technika zjoterapeutyczna polegająca

nawprowadzeniu, cienkiej, jednorazowej igły

akupunktorowej wcelu leczenia bólu ipoprawy

ruchomości tkanek (35, 36). Istnieje wiele

koncepcji igłoterapii, ale najpowszechniej jest

ona wykorzystywana dodezaktywacji TrP, nakłu-

wania przyczepów mięśniowych oraz stymu-

lacji więzadeł iokostnej (37, 38). DNpoprawia

miejscowe ukrwienie tkanki poddawanej zabie-

gowi, wwyniku pracy igłą miejscowo wydzie-

lana jest m.in. histamina, która stymuluje procesy

naprawcze wmiejscu wkłucia (36, 39). DNwpływa

nazmniejszenie ilości napiętych pasm tkanki

mięśniowo-powięziowej, pozwala naodzyskanie

odpowiedniej długości sarkomeru izwiększenie

przestrzeni międzykomórkowej coprzekłada

się nalepsze odżywienie tkanki izmniejszenie

stężenia substancji jądrażniących (CRP, interle-

ukin isubstancji P)(40, 41). Obserwowana pod

wpływem DNlokalna odpowiedź skurczowa (ang.

twitch response) wpływa nazmniejszenie aktyw-

ności spoczynkowej igłowanego mięśnia. Wbada-

niach histopatologicznych, wwyniku zastoso-

wania DNobserwowano wzrost noradrenaliny oraz

opioidów endogennych wykazujących działanie

przeciwbólowe natkanki (42, 44). Napodstawie

własnego doświadczenia klinicznego wprzypadku

chorych zHVrekomendujemy igłoterapię mięśnia

gruszkowatego oraz odwodziciela palucha (fot.

14A, 14B).

Kinesiotaping

Kinesiotaping (plastrowanie dynamiczne)

tometoda terapeutyczna, która polega naokle-

janiu wybranych części ciała specjalnymi elastycz-

nymi taśmami. Podstawy tej metody zostały

opracowane napoczątku lat 70. XXw.przez

japońskiego chiropraktyka, dr. Kenzo,

anajwiększą popularność wEuropie zyskała ona

wlatach 90. XXw.(45, 46). Zastosowanie kine-

siotapingu uchorych zHVpozwala pokonać

uciążliwy ból, aponadto możliwa jest także

korekcja ustawienia palucha względem pozosta-

łych palców. Najlepsze efekty dają aplikacje popra-

wiające wysklepienie łuku poprzecznego oraz

podłużnego stopy atakże niwelujące koślawość

palucha – fot. 15A i15B.

Autoterapia

Kluczową rolę zpunktu widzenia powodzenia

leczenia zachowawczego pacjenta zHVodgrywa

Fot. 15A, 15B.

Kinesiotaping

uchorych zHV– połą-

czenie tapingu ocharakterze: (A)mięśniowym –

wspomagającym mm. odwodziciele palucha (taśma

czerwona) oraz (B)powięziowym – korygującym

ustawienie palucha, atakże derotującym Ikość

śródstopia (taśma niebieska)

15a

15b

REHABILITACJA W PRAKTYCE34

WIEDZA W PRAKTYCE

Fot. 17. Stretching mięśnia płaszcz-

kowatego łydki (kończyna zakroczna)

wpozycji stojącej

Fot. 18. Stretching Taśmy Powierz-

chownej Tylnej (wg. Myersa) wpozycji

siedzącej

Fot. 20. Ćwiczenia koncentryczno-eks-

centryczne dla Istawu śródstopno-pa-

liczkowego

Fot. 19. Stretching mięśnia gruszkowa-

tego (kończyna prawa) wpozycji leżącej

autoterapia, którą zjoterapeuta powinien zalecić

pacjentowi. Dozadań zjoterapeuty należą

ponadto: dokładne wytłumaczenie pacjentowi roli

podejmowanych ćwiczeń, odpowiednie zmoty-

wowanie godoich wykonywania oraz kontrola,

czy pacjent radzi sobie zpostawionymi przed nim

zadaniami (47). Uchorych zHVzwykle zalecamy

ćwiczenia rozciągające mięśni tylnego przedziału

podudzia (wróżnych pozycjach), stretching mięśni

zginaczy iprzywodzicieli palucha zużyciem taśmy

thera band (jako formę treningu ekscentryczno-

-koncentrycznego, sprzyjającego reedukacji nerwo-

wo-mięśniowej), ćwiczenia koncentryczno-ekscen-

tryczne dla Istawu śródstopno-paliczkowego,

ćwiczenia stabilizatorów palucha (np. wspięcia

narozstawionych szeroko palcach stopy) oraz rolo-

wanie zużyciem wałka piankowego (wobszarze

Fot. 16. Stretching mięśnia brzuchatego

łydki (kończyna zakroczna) wpozycji

stojącej

Fot. 21. Ćwiczenia stabilizatorów palu-

cha – wspięcie narozstawionych szeroko

palcach

rozcięgna podeszwowego oraz mięśni tylnego prze-

działu podudzia) – fot. 16-27.

Podsumowanie

Leczenie HVnie jest łatwe, jednakże nabazie

przytoczonych możliwości terapeutycznych,

ich różnorodności oraz własnych doświadczeń

klinicznych można śmiało stwierdzić, żepacjenci

ztądysfunkcją nie sąskazani napogłębiającą

się niesprawność imożliwe jest satysfakcjonu-

jące leczenie zachowawcze, którego rezultatem

będzie poprawa parametrów biomechanicznego

obciążenia stóp izmniejszenie dolegliwości bólo-

wych, acozatym idzie – poprawa funkcjonowania

pacjenta wżyciu codziennym.

16 17 18

2019

6/2019 35

WIEDZA W PRAKTYCE

Fot. 22. Ćwiczenia wzmacniające

m.strzałkowego – ugięcie kolana pod-

czas stania naniestabilnym podłożu

(dysku sensomotorycznym). Przyśrod-

kowa krawędź stopy powinna zostać

uniesiona

Fot. 25. Ćwiczenia izolowanego zgięcia

grzbietowego palucha – unoszenie palu-

cha wpozycji siedzącej, podczas gdy

stopy sąoparte opodłoże (bez odrywa-

nia pozostałych palców)

Fot. 26. Terapia wałkiem piankowym –

rolowanie rozcięgna podeszwowego

Fot. 27. Terapia wałkiem piankowym –

rolowanie mięśni podudzia

Fot. 23. Ćwiczenia wzmacniające mięśni

krótkich stopy – rolowanie ręcznika

palcami stóp

Fot. 24. Ćwiczenia wzmacniające mię-

śnie krótkie stopy oraz poprawiające

wysklepienie łuków stopy – zginanie

podeszwowe palców stóp wpozycji sto-

jącej (tzw. „ćwiczenia krótkiej stopy”)

Autorzy artykułu serdecznie dziękują Łukaszowi Salamonowi iWeronice Kusz zawykonanie rycin oraz fotograi,

atakże Krzysztofowi Rujnie iŻanecie Konowalskiej zamożliwość wykorzystania wizerunku

oraz KORE Fizjoterapia Specjalistyczna zaudostępnienie pomieszczeń ipotrzebnego sprzętu.

22 23

25 26 27

Piśmiennictwo dostępne

na www.rehabilitacja.elamed.pl

ResearchGate has not been able to resolve any citations for this publication.

ResearchGate has not been able to resolve any references for this publication.

REHABILITACJA W PRAKTYCE 26

Recommended publications

Kompleksowe leczenie halux valgus w oparciu o własne doświadczenia kliniczne

Kompleksowe leczenie zachowawcze hallux valgus w oparciu o własne doświadczenia kliniczne

MASAŻ GŁĘBOKI W LECZENIU ZESPOŁU BÓLU MIĘŚNIOWO-POWIĘZIOWEGO U KANADYJKARZY

Praca z blizną po operacji cesarskiego cięcia - ze szczególnym uwzględnieniem technik stosowanych w...