Content uploaded by Cahit Erdem
Author content
All content in this area was uploaded by Cahit Erdem on Jan 13, 2020
Content may be subject to copyright.
Turkish Studies
Educational Sciences
Volume 14 Issue 6, 2019, p. 3089-3109
DOI: 10.29228/TurkishStudies.37358
ISSN: 2667-5609
Skopje/MACEDONIA-Ankara/TURKEY
Research Article / Araştırma Makalesi
A r t i c l e I n f o / M a k a l e B i l g i s i
Received/Geliş: 19.09.2019
Accepted/Kabul: 20.12.2019
Report Dates/Rapor Tarihleri: Referee 1 (23.10.2019)- Referee 2 (13.11.2019)
This article was checked by iThenticate.
TÜRKİYE’DE ULUSLARARASI ÖĞRENCİ OLMA DENEYİMİ:
BİR METAFOR ANALİZİ*
Cahit ERDEM** - Mustafa POLAT***
ÖZ
Uluslararası öğrencilerin Türkiye’de uluslararası öğrenci olma
deneyimlerine yönelik algılarının belirlenmesi; öğrencilerin akademik,
sosyal ve kültürel yaşantılarını etkileyen faktörlerin ortaya konulması ve
uluslararası öğrencilerin farklı demografik değişkenler bağlamında
araştırmanın odaklandığı alana ilişkin algıları arasındaki farklılıkların
yansıtılması açısından kritik öneme sahiptir. Alanyazın incelemesinde
uluslararası öğrencilerin Türkiye’de yaşadıkları eğitim deneyimlerinin
metaforlar yoluyla belirleyen bir araştırmaya rastlanmamıştır. Bu
araştırmada; Türkiye’de öğrenim gören uluslararası öğrencilerin
Türkiye’de uluslararası öğrenci olmaya yönelik algılarının metaforlar
yoluyla belirlemesi amaçlanmaktadır. Araştırmada, nitel araştırma
yöntemi kapsamında fenomenoloji deseninden yararlanılmıştır. Veriler
2018-2019 akademik yılında Türkiye’de bir devlet üniversitesinde
öğrenim gören 93 uluslararası öğrenciden toplanmıştır. Verilerin
toplanmasında bu araştırma kapsamında araştırmacılar tarafından
geliştirilmiş olan yarı yapılandırılmış bir form kullanılmıştır. Veri toplama
aracı yoluyla elde edilen veriler içerik analiziyle analiz edilmiştir.
Metaforların dağılımı incelendiğinde, öğrencilerin büyük bir bölümünün
Türkiye’de uluslararası öğrenci olma deneyimine yönelik olumlu algılar
geliştirdiği görülmüştür. Bununla birlikte sınırlı sayıda da olsa bazı
öğrencilerin uyum sorunları, ekonomik sorunlar ya da dil sorunları
yaşadıkları da belirlenmiştir. Diğer taraftan, metaforların dağılımlarının
kadın ve erkekler arasında önemli bir farklılık oluşturmadığı ve
Türkiye’ye yeni gelmiş uluslararası öğrencilerin ilk altı aydaki algılarının
* Bu çalışmanın ilk hali 19-22 Haziran 2019 tarihlerinde Ankara’da gerçekleştirilen VIth International Eurasian Educational
Research Congress’te (EJER 2019) sözlü bildiri olarak sunulmuştur.
** Dr., Afyon Kocatepe Üniversitesi, E-posta: cerdem@aku.edu.tr
*** Dr. Öğr. Üyesi, Karabük Üniversitesi E-posta: mustafapolat@karabuk.edu.tr
3090 Cahit ERDEM - Mustafa POLAT
Turkish Studies - Educational Sciences
Volume 14 Issue 6, 2019
çoğunlukla olumlu olduğu ve hatta bu süre 12 aya yaklaştıkça olumlu
algı oranının daha da arttığı ancak 12 aydan sonra olumlu algıların yerini
olumsuz algılara bıraktığı görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Uluslararasılaşma, yükseköğretim, öğrenci
hareketliliği, küreselleşme, yabancı öğrenci, misafir öğrenci
THE EXPERIENCE OF BEING AN INTERNATIONAL STUDENT
IN TURKEY: A STUDY ON METAPHORS
ABSTRACT
Identifying international students’ perceptions towards being an
international student in Turkey is of critical significance with respect to
putting forth the factors affecting their academic, social and cultural
lives, and reflecting the differences among international students’
perceptions towards the scope of the research in the context of various
demographic variables. The literature lacks research studies on eliciting
international students’ perceptions towards their education experiences
in Turkey through metaphors. This study aims to identify international
students’ perceptions towards being an international student in Turkey
with the help of metaphors. The study employs phenomenology design
within the qualitative methods. The data were collected from 93
international students studying at a state university in Turkey in the
2018-2019 academic year. A semi-structured form, developed by the
researchers, was used in data collection. The data obtained through this
instrument was analyzed through content analysis method. Analysis of
the distribution of the metaphors reveals that the majority of the
participants developed positive perceptions towards being an
international student in Turkey. Nevertheless, there are some students
who are experiencing problems with regard to adaptation, economy or
communication problems, though they are few in number. On the other
hand, there are not significant differences among males and females in
the distribution of the metaphors and the newcomers to Turkey had
mostly positive perceptions in the first six months, and the percentage of
the positive perceptions increases as the time spent in Turkey extends to
12 months; however, after 12 months, negative perceptions begin to
increase.
STRUCTURED ABSTRACT
Introduction and Purpose
In recent years, there is a competition among higher education
institutions in Turkey for hosting international students with respect to
the internationalization of higher education and the number of
international students has risen drastically. The factors playing role in
this rapid process include Turkey’s governmental policies of inviting
students from particularly Turkish republics, middle east countries and
other Muslim countries, wars and çivil wars in the neighbouring regions
of Turkey, Turkey’s economic situation and the fact that Turkey has been
Türkiye’de Uluslararası Öğrenci Olma Deneyimi: Bir Metafor Analizi 3091
Turkish Studies - Educational Sciences
Volume 14 Issue 6, 2019
a role model country for the countries in the aforementioned regions.
Though the rapid increase in the number of international students is a
positive phase for internationalization of higher education, it has also
brought along a number of problems for stakeholders as the system was
not ready for such a fast influx (Erişti, Polat & Erdem, 2018). The first
stakeholders to be affected from this process are the international
students themselves. Therefore, putting forth these students’ mindsets
and perceptions regarding their experience of being an international
student in Turkey is significant since the data could be helpful in helping
them and metaphors are a good way to reach these data. This study aims
to identify international students’ perceptions towards being an
international student in Turkey with the help of metaphors. The
metaphors are also analyzed whether they are positive, negative or
neutral, whether they change according to variables such as gender,
home country, department and the duration of stay in Turkey, and how
can the rationales of the metaphors be categorized.
Theoretical Framework
Internationalization of higher education has gained significance
both in Turkey and across the world. Internationalization of higher
education, which can be defined as a process of transformation of a
higher education institution from institutional and national dimension to
cross-cultural and global level with respect to its aims, functions and
services offered (Knight, 2008), involves exchange of information,
students and faculty at tertiary level and enables international
interaction (Pike, 2012). The change in the demographic structure of
university students affects other students, teaching staff, curricula and
even cities from various aspects. Absolutely, international students
themselves are the most affected group of this process. A great amount
of research has been carried out regarding these students’ and other
stakeholders’ positive or negative experiences in Turkey (Başaran Alagöz
& Geçgil, 2017; Kılıçlar, Sarı & Seçilmiş, 2012; Kıroğlu, Kesten & Elma,
2010; Koçyiğit & Erdem, 2015; Şahin & Demirtaş, 2014). However, the
literature review suggests that there are not any studies aiming to identify
international students’ perceptions towards being an international
student in Turkey with the help of metaphors though there is a study
putting forth these students' perceptions towards multi-cultural
education through metaphors (Abaslı & Akman, 2018). However,
metaphors are mindsets shaping individuals’ ideas and thoughts towards
the world and enable concretely expressing thoughts that are not clear
and solid (Lakoff & Johnson, 1982). Therefore, identifying international
students’ perceptions towards being an international student in Turkey
is of critical significance with respect to putting forth the factors affecting
their academic, social and cultural lives, and reflecting the differences
among international students’ perceptions towards the scope of the
research in the context of various demographic variables.
Method
The study employs phenomenology design within the qualitative
methods. The data were collected from 93 international students
studying at a state university in Turkey in the 2018-2019 academic year.
The university is located in a small city in Turkey (most of the studies are
carried out in big cities) and the ratio of international students to the
3092 Cahit ERDEM - Mustafa POLAT
Turkish Studies - Educational Sciences
Volume 14 Issue 6, 2019
total population is relatively high. The participants were selected through
maximum variety sampling and they (71 males and 22 females) are from
various countries such as Afghanistan, Azerbaijan, Bangladesh, Djibouti,
Chad, Turkmenistan, Iraq, Lebanon, Egypt, Serbia, Syria and Yemen.
Their duration of stay ranges between 2 to 84 months. A semi-structured
form, developed by the researchers, was used in data collection. The first
part of the instrument included questions as to the variables such as
gender or duration of stay and in the second part, the participants
completed the sentence: “Being an international student in Turkey is like
….. because…”. The instrument was prepared in Turkish, English and
Arabic to enable them to fill in through the language that they feel
comfortable with. The data obtained through this instrument were
analyzed through content analysis method. The rationale of the
metaphors were analyzed and they were grouped as positive, negative or
neutral. Their distribution according to variables of gender, home
country, department, duration of stay in Turkey were also examined.
Furthermore, the metaphors were also grouped under general categories
based on their rationales. In the analysis process, an expert’s opinions
were also resorted.
Findings and Discussion
Based on the distribution of metaphors with respect to positive,
negative and neutral categories, it is observed that a majority of the
international students have developed positive perceptions towards being
an international student in Turkey. The fact that the most frequent
metaphors are “being in your own country” or “being in your own home”
suggests that they prioritize cultural similarity and they are pleased with
this case. The majority of students are from Muslim countries or Turkish
republics can account for this finding. The finding in another study that
religious and cultural similarity were important factors in international
students’ preference for coming to Turkey supports this finding
(Yardımcıoğlu, Beşel & Savaşan, 2017). In the current study, as well as
cultural similarity, the students also stated that both Turkish students
and the public out of the campus also treated them well, which can also
account for the high ratio of positive metaphors. Similarly, Çetin, Bahar
& Griffiths (2017) state that international students have limited negative
perceptions towards their experience in Turkey, yet they feel comfortable
with culture, surroundings, food, language and people and they describe
Turkish people as friendly and hospitable. Studies carried out in different
cities also put forth that the international students are satisfied with the
education service and their experiences (Derman, 2010; Özkan & Acar
Güvendir, 2015; Şahin & Demirtaş, 2014).
Though few in number, there are also negative metaphors which
reveal that they have adaptation, economy, and language-related
problems. In a national report published by SETA in 2012, it is stated
that international students are generally pleased with Turkey; however,
they have some problems with respect to cultural, language,
accommodation, health and economy-related issues (Özoğlu, Gür &
Coşkun, 2012; Şimşek & Bakır, 2016), which overlaps with the findings
in the current study. Similarly, it is argued in Yılmaz’s (2018) study that
international students had insufficient economic sources, limited
scholarship opportunities, and there was a lack of part-time jobs. In
addition, Snoubar (2017) and Başaran Alagöz and Geçkil (2017) report
Türkiye’de Uluslararası Öğrenci Olma Deneyimi: Bir Metafor Analizi 3093
Turkish Studies - Educational Sciences
Volume 14 Issue 6, 2019
that their biggest problem is communication problem due to their lack of
proficiency in the language. That Turkish students are sometimes
making fun of international students due to their broken language causes
anxiety in international students and they are socially disrupted because
of these issues (Derman, 2010; Yardımcıoğlu, Beşel & Savaşan, 2017).
There is only one participant from the countries of Sudan, Serbia,
Iraq, East Turkestan, Djibouti and Bangladesh and there are only two
participants from the countries of Lebanon and Afghanistan, and all of
them had positive metaphors. The highest ratio of positive metaphors
among the countries that have relatively higher numbers of students are
Somali, Syria and Turkmenistan while students with higheest negative
metaphors are from Egypt, Yemen and Azerbaijan. In the university of
issue, Somali, Syria and Turkmenistan are among the top five countries
with the most students. That they have more friends from their home
countries may have helped them overcome adaptation problems and
affected their perceptions positively. The finding that international
students spend most of their time with friends from their home countries,
obtained in a different sample, (Yardımcıoğlu, Beşel & Savaşan, 2017)
lends its support to this finding.
With respect to Syrian students, the fact that their duration of stay
in Turkey is relatively longer than other students, most of them are living
in Turkey with their families and they have learned Turkish, may account
for their positive perceptions. Hohberger (2018) reports that their
opinions towards Turkey and higher education in Turkey are positive due
to Turkish government’s open-door policy for them which enables them
to continue to higher education in Turkey, opportunities of scholarship,
free education in state universities.
The distribution of negative and positive metaphors does not differ
to a great extent with respect to gender. This finding is also similar to
participants' departments. However, differences are evident for the
duration of stay in Turkey. It is found out in the current study that the
international students’ perceptions are mostly positive in the first six
months, and the ratio of positive metaphors even increase as the duration
extends to twelve months. This suggests that international students
develop more positive perceptions as they spend more time in Turkey in
the first year; however, after the first year, the ratio of positive
metahaphors begin to decrease. Students who have stayed in Turkey for
three or more years have less positive perceptions. Sungur and colleagues
(2016) report that the duration of stay has a significant effect on
international students’ adaptation process to the university. Regarding
the current study, this finding may have to do with variables such as the
increase in their academic responsibilities, getting bored of the city,
missing home country, the anxiety of finding a job as the graduation
comes up.
Conclusion and Recommendations
The analysis puts forth that most of the international students have
developed positive perceptions towards being an international student in
Turkey and the main reasons for this are cultural similarity and
helpfulness of local people; however, some students have developed
negative perceptions due to their experiences related to adaptation
problems, economic problems, and language problems. Participants from
3094 Cahit ERDEM - Mustafa POLAT
Turkish Studies - Educational Sciences
Volume 14 Issue 6, 2019
countries that have a high number of international students in the
related university have developed more positive perceptions because their
friendship with students from their countries seems to help them
overcome adaptation problems. On the other hand, the students’
perceptions do not differ greatly by their gender or department. The
students’ perceptions are highly positive in the first twelve months but
after the first year the positive perceptions begin to reduce. It is thought
that the data obtained in the current study may be a significant source
for practitioners and policymakers within the scope of the rapid
internationalization of higher education, which is a reality for Turkey. In
order to reinforce international students’ positive perceptions and
eliminate negative ones, getting their opinions through metaphors in the
language they feel comfortable may contribute to the literature. Based on
the research data, in order to reinforce international students’ positive
perceptions and eliminate negative ones, the universities may work with
local and national institutions such as neighborhood unit, municipality,
and governorship with respect to services and opportunities offered to
international students. The study posits that the negative perceptions
have to do with economic, adaptation and language-related problems. An
effective Turkish education and orientation program are needed for these
students when they first come to the country. Solutions must be put into
practice for students with economic problems such as scholarship
programs or part time job opportunities. It is found out that negative
perceptions begin to increase after the first year. It is understood that the
orientation programs are not adequate and follow-up monitoring
practices are needed. These students may be invited to related offices in
certain intervals and they should be provided support for academic,
social and psychological issues. Similarly, university-based studies may
yield country-specific findings and cooperation with student clubs of
those countries with the most negative perceptions can be created.
Keywords: Internationalization, higher education, student
mobility, globalization, foreign student, guest student
Giriş
Son yıllarda toplumların yaşamış olduğu ekonomik, sosyal, teknolojik ve eğitsel dönüşümler
ve küreselleşme süreci, hayatın birçok alanını etkilediği gibi hiç kuşkusuz eğitim alanını da
etkilemektedir. Bu durumun bir yansıması olarak 21. yüzyılda yükseköğretim kurumları; çok
değişkenli bir yapı kazanmakta, karmaşık ve yoğun bir değişim ve dönüşüm baskısı altında küresel-
bilgi çağına uyum sağlama konusunda çaba göstermektedirler (Odabaşı, 2006). Eğitim bağlamında
ülkeler arasında sınırların ortadan kalkması, eğitim ekonomisi alanındaki değişim ve dönüşüm ve
uluslararası bağlamda yükseköğretimde paradigma değişimi olarak da özetlenebilecek olan
gelişmeler farklı ülkelerdeki yükseköğretim kurumları arasındaki uyum süreçlerinin hız
kazanmasının ve kurumlar arasında farklı boyutlarda ve farklı platformlarda ortaklıkların
kurulmasının önünü açmıştır. Tüm bu gelişmelerin ışığında yükseköğretimde uluslararasılaşma
kavramı ortaya çıkmış ve her geçen gün kendisine atfedilen önem hızlı bir biçimde artmıştır. Öyle
ki, yükseköğretimde uluslararasılaşma kavramı, süreli uluslararası dergilerde akademik çalışmaların
yayımlandığı, yükseköğretim kurumları bünyesinde araştırma merkezlerinin açıldığı ve farklı
disiplinlerden araştırmacıların görev aldığı akademik bir alana dönüşmüştür (Arkalı Olcay ve Nasır,
2016). Bir yükseköğretim kurumunun amaçları, işlevleri ve sunmuş olduğu hizmetler bağlamında
kurumsal ve ulusal boyuttan uluslararası, kültürlerarası veya küresel bir düzeyde dönüşümünün
Türkiye’de Uluslararası Öğrenci Olma Deneyimi: Bir Metafor Analizi 3095
Turkish Studies - Educational Sciences
Volume 14 Issue 6, 2019
yaşandığı süreç (Knight, 2008) olarak da tanımlanan yükseköğretimde uluslararasılaşma;
yükseköğretim düzeyinde bilgi, öğrenci ve öğretim elemanlarının değişimini içerir ve uluslararası
etkileşimin gerçekleşmesine olanak sağlar (Pike, 2012). Ayrıca yükseköğretimde uluslararasılaşma;
yükseköğretimin amaçlarına, işlevlerine ve sunmuş olduğu hizmetlere kültürlerarası bir boyut katar
(Knight, 2008). Yükseköğretimde uluslararasılaşmanın diğer ülkelere kampüsler açma, yabancı dil
programları, araştırma programları, stratejik iş birlikleri oluşturma (Altbach ve Knight, 2007; Knight
ve De Wit, 1995; Teichler, 2010) gibi farklı formları olmakla birlikte en görünür formu hiç şüphesiz
öğrenci hareketliliğidir (Castro, Woodin, Lundgren ve Byram, 2016; Erdoğan, 2013). Bununla
beraber, her geçen gün yükseköğretimde uluslararasılaşmanın yeni formları ortaya çıkmaktadır.
Son yıllarda Türkiye’deki yükseköğretim kurumları arasında uluslararasılaşma bağlamında
farklı ülkelerden öğrencilere ev sahipliği yapma konusunda önemli bir rekabet yaşanmakta ve
uluslararası öğrenci sayıları gün geçtikçe artış göstermektedir. Küreselleşme, uluslararası iş
birlikleri, yasal gereklilikler ve ekonomik gerekçelerle yurt dışından uluslararası öğrencileri çekmek
yükseköğretim kurumları için bir öncelik haline gelmiştir (Erişti, Polat ve Erdem, 2018).
Yükseköğretimde uluslararasılaşmanın gelişim süreci incelendiğinde son yıllarda tüm dünyada hızlı
bir artış yaşandığı görülmektedir. Bu bağlamda Türkiye için de yükseköğretimde
uluslararasılaşmanın gerek bugün gerekse de gelecek için kaçınılmaz bir gerçeklik olduğu
görülmektedir (Çetinsaya, 2014). Her ne kadar istatistikler incelendiğinde dünyada en çok
uluslararası öğrenci çeken ülkeler Avrupa ve Kuzey Amerika ülkeleri olsa da son yıllarda Türkiye’de
uluslararası öğrencilerin sayısı çok hızlı bir biçimde artmıştır. Özellikle Türki Cumhuriyetler, Orta
Doğu ülkeleri ve diğer Müslüman ülkelerdeki öğrencilerin Türkiye’de öğrenim görmesini amaçlayan
devlet politikaları, son dönemlerde Türkiye’nin yakın coğrafyasında yaşanan savaş ve iç çatışmalar,
Türkiye’nin ekonomik koşulları ve Türkiye’nin sözü edilen coğrafyalarda bulunan ülkeler için model
bir devlet olarak ön plana çıkmış olmasının bu süreçte etkili olduğu ifade edilebilir.
Yükseköğretim kurumlarının uluslararasılaşması sürecini yalnızca olumlu yönleriyle ele
almak eksik bir bakış açısını temsil etmektedir. Türkiye’de öğrenim görmek için gelen uluslararası
öğrencilerin sayısındaki hızlı artış her ne kadar yükseköğretimde uluslararasılaşma bağlamında
olumlu bir aşama olarak görülse de çok da hazır olunmayan bu hızlı sürecin çeşitli paydaşlar
açısından önemli sorunları da beraberinde getirdiği dikkat çekmektedir (Erişti, Polat ve Erdem,
2018). Üniversite öğrencilerinin demografik yapısındaki bu değişim diğer öğrencileri, öğretim
elemanlarını, eğitim programlarını ve hatta şehirleri çok boyutlu olarak etkilediği ifade edilebilir.
Diğer yandan, bu süreçte etkilenen konumunda olan bir diğer grup ise uluslararası öğrencilerdir. Bu
öğrencilerin ve diğer paydaşların yaşadıkları olumlu veya olumsuz deneyimlere ilişkin çok çeşitli
araştırmalar yapılmıştır (Başaran Alagöz ve Geçgil, 2017; Kılıçlar, Sarı ve Seçilmiş, 2012; Kıroğlu,
Kesten ve Elma, 2010; Koçyiğit ve Erdem, 2015; Şahin ve Demirtaş, 2014). Ancak yapılan alanyazın
incelemesinde uluslararası öğrencilerin çok kültürlü eğitime ilişkin algılarını metaforlar yoluyla
ortaya koyan bir çalışma (Abaslı ve Akman, 2018) olmasına karşın metaforlar yoluyla bu
öğrencilerin Türkiye’de yaşadıkları eğitim deneyimlerini ortaya çıkarmaya çalışan bir araştırma
bulunmamaktadır. Oysa metaforlar bireylerin dünyaya ilişkin düşünlerini şekillendiren yapılar
olmalarının yanı sıra, net ve belirgin olmayan düşünceleri somut bir şekilde ifade etmeye imkân
sağlarlar (Lakoff ve Johnson, 1982). Bu bağlamda metaforların uluslararası öğrencilerin Türkiye’de
uluslararası öğrenci olmaya yönelik algılarının belirlenmesi öğrencilerin akademik, sosyal ve
kültürel yaşantılarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve uluslararası öğrencilerin farklı demografik
değişkenler bağlamında araştırmanın odaklandığı alana ilişkin algıları arasındaki farklılıkların ortaya
konulması açısından kritik öneme sahiptir. Bu anlamda Türkiye’deki uluslararası öğrencilerin bu
deneyime ilişkin zihin yapılarını ve algılarını ortaya koymak için metaforlar yoluyla veri toplamak
son derece işlevsel olacağı değerlendirilmiştir. Bu araştırmada Türkiye’de öğrenim gören
uluslararası öğrencilerin Türkiye’de uluslararası öğrenci olmaya yönelik algılarının metaforlar
3096 Cahit ERDEM - Mustafa POLAT
Turkish Studies - Educational Sciences
Volume 14 Issue 6, 2019
yoluyla belirlemesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda aşağıdaki araştırma sorularına cevap
aranmıştır:
1- Uluslararası öğrencilerin Türkiye’de uluslararası öğrenci olmaya yönelik önerdikleri
metaforların yüklenen anlamlar bağlamında olumlu, olumsuz ve nötr kategorilerine göre dağılımı
nasıldır?
2- Uluslararası öğrencilerin Türkiye’de uluslararası öğrenci olmaya yönelik önerdikleri
metaforların cinsiyet, geldikleri ülke, öğrenim gördükleri bölüm ve Türkiye’de bulunma süresi
değişkenlerine göre dağılımı nasıldır?
3- Uluslararası öğrencilerin Türkiye’de uluslararası öğrenci olmaya yönelik önerdikleri
metaforların gerekçeleri hangi kategoriler altında toplanmaktadır?
Yöntem
Araştırma Deseni
Bu araştırmada, nitel araştırma yöntemi kapsamında fenomenoloji deseninden
yararlanılmıştır. Metafor çalışmalarında sıklıkla tercih edilen fenomenoloji deseni yoluyla bireylerin
dünyayı nasıl algıladıkları ve buna bağlı olarak deneyimlerini nasıl anlamlandırdıkları araştırılır
(Newby, 2014). Mevcut araştırmada da uluslararası öğrencilerin Türkiye’de uluslararası öğrenci
olma deneyimlerini nasıl algıladıkları konu edildiği için araştırma bu desende tasarlanmıştır.
Çalışma Grubu
Araştırmanın verileri 2018-2019 akademik yılında Türkiye’de uluslararası öğrenci sayısının
toplam öğrenci sayısına oranı çok yüksek olan ve büyükşehirlerde yer almayan bir devlet
üniversitesinde öğrenim gören 93 uluslararası öğrenciden toplanmıştır. Katılımcıların
belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi
kullanılmıştır. 71 erkek ve 22 kadından oluşan katılımcılar Afganistan, Azerbaycan, Bangladeş,
Cibuti, Çad, Türkmenistan, Irak, Lübnan, Mısır, Sırbistan, Suriye ve Yemen gibi çok farklı
ülkelerden gelmiş ve farklı bölümlerde öğrenim görmektedirler. Ayrıca bu öğrenciler 2 aydan 84 aya
kadar farklı sürelerde Türkiye’de bulunmuşlardır. Araştırma verilerinin toplanması sürecinden önce
katılımcılarına çalışma hakkında bilgi verilmiş ve sadece çalışmaya katılmaya gönüllülük gösteren
uluslararası öğrencilerden veri toplanmıştır. Bulgular bölümünde araştırma katılımcıları K1, K2, K3
olarak kodlanarak ifade edilmiştir.
Veri Toplama Aracı ve Uygulama
Verilerin toplanmasında bu araştırma kapsamında araştırmacılar tarafından geliştirilmiş bir
yarı yapılandırılmış form kullanılmıştır. Katılımcılar formun ilk bölümünde demografik değişkenlere
ilişkin soruları yanıtladıktan sonra formun ikinci bölümünde yer alan “Türkiye’de uluslararası
öğrenci olmak …. gibidir çünkü …..” ifadesini tamamlamışlardır. Veri toplama formu Türkçe,
İngilizce ve Arapça olarak hazırlanmış ve 2 farklı dil uzmanın görüşü alınarak son biçimi verilmiştir.
Böylece katılımcı öğrencilerin kendilerini en rahat hissettikleri dilde doldurmalarına imkân
tanınmıştır. Ayrıca formun ikinci bölümünde yer alan cümleyi nasıl tamamlayabilecekleri örneklerle
kendilerine açıklanmıştır. İngilizce ve Arapça doldurulan formlar daha sonra Türkçeye çevrilmiş ve
iki farklı dil uzmanı tarafından kontrol edilmiştir.
Veri Analizi
Araştırmacılar tarafından geliştirilmiş olan veri toplama aracı yoluyla elde edilen veriler
içerik analizi yoluyla analiz edilmiştir. Toplanan verileri açıklayabilecek kavramlara ve ilişkilere
ulaşmayı amaçlayan içerik analizinde birbirine benzeyen verileri belirli kavramlar ve temalar
çerçevesinde bir araya getirmek ve bunları düzenleyerek yorumlamak söz konusudur (Yıldırım ve
Türkiye’de Uluslararası Öğrenci Olma Deneyimi: Bir Metafor Analizi 3097
Turkish Studies - Educational Sciences
Volume 14 Issue 6, 2019
Şimşek, 2012). Bu çalışmada da metaforlar kavramları temsil etmekte ve bu kavramlar kullanılarak
anlamlı temalara ulaşmak amaçlanmaktadır. Metaforları açıklayan gerekçe cümleleri analiz edilerek
metaforlar yüklenen anlamlar bağlamında olumlu, olumsuz ve nötr şeklinde gruplanmıştır. Bu
metaforların araştırma kapsamında belirlenen değişkenler olan cinsiyet, memleket, öğrenim görülen
bölüm ve Türkiye’de bulunma süresi değişkenlerine göre dağılımı incelenmiştir. Ayrıca metaforlar
gerekçeleri ile beraber değerlendirilerek genel temalar altında gruplandırılmıştır. İçerik analizi,
tutarlığı sağlamak için, iki araştırmacı tarafından sürekli olarak karşılaştırılarak gerçekleştirilmiştir.
Ek olarak, temaların ve metaforların bu temalar altındaki dağılımının uygunluğu için inandırıcılık
bağlamında farklı bir uzmanın görüşüne de başvurulmuştur. Çalışmanın aktarılabilirliğinin
sağlanması için en uygun verileri sağlayabilecek çalışma grubuna ulaşmak için amaçlı örnekleme
yöntemi tercih edilmiştir. Çalışmanın teyit edilebilirliğinin sağlanması için ise katılımcı teyidine
başvurulmuştur.
Bulgular
Metaforların Olumlu, Olumsuz ve Nötr Kategorilerine göre Dağılımı
Katılımcıların üretmiş olduğu 93 metafordan bir kısmı önemli ölçüde benzer ifadeler içeren
metaforlardır. Elde edilen veriler incelendiğinde toplamda 50 farklı metafor üretildiği görülmüştür.
Toplam 93 metaforun 63’ü olumlu (%67.7), 25’i olumsuz (%26.9) ve 5’i nötr (%5.4) anlamda
kullanılmıştır. En sık kullanılan metaforlar kendi ülkende olmak (f=18), kendi evinde olmak (f=12),
zorlu yol (f=5) ve hayallere kavuşmaktır (f=3). Olumlu, olumsuz ve nötr kategorilerinde kullanılan
metaforlar Tablo 1’de verilmiştir.
Tablo 1: Olumlu, Olumsuz ve Nötr Kategorilerindeki Metaforlar
Olumlu
Olumsuz
Nötr
Metafor
f
Metafor
f
Metafor
f
Kendi ülkende olmak
17
Zorlu yol
5
Kendi ülkende olmak,
1
Kendi evinde olmak
12
Sessizlik
2
Dünyanın bir ucunda
olmak
Hayallere kavuşmak
3
Yalnızlık
2
Evimin diğer odası
İyi bir tecrübe
2
Kardeşinin evinde olmak
Yeni bir yaşam
2
Zorluk ve kolaylık
Türkiye vatandaşı olmak
2
Mutluluk
2
Aynı hayata devam etmek
2
Zenginlik
2
Anne kucağında olmak,
arkadaşlarla eğlence,
arkadaşlık, cennette olmak,
ekmek üstünde bal, eşitlik,
güçlü kişilik, güvende
olmak, güzel hedef,
güzellikler içinde yaşamak,
kabul olmuş dua,
kardeşlerinle okumak, kâşif
olmak, kıskanılmak, maç
kazanmak, özgür yaşam,
şans, yabancı arkadaş,
gururlu bir asker
1
Dilsizlik, sessiz bir ev,
sakinlik, suskunluk, garip
bir his, kalıptan kalıba
girmek, yalnız başına
savaşmak, kimsesiz kişi,
yeni doğan bebek, zor
işler, zorluğa alışmak,
zorluk, kaybolmak,
sorunlu öğrenci,
yabancılık, uzak yol
1
Toplam
63
25
5
3098 Cahit ERDEM - Mustafa POLAT
Turkish Studies - Educational Sciences
Volume 14 Issue 6, 2019
Uluslararası öğrencilerin geliştirmiş oldukları metaforlar Tablo 1’de görülmektedir. “Kendi
ülkende olmak” ve “kendi evinde olmak” gibi birbirine benzeyen ancak anlam farklılıkları olan
metaforlar birleştirilmemiştir. Ancak “kendi ülkende olmak” ya da “kendi ülkende yaşamak” gibi
anlam farklılıkları olmayan ifadeler birleştirilmiştir. Yalnızca “kendi ülkende olmak” metaforu farklı
kategoriler altında değerlendirilmiştir. 17 öğrenci bu metaforu olumlu anlamda kullanırken 1 öğrenci
olumlu ya da olumsuz bir anlam yüklememiştir. Bu öğrenci şu ifadeyi kullanmıştır: “Türkiye’de
uluslararası öğrenci olmak kendi ülkende olmak gibidir çünkü insanlarda ve kültürde herhangi bir
farklılık yok (K2)”. Ancak diğer öğrenciler bu durumu olumlu gerekçelerle açıklamıştır. Örneğin bir
başka öğrenci seçtiği metaforun nedenini şöyle açıklamıştır: “Türkiye’de uluslararası öğrenci olmak
kendi ülkende olmak gibidir çünkü Türk insanları çok iyi ve onların davranışlarından memnunum
(K16)”. Ya da bir diğer öğrenci: “…çünkü kendimi burada yalnız hissetmiyorum, burası benim ikinci
ülkem (K8)” şeklinde gerekçesini açıklamıştır.
Öğrencilerin büyük bir bölümünün (%66,7) Türkiye’de uluslararası öğrenci olma
deneyimine yönelik olumlu algılar geliştirdiği görülmektedir. Kullanılan metaforlar ve gerekçeleri
incelendiğinde öğrencilerin olumlu tutum geliştirmesinde Türkiye’deki yaşamın ve kültürel öğelerin
kendi ülkelerindeki yapılara çok benzer olduğu ifade edilmiştir. Diğer yandan, Türkiye’de yaşayan
vatandaşların olumlu davranışları, yeni arkadaşlıklar kurma ve yeni deneyimler edinme de ifade
edilen diğer etkenlerdir.
Oldukça sınırlı sayıdaki olumsuz metaforlar incelendiğinde ise Türkiye’de uluslararası
öğrenci olma deneyiminin çeşitli zorluklarının olduğu, bazı öğrencilerin kendilerini yalnız ve
yabancı hissettiklerive dil sorunu yaşadıkları görülmektedir. Zorlu yol, zorluk, sorunlu öğrenci
metaforları zorluklara, yalnızlık, kaybolmak, yabancılık, yalnız başına savaşmak metaforları yalnız
ve yabancı hissetmeye ve dilsizlik, suskunluk, sessiz bir ev metaforları ise dil sorununa işaret
etmektedir. Bu durumlara ilişkin örnek metaforlar aşağıdaki sunulmuştur:
“Türkiye’de uluslararası öğrenci olmak zorlu yol gibidir çünkü eğitim pahalı; hem okuyup
hem çalışmak çok zor (K65).”
“Türkiye’de uluslararası öğrenci olmak yalnızlık gibidir çünkü burada arkadaşım yok ve
insanlarla anlaşmak zor (K23).”
“Türkiye’de uluslararası öğrenci olmak çünkü Türklerle anlaşmanın tek yolu Türkçeyi
bilmekten geçiyor (K12).”
Nötr metaforlar ise hem olumlu hem de olumsuz anlamı birlikte içeren ya da herhangi bir
anlam yükü olmayan cümlelerden oluşmaktadır. Örneğin bir diğer öğrenci “Türkiye’de uluslararası
öğrenci olmak kardeşinin evinde olmak gibidir çünkü bir yandan kendinizi rahat hissedersiniz ama
eviniz kadar rahat değildir (K82).” diyerek bu deneyimin olumlu ve olumsuz yönleri olduğuna dikkat
çekmiştir.
Olumlu, Olumsuz ve Nötr Metaforların Ülkelere göre Dağılımı
Olumlu, olumsuz ve nötr metaforların ülkelere göre dağılımı Tablo 2’de verilmiştir.
Türkiye’de Uluslararası Öğrenci Olma Deneyimi: Bir Metafor Analizi 3099
Turkish Studies - Educational Sciences
Volume 14 Issue 6, 2019
Tablo 2: Olumlu, Olumsuz ve Nötr Metaforların Ülkelere Göre Dağılımı
Ülke
Nötr
Olumlu
Olumsuz
Toplam
Suriye
f
1
24
7
32
%
3.1
75
21.9
100
Türkmenistan
f
12
5
17
%
70.6
29.4
100
Azerbaycan
f
2
7
5
14
%
14.3
50
35.7
100
Çad
f
2
5
3
10
%
20
50
30
100
Yemen
f
1
1
2
4
%
25
25
50
100
Somali
f
3
3
%
100
100
Mısır
f
1
2
3
%
33.3
66.7
100
Lübnan
f
2
2
%
100
100
Afganistan
f
2
2
%
100
100
Sudan
f
1
1
%
100
100
Sırbistan
f
1
1
%
100
100
Irak
f
1
1
%
100
100
Çin (Doğu Türkistan)
f
1
1
%
100
100
Cibuti
f
1
1
%
100
100
Bangladeş
f
1
1
%
100
100
Katılımcıların ülkelere dağılımı eşit olmadığı için kendi içerisinde değerlendirme yapmanın
daha uygun olacağı düşünülmüştür. Tablo 2 incelendiğinde, Sudan, Sırbistan, Irak, Doğu Türkistan,
Cibuti ve Bangladeş ülkelerinden sadece birer Lübnan ve Afganistan’dan ise ikişer öğrenci olduğu
ve bu öğrencilerin tamamının olumlu metaforlar kullanıldığı görülmektedir. Öğrenci sayısı çok olan
ülkeler karşılaştırıldığında ise olumlu metafor belirten öğrencilerin oranının en yüksek olduğu ülkeler
Somali, Suriye ve Türkmenistan iken olumsuz metafor belirten öğrencilerin oranının en yüksek
olduğu ülkeler ise Mısır, Yemen ve Azerbaycan’dır.
Olumlu, Olumsuz ve Nötr Metaforların Cinsiyete göre Dağılımı
Olumlu, olumsuz ve nötr metaforların cinsiyete göre dağılımı Tablo 3’te verilmiştir.
3100 Cahit ERDEM - Mustafa POLAT
Turkish Studies - Educational Sciences
Volume 14 Issue 6, 2019
Tablo 3: Olumlu, Olumsuz ve Nötr Metaforların Cinsiyete Göre Dağılımı
Cinsiyet
Nötr
Olumlu
Olumsuz
Toplam
Kadın
f
0
15
7
22
%
0
68.2
31.8
Erkek
f
6
47
18
71
%
8.5
66.2
25.4
Tablo 3’te görüldüğü üzere, 62 olumlu metaforun 15’i kadınlar 47’si erkekler tarafından
kullanılmıştır. 25 olumsuz metaforun ise 7’si kadınlar 18’i erkekler tarafından ifade edilmiştir. Nötr
metaforların ise tamamı erkek katılımcılar tarafından kullanılmıştır. Kadınların %68.2’sinin,
erkeklerin ise %66.2’sinin olumlu metaforlara yer verdiği düşünüldüğünde cinsiyete göre olumlu
metafor kullanma oranlarında önemli bir farklılık olmadığı ifade edilebilir. Cinsiyete göre farklılığın
temel olarak nötr metafor kullanımındaki farklılıklardan kaynaklandığı görülmektedir.
Olumlu, Olumsuz ve Nötr Metaforların Bölümlere göre Dağılımı
Olumlu, olumsuz ve nötr metaforların bölümlere göre dağılımı Tablo 4’te verilmiştir.
Tablo 4: Olumlu, Olumsuz ve Nötr Metaforların Bölümlere Göre Dağılımı
Cinsiyet
Nötr
Olumlu
Olumsuz
Toplam
Mühendislik
bölümleri
f
6
50
19
75
%
8
66.7
25.3
İngiliz dili ve
Ed.
f
0
12
6
18
%
0
66.7
33.3
Tablo 4’te görüldüğü üzere, 62 olumlu metaforun 50’si mühendislik bölümleri öğrencileri,
12’si İngiliz dili ve edebiyatı bölümü öğrencileri tarafından kullanılmıştır. 25 olumsuz metaforun ise
19’u mühendislik bölümleri öğrencileri 6’sı İngiliz dili ve edebiyatı bölümü öğrencileri tarafından
ifade edilmiştir. Nötr metaforların ise tamamı mühendislik bölümü öğrencileri tarafından
kullanılmıştır. Mühendislik bölümü öğrencilerinin %66.7’si, İngiliz dili ve edebiyatı
öğrencilerininde %66.2’sinin olumlu metaforlara yer vermiştir. Bölüme göre olumlu metafor
kullanma oranlarının aynı olduğu görülmektedir. Bölüme göre farklılığın temel olarak nötr metafor
kullanmada olduğu görülmektedir.
Olumlu, Olumsuz ve Nötr Metaforların Türkiye’de Bulunma Sürelerine göre Dağılımı
Olumlu, olumsuz ve nötr metaforların Türkiye’de bulunma sürelerine göre dağılımı Tablo
5’te verilmiştir.
Tablo 5: Olumlu, Olumsuz ve Nötr Metaforların Türkiye’de Bulunma Sürelerine Göre Dağılımı
Süre
Nötr
Olumlu
Olumsuz
Toplam
0-6 ay
f
3
32
13
48
%
6.2
66.7
27.1
7-12 ay
f
1
9
2
12
%
8.3
75
16.7
13-24 ay
f
1
11
4
16
%
6.2
68.8
25
25-36
f
0
1
0
1
%
100
36+
f
1
9
6
16
%
6.2
56.2
37.5
Toplam
f
6
62
25
93
%
6.5
66.7
26.9
Türkiye’de Uluslararası Öğrenci Olma Deneyimi: Bir Metafor Analizi 3101
Turkish Studies - Educational Sciences
Volume 14 Issue 6, 2019
Türkiye’ye yeni geldiği kabul edilebilecek olan 0-6 ay grubunun kullanmış olduğu olumlu
metaforların oranı %66.7’dir. %27.1’i ise olumsuz metafor kullanmıştır. Türkiye’de bulunma süresi
12 aya yaklaştıkça ise olumlu metafor kullanım oranı yükselirken olumsuz metafor kullanım oranı
düşmüştür. Bu öğrencilerin Türkiye’de bulundukları ilk yıl içerisinde daha fazla zaman geçirdikçe
daha çok olumlu algılar geliştirdiğini göstermektedir. Ancak Türkiye’de bulunma süresi bir yıldan
sonra arttıkça olumlu algıların oranında da düşmeler yaşanmaktadır. 13-24 ay grubunun olumlu
metafor kullanma oranı %75’ten %68.8’e, 36+ ay grubunun ise %56’ya düştüğü görülmektedir (25-
36 ay grubunda sadece 1 öğrenci bulunduğu için analiz dışında değerlendirilmiştir).
Metaforların Gerekçelerine Dayalı Olarak Oluşturulan Temalar
Uluslararası öğrencilerin kullanmış oldukları metafor cümlelerindeki çünkü ifadesinden
sonra yer alan ve metaforun neden kullanıldığını açıklayan bölümler incelenmiş ve öğrencilerin
Türkiye’de uluslararası öğrenci olma deneyimine ilişkin sahip oldukları algılar temalara ayrılmaya
çalışılmıştır. Bu temalar Tablo 6’da sunulmuştur.
Tablo 6: Gerekçelere Dayalı Oluşturulan Temalar
Tema
Alt tema
Örnek metaforlar
f
Memnuniyet
Misafirperverlik ve
yardımseverlik
Kendi evinde olmak,
cennette olmak,
18
Kültürel benzerlik
Kendi ülkende
olmak, evimin diğer
odası
12
Türkiye’ye karşı duyulan
sevgi
Anne kucağında
çocuk, kabul olmuş
dua
10
Rahat ve güvenli ortamda
bulunma
Hayallere kavuşmak,
özgür yaşam
10
Türkiye’nin imkanları
Eşitlik, zenginlik
9
Yeni arkadaşlar edinme
Kâşif olmak, yabancı
arkadaş
6
Uyum sorunları
Yabancılık ve uyum
sağlayamama
Kimsesiz kişi, yeni
doğan bebek
12
Dil sorunu
Dilsizlik, sessizlik
4
Ekonomik zorluk
Zorlu yol, zor işler
4
Kültürel farklılık
Yalnız başına
savaşmak, zorlu yol
3
Akademik zorluk
Sorunlu öğrenci
1
Memlekete özlem
Kaybolmak, uzak yol
2
Diğer
Hem rahat hem rahat
olmamak
Kardeşinin evinde
olmak
1
Ülkesini temsil etme
Gururlu bir asker
1
Öğrencilerin yer vermiş oldukları gerekçeler incelendiğinde temelde iki temanın oluştuğu
görülmektedir. Bunlar memnuniyet ve uyum sorunlarıdır. Öğrenciler temel olarak Türkiye’de
uluslararası öğrenci olmaktan memnuniyet duyduklarını ifade etmişlerdir. 65 metafor bu tema altında
toplanmıştır. Öğrencilerin memnuniyet ifade eden metaforları alt temalara da ayrılmıştır.
Memnuniyet teması altında en çok misafirperverlik ve yardımseverlik alt temasının kullanıldığı
görülmektedir. 18 öğrenci Türkiye’deki insanların misafirperver ve anlayışlı olduklarını ve
kendilerine çeşitli konularda yardımcı olduklarını ifade etmişlerdir. Örneğin bir öğrenci “Türkiye’de
uluslararası öğrenci olmak arkadaşlık gibidir çünkü onlar çok arkadaş canlısı ve her konuda sana
3102 Cahit ERDEM - Mustafa POLAT
Turkish Studies - Educational Sciences
Volume 14 Issue 6, 2019
yardımcı olmak istiyorlar (K44).” ifadesini kullanırken bir diğer öğrenci “Türkiye’de uluslararası
öğrenci olmak cennette olmak gibidir çünkü birçok Türk arkadaşım var beni hiç yalnız bırakmıyorlar,
Allah onlardan razı olsun (K70).” diyerek fikrini açıklamıştır.
Memnuniyet teması altındaki ikinci en sık kullanılan alt tema ise kültürel benzerliktir. Kendi
ülkende olmak, evimin diğer odası gibi metaforlar kullanarak öğrenciler geldikleri ülkeler ile
Türkiye’nin kültürünün çok benzeştiğini, bu nedenle uyum sorunu yaşamadıklarını ifade etmişlerdir.
Örneğin bir öğrenci bu bağlamda fikrini şöyle ifade etmiştir: “Türkiye’de uluslararası öğrenci olmak
kendi ülkende olmak gibidir çünkü geldiğimden beri ne insanlarda ne kültürde bir fark görmedim
(K51)”. Kültürel benzerliği takip eden temalar ise ‘Türkiye’ye karşı duyulan sevgi’ ve ‘rahat ve
güvenli ortamda bulunma’ olarak sıralanmaktadır. Kimi öğrenciler ayrıntı vermeden ülkeyi çok
sevdiklerini ifade etmişlerdir. Örneğin bir öğrenci “Türkiye’de uluslararası öğrenci olmak duanın
kabul olması gibidir çünkü hayal ettiğimden bile daha mutluyum Türkiye’de (K1).” diyerek fikrini
açıklamıştır. 10 öğrenci, Türkiye’deki ortamın rahat ve güvenli olduğunu ifade ederken, 9 öğrenci
Türkiye’nin çeşitli niteliklerinden memnun olduklarını ifade etmişlerdir. Türkiye’nin imkanları alt
teması altında birleştirilen bu metaforlar eşitlik, gelişmişlik, kaliteli eğitim, ücretsiz eğitim, başarı
şansı ile ilişkilidir. Bir öğrenci “Türkiye’de öğrenci olmak şans gibidir çünkü burada eğitim
ücretsizdir (K83)” derken bir diğer öğrenci “Türkiye’de öğrenci olmak yeni bir yaşam gibidir çünkü
Türkiye’de her şeye yeniden başlayıp başarılı bir öğrenci olabilirsin (K38).” diyerek Türkiye’de
yeterli imkanlar olduğuna vurgu yapmıştır. Diğer taraftan 6 öğrenci ise Türkiye’de uluslararası
öğrenci olma deneyiminin onlara çok sayıda yeni arkadaşlık kazandırdığını ve bu durumdan memnun
olduklarını vurgulamıştır.
Uyum sorunları teması altında ise uluslararası öğrencilerin Türkiye’de uluslararası öğrenci
olma deneyimlerinde yaşadıkları sorunlara ilişkin metaforlar yer almaktadır. Bu sorunlar “yabancılık
ve uyum sağlayamama”, “dil sorunu”, “ekonomik sorunlar”, “kültürel farklılık”, “akademik zorluk”
ve “memlekete özlem” alt temaları altında gruplanmıştır. “Yabancılık ve uyum sağlayamama” alt
temasında yer alan 12 metafordan bazıları kimsesiz kişi ve yeni doğan bebektir. Bu metaforlarda
öğrenciler kendilerini yalnız hissettiklerini, yabancılık duygusunu atlatamadıklarını ve insan
ilişkilerinde sorun yaşadıklarını ifade etmişlerdir. “Türkiye’de uluslararası öğrenci olmak garip bir
his gibidir çünkü kendimi yabancı hissediyorum (K11)’, “Türkiye’de uluslararası öğrenci olmak
kimsesiz kişi gibidir çünkü kimse seni kabul etmediği gibi bunu hissedebilirsin (K91)” ya da
“Türkiye’de uluslararası öğrenci olmak yabancılık gibidir çünkü insanların davranışlarından hiç
memnun değilim (K42)” ifadeleri bu durumu örneklemektedir.
“Yabancılık ve uyum sağlayamama”alt temasını sıklık olarak “dil sorunu” ve “ekonomik
zorluk” alt temaları takip etmektedir. Öğrenciler dil bilmedikleri ve Türklerinde sadece Türkçe
bildiği gibi gerekçelerle sorunlar yaşadıklarını ifade etmişlerdir. Örneğin bir öğrenci “Türkiye’de
uluslararası öğrenci olmak dilsizlik gibidir çünkü Türklerle anlaşmanın tek yolu Türkçeyi bilmekten
geçiyor (K3)” şeklinde algısını ifade etmiştir. Öğrenciler yaşadıkları ekonomik zorlukları zorluk,
zorlu yol, zor işler metaforlarını kullanarak aktarmışlardır. Örnek olarak bir öğrenci şu ifadeye yer
vermiştir: “Türkiye’de uluslararası öğrenci olmak zorlu yol gibidir çünkü bizlere burs ya da kredi
verilmiyor ve maddi sıkıntılarımız oluyor (K50)”. Öğrenciler ayrıca yalnız başına savaşmak, zorlu
yol gibi metaforlarla kültürel farklılıkları da ifade etmişlerdir. Son olarak sadece 1 öğrenci akademik
zorluk yaşadığını ifade etmiştir. Ülkeler arasındaki eğitim sistemleri farklılıkları göz önüne
alındığında sadece bir öğrencinin akademik zorluğa atıf yapmış olması önemli bir bulgudur. Hatta
“Türkiye’nin imkanları” alt temasında yer verilen bir metaforda öğrencinin uluslararası öğrencileri
Türk öğrencilere göre daha başarılı gördüğü de anlaşılmaktadır: “Türkiye’de uluslararası öğrenci
olmak kıskanılmak gibidir çünkü yabancı öğrenciler Türk öğrencilerden çok daha başarılı ve çalışkan
(K74)”.
Türkiye’de Uluslararası Öğrenci Olma Deneyimi: Bir Metafor Analizi 3103
Turkish Studies - Educational Sciences
Volume 14 Issue 6, 2019
Son olarak “hem rahat hem rahat değil” ve “ülkesini temsil etme”alt temaları diğer iki temaya
girmediği için diğer teması altında toplanmıştır. Bir öğrenci Türkiye’de uluslararası öğrenci olma
deneyiminin olumlu ve olumsuz yönleri olduğunu şu şekilde ifade etmiştir: “Türkiye’de uluslararası
öğrenci olmak kardeşinin evinde olmak gibidir çünkü bir yandan kendinizi rahat hissedersiniz ama
eviniz kadar rahat değildir (K61)”. Bir diğer öğrenci ise “Türkiye’de uluslararası öğrenci olmak
gururlu bir asker olmak gibidir çünkü ülkemi temsil ediyorum (K48)” diyerek bu deneyimi ülkesinin
bir temsilcisi olmak olarak algıladığını ifade etmiştir.
Tartışma, Sonuç ve Öneriler
Tartışma
Metaforların olumlu, olumsuz ve nötr kategorilerine göre dağılımı incelendiğinde,
öğrencilerin büyük bir bölümünün Türkiye’de uluslararası öğrenci olma deneyimine yönelik olumlu
algılar geliştirdiği görülmüştür. Özellikle kendi ülkende olmak ve kendi evinde olmak metaforlarının
en sık kullanılan metaforlar olması öğrencilerin kültürel benzerliği ön plana çıkardıklarını ve bu
durumdan memnun olduklarını göstermektedir. Öğrencilerin büyük bölümünün Müslüman
ülkelerden ya da Türki cumhuriyetlerden geliyor olması bu durumu açıklayan önemli değişkenler
olarak değerlendirilebilir. Alanyazında yer alan bir çalışmada uluslararası öğrencilerin Türkiye’yi
tercih etmelerindeki en etkili sebepler listesinde eğitim kalitesine ek olarak dini yakınlık ve kültürel
yakınlığın üst sırada olması bu çalışmadaki bulguları desteklemektedir (Yardımcıoğlu, Beşel ve
Savaşan, 2017).Bu çalışmada kültürel benzerliğe ek olarak kampüsteki diğer öğrencilerin yanısıra
kampüs dışında şehirde yaşayan halkın da kendilerine karşı olumlu davranışları ve öğrencilerin yeni
arkadaşlıklar kurma şansının olması olumlu metaforların sayısının çok olmasında etki etmiş olabilir.
Benzer şekilde, Çetin, Bahar ve Griffiths (2017) uluslararası öğrencilerin Türkiye’deki
deneyimlerine ilişkin algılarının ortaya konulması amacıyla gerçekleştirdikleri çalışmalarının sonuç
bölümünde uluslararası öğrencilerin sınırlı da olsa bazı olumsuz bakış açıları olmasına karşın
çoğunlukla kültür, çevre, yemek, dil ve insanlarla ilgili kendilerini rahat hissettiklerini ve
Türkiye’deki insanları dost canlısı ve misafirperver olarak nitelendirdiklerini ifade etmişlerdir. Farklı
şehirlerde gerçekleştirilen diğer çalışmalarda ise öğrencilerin büyük bölümü aldıkları eğitimden
memnun olduklarını ifade etmişlerdir (Derman, 2010; Özkan ve Acar Güvendir, 2015; Şahin ve
Demirtaş, 2014). Gerek bu çalışmada gerekse de söz konusu araştırmalarda yer alan uluslararası
öğrencilerin Türkiye’ye göre daha az gelişmiş ülkelerden geliyor olmaları bu değerlendirmede etki
etmiş olabilir.
Diğer yandan, sınırlı sayıda ifade edilse de bazı öğrencilerin uyum sorunları, ekonomik
sorunlar ya da dil sorunlar vb. sorunlar yaşadıkları da görülmektedir. SETA’nın 2012 yılında
Türkiye’deki uluslararası öğrenciler ile ilgili yayınlamış olduğu raporda uluslararası öğrencilerin
Türkiye’den genel olarak memnun oldukları ancak kültürel farklılıktan kaynaklı sorunlar, dile bağlı
sorunlar, konaklama, sağlık sigortası ve maddi sorunlar bağlamında sorun yaşadıklarına dair bulgular
(Özoğlu, Gür ve Coşkun, 2012; Şimşek ve Bakır, 2016) bu çalışmada ortaya çıkan bu bulgu ile
doğrudan örtüşmektedir. Araştırmanın bulgularını destekler nitelikte Yılmaz (2018)’ın
gerçekleştirdiği araştırmaya katılan uluslararası öğrencilerher ne kadar eğitim için Türkiye’yi tercih
etmelerindeki en önemli faktörlerden birinin yaşam maliyetinin düşük olmasını belirtseler de aynı
öğrenciler karşılaştıkları en zorlayıcı durumun da yetersiz ekonomik kaynaklar, burs olanaklarının
sınırlı olması, yarı zamanlı iş imkanlarının eksikliği gibi nedenlerden kaynaklanan ekonomik
sorunlar yaşadıklarını ifade etmiştirler. Ek olarak, Snoubar (2017) ve Başaran Alagöz ve Geçkil
(2017) uluslararası öğrencilerin Türkçe bağlamında yaşadıkları dil yetersizlikleri nedeniyle sosyal
ve kültürel yaşamda karşılaştıkları en önemli sorunun iletişim problemleri olduklarını rapor etmiştir.
Diğer yandan dil yetersizliğinden dolayı Türk öğrencilerin uluslararası öğrenciler ile dalga geçmesi
de onları kaygılandırmakta ve sosyal anlamda zor duruma sokmaktadır (Derman, 2010;
Yardımcıoğlu, Beşel ve Savaşan, 2017).
3104 Cahit ERDEM - Mustafa POLAT
Turkish Studies - Educational Sciences
Volume 14 Issue 6, 2019
Dil yetersizliğinden kaynaklanan sosyal ve psikolojik sorunlara ek olarak, çeşitli
araştırmalarda (Başaran Alagöz ve Geçkil; 2017; Özkan ve Acar Güvendir, 2015; Şahin ve Demirtaş,
2014) uluslararası öğrencilerin dil yetersizliği nedeniyle yaşamış oldukları sorunların öğrencilerin
akademik başarılını da olumsuz yönde etkilediğini saptanmıştır. İngiltere’de gerçekleştirilen bir
araştırmada da öğrencilerin yeterli İngilizce’ye sahip olmaması önemli bir sorun olarak tespit edilmiş
ve bu durumun pedagojik engeller yarattığı ifade edilmiştir (Mantzourani, Courtier, Davies ve Bean,
2015). Söz konusu çalışmada yer alan akademisyenler bunun önüne geçmek için çalışma kağıtları
verme, çevrimiçi öğrenme yönetim sistemlerden faydalanma gibi önlemler aldıklarını ifade etmişler
ve üniversite düzeyinde öğrencilere dil bağlamında açık erişimli destek sağlandığı ifade edilmiştir.
Ancak mevcut çalışmada öğrenciler akademik zorluk yaşadıklarını ifade etmemişlerdir. Bununla
birlikte, bu çalışmada doğrudan akademik başarı ile ilgili bir soru sorulmadığını da göz önünde
bulundurmak gerekir. Bu çalışmada önemli bir sorun alanı olarak belirlenen ekonomik sorunlar da
alanyazındaki çeşitli araştırmalarda ve raporlarda da saptanmıştır (Biçer, Çoban ve Bakır, 2014;
Cevher, 2016; Çöllü ve Öztürk, 2007; Koçyiğit ve Erdem, 2015).
Sudan, Sırbistan, Irak, Doğu Türkistan, Cibuti ve Bangladeş ülkelerinden sadece birer
Lübnan ve Afganistan’da ise ikişer katılımcı bulunmaktadır ve bu öğrencilerin tamamının olumlu
metaforlar geliştirdiği görülmüştür. Diğer ülkelerden katılan öğrenci sayılarıyla karşılaştırıldığında
nispeten daha çok sayıda öğrencisi bulunan ülkeler arasında ise olumlu metafor belirten öğrencilerin
oranının en yüksek olduğu ülkeler Somali, Suriye ve Türkmenistan iken sınırlı sayıda olumsuz
metafor belirten öğrencilerin oranının en yüksek olduğu ülkeler ise Mısır, Yemen ve Azerbaycan’dır.
Araştırmanın gerçekleştirildiği üniversitede öğrenimlerini sürdüren uluslararası öğrencilerin sayısı
bağlamında Somali ve Suriye ve Türkmenistan ilk 5 sırada yer almaktadır. Bu bağlamda kendi
ülkesinden sayıca fazla arkadaşa sahip olma durumu uluslararası öğrencilerin uyum sorunlarını
aşmalarına ve bu anlamda Türkiye’de uluslararası öğrenci olma deneyimine yükledikleri anlamın
diğer ülkelere kıyasla daha olumlu olmasına neden olmuş olabilir. Farklı bir örneklemle
gerçekleştirilen bir araştırmada (Yardımcıoğlu, Beşel ve Savaşan, 2017), uluslararası öğrencilerin
zamanlarının büyük bölümlerini kendi memleketinden arkadaşları ile geçirdiklerinin saptanmış
olmasıbu bulguyu desteklemektedir.
Suriyeli öğrencilerin Türkiye’de bulunma süreleri göz önüne alındığında diğer ülkelerden
gelen tüm öğrencilerden daha uzun bir süredir Türkiye’de bulunuyor olmaları, büyük bir
çoğunluğunun aileleri ile birlikte Türkiye’de yaşıyor olmaları ve Türkçeyi öğrenmiş olmaları bu
durumun ortaya çıkmasında rol oynamış olabileceği ifade edilebilir. Hohberger (2018) Suriyeli
öğrencilerin Türkiye’de yükseköğrenime devam etme fırsatı sağlayan Türk hükümetinin açık kapı
politikası, burs imkanlarının sağlanmış olması ve devlet üniversitelerinde ücretsiz eğitim alma
imkanları gibi faktörler temelinde Türkiye’ye ve yükseköğretim olanaklarına bakış açılarının
oldukça olumlu olduğunu bildirmektedir. Diğer taraftan Türkmenistan ile Türkiye arasındaki
kültürel, tarihi, sosyal ve dilsel benzerliklerin ilgili öğrencilerin ürettikleri metaforlara daha çok
olumlu anlamlar yüklemelerine neden olduğu ifade edilebilir. Karaoğlu (2007) uluslararası
öğrenciler ile öğrenim gördükleri ülkeler arasında kültürel farklılıklar arttıkça uluslararası
öğrencilerin bulundukları ülkelere adaptasyon süreçlerinin ve davranışının olumsuz bir biçimde
etkilendiğini, kültürel benzerlikler arttıkça ise uluslararası öğrencilerin öğrenim gördükleri kültürü
benimseme düzeylerinin arttığını vurgulamaktadır. Kıroğlu, Kesten ve Elma (2010) da Türkiye’de
öğrenim gören uluslararası öğrencilerden kendi ülkeleri ve Türkiye’deki gelenek-göreneklerin
birbirine çok benzemesinden ötürü öğrencilerin sorun yaşamadıklarını vurgulamışlardır. Son olarak
Somalili öğrencilerin kendi ülkelerindeki sosyal koşulların, iç çatışmalardan kaynaklanan toplumsal
sorunların ve ekonomik yetersizlikler göz önüne alındığında Türkiye’de bulundukları ortam ve
üniversitede sunulan imkanlar öğrencilerin ifade ettikleri metaforların oldukça önemli bir bölümünün
olumlu biçimde olmasının nedeni olarak değerlendirilebilir.
Türkiye’de Uluslararası Öğrenci Olma Deneyimi: Bir Metafor Analizi 3105
Turkish Studies - Educational Sciences
Volume 14 Issue 6, 2019
Metaforların olumlu ve olumsuz dağılımlarının kadın ve erkekler arasında önemli bir
farklılık oluşturmadığı görülmüştür. Cinsiyete göre farklılığın temel olarak nötr metafor kullanmada
olduğu görülmektedir. Kadın ve erkeklerin olumlu metafor kullanma oranları neredeyse aynıdır.
Olumsuz metaforda ortaya çıkan bu az düzeydeki fark ise erkeklerin nötr metafor kullanırken,
kadınların nötr metafor kullanmamış olmaları ile açıklanabilir. Benzer şekilde olumlu metafor
kullanım oranları bölüme göre de farklılık oluşturmamıştır. Mühendislik ve İngiliz dili ve edebiyatı
bölümü yapısal olarak farklılık taşısa da olumlu algılar anlamında bir farklılık oluşmamıştır. Yine
mühendislik öğrencilerinin nötr metaforları da kullandığı görülmüştür.
Diğer taraftan, Türkiye’ye yeni gelmiş uluslararası öğrencilerin ilk altı aydaki algılarının
çoğunlukla olumlu olduğu ve hatta bu süre 12 aya yaklaştıkça olumlu algı oranının daha da arttığı
görülmüştür. Bu bulgu öğrencilerin Türkiye’de bulundukları ilk yıl içerisinde daha fazla zaman
geçirdikçe daha çok olumlu algılar geliştirdiğini göstermektedir. Ancak Türkiye’de bulunma süresi
bir yıldan sonra arttıkça olumlu algıların oranında da düşmeler yaşanmaktadır. 3 yıl ve daha fazla
süreyle Türkiye’de bulunan üniversite öğrencilerinin olumlu algı oranı önemli oranda düşmektedir.
Sungur ve arkadaşları (2016) uluslararası öğrencilerin Türkiye’de bulunma süresinin üniversiteye
adaptasyon süreci üstünde anlamlı bir etkiye sahip olduğu bulgusunu rapor etmişlerdir. Buna göre,
uluslararası öğrencilerden Türkiye’de bulunma süresi daha az olanların üniversiteye uyum
bağlamında daha yüksek puan ortalamalarına sahip olduklarını ifade etmektedirler. Bu durumun
ortaya çıkmasını tetikleyen nedenlerin uluslararası öğrencilerin Türkiye’de kalma süreleri arttıkça
akademik yükümlülüklerinin artması, yaşanılan şehirden sıkılma, memleketi özleme, mezuniyet
yaklaştığı için iş bulma kaygıları gibi değişkenlerin de olumsuz biçimde farklılaşmasından
kaynaklanmış olabileceği düşünülmektedir.
Son olarak, uluslararası öğrencilerin önerdikleri metaforları neden kullandıklarına ilişkin
sahip oldukları algıların temelde “memnuniyet” ve “uyum sorunları” olmak üzere iki tema altında
toplandığı görülmüştür. Memnuniyet teması altında misafirperverlik ve yardımseverlik, kültürel
benzerlik, Türkiye’ye karşı duyulan sevgi, rahat ve güvenli ortamda bulunma, Türkiye’nin imkanları
ve yeni arkadaşlar edinme alt temaları bulunmaktadır. Araştırmada elde edilen bulgular alanyazında
yer alan kuramsal bilgiler ve benzer çalışmalarda elde edilen bulgularla önemli ölçüde örtüşmektedir.
Bu bağlamda, Özoğlu ve diğerleri (2012), uluslararası öğrencilerin Türkiye’yi tercih etmelerine
ilişkin nedenler arasında “Türkiye’deki üniversitelerde sunulan eğitimin, kendi ülkelerinde veya
alternatif bölge ülkelerinde sunulana göre daha kaliteli olması” ve “Öğrencilerin kendilerini kültürel,
dinî ya da etnik olarak Türkiye’ye yakın hissetmeleri” bulunduğunu ifade ederken, Günaydın (2012)
uluslararası öğrencilerin geldikleri ülkeler ve Türkiye arasındaki tarihsel ve coğrafi bağların; kültür,
tarih ve din bağlamındaki ortak noktaların, Türkiye’de sunulan eğitimin kalitesinin ileri düzeyde
olmasının, Türkiye’nin ekonomik gücünün ve Türk yardımseverliğinin, Türklere ve Türk kültürüne
duyulan sempatinin, uluslararası öğrencilerin tercihlerinde önemli motivasyon kaynaklarından
olduğunu vurgulamaktadır. Özkan & Güvendir (2015) ise yaptıkları çalışmada uluslararası
öğrencilerin, akademisyenler ve okul arkadaşlarıyla olan ilişkilerinin yanı sıra üniversitedeki
akademik ve sosyal yaşam bağlamında oldukça memnun olduklarını rapor etmiştir. Diğer taraftan
mevcut çalışmada uyum sorunları teması altında yabancılık ve uyum sağlayamama, dil sorunu,
ekonomik zorluk, kültürel farklılık, akademik zorluk ve memlekete özlem alt temaları
bulunmaktadır. Şahin ve Demirtaş ( 2014) ailelerinden uzakta farklı bir çevreye uyum sağlamaya
çalışma sürecinin, yeni arkadaşlar bulma ve kendi kültüründen farklı kültürel ortamda bulunma ve
farklı kültürel öğelerle karşılaşma durumunun uluslararsı öğrenciler tarafından için önemli sorun
alanları olarak görüldüğünü ifade ederken; Otrar ve diğerleri (2002); Özoğlu ve diğerleri (2012) ve
Alyılmaz ve diğerleri (2015) ekonomik sorunların; Özkan ve Güvendir (2015) dil yetersizliğinden
kaynaklı olarak dersi anlamama, konuşulan dili anlamama, ekonomik sorunların ve insanların ön
yargısının; Sungur (2016) insanlarla yaşadıkları iletişim sorunlarının; Kıroğlu ve diğerleri (2010) ve
3106 Cahit ERDEM - Mustafa POLAT
Turkish Studies - Educational Sciences
Volume 14 Issue 6, 2019
Özçetin (2013) sosyo kültüre uyum bağlamında hissedilen yalnızlık, çekingenlik, uyumsuzluk ve
kültürel şok gibi yaşanılan psikolojik sorunların uluslararası öğrencilerin karşılaştıkları en önemli
sorunlar olduklarını ifade etmişlerdir. Araştırma bulguları ve alanyazında erişilen bulgulardan
hareketle uluslararası öğrencilerin memnuniyet alanları ve karşılaştıkları sorunlar bağlamında
yaşadıkları şehirler ve öğrenim gördükleri üniversitelerden bağımsız olarak benzerlikler taşıdıkları
ifade edilebilir.
Sonuç
Türkiye’de öğrenim gören uluslararası öğrencilerin Türkiye’de uluslararası öğrenci olmaya
yönelik algılarının metaforlar yoluyla belirlemesinin amaçlandığı bu çalışmada çok farklı ülkelerden
Türkiye’ye gelmiş olan 93 öğrenciden veri toplanmıştır. Toplanan veriler olumlu, olumsuz ve nötr
kategorilerine ayrılmış, bu kategorilerin cinsiyet, gelinen ülke, yaş, bölüm ve Türkiye’de bulunma
süresi değişkenlerine göre dağılımı incelenmiş ve son olarak metaforların gerekçeleri incelenerek
temalar ve alt temalar oluşturulmuştur. Bu yolla uluslararası öğrencilerin Türkiye’de uluslararası
öğrenci olma deneyimine yönelik algıları ve bu algıların değişkenlere göre nasıl farklılaştığı ortaya
koyulmaya çalışılmıştır.
Öğrencilerden elde edilen metaforların analizi sonucunda, öğrencilerin büyük bir bölümünün
Türkiye’de uluslararası öğrenci olma deneyimine yönelik olumlu algılar geliştirdiği, bu durumun
temel etkenlerinin ise kültürel benzerlik ve insanların yardımseverliği olduğu, ancak yine de bazı
öğrencilerin uyum sorunları, ekonomik sorunlar ya da dil sorunları gibi nedenlerden dolayı olumsuz
algılar geliştirdiği görülmüştür. Somali, Suriye ve Türkmenistan gibi araştırmanın gerçekleştirildiği
üniversitede çok sayıda öğrencisi bulunan ülkelerden gelen katılımcıların daha çok olumlu metaforlar
geliştirildiği ve bunun da kendi ülkesinden sayıca fazla arkadaşa sahip olma durumu uluslararası
öğrencilerin uyum sorunlarını aşmalarına ve bu anlamda Türkiye’de uluslararası öğrenci olma
deneyimine yükledikleri anlamın diğer ülkelere kıyasla daha olumlu olmasına bağlanabileceği
düşünülmüştür. Diğer yandan uluslararası öğrencilerin algılarının çalışma kapsamında yer alan
bölümler ve cinsiyet bağlamında farklılaşmadığı da ortaya çıkmıştır. Türkiye’ye yeni gelmiş
uluslararası öğrencilerin ilk altı aydaki algılarının çoğunlukla olumlu olduğu ve hatta bu süre 12 aya
yaklaştıkça olumlu algı oranının daha da arttığı ancak bir yıldan sonraki süreçte olumsuz algıların
artış göstermeye başladığı saptanmıştır.
Elde edilen verilerin son dönemde Türkiye’nin yaşadığı bir gerçeklik olan hızlı
uluslararasılaşma süreci bağlamında uygulayıcılar ve karar vericiler için önemli bir kaynak olacağı
düşünülmektedir. Uluslararası öğrencilerin olumlu algılarının desteklenmesi ve olumsuz algılarının
ise giderilmesi için öğrencilerinin algılarını metaforlar yoluyla ve özellikle kendilerini rahat
hissettikleri dilde ifade etmeleri ve bu ifadelerin bu çalışma yoluyla sunulmuş olmasının alanyazına
katkı sağladığı düşünülmektedir. Bu bulguların Türkiye’deki uluslararası öğrencilerin deneyimlerine
ilişkin önemli sonuçlar ortaya çıkardığı ve elde edilen bulguların gerek araştırmacılar gerekse de
uygulayıcılar ve karar vericiler için yol gösterici olacağı beklenmektedir.
Öneriler
Araştırmada uluslararası öğrenciler tarafından üretilen metaforlardan yola çıkarak ulaşılan
bulgular doğrultusunda öğrencilerin Türkiye’de uluslararası öğrenci olmaya yönelik olumsuz
algılarının azaltılması ve ortadan kaldırılmasına dönük olarak üniversiteler; muhtarlık, belediye ve
valilik gibi yerel yönetimden sorumlu kurum ve kuruluşlar ile yerelde ve ulusal düzeyde sorumluluk
üstlenen diğer paydaş kurumlar tarafından uluslararası öğrencilere sunulan hizmetler, olanaklar ile
öğrencilerin hizmete erişim süreçleri bağlamında gözden geçirme ve yeniden düzenleme çalışmaları
başlatılabilir. Bu araştırma kapsamında öğrencilerin olumsuz algılarının daha çok ekonomik
sorunlar, uyum sorunları ve dil sorunları olduğu belirlenmiştir. Uluslararası öğrencilerin ülkeye ilk
geldiğinde etkili bir Türkçe eğitimi ve oryantasyon sürecinden geçirilmesi uygun olacaktır. Yine
Türkiye’de Uluslararası Öğrenci Olma Deneyimi: Bir Metafor Analizi 3107
Turkish Studies - Educational Sciences
Volume 14 Issue 6, 2019
ekonomik sorun yaşayan uluslararası öğrencilerin belirlenerek gerekli çözümler üretilmesi bir
gereklilik halini almaktadır. Bu kapsamda burs programlarının, kısmı çalışma olanaklarının yerel ve
ulusal kurumlar ile işbirliği içinde yürütülmesi gerekmektedir.
Bu çalışmada uluslararası öğrencilerin Türkiye’de bulunma süresi 1 yılı aştığında olumsuz
algılarda artış yaşandığı görülmüştür. Bu nedenle uluslararası öğrencilere verilen oryantasyon
eğitimlerinin tek başına yeterli olmadığı, izleme çalışmalarının yapılması gerektiği anlaşılmaktadır.
Bu öğrencilerin belirli aralıklarla ilgili ofislere davet edilerek sorunlarının belirlenmesi ve akademik,
sosyal veya psikolojik destek sağlanması uygun olacaktır. Yine üniversiteler bağlamında yapılacak
benzer çalışmalar ile hangi ülkelerden gelen öğrencilerin daha çok olumsuz algılara sahip oldukları
belirlenerek bu öğrencilere ait öğrenci toplulukları ya da yardım dernekleri vb. oluşumlar ile iş birliği
içinde çözüm arayışlarına gidilebilir.
Bu araştırma Türkiye’de nüfus, coğrafi büyüklük bakımından küçük ölçekli olarak
değerlendirilebilecek olan fakat öğrenim gören uluslararası öğrenci sayısı bakımından ise Türkiye
ortalamasının önemli ölçüde üstünde olan bir şehirde 2007 sonrasında kurulan bir devlet
üniversitesinde gerçekleştirilmiştir. Aynı araştırma büyükşehirlerde yer alan devlet, vakıf ve özel
üniversitelerde farklı bölümlerde öğrenimlerini sürdüren uluslararası öğrencilerin katılımıyla
gerçekleştirilip bu bireylerin de metaforlar aracılılığıyla Türkiye’de uluslararası öğrenci olmaya
yönelik algıları farklı değişkenler de ele alınarak belirlenebilir. Böylece yaşanılan şehir, öğrenim
görülen üniversite ve sunulan olanaklar bağlamında farklılıklar arz eden değişkenler ve farklı
bireysel özellikler dikkate alınarak elde edilecek bulgular benzerlikler ve farklılıklar anlamında
karşılaştırılabilir.Uluslararası öğrencilerin öğrenim gördükleri ülkelerde öğrenci olmaya yönelik
algılarının belirlenmesi amacıyla bir ölçek geliştirme ya da var olan ölçme araçlarına yönelik olarak
ölçek uyarlama çalışması yapılarak, nicel araştırmalar gerçekleştirilebilir.
KAYNAKÇA
Abaslı, K. ve Akman, Y. (2018). Türkiye’deki uluslararası öğrencilerin çok kültürlü eğitime ilişkin
metaforik algılarının incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 8(1), 211-220.
Altbach, P. G. ve Knight, J. (2007). The internationalization of higher education: Motivations and
realities. Journal of Studies in International Education, 11(3-4), 290-305.
Alyılmaz, S., Biçer, N., & Çoban, İ. (2015). Atatürk üniversitesi’nde öğrenim gören Kırgız
öğrencilerin Türkçe ve Türkiye’ye yönelik görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür
Eğitim Dergisi, 4(1), 328-338.
Arkalı Olcay, G., ve Nasır, V. A. (2016). Internationalization in HigherEducation: A look at the years
1999-2013 from the perspectives of the countries with the most international students and
Turkey. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 6(3), 288-297.
Başaran Alagöz, A. ve Geçkil, T. (2017). Yabancı uyruklu üniversite öğrencilerinin sorunlarının
incelenmesi: Konya ili örneği. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 20(4), 278-
284.
Biçer, N., Çoban, İ. ve Bakır, S. (2014). Türkçe öğrenen yabancı öğrencilerin karşılaştığı sorunlar:
Atatürk Üniversitesi örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(29), 125-135.
Castro, P.; Woodin, J. A.; Lundgren, U. ve Byram, M. (2016). Student mobility and
internationalisation in higher education: perspectives from practitioners. Language and
Intercultural Communication, 16(3), 418-436.
3108 Cahit ERDEM - Mustafa POLAT
Turkish Studies - Educational Sciences
Volume 14 Issue 6, 2019
Cevher, E. (2016). Yükseköğretimde uluslararası öğrenci hareketliliği ve memnuniyeti. International
Journal of Eurasia Social Sciences, 7(22), 337-349.
Çetinsaya, G. (2014). Büyüme, kalite, uluslararasılaşma: Türkiye yükseköğretimi için bir yol
haritası. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Basımevi Müdürlüğü.
Çöllü, E. F. ve Öztürk, Y. E. (2007). Türk cumhuriyetleri, Türk ve akraba topluluklarından
Türkiye’ye yüksek öğrenim görmek amacıyla gelen öğrencilerin uyum ve iletişim sorunları
(Konya Selçuk Üniversitesi örneği). Journal of Azerbaijani Studies, 223-239.
Derman, S. (2010). Yabancı uyruklu öğrencilerin Türkiye Türkçesi öğreniminde karşılaştıkları
sorunlar. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 29(29), 227-247.
Erdoğan, A. (2013). Türk yükseköğretiminin yeniden yapılanma çalışmaları: Küresel eğilimler ve
uluslararasılaşma çerçevesinde değerlendirmeler. Ankara: Stratejik Düşünce Enstitüsü
Yayınları.
Erişti, B., Polat, M. ve Erdem, C. (2018). Yükseköğretimde uluslararasılaşma: Uluslararası
öğrencilerin bulunduğu sınıflarda ders veren öğretim elemanlarının öğretim sürecinde
yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Journal of HistoryCultureand Art Research, 7(2),
352-375.
Günaydın, A. (2012). Niçin Türkiye? Türkiye burslusu uluslararası öğrencilerin niyet mektuplarında
Türkiye algısı: ODTÜ ve Boğaziçi Üniversitesi öğrencileri örneği. Yayımlanmamış
Uzmanlık Tezi, Ankara: Başbakanlık Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı.
Kılıçlar, A., Sarı, Y. ve Seçilmiş, C. (2012). Türk dünyasından gelen öğrencilerin yaşadıkları
sorunların akademik başarılarına etkisi: Turizm öğrencileri örneği. Bilig, 61, 157-172.
Kıroğlu, K., Kesten, A. ve Elma, C. (2010). Türkiye’de öğrenim gören yabancı uyruklu lisans
öğrencilerinin sosyal-kültürel ve ekonomik sorunları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Dergisi, 6(2), 26-39.
Knight, J. (2008). Higher education in turmoil: The changing world of internationalization. Taipei:
Sense Publishers.
Knight, J. ve De Wit, H. (1995). Strategies for internationalization of higher education: historical and
conceptual perspectives. H. De Wit (Ed) Strategies for internationalization of higher
education: A comparative study of Australia, Canada, Europe and the USA içinde (ss. 5-32).
Amsterdam.
Koçyiğit, M. ve Erdem, C. (2015). Türkiye’de uluslararası öğrenci olmak: Üniversite öğrencilerinin
sorun, beklenti ve önerileri. International StudentsSymposium Bildiri Kitabı, Nisan 2016 (s.
213-227). Harf Yayınları: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.
Lakoff, G. ve Johnson, M. (1982). Metaphorsweliveby. Chicago, IL: University of Chicago Press.
Mantzourani, E., Courtier, N., Davies, S. ve Bean, G. (2015). Perceptions of faculty in healthcare
and social sciences on teaching international students. Currents in PharmacyTeachingand
Learning, 7, 635-644.
Newby, P. (2014). Researchmethods for education. Abingdon: Routledge
Odabaşı, Y. (2006). Değişimin ve dönüşümün aracı olarak girişimci üniversite. Girişimcilik ve
Kalkınma Dergisi, 1(1), 87-104.
Türkiye’de Uluslararası Öğrenci Olma Deneyimi: Bir Metafor Analizi 3109
Turkish Studies - Educational Sciences
Volume 14 Issue 6, 2019
Otrar, M., Ekşi, H., Dilmaç, B., ve Şirin, A. (2002). Türkiye’de öğrenim gören türk ve akraba
topluluk öğrencilerinin stres kaynakları, başa çıkma tarzları ile ruh sağlığı arasındaki ilişki
üzerine bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2(2), 473-506.
Özçetin, S. (2013). Yükseköğrenim Gören Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Sosyal Uyumlarını
Etkileyen Etmenler. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
Özkan, G. ve Acar Güvendir, M. (2015). Uluslararası öğrencilerin yaşam durumları: Kırklareli ve
Trakya üniversiteleri örneği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1),
174-190.
Özoğlu, M., Gür, B. ve Coşkun, İ. (2012). Küresel eğilimler ışığında Türkiye’de uluslararası
öğrenciler. Ankara: Seta Yayınları.
Pike, G. (2012). Frominternationalismtointernationalization: The illusion of a global community in
higher education. Journal of Social Science Education, 11(3), 133-149.
Sungur M. A., Şahin, M., Can, G., Şahin, M. F., Duman, K., Pektaş, B., Doğan, S., Alkan, A. Ö., ve
Onuk, H. (2016). Düzce üniversitesinde yükseköğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilerin
yaşam doyumları ve sosyal uyumlarını etkileyen faktörler. Düzce Üni. Sağlık Bilimleri Enst.
Dergisi, 6(2), 101-109.
Şahin, M. ve Demirtaş, H. (2014). Üniversitelerde yabancı uyruklu öğrencilerin akademik başarı
düzeyleri, yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Milli Eğitim, 204, 88-113.
Şimşek, B. ve Bakır, S. (2016). Uluslararası öğrenci hareketliliği ve Atatürk Üniversitesinin
uluslararasılaşma süreci. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 55, 509-542.
Teichler, U. (2010). The manyforms of internationalisation. Smolarczyk, R. (Ed.), Going
International: HRK Conference on Internationalisation Strategies içinde. Bonn:
Hochschulrektorenkonferenz, BeiträgezurHochschulpolitik.
Yardımcıoğlu, F., Beşel, F. ve Savaşan, F. (2017). Uluslararası öğrencilerin sosyo-ekonomik
problemleri ve çözüm önerileri (Sakarya Üniversitesi örneği). Akademik İncelemeler
Dergisi, 12(1), 203-254.
