Forum GIS UW. GIS na Uniwersytecie Warszawskim. Materiały pokonferencyjne z 5. i 6. Forum GIS na UW.

Abstract

Z wielką przyjemnością, już po raz trzeci, oddajemy w ręce Czytelników kolejną publikację podsumowującą V-te i VI-te Forum GIS na Uniwersytecie Warszawskim. Jest to forum skupiające użytkowników licencji edukacyjnej SITE oprogramowania ArcGIS, ale również i innych pakietów oprogramowania GIS, które wykorzystywane jest w badaniach i edukacji przez pracowników, doktorantów i studentów Uniwersytetu Warszawskiego, w tym szczególnie Instytutu Archeologii Wydziału Historycznego, Wydziału Biologii, Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych oraz Wydziału Geologii.

Szczególnie długą i nieprzerwaną historią wykorzystania oprogramowania GIS na UW legitymuje się oprogramowanie firmy ESRI Inc. Już w latach osiemdziesiątych XX w. użytkowane były kolejne wersje pakietu ArcView, a następnie ArcInfo i ArcGIS, początkowo jako pojedyncze licencje akademickie lub pakiety w licencji akademickiej LabKit, a od 2011 roku w licencji akademickiej SITE. Od początku oprogramowanie cieszyło się dużą popularnością i było wykorzystywane na bardzo różnych polach. Naturalną koleją akademickich poszukiwań nowych technik i metod badawczych było również wprowadzanie do badań i dydaktyki innych narzędzi i pakietów oprogramowania GIS, choć w stopniu mniej powszechnym niż ma to miejsce w przypadku produktów ESRI Inc. Spowodowało to naturalną potrzebę wymiany doświadczeń. Kolejne edycje Forum GIS na UW, zazwyczaj poprzedzane warsztatami komputerowymi organizowanymi dla studentów, odbywały się:

• 6 lutego 2014, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych,
• 18 lutego 2015, Wydział Geologii,
• 12 grudnia 2015, Instytut Archeologii Wydziału Historycznego,
• 20 stycznia 2017, Wydział Biologii,
• 28 lutego 2018, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych,
• 20 marca 2019, Wydział Geologii.

Spotkania owocowały wydaniem materiałów pokonferencyjnych w postaci monografii książkowych oraz ogólnodostępnych wersji cyfrowych udostępnianych m.in. na portalu researchgate.net, gdzie cieszą się wielką popularnością.

Godnym podkreślenia jest fakt, że kolejne fora GIS na UW, choć adresowane do społeczności akademickiej, gromadziły również przedstawicieli biznesu z szeroko rozumianej branży GIS. To pozwalało na prezentację oczekiwań i potrzeb użytkowników, ale również dawało sposobność zapoznania się z najnowszymi technologiami i osiągnięciami w dziedzinie GIS.

W tym miejscu podkreślić należy wagę zaangażowania przedstawicieli firmy Esri Polska Sp. z o.o., którzy brali czynny udział w każdym Forum i bez których te spotkania byłyby zupełnie inne.

Każde spotkanie gromadziło dużą liczbę studentów, doktorantów i pracowników, nie tylko z wymienionych wyżej wydziałów, ale również przedstawicieli firm, instytucji i organizacji wykorzystujących technologie GIS w biznesie i codziennej działalności. Każde Forum było dużym wydarzeniem i kończyło się podsumowującymi dyskusjami przeciągającymi się do późnego wieczora. Można powiedzieć, że GIS jako narzędzie interdyscyplinarne łączy wydziały i ludzi, dzięki niemu nawiązywane są nowe kontakty i współpraca międzywydziałowa w UW oraz współpraca uczelni z otoczeniem.

Niniejsza publikacja prezentuje siedemnaście artykułów będących autorskimi rozwinięciami wystąpień z V-tego i VI-tego Forum. Stanowią one tylko część spośród wystąpień na wspomnianych forach; grupa Autorów zdecydowała się opublikować swoje wyniki badań w innych periodykach naukowych.

Zamieszczone w niniejszej publikacji materiały prezentują wyniki badań z dziedzin takich, jak geologia, archeologia, geografia czy tzw. citizen science. Jeden z artykułów ma charakter retrospekcji historycznej, a jeden charakter podsumowujący. Prezentują one wykorzystanie technik GIS do oceny migracji zanieczyszczeń w środowisku gruntowo-wodnym, do oceny warunków geologiczno-inżynierskich i hydrogeologicznych, podatności wodonośca na zanieczyszczenie, przepływu wód podziemnych, generowania przekrojów geologicznych, określania pozycji topograficznej cmentarzy kurhanowych i analizowania przestrzennego innych stanowisk archeologicznych, określenia zasięgu przestrzennego krajobrazu pogranicza, analizy geomorfologicznej, wyznaczania górnej granicy lasu w Tatrach. Dwa artykuły przedstawiają możliwości zastosowania GIS mobilnego: w terenowych badaniach archeologicznych oraz badaniach korzystających z wiedzy lokalnej społeczności nad stopniem zanieczyszczenia terenu wysypiskami śmieci. Warto również zwrócić uwagę na pionierskie zastosowanie technik GIS w dokumentowaniu zbiorów muzealnych na przykładzie kolekcji amonitów z Muzeum Wydziału Geologii.

Zróżnicowanie tematyczne artykułów świadczy o tym, że GIS jest immanentnym elementem badań i dydaktyki na Uniwersytecie Warszawskim. Metody i techniki GIS stały się naturalnym, standardowym, oczywistym i powszechnie wykorzystywanym narzędziem.

O wysokiej randze publikacji, którą oddajemy do Państwa rąk świadczy fakt, że wszystkie artykuły naukowe były recenzowane przez utytułowany i doświadczony zespół Recenzentów, którym tą drogą składamy podziękowania.

O szczególnej randze samego Forum świadczy zaś patronat Marszałka Województwa Mazowieckiego objęty nad VI Forum GIS na Uniwersytecie Warszawskim, jak również to, że partnerem VI-tego Forum GIS był Państwowy Instytut Geologiczny, którego pracownicy poprowadzili część warsztatów dla studentów w dniu poprzedzającym właściwe spotkanie.