The Reflection of the Plotinus reason in Masnawi Mam u Zin

Abstract

احمدخانی از شاعران اندیشمندی است که از هنر شعری و داستانسرایی برای بیان اندیشه های فکری خود بهره های زیادی برده است. مثنوى مم و زین به عنوان بزرگ­ترین منظومه عاشقانه در ادبیات کردی تصویری از جهان بینی شاعر را ارائه داده است كه نسبت به ساير منظومه هاي عاشقانه دیگر در ادبیات کردی از کمال و پختگی بیشتری برخوردار است چرا که علاوه بر جنبه ی عاشقانه آن، هم بر جنبه­ی زاهدانه و معتبدانة سلوک تأکید کرده است و هم بر جنبة فلسفی که در لا به لای پنهان این منظومه کارکردی فلسفی نهفته است. بررسی اندیشه­های فلسفی و جهان بینی این شاعر که محور اصلی این پژوهش را به خود اختصاص می دهد، چهرة احمد خانی را برای ما روشن و دنیای نگرشی او را برای ما آشکارتر خواهد نمود که چه مقدار از اندیشه های فلوطینی ریشه در آثار وی داشته است. روی هم رفته اندیشیدن به اضلاع و کانونهای ارجاعی و انتزاعی منظومه مم و زین نشان می دهد که احمد خانی ماهرانه زوایای پنهان این شعر یا روایت را در منزلتی تعالی گرایانه و با رویکردی غایت شناسانه فراهم آورده است به گونه ای که مبانی بنیادین وجودشناسی را به گونه ای معرفت شناختی تبیین کرده است. این پژوهش با هدف شکافتن ریشه های اندیشه و جهان بینی خانی در اصول فکری فلوطین نگاشته شده است از این رو نگارنده در این مقاله می کوشد تا با توجه به روش استنادی، به تحلیل شاخصه های جهان نگری در آثار فلوطین و خانی بپردازد تا جهان شناسی آنان را آشکار کند.