Temporomandibular Bozukluk ve Bruksizm Tanı ve Tedavi Yaklaşımları

Abstract

Temporomandibular bozukluk (TMB) çiğneme kaslarını, temporomandibular eklemi (TME) ve bu eklemi çevreleyen yapıların etkilendiği klinik bir durumdur. Bruksizm ise TMB içerisinde yer alan, diş sıkma ve gıcırdatma ile stomatognatik yapılara aşırı yük binmesi sonucu ortaya çıkan parafonksiyonel bir alışkanlıktır. TMB, popülasyonun yaklaşık olarak %10‘unda görülmekte olup bruksizm ise % 8-20 arasında görülmektedir. TMB kadınlarda daha sık görülmekle birlikte bruksizm her iki cinsiyette de benzer sıklıkta görülmektedir. TMB ve bruksizmin etiyolojisinde pek çok faktör etkili olup, bu faktörlerin birbiriyle olan etkileşimleri de söz konusudur. Biyomekanik, nöromüsküler, biyopsikososyal ve nörobiyolojik faktörler hastalığa katkıda bulunmaktadır. TMB ve bruksizim ile ilgili çeşitli sınıflamalar bulunmaktadır. TMB sınıflandırmasının temelleri 1986 yılında Welden Bell tarafından atılmış olup, 1990 yılında Amerikan Diş Hekimleri Birliği (ADA)’nin düzenlemesine dayanmaktadır. En güncel hali ise Amerikan Orofasiyal Ağrı Akademisi ve Uluslararası Baş Ağrısı Derneği’nin (American Academy of Orofacial Pain and International
Headache Society) birlikte düzenlediği ve Okeson’un modifiye ettiği sınıflamadır. Bruksizm için ise birincil / ikincil ve gündüz / gece olmak üzere farklı klinik sınıflandırmalar bulunmakla birlikte Uyku Bozuklukları Uluslararası Sınıflaması’nın (International Classification
of Sleep Disorders) 3. baskısında Uyku ile ilişkili hareket bozuklukları alt başlığında yer alır. TMB olan kişilerde psikiyatrik hastalık sıklığı %66-76 oranında bildirilmektedir. Hastalıkların önemli bir kısmı hafif düzeyde depresyon, anksiyete belirtilerinin eşlik ettiği depresyon, atipik depresyon, bedensel belirti bozuklukları ve hastalık kaygısı bozuklukları olduğu görülmektedir (Miyachi ve ark. 2007). Bruksizmi olan kişilerin olmayanlara göre daha sık duygudurum bozuklukları, anksiyete bozuklukları ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılarının olduğu bilinmektedir. Ayrıca psikotrop ilaçların önemli bir kısmının da bruksizme yol açtığı bilinmektedir. TMB ve bruksizm, multidisipliner bir ekip tedavisi gerektirmektedir. Diş hekimi, kulak-burun-boğaz hastalıkları hekimi, psikiyatri hekimi, fizyoterapistler ve bazen de anesteziyologlar bu ekip içinde yer alabilir. Tedavi seçenekleri ise etiyolojik etkenin saptanıp bunun ortadan kaldırılmasına dayanmaktadır. Dental tedavi, farmakolojik tedavi, botoks uygulamaları, fizik tedavi uygulamaları, bilişsel davranışçı tedavi ve hipnoz gibi birçok tedavi türü etkene yönelik olarak düzenlenmelidir. Ancak tedavi ilkesi her hastanın bireysel olarak değerlendirilip tedavi edilmesidir.

Full text

Konuşma Metinleri ve
Bildiri Özetleri Kitabı

IX
14-17 Mart 2019, Antalya
BİLİMSEL PROGRAM
14 MART 2019, PERŞEMBE 14 MART 2019, PERŞEMBE
SAAT SALON A SALON B SALON C SAAT SALON D SALON E
12:00-13:15 ÖĞLE YEMEĞİ 12:00-13:15 ÖĞLE YEMEĞİ
13:15-13:30 AÇILIŞ 13:15-13:30 AÇILIŞ
13:30-15:00 13:30-14:15
UZMANLAR TARTIŞIYOR TEDAVİYE DİRENÇ
VAR MIDIR? DİRENÇ KAVRAMI TEDAVİYE
YANITSIZLIĞI AÇIKLIYOR MU?
Oturum Başkanı: Nesrin Dilbaz
Konuşmacılar: Atila Erol, Ali Saffet Gönül
PANEL-1
GEBELİK İKİ KİŞİLİK TEDAVİ; İYİ İLAÇ
BAZEN BEBEK İÇİN ZARARLI OLABİLİR
Oturum Başkanı: Latif Alpkan
– Gebelikte Şizofreni Tedavisi; Tedavi
Edilmemiş Hastalık ile İlaca Bağlı Yan
Etki Riskinin Dengelenmesi
Emrem Beştepe
– Gebelikte Somatik Tedaviler: TMU ve
EKT Uygulamalarının İncelikleri?
Onur Noyan
– Gebelikte SSRI Kullanımı ve Teratojenite
Özlem Bolat Kaya
– Gebelikte Opioid Bağımlılığı ve Tedavisi
Rabia Bilici
PANEL-2
PSİKO-ONKOLOJİK YAKLAŞIMLAR
Oturum Başkanı: Ali Çayköylü
– Onkolojide Psikiyatrik
Komorbiditeler
Gülşen Teksin Ünal
– Psiko-onkolojik Tedavi
Yaklaşımları
Meryem Gül Teksin Bakır
– Kanser Hastasının Beden İmajı
Derya Adalı Aker
– Çocuk Onkolojik Hastaların
Değerlendirilmesi ve
Bakımverenin Ruhsal Sorunları
Duygu Kınay
13:30-15:00 PANEL-3
PSİKİYATRİDE KRONİK AĞRI
Oturum Başkanı: Çiçek Hocaoğlu
– Fibromiyalji: Tanı ve Tedavi Yaklaşımları
Ali Görkem Gençer
– İhmal Edilen Bir Konu ‘Kronik Yorgunluk Sendromu
Meltem Puşuroğlu
– Temporomandibular Bozukluk ve Bruksizm: Tanı ve Tedavi
Yaklaşımları
Bahadır Geniş
– Kalple İlişkili Olmayan Göğüs Ağrısı: Tanı ve Tedavi
Yaklaşımları
Çiçek Hocaoğlu
– Kadında Kronik Pelvik Ağrı
Fatma Gül Helvacı Çelik
PANEL-4
MODERN ÇAĞIN SALGINI METABOLİK SENDROM VE RUH
SAĞLIĞI
Oturum Başkanı: E. Erdal Erşan
– Metabolik Sendrom Nedir? Ruhsal Hastalıklarda Metabolik
Sendrom
Ayşe Köroğlu
– Ruhsal Hastalıklarda Kullanılan İlaçlara Bağlı Metabolik
Sendrom
Aydın Kurt
– Metabolik Sendrom’da Metabolik Değişiklikler
İsmail Sarı
– Metabolik Sendrom’un Labaratuar Bulguları
Serpil Erşan
– Metabolik Sendrom’dan Korunma ve Tedavi Yolları
E. Erdal Erşan
14:15-15:00
KONFERANS TÜRKİYE’DE RUH HASTALIKLARI
EPİDEMİYOLOJİSİ
Oturum Başkanı: Sunar Birsöz
Konuşmacı: Orhan Doğan
15:00-15:15 KAHVE ARASI 15:00-15:15 KAHVE ARASI
15:15-16:00 UYDU SEMPOZYUM
BİPOLAR DEPRESYONUN TEDAVİSİ
Oturum Başkanı: Oğuz Karamustafalıoğlu
– BİPOLAR BOZUKLUKTA PREDOMİNANT
POLARİTE
Nesrin Dilbaz
15:15-16:00
16:00-16:15 KAHVE ARASI 16:00-16:15 KAHVE ARASI
16:15-17:00 UYDU SEMPOZYUM
BAĞIMLILARDA KRONİK
HEPATİT C YÖNETİMİ
Oturum Başkanı: Nesrin Dilbaz
Konuşmacı: Enver Üçbilek
16:15-17:00
17:00-17:15 KAHVE ARASI 17:00-17:15 KAHVE ARASI
17:15-18:45 KONFERANS
WHAT DIFFERS IN TREATING ANXIOUS
SUBTYPE OF DEPRESSION IN PRACTICE?
Oturum Başkanı: Nesrin Dilbaz
Konuşmacı: Mark Zimmerman
PANEL-5
ŞİZOFRENİ TEDAVİSİNDE
ATLADIKLARIMIZ
Oturum Başkanı: Salih Battal
– Kardiyoprotektif Tedaviler
Servet Ebrinç
– Sigara Bırakma Tedavileri
Aslı Enez Darçın
– Parkinsonizm Dışı Yan Etkilerin Yönetimi
Armağan Özdemir
– Şizofreni ve Cinsel Yan Etki Yönetimi
Elif Tatlıdil Yaylacı
PANEL-6
TRSM İLE KARANLIKTAN
AYDINLIĞA
Oturum Başkanı: Nihat Alpay
– Bir Adım Bir Dokunuş
Canan Kılıç
– Şizofrenide Fiziksel Hareketin
Gücü
Yasemin Şimşek
– Damgalama:TRSM’de Çalışmak
Biz Hekimleri Değiştiriyor Mu?
Seda Kırcı Ercan
– Şizofreni İçin İlaçlardan Fazlası
Ne Olabilir?
Bilge Çetin İlhan
17:15-18:45 PANEL-7
DERİ YOLMA BOZUKLUĞU VE TRİKOTİLOMANİDE TEDAVİ
YAKLAŞIMLARI
Oturum Başkanı: Hatice Güz
– Dürtü ve Kontrol Bozukluklarında Tanı ve Sınıflama
Hatice Güz
– Deri Yolma Bozukluğu ve Trikotillomanide Farmakoterapi
Efruz Pirdoğan Aydın
– Deri Yolma Bozukluğu ve Trikotillomani’de Psikanalitik
Yaklaşım
Jülide Güler Kenar
– Trikotillomani’de Bilişsel Davranışçı Psikoterapi
Hasan Demirci
PANEL-8
ALKOL/MADDE KULLANIM BOZUKLARI
Oturum Başkanı: Zehra Arıkan
– Metamfetamin Kullanım Bozukluğu
Ömer Şenormancı
– Çoğul Madde Kullanım Bozukluğu
Çetin Turan
– Alkol Kullanım Bozukluğu
Zehra Arıkan
– Yeme Bozuklukları ve Bağımlılık
Fulya Maner
– Esrar Kullanım Bozukluğu
Birgül Cumurcu
KONFERANS
REMISSION AND RESIDUAL SYMPTOMS
IN TREATING DEPRESSION; PROBLEMS IN
CURRENT CLINICAL PRACTICE
Oturum Başkanı: Oğuz Karamustafalıoğlu
Konuşmacı: Mark Zimmerman
19:00-20:40 SÖZLÜ BİLDİRİ SUNUMU-1
Oturum Başkanları: Ali Çayköylü,
Aslı Enez Darçın
19:00-20:40 SÖZLÜ BİLDİRİ SUNUMU-2
Oturum Başkanları: Çiçek Hocaoğlu, Onur Noyan

19
14-17 Mart 2019, Antalya
Temporomandbular bozukluk (TMB) çğneme kaslarını, temporomandbular eklem
(TME) ve bu eklem çevreleyen yapıların etklendğ klnk br durumdur. Brukszm
se TMB içerisinde yer alan, diş sıkma ve gıcırdatma ile stomatognatk yapılara aşı-
rı yük bnmes sonucu ortaya çıkan parafonksyonel br alışkanlıktır. TMB, popülasyonun
yaklaşık olarak %10‘unda görülmekte olup brukszm se % 8-20 arasında görülmektedr.
TMB kadınlarda daha sık görülmekle brlkte brukszm her k cnsyette de benzer sıklıkta
görülmektedr. TMB ve brukszmn etyolojsnde pek çok faktör etkl olup, bu faktörlern
brbryle olan etkleşmler de söz konusudur. Byomekank, nöromüsküler, byopskosos-
yal ve nörobyolojk faktörler hastalığa katkıda bulunmaktadır. TMB ve brukszm le lgl
çeştl sınıflamalar bulunmaktadır. TMB sınıflandırmasının temeller 1986 yılında Welden
Bell tarafından atılmış olup, 1990 yılında Amerkan Dş Hekmler Brlğ (ADA)’nn
düzenlemesine dayanmaktadır. En güncel hali ise Amerikan Orofasyal Ağrı Akademisi ve
Uluslararası Baş Ağrısı Derneği’nin (Amercan Academy of Orofacal Pan and Internatonal
Headache Socety) brlkte düzenledğ ve Okeson’un modfye ettğ sınıflamadır. Brukszm
için ise birincil / ikincil ve gündüz / gece olmak üzere farklı klnk sınıflandırmalar bulun-
makla brlkte Uyku Bozuklukları Uluslararası Sınıflaması’nın (Internatonal Classfcaton
of Sleep Dsorders) 3. baskısında Uyku le lşkl hareket bozuklukları alt başlığında yer
alır. TMB olan kşlerde pskyatrk hastalık sıklığı %66-76 oranında bldrlmektedr.
Hastalıkların öneml br kısmı haff düzeyde depresyon, anksyete belrtlernn eşlk ettğ
depresyon, atpk depresyon, bedensel belrt bozuklukları ve hastalık kaygısı bozuklukları
olduğu görülmektedr (Myach ve ark. 2007). Brukszm olan kşlern olmayanlara göre
daha sık duygudurum bozuklukları, anksyete bozuklukları ve dkkat eksklğ hperaktvte
bozukluğu tanılarının olduğu blnmektedr. Ayrıca pskotrop laçların öneml br kısmının
da brukszme yol açtığı blnmektedr. TMB ve brukszm, multdsplner br ekp tedav-
s gerektrmektedr. Dş hekm, kulak-burun-boğaz hastalıkları hekm, pskyatr hekm,
fzyoterapstler ve bazen de anestezyologlar bu ekp çnde yer alablr. Tedav seçenekler
se etyolojk etkenn saptanıp bunun ortadan kaldırılmasına dayanmaktadır. Dental tedav,
farmakolojk tedav, botoks uygulamaları, fzk tedav uygulamaları, blşsel davranışçı tedav
ve hpnoz gb brçok tedavi türü etkene yönelik olarak düzenlenmelidir. Ancak tedavi ilkesi
her hastanın breysel olarak değerlendrlp tedav edlmesdr (1-4).
Temporomandibular Bozukluk ve
Bruksizm: Tanı ve Tedavi Yaklaşımları
Uzm. Dr. Bahadır Geniş
Zonguldak Çaycuma Devlet Hastanesi, Psikiyatri Kliniği, Zonguldak

20
4. Psikiyatri Zirvesi & 11. Ulusal Anksiyete Kongresi
4. Psikiyatri Zirvesi & 11. Anksiyete Kongresi
Kaynaklar
Özen NE. Psychatrc Aspects In Temporomandbular Dsorders and Bruxsm. Turksh Journal of Clncal
Psychatry.2007; 10(3):148-156.
Kuloğlu M, Eknc O. Bruxsm n Psychatry. New Symposum Journal. 2009; 47(4): 218-224.
Okeson JP. Management of Temporomandbular Dsorders and Occluson. 7th ed. 2013, St Lous: Elsever Health
Scences. 2-86.
Leeuw RD, Klasser GD. Orofacal Pan : Gudelnes For Assessment, Dagnoss, And Management. 5th ed. 2013,
Chcago: Quntessence Publshng. 2-222.