Article

STUDIES OF THE OTTOMAN DOMAIN (SOTOD) OSMANLI HÂKİMİYET SAHASI ÇALIŞMALARI

  • March 2019
DOI:10.19039/sotod.2019.101
Authors:
Selahattin Polat
Selahattin Polat
Selahattin Polat
  • This person is not on ResearchGate, or hasn't claimed this research yet.
Download citation
To read the full-text of this research, you can request a copy directly from the author.

Abstract

Öz: Paleolitik zamandan günümüze kadar birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Kula Volkanik Jeoparkı jeolojik, jeomorfolojik, tarihi, kültürel ve arkeolojik birçok kaynak değeri bünyesinde barındırır. Bu değerlerden biri de ilk defa tespit ettiğimiz bir jeoarkeosit olan Acısu antik taş ocağıdır. Taş ocağı, Acısu termal kaynaklarının oluşturduğu travertenlerde açılmıştır. Gediz Irmağı vadisi doğusunda yer alan traverten blokları üzerinde taş ocağının izleri, günümüze kadar ulaşmıştır. Keski izleri, yapı malzemesi çıkarımında oluşturulmuş olan kanallar gibi birçok üretim izi bariz olarak görülmektedir. Kula-Selendi karayolu batısında kalan ocaktan çıkartılan bloklar 3 km kuzeydoğudaki Emir Hamamları’nın bulunduğu alandaki Roma dönemine ait Anadolu’da sayılı termal hamam yapılarının bulunduğu Thermai Thesos antik kentine taşınarak buradaki yapılarda kullanılmıştır. Thermai Thesos antik kentine ait yapı kalıntılarının çok az kısmı günümüze ulaşmıştır. Bu yerleşmeye ait yapı malzemesinin büyük bir kısmı Şehitlioğlu köyünde yer almaktadır. Bu ocak ve çevresindeki travertenler yapı malzemesi temini için Roma döneminden itibaren günümüze kadar çağlar boyunca işletilmiştir. Bu çalışmada Thermai Thesos antik kentinde yapı malzemesi olarak kullanılan travertenlerin elde edildiği ocağın tespit edilmesi, jeoarkeositin tahrip olmasına neden olan doğal ve antropojenik kökenli tehditlere karşı alınması gereken önlemlerin neler olduğunun ortaya konulması ve yok olup gitmekte olan taş ocağın korunmasına yönelik stratejilerin belirlenmesi hedeflemektedir. Ayrıca nitelikli ve sürdürülebilir turizm için jeoarkeositin önemi vurgulamaktır. Anahtar Kelimeler; Kula, Thermai Thesos, traverten, jeoarkeosit, antik taş ocağı Abstract: Kula Volcanic Geopark has been home to many civilizations since Paleolithic age and it still hosts many geological, geomorphological, historical, cultural and archeological assets. Geo-archeosite, Acısu ancient quarry is one of these assets that we have recently discovered. The quarry opened in the travertines formed by Acısu thermal springs. The remains of the quarry on the travertines located on the east of Gediz River are still extant. Many traces showing that this was a production site, such as chisel traces and channels for excavating construction material strike the eye. Blocks were excavated from the quarry on the west of Kula-Selendi highway. These blocks were transported to Thermai Thesos, where many thermal hammams in Anatolia from Roman period are located, including Emir Hammams 3 km to the north. Here they were used to construct buildings. Few traces from buildings in the ancient city of Thermai Thesos are still extant. Most of the construction material of this settlement is located in Şehitlioğlu Village. This quarry and travertines nearby have operated to produce construction material since Roman period. This study aims to spot the quarry which forms travertines used as construction material in the ancient city of Thermai Thesos and set precautions against natural and anthropogenic threats to the geo-archeosite, thereby finding strategies to protect the quarry. In addition, it also aims to emphasize the significance of geo-archeosite for sustainable and quality tourism. Keywords: Kula, Thermai Thesos, travertine, geo-archeosite, ancient quarry

No full-text available

Request Full-text Paper PDF

To read the full-text of this research,
you can request a copy directly from the author.

ResearchGate has not been able to resolve any citations for this publication.
View
View
PAMUKKALE TRAVERTENLERİNİN MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ, YAŞLARI VE NEOTEKTONİK ÖNEMLERİ
Article
Full-text available
-Denizli havzasının kuzey kenarında yer alan Pamukkale travertenleri morfolojik özelliklerine göre beş kategoride sınıflandırılabilirler. Bunlar: (1) Teras tipi travertenler; (2) sırt tipi travertenler; (3) fay önü travertenleri, (4) kendiliğinden oluşan kanal travertenleri ve (5) aşınmış örtü travertenlerdir. Bu beş kategoriden fay önü travertenleri, kendiliğinden oluşan kanal travertenleri ve sırt tipi travertenler; traverten oluşumu sırasına ve sonrasına ait tektonik özellikler içerdiklerinden tek-tonik açıdan önemlidirler. Pamukkale travertenlerine uygulanan uranyum serisi yaş yöntemi, travertenlerin 400.000 yıldan bu yana değişik lokasyonlarda çökelmeye devam ettiklerini ortaya koymuştur. Bölgede traverten oluşturan suların yüzeye çık-masını sağlayan açılma çatlakları yaklaşık olarak 0.02 ile 0.1 mm/yıl oranında doğrultuya dik yönde açılırken, yaklaşık 20 mm/yıl oranında da doğrultu yönünde açılırlar. Pamukkale bölgesi son 200.000 yıldan bu yana KD-GB yönünde 0.23 ile 0.6 mm/yıl hızıyla açılmaktadır. GİRİŞ Ege bölgesinde diri ve normal faylar ile sınırlı doğu-batı uzanımlı Büyük Menderes ile kuzeybatı-güneydoğu uzanımlı Gediz grabenlerinin birleştiği bölgede Denizli havzası yer alır (Şek. 1). Yaklaşık 50 km. uzunluğunda ve 20 km. genişliğindeki bu havza güneyde ve kuzeyde diri-normal faylar ile sı-nırlanmıştır (Koçyiğit, 1984; Şaroğlu ve diğerleri, 1987; Westaway, 1990, 1993). Denizli havzasının kuzey kenarında yer alan ve yaklaşık 10 km 2 lik bir alanı kapsayan Pamukkale travertenleri, havza-nın doğu kesiminde yer alan dört ayrı traverten küt-lesinden biri olup, havzayı kuzeyden sınırlayan Pa-mukkale fayının düşen bloğu üzerinde halen oluş-maya devam etmektedirler. Şekil 1'deki jeolojik ha-ritadan da görüldüğü gibi, Pamukkale bölgesinde dört ayrı jeolojik birim mevcuttur. Bunlar, Neojen öncesine ait mermer ve şist içeren metamorfik ka-yalar, Neojen yaşlı çakıltaşı, kumtaşı ve kireçtaşı içeren sedimanter kayalar, Kuvaterner yaşlı alüvyo-lar ve travertenlerdir. Denizli havzasındaki travertenler ilk kez MTA (1964) tarafından 1: 500.000 ölçekli Türkiye jeoloji haritasında gösterilmiştir. Pamukkale bölgesinde yapılan daha sonraki çalışmalarda genellikle böl-gedeki suların kimyası (Gökalp, 1971; Koçak, 1976, Eşder ve Yılmazer, 1991), sıcak sular ve tra-vertenlerdeki sorunlar (Canik, 1978; Altunel 1993; Atiker, 1993) tartışılmıştır. Yukarıdaki çalışmalarda travertenlerin oluşumu ve özellikleri üzerinde çok kısa yorumlar yapılmıştır.
View
Travitonics: Using travertines in active fault studies
Article
Late Quaternary travertines deposited from hot springs can reveal much about the neotectonic attributes and histories of structures. On the basis of field studies in the Aegean region (Turkey and Greece), the northern Apennines (Italy) and the Basin and Range province (USA) we conclude that the following relationships are of predictive value: (i) travertine deposits are preferentially located along fracture traces, either immediately above extensional fissures or in the hanging walls of normal faults; (ii) the locations of many travertine fissure-ridge deposits coincide with step-over zones (relay ramps) between fault segments; networks of intersecting tensional fissures reflecting the complex strains experienced in such settings are probably responsible for enhancing hydrothermal flow; (iii) the morphology of travertine deposits overlying extensional fissures is controlled by the rheology of the underlying materials; tufa cones (towers, pinnacles) form on former and present lake floors where fissures underlie unconsolidated sediments, whereas fissure-ridges develop where fissures cut bedrocks at the surface; (iv) fissure-ridges comprise outwardly dipping bedded travertine flanking a central tensional fissure filled by vertically banded travertines; fissures can be used to infer local stretching directions; (v) where there are travertines datable by the U-series method it is possible to calculate time-averaged dilation and lateral propagation rates for individual fissures; (vi) most fissures cutting fissure-ridges comprise self-similar angular segments with fractal dimensions in the range 1.00–1.12, the properties of bedded travertine combined with stress perturbations at fissure tips probably being responsible for such similar fractal dimensions being inferred from such a wide range of locations. Fissures gradually increasing in width with depth are products of continuous fracture dilation in contrast to those that form during episodic dilation which display stepped increases of width with depth; (vii) travertine deposited from springs along fault zones accumulate in terraced-mounds sited down slope of the spring line; (viii) many post-depositional fractures cutting travertine deposits are locally oriented at right angles to deposit margins; and (ix) systematic joints in travertines are restricted to those parts of eroded sheet deposits that have been exhumed.
View
Jeopark Projeleri Kapsamındaki Doğal ve
  • Y Çiftçi
  • Y Güngör
Çiftçi, Y. & Güngör, Y., Jeopark Projeleri Kapsamındaki Doğal ve
Uşak Yöresindeki Neojen Havzaların Jeolojisi
  • Jan 1978
  • 97-106
  • T Ercan
  • A Dinçel
  • S Metin
  • A Türkecan
  • E Günay
Ercan, T., Dinçel, A., Metin, S., Türkecan, A. & Günay, E., Uşak Yöresindeki Neojen Havzaların Jeolojisi, Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 21, 97-106, Ankara 1978.
Türkiye de sağlık turizmi
  • Jan 1978
  • T Heldal
Heldal, T., Conservation of Ancient Stone Quarry Landscapes in the Eastern Mediterranean, Quarry Scapes Atlas (Compiled for report), Norway 2008. Kahraman, N., Türkiye de sağlık turizmi, Ankara 1978.
Jeoparklar ve Nitelikleri
  • Sep 2006
  • N Kazancı
Kazancı, N., Jeoparklar ve Nitelikleri, Geçmişten Geleceğe Köprü Yanık Ülke Kula Sempozyumu, 1-3 Eylül 2006-Kula, 72-81, 2006 Studies of the Ottoman Domain Volume-Cilt: 9 / Issue-Sayı: 16 /Date-Tarih: February -Şubat 2019
Kavram ve Terimler), Jemirko ve TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları
  • Jan 2010
  • N Kazancı
  • Jeolojik Koruma
Kazancı, N., Jeolojik Koruma (Kavram ve Terimler), Jemirko ve TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları, 60, Ankara 2010.
Kula Çevresindeki Volkanik Şekillerin Jeopark/Jeoturizm Potansiyeli
  • 1-3
  • S Ozaner
Ozaner, S., Kula Çevresindeki Volkanik Şekillerin Jeopark/Jeoturizm Potansiyeli, Geçmişten Geleceğe Köprü Yanık Ülke Kula Sempozyumu, 1-3 Eylül 2006-Kula.
Bor-Niğde Traverten Yataklarının Jeolojik Özellikleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
  • Jan 2009
  • Y Özkan
Özkan, Y., Bor-Niğde Traverten Yataklarının Jeolojik Özellikleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Niğde 2009.
Denizli travertenlerinin petrografisi ve depolanma ortamları
  • Jan 2002
  • MTA Dergisi
  • 13-29
  • M Özkul
  • B Varol
  • M C Alçiçek
Özkul, M., Varol, B. & Alçiçek, M.C.. Denizli travertenlerinin petrografisi ve depolanma ortamları, MTA Dergisi, 125, 13-29, Ankara 2002.
  • Jan 1911
  • 68
  • A Philippson
Philippson, A., Reisen und Forschungen im westlichen Kleinasien II lonien und das westliche Lydien, Dr. A. Petermanns Mitteilungen aus Justus Perthes' Geographischer Anstalt, Erganzungsheft 172: 68, 1911. Reynard, E., Geosite. In Encyclopedia of Geomorphology; Goudie, A.S., Ed.; Routledge: London, Volume 1, UK 2014.
Urban and rural limestone weathering; the contribution of dust to black crust formation
  • Jan 2000
  • 675-693
  • N Taşlıgil
  • Türk Manisa'nın Termal Turizm Potansiyeli
  • S Coğrafya Dergisi
  • A Török
  • T Licha
  • Simon K Siegesmund
Taşlıgil, N., Manisa'nın Termal Turizm potansiyeli, Türk Coğrafya Dergisi, S.30, 299-317, İstanbul 1995. Tokçaer, M., Geochemistry of Kula Geotermal Area, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Ekonomik Jeoloji, İzmir 2000. Török, A, Licha, T, Simon K. & Siegesmund, S., Urban and rural limestone weathering; the contribution of dust to black crust formation, Environ Earth Science, 63 (4), 675-693, Springer 2011.