ArticlePDF Available

Soft monetary central banking policy and Plan for Responsible Development as main instruments of the in-terrenistist policy for activity of growth in gospel in Poland

December 2018
International Journal of Legal Studies ( IJOLS ) 4(2):303-337

DOI:10.5604/01.3001.0013.0021

Authors:

Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw 🏛️

At the beginning of the 1990s, due to the commercialization and privatization of many business entities, the processes of economic globalization of the Polish economy, including transformed financial markets, were intensifying. This globalization is determined by the increasing links between the Polish economy and the economic environment of other countries. These processes indicate that the economic crisis in the Eurozone has been seriously sought for several years, but the negative effects of the slowdown in economic development in some countries have remained. The development of the market financial system in Poland, which has been ongoing since the 1990s, has been slowed down when, since autumn 2008, the echoes of the global financial crisis have begun to enter the global market. In highly developed countries since the appearance of the financial crisis in 2008, the governments of individual countries in consultation with central banks undertook various anti-crisis measures and support for national banking systems. Also in this respect, one can notice many analogies in the relation of the economic situation of national economies, economic policy, including monetary policy and the state of the banking system. These analogies are observed when compiled countries are compiled in comparative analyzes, some of which are developing in this country. Due to the favorable situation in the euroland during the recent years, and the continuation of key aspects of economic growth among economists, rather positive scenarios for the development of the macroeconomic situation in Poland prevail. In Poland, since 2015, interventionist monetary policy has been supported by the proeconomic plans of the Plan for Responsible Development developed in the Ministry of Development. This plan, also known as Prime Minister Mateusz Morawiecki's plan, is a key solution that brings together many of the goals and tasks currently implemented by the government of the socio-economic policy called Economy Plus.

Content uploaded by Dariusz Prokopowicz

Content may be subject to copyright.

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

303

Dariusz Prokopowicz

PhD, Institute of Sociology, Faculty of History and Social Sciences,

Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw, Poland

ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6383-916X

* Corresponding author: e-mail: darprokop@poczta.onet.pl

Abstract:

At the beginning of the 1990s, due to the commercialization and privatization of many busi-

ness entities, the processes of economic globalization of the Polish economy, including trans-

formed financial markets, were intensifying. This globalization is determined by the increasing

links between the Polish economy and the economic environment of other countries. These

processes indicate that the economic crisis in the Eurozone has been seriously sought for sev-

eral years, but the negative effects of the slowdown in economic development in some coun-

tries have remained. The development of the market financial system in Poland, which has

been ongoing since the 1990s, has been slowed down when, since autumn 2008, the echoes of

the global financial crisis have begun to enter the global market. In highly developed countries

since the beginning of the financial crisis in 2008, the governments of individual countries in

consultation with central banks undertook various anti-crisis measures and support for national

banking systems. Also in this respect, one can notice many analogies in the relation of the

economic situation of national economies, economic policy, including monetary policy and the

state of the banking system. These analogies are observed when both developed and develop-

ing countries are taken within the comparative analysis. Due to the favorable situation in the

Received: 18 September 2018

Revised: 30 November 2018

Accepted: 15 December 2018

Published: 30 December 2018

SOFT MONETARY CENTRAL BANKING POLICY AND

A PLAN FOR RESPONSIBLE DEVELOPMENT AS MAIN

INSTRUMENTS OF THE IN-TERRENISTIST POLICY

FOR ACTIVITY OF GROWTH IN GOSPEL IN POLAND

ŁAGODNA POLITYKA MONETARNA BANKOWOŚCI

CENTRALNEJ I PLAN NA RZECZ ODPOWIEDZIAL-

NEGO ROZWOJU JAKO GŁÓWNE UREGULOWANE

NORMATYWNIE INSTRUMENTY INTERWENCJONI-

STYCZNEJ POLITYKI AKTYWIZACJI WZROSTU GO-

SPODARCZEGO W POLSCE

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

304

Eurozone during the recent years, and the continuation of key aspects of economic growth

there are rather positive scenarios for the development of the macroeconomic situation in

Poland prevailing among economists. In Poland, since 2015, interventionist monetary policy

has been supported by the proeconomic plans of the Plan for Responsible Development devel-

oped in the Ministry of Development. This plan, also known as Prime Minister Mateusz

Morawiecki's plan, is a key solution that brings together many of the goals and tasks currently

implemented by the government of the socio-economic policy called Economy Plus.

Keywords: financial system, central banking, state intervention, monetary policy, economic

prosperity, financial crisis, eco-nomic policy, Plan for Responsible Development, Morawiecki

plan, investment activation

Streszczenie:

Z początkiem lat 90. w związku z komercjalizacją i prywatyzacją wielu podmiotów gospodar-

czych nasileniu ulegają procesy globalizacji ekonomicznej polskiej gospodarki, w tym także

transformowanych rynków finansowych. Globalizacja ta zdeterminowana jest zwiększaniem

się powiązań polskiej gospodarki z otoczeniem gospodarczym innych krajów. Procesy te

powodują, że kryzys gospodarczy także w strefie euro od kilku lat zasadniczo został zażegna-

ny, ale negatywne efekty spowolnienia rozwoju gospodarczego w niektórych krajach jeszcze

pozo-stały. Trwający od lat 90. rozwój rynkowego systemu finansowego w Polsce został

przyhamowany, gdy od jesieni 2008 roku zaczęły koniunkturalnie docierać do Polski echa

globalnego kryzysu finansowego. W krajach wysoko rozwiniętych od chwili pojawienia się

kryzysu finansowego w 2008 roku rządy poszczególnych krajów w porozumieniu z bankami

centralnymi podejmowały różne działania antykryzysowe i wspierające krajowe systemy

bankowe. Także pod tym względem daje się zauważyć wiele analogii w zakresie relacji ko-

niunktury krajowych gospodarek, prowadzonej polityki gospodarczej, w tym pieniężnej a

stanem systemu bankowego. Analogie te obserwowane są wówczas, gdy zestawia się w anali-

zach porównawczych kraje wysoko rozwinięte, niektóre rozwijające się w tym Polskę. W

związku z sukcesywnie poprawiającą się w ostatnich latach koniunkturą w eurolandzie i kon-

tynuacją kluczowych aspektów aktywizacji wzrostu gospodarczego wśród ekonomistów do-

minują raczej pozytywne scena-riusze rozwoju sytuacji makroekonomicznej w Polsce. W

Polsce od 2015 roku interwencjonistyczna polityka monetarna została wsparta poprzez opra-

cowane w Ministerstwie Rozwoju prokoniunkturalne programy Planu na Rzecz Odpowie-

dzialnego Rozwoju. Plan ten zwany także planem premiera Mateusza Morawieckiego jest

kluczowym rozwiązaniem spajającym wiele celów i zadań obecnie realizowanej przez rząd

polityki społeczno-gospodarczej nazwanej jako Gospodarka Plus.

Słowa kluczowe: system finansowy, bankowość centralna, interwencjonizm państwowy,

polityka monetarna, koniunktura gospodarcza, kryzys finansowy, polityka gospodarcza, Plan

na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, plan Morawieckiego, aktywizacja inwestycji

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

305

Główny zarys problemu i jego związku z ważnymi kwestiami naukowymi i

praktycznymi

Od lat 60. ubiegłego wieku dokonał się duży postęp technologiczny w systemach

finansowych oraz poszczególnych bankach, który zdeterminowany był głównie roz-

wojem technologii informatycznej i telekomunikacyjnej. Do determinantów tego

rozwoju zalicza się także procesy liberalizacji i deregulacji struktur rynkowych, poza

tym także koncentracji kapitału i łączenia różnych rodzajów instytucji finansowych

w większe grupy kapitałowe. Procesy te coraz częściej traktuje się, jako typowe dla

sektora finansowego, w tym banków komercyjnych. Procesy te stały się kluczowymi

determinantami globalizacji ekonomiczno-informacyjnej i od 1989 roku, tj. momentu

odbudowy w Polsce gospodarki rynkowej procesy tej globalizacji w coraz większym

stopniu dotyczą także polskiej gospodarki.

Od prawie 30-stu lat rozwija się w Polsce odbudowany w warunkach rynkowych

system finansowy, w którym główną rolę w transformacji pieniądza w gospodarce

pełnią banki komercyjne. Rozwój komercyjnego systemu finansowego w Polsce

zdeterminowany został w znaczącym stopniu przeprowadzonymi głównie w latach

90. procesami prywatyzacji z udziałem zagranicznych instytucji finansowych, które

nabywały udziały, niejednokrotnie większościowe pakiety akcji polskich banków.

Wspomniane procesy transakcji kapitałowych w polskim sektorze banków komer-

cyjnych stanowiły jeden z głównych początkowych czynników procesu globalizacji,

któremu od początku lat 90. w coraz większym stopniu podlegał system finansowy w

Polsce. Zagraniczne instytucje finansowe w latach 90. dokapitalizowały polski sys-

tem bankowy i wprowadziły do przejmowanych banków w Polsce nowoczesne tech-

nologie transakcyjne, procedury oceny ryzyka, systemy teleinformatyczne oraz

pierwsze w Polsce rozwiązania bankowości elektronicznej początkowo świadczone

głównie dla klientów instytucjonalnych, przede wszystkim większych przedsię-

biorstw i korporacji (Czarny E., Śledziewska K., 2013, s. 73).

Poza tym rozwój bankowości komercyjnej w Polsce zdeterminowany został w

znaczącym stopniu także globalnie działającymi procesami koniunktury na rynkach

finansowych oraz od 2004 roku procesami dostosowań do standardów normatyw-

nych i technologicznych Unii Europejskiej. Wysoki stopień koniunkturalnego powią-

zania polskiej gospodarki z sytuacją makroekonomiczną innych krajów można było

już zauważyć w okresie pojawienia się na jesieni 2008 roku globalnego kryzysu

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

306

finansowego. Celem przeciwdziałania niekorzystnym skutkom tego kryzysu w ra-

mach interwencjonistycznych działań antykryzysowych czołowe banki centralne

anglo-saskiego i europejskiego systemu finansowego uruchomiły wysoko budżetowe

systemowe, interwencjonistyczne programy pomocowe. Ostatecznie koszty ratowa-

nia systemu finansowego przerzucono na przysłowiowego Johna Smitha tj. najlicz-

niej reprezentowany segment klientów banków. Od 10-ciu lat prowadzone są badania

zastosowanych w poprzednich latach interwencjonistycznych rządowych programów

anty kryzysowych działań ratowania kluczowych podmiotów gospodarki przed upa-

dłością finansową oraz aktywizowania płynności na rynku kredytowym i pośrednio

w ten sposób pobudzania popytu, inwestycji i produkcji (Domańska-Szaruga B.,

Prokopowicz D., 2015, s. 41-42). W zakresie prorozwojowych działań interwencjo-

nizmu państwowego Europejski Bank Centralny nadal stosuje łagodną politykę mo-

netarną niskich stóp procentowych celem poprawy płynności w systemie finanso-

wym i oferowanie taniego pieniądza na potrzeby rozwoju proinwestycyjnych akcji

kredytowych banków komercyjnych działających w Unii Europejskiej. Bank central-

ny w USA tj. Bank Rezerw Federalnych, który tego typu politykę niskich stóp pro-

centowych oraz skupu obarczonych najwyższym poziomem ryzyka kredytowego

aktywów zastosował wcześniej już od samego początku kryzysu finansowego z 2008

roku w chwili obecnej prowadzi już inną politykę monetarną. Ta wspomniana inna

polityka monetarna prowadzona jest już od 2 lat tj. od czasu, kiedy Prezydentem

USA został Donald Trump. Zmiana polityki monetarnej w USA nie jest jednak po-

dyktowana wyłącznie czynnikami stricte politycznymi ale przede wszystkim znaczą-

cą poprawą sytuacji makroekonomicznej co najwyraźniej przedstawiają realne rynki

tj. rynek pracy i dokonywanych transakcji na rynku nieruchomości oraz odnotowy-

wany znaczący wzrost produkcji i inwestycji. W porównaniu z rynkami realnej go-

spodarki w znacznie większym stopniu odnotowane zostały wzrosty cen akcji na

giełdach papierów wartościowych. Jednak w chwili obecnej tj. w połowie 2018 roku

rekordowo wysokie poziomy indeksów giełdowych, znacznie wyższe od tych, które

odnotowywane były na jesieni 2008 roku nie są interpretowane jako wybitnie speku-

lacyjne, ponieważ większą część swych oszczędności Amerykanie trzymają na loka-

tach bankowych i w dobrach trwałych a nie w akcjach.

Wracając jednak do sytuacji w Polsce, to z analizy rozwoju rynków finansowych

wynika, że trwający od lat 90. rozwój rynku kapitałowego w Polsce został przyha-

mowany, gdy od jesieni 2008 roku zaczęły transgranicznie koniunkturalnie docierać

do Polski echa kryzysu finansowego. W krajach rozwiniętych uruchomiono antykry-

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

307

zysowe interwencjonistyczne programy pomocowe względem systemu finansowego

oraz prorozwojowe instrumenty interwencjonistyczne celem pobudzania znacząco

osłabionego wzrostu gospodarczego. Koszty ratowania banków i przedsiębiorstw

przed upadłością finansową przyczyniły się do zwiększenia zadłużenia w systemach

finansów publicznych wielu krajów. Już od 2009 roku przeprowadzane były analizy i

oceny przeprowadzonych interwencjonistycznych rządowych programów anty kry-

zysowych i programów aktywizowania popytu, inwestycji, produkcji i płynności na

rynku kredytowym. W ramach prorozwojowych działań interwencjonizmu państwo-

wego Bank Rezerw Federalnych stosował łagodną politykę monetarną niskich stóp

procentowych oraz program aktywizowania akcji kredytowej i utrzymania płynności

w systemie finansowym poprzez finansowanie skupu od banków komercyjnych

najbardziej zagrożonych aktywów (Szybowski D., Prokopowicz D., Gwoździewicz

S. 2016, s. 141-142).

Prowadzona w Polsce od lat 90. ubiegłego wieku systemowa odbudowa rynkowego

systemu finansowego jest istotnym determinantem efektywnego funkcjonowania i

rozwoju gospodarki rynkowej w Polsce. Obecnie przyjmuje się, że odbudowa ta

przebiegła zasadniczo sprawnie czego potwierdzeniem był wysoki stopień odporno-

ści rynkowego systemu finansowego w Polsce w kontekście po kryzysowego spo-

wolnienia wzrostu gospodarczego kraju. Z drugiej strony na tle wpisanych w strate-

gie rządowych programów polityki społeczno-gospodarczej działań antykryzyso-

wych ekonomiści wskazują także na potrzebę ciągłego dopracowywania regulacji

ostrożnościowych funkcjonujących w systemie bankowym. W sytuacji osłabionego

tempa wzrostu gospodarczego kraju podkreślane jest znaczenie kwestii poprawy

funkcjonowania systemu finansowego w zakresie bezpieczeństwa dokonywanych

transakcji, analizy podejmowanego ryzyka i ponoszenia kosztów na tworzenie sys-

temowych rozwiązań ostrożnościowych odnośnie funkcjonowania banków komer-

cyjnych w Polsce (Koleśnik J., 2014, s. 38).

Kwestia poprawy systemowych rozwiązań ostrożnościowych jest szczególnie istotna

w takim kraju jak Polska, kraju rozwijającym się i nie posiadającym jeszcze dużej

bazy kapitałowej zarówno w systemie bankowym jak i względem całej gospodarki.

W wyniku wzrostu transnarodowych przepływów kapitałowych i wymiany handlo-

wej doskonalenie zewnętrznych regulacji nadzorczych nadal zdeterminowane jest

sukcesywnie postępującą globalizacją, i w związku z tym są w coraz większym stop-

niu dostosowywane do wymogów unijnych i wytycznych Komitetu Bazylejskiego a

system bankowy w Polsce staje się coraz bardziej zhomogenizowany z systemami

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

308

bankowymi innych krajów Unii Europejskiej. Szczególnie istotną rolę w procesie

doskonalenia zarządzania ryzykiem kredytowym przeprowadzanych operacji finan-

sowych pełni rosnąca dostępność i powszechność informacji za pośrednictwem tele-

informatycznych technologii internetowych (Matosek M., Prokopowicz D., 2017, s.

224-225). Rozwój informacyjnych technik internetowych, w tych przetwarzania

informacji w chmurze obliczeniowej i na platformach baz danych Big Data stanowi

znaczący czynnik ograniczania asymetrii informacji występującej miedzy dwiema

stronami transakcji finansowej. Poza tym wspomniane technologie internetowe stają

się symptomem postępującej globalizacji ekonomiczno-informacyjnej (Gwoździe-

wicz S., Prokopowicz D., 2017b, s. 35-36).

Już w momencie pojawienia się na jesieni 2008 roku kryzysu finansowego w USA

wiadomym było, że źródła tego kryzysu są pochodną popełnionych błędów w proce-

sie zarządzania ryzykiem kredytowym czyli w kluczowym obszarze działalności

przede wszystkim amerykańskich banków inwestycyjnych. Banki te oferowały inwe-

storom instrumenty pochodne będące źródłem finansowania kredytów hipotecznych

udzielanych przy bardzo wysokim i często nierzetelnie zweryfikowanym poziomie

ryzyka kredytowego. Były to głównie obligacje typu subprime, czyli inwestycyjne

produkty rynku kapitałowego stworzone na potrzeby kontynuowania i celowego

przedłużania utrzymania wysokiej koniunktury na kredyty hipoteczne (Niedziółka P.,

red., 2015, s. 39). Stworzono więc bardzo niebezpieczny mechanizm nieformalnego

połączenia bankowości inwestycyjnej z klasycznym modelem banku depozytowo-

kredytowego. Wysoki poziom systemowego ryzyka kredytowego związany był także

z utworzeniem instytucji systemowego ubezpieczania tych kredytów udzielanych

także kredytobiorcom bez stałych dochodów i niespłaconymi wcześniej innymi kre-

dytami. Tego typu anomalia systemowego wysokiego ryzyka kredytowego mogła

zaistnieć przede wszystkim w związku z patologiczna asymetrią informacji w zakre-

sie problematyki zarządzania ryzykiem kredytowym jaką stworzono w bankowości

inwestycyjnej. Asymetria ta polegała na tym że tylko nieliczne osoby w zespołach

zarządzania ryzykiem znały skalę ryzyka i mogły zauważyć moment znacznego

przekroczenia jego bezpiecznych, zabezpieczonych poziomów. Ogłoszenie wówczas

upadłości przez czwarty co do wielkości globalnie bank inwestycyjny Lehrman-

Brothers stał się początkiem kryzysu finansowego w USA, który to kryzys szybko

"rozlał się" poprzez powiązania kapitałowe korporacji i banków oraz powiązania

transakcyjne rynków giełd papierów wartościowych na wymiar globalny i został

nazwany globalnym kryzysem finansowym. W ten sposób kryzys ten stał się także

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

309

istotnym zagadnieniem dla prowadzonych badań dotyczących problematyki identyfi-

kacji kluczowych determinantów współczesnej globalizacji ekonomiczno-

informacyjnej.

Kolejnym systemowym czynnikiem, który wskazywany jest jako jedno ze źródeł

globalnego kryzysu finansowego z 2008 roku było ubezpieczenie tych wysoce ryzy-

kownych transakcji kredytowych u nielicznych instytucji towarzystw ubezpieczeń

oraz agend rządowych, które ze względu na swoje znaczenie w systemie miały za-

pewniać wymagany poziom bezpieczeństwa zgodnie z zasadą „zbyt duży na upa-

dek”. Jednak zasada ta okazała się fikcją ponieważ niektóre czołowe banki inwesty-

cyjne zawierając transakcje pozwalające na zarabianie na spadkach wycen akcji i

instrumentów pochodnych jednoznacznie potwierdziły tym samym swój udział w

zamierzonym wcześniej stworzeniu warunków i wywołaniu kryzysu finansowego

(Płókarz R., 2013, s. 73). Cały ten mechanizm wpływu bankowości inwestycyjnej na

rynki na których funkcjonowały ich inwestycyjne produkty i tym samym prowadzo-

nej na nigdy wcześniej nie znaną tak wielką skalę spekulacji był możliwy poprzez

ponad przeciętny wzrost lobbingu przedstawicieli komercyjnej bankowości w rzą-

dach największych gospodarek wysoko rozwiniętych krajów.

Kryzys finansowy, który rozpoczął się w 2008 roku miał już jednak charakter glo-

balny ponieważ nie dotyczył tylko krajów, w których funkcjonowały siedziby naj-

większych banków inwestycyjnych czyli podmiotów najbardziej odpowiedzialnych

za tę niejednokrotnie prowadzoną ponadnarodowo spekulację i tym samym histo-

rycznie dotychczas największy wpływ nielicznych podmiotów sektora prywatnego

na modyfikację realizującego się wówczas cyklu koniunkturalnego. Modyfikacja ta

polegała na celowym wydłużaniu określonych jednokierunkowych tendencji wycen

instrumentów funkcjonujących na rynkach kapitałowych już w oderwaniu od makro-

ekonomicznych determinantów opisujących realny stan produktywności i rentowno-

ści procesów produkcyjnych przedsiębiorstw reprezentujących różne gałęzie gospo-

darki. Wygenerowany w ten sposób w sektorze prywatnym kryzys finansowy prze-

rodził się dość szybko w kryzys finansów publicznych wielu krajów, głównie mniej-

szych gospodarek krajów rozwiniętych charakteryzujących się słabym uprzemysło-

wieniem i jednocześnie wysokim zadłużeniem. Były to przede wszystkim gospodarki

takich krajów jak Islandia, Grecja, Włochy, Hiszpania i Portugalia. (Prokopowicz D.,

2016b, s. 108-109).

Kryzys finansów publicznych, który się wówczas pojawił we wspomnianych krajach

zwykle w wariancie kryzysu zadłużeniowego budżetów państw powstał na podstawie

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

310

koniunkturalnego spadku wpływów podatkowych oraz w wyniku uruchomionych

wówczas interwencjonistycznych, wielomiliardowych kwot pakietów pomocowych

za które ratowano kolejne banki i czołowe firmy produkcyjne zagrożone upadłością

finansową. Uruchomiono więc kosztowne systemowe, interwencjonistyczne progra-

my pomocowe. Koszty ratowania systemu przerzucono na przysłowiowego Jana

Kowalskiego tj. najliczniej reprezentowany segment klientów banków. Paradoksalnie

ten najliczniej reprezentowany segment klientów charakteryzuje się relatywnie niż-

szymi dochodami, dodatkowo uszczuplonymi przez ten kryzys i praktycznie nie

posiadający żadnego istotnego lobbingu w kluczowych instytucjach rządowych.

Obecnie ekonomiści do głównych determinantów, które pozwoliły na stworzenie

pośrednio tego systemowego publiczno-prywatnego interwencjonizmu wygenerowa-

nia kryzysu poprzez celowe przedłużanie fazy wzrostu cyklu gospodarczego było

umniejszenie roli decyzyjno-kontrolnej w podmiotach nadzoru nad systemami finan-

sowymi (Szpringer W., 2014, s. 81).

Analiza najnowszych badań, aktów prawnych i literatury przedmiotu, w któ-

rych podjęto omówienie podjętej problematyki

Opisana w niniejszym opracowaniu problematyka łagodnej polityki monetarnej ban-

kowości centralnej i Planu na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju jako głównych

instrumentów interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu gospodarczego w

Polsce w ostatnich latach jest podejmowana w różnych i licznych publikacjach nau-

kowych autorstwa naukowców funkcjonujących w różnych środowiskach nauko-

wych i wywodzących się z różnych krajów. W związku z tym problematyka ta bada-

na naukowo uzyskuje charakter globalny. Wzrost zainteresowania naukowców tą

problematyką wynika z jej aktualności i wysokiego poziomu istotności. Wzrost zain-

teresowania tą problematyką w środowiskach naukowców wynika z rosnącego zna-

czenia składowych interwencjonizmu państwowego w zakresie prorozwojowej poli-

tyki społeczno-gospodarczej. Poza tym ze względu na potrzebę aktywizacji wzrostu

gospodarczego w krajach rozwiniętych, które stosunkowo niedawno wyszły z fazy

pokryzysowego spowolnienia rozwoju gospodarczego rośnie znaczenie tworzenia

nowych instrumentów prorozwojowej polityki społeczno-gospodarczej.

Z weryfikacji opinii, rozważań, wniosków i tez badawczych zawartych w cytowa-

nych publikacjach sformułowano najpierw główne aspekty badawcze i obraz pro-

blematyki składowych polityki społeczno-gospodarczej w Polsce oraz czynników

spowolnienia wzrostu gospodarczego jaki występował jeszcze kilka lat temu a poja-

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

311

wił się niemal 10 lat temu zaraz po ogłoszeniu na jesieni 2008 upadłości przez

czwarty co do wielkości globalnie działający bank inwestycyjny LehrmanBrothers.

Ogłoszenie niewypłacalności przez ten bank zapoczątkowało trwający w wielu kra-

jach przez kilka lat głęboki kryzys gospodarczy, który ze względu na skalę negatyw-

nych skutków ekonomicznych nazwano także globalnym kryzysem finansowym.

Sformułowane główne aspekty badawcze i obraz analizowanego tematu posłużyły

jako podstawa dla określenia celów i metod badawczych zastosowanych w niniej-

szym opracowaniu. Cele i metody badawcze przedstawiono w kolejnym podrozdzia-

le niniejszego artykułu. Podstawą dla tych głównych składowych procesu badawcze-

go, który zrealizowano w niniejszym opracowaniu było określenie syntetycznego

obrazu problematyki gołębiej polityki monetarnej bankowości centralnej i prorozwo-

jowej polityki budżetowej jako głównych instrumentów interwencjonistycznej poli-

tyki aktywizacji wzrostu gospodarczego w Polsce po zebraniu danych analitycznych

i weryfikacji wniosków zawartych w cytowanych publikacjach. Syntetyczny obraz

problematyki składowych interwencjonizmu państwowego w zakresie prorozwojo-

wej polityki gospodarczej w Polsce opisać można w sposób następujący: Od 1989

roku w związku z przemianami polityczno-systemowymi następuje odbudowa w

Polsce społecznej gospodarki rynkowej. W ramach tego procesu w latach 90. ubie-

głego wieku wiele przedsiębiorstw państwowych zostaje poddanych procesom ko-

mercjalizacji i prywatyzacji celem dostosowania tych podmiotów gospodarczych do

nowych rynkowych realiów gospodarczych. Procesy te dotyczą także urynkawianych

systemów finansowych i prywatyzowanych instytucji finansowych. W związku z

tymi procesami polska gospodarka coraz bardziej staje się otwarta na wymianę han-

dlową z krajami rozwiniętymi przede wszystkim Zachodniej Europy. Rosnąca wy-

miana handlowa, transgraniczne przepływy kapitału, członkostwo Polski w struktu-

rach Unii Europejskiej to czynniki, które stają się jednymi z głównych determinan-

tów procesów globalizacyjnych polskiej gospodarki. Procesy globalizacji ekono-

miczno-informacyjnej powodują, że kryzys gospodarczy który także w strefie euro

od kilku lat zasadniczo został wyeliminowany, jednak negatywne efekty spowolnie-

nia rozwoju gospodarczego w niektórych krajach jeszcze pozostały. Trwający od lat

90. rozwój rynkowego systemu finansowego w Polsce został przyhamowany, gdy od

jesieni 2008 roku zaczęły koniunkturalnie docierać do Polski echa globalnego kryzy-

su finansowego. W krajach wysokorozwiniętych od chwili pojawienia się kryzysu

finansowego w 2008 roku rządy poszczególnych krajów w porozumieniu z bankami

centralnymi podejmowały w ramach aktywnej interwencjonistycznej polityki spo-

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

312

łeczno-gospodarczej różne działania antykryzysowe i wspierające krajowe systemy

bankowe. Także pod tym względem zdiagnozowano wiele sprzężeń zwrotnych i

korelacji rozwojowych w zakresie relacji koniunktury krajowych gospodarek, pro-

wadzonej polityki gospodarczej, w tym pieniężnej a stanem systemu bankowego.

Korelacje te obserwowane są wówczas, gdy zestawia się w analizach porównaw-

czych kraje wysokorozwinięte, niektóre rozwijające się, w tym także Polskę. W

związku z sukcesywnie poprawiającą się w ostatnich latach koniunkturą w Unii Eu-

ropejskiej i kontynuacją kluczowych aspektów aktywizacji wzrostu gospodarczego

wśród ekonomistów dominują raczej pozytywne scenariusze rozwoju sytuacji ma-

kroekonomicznej w Polsce. W Polsce od 2015 roku interwencjonistyczna łagodna

polityka pieniężna została wsparta poprzez opracowane w Ministerstwie Rozwoju

prokoniunkturalne programy Planu na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Plan ten

zwany także planem premiera Mateusza Morawieckiego jest kluczowym rozwiąza-

niem spajającym wiele celów i zadań obecnie realizowanej przez rząd polityki spo-

łeczno-gospodarczej nazwanej jako Gospodarka Plus. W ramach strategicznych zało-

żeń polityki społeczno-gospodarczej określonych Gospodarką Plus rozwijane są takie

prokoniunkturalne programy jak Rodzina 500 Plus oraz Mieszka-nie Plus. Programy

te doskonale wpisują się w obecne globalne trendy dominujących modeli współcze-

snych państw wysokorozwiniętych, które funkcjonują w modelach społecznych go-

spodarek rynkowych.

Przed przystąpieniem do badań, zebraniem i opracowaniem wyników badań dotyczą-

cych różnych aspektów zagadnień determinantów prorozwojowej polityki społeczno-

gospodarczej w Polsce autorzy niniejszego opracowania dokonali przeglądu literatu-

ry dotyczącej wymienionej powyżej problematyki. Określenie i sprecyzowanie pro-

blemu badawczego, który został następnie scharakteryzowany i przeanalizowany w

niniejszym artykule zostało poprzedzone dokonaniem przeglądu publikacji literatury

oraz dostępnych materiałów źródłowych, w których były już wcześniej rozważane

kluczowe zagadnienia determinantów interwencjonizmu państwowego w zakresie

prorozwojowej polityki gospodarczej w Polsce. Z przeprowadzonego przeglądu lite-

ratury wynika, że opisywane w różnych publikacjach poszczególne zagadnienia

tematu instrumentów interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu gospodar-

czego w Polsce były badane tylko w wybranych kwestiach, natomiast nie podjęto

wcześniej próby dokonania syntetycznego ujęcia tej problematyki, tj. takiego które

by w sposób zintegrowany obejmowało różne kluczowe aspekty determinantów

interwencjonizmu państwowego dotyczących prorozwojowej polityki gospodarczej,

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

313

podjęte rozważania posiadały by atrybut interdyscyplinarności a wnioski z badań

również były by pochodną w pełni syntetycznego ujęcia. Właśnie tego typu podejście

badawcze zastosowano w niniejszym opracowaniu. Jedną z kluczowych przesłanek

metodologicznych podjętych w niniejszym opracowaniu zagadnień determinantów

interwencjonizmu państwowego było zastosowanie syntetycznego ujęcia badawcze-

go celem osiągnięcia interdyscyplinarnego połączenia różnych aspektów opisywanej

i badanej problematyki składowych interwencjonizmu państwowego w zakresie

prorozwojowej polityki społeczno-gospodarczej w Polsce. Kluczowe wnioski, które

zostały sformułowane w części podsumowującej są pochodną zastosowanego wspo-

mnianego syntetycznego ujęcia badawczego.

Na podstawie treści przestudiowanych materiałów źródłowych oraz publikacji eks-

perckich wykazano, że w ostatnich latach problematyka determinantów interwencjo-

nizmu państwowego dotyczących aktywnej polityki społeczno-gospodarczej w Pol-

sce należy do najbardziej rozwojowych dziedzin zarówno praktyki gospodarczej jak i

naukowego badania tej problematyki. Z analizy treści publikacji literatury źródłowej

wynika, że poszczególne składowe polityki społeczno-gospodarczej w Polsce były

niejednokrotnie w poprzednich latach opisywane w publikacjach naukowych. Z dru-

giej strony publikacji, które kompleksowo opisują instrumenty aktywnej polityki

społeczno-gospodarczej ostatnich lat jest niewiele. Z danych zawartych w publika-

cjach literatury podejmujących problematykę determinantów prorozwojowej polityki

społeczno-gospodarczej wynika, że stosowane określone instrumenty interwencjoni-

zmu państwowego co kilka lat się zmieniają. Zaobserwowane zmiany w tej kwestii

są uwarunkowane cyklicznością koniunkturalną globalnej i krajowej gospodarki oraz

zmieniającymi się priorytetami w określanych na kilka lat strategiach rozwoju spo-

łeczno-gospodarczego kraju. W niniejszym artykule opisano problematykę determi-

nantów interwencjonizmu państwowego dotyczących aktywnej polityki społeczno-

gospodarczej w Polsce z zastosowaniem ujęcia syntetycznego przeprowadzonych

badań i rozważań podejmowanych przez autora we wcześniejszych publikacjach: D.

Prokopowicz (Prokopowicz D., 2015 a,b,c; Prokopowicz D., 2016 a,b), Poza tym do

analogicznych lub częściowo skorelowanych wniosków doszli następujący autorzy

cytowanej literatury: S. Gwoździewicz (Gwoździewicz S., Prokopowicz D., 2016

a,b; Gwoździewicz S., Prokopowicz D., 2017 a,b), A. Gołębiowska (Gołębiowska

A., Prokopowicz D., 2017), W. Wereda (Wereda W., Prokopowicz D., 2017) oraz

inni autorzy cytowanych publikacji.

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

314

Z analizy treści publikacji literatury źródłowej podejmującej problematykę składo-

wych interwencjonizmu państwowego dotyczącego polityki gospodarczej wynika, że

badania dotyczące roli bankowości centralnej w tej kwestii prowadzi m.in. A. Aliń-

ska (Alińska A. red. 2012), M. Białas i Z. Mazur (Białas M., Mazur Z., 2013) oraz B.

Domańska-Szaruga (Domańska-Szaruga B., 2013), którzy wskazują, że łagodna

polityka pieniężna bankowości centralnej zaliczana jest do kluczowych instrumentów

interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu gospodarczego. Poza tym wśród

badaczy działających zagranicą analogiczne wnioski sformułowali A. Belke i D.

Gros (Belke A., Gros D., 2007) oraz De Grauwe P. (De Grauwe P., 2005). Poza tym

podobne wnioski sformułowali A. Hryckiewicz-Gontarczyk (Hryckiewicz-

Gontarczyk A., 2014) i J. Koleśnik (Koleśnik J., 2014) sugerując, że dla sprawnego

funkcjonowania systemu finansowego, a tym samym całej gospodarki muszą być na

bieżąco doskonalone instrumenty ostrożnościowe nadzoru finansowego tak aby wy-

nikające z zawieranych transakcji systemowe ryzyka finansowe nie przekraczały

akceptowalnych poziomów. W Polsce badania dotyczące łagodnej polityki pieniężnej

bankowości centralnej i aktywnej polityki fiskalnej jako kluczowych instrumentów

prorozwojowej polityki gospodarczej prowadzonej celem aktywizacji wzrostu go-

spodarczego w Polsce prowadzili naukowcy tacy jak: D. Prokopowicz, A. Dmowski,

J. Sarnowski (Dmowski A., Prokopowicz D., Sarnowski J., 2005; Dmowski A., Pro-

kopowicz D., Sarnowski J., 200), J. Rakowski (Rakowski J., Prokopowicz D., 2017) i

P. Niedziółka (Niedziółka P., red., 2015). Natomiast kluczowe aspekty polityki spo-

łecznej i rodzinnej na tle polityki społeczno-gospodarczej oraz roli rodziny we

współczesnych gospodarkach opisali w swych publikacjach następujący naukowcy:

J. Frątczak-Muller (Frątczak-Muller J., 2014) i Z. Tyszka (Tyszka Z., 2001). Na

podstawie przestudiowania wymienionych w Bibliografii źródeł literatury wykazano,

że badacze opisywanej problematyki potwierdzają wysoki poziom istotności badanej

problematyki determinantów prorozwojowej polityki społeczno-gospodarczej wska-

zując także na aktualność i rozwojowość opisywanych zagadnień tematu. Poza tym

autorzy publikacji literatury źródłowej podejmującej problematykę składowych in-

terwencjonizmu państwowego w zakresie prorozwojowej polityki gospodarczej

zgodnie stwierdzają, że bez zastosowania aktywnej antycyklicznej polityki gospodar-

czej w ramach keynsowskiego interwencjonizmu państwowego wychodzenie po

2008 roku z pokryzysowej recesji krajowych gospodarek w wielu państwach trwało

by znaczniej dłużej niż trwało. Na podstawie przeprowadzonej analizy danych źró-

dłowych zaobserwowano, że w krajach z rozwiniętym przemysłem, wyposażonych w

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

315

wysokie nadwyżki kapitałowe w systemach finansowych oraz posiadających nowo-

czesne, innowacyjne technologie proces wychodzenia z fazy postkryzysowego spo-

wolnienia wzrostu gospodarczego trwał relatywnie krótko. Z przeprowadzonej wery-

fikacji cytowanej literatury wynika, że badacze opisywanej problematyki stwierdza-

ją, że łagodna polityka pieniężna bankowości centralnej pełniła rolę głównego in-

strumentu prorozwojowej polityki gospodarczej prowadzonej celem aktywizacji

wzrostu gospodarczego. W kontekście opisywanej problematyki powszechnie przyj-

muje się, że Plan na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju może być analizowany jako

jeden z głównych determinantów interwencjonistycznej, aktywnej polityki gospodar-

czej zmierzającej w kierunku aktywizacji przedsiębiorczości i innowacyjności proce-

sów gospodarczych i tym samym także podnoszenia wzrostu gospodarczego w Pol-

sce. Kwestią bezsporną jest stwierdzenie, zgodnie z którym przyjmuje się, że zasto-

sowanie w Polsce od 2009 roku łagodnej polityki pieniężnej bankowości centralnej i

aktywnej polityki fiskalnej przyczyniło się w znaczącym stopniu do aktywizacji

wzrostu gospodarczego w Polsce. W kontekście opisywanej w niniejszej pracy pro-

blematy-ki istotne jest także to, że gołębią politykę pieniężną bankowości centralnej,

polegającą na utrzymywaniu niskich stóp procentowych i dostarczaniu płynności

przez bank centralny dla banków komercyjnych stosowały takie banki jak Bank Re-

zerw Federalnych w USA i Europejski Bank Centralny w UE. Z przestudiowanych

treści publikacji literatury naukowej, analizy materiałów źródłowych i regulacji nor-

matywnych wynika, że zastosowanie instrumentów interwencjonistycznej polityki

aktywizacji wzrostu gospodarczego zdjęło z odpowiedzialnej za globalny kryzys

finansowy bankowości inwestycyjnej potrzebę pełnego dopracowania regulacji

ostrożnościowych, procedur sprzedaży obarczonych wysokim ryzykiem inwestycyj-

nym pochodnych papierów wartościowych i doskonalenia organizacji nadzoru ban-

kowego. Wnioski i sugestie będące wynikiem przeprowadzonych wcześniej badań

opisane w treści przestudiowanej literatury posłużyły do sformułowania kluczowych

tez badawczych oraz celów podjętych badań.

Cele i metody badawcze podjęte w analizie tematu.

Przed napisaniem niniejszego artykułu dokonano przeglądu literatury podejmującej

problematykę łagodnej polityki pieniężnej bankowości centralnej i aktywnej polityki

fiskalnej jako kluczowych instrumentów prorozwojowej polityki gospodarczej pro-

wadzonej celem aktywizacji wzrostu gospodarczego w Polsce. Przeprowadzony

przegląd literatury poprzedzał także sprecyzowanie kluczowych zagadnień tej pro-

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

316

blematyki, które poddano analizie, określenie celów podjętych badań oraz sformuło-

wanie kluczowych pytań i tez badawczych. Temat niniejszej pracy początkowo okre-

ślony koncepcyjnie i aksjomatycznie został doprecyzowany również po dokonaniu

wspomnianego przeglądu publikacji innych badaczy problematyki instrumentów

interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu gospodarczego. Wobec powyż-

szego w niniejszym artykule poddano analizie w podejściu syntetycznym problema-

tykę składowych prorozwojowej polityki gospodarczej w Polsce.

Z przeprowadzonej analizy materiałów źródłowych wynika, że badane kwestie za-

gadnienia tematu prorozwojowej polityki gospodarczej prowadzonej celem aktywi-

zacji wzrostu gospodarczego w Polsce były opisywane i rozpatrywane w dotychcza-

sowej literaturze naukowej tylko w wybranych nielicznych aspektach. Z drugiej

strony niepodejmowano wcześniej próby przeprowadzenia badań, które polegałyby

na opracowaniu syntetycznego ujęcia tej problematyki. Pełne syntetyczne ujęcie

obejmowało by w sposób zintegrowany różne kluczowe aspekty instrumentów inter-

wencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu gospodarczego, podjęte rozważania

posiadały by atrybut interdyscyplinarności a wnioski z badań również uzyskałyby

cechę syntetycznego ujęcia. Właśnie tego typu podejście badawcze zastosowano w

niniejszym opracowaniu. Jedną z kluczowych przesłanek metodologicznych podję-

tych w niniejszym opracowaniu zagadnień składowych polityki społeczno-

gospodarczej było zastosowanie w pełni obiektywnego opisu wszystkich przesłanek,

uwarunkowań, składowych analizowanego tematu i czynników wpływających na

poszczególne aspekty aktywizacji wzrostu gospodarczego w Polsce. Analizując pro-

blematykę determinantów prorozwojowej polityki społeczno-gospodarczej autor

niniejszego opracowania zweryfikował tezy i wnioski formułowane przez autorów

cytowanych publikacji. Zweryfikowane tezy i wnioski, które niejednokrotnie repre-

zentowały zróżnicowany pogląd, niejednorodną ocenę kluczowych aspektów tematu

w zakresie ich poziomu istotności i zidentyfikowanych korelacji posłużyły do sfor-

mułowania kluczowych pytań i tez badawczych dla niniejszego opracowania. Na

podstawie weryfikacji tez sformułowano wnioski, które zostały zamieszczone w

części podsumowującej. W trakcie formułowania tych wniosków z przeprowadzo-

nych badań kierowano się zasadą obiektywności naukowej, bezstronności i synte-

tyczności ujęcia badawczego.

Na podstawie przestudiowanych materiałów źródłowych oraz publikacji eksperckich

zauważono, że do niedawna uboga literatura opisująca problematykę łagodnej poli-

tyki monetarnej bankowości centralnej i Planu na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

317

jako głównych składowych prorozwojowego interwencjonizmu państwowego w

Polsce w okresie ostatnich kilku lat znacznie została poszerzona o nowe tytuły. Na

rynku wydawniczym, w kręgu wymienionej tematyki, pojawiały się głównie mono-

grafie autorskie oraz interpretacje określonych opracowań normatywnych i komenta-

rze do regulacji prawnych. Z drugiej strony znacznie mniej jest tytułów, które mo-

głyby stanowić pomoc w codziennej pracy analityka finansowego, oraz pomoc dla

studentów kierunków ekonomicznych jako wzbogacenie literatury akademickiej.

Największa luka w zakresie problematyki prowadzonych badań dotyczy jednak pró-

by interpretacji całokształtu zagadnień w ujęciu syntetycznym odnoszących się do

łagodnej polityki pieniężnej bankowości centralnej i aktywnej polityki fiskalnej jako

kluczowych instrumentów prorozwojowej polityki gospodarczej prowadzonej celem

aktywizacji wzrostu gospodarczego w Polsce. Wereda i Prokopowicz w opracowaniu

Economic and financialsituation of households in Poland – analysis and diagnosis

(Wereda W., Prokopowicz D., 2017, s. 253-254) wskazują, że istnieje ścisła korela-

cja między polityką społeczno-gospodarczą kraju, tempem wzrostu gospodarczego a

sytuacją ekonomiczno-finansową gospodarstw domowych. Opracowane w Minister-

stwie Rozwoju strategiczne założenia programowe nazwane Planem na Rzecz Od-

powiedzialnego Rozwoju funkcjonujące w zakresie problematyki determinantów

interwencjonistycznej polityki społeczno-gospodarczej do chwili obecnej zostały

opisane w nielicznych publikacjach. Problematyka instrumentów interwencjoni-

stycznej polityki aktywizacji wzrostu gospodarczego, która w związku z niedawną

pokryzysową dekoniunkturą globalnej gospodarki uzyskała rangę priorytetowej kwe-

stii w ostatnich latach, stała się główną przesłanką powstania niniejszego opracowa-

nia.

Ocenę efektywności zarządzania bankowym ryzykiem kredytowym przeprowadzono

w skali makro i w skali mikro. Skala makro dotyczy analizy doskonalenia ryzyka

kredytowego w kontekście całego systemu finansowego w Polsce. W obszarze tym

zawiera się również organizacja i efektywność działania instytucji wspomagających

rozwój systemu bankowego w Polsce. Badania w skali mikro koncentrują się nato-

miast na analizie po-szczególnych procedur kredytowych. Podejmowane w pracy

badania skoncentrowano przede wszystkim na określeniu powiązań lub odrębności w

następujących zagadnieniach: analizy uwarunkowań i skutków zastosowania aktyw-

nej, antycyklicznej polityki społeczno-gospodarczej w ramach keynsowskiego inter-

wencjonizmu państwowego i luzowania polityki monetarnej w kontekście wycho-

dzenia po 2008 roku z pokryzysowej recesji krajowych gospodarek, a następnie

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

318

unowocześniania modeli biznesowych, aktywizacji przedsiębiorczości i innowacyj-

ności funkcjonowania podmiotów gospodarczych, uszczelniania systemu podatko-

wego, doskonalenia procesu zarządzania ryzykiem w instytucjach finansowych,

rozwoju programów polityki społecznej, prorodzinnej i mieszkaniowej w ramach

rozwoju społecznej gospodarki rynkowej w Polsce.

Podczas prowadzonych badań zastosowano różne metody badawcze, które zostały

poniżej wymienione. W pracy wykorzystano różne metody badań, w tym:

a) metodę opisową i porównawczą,

b) wnioskowanie indukcyjne,

c) wnioskowanie dedukcyjne,

d) metodę opisowo-wektorową,

e) metodę obserwacji medialnej.

Wybór metod zdeterminowany był rodzajem materiałów badawczych, w których

opisane zostały różne aspekty badanej problematyki determinantów prorozwojowej,

aktywnej, interwencjonistycznej, antycyklicznej, prorodzinnej i prospołecznej polity-

ki społeczno-gospodarczej doskonale wpisującej się w rozwijanie w Polsce demokra-

tycznej społecznej gospodarki rynkowej. Celem przedstawienia kluczowych zagad-

nień podjętego tematu, wyjaśnienia szczególnie istotnych zależności, powiązań,

korelacji zachodzących między składowymi problematy-ki polityki monetarnej ban-

kowości centralnej i prorozwojowej polityki budżetowej jako głównych instrumen-

tów interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu gospodarczego w Polsce

zastosowano głównie metodę opisową. Metodę porównawczą zastosowano przede

wszystkim w porównaniach wybranych aspektów badanej problematyki poszczegól-

nych determinantów prorozwojowej polityki społeczno-gospodarczej. Wnioskowanie

indukcyjne stosowano celem doboru jednoznacznych faktów i aspektów problematy-

ki uwarunkowań i skutków zastosowania aktywnej, antycyklicznej polityki społecz-

no-gospodarczej w ramach keynsowskiego interwencjonizmu państwowego i luzo-

wania polityki monetarnej, tj. analizy determinantów spełniających warunek bez-

sporności w ich doświadczalnej weryfikacji. Wnioskowanie dedukcyjne stosowano

powszechnie poprzez racjonalistyczne formułowanie, dobór i porządkowanie aksjo-

matów, które nie musiały być pewnikami. Musiały jednak spełniać warunek możli-

wości przedstawienia złożonych problemów w postaci modeli i schematów. Formu-

łowane tą metodą aksjomaty budowane i rozwijane były w procesie logicznego wią-

zania faktów. Metodę opisowo-wektorową zastosowano w niniejszym artykule po-

przez uwypuklenie istotnych czynników problematyki rozwoju programów polityki

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

319

społecznej, prorodzinnej i mieszkaniowej w ramach rozwoju społecznej gospodarki

rynkowej w Polsce ze wskazaniem właściwego dla nich kierunku oddziaływania.

Przegląd literatury zrealizowany został również z wykorzystaniem metody obserwa-

cji medialnej, polegającej na obserwacji wybranych zagadnień badanej problematyki

opisywanych przez publicystów specjalizujących się w konkretnych obszarach pro-

blematyki ekonomicznej.

W związku z powyższym kierując się zasadą obiektywności naukowej, bezstronności

i syntetyczności ujęcia badawczego na podstawie przeprowadzonej weryfikacji treści

cytowanych publikacji na potrzeby niniejsze-go opracowania sformułowano następu-

jącą główną tezę badawczą: bez zastosowania aktywnej, antycyklicznej polityki

społeczno-gospodarczej w ramach keynsowskiego interwencjonizmu państwowego i

luzowania polityki monetarnej przez bankowość centralną wychodzenie z makroeko-

nomicznych, negatywnych skutków globalnego kryzysu finansowego, tj. procesu

trwającego w większości krajów rozwiniętych i rozwijających się przez kilka lat po

2008 roku, wychodzenie z pokryzysowej recesji lub dramatycznego spowolnienia

wzrostu gospodarczego krajowych gospodarek w wielu państwach trwało by znacz-

niej dłużej niż okres wspomnianych kilku lat. W końcowej części niniejszego opra-

cowania zawarto odniesienie do kwestii weryfikacji tezy badawczej.

Prezentacja przeprowadzonej analizy. Dyskusja

Pokryzysowe spowolnienie globalnego wzrostu gospodarczego

Równolegle do procesu gruntownego badania źródeł kryzysu finansowego z 2008

roku analizowano również efektywność zastosowanych instrumentów antykryzyso-

wych. W krajach wysoko rozwiniętych od chwili pojawienia się kryzysu finansowe-

go w 2008 roku rządy poszczególnych krajów w porozumieniu z bankami central-

nymi podejmowały różne działania antykryzysowe i wspierające krajowe systemy

bankowe. Także pod tym względem daje się zauważyć wiele analogii w zakresie

relacji koniunktury krajowych gospodarek, prowadzonej polityki gospodarczej, w

tym pieniężnej a stanem systemu bankowego (Alińska A., red., 2012, s. 132). Analo-

gie te obserwowane są wówczas, gdy zestawia się w analizach porównawczych kraje

wysoko rozwinięte, niektóre rozwijające się w tym Polskę.

Wspomniane systemowe związane z globalizacją analogie wynikały z faktu korzy-

stania przez organy decyzyjne z wspólnych wzorców w zakresie wypracowanych

przez ekonomistów rozwiązań problemów gospodarczych będących pochodną spo-

wolnienia rozwoju gospodarczego występującego zwykle w tym samym okresie w

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

320

wielu krajach, w tym wysoko rozwiniętych jak i rozwijających się, do których pod

wieloma względami zaliczana jest także Polska (Gwoździewicz S., Prokopowicz D.,

2017a, s. 73-81). Wiele tych analogicznych w wielu krajach działań antykryzyso-

wych skierowanych jest także systemowo do całego systemu finansowego (Domań-

ska-Szaruga B., 2014, s. 21). W związku z tym następuje w ten sposób dodatkowe

wzmocnienie efektu przenoszenia zjawisk koniunkturalnych z jednego kraju do dru-

giego. Dodatkowym systemowym wzmocnieniem tego sprzężenia była postępująca

centralizacja i integracja systemów finansowych w Unii Europejskiej oraz antykryzy-

sowe pakiety pomocowe tworzone i koordynowane przez takie centralne instytucje

finansowe jak Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Europejski Bank Centralny i

Komisję Europejską (Czarny E., Śledziewska K., 2013, s. 47).

Mimo tego, że od pojawienia się kryzysu finansowego w 2008 roku minęło już 10 lat

to jednak nadal nie zostały wyjaśnione w pełni źródła tego kryzysu. Dokładne zbada-

nie i pełne wyjaśnienie mechanizmów źródłowych, które doprowadziły do globalne-

go kryzysu finansowego jest niezbędne, aby można było wskazać te składowe syste-

mu finansowego, których funkcjonowanie należałoby poprawić. Być może w sytuacji

dobrej koniunktury tych "słabych ogniw" systemu nie widać, być może należałoby

poprawić tylko procedury bezpieczeństwa uruchamiane w sytuacji znaczącego pod-

niesienia się poziomów ryzyk kredytowych i inwestycyjnych. Być może te "słabe

ogniwa" systemu finansowego byłby by łatwo zauważalne w sytuacji znaczącego

pogorszenia się koniunktury w gospodarce i tym samym spadku rentowności działal-

ności operacyjnej u kontrahentów i klientów banków. Jednak to powinno być wyja-

śnione a procedury uruchamiane w sytuacji pogarszającej się koniunktury powinny

zostać poprawione. Może to wymagać przygotowania przez banki dodatkowych

rezerw, co wiąże się z kosztami i jest więc niepopularne w bankach. Do niedawna

problem ten rozwiązywało zapewnianie systemowi finansowemu przez bankowość

centralną płynności poprzez skup aktywów straconych lub obarczonych najwyższymi

poziomami ryzyka od banków komercyjnych. Ale ten proceder wpompowywania do

sytemu finansowego dodatkowych mld USD i Euro już w praktyce został wygaszo-

ny. W związku z tym to teraz same banki komercyjne powinny także zadbać o

utrzymanie tej płynności.

W zakresie kluczowych determinantów źródeł kryzysu finansowego w 2008 roku

wskazywano wysoce ryzykowną działalność banków inwestycyjnych systemu anglo-

saskiego, które sprzedawały instrumenty pochodne powiązane z dochodami oraz

finansowaniem kredytów hipotecznych udzielanych wówczas dość często także bez

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

321

zachowania wymaganych minimów standardów odnośnie procedur analizy i zabez-

pieczania transakcji kredytowych. Emitowane w ten sposób w latach 2007-2008 i

być może także wcześniej obligacje typu subprime obarczone były już zbyt wysokim

ryzykiem kredytowym, ponieważ oferowane były inwestorom jako instrumenty bez-

pieczne podczas gdy w rzeczywistości już takie nie były (Prokopowicz D., 2015b, s.

87-88). Dodatkowo systemowe ryzyko kredytowe podniesione zostało przez włącze-

nie do tego pseudo rynkowego mechanizmu publiczno-prywatnej interwencji nie-

licznych, dużych podmiotów ubezpieczeniowych. Otóż większość tych transakcji

ubezpieczało jedno towarzystwo ubezpieczeniowe AIG w związku, z czym stworzo-

ny został wielce ryzykowny układ naczyń połączonych. Wystarczyły tylko rozpo-

wszechniane w mediach informacje o znaczącym spadku wyceny akcji banku inwe-

stycyjnego Lehman Brothers aby wybuchła na rynkach finansowych panika finanso-

wego efektu domina (Bukowski S., red., 2010, s. 114). Obecnie przyjmuje się, że

przede wszystkim zawiódł nadzór nad prowadzonymi transakcjami i ryzykownie

funkcjonującymi instytucjami finansowymi. Przez ponad 30 lat przed wybuchem

kryzysu w 2008 roku, tj. od czasu wejścia na giełdę banku inwestycyjnego Goldman

Sachs banki inwestycyjne znacznie pogorszyły standardy udzielania swych usług

klientom, podejmując przy tym zbyt wysokie, zbyt słabo zabezpieczone ryzyko in-

westycyjne. Związane to było w ujęciu mikroekonomicznym z rosnącego apetytu na

rentowność i potrzebę zaspokojenia oczekiwań akcjonariuszy, natomiast w ujęciu

makroekonomicznym nałożyły się na to niekorzystne zmiany systemowe, także legi-

slacyjne znacząco podwyższające poziomy akceptowalnego ryzyka kredytowego,

wzrost stóp procentowych po okresie ich długotrwałego utrzymywania na rekordowo

niskich poziomach i rosnące powiązania kapitałowe dużych instytucji finansowych i

przedsiębiorstw (Domańska-Szaruga B., 2013, s. 264).

Interwencjonizm gospodarczy aktywnej polityki gospodarczej a system finan-

sowy

Od pojawienia się kryzysu finansowego minęła dekada czasu, co pozwoliło na prze-

prowadzenie wielu analiz, których celem jest ocena przeprowadzonych interwencjo-

nistycznych rządowych programów anty kryzysowych działań ratowania kluczowych

podmiotów gospodarki przed upadłością finansową oraz aktywizowania popytu,

inwestycji, produkcji i płynności na rynku kredytowym. Obecnie biorąc pod uwagę

dokonane w tym zakresie sukcesy w gospodarce amerykańskiej wynik tych ocen jest

łatwy do przewidzenia. Otóż pozytywnie się ocenia znaczący spadek bezrobocia i

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

322

wzrost popytu na wiele kategorii dóbr ekonomicznych. Jednak uratowanie gospodar-

ki przed być może znacznie większą potencjalnie zapaścią koniunktury nie jest peł-

nym rozwiązaniem i wyjaśnieniem istoty źródeł tego kryzysu (Prokopowicz D.,

2015a, s. 17-29).

Obecnie dominuje teza, że globalny kryzys finansowy z 2008 roku w sytuacji braku

szybkiej interwencji ze strony rządów krajów wysoko rozwiniętych mógł doprowa-

dzić do silnego załamania systemu finansowego, którego negatywne skutki ze

względu na ich potencjalną skalę są nawet trudne do oszacowania. Z perspektywy

kilku kolejnych lat przyjmuje się, że gdyby nie zastosowanie szybkiego interwencjo-

nizmu państwowego, w formule znanej już od lat 30. ubiegłego wieku skala spowol-

nienia gospodarczego świata i poszczególnych krajów była by znacznie większa

(Dmowski A. Prokopowicz D., 2010, s. 315-316).

Zwolennicy interwencjonizmu państwowego wskazują, że załamanie systemu finan-

sowego, jakie mogło się pojawić w 2008 roku w znacznie większej skali niż się po-

jawiło zostało znacząco ograniczone w negatywnych skutkach poprzez „wpompowa-

nie” w gospodarki znacznych sum pieniędzy publicznych. Mechanizm ten polegał

głównie na ratowaniu przed upadłością poszczególnych dużych i przez to kluczo-

wych dla krajowej i globalnej gospodarki banków i przedsiębiorstw poprzez wykup

toksycznych aktywów w zamian za przejmowanie pakietów akcji oraz udzielanie

niskooprocentowanych pożyczek (Hryckiewicz-Gontarczyk A., 2014, s. 75). Obecnie

przyjmuje się, że zastosowany w USA mechanizm interwencjonistycznych działań

anty kryzysowych wywołała pozytywne skutki przywrócenia wzrostu gospodarczego

w gospodarce amerykańskiej. Jednak biorąc pod uwagę specyfikę tej gospodarki to

nie jest jeszcze przesądzone, że zastosowanie analogicznych programów interwencji

anty kryzysowych w innych krajach przyniesie podobne pozytywne skutki. Od kilku

lat niektóre analogiczne działania interwencjonistyczne stosuje w Europie Europejski

Bank Centralny (Belke A., Gros D., 2007, s. 83). Niedawno, tj. w połowie marca

2016 roku EBC zwiększył sumę środków finansowych z 60 na 80 mld euro przezna-

czanych w wymiarze miesięcznym na wspomaganie płynności finansowej w syste-

mie finansowym eurolandu. Jednak Unia Europejska to nie są „stany zjednoczone”

Europy. Unię Europejską tworzą ujednolicane systemowo i rynkowo ale jednak zna-

cząco zróżnicowane kraje pod względem potencjału wytwórczego i wyposażenia w

określone kategorie czynników produkcyjnych (Domańska-Szaruga B., 2013, s.

264).Obecnie przyjmuje się, że w słabszych, mniejszych gospodarkach, z których

cześć charakteryzuje się relatywnie niższą produktywnością i zwykle mniej efektyw-

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

323

nym systemem fiskalnym kryzys finansowy przybrał formę kryzysu zadłużeniowego

finansów publicznych poszczególnych krajów (Koleśnik J., 2012, s. 69). Kwestia ta

dotyczyła w latach 2008 - 2014 przede wszystkim krajów południa Europy, tj. Grecji,

Włoch, Hiszpanii i Portugalii. Jednak kraje te nie są wyjątkami w problematyce

znacznego wzrostu zadłużenia krajowych finansów publicznych. Kwestia ta dotyczy

także niektórych najsilniej rozwiniętych gospodarek, czego przykładem są USA. W

pierwszej fazie działań antykryzysowych publicznymi pieniędzmi ratowano banki

inwestycyjne i towarzystwa ubezpieczeniowe, koncerny samochodowe i inne przed-

siębiorstwa, które stanęły przed ryzykiem trwałej utraty płynności finansowej w

obliczu wykazania ogromnych strat na wyniku finansowym. Szczególną rolę w tych

antykryzysowych działaniach odegrały banki centralne poszczególnych krajów a

przede wszystkim Bank Rezerw Federalnych w USA i Europejski Bank Centralny w

Europie.

W związku z przeprowadzeniem powyższych działań kryzys finansowy zasadniczo

został zażegnany, ale pytania odnośnie kwestii niezbędnej poprawy funkcjonowania

systemu finansowego, w tym procedur bezpieczeństwa stosowanych w poszczegól-

nych instytucjach finansowych nadal pozostały aktualne. Od początku 2013 roku

sukcesywnie poprawia się koniunktura w globalnej gospodarce. W związku z tym

powraca ponownie akceptacja wyższych poziomów ryzyka na rynkach finansowych,

co związane jest pośrednio z poprawiającymi się w ostatnich miesiącach danymi

pochodzącymi z realnej gospodarki USA, przede wszystkim z amerykańskiego rynku

pracy, na którym od jesieni 2012 roku obserwowana jest poprawa, ponieważ w

znacznej części gospodarki wzrost bezrobocia znacząco wyhamował a w niektórych

sektorach zaobserwowano nawet pierwsze symptomy poprawy koniunktury. Wyha-

mowanie niekorzystnych tendencji od 2012 roku zaobserwowano także na amery-

kańskich rynkach nieruchomości (Pietrzak M., 2012). W kolejnych latach zarówno w

USA, w Europie oraz w innych regionach gospodarczych świata odnotowywana była

sukcesywna poprawa koniunktury. Makroekonomiczne pierwsze symptomy poprawy

koniunktury gospodarczej w USA pojawiły się już po ponad 4 latach usilnych starań

centralnych ośrodków decyzyjnych, tj. organów władzy w odniesieniu do kształto-

wania polityki fiskalnej jak i pieniężnej prowadzonej w Stanach Zjednoczonych

Ameryki, tj. w chwili obecnej gospodarki jeszcze uznawanej za największą w ujęciu

globalnym (Białas M., Mazur Z., 2013, s. 173).

Obecnie po 10 latach od pojawienia się kryzysu finansowego w USA dają się zauwa-

żyć makroekonomiczne trwałe oznaki poprawy sytuacji gospodarczej sugerujące, że

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

324

realizowana polityka ożywania gospodarki ze środków publicznych oraz aktywną

polityką monetarną Banku Rezerw Federalnych wygenerowały zamierzone wcześniej

makroekonomiczne cele prorozwojowe. Miarą tych efektów jest znacząca poprawa

sytuacji na rynku pracy. Odnotowany został duży spadek stopy bezrobocia z ponad

14% w końcówce roku 2008 na poniżej 7% obecnie. Nadal jednak znaczna część

ekonomistów wskazuje, że prowadzona w ten sposób interwencjonistyczna polityka

gospodarcza sprowadza się głównie do przysłowiowego „kupowania czasu”, po

którym powinny nastąpić kolejne etapy poprawy sytuacji gospodarczej kraju i zna-

czący wzrost wpływów do budżetu, obecnie znacząco obciążonego rekordowo wy-

sokim deficytem budżetowym. Nadal niekorzystnym czynnikiem obrazującym nie-

najlepszy stan finansów publicznych USA jest nadal rosnący w USA dług publiczny,

który w 2015 przekroczył nominalnie 17 bilionów dolarów.

Wśród ekonomistów dominuje pogląd, że interwencjonistyczny keynesowski model

działań anty kryzysowych uwzględniający podejmowane próby aktywizacji popytu

konsumpcyjnego i inwestycyjnego zastosowano w USA po raz kolejny z zasadniczo

pozytywnymi skutkami. Kluczowym elementem tej interwencjonistycznej polityki

gospodarczej było zastosowanie aktywnej polityki monetarnej Banku Rezerw Fede-

ralnych. W kontekście wygenerowanych pozytywnych efektów makroekonomicz-

nych zastosowany interwencjonistyczny pakiet pomocy z kluczowym udziałem ban-

kowości centralnej uznać można za metodę sprawdzoną i działającą efektywnie,

zasadniczo zgodnie ze zdefiniowanymi wcześniej celami (Gwoździewicz S., Proko-

powicz D., 2016a, s. 91-92).

Pokryzysowe spowolnienie wzrostu gospodarczego w Polsce a rozwój rynków

finansowych

Dokonujący się od prawie 30 lat rozwój rynkowego systemu finansowego w Polsce

został koniunkturalnie osłabiony, gdy od jesieni 2008 roku zaczęły docierać do Pol-

ski ekonomiczne efekty kryzysu finansowego. W kontekście weryfikacji genezy i

mechanizmu rozwoju zjawisk kryzysowych istotne jest zdiagnozowanie ekonomicz-

nych i pozaekonomicznych źródeł tego kryzysu.

Rozwój rynkowego systemu finansowego w Polsce zdeterminowany został w zna-

czącym stopniu globalnie działającymi procesami koniunktury na rynkach finanso-

wych oraz procesami dostosowań do standardów normatywnych i technologicznych

Unii Europejskiej (De Grauwe P., 2005, s. 97). W ramach działań antykryzysowych

czołowe banki centralne anglosaskiego i europejskiego systemu finansowego uru-

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

325

chomiły wysoko budżetowe systemowe, interwencjonistyczne programy pomocowe.

Ostatecznie koszty ratowania systemu finansowego przerzucono na przysłowiowego

Jana Kowalskiego tj. najliczniej reprezentowany segment klientów banków. Obecnie

dokonywane są badania zrealizowanych w poprzednich latach interwencjonistycz-

nych rządowych programów anty kryzysowych działań ratowania kluczowych pod-

miotów gospodarki przed upadłością finansową oraz aktywizowania popytu, inwe-

stycji, produkcji i płynności na rynku kredytowym. W zakresie prorozwojowych

działań interwencjonizmu państwowego Europejski Bank Centralny nadal stosuje

łagodną politykę monetarną niskich stóp procentowych celem poprawy płynności w

systemie finansowym i oferowanie taniego pieniądza na potrzeby rozwoju proinwe-

stycyjnych akcji kredytowych banków komercyjnych działających w Unii Europej-

skiej. Dokonująca się także w Polsce od lat 90. globalizacja ekonomiczna zdetermi-

nowana jest zwiększaniem się powiązań polskiej gospodarki z otoczeniem gospodar-

czym innych krajów. Procesy te powodują, że kryzys gospodarczy także w strefie

euro od kilku lat zasadniczo został zażegnany, ale negatywne efekty spowolnienia

rozwoju gospodarczego w niektórych krajach jeszcze pozostały (Zielińska-Głębocka

A., 2012, s. 81).

Na tle spowolnionego rozwoju ekonomicznego gospodarek krajów południa Europy

oraz jeszcze nie najlepszej koniunktury gospodarczej krajów wysoko rozwiniętych

zachodniej Europy polska gospodarka wydaje się być w dobrej kondycji i do chwili

obecnej była w zasadzie odporna na niekorzystne efekty będące pochodną kryzysu

finansowego z 2008 roku. Szczególnie pozytywnym aspektem tej odporności jest

fakt, że mimo aktywnej partycypacji w procesach globalizacyjnych przenoszący

transnarodowo czynniki kryzysogenne „efekt domina” na rynkach finansowych oraz

makroekonomicznie przekazujący także spowolnienie wzrostu gospodarczego zasad-

niczo zadziałał w ograniczonym zakresie (Płókarz R., 2013, s. 38). Szczególnie istot-

ną barierą dla rozwoju kryzysu finansowego w Polsce jest znacznie słabiej rozwinięta

bankowość inwestycyjna, przede wszystkim w zakresie dokonywania inwestycji z

użyciem instrumentów pochodnych oraz zasadniczo rzetelnie prowadzone weryfika-

cje zdolności kredytowej klientów klasycznej bankowości depozytowo-kredytowej

(Świderska J., 2013, s. 95).

Poza tym od wejścia Polski w struktury Unii Europejskiej w 2004 roku znacząco

wzrosła w Polsce produkcja na eksport, co zmniejszało niekorzystne makroekono-

micznie działanie spadku popytu wewnętrznego w ostatnich latach. Jako istotny

czynnik antykryzysowy w Polsce ekonomiści wskazują także realizowane projekty

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

326

inwestycyjne i powstające także w usługach dodatkowe miejsca pracy na bazie ze-

wnętrznego finansowania z udziałem dotacji finansowych Unii Europejskiej. W

związku z sukcesywnie poprawiającą się koniunkturą w eurolandzie i kontynuacją

kluczowych aspektów aktywizacji wzrostu gospodarczego wśród ekonomistów do-

minują raczej pozytywne scenariusze rozwoju sytuacji makroekonomicznej w Polsce.

Do tych kluczowych aspektów aktywizacji wzrostu gospodarczego w Polsce zalicza

się nową perspektywę finansowania projektów inwestycyjnych z finansowych dotacji

Unii Europejskiej programów przewidzianych dla okresu lat 2015-2020 (Sarnowski

J. Dmowski A., Prokopowicz D., 2008, s. 176).

Plan na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju jako element interwencjonistycznej

polityki gospodarczej

W Polsce od 2015 roku interwencjonistyczna polityka monetarna została wsparta

poprzez opracowane w Ministerstwie Rozwoju prokoniunkturalne programy Planu

na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Plan ten zwany także planem premiera Ma-

teusza Morawieckiego jest kluczowym rozwiązaniem spajającym wiele celów i za-

dań obecnie realizowanej przez rząd polityki społeczno-gospodarczej określanej

hasłem Gospodarka Plus. Główne segmenty planu Morawieckiego tj. Planu na Rzecz

Odpowiedzialnego Rozwoju ujęte zostały w 5 następujących kluczowych filarach

programowych: reindustrializacja, rozwój innowacyjnych firm, kapitał dla rozwoju,

ekspansja zagraniczna oraz rozwój społeczny i terytorialny. Zgodnie z przyjętymi

założeniami interwencjonistycznej polityki gospodarczej uruchamianie poszczegól-

nych instrumentów Planu na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju powinno w przy-

szłości wygenerować dodatkowe impulsy prorozwojowe dla polskiej gospodarki.

Sukcesywnie implementowane do polityki gospodarczej instrumenty aktywizujące

przedsiębiorczość, innowacyjność i inwestycje powinny skutkować w kolejnych

latach kolejnymi wzrostami produkcji i dochodów a w konsekwencji także kontynu-

acji procesu podnoszącego się wzrostu gospodarczego. Oprócz nastawionych na

pobudzanie rozwoju inwestycji w różnych gałęziach przemysłu instrumentów fiskal-

nych i budżetowych Planu na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju rozwijane są także

programy polityki społecznej, które także pozytywnie wpływają na wzrost konsump-

cji i generują dodatkowe potrzeby produkcyjne i inwestycyjne.

Głównym celem uruchomionych w 2016 roku programów Rodzina 500 Plus i

Mieszkanie Plus jest znaczące zredukowanie skali niekorzystnego społecznie i eko-

nomicznie rozwarstwienia polskiego społeczeństwa w zakresie dochodowości oraz

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

327

słabej dostępności mieszkań w porównaniu ze standardami europejskimi (Wereda

W., Prokopowicz D., 2017, s. 247-248). Program 500 Plus oprócz celów bieżących,

głównie dochodowych, poprawy sytuacji materialnej rodzin posiada również istotny

cel długoterminowy. Biorąc pod uwagę publiczny system finansowy państwa jest to

strategiczny cel polityki społeczno-gospodarczej ograniczenia skali demograficznego

procesu starzenia się społeczeństwa tj. ograniczenia potencjalnej możliwości ogło-

szenia w perspektywie kolejnych kilkudziesięciu lat niewypłacalności prowadzonego

przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych partycypacyjnego systemu emerytalnego.

Również program Mieszkanie Plus także powinien analogicznie pozytywnie wpłynąć

w zakresie zmniejszenia rozwarstwienia społecznego w zakresie sytuacji mieszka-

niowej. Programy Rodzina 500 Plus i Mieszkanie Plus są istotnymi instrumentami

kompleksowej inwestycyjnej polityki rodzinnej w Polsce.

Obecnie programy Rodzina 500 Plus i Mieszkanie Plus należą do najważniejszych

segmentów prorozwojowej polityki społeczno-gospodarczej, której nadano nazwę

własną program Gospodarka Plus. Już w marcu 2016 roku ówczesna premier Beata

Szydło na konferencji prasowej w Sanoku stwierdziła, że program Gospodarka Plus

jest przyszłością Polski, że dzięki temu programowi przyszłość ta dla obywateli Pol-

ski znacząco powinna ulec poprawie (Szydło w Sanoku zapowiada Program Gospo-

darka ..., 30.03.2016). Zgodnie z przyjętymi założeniami program Gospodarka Plus

jest określeniem prorozwojowej polityki społeczno-gospodarczej, której zasadniczym

celem makroekonomicznym jest znacząca aktywizacja przedsiębiorczości i innowa-

cyjności obywateli oraz rozwoju firm i wygenerowanie znacznego przyspieszenia

rozwoju gospodarczego kraju (Frątczak-Muller J., 2014, s. 38). Programy Rodzina

500 Plus i Mieszkanie Plus (Mieszkanie Plus: Pierwsze lokale w 2018..., 2017) są

kluczowymi programami inwestycyjnej prorodzinnej polityki społecznej, tj. pełnią

szczególnie istotną rolę w kontekście całokształtu polityki społeczno-gospodarczej

jednak nie są jedynymi ważnymi segmentami programu Gospodarka Plus. Bezpo-

średnimi beneficjentami programów Rodzina 500 Plus i Mieszkanie Plus są rodziny,

tj. z ekonomicznego punktu widzenia obywatele prowadzący gospodarstwa domowe.

Jednak tak jak w niemal każdym programie określającym strategię rozwoju gospo-

darczego kraju tak również w programie Gospodarka Plus oprócz gospodarstw do-

mowych także przedsiębiorstwom przypisuje się istotną rolę w kontekście determi-

nantów aktywizujących wzrost gospodarczy. Szczególną rolę w tym zakresie przypi-

suje się przedsiębiorstwom funkcjonujących w ramach sektora MSP oraz korpora-

cjom działającym według koncepcji przedsiębiorstw społecznych (Gardziński, T.,

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

328

2016). W związku z tym w połączonych resortach Ministerstwa Rozwoju i Minister-

stwa Finansów, którymi kieruje Wicepremier Mateusz Morawiecki opracowany

został Plan na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Kluczowymi podmiotami tego

Planu są przedsiębiorstwa, zarówno te małe i średnie z sektora MSP jak i te większe

oraz ich finansowanie, wspieranie, promowanie innowacyjności itp. (Prokopowicz

D., 2015c, s. 249-250).

W przemówieniu wygłoszonym w fabryce Autosan ówczesna premier rządu Beata

Szydło przedstawiła zasadnicze założenia nowego programu gospodarczego rządu

wpisanego w program Gospodarka Plus, który będzie także obejmować m.in. plan

obecnego premiera Mateusza Morawieckiego. Przemówienie to premier Beata Szy-

dło wygłosiła na tle dwóch autobusów marki Autosan, z tym że jeden z modeli był

egzemplarzem z przeszłości, sprzed kilkudziesięciu lat, z początków funkcjonowania

tej fabryki natomiast drugi był jego współczesnym odpowiednikiem. W ten sposób,

to zestawienie obu modeli autobusów, reprezentujących zupełnie już odmienne okre-

sy historyczne podkreślać miało medialny przekaz dotyczący rozpoczętego procesu

reindustrializacji. W Sanoku wówczas premier Beata Szydło potwierdziła wcześniej-

sze zapowiedzi, że przyjęty pod koniec 2015 roku przez rząd Plan na Rzecz Odpo-

wiedzialnego Rozwoju koreluje się i jest elementem składowym programu Gospo-

darka Plus. Zgodnie z przedstawionymi założeniami Plan na Rzecz Odpowiedzialne-

go Rozwoju jest już realizowany nie tylko w miejscach, gdzie jest już przemysł i

firmy ale także w małych miejscowościach, które umiejscowione są z dala od War-

szawy, w regionach o niskim stopniu uprzemysłowienia, także w województwach

Polski wschodniej, tj. regionach rozwijających się w poprzednich latach znacznie

wolniej od średniej rozwoju gospodarczego kraju (Gwoździewicz S., Prokopowicz

D., 2016b, s. 161-162).

Główne segmenty planu Morawieckiego tj. Planu na Rzecz Odpowiedzialnego Roz-

woju oparte zostały na 5 następujących filarach: reindustrializacja, rozwój innowa-

cyjnych firm, kapitał dla rozwoju, ekspansja zagraniczna oraz rozwój społeczny i

terytorialny. Kluczowymi przesłankami tego planu jest aktywizacja i wparcie rozwo-

ju przemysłu w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem tych gałęzi przemysłu,

które oparte są na implementacji zaawansowanych rozwiązań technologicznych.

Istotnym czynnikiem znacząco wpływającym na koniunkturę krajowej gospodarki

jest prorozwojowa polityka kredytowa kształtowana przez funkcjonujące w Polsce

banki komercyjne. Na politykę tę wpływać może Narodowy Bank Polski jako bank

centralny (Dmowski A., Prokopowicz D., Sarnowski J., 2005, s. 162) w sytuacji

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

329

wykorzystania stóp procentowych i innych instrumentów polityki pieniężnej w reali-

zacji interwencjonizmu państwowego. W ramach tego interwencjonizmu mogą być

także uruchamiane inne instrumenty polityki gospodarczej, których celem jest akty-

wizacja przedsiębiorczości i innowacyjności w określonych gałęziach gospodarki

(Rakowski J., Prokopowicz D., 2017, s. 377-378).

Otóż w ramach tak realizowanego podejścia interwencjonistycznego przyjmuje się,

że bez odbudowy w Polsce przemysłu opartego na nowoczesnych technologiach

Polska miałaby ograniczone możliwości aby dogonić pod względem poziomu rozwo-

ju gospodarczego kraje wysoko rozwinięte i na zawsze zostałaby gospodarczo kra-

jem zależnym, krajem który wpadł w tzw. pułapkę średniego wzrostu. Zgodnie z

zasadniczymi założeniami tego Planu sektor prywatny powinien inwestować w no-

woczesne technologie a sektor publiczny powinien te inwestycje wspierać, pobudzać,

promować ale realizować to interwencjonistyczne wsparcie tak, aby nie przeszkadzać

w rozwoju sektorowi prywatnemu. Kwestią kluczową jest to aby sektor publiczny

wspierał i kooperował, inspirował planowanie i realizację dużych projektów inwe-

stycyjnych realizowanych głównie przez sektor prywatny. Jest to szczególnie istotne

w kwestii zaplanowania tak dużych projektów inwestycyjnych, które samodzielnie

przez sektor prywatny raczej by nie zostały zrealizowane jak np. nowoczesne duże

przedsiębiorstwa produkujące produkty o wysokim stopniu wartości dodanej, z zaan-

gażowaniem nowoczesnej technologii.

Poza tym w krajach rozwiniętych duże projekty inwestycyjne, inspirowane i koordy-

nowane przez sektor publiczny a realizowane głównie przez sektor prywatny rozwi-

jane są w takich gałęziach gospodarki jak energetyka (elektrownie jądrowe, farmy

wiatrowe, elektrownie wodne i inne) oraz inwestycje komercyjne w gałęziach infra-

strukturalnych i komunikacyjnych, w tym rozwiązań budowania infrastruktury upo-

wszechniania dostępu do szybkiego Internetu. Poza tym rząd w kontekście planowa-

nia i realizacji dużych projektów inwestycyjnych, powinien uwzględniać potencjał

młodych wykształconych Polaków kończących uczelnie, aby zaangażować do tych

projektów inwestycyjnych ten obecnie już duży potencjał kapitału ludzkiego jaki

mamy w Polsce (Tyszka Z., 2001, s. 45). Chodzi o to aby ci młodzi wykształceni

ludzie nie musieli wyjeżdżać z Polski celem znalezienia satysfakcjonującej pracy i

godnego życia. Pojawia się w tym miejscu kluczowe pytanie, czy w ramach plano-

wania i realizacji dużych projektów inwestycyjnych poprzez skoordynowane i skore-

lowane działania sektora publicznego i prywatnego nie można było by zaplanować

zainspirowania, stworzenia infrastruktury parku technologiczno-naukowego, który z

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

330

udziałem firm prywatnych przekształciłby się po kilkunastu latach w coś co można

by nazwać polską "Krzemową Doliną"? Być może polska gospodarka potrzebowała-

by na to nieco więcej czasu. Chiny potrzebowały na to 30 lat, tj. czasu podczas któ-

rego mała chińska wioska przekształciła się w wysoko technologiczną metropolię

regionu Shenzen. Chiński sukces w tym zakresie polegał na połączeniu perspekty-

wicznego planowania rozwoju społeczno-gospodarczego i rozpisywaniu, koordyno-

waniu planów inwestycyjnych w ujęciu wieloletnim, sprawnej realizacji inwestycji w

ramach partnerstwa publiczno-prywatnego z zaangażowaniem ogromnych publicz-

nych środków finansowych, pełniących rolę dotacji dla zrealizowania wcześniej

zaplanowanych inwestycji technologicznych i infrastrukturalnych (Prokopowicz D.,

2016a, s. 176-177).

W związku z powyższym państwo powinno inspirować i wspierać proces tworzenia

polskich nowych technologii i innowacji technicznych, technologicznych! Dla efek-

tywnego rozwoju polskiej gospodarki niezbędne jest tworzenie polskich, rozpozna-

walnych w świecie marek i produktów. Realizowana w ten sposób polityka techno-

logiczna stanowić powinna istotny segment prorozwojowej polityki społeczno-

gospodarczej i przemysłowej kraju, której istotnym aspektem jest potrzeba odbudo-

wy przemysłu w Polsce przynajmniej do poziomu porównywalnego z tym jaki wy-

stępował w Polsce przez 1989 rokiem w zakresie udziału przemysłu w krajowej

gospodarce.

Aktywizacja innowacyjności i tworzenia nowoczesnych technologii powinna być

integralnym, jednym z istotniejszych składowych prorozwojowej polityki społeczno-

gospodarczej w Polsce. Bez generowania nowoczesnych rozwiązań technologicz-

nych i bez odbudowy przemysłu w Polsce nie mamy szans aby dorównać pod tym

względem do krajów wysoko rozwiniętych, które historycznie w XX wieku wyprze-

dziły Polskę o pół wieku, tj. okres funkcjonowania w Polsce realnego socjalizmu.

Poza tym powinniśmy w ramach ostatnio kreowanego w różnych mediach patrioty-

zmu gospodarczego popierać krajową wytwórczość, tj. kupować polskie produkty, w

ten sposób wszyscy możemy wpływać pozytywnie na wzrost produkcji, dochodów i

zatrudnienia w Polsce. W ten sposób także możemy wyrażać swój patriotyzm gospo-

darczy. Poza tym sami zauważamy, że polskie produkty coraz częściej nie tylko

charakteryzują się analogiczną wysoką jakością porównywalną względem substytu-

tów zagranicznych ale coraz częściej jakość naszych polskich produktów przewyższa

te zagraniczne. Uwzględniając te kwestie w naszych nawykach konsumenckich po-

średnio w ten sposób wspieramy naszą przedsiębiorczość, nasz rynek pracy, przy-

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

331

czyniamy się do spadku bezrobocia i wzrostu dochodów w Polsce (Domańska-

Szaruga B., Prokopowicz D., 2015, s. 41-42).

W związku z powyższym, zgodnie z założeniami Planu na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju premiera Morawieckiego niezbędnym jest rozwijanie instrumentów wspar-

cia rozwoju polskich przedsiębiorstw, w tym także wsparcia powstawania i działal-

ności start-upów, podmiotów sektora MSP, rozwijania innowacji, przedsiębiorczości,

aktywizowanie rozwijania także dużych programów inwestycyjnych w ramach part-

nerstwa publiczno-prywatnego co prowadzić będzie do wzrostu zatrudnienia w Pol-

sce i wzrostu dochodów. Ważne jest aby przy tym wspierać także polski eksport oraz

wdrażanie w przemyśle nowoczesnych technologii. Implementacja założeń Planu na

Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do prowadzonej prorozwojowej polityki gospo-

darczej powinna wygenerować w kolejnych latach kontynuacje pozytywnych ten-

dencji wzrostu produkcji, inwestycji i dochodów.

W ten sposób proces sukcesywnej poprawy wzrostu gospodarczego, jaki rozpoczął

się zaraz po pokryzysowym spowolnieniu w 2009 roku będzie mógł być kontynuo-

wany w kolejnych latach. Niezbędnym warunkiem możliwości przedłużenia fazy

rozkwitu w kontekście cykliczności koniunkturalnej polskiej gospodarki będzie do-

bra sytuacja makroekonomiczna w innych regionach świata a przede wszystkim w

krajach, które są głównymi partnerami w zakresie transgranicznej wymiany handlo-

wej oraz przepływu kapitału i innych czynników wytwórczych. Jeżeli spełni się ten

pozytywny scenariusz to podmioty gospodarcze będą w swych projektach inwesty-

cyjnych akceptowały odpowiednio wyższe poziomy ryzyka inwestycyjnego i kredy-

towego. Ta naturalna zależność nie powinna jednak zwalniać instytucji finansowych,

przede wszystkim banków z bezustannego prowadzenia doskonalenia procesu zarzą-

dzania ryzykiem kredytowym a szczególnie z uwzględnieniem w wypracowanych

systemach zarządzania ryzykiem przyszłych, nieodzownych scenariuszy pogorszenia

się koniunktury w polskiej gospodarce.

Wnioski

Postępująca w Polsce od lat 90. globalizacja ekonomiczna zdeterminowana jest

zwiększaniem się powiązań polskiej gospodarki z zagranicznym otoczeniem gospo-

darczym tj. z gospodarkami kontrahentów handlowych, innych krajów. Procesy te

powodują, że globalny kryzys gospodarczy od jesieni 2008 roku także dotarł ko-

niunkturalnie do Polski mimo tego, że w polskiej gospodarce nie występowały źródła

tego kryzysu. W 2008 roku w Polsce praktycznie nie było rozwiniętej bankowości

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

332

inwestycyjnej w stopniu porównywalnym z krajami wysoko rozwiniętymi. W związ-

ku z tym system bankowy i cały finansowy nie generował tak wysokich poziomów

ryzyka kredytowego jak w bankach inwestycyjnych anglosaskiego modelu systemu

finansowego. Obecnie przyjmuje się, że świat już kilka lat temu wyszedł już z glo-

balnego kryzysu finansowego (Zielińska-Głębocka A., 2012, s. 81). Dane makroeko-

nomiczne jednoznacznie wskazują, że poprawa sytuacji gospodarczej w Unii Euro-

pejskiej przekłada się na poprawę rozwoju polskiej gospodarki, co jest znaczącym

determinantem kontynuacji efektywnego rozwoju również systemu finansowego w

Polsce.

Na tle spowolnionego rozwoju ekonomicznego gospodarek krajów południa Europy

oraz jeszcze nie najlepszej koniunktury gospodarczej krajów wysoko rozwiniętych

zachodniej Europy polska gospodarka wydaje się być w dobrej kondycji i do chwili

obecnej była w zasadzie odporna na niekorzystne efekty będące pochodną globalne-

go kryzysu finansowego z 2008 roku. Szczególnie pozytywnym aspektem tej odpor-

ności jest fakt, że mimo aktywnej partycypacji w procesach globalizacyjnych przeno-

szący transnarodowo czynniki kryzysogenne „efekt domina” na rynkach finanso-

wych oraz makroekonomicznie przekazujący także spowolnienie wzrostu gospodar-

czego zasadniczo zadziałał w ograniczonym zakresie (Płókarz R., 2013, s. 38).

Szczególnie istotną barierą dla rozwoju kryzysu finansowego w Polsce była znacznie

słabiej rozwinięta wspomniana bankowość inwestycyjna, przede wszystkim w zakre-

sie dokonywania inwestycji z użyciem instrumentów pochodnych oraz zasadniczo

rzetelnie prowadzone weryfikacje zdolności kredytowej klientów klasycznej banko-

wości depozytowo-kredytowej (Świderska J., 2013, s. 95). Jednak w przyszłości

może się to zmienić, ponieważ działające w Polsce banki komercyjne część swych

operacji aktywnych realizują w ramach inwestycji w papiery wartościowe rynku

kapitałowego, inwestują w przedsięwzięcia deweloperskie oraz transakcje na rynkach

walutowych i instrumentów pochodnych. Poza tym swoje oddziały w Warszawie

otwierają jedne z największych, globalnie działających banków inwestycyjnych jak

np. Goldman Sachs i JP Morgan. W związku z tym potrzeba doskonalenia procesu

zarządzania ryzykiem kredytowym powinna w przyszłości rosnąć i nie powinna być

umniejszana poprawiającą się koniunkturą w krajowej gospodarce.

Problematyka poprawy systemowych rozwiązań ostrożnościowych jest szczególnie

istotna w takim kraju jak Polska, kraju rozwijającym się i nie posiadającym jeszcze

dużej bazy kapitałowej zarówno w systemie bankowym jak i względem całej gospo-

darki. W wyniku wzrostu transnarodowych przepływów kapitałowych i wymiany

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

333

handlowej doskonalenie zewnętrznych regulacji nadzorczych nadal zdeterminowane

jest sukcesywnie postępującą globalizacją, i w związku z tym są w coraz większym

stopniu dostosowywane do wymogów unijnych i wytycznych Komitetu Bazylejskie-

go a system bankowy w Polsce staje się coraz bardziej zhomogenizowany z syste-

mami bankowymi innych krajów Unii Europejskiej (Czarny E., Śledziewska K.,

2013, s. 73).Zgodnie z przyjętymi założeniami aktywnej, interwencjonistycznej poli-

tyki społeczno-gospodarczej uruchamianie poszczególnych instrumentów Planu na

Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju powinno w przyszłości wygenerować dodatkowe

impulsy prorozwojowe dla polskiej gospodarki. Sukcesywnie implementowane do

polityki gospodarczej instrumenty aktywizujące przedsiębiorczość, innowacyjność i

inwestycje powinny pozytywnie wpłynąć na wzrost gospodarczy. Oprócz nastawio-

nego na pobudzanie rozwoju przedsiębiorczości, innowacyjności i inwestycji Planu

na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju rozwijane są także programy polityki społecz-

nej tj. jak program Rodzina 500 Plus i program Mieszkanie Plus, które także pozy-

tywnie wpływają na wzrost konsumpcji i generują dodatkowe potrzeby produkcyjne i

inwestycyjne (Gołębiowska A., Prokopowicz D., 2017, s. 308-309). Implementacja

założeń Planu na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do prowadzonej prorozwojowej

polityki gospodarczej powinna wygenerować w kolejnych latach kontynuacje pozy-

tywnych tendencji wzrostu produkcji, inwestycji i dochodów. W ten sposób proces

sukcesywnej poprawy wzrostu gospodarczego, jaki rozpoczął się zaraz po pokryzy-

sowym spowolnieniu w 2009 roku będzie mógł być kontynuowany w kolejnych

latach. Poprawa koniunktury w krajowej gospodarce nie powinna jednak zwalniać

instytucji finansowych, przede wszystkim banków z bezustannego prowadzenia

doskonalenia procesu zarządzania ryzykiem kredytowym a szczególnie z uwzględ-

nieniem w wypracowanych systemach zarządzania ryzykiem przyszłych, nieodzow-

nych scenariuszy pogorszenia się koniunktury w polskiej gospodarce.

Podsumowując powyższe rozważania stwierdzono, że prowadzona w Polsce

od lat 90. ubiegłego wieku odbudowa rynkowego systemu finansowego jest istotnym

determinantem efektywnego funkcjonowania i rozwoju gospodarki rynkowej w Pol-

sce. Obecnie przyjmuje się, że odbudowa ta przebiegła zasadniczo sprawnie czego

potwierdzeniem był wysoki stopień odporności rynkowego systemu finansowego w

Polsce w kontekście po kryzysowego spowolnienia wzrostu gospodarczego kraju. Z

drugiej strony na tle wpisanych w strategie rządowych programów polityki społecz-

no-gospodarczej działań antykryzysowych ekonomiści wskazują także na potrzebę

ciągłego dopracowywania regulacji ostrożnościowych funkcjonujących w systemie

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

334

bankowym (Koleśnik J., 2014, s. 38). W sytuacji pojawienia się w przyszłości osła-

bionego tempa wzrostu gospodarczego kraju podkreślane jest znaczenie kwestii po-

prawy funkcjonowania systemu finansowego w zakresie bezpieczeństwa dokonywa-

nych transakcji, analizy podejmowanego ryzyka i ponoszenia kosztów na tworzenie

systemowych rozwiązań ostrożnościowych odnośnie funkcjonowania banków ko-

mercyjnych w Polsce. W związku z powyższym wpisana do wstępnej części niniej-

szego opracowania zatytułowanej Aims of paper. Methods teza badawcza, którą

sformułowano w sposób natępujący - bez zastosowania aktywnej, antycyklicznej

polityki społeczno-gospodarczej w ramach keynsowskiego interwencjonizmu pań-

stwowego i luzowania polityki monetarnej przez bankowość centralną wychodzenie

z makroekonomicznych, negatywnych skutków globalnego kryzysu finansowego, tj.

procesu trwającego w większości krajów rozwiniętych i rozwijających się przez kilka

lat po 2008 roku, wychodzenie z pokryzysowej recesji lub dramatycznego spowol-

nienia wzrostu gospodarczego krajowych gospodarek w wielu państwach trwało by

znaczniej dłużej niż okres wspomnianych kilku lat - została potwierdzona.

Literatura przedmiotu:

1. ALIŃSKA A. red. (2012). Polityka monetarna i fiskalna a stabilność sektora finansowe-

go, Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa.

2. BELKE A., GROS D. (2007). Instability of the Eurozone On a Monetary Policy, House

Prices and Labour Market Reforms, IZA, DP no 2547, styczeń 2007.

3. BIAŁAS M., MAZUR Z. (2013). Bankowość wczoraj i dziś, Wydawnictwo Difin, War-

szawa.

4. BUKOWSKI S., red. (2010). Globalizacja i integracja regionalna a wzrost gospodarczy,

Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa.

5. CZARNY E., ŚLEDZIEWSKA K. (2013). Międzynarodowa współpraca gospodarcza w

warunkach kryzysu, Wydawnictwo PWE, Warszawa.

6. De GRAUWE P. (2005). Economics of Monetary Union, Sixth Edition, Oxford Universi-

ty Press, Oxford.

7. DMOWSKI A. PROKOPOWICZ D. (2010). Rynki finansowe, Warszawa: Wydawnictwo

Centrum Doradztwa i Informacji Difin sp. z o.o.

8. DMOWSKI A., PROKOPOWICZ D., SARNOWSKI J. (2005). Podstawy finansów i

bankowości, Wydawnictwo Centrum Doradztwa i Informacji Difin sp. z o.o., Warszawa.

9. DOMAŃSKA-SZARUGA B. (2013). Common banking supervision within the financial

safety net, (w:) The Economic Security of Business Transactions. Management in busi-

ness, Wydawnictwo ChartridgeBooks Oxford, Oxford.

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

335

10. DOMAŃSKA-SZARUGA B., PROKOPOWICZ D. (2015). Makroekonomiczne zarzą-

dzanie antykryzysowe (w:) 34 Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo – Humani-

stycznego w Siedlcach, nr 107, Seria: Administracja i Zarządzanie (34) 2015, UPH Wy-

dział Nauk Ekonomicznych i Prawnych, Siedlce, s. 41-42.

11. FRĄTCZAK-MULLER J. (2014). Rodzina - potrzeby - polityka społeczna, Wydawnic-

two Elipsa Dom Wydawniczy, Warszawa.

12. GARDZIŃSKI, T. (2016). Przedsiębiorstwo społeczne środkiem rozwiązywania proble-

mów współczesnej gospodarki, (w:) International Journal of New Economics and Social-

Sciences 1 (3) 2016, Międzynarodowy Instytut Innowacji Nauka – Edukacja – Rozwój w

Warszawie, Warszawa.

13. GOŁĘBIOWSKA A., PROKOPOWICZ D. (2017). National Housing Program Of The

Main Strategic And Program Document For The Current State Residential Policy Of The

State (w:) "International Journal of New Economics and Social Sciences" (IJONESS),

MiędzynarodowyInstytutInnowacji „Nauka-Edukacja-Rozwój”, nr 2 (6) 2017, Warszawa

2017, s. 305-316.

14. GWOŹDZIEWICZ S., PROKOPOWICZ D. (2016a). Antykryzysowa aktywna polityka

monetarna Banku Rezerw Federalnych w kontekście bezpieczeństwa systemu finansowego

i koniunktury globalnej gospodarki (w:) "Studia Administracji i Bezpieczeństwa. Public

Administration and Security Studies", nr 1 (2016), Wydawnictwo Naukowe Akademii im.

Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim, Gorzów Wielkopolski 2016, s. 87-98.

15. GWOŹDZIEWICZ S., PROKOPOWICZ D. (2016b). Social and Economic Determinants

of Effective Development of Entrepreneurship and Innovation in the Municipality of Ot-

wock in Poland (w:) J. Szabłowski (red.) "Entrepreneurship and Innovation in Selected

Countries of Europe", University of Finance and Management in Białystok, Białystok, s.

161-162.

16. GWOŹDZIEWICZ S., PROKOPOWICZ D. (2017a). Adjustment of Polish banks to

international standards as a factor of globalization of the national financial system (w:)

Globalization, the State and the Individual, “International Scientific Journal”, University

of Economics and Innovation in Lublin, University of Varna “ChernorizetsHrabar”, Cha-

yka, Varna, Bułgaria 9007, Varna 2017, nr 1(13) 2017, s. 73-81.

17. GWOŹDZIEWICZ S., PROKOPOWICZ D. (2017b). The Big Data technologies as an

important factor of electronic data processing and the development of computerized ana-

lytical platforms, Business Intelligence (in:) “International Journal of Small and Medium

Enterprises and Business Sustainability”, volume 2, issue 4, November 2017, Center for

Industry, SME and Business Competition Studies, University of Trisakti in Jakarta, Indo-

nesia. University of SocialSciences, Warsaw, Poland, pp. 27-42.

18. HRYCKIEWICZ-GONTARCZYK A. (2014). Anatomia kryzysów bankowych, Wydaw-

nictwo Poltext, Warszawa.

19. KOLEŚNIK J. (2012). Bezpieczeństwo systemu bankowego. Teoria i praktyka, Wydaw-

nictwo Difin, Warszawa.

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

336

20. KOLEŚNIK J. (2014). Adekwatność kapitałowa banków. Standardy regulacyjne, Wy-

dawnictwo Difin, Warszawa.

21. MATOSEK M., PROKOPOWICZ D. (2017). Importance And Security Of Information

Provided By The Internet In The Context Of The Development Of Economic Entities In

Poland (w:) "International Journal of New Economics and Social Sciences" (IJONESS),

MiędzynarodowyInstytutInnowacji „Nauka-Edukacja-Rozwój”, nr 2 (6) 2017, Warszawa

2017, s. 219-231.

22. Mieszkanie Plus: Pierwsze lokale w 2018. Warunki normalnego życia (w:) „Tygodnik

Podlaski”, 30 grudnia 2016 – 5 stycznia 2017, nr 52 (274).

23. NIEDZIÓŁKA P., red. (2015). Bankowość inwestycyjna. Inwestorzy, banki i firmy inwe-

stycyjne na rynku finansowym, Wydawnictwo Difin, Warszawa.

24. PŁÓKARZ R. (2013). Globalne rynki finansowe. Praktyka funkcjonowania, Wydawnic-

two PWN, Warszawa.

25. PIETRZAK M., (2012). Seria dobrych danych z USA, (w:) Portal finansowy „eGospo-

darka”, 28.12.2012, (www.egospodarka.pl).

26. PROKOPOWICZ D. (2015a). Improving managing the credit risk in conditions slowing

economic growth (w:) "International Journal of New Economics and Social Sciences", nr

1 (1) 2015, Świnoujście 2015, s. 17-29.

27. PROKOPOWICZ D. (2015b). The implementation of an integrated credit risk manage-

ment in operating in Poland commercial banks (w:) "International Journal of New Eco-

nomics and Social Sciences", nr 2 (2) 2015, s. 83-95.

28. PROKOPOWICZ D. (2015c). Znaczenie innowacyjności w sektorze przedsiębiorstw i

efektywnym współdziałaniu z samorządami podstawą rozwoju gospodarczego w Polsce.

The importance of innovation in the business sector and effectivecooperation with loca-

lauthorities to economic development in Poland (w:) S. Gwoździewicz, B. Mydłowska

(red.), Prawne i społeczne problemy samorządu terytorialnego, Wyższa Szkoła Przedsię-

biorczości w Warszawie, Warszawa, s. 249-250.

29. PROKOPOWICZ D. (2016a). Determinanty innowacyjności i przedsiębiorczości w za-

kresie działalności jednostek samorządowych współpracujących z lokalnymi przedsię-

biorcami, (w:) "25 lat samorządności w Polsce - bilans decentralizacji władzy i zmiany

gospodarczej", Instytut Socjologii UKSW, Wydawnictwo Kontrast, Warszawa, wrzesień

2016, s. 176-177.

30. PROKOPOWICZ D. (2016b). The Shadow Banking as an Example of Inefficiencies in the

Functioning of the Banking System in Poland (w:) "International Journal of New Eco-

nomics and Social Sciences", nr 1 (3) 2016, s. 107-119.

31. RAKOWSKI J., PROKOPOWICZ D. (2017). Jubilee's Report Of The 14th Congress Of

The Polish Economy For The 15th Annual Of The Commercial-Industry Congregation Of

The Polish Chamber Of Community, (w:) "International Journal of New Economics and

Social Sciences", MiędzynarodowyInstytutInnowacji „Nauka-Edukacja-Rozwój”, nr 2 (6)

2017, Warszawa 2017, s. 371-389.

International Journal of Legal Studies № 2 (4) 2018 ISSN 2543-7097

ISSN 2543-7097 / E-ISSN 2544-9478

This is an open access article under the CC BY-NC license

(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

Prokopowicz D. (2018). Łagodna polityka monetarna bankowości centralnej i Plan na Rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju jako główne uregulowane normatywnie instrumenty interwencjonistycznej polityki aktywizacji wzrostu

gospodarczego w Polsce. International Journal of Legal Studies, 2(4)2018: 303-337.

DOI 10.5604/01.3001.0013.0021

337

32. SARNOWSKI J. DMOWSKI A., PROKOPOWICZ D., (2008). Finanse i bankowość.

Teoria i praktyka, Warszawa: Wydawnictwo Centrum Doradztwa i Informacji Difin sp. z

o.o.

33. ŚWIDERSKA J. (2013). Współczesny system bankowy. Ujęcie instytucjonalne, Wydaw-

nictwo Difin, Warszawa.

34. SZPRINGER W. (2014). Instytucje nadzoru w sektorze finansowym. Kierunki rozwoju,

Wydawnictwo MT Biznes, Warszawa.

35. SZYBOWSKI D., PROKOPOWICZ D., GWOŹDZIEWICZ S. (2016). Activating inter-

ventionist monetary policy of the European Central Bank in the context of the security of

the European Financial System (w:) "International Journal of New Economics and Social

Sciences", International Institute of Innovations "Science-Education-Business" in War-

saw, nr 2 (4) 2016, s. 138-146.

36. Szydło w Sanoku zapowiada Program Gospodarka i podkreśla to przyszłość Polski (w:)

Portal internetowy 300polityka, 30.03.2016,

(http://300polityka.pl/news/2016/03/30/szydlo-w-sanoku-zapowiada-program-

gospodarka-i-podkresla-to-przyszlosc-polski).

37. TYSZKA Z. (2001). Współczesne rodziny polskie - ich stan i kierunek przemian, Seria

Socjologia, Wydawnictwo Naukowe UAM, Toruń.

38. WEREDA W., PROKOPOWICZ D. (2017). Economic and financialsituation of house-

holds in Poland – analysis and diagnosis, (w:) "Polityki Europejskie, Finanse i Marke-

ting”, Zeszyty Naukowe SGGW, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warsza-

wie, Warszawa 2017, nr 18/2017, s. 240-258.

39. ZIELIŃSKA-GŁĘBOCKA A. (2012). Współczesna gospodarka światowa, Wydawnic-

two Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2012.

ResearchGate has not been able to resolve any citations for this publication.

Antykryzysowa aktywna polityka monetarna Banku Rezerw Federalnych w kontekście bezpieczeństwa systemu finansowego i koniunktury globalnej gospodarki

Article

Full-text available

Mar 2016

The development of the market financial system in Poland, which has been ongoing since the 1990s, has been slowed down when, from autumn 2008, the echoes of the financial crisis began to conjuncturely reach Poland. In developed countries, anti-crisis interventionist assistance programs for the financial system and pro-active interventionist measures were activated in order to stimulate significantly weakened economic growth. The costs of saving banks and enterprises from financial bankruptcy have contributed to the increase in debt in the public finance systems of many countries. Analyzes and assessments of government interventionist anti-crisis programs and programs to activate demand, investment, production and liquidity in the credit market have been carried out since 2009. As part of pro-development state intervention activities, the Federal Reserve Bank applied a low monetary policy of low interest rates and a program for activating lending and maintaining liquidity in the financial system by financing the purchase from commercial banks of the most endangered assets.

Adjustment of Polish banks to international standards as a factor of globalization of the national financial system

Article

Full-text available

Feb 2017

The processes of economic globalization which took place in the second half of the last century were determined by, computerization of business entities, deregulation of financial markets and increasing importance of electronic transfer of information. At the end of the twentieth century Internet and the development of electronic banking are also added to the globalization factors. In Poland, at the beginning of the 90s, processes of marketization and commercialization of the majority of businesses including financial institutions had intensified. Financial institutions including commercial banks have significantly shaped and co-create international processes of unification of norms, systems and banking procedures. This process is conditioned by systemic and normative unification of markets in different countries by expansion of the European Union and the monetary union. On the other hand, the processes of adjusting commercial banks in Poland to banking standards were facilitated by foreign acquisition of domestic banks by capital groups of financial institutions with headquarters located outside Poland. Therefore, the processes of consolidation and concentration of capital in the banking system affected internal procedures, product offers and IT solutions. Banking system currently operating in Poland is one of the most adapted to EU standards sector of the economy. An important date was a year 2004, when Poland became a part of the market structures of the European Union. Currently, it is assumed that the processes of globalization of financial markets and the banking system in Poland have substantially accelerated since 2004 due to Polish accession to the EU. The unification of the provisions of legal regulations relating to banking entities operating in different countries was a key factor in these adjustment processes.

The Big Data technologies as an important factor of electronic data processing and the development of computerized analytical platforms, Business Intelligence

Article

Full-text available

Nov 2017

The development of transformation and sharing information via the Internet has been determined by numerous facilities for beneficiaries, clients and those using information services of the public sector institutions. Moreover, there is an opportunity for the entities sharing electronic information via the Internet to significantly reduce transactional costs of their performed financial operations and electronic data transfer. On the other hand, the IT development functioning in the Internet is connected with the risk of losing and theft of information by unentitled entities. The process of sharing information via the Internet generates many threats connected with identity theft crime, taking over secret data by hackers and embezzlement of money in the electronic banking systems. In response to the threats, particular entities, including the institutions of the financial sector, develop security systems of remote information sharing and performing transactions via the Internet. Nowadays, there is a continuity of the technique improvement process providing certain level of the Internet security data transfer. The procedures of safe transforming, stocking and sharing information in the Internet electronic banking have been being improved. National legal regulations considering new occurring technology innovation and electronic transfer technologies in the Internet have been being completed as well. Dissemination of standards of performing financial operations in the cloud as well as those huge data collections allocated in the Big Data platforms are within the fasted developing IT areas that determine further phases of advance of the electronic Internet banking.

ECONOMIC AND FINANCIAL SITUATION OF HOUSEHOLDS IN POLAND – ANALYSIS AND DIAGNOSIS

Article

Full-text available

Jan 2018

Families in Poland run households with significantly lower disposable income compared to families in Western European countries. The level of family consumption in Poland in recent years is approaching the EU average, while the level of financial savings is still five times lower than the average. In Poland for many years the relatively low incomes have been achieved by families with many children. Similar relationships exist in the area of housing and household appliances in durable goods. In recent years, after the global financial crisis in 2008, the global and domestic economy began to improve steadily. At the same time the income situation of families in Poland has also started to improve. In addition, the Family 500 Plus program was launched in April 2016 as a key instrument of social family policy in Poland.

NATIONAL HOUSING PROGRAM OF THE MAIN STRATEGIC AND PROGRAM DOCUMENT FOR THE CURRENT STATE RESIDENTIAL POLICY OF THE STATE

Article

Full-text available

Dec 2017

Launched in April 2016, the Family 500 Plus program significantly reduces the scale of poverty in large families, contributes to the growth of consumption and perhaps also to the increase in fertility in Poland. The second key program of social family policy in Poland launched in December 2016 is the Flat Plus program. This program, through the improvement of the housing situation, should fulfill important functions of housing policy in the scope of reducing the social stratification of families in Poland. The main objective of the Flat Plus program is to significantly increase the availability of flats, especially low-cost rental apartments, with the option of purchasing property after 20-30 years of use. The consequence of developing this program on a larger scale in the coming years will be offering such housing primarily for families who have not been able to rent and buy flats on the open market due to low incomes and lack of creditworthiness. If the plan adopted by the government to develop the Flat Plus program in the coming years will be implemented by 2030, the level of housing availability for citizens in Poland will reach a level close to the average in the European Union.

IMPORTANCE AND SECURITY OF INFORMATION PROVIDED BY THE INTERNET IN THE CONTEXT OF THE DEVELOPMENT OF ECONOMIC ENTITIES IN POLAND

Article

Full-text available

Dec 2017

With the development of information-sharing techniques via the Internet, there are many benefits for beneficiaries, customers and users of public sector information services. On the other hand, entities providing electronic information via the Internet appear to be able to significantly reduce transaction costs of conducted financial transactions and electronic data transfer. On the other hand, the process of making information available via the Internet generates a number of risks associated with identity theft, hacker hacking of classified data, and money scams in electronic banking systems. In response to these threats, individual entities including public sector bodies are developing security systems for remote access to information and transactions made via the Internet. Companies operating in Poland in pursuit of market and business success try to build their competitive advantage by implementing new IT solutions to their business. More and more companies and financial institutions use business intelligence on their IT platforms for Business Intelligence solutions. Business Intelligence analysis makes it easy for realtors to perform real-time analysis of large collections of businessrelated data. Consequently, the opinion that Business Intelligence solutions are becoming more and more useful in organizational management processes.

JUBILEE'S REPORT OF THE 14TH CONGRESS OF THE POLISH ECONOMY FOR THE 15TH ANNUAL OF THE COMMERCIAL INDUSTRY CONGREGATION OF THE POLISH CHAMBER OF COMMUNITY

Article

Full-text available

Dec 2017

The key factor for the effective development of business entities in market conditions is the issue of activating innovation and entrepreneurship, because in this way it is possible to significantly increase the economic efficiency of a given entity, improve the financial situation and, consequently, increase tax revenues to the state budget. In addition, the improvement of business and social relations between enterprises and state and self-government authorities is also particularly important. In connection with the above, the importance of chambers of commerce acting as the integrators of the business community, self-government and state authority institutions and other public entities is growing. One of such chambers of commerce is the Industrial and Commercial Congregation of the Polish Chamber of Commerce, which also integrates the business community with the institutions of locally operating local government units and the regional economic chambers cooperating with them, which mainly associate locally operating entrepreneurs. As part of its activities, the Industrial and Commercial Congregation of the Polish Chamber of Commerce organizes periodically implemented meetings, conferences and congresses, during which debates regarding the need for systemic improvement of economic, normative, fiscal, etc. conditions are made to small and medium-sized companies in the trade sector operating in Poland. The main events integrating entrepreneurs, local government, economists, people of art and politicians organized periodically by the Polish-American Chamber of Commerce and Industry are the Congresses of Polish Economy and the Congresses of Modern Economy. One of the last events of this type was the Jubilee XIV Congress of Polish Economy organized on June 21, 2017 in Warsaw on the occasion of the 15th anniversary of the Polish-Ukrainian Chamber of Commerce and Industry. This Congress, which is the subject of the next chapter of this study, continued the problems raised during debates taking place during previous KPH OIG Congresses.

THE SHADOW BANKING AS AN EXAMPLE OF INEFFICIENCIES IN THE FUNCTIONING OF THE BANKING SYSTEM IN POLAND

Article

Full-text available

Jun 2016

Dariusz Prokopowicz

Recreate in Poland since 1989 the market of the financial system accelerated the processes of globalization and adaptation in relation to European Union standards. The objective nature of the processes of economic globalization necessitates the planned use of its positive effects with regard to the potential risks of possible future outbreak of another global financial crisis and economic future. Accordingly, the financial system in Poland is effectively developed and demonstrated in the future greater resistance to another global or regional financial crises, it is necessary to improve all these aspects, the determinants of the imperfections of the current functioning of the domestic banking system. One of the most important factors of this improvement is to reduce the possibility of para-banking business entities operating in the field of so-called. Shadow banking. These processes should be correlated with the adjustment of the national banking standards of the European Union's financial system. These processes are also inevitable, an important aspect of the ongoing economic globalization.

Adekwatność kapitałowa banków. Standardy regulacyjne

Book

Sep 2014

Jan Koleśnik

Autor niniejszej monografii porusza aktualną i niezwykle istotną problematykę zmian w zakresie pomiaru adekwatności kapitałowej banków, wynikających z wejścia w życie od 1 stycznia 2014 r. unijnego pakietu regulacji CRD IV, stanowiącego m.in. podstawę licencjonowania oraz nadzorowania działalności bankowej na terenie Unii Europejskiej. Monografia koncentruje się na czterech kluczowych obszarach pomiaru i oceny adekwatności kapitałowej w świetle uregulowań pakietu CRD IV: • rachunku funduszy własnych, • współczynnikach i buforach kapitałowych, • wymogach kapitałowych, • porównawczym wymogu kapitałowym.

Social and Economic Determinants of Effective Development of Entrepreneurship and Innovation in the Municipality of Otwock in Poland

Chapter

Dec 2016

Soft monetary central banking policy and Plan for Responsible Development as main instruments of the in-terrenistist policy for activity of growth in gospel in Poland

Abstract

Recommended publications

DOMINANT MACROECONOMIC PARADIGM IN THE AFTERMATH OF THE CRISIS: LESSONS AND PERSPECTIVES

The Processes of consolidation and concentration of capital as important determinants of economic gl...

GLOBALIZATIONAL AND NORMATIVE DETERMINANTS OF THE IMPROVEMENT OF THE BANKING CREDIT RISK MANAGEMENT...

Konflikty zbrojne a zmiany podstaw prawnych funkcjonowania Policji w Księstwie Warszawskim, „Interna...

Analysis of the effects of post-2008 anti-crisis mild monetary policy of the Federal Reserve Bank an...