ArticlePDF Available

Bazı Fiğ Kuruotları ve Botanik Fraksiyonlarının Yem Değerlerinin Naylon Torba Tekniği ile Belirlenmesi

December 2018
Hayvansal Üretim

DOI:10.29185/hayuretim.469529

Authors:

Hülya Özelçam

Ege University

Hasan Huseyin Ipcak

Dicle University

Sema Özüretmen

Ege University

Least square means and standard errors of the immunoglobulins in goat colostrum Çizelge 1. Keçi kolostrumundaki bağışıklık maddelerine ait en küçük kareler ortalamaları ve standart hataları

…

Least square means and standard errors of the immunoglobulins in goat kid bloods Çizelge 2. Oğlak kanlarındaki bağışıklık maddelerine ait en küçük kareler ortalamaları vestandart hataları

…

Figures - uploaded by Hülya Özelçam

Content may be subject to copyright.

Content uploaded by Hülya Özelçam

Content may be subject to copyright.

Kösoğlu et. al

Şekil 2: Paket arı aktarımı

Figure 2: Package bee transfer

Şekil 1: Paket arı aktarım hazırlığı

Figure 1: Package bee transfer preparation

KAYNAKLAR

Aliano N P, Ellis D M.2009.Oxalicacid: a Prospective Tool Forreducing

Varroa mite Populations in Packagebees. Experimentaland Applied

Acarology Volume 48, Issue 4, pp 303-309.

Anonymous, 2002. JMP. 5.0. 1a. A Business Unit of SAS Copyright,

1989-2002 SAS InstituteInc. http://www.jmp.com.

Cameron G L, Borden J H, Kovacs E, Moeri O E, Campbell M, Machial

C M. 2012. Treatment with Syntetic Brood Pheromone

(SuperBoost) Enhances Honey Production and İmprovesover

Wintering Survival of Package Bee Colonies. Journal of Economic

Entomology. 105(2):304-312.

Doğaroğlu M. 1981. Türkiye'de Yetiştirilen Önemli Ar Irk ve Tiplerinin

"Çukurova Bölgesi" Koşullarnda Performanslarnn

Karşlaştrlmas. Çukurova Üni. Zir. Fak. Adana. Doktora tezi

Çukurova Üniversitesi Yllğ. Yl: 13. Say: 3-4. 46-60 s. Adana.

Doğaroğlu M.1987. Türkiye İçin İdeal Bir Sistem. Paket Arclğ. Hasad

Dergisi, Say 23-24.

Doğaroğlu M, Özder M, Polat C. 1992. Türkiye’deki Önemli Bal Ars

(Apis mellifera L.) Irk ve Ekotiplerin Trakya Koşullarnda

Performanslarnn Karşlaştrlmas. Tr. J. Of Vet.and An. Sci.

16:403-414.

Doğaroğlu M.2004. Uygulamal Arclk. Tekirdağ. 226-236.

Doğaroğlu M.2007. The Beekeeping Potential of Turkey. I. Balkan

Countries Beekeeping Congress and Exhibition. 29 March- 1 April

İstanbul.,p: 28-29.

Fratl Ç, Karacaoğlu M. 1995.Anadolu Arisinin Seleksiyonla Islah

Olanaklar. Tübitak VHAG- 939 no’lu proje. Ankara, 80 s.

Fratl Ç, Karacaoğlu M, Gençer V. 2004. Türkiye’de Paket Arclk

Sisteminin Geliştirilmesinin Olanaklar Projesi.,Tübitak,

TOGTAG/TARP-1819 Sonuç raporu.

Gençer V. 2014. Arclk Ürünleri Erişim

yeri:www.agri.ankara.edu.tr/animal_science/ari _urun. pdf Erişim

Tarihi:09.01.2014

Güler A.2006. Bal ars. OMÜ Ziraat Fakültesi Ders Kitab.No:55 S:9-11

Kandemir İ. 2004. Paket Arclk ve Paket Arclğn Kurulmas. Uludağ

Arclk Dergisi. 4(3) : 100-103.

Karacaoğlu M, Gençer H, V, Güler F.1998. Türkiye Arclğ İçin Yeni

Bir Seçenek Paket Arclğ Ege Bölgesi 1. Tarm Kongresi, 7-11 Eylül

1998, S. 697-705 Aydn.

Kauffeld N, Williams J L, Lehnert T, Moeller F E. 1972. Nosemacontrol

in Packagebee Production-Fumigation with Ethyleneoxide and

Feding with Fumagillin. American Bee Journal, 112(8):297-301.

Kösoğlu M, Yücel B. 2007. Ülkemizde Paket Arclk Sistemi, V. Ulusal

Zootekni Bilim Kongresi, 5-8 Eylül, Van. S:119.

Naumann K, Winston M L.1990. Effects of Package Production on

Temporal Caste Polyteism in the Honeybee. Annals of

Entomological Society of America. 83(2):264-270.

Öder E.1997. Uygulamal Ana Ar Yetiştiriciliği.İstanbul. 307-325.

Parlakay O, Ylmaz H, Yaşar B, Seçer A, Bahadr B.2008. Türkiye’de

Arclk Faaliyetinin Mevcut Durumu ve Trend Analizi Yöntemiyle

Geleceğe Yönelik Beklentiler. U. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt

22, Say 2, 17-24

Pankw P, Corner J.1970. Production of Package Bees in Southern Biritish

Columbia, Canada. Journal of Apicultural Research, 9(1): 29-32.

Peyvel C. 2002. Experence and Use Of Package Bees Imported From

Overseas Countres. Apiacta 3. Erişim Yeri:

http://www.apimondiafoundation.org/foundation

/files/2002/C.%20PEYVEL.pdf

Steel R G D, Torrie J H. 1980. Principles and Procedures of Statistics.

McGrawHill Book CompanyInc., New-York.

Tahirov A, Hüseynov H, Esedov E. 2010. Nahcivan Özerk

Cumhuriyetinde Bal Ars (Apis mellifera L.) Kolonilerinin Gelişim

Süresinin Hzlandrlmas Yollarnn Araştrlmas. Kafkas UnivVet

Fak Derg. 16 (5): 861-866.

Winston M L, Mitchell Stephen R, Punnett, Elizabeth N.1985.Feasibility of

Package Honey Bee (Hymenoptera: Apidae) Production in

Southwestern British Columbia, Canada Journal of Economic

Entomology, Volume 78, Number 5, October, pp. 1037-1041(5)

Ying-Shin P, Jery M, Kaftanoğlu O. 1984. Effect of Supplemental Feding

on Honeybee Populastionsand the Economics value of

Supplemental Feding for Production of PackageBees. Journal of

Economic Entomology, 77(3): 632-636.

Yurtsever N. 1984. Deneysel Istatistik Metotlar. Köy Hizmetleri Toprak

ve Gübre Arş. Enst. Müdürlüğü Yaynlar Genel Yayn No. l21,

Ankara.

Yücel, B, Kösoğlu M. 2011. “Ege Bölgesi’nde Muğla Ekotipi ve İtalyan

Melezi Bal Arlarnn Kimi Performans Özellikleri Bakmndan

Karşlaştrlmas”, Kafkas Univ Vet Fak Derg17 (6), 1025-1029.

How to cite: Özelçam, H., İpçak, H., Özüretmen, S., Determination of Feed Values of Some Vetch Hays and Botanical

Fractions by Nylon Bag Technique. J. Anim. Prod., 2018, 59 (2):35-41, DOI: 10.29185/ hayuretim.469529

J. Anim. Prod., 2018, 59 (2):35-41

DOI: 10.29185/ hayuretim.469529

Bazı Fiğ Kuruotları ve Botanik

Fraksiyonlarının Yem Değerlerinin Naylon

Torba Tekniği ile Belirlenmesi

Determination of Feed Values of Some Vetch Hays and

Botanical Fractions by Nylon Bag Technique

Alnş (Received): 11.10.2018 Kabul tarihi (Accepted): 05.11.2018

ÖZ

Amaç: Bu çalışmanın amacı, bazı fiğ kuru otları ile botanik fraksiyonlarının yem

değerlerinin in situ naylon torba tekniği ile belirlenmesidir.

Materyal ve Metot: Araştırmada, %25 çiçeklenmede hasat edilen 2 si adi fiğ (Vicia sativa),

2 si tüylü fiğ (V. villosa) ve 1 i macar fiği (V. pannonica) olmak üzere toplam 5 çeşit fiğ kuru

otu ile bunların yaprak ve sapları kullanılmıştır. Öncelikle yemlerin naylon torba

tekniğinden yararlanılarak ruminal KM parçalanabilirlikleri elde edilmiştir. Daha sonra KM

parçalanabilirlikleri kullanılarak ruminal parçalanma karakteristikleri hesaplanmıştır.

Ayrıca yemlerin dekara KM ve HP verimlerinden yararlanılarak in situ parçalanabilirlik

verimleri de saptanmıştır.

Bulgular: Fiğ çeşitlerinin, sap fraksiyonu hariç, KM ve HP içerikleri benzer bulunmuştur

(P>0.05). Sap fraksiyonu için en yüksek HP değeri (%11.38) EB-82 çeşidinde saptanmıştır

(P<0.05). Çeşitlerin in situ KM parçalanabilirlikleri arasında önemli farklılıklar olmamasına

rağmen, çeşitlerin yaprak ve sap fraksiyonları arasında önemli düzeyde farklar tespit

edilmiştir. Çeşitlerin dekara KM ve HP verimleri farklı bulunmuştur ve en yüksek değerler

(sırasıyla 291.67 kg ve 66.7 kg) E-82 çeşidinde saptanmıştır (P<0.05). Ayrıca dekara

ruminal parçalanabilirlik (48 h ve a+b) verimleri bakımından da en yüksek değerler

(sırasıyla 250.48 kg ve 252.87 kg) yine E-82 çeşidinde elde edilmiştir (P<0.05).

Sonuç: Dekara KM ve HP verimi ile ruminal parçalanabilirlik verimleri bakımından en iyi

değerler Efes-82 çeşidinden elde edilmiş, bunu Ege Beyazı-82 çeşidi izlemiştir. Dolayısıyla

diğer çeşitlere kıyasla Efes-82 tüylü fiğ ile Ege Beyazı-82 macar fiğ çeşitlerinin üretimi, hem

ekonomi hem de hayvan besleme açısından karlı olacaktır.

ABSTRACT

Objective: The aim of this study is to determine the feed values of some vetch hays and

their botanical fractions with in situ nylon bag technique.

Material and Methods: In the study, 2 common vetch (Vicia sativa), 2 hairy vetch (V.

villosa) and 1 hungarian vetch (V. pannocina), which were harvested without 25%

flowering, in total 5 varieties of vetch hay with their leaves and stems were used. Firstly,

ruminal DM degradability of feeds were obtained by using nylon bag technique. Then,

the ruminal degradation characteristics were calculated by using DM degradability.

Additionally, in situ degradability yields were also determined by taking advantage of

DM and CP yields of feeds per decare.

Results: Excluding the stem fraction, the DM and CP contents of vetch varieties were

found similary (P>0.05). The highest CP value (11.38%) for the stem fraction was

determined in the EB-82 variety (P<0.05). Although there were no significant differences

between the in situ DM degrability of varieties, significant differences between the leaf

and stem fractions of the varieties were found. DM and CP yields of varieties per decare

were found differently and the highest values (291.67 kg and 66.7 kg, respectively) were

determined in E-82 variety (P<0.05). In addition, in terms of the highest values (250.48 kg

and 252.87 kg, respectively) of ruminal degradability (48 h and a+b) yield per decare were

obtained in E-82 variety again (P<0.05).

Conclusion: The best values in terms of yields of DM, HP and ruminal degradability to

decare were obtained from Efes-82 variety, followed by Ege Beyaz-82 variety. Therefore,

compared to other varieties, the production of Efes-82 hairy vetch and Ege Beyazı-82

hungarian vetch will be profitable in terms of both economy and animal nutrition.

Hülya Özelçam

1 *

Hasan Hüseyin İpçak

Sema Özüretmen

Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü,

35100, Bornova-İzmir

*Correspondence:

hulya.ozelcam@ege.edu.tr

Anahtar Kelimeler:

Fiğ kuru otu, Çeşit, Botanik

fraksiyon,

Naylon torba tekniği.

Key Words:

Vetch hay, Varieties, Botanical

fraction, Nylon bag technique.

Research Article

(Araştrma Makalesi)

A Study on the Change in Postpartum Immunoglobulins of Goats and Kids

Blood Sample Collection

To individually determine the changes in IgA, IgM

and IgG levels, 2 cc blood samples were taken from

the vena jugularis of the goats, starting from at least

3 days prior to birth and during the 4 days after birth,

and 1 cc blood samples were taken from the goat

kids during the 3 days after birth (Quantispeed goat

test, QGT) (Chigerwe et al. 2005).

Determination of the Colostrum Samples and

IgG

Prior to the first milk feeding to goat kids, 500-ml

colostrum samples were taken from each goat;

then, they were taken from each goat in every 24

hours and thereby, a total of 3 colostrum samples

were collected per a goat during the trial. The

changes in IgA, IgM and IgG levels were individually

determined for each colostrum sample, a total of 33

samples collected at the birth, 24th and 48th hours

(Quantispeed goat test, QGT) (Dale et al. 2009).

Milk Analyses

The dry matter and fat values of milk were

determined in accordance with TS 1018 (Anonym,

1989); determination of lactose was carried out by

using the photometric method [30]; determination of

mineral matter was carried out in accordance with

AOAC (2000); determination of ash was carried out

by following the method proposed by Kurt et al.

(2007); the Kjeldahl method was used in the

calculation of protein ratio (Renner, 1993). The

determined nitrogen amount was multiplied by 6.38

to calculate the percentage protein amount.

Data Analyses

In the study, Repeated Measures Factorial

Analysis of Variance was used to determine the

difference between birth type, gender and parity with

respect to investigated properties. Among the

multiple comparison tests, the Duncan test was used

to determine the differences between the averages

of the days in reference to the variance analysis

(Gürbüz ve ark., 2003). In the calculations, SPSS 15

(2007) statistical package program was used.

RESULTS

Table 1 shows the means and standard errors of

the immunoglobulin amounts in goat colostrum at

birth, 24th, and 48 hours after birth.

Table 1. Least square means and standard errors of the

immunoglobulins in goat colostrum

Çizelge 1. Keçi kolostrumundaki bağışıklık maddelerine ait en

küçük kareler ortalamaları ve standart hataları

Sampling Time

Investigated

Properties

Mean

(mg/ml)

Standard

Error

At birth

IgA

0.1105

0.179

IgM

1.9870

0.025

IgG

1.8850

0.041

24 hours after

birth

IgA

0.2850

0.078

IgM

0.9580

0.031

IgG

14.0160

0.027

48 hours after

birth

IgA

0.2535

0.435

IgM

0.9640

0.017

IgG

13.5395

0.089

IgA: Immunoglobulin A,

IgM: Immunoglobulin M,

IgG: Immunoglobulin G

Immunoglobulin levels in goat colostrum showed

that IgM had the highest level in the colostrum at

birth, followed by IgG, while IgA had the lowest level.

At the 24th hour after birth, the IgG level increased

and reached 14.016 ml, followed by IgM with 0.958

ml. At the 48th hour after birth, immunoglobulin levels

in colostrum followed a similar trend to those at the

24th hour; in other words, IgG had the highest level.

Table 2 shows the means and standard errors of the

immunoglobulin levels determined in the bloods of

goat kids at birth and during the hours following birth.

Table 2. Least square means and standard errors of the immunoglobulins in goat kid bloods

Çizelge 2. Oğlak kanlarındaki bağışıklık maddelerine ait en küçük kareler ortalamaları vestandart hataları

Sampling Time

Investigated

Properties

Mean (mg/ml)

Standard error

At birth

IgA

0.7664

0.253

IgM

1.1191

0.050

IgG

19.2295

0.025

24 hours

postpartum

IgA

0.5895

0.591

IgM

1.0295

0.046

IgG

18.4282

0.026

48 hours

postpartum

IgA

0.5314

0.535

IgM

1.2482

0.038

IgG

21.6091

0.026

IgA: Immunoglobulin A IgM: Immunoglobulin M IgG: Immunogl obulin G

In the blood samples of the goat kids, IgA level at

birth was 0.76 mg/ml and decreased to 0.58 mg/ml

24 hours after birth and reached 0.53 mg/ml 48 hours

after birth; in other words, initially, it rapidly

Özelçam et. al

GİRİŞ

Hayvancılık işletmelerinde yem girdileri toplam

maliyetin %70’ini oluşturmaktadır. Bu bakımdan, besin

madde içeriği zengin yemler, üretimde kaliteyi

arttırmanın yanı sıra, karlılığı artırmada da önemli rol

oynar. Bu nedenle yapılan ıslah çalışmaları ile yem

bitkilerinin besin madde içerikleri ve tarlada üretimin

birlikte arttırılması amaçlanmaktadır (Sayar, 2017).

Baklagil yem bitkileri, yüksek protein ve düşük

selüloz içerikleri sebebiyle hayvan beslemede ayrı bir

öneme sahiptir. Bunlardan en yaygını, Dünya genelinde

150 türü olup, yaklaşık 14’ünün kültürü yapılan fiğdir

(Vicia spp.). Nitekim ülkemizin doğal vejetasyonu, fiğ

türleri bakımından oldukça zengindir. Bu bağlamda

hayvancılıkta kuru ot, saman ya da dane formunda

sıklıkla kullanılan türler ise; adi fiğ (V. sativa), tüylü fiğ (V.

villosa), koca fiğ (V. narbonensis) ve macar fiği (V.

pannonica crantz) dir (Avcıoğlu ve Soya, 1995; Karabulut

ve Filya, 2012). Ülkemizde en çok İç Anadolu ve Marmara

Bölgelerinde üretilen fiğ, %32 oranla yoncadan sonra en

fazla üretilen ikinci yem bitkisi olup, genellikle fiğden

pamuk-pamuk ekiminde ikinci kışlık ürün olarak

yararlanılmaktadır (Avcıoğlu ve ark.., 2000; Yolcu ve Tan,

2008). Nitekim 2001 yılında 420.000 ton yeşil ot olan fiğ

üretimimiz, bugün 4.597.600 tona ulaşmıştır (TUİK,

2018). Özellikle fiğ üretiminin endüstriyel yem bitkileri ile

rotasyona uygun olması, ıslah ve adaptasyon

çalışmalarını arttırmış ve yüksek verimli pek çok çeşit

elde edilmiştir. Bilindiği üzere, yemlerin kimyasal bileşimi

tür, varyete (çeşit), sap-yaprak oranı, coğrafik bölge ve

kültürel uygulamalara göre oldukça farklılık

göstermektedir (Şayan ve ark, 1997; Turgut ve ark., 2006).

Bu faktörlerden varyete, fiğler gibi düşük oranda anti-

besleme faktörü içeren yüksek protein (ortalama %25-

31) içerikli baklagillerdeki özellikle protein fraksiyonu

üzerine oldukça etkilidir (Karslı ve ark., 2005; Mikić et al.,

2009). Diğer yandan, baklagillerin yaprak ve sap

fraksiyonları arasında nitrojen ve selüloz oranları

bakımından büyük farklılıklar olduğu da bilinmektedir.

Bu durum, özellikle kurutma esnasında sapa göre daha

hızlı kuruyan yaprakların kimyasal kompozisyonunu

olumsuz yönde değiştirebilmektedir (Alzueta et al.,

1995). Ülkemizde benzer bölgelerde yetiştirilen aynı türe

ait farklı fiğ çeşitlerinin, yemin ot verimi, kalitesi ve

parçalanabilirliği üzerine etkisi olduğu ortaya konmuştur

(Turgut ve ark., 2006; Sayar ve ark.., 2009; Çaçan ve ark..,

2018). Bununla birlikte, fiğ çeşitleri ile botanik

fraksiyonlarının yem değerlerinin naylon torba tekniği ile

belirlenmesine yönelik bir çalışmaya rastlanmamıştır.

Dolayısıyla bu çalışmada, bazı fiğ kuru otları ile botanik

fraksiyonlarının yem değerleri in situ parçalanma

karakteristiklerinden yararlanılarak belirlenmeye

çalışılmıştır. Çalışmanın aynı zamanda yem bitkileri için

yapılan ıslah ve adaptasyon çalışmalarında, bu tekniğin

güvenilir, ekonomik ve pratik bir seleksiyon aracı olarak

kullanımını teşvik edeceği de düşünülmüştür.

MATERYAL ve METOT

Materyal

Yem Materyali

Araştırmanın yem materyali olarak, Ege Tarımsal

Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen 5 adet fiğ

çeşidi ile bunların yaprak ve sap fraksiyonları

kullanılmıştır. Bunlardan 2 si Adi fiğ (Kubilay-82 (K-82),

Ürem-79 (U-79), 2 si Tüylü fiğ (Menemen-79 (M-79), Efes-

82 (E-82) ve 1 i Macar fiği (Ege Beyazı-82 (EB-82) dir.

Hayvan Materyali

Araştırmada yemlerin ruminal kuru madde kayıpları

için, in situ yöntem (naylon torba tekniği) uygulanmış ve

bu amaçla rumen kanüllü 2 yaşlı 3 baş Ost friz x İvesi

melezi koç kullanılmıştır. Koçların bakımı ve beslenmesi,

Bhargava ve Orskov (1987) nin standart önerileri

doğrultusunda yapılmış ve buna göre, hayvanların “1.25

x yaşama payı” düzeyinde ve kaba: yoğun yem oranı

70:30 olacak şekilde hazırlanan rasyonu, sabah - akşam

olmak üzere iki öğünde tüketmeleri sağlanmış, temiz

içme suyu ve yalama taşı sürekli önlerinde

bulundurulmuştur.

Metot

Kimyasal Analizler (İn vitro yöntem)

%25 çiçeklenmede hasat edilen fiğ çeşitleri, elle

yaprak ve sap fraksiyonlarına ayrılarak oranları

belirlenmiştir. 65-70 ºC’de kurutulan yem örneklerinin

bir kısmı 1 mm’lik elekten geçirilmiş ve Weende analiz

yöntemine göre kuru madde (KM) ve ham protein (HP)

içerikleri saptanmıştır (AOAC, 1990). Yem örneklerinin

kalan kısmı ise, 2.5 mm lik elekten geçirilerek in situ

yöntemde kullanılmıştır.

Naylon Torba Tekniği (İn situ yöntem)

Yem örneklerinin ruminal KM kayıplarının

belirlenmesinde kullanılan bu teknik (Bhargava ve

Orskov, 1987), yemin belli zaman periyodlarındaki

ruminal parçalanabilirliklerinin ölçümüne

dayanmaktadır. Bu amaçla, içerisine 2.5-3 g yem tartılan

naylon torbalar (8 x15 cm ebat ve 40μ gözenekli) bir

serum hortumu yardımıyla kanülden rumen ortamına

sarkıtılmış ve 8, 16, 24, 48, 72 ve 96 saat inkübasyona tabi

tutulmuştur. Her inkübasyon sonunda torbalar

A Study on the Change in Postpartum Immunoglobulins of Goats and Kids

Blood Sample Collection

To individually determine the changes in IgA, IgM

and IgG levels, 2 cc blood samples were taken from

the vena jugularis of the goats, starting from at least

3 days prior to birth and during the 4 days after birth,

and 1 cc blood samples were taken from the goat

kids during the 3 days after birth (Quantispeed goat

test, QGT) (Chigerwe et al. 2005).

Determination of the Colostrum Samples and

IgG

Prior to the first milk feeding to goat kids, 500-ml

colostrum samples were taken from each goat;

then, they were taken from each goat in every 24

hours and thereby, a total of 3 colostrum samples

were collected per a goat during the trial. The

changes in IgA, IgM and IgG levels were individually

determined for each colostrum sample, a total of 33

samples collected at the birth, 24th and 48th hours

(Quantispeed goat test, QGT) (Dale et al. 2009).

Milk Analyses

The dry matter and fat values of milk were

determined in accordance with TS 1018 (Anonym,

1989); determination of lactose was carried out by

using the photometric method [30]; determination of

mineral matter was carried out in accordance with

AOAC (2000); determination of ash was carried out

by following the method proposed by Kurt et al.

(2007); the Kjeldahl method was used in the

calculation of protein ratio (Renner, 1993). The

determined nitrogen amount was multiplied by 6.38

to calculate the percentage protein amount.

Data Analyses

In the study, Repeated Measures Factorial

Analysis of Variance was used to determine the

difference between birth type, gender and parity with

respect to investigated properties. Among the

multiple comparison tests, the Duncan test was used

to determine the differences between the averages

of the days in reference to the variance analysis

(Gürbüz ve ark., 2003). In the calculations, SPSS 15

(2007) statistical package program was used.

RESULTS

Table 1 shows the means and standard errors of

the immunoglobulin amounts in goat colostrum at

birth, 24th, and 48 hours after birth.

Table 1. Least square means and standard errors of the

immunoglobulins in goat colostrum

Çizelge 1. Keçi kolostrumundaki bağışıklık maddelerine ait en

küçük kareler ortalamaları ve standart hataları

Sampling Time

Investigated

Properties

Mean

(mg/ml)

Standard

Error

At birth

IgA

0.1105

0.179

IgM

1.9870

0.025

IgG

1.8850

0.041

24 hours after

birth

IgA

0.2850

0.078

IgM

0.9580

0.031

IgG

14.0160

0.027

48 hours after

birth

IgA

0.2535

0.435

IgM

0.9640

0.017

IgG

13.5395

0.089

IgA: Immunoglobulin A,

IgM: Immunoglobulin M,

IgG: Immunoglobulin G

Immunoglobulin levels in goat colostrum showed

that IgM had the highest level in the colostrum at

birth, followed by IgG, while IgA had the lowest level.

At the 24th hour after birth, the IgG level increased

and reached 14.016 ml, followed by IgM with 0.958

ml. At the 48th hour after birth, immunoglobulin levels

in colostrum followed a similar trend to those at the

24th hour; in other words, IgG had the highest level.

Table 2 shows the means and standard errors of the

immunoglobulin levels determined in the bloods of

goat kids at birth and during the hours following birth.

Table 2. Least square means and standard errors of the immunoglobulins in goat kid bloods

Çizelge 2. Oğlak kanlarındaki bağışıklık maddelerine ait en küçük kareler ortalamaları vestandart hataları

Sampling Time

Investigated

Properties

Mean (mg/ml)

Standard error

At birth

IgA

0.7664

0.253

IgM

1.1191

0.050

IgG

19.2295

0.025

24 hours

postpartum

IgA

0.5895

0.591

IgM

1.0295

0.046

IgG

18.4282

0.026

48 hours

postpartum

IgA

0.5314

0.535

IgM

1.2482

0.038

IgG

21.6091

0.026

IgA: Immunoglobulin A IgM: Immunoglobulin M IgG: Immunogl obulin G

In the blood samples of the goat kids, IgA level at

birth was 0.76 mg/ml and decreased to 0.58 mg/ml

24 hours after birth and reached 0.53 mg/ml 48 hours

after birth; in other words, initially, it rapidly

Özelçam et. al

GİRİŞ

Hayvancılık işletmelerinde yem girdileri toplam

maliyetin %70’ini oluşturmaktadır. Bu bakımdan, besin

madde içeriği zengin yemler, üretimde kaliteyi

arttırmanın yanı sıra, karlılığı artırmada da önemli rol

oynar. Bu nedenle yapılan ıslah çalışmaları ile yem

bitkilerinin besin madde içerikleri ve tarlada üretimin

birlikte arttırılması amaçlanmaktadır (Sayar, 2017).

Baklagil yem bitkileri, yüksek protein ve düşük

selüloz içerikleri sebebiyle hayvan beslemede ayrı bir

öneme sahiptir. Bunlardan en yaygını, Dünya genelinde

150 türü olup, yaklaşık 14’ünün kültürü yapılan fiğdir

(Vicia spp.). Nitekim ülkemizin doğal vejetasyonu, fiğ

türleri bakımından oldukça zengindir. Bu bağlamda

hayvancılıkta kuru ot, saman ya da dane formunda

sıklıkla kullanılan türler ise; adi fiğ (V. sativa), tüylü fiğ (V.

villosa), koca fiğ (V. narbonensis) ve macar fiği (V.

pannonica crantz) dir (Avcıoğlu ve Soya, 1995; Karabulut

ve Filya, 2012). Ülkemizde en çok İç Anadolu ve Marmara

Bölgelerinde üretilen fiğ, %32 oranla yoncadan sonra en

fazla üretilen ikinci yem bitkisi olup, genellikle fiğden

pamuk-pamuk ekiminde ikinci kışlık ürün olarak

yararlanılmaktadır (Avcıoğlu ve ark.., 2000; Yolcu ve Tan,

2008). Nitekim 2001 yılında 420.000 ton yeşil ot olan fiğ

üretimimiz, bugün 4.597.600 tona ulaşmıştır (TUİK,

2018). Özellikle fiğ üretiminin endüstriyel yem bitkileri ile

rotasyona uygun olması, ıslah ve adaptasyon

çalışmalarını arttırmış ve yüksek verimli pek çok çeşit

elde edilmiştir. Bilindiği üzere, yemlerin kimyasal bileşimi

tür, varyete (çeşit), sap-yaprak oranı, coğrafik bölge ve

kültürel uygulamalara göre oldukça farklılık

göstermektedir (Şayan ve ark, 1997; Turgut ve ark., 2006).

Bu faktörlerden varyete, fiğler gibi düşük oranda anti-

besleme faktörü içeren yüksek protein (ortalama %25-

31) içerikli baklagillerdeki özellikle protein fraksiyonu

üzerine oldukça etkilidir (Karslı ve ark., 2005; Mikić et al.,

2009). Diğer yandan, baklagillerin yaprak ve sap

fraksiyonları arasında nitrojen ve selüloz oranları

bakımından büyük farklılıklar olduğu da bilinmektedir.

Bu durum, özellikle kurutma esnasında sapa göre daha

hızlı kuruyan yaprakların kimyasal kompozisyonunu

olumsuz yönde değiştirebilmektedir (Alzueta et al.,

1995). Ülkemizde benzer bölgelerde yetiştirilen aynı türe

ait farklı fiğ çeşitlerinin, yemin ot verimi, kalitesi ve

parçalanabilirliği üzerine etkisi olduğu ortaya konmuştur

(Turgut ve ark., 2006; Sayar ve ark.., 2009; Çaçan ve ark..,

2018). Bununla birlikte, fiğ çeşitleri ile botanik

fraksiyonlarının yem değerlerinin naylon torba tekniği ile

belirlenmesine yönelik bir çalışmaya rastlanmamıştır.

Dolayısıyla bu çalışmada, bazı fiğ kuru otları ile botanik

fraksiyonlarının yem değerleri in situ parçalanma

karakteristiklerinden yararlanılarak belirlenmeye

çalışılmıştır. Çalışmanın aynı zamanda yem bitkileri için

yapılan ıslah ve adaptasyon çalışmalarında, bu tekniğin

güvenilir, ekonomik ve pratik bir seleksiyon aracı olarak

kullanımını teşvik edeceği de düşünülmüştür.

MATERYAL ve METOT

Materyal

Yem Materyali

Araştırmanın yem materyali olarak, Ege Tarımsal

Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen 5 adet fiğ

çeşidi ile bunların yaprak ve sap fraksiyonları

kullanılmıştır. Bunlardan 2 si Adi fiğ (Kubilay-82 (K-82),

Ürem-79 (U-79), 2 si Tüylü fiğ (Menemen-79 (M-79), Efes-

82 (E-82) ve 1 i Macar fiği (Ege Beyazı-82 (EB-82) dir.

Hayvan Materyali

Araştırmada yemlerin ruminal kuru madde kayıpları

için, in situ yöntem (naylon torba tekniği) uygulanmış ve

bu amaçla rumen kanüllü 2 yaşlı 3 baş Ost friz x İvesi

melezi koç kullanılmıştır. Koçların bakımı ve beslenmesi,

Bhargava ve Orskov (1987) nin standart önerileri

doğrultusunda yapılmış ve buna göre, hayvanların “1.25

x yaşama payı” düzeyinde ve kaba: yoğun yem oranı

70:30 olacak şekilde hazırlanan rasyonu, sabah - akşam

olmak üzere iki öğünde tüketmeleri sağlanmış, temiz

içme suyu ve yalama taşı sürekli önlerinde

bulundurulmuştur.

Metot

Kimyasal Analizler (İn vitro yöntem)

%25 çiçeklenmede hasat edilen fiğ çeşitleri, elle

yaprak ve sap fraksiyonlarına ayrılarak oranları

belirlenmiştir. 65-70 ºC’de kurutulan yem örneklerinin

bir kısmı 1 mm’lik elekten geçirilmiş ve Weende analiz

yöntemine göre kuru madde (KM) ve ham protein (HP)

içerikleri saptanmıştır (AOAC, 1990). Yem örneklerinin

kalan kısmı ise, 2.5 mm lik elekten geçirilerek in situ

yöntemde kullanılmıştır.

Naylon Torba Tekniği (İn situ yöntem)

Yem örneklerinin ruminal KM kayıplarının

belirlenmesinde kullanılan bu teknik (Bhargava ve

Orskov, 1987), yemin belli zaman periyodlarındaki

ruminal parçalanabilirliklerinin ölçümüne

dayanmaktadır. Bu amaçla, içerisine 2.5-3 g yem tartılan

naylon torbalar (8 x15 cm ebat ve 40μ gözenekli) bir

serum hortumu yardımıyla kanülden rumen ortamına

sarkıtılmış ve 8, 16, 24, 48, 72 ve 96 saat inkübasyona tabi

tutulmuştur. Her inkübasyon sonunda torbalar

Determination of Feed Values of Some Vetch Hays and Botanical Fractions by Nylon Bag Technique

mikrobiyal fermentasyonu sonlandırmak için rumenden

alınır alınmaz 15 dk. soğuk su ile berrak renk görülünceye

dek yıkanmıştır. Ardından 55-65ºC’lik etüvde 48 saat

kurutulup tartılmıştır. Yemlerin yıkama kayıpları (A) ise, 0.

saatte belirlenmiştir (Şayan, 1995, Özkul ve Şayan, 1996).

Bu amaçla naylon torbalara tartılı yemler 1 saat ılık suda

bekletilip yıkanmış, kurutulmuş ve tartılmıştır. Daha

sonra yıkama kaybı, KM parçalanabilirlikleri ve Neway

paket programındaki p=a+b (1-e–ct) modelinden

yararlanılarak yemlerin ruminal parçalanma

karakteristikleri (a+b ve c) hesaplanmıştır (Orskov ve Mc

Donald, 1979). Modeldeki, p: t zamandaki parçalanmayı,

a: kolay çözünebilir komponentleri, b: çözünemeyen

fakat fermente olabilen komponentleri, c: b’nin

parçalanma oran katsayısını ifade etmekte olup, a+b ve

c’nin kaba yemlerin potansiyel parçalanabilirliği ve

tüketilebilirliği konusunda güvenilir parametreler

olduğu bildirilmiştir (Şayan 1995, Özkul ve Şayan, 1996).

İstatistiki Analizler

Araştırmadan elde edilen verilerin istatistiki olarak

değerlendirilmesinde SPSS (SPSS 18v.) paket

programından yararlanılmış, ortalamalar arasındaki

farklılıkların karşılaştırılmasında Duncan çoklu

karşılaştırma testi (P<0.05) kullanılmıştır (SPSS, 2009).

BULGULAR

Araştırmada kullanılan fiğ çeşitlerinin yaprak:sap

oranları ve çeşitler ile botanik fraksiyonlarının kuru madde

ve ham protein içerikleri Çizelge 1 de gösterilmiştir.

Çizelge 1. Fiğ çeşitleri ve bunların botanik fraksiyonlarının KM ve HP içerikleri (% KM de)

Table 1. DM and CP content (in DM %) of vetch varieties and their botanical fractions

Çeşitler K-82 U-79 M-79 E-82 EB-82 P değeri

Yaprak:Sap 67 : 33 57 : 43 70 : 30 64 : 36 61 : 39

Bütün

KM 93.88 93.70 93.18 92.53 94.36 0.49

HP 25.81 26.15 25.47 24.72 25.96 0.75

Yaprak

KM 93.54 91.72 92.36 93.68 93.17 0.47

HP 31.19 31.36 31.44 30.69 32.65 0.07

Sap

KM 93.56 92.06 90.40 90.73 92.38 0.54

HP 8.63b10.52ab 8.22b8.33b11.38 a 0.00

Bütün: yaprak + sap, Aynı satırda farklı harfleri taşıyan ortalamalar arası farklar önemlidir (P<0.05).

Buna göre, fiğ çeşitleri arasında en yüksek yaprak ve

en düşük sap oranı M-79 çeşidinde saptanmıştır. Tüm

çeşitler ile botanik fraksiyonlarının KM içerikleri ortalama

% 90.40-94.36 arasında değişmiş ve bu farklılık önemli

bulunmamıştır (P>0.05). HP içerikleri ise, bütünde %

24.72-26.15, yaprakta % 30.69-32.65 ve sapta % 8.22-

11.38 arasında değişmiş olup, HP bakımından en yüksek

değer (%11.38), sadece EB-82 çeşidinin sap

fraksiyonunda saptanmıştır (P<0.05).

Araştırmada kullanılan fiğ çeşitleri ile botanik

fraksiyonlarının tüm inkübasyon periyotlarındaki ruminal

KM kayıpları ile bunlardan elde edilen parçalanma

karakteristikleri (a+b ve c) Çizelge 2 de gösterilmiştir.

Çizelge 2 de görüldüğü gibi, fiğ çeşitlerinin ruminal

KM kayıpları arasında önemli düzeyde farklılıklar

saptanmamış, ancak botanik fraksiyonların ruminal KM

kayıpları tüm periyotlar için önemli bulunmuştur

(P<0.05). Buna göre, fiğ çeşitleri arasında 0 ve 48 s lik KM

parçalanabilirlikleri ile a+b değeri (potansiyel

parçalanabilirlik) bakımından önemli düzeyde farklılık

olmamakla birlikte (P>0.05), botanik fraksiyonlarının 0 ve

48 s lik KM parçalanabilirlikleri ve a+b değeri üzerine

etkili olduğu ve en yüksek parçalanabilirliklerin yaprak

ve sap fraksiyonlarından elde edildiği saptanmıştır. Buna

göre, 0 s lik KM parçalanabilirliği bakımından en yüksek

yaprak (%43.82) ve sap (%38.56) değerleri K-82 çeşidinde

bulunmuş ve sap fraksiyonu için bulunan bu değeri

%38.26 ile EB-82 çeşidi izlemiştir. 48 s lik KM

parçalanabilirliği ile a+b değeri bakımından ise, en

yüksek yaprak (sırasıyla %92.69 ve %93.00) ve sap

(sırasıyla %77.59 ve %78.24) değerleri EB-82 çeşidinde

bulunmuştur (P<0.05). Diğer yandan fiğ çeşitleri ve

botanik fraksiyonları arasında “c” parametresi

bakımından da herhangi bir farklılık saptanmamıştır.

A Study on the Change in Postpartum Immunoglobulins of Goats and Kids

Blood Sample Collection

To individually determine the changes in IgA, IgM

and IgG levels, 2 cc blood samples were taken from

the vena jugularis of the goats, starting from at least

3 days prior to birth and during the 4 days after birth,

and 1 cc blood samples were taken from the goat

kids during the 3 days after birth (Quantispeed goat

test, QGT) (Chigerwe et al. 2005).

Determination of the Colostrum Samples and

IgG

Prior to the first milk feeding to goat kids, 500-ml

colostrum samples were taken from each goat;

then, they were taken from each goat in every 24

hours and thereby, a total of 3 colostrum samples

were collected per a goat during the trial. The

changes in IgA, IgM and IgG levels were individually

determined for each colostrum sample, a total of 33

samples collected at the birth, 24th and 48th hours

(Quantispeed goat test, QGT) (Dale et al. 2009).

Milk Analyses

The dry matter and fat values of milk were

determined in accordance with TS 1018 (Anonym,

1989); determination of lactose was carried out by

using the photometric method [30]; determination of

mineral matter was carried out in accordance with

AOAC (2000); determination of ash was carried out

by following the method proposed by Kurt et al.

(2007); the Kjeldahl method was used in the

calculation of protein ratio (Renner, 1993). The

determined nitrogen amount was multiplied by 6.38

to calculate the percentage protein amount.

Data Analyses

In the study, Repeated Measures Factorial

Analysis of Variance was used to determine the

difference between birth type, gender and parity with

respect to investigated properties. Among the

multiple comparison tests, the Duncan test was used

to determine the differences between the averages

of the days in reference to the variance analysis

(Gürbüz ve ark., 2003). In the calculations, SPSS 15

(2007) statistical package program was used.

RESULTS

Table 1 shows the means and standard errors of

the immunoglobulin amounts in goat colostrum at

birth, 24th, and 48 hours after birth.

Table 1. Least square means and standard errors of the

immunoglobulins in goat colostrum

Çizelge 1. Keçi kolostrumundaki bağışıklık maddelerine ait en

küçük kareler ortalamaları ve standart hataları

Sampling Time

Investigated

Properties

Mean

(mg/ml)

Standard

Error

At birth

IgA

0.1105

0.179

IgM

1.9870

0.025

IgG

1.8850

0.041

24 hours after

birth

IgA

0.2850

0.078

IgM

0.9580

0.031

IgG

14.0160

0.027

48 hours after

birth

IgA

0.2535

0.435

IgM

0.9640

0.017

IgG

13.5395

0.089

IgA: Immunoglobulin A,

IgM: Immunoglobulin M,

IgG: Immunoglobulin G

Immunoglobulin levels in goat colostrum showed

that IgM had the highest level in the colostrum at

birth, followed by IgG, while IgA had the lowest level.

At the 24th hour after birth, the IgG level increased

and reached 14.016 ml, followed by IgM with 0.958

ml. At the 48th hour after birth, immunoglobulin levels

in colostrum followed a similar trend to those at the

24th hour; in other words, IgG had the highest level.

Table 2 shows the means and standard errors of the

immunoglobulin levels determined in the bloods of

goat kids at birth and during the hours following birth.

Table 2. Least square means and standard errors of the immunoglobulins in goat kid bloods

Çizelge 2. Oğlak kanlarındaki bağışıklık maddelerine ait en küçük kareler ortalamaları vestandart hataları

Sampling Time

Investigated

Properties

Mean (mg/ml)

Standard error

At birth

IgA

0.7664

0.253

IgM

1.1191

0.050

IgG

19.2295

0.025

24 hours

postpartum

IgA

0.5895

0.591

IgM

1.0295

0.046

IgG

18.4282

0.026

48 hours

postpartum

IgA

0.5314

0.535

IgM

1.2482

0.038

IgG

21.6091

0.026

IgA: Immunoglobulin A IgM: Immunoglobulin M IgG: Immunogl obulin G

In the blood samples of the goat kids, IgA level at

birth was 0.76 mg/ml and decreased to 0.58 mg/ml

24 hours after birth and reached 0.53 mg/ml 48 hours

after birth; in other words, initially, it rapidly

Özelçam et. al

Çizelge 2. Fiğ çeşitleri ve bunların botanik fraksiyonlarının in situ parçalanabilirlikleri ve parçalanma karakteristikleri (%)

Table 2. In situ degradability and degradation characte ristics of vetch varieties and their botanical fractions (%)

Çeşitler K-82 U-79 M-79 E-82 EB-82 P değeri

Bütün

0 s (A)

8 s

16 s

24 s

37.36 ± 1.98

59.98 ± 2.77

75.99 ± 1.97

85.12 ± 0.58

36.48 ± 0.40

59.89 ± 1.71

77.28 ± 1.40

84.81 ± 0.50

35.68 ± 0.27

60.34 ± 3.68

76.74 ± 3.35

86.05 ± 1.07

35.69 ± 1.86

59.90 ± 2.98

75.53 ± 2.04

83.33 ± 0.60

35.07 ± 1.46

56.06 ± 3.15

72.69 ± 2.07

84.00 ± 0.64

0.80

0.83

0.65

0.12

48 s

72 s

96 s

86.42 ± 0.38

86.96 ± 0.43

87.64 ± 0.26

86.29 ± 1.13

86.54 ± 1.20

87.18 ± 1.09

87.68 ± 0.59

88.82 ± 0.33

89.49 ± 0.43

85.87 ± 0.41

86.59 ± 0.33

86.96 ± 0.30

86.46 ± 1.70

87.06 ± 0.78

87.33 ± 0.63

0.52

0.18

0.07

a+b 87.30 ± 0.35 86.87 ± 1.12 88.98 ± 0.34 86.70 ± 0.32 87.35 ± 0.68 0.15

c 0.13±0.01 0.14±0.02 0.12±0.01 0.12±0.01 0.11±0.01 0.58

Yapra

0 s (A)

8 s

16 s

24 s

43.82 ± 2.04a

70.27 ± 0.18b

87.06 ± 0.31ab

90.61 ± 0.10ab

38.08 ± 0.45b

62.94 ± 1.60c

84.99 ± 0.89b

89.52 ± 0.20b

37.01 ± 0.31b

59.21 ± 0.63d

81.59 ± 1.67c

90.44 ± 0.94ab

38.05 ± 0.06b

76.86 ± 0.71a

88.37 ± 0.40a

90.11 ± 0.01ab

35.72 ± 0.20b

76.29 ± 0.56a

87.14 ± 0.83ab

91.61 ± 0.31a

0.00

0.03

48 s

72 s

96 s

92.20 ± 0.01ab

92.38 ± 0.10b

93.09 ± 0.10ab

91.49 ± 0.33c

92.24 ± 0.10b

92.32 ± 0.06c

92.10 ± 0.01abc

92.46 ± 0.10b

92.83 ± 0.01b

91.87 ± 0.01bc

92.06 ± 0.11b

92.76 ± 0.10b

92.69 ± 0.30a

92.86 ± 0.20a

93.22 ± 0.20a

0.02

0.01

0.00

a+b 92.48 ± 0.04bc 91.91 ± 0.28d 92.69 ± 0.01ab 92.09 ± 0.06cd 93.00 ± 0.13a0.00

c 0.17±0.00 0.18±0.02 0.15±0.02 0.16±0.02 0.14±0.01 0.48

Sap

0 s (A)

8 s

16 s

24 s

38.56 ± 0.16a

57.20 ± 1.50b

67.38 ± 0.01c

74.67 ± 0.35b

37.21 ± 0.51b

56.60 ± 0.96b

69.92 ± 0.12ab

72.42 ± 0.50c

37.44 ± 0.09b

54.39 ± 0.63bc

68.29 ± 1.19bc

72.85 ± 0.60c

37.16 ± 0.18b

52.64 ± 0.26c

66.97 ± 0.66c

72.62 ± 0.01c

38.26 ± 0.26a

63.70 ± 0.59a

71.55 ± 0.50a

76.93 ± 0.13a

0.00

48 s

72 s

96 s

74.97 ± 0.52c

75.22 ± 0.59c

76.24 ± 0.21c

76.41 ± 0.18b

76.99 ± 0.35b

77.15 ± 0.31b

75.19 ± 0.11c

75.59 ± 0.09c

75.77 ± 0.19c

74.77 ± 0.24c

75.51 ± 0.03c

75.73 ± 0.10c

77.59 ± 0.50a

78.14 ± 0.38a

78.45 ± 0.25a

0.00

a+b 75.76 ± 0.44c 76.77 ± 0.26b 75.55 ± 0.08c 75.43 ± 0.18c 78.24 ± 0.41a0.00

c 0.12±0.00 0.12±0.00 0.14±0.01 0.13±0.01 0.12±0.01 0.74

Bütün: yaprak + sap, Aynı satırda farklı harfleri taşıyan ortalamalar arası farklar önemlidir (P<0.05).

Çizelge 3. Fiğ çeşitleri ve bunların botanik fraksiyonlarının KM, HP ve in situ parçalanabilirlik verimleri, kg/da

Table 3. DM, CP and in situ degradability yie lds of vetch varieties and their botanical fractions, kg/da

Çeşitler K-82 Ü-79 M-79 E-82 EB-82 P değeri

Bütün

KM verimi 190.33±15.77b 187.00±16.92b 237.67±16.42ab 291.67±31.74a 251.33±8.09ab 0.02

HP verimi 46.11±0.23c 45.81±1.78c 56.41±2.58b 66.70±2.24a 61.57±1.15ab 0.00

48 s 164.48±13.63b 161.36±14.60b 208.39±14.40ab 250.48±27.26a 217.30±6.99ab 0.02

a+b 166.16±13.77bc 162.45±14.70c 211.48±14.61abc 252.87±27.52a 219.54±7.07ab 0.02

Yapra

KM verimi 127.52±10.57bc 106.59±9.65c166.37±11.50ab 186.67±20.31a 153.31±4.93ab 0.01

HP verimi 37.20±0.21d 30.66±0.72e 48.32±0.05b 53.67±0.35a 46.63±0.18c 0.00

48 s 117.58±9.74bc 97.52±8.83c153.22±10.59ab 171.49±18.66a 142.10±4.57ab 0.01

a+b 117.93±9.77bc 97.97±8.87c154.21±10.66ab 171.90±18.71a 142.58±4.59ab 0.01

Sap

KM verimi 62.81±5.20c80.41±7.28bc 71.30±4.93c105.0±11.43a 98.02±3.16ab 0.01

HP verimi 5.07±0.02c 7.79±0.02b 5.30±0.01c 7.94±0.45b 10.31±0.21a 0.00

48 s 47.09±3.90b61.44±5.56ab 53.61±3.71b78.51±8.54a 76.06±2.45a 0.01

a+b 47.58±3.94b61.73±5.58ab 53.87±3.72b79.20±8.62a 76.69±2.47a 0.01

Bütün: yaprak + sap, 48 s: 48 saatteki ruminal KM parçalanabilirlik verimi, a+b: potansiyel parçalanabilirlik verimi, Aynı satırda farklı harfleri

taşıyan ortalamalar arası farklar önemlidir (P<0.05).

A Study on the Change in Postpartum Immunoglobulins of Goats and Kids

Blood Sample Collection

To individually determine the changes in IgA, IgM

and IgG levels, 2 cc blood samples were taken from

the vena jugularis of the goats, starting from at least

3 days prior to birth and during the 4 days after birth,

and 1 cc blood samples were taken from the goat

kids during the 3 days after birth (Quantispeed goat

test, QGT) (Chigerwe et al. 2005).

Determination of the Colostrum Samples and

IgG

Prior to the first milk feeding to goat kids, 500-ml

colostrum samples were taken from each goat;

then, they were taken from each goat in every 24

hours and thereby, a total of 3 colostrum samples

were collected per a goat during the trial. The

changes in IgA, IgM and IgG levels were individually

determined for each colostrum sample, a total of 33

samples collected at the birth, 24th and 48th hours

(Quantispeed goat test, QGT) (Dale et al. 2009).

Milk Analyses

The dry matter and fat values of milk were

determined in accordance with TS 1018 (Anonym,

1989); determination of lactose was carried out by

using the photometric method [30]; determination of

mineral matter was carried out in accordance with

AOAC (2000); determination of ash was carried out

by following the method proposed by Kurt et al.

(2007); the Kjeldahl method was used in the

calculation of protein ratio (Renner, 1993). The

determined nitrogen amount was multiplied by 6.38

to calculate the percentage protein amount.

Data Analyses

In the study, Repeated Measures Factorial

Analysis of Variance was used to determine the

difference between birth type, gender and parity with

respect to investigated properties. Among the

multiple comparison tests, the Duncan test was used

to determine the differences between the averages

of the days in reference to the variance analysis

(Gürbüz ve ark., 2003). In the calculations, SPSS 15

(2007) statistical package program was used.

RESULTS

Table 1 shows the means and standard errors of

the immunoglobulin amounts in goat colostrum at

birth, 24th, and 48 hours after birth.

Table 1. Least square means and standard errors of the

immunoglobulins in goat colostrum

Çizelge 1. Keçi kolostrumundaki bağışıklık maddelerine ait en

küçük kareler ortalamaları ve standart hataları

Sampling Time

Investigated

Properties

Mean

(mg/ml)

Standard

Error

At birth

IgA

0.1105

0.179

IgM

1.9870

0.025

IgG

1.8850

0.041

24 hours after

birth

IgA

0.2850

0.078

IgM

0.9580

0.031

IgG

14.0160

0.027

48 hours after

birth

IgA

0.2535

0.435

IgM

0.9640

0.017

IgG

13.5395

0.089

IgA: Immunoglobulin A,

IgM: Immunoglobulin M,

IgG: Immunoglobulin G

Immunoglobulin levels in goat colostrum showed

that IgM had the highest level in the colostrum at

birth, followed by IgG, while IgA had the lowest level.

At the 24th hour after birth, the IgG level increased

and reached 14.016 ml, followed by IgM with 0.958

ml. At the 48th hour after birth, immunoglobulin levels

in colostrum followed a similar trend to those at the

24th hour; in other words, IgG had the highest level.

Table 2 shows the means and standard errors of the

immunoglobulin levels determined in the bloods of

goat kids at birth and during the hours following birth.

Table 2. Least square means and standard errors of the immunoglobulins in goat kid bloods

Çizelge 2. Oğlak kanlarındaki bağışıklık maddelerine ait en küçük kareler ortalamaları vestandart hataları

Sampling Time

Investigated

Properties

Mean (mg/ml)

Standard error

At birth

IgA

0.7664

0.253

IgM

1.1191

0.050

IgG

19.2295

0.025

24 hours

postpartum

IgA

0.5895

0.591

IgM

1.0295

0.046

IgG

18.4282

0.026

48 hours

postpartum

IgA

0.5314

0.535

IgM

1.2482

0.038

IgG

21.6091

0.026

IgA: Immunoglobulin A IgM: Immunoglobulin M IgG: Immunogl obulin G

In the blood samples of the goat kids, IgA level at

birth was 0.76 mg/ml and decreased to 0.58 mg/ml

24 hours after birth and reached 0.53 mg/ml 48 hours

after birth; in other words, initially, it rapidly

Özelçam et. al

Çizelge 2. Fiğ çeşitleri ve bunların botanik fraksiyonlarının in situ parçalanabilirlikleri ve parçalanma karakteristikleri (%)

Table 2. In situ degradability and degradation characte ristics of vetch varieties and their botanical fractions (%)

Çeşitler K-82 U-79 M-79 E-82 EB-82 P değeri

Bütün

0 s (A)

8 s

16 s

24 s

37.36 ± 1.98

59.98 ± 2.77

75.99 ± 1.97

85.12 ± 0.58

36.48 ± 0.40

59.89 ± 1.71

77.28 ± 1.40

84.81 ± 0.50

35.68 ± 0.27

60.34 ± 3.68

76.74 ± 3.35

86.05 ± 1.07

35.69 ± 1.86

59.90 ± 2.98

75.53 ± 2.04

83.33 ± 0.60

35.07 ± 1.46

56.06 ± 3.15

72.69 ± 2.07

84.00 ± 0.64

0.80

0.83

0.65

0.12

48 s

72 s

96 s

86.42 ± 0.38

86.96 ± 0.43

87.64 ± 0.26

86.29 ± 1.13

86.54 ± 1.20

87.18 ± 1.09

87.68 ± 0.59

88.82 ± 0.33

89.49 ± 0.43

85.87 ± 0.41

86.59 ± 0.33

86.96 ± 0.30

86.46 ± 1.70

87.06 ± 0.78

87.33 ± 0.63

0.52

0.18

0.07

a+b 87.30 ± 0.35 86.87 ± 1.12 88.98 ± 0.34 86.70 ± 0.32 87.35 ± 0.68 0.15

c 0.13±0.01 0.14±0.02 0.12±0.01 0.12±0.01 0.11±0.01 0.58

Yapra

0 s (A)

8 s

16 s

24 s

43.82 ± 2.04a

70.27 ± 0.18b

87.06 ± 0.31ab

90.61 ± 0.10ab

38.08 ± 0.45b

62.94 ± 1.60c

84.99 ± 0.89b

89.52 ± 0.20b

37.01 ± 0.31b

59.21 ± 0.63d

81.59 ± 1.67c

90.44 ± 0.94ab

38.05 ± 0.06b

76.86 ± 0.71a

88.37 ± 0.40a

90.11 ± 0.01ab

35.72 ± 0.20b

76.29 ± 0.56a

87.14 ± 0.83ab

91.61 ± 0.31a

0.00

0.03

48 s

72 s

96 s

92.20 ± 0.01ab

92.38 ± 0.10b

93.09 ± 0.10ab

91.49 ± 0.33c

92.24 ± 0.10b

92.32 ± 0.06c

92.10 ± 0.01abc

92.46 ± 0.10b

92.83 ± 0.01b

91.87 ± 0.01bc

92.06 ± 0.11b

92.76 ± 0.10b

92.69 ± 0.30a

92.86 ± 0.20a

93.22 ± 0.20a

0.02

0.01

0.00

a+b 92.48 ± 0.04bc 91.91 ± 0.28d 92.69 ± 0.01ab 92.09 ± 0.06cd 93.00 ± 0.13a0.00

c 0.17±0.00 0.18±0.02 0.15±0.02 0.16±0.02 0.14±0.01 0.48

Sap

0 s (A)

8 s

16 s

24 s

38.56 ± 0.16a

57.20 ± 1.50b

67.38 ± 0.01c

74.67 ± 0.35b

37.21 ± 0.51b

56.60 ± 0.96b

69.92 ± 0.12ab

72.42 ± 0.50c

37.44 ± 0.09b

54.39 ± 0.63bc

68.29 ± 1.19bc

72.85 ± 0.60c

37.16 ± 0.18b

52.64 ± 0.26c

66.97 ± 0.66c

72.62 ± 0.01c

38.26 ± 0.26a

63.70 ± 0.59a

71.55 ± 0.50a

76.93 ± 0.13a

0.00

48 s

72 s

96 s

74.97 ± 0.52c

75.22 ± 0.59c

76.24 ± 0.21c

76.41 ± 0.18b

76.99 ± 0.35b

77.15 ± 0.31b

75.19 ± 0.11c

75.59 ± 0.09c

75.77 ± 0.19c

74.77 ± 0.24c

75.51 ± 0.03c

75.73 ± 0.10c

77.59 ± 0.50a

78.14 ± 0.38a

78.45 ± 0.25a

0.00

a+b 75.76 ± 0.44c 76.77 ± 0.26b 75.55 ± 0.08c 75.43 ± 0.18c 78.24 ± 0.41a0.00

c 0.12±0.00 0.12±0.00 0.14±0.01 0.13±0.01 0.12±0.01 0.74

Bütün: yaprak + sap, Aynı satırda farklı harfleri taşıyan ortalamalar arası farklar önemlidir (P<0.05).

Çizelge 3. Fiğ çeşitleri ve bunların botanik fraksiyonlarının KM, HP ve in situ parçalanabilirlik verimleri, kg/da

Table 3. DM, CP and in situ degradability yie lds of vetch varieties and their botanical fractions, kg/da

Çeşitler K-82 Ü-79 M-79 E-82 EB-82 P değeri

Bütün

KM verimi 190.33±15.77b 187.00±16.92b 237.67±16.42ab 291.67±31.74a 251.33±8.09ab 0.02

HP verimi 46.11±0.23c 45.81±1.78c 56.41±2.58b 66.70±2.24a 61.57±1.15ab 0.00

48 s 164.48±13.63b 161.36±14.60b 208.39±14.40ab 250.48±27.26a 217.30±6.99ab 0.02

a+b 166.16±13.77bc 162.45±14.70c 211.48±14.61abc 252.87±27.52a 219.54±7.07ab 0.02

Yapra

KM verimi 127.52±10.57bc 106.59±9.65c166.37±11.50ab 186.67±20.31a 153.31±4.93ab 0.01

HP verimi 37.20±0.21d 30.66±0.72e 48.32±0.05b 53.67±0.35a 46.63±0.18c 0.00

48 s 117.58±9.74bc 97.52±8.83c153.22±10.59ab 171.49±18.66a 142.10±4.57ab 0.01

a+b 117.93±9.77bc 97.97±8.87c154.21±10.66ab 171.90±18.71a 142.58±4.59ab 0.01

Sap

KM verimi 62.81±5.20c80.41±7.28bc 71.30±4.93c105.0±11.43a 98.02±3.16ab 0.01

HP verimi 5.07±0.02c 7.79±0.02b 5.30±0.01c 7.94±0.45b 10.31±0.21a 0.00

48 s 47.09±3.90b61.44±5.56ab 53.61±3.71b78.51±8.54a 76.06±2.45a 0.01

a+b 47.58±3.94b61.73±5.58ab 53.87±3.72b79.20±8.62a 76.69±2.47a 0.01

Bütün: yaprak + sap, 48 s: 48 saatteki ruminal KM parçalanabilirlik verimi, a+b: potansiyel parçalanabilirlik verimi, Aynı satırda farklı harfleri

taşıyan ortalamalar arası farklar önemlidir (P<0.05).

Determination of Feed Values of Some Vetch Hays and Botanical Fractions by Nylon Bag Technique

Araştırmada fiğ çeşitleri ile botanik fraksiyonları,

dekara KM ve HP verimleri ile dekara 48 s lik ve potansiyel

parçalanabilirlik (a+b) verimleri bakımından da

karşılaştırılmış ve elde edilen bulgular Çizelge 3 de

gösterilmiştir.

Çizelge 3’de görüldüğü gibi, dekara KM ve HP

verimleri bakımından, fiğ çeşitlerinin hem bütün hem de

botanik fraksiyonları arasında önemli düzeyde farklılık

saptanmıştır (P<0.05). Buna göre, dekara KM ve HP

verimleri bütün için sırasıyla 187.00-291.67 kg ve 45.81-

66.70 kg, yaprak için 106.59-186.67 kg ve 30.66-53.67 kg,

sap için 62.81-105.00 kg ve 5.07-10.31 kg arasında

değişmiş olup; bütün, yaprak ve sap fraksiyonlarının en

yüksek KM ve HP (sap hariç) verimleri E-82 çeşidinde, en

yüksek sap HP verimi ise EB-82 çeşidinde bulunmuştur

(P<0.05). Diğer yandan, dekara 48 s lik ve potansiyel KM

parçalanabilirlikleri bakımından fiğ kuru otu çeşitleri ile

botanik fraksiyonları arasında da önemli düzeyde farklılık

saptanmıştır (P<0.05). Buna göre, dekara 48 s lik ve

potansiyel KM parçalanabilirlik verimleri sırasıyla bütün

için 161.36-250.48 kg ve 162.45-252.87 kg, yaprak için

97.52-171.49 kg ve 97.97-171.90 kg, sap için 47.09-78.51

kg ve 47.58-79.20 kg arasında değişmiş olup, bütün,

yaprak ve sap için en yüksek değerler E-82 çeşidinde

tespit edilmiş, bunu EB-82 ve M-79 çeşitleri izlemiştir

(P<0.05).

TARTIŞMA ve SONUÇ

Bu çalışmanın ilk aşamasında, bazı fiğ kuru otu

çeşitleri ile botanik fraksiyonlarının yaprak:sap oranları,

KM ve HP içerikleri (Çizelge 1), in situ yıkama kayıpları (A),

48 s lik ruminal KM parçalanabilirlikleri ile bunlardan

yararlanılarak hesaplanan parçalanma karakteristikleri

(a+b ve c) saptanmıştır (Çizelge 2). Buna göre, fiğ çeşitleri

arasında en yüksek ve en düşük yaprak oranları sırasıyla

M-79 ve Ü-79 çeşitlerinden elde edilmiştir. KM ve HP

içerikleri bakımından hem fiğ çeşitlerinin hem de

botanik fraksiyonlarının (EB-82 sapı hariç) arasındaki

farklılıklar önemsiz (P>0.05) olmuştur. Bununla birlikte

sap fraksiyonunda en yüksek HP oranı %11.38 ile EB-82

çeşidinde bulunmuştur. Çalışmada HP değerlerine ait

bulgular, %25 çiçeklenmede farklı fiğ çeşitleri için

bildirilen değerlere (%22.0-26.5) yakın bulunurken

(Çakmakçı ve Açıkgöz, 1987; Soya ve ark, 1999a; Avcıoğlu

ve ark, 1999; Haj Ayed ve ark, 2001; Alzueta ve ark, 2001;

Rebole ve ark, 2004; Turgut ve ark, 2006), Karslı ve ark

(2005) nın çalışma sonuçlarından (%17.7-20.3) yüksek

bulunmuştur. Bu durum iklim, toprak ve farklı tarımsal

uygulamalardaki (tohum miktarı, gübreleme, sulama,

hasat dönemi vs.) farklılıklarına dayandırılabilir. Diğer

yandan fiğ çeşitlerinin botanik fraksiyonlarına ilişkin

herhangi bir literatüre de rastlanamamıştır.

Bilindiği gibi, in situ yöntemde elde edilen 48 s lik

parçalanabilirlik, potansiyel parçalanabilirlik (a+b) ve c

değerleri, yemlerin ruminal yem değerini tanımlamada

yeterli ve güvenilir parametreler kabul edilir (Bhargava

ve Orskov, 1987, Şayan, 1995, Özkul ve Şayan, 1996).

Çalışmada, fiğ çeşitlerinin 0 (A) ve 48 s lik KM

parçalanabilirlikleri arasındaki farklılıklar önemsiz

(P>0.05) olmuş, fakat bu parametrelere çeşitlerin botanik

fraksiyonlarının önemli düzeyde etkili olduğu ve en

yüksek parçalanabilirlik değerlerini sırasıyla yaprak ve

sap fraksiyonlarının verdiği görülmüştür (P<0.05, Çizelge

2). Buna göre, yıkama kaybı bakımından yaprak

fraksiyonu için en yüksek değer (%43.82) K-82 çeşidinde

ve sap fraksiyonu için (%38.56 ve %38.26) K-82 ve EB-82

çeşitlerinde saptanmıştır. 48 s lik parçalanabilirlikler ve

a+b değerleri bakımından en yüksek yaprak (sırasıyla

%92.69 ve %93.00) ve en yüksek sap (%77.59 ve %78.24)

değerleri EB-82 çeşidinde bulunmuştur (P<0.05). Bu

durum, EB-82 çeşidinin hem yaprak hem de sap

fraksiyonunun yüksek HP oranıyla ilişkilendirilmiştir.

Ayrıca fiğ çeşitlerinin ve botanik fraksiyonlarının c

değerleri %0.11-0.18 aralığında değişmiş, ancak bu

istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır (P>0.05). Diğer

bir ifadeyle, yemlerin saatteki rumende parçalanma

oranları yani geçiş hızları aynıdır. Ancak in situ

parçalanabilirlik (a+b) ve c değerlerinin karşılaştırılması

bakımından fiğ çeşitlerinin botanik fraksiyonlarına ilişkin

herhangi bir veriye rastlanamamıştır. Bununla birlikte,

Karslı ve ark (2005) farklı fiğ çeşitlerinde 48 s KM

parçalanabilirlik değerinin ortalama %81.4 civarında

olduğunu ve çeşitler arasında fark bulunmadığını

bildirmiştir. Şayan ve ark (1997) nın bir çalışmasında,

tüylü fiğ için A, 48 s KM parçalanabilirlik, a+b ve c

değerlerini sırasıyla %35.9, %87.4, %87.8 ve 0.14 olarak

bildirmiştir. Bu bildirişler, çalışma sonuçlarımızı destekler

niteliktedir. Buna karşın bazı fiğ çeşitlerinde, Lanyasunya

ve ark (2006) ile Haj Ayed ve ark (2001) nın bildirdiği a+b

değerleri (sırasıyla %69.6 ve %68.6) çalışma

sonuçlarımızdan oldukça düşük bulunmuştur. Bu durum

söz konusu çalışmalarda kullanılan fiğlerin çiçeklenme

döneminde hasadına bağlanmıştır. Zira hasat dönemi

ilerledikçe yemin potansiyel parçalanabilirliği de

azalmaktadır (Şayan ve ark, 1997).

Çalışmanın ikinci aşamasında, bazı fiğ kuru otu

çeşitleri ile botanik fraksiyonlarının dekara KM ve HP

verimleri ile ruminal parçalanabilirlik verimleri

saptanmıştır (Çizelge 3). Buna göre, fiğ çeşitleri arasında

dekara KM ve HP verimleri bakımından saptanan

farklılıklar önemli bulunmuş (P<0.05) ve bu parametreler

için en yüksek değerler sırasıyla 291.67 kg ve 66.7 kg ile

E-82 çeşidinde olmuştur. KM verimine ait bulgular,

Özpınar ve ark (1999) ile Soya ve ark (1999b) nın

bildirdiği sonuçlarla (sırasıyla 199-369 kg/da ve 263-888

A Study on the Change in Postpartum Immunoglobulins of Goats and Kids

Blood Sample Collection

To individually determine the changes in IgA, IgM

and IgG levels, 2 cc blood samples were taken from

the vena jugularis of the goats, starting from at least

3 days prior to birth and during the 4 days after birth,

and 1 cc blood samples were taken from the goat

kids during the 3 days after birth (Quantispeed goat

test, QGT) (Chigerwe et al. 2005).

Determination of the Colostrum Samples and

IgG

Prior to the first milk feeding to goat kids, 500-ml

colostrum samples were taken from each goat;

then, they were taken from each goat in every 24

hours and thereby, a total of 3 colostrum samples

were collected per a goat during the trial. The

changes in IgA, IgM and IgG levels were individually

determined for each colostrum sample, a total of 33

samples collected at the birth, 24th and 48th hours

(Quantispeed goat test, QGT) (Dale et al. 2009).

Milk Analyses

The dry matter and fat values of milk were

determined in accordance with TS 1018 (Anonym,

1989); determination of lactose was carried out by

using the photometric method [30]; determination of

mineral matter was carried out in accordance with

AOAC (2000); determination of ash was carried out

by following the method proposed by Kurt et al.

(2007); the Kjeldahl method was used in the

calculation of protein ratio (Renner, 1993). The

determined nitrogen amount was multiplied by 6.38

to calculate the percentage protein amount.

Data Analyses

In the study, Repeated Measures Factorial

Analysis of Variance was used to determine the

difference between birth type, gender and parity with

respect to investigated properties. Among the

multiple comparison tests, the Duncan test was used

to determine the differences between the averages

of the days in reference to the variance analysis

(Gürbüz ve ark., 2003). In the calculations, SPSS 15

(2007) statistical package program was used.

RESULTS

Table 1 shows the means and standard errors of

the immunoglobulin amounts in goat colostrum at

birth, 24th, and 48 hours after birth.

Table 1. Least square means and standard errors of the

immunoglobulins in goat colostrum

Çizelge 1. Keçi kolostrumundaki bağışıklık maddelerine ait en

küçük kareler ortalamaları ve standart hataları

Sampling Time

Investigated

Properties

Mean

(mg/ml)

Standard

Error

At birth

IgA

0.1105

0.179

IgM

1.9870

0.025

IgG

1.8850

0.041

24 hours after

birth

IgA

0.2850

0.078

IgM

0.9580

0.031

IgG

14.0160

0.027

48 hours after

birth

IgA

0.2535

0.435

IgM

0.9640

0.017

IgG

13.5395

0.089

IgA: Immunoglobulin A,

IgM: Immunoglobulin M,

IgG: Immunoglobulin G

Immunoglobulin levels in goat colostrum showed

that IgM had the highest level in the colostrum at

birth, followed by IgG, while IgA had the lowest level.

At the 24th hour after birth, the IgG level increased

and reached 14.016 ml, followed by IgM with 0.958

ml. At the 48th hour after birth, immunoglobulin levels

in colostrum followed a similar trend to those at the

24th hour; in other words, IgG had the highest level.

Table 2 shows the means and standard errors of the

immunoglobulin levels determined in the bloods of

goat kids at birth and during the hours following birth.

Table 2. Least square means and standard errors of the immunoglobulins in goat kid bloods

Çizelge 2. Oğlak kanlarındaki bağışıklık maddelerine ait en küçük kareler ortalamaları vestandart hataları

Sampling Time

Investigated

Properties

Mean (mg/ml)

Standard error

At birth

IgA

0.7664

0.253

IgM

1.1191

0.050

IgG

19.2295

0.025

24 hours

postpartum

IgA

0.5895

0.591

IgM

1.0295

0.046

IgG

18.4282

0.026

48 hours

postpartum

IgA

0.5314

0.535

IgM

1.2482

0.038

IgG

21.6091

0.026

IgA: Immunoglobulin A IgM: Immunoglobulin M IgG: Immunogl obulin G

In the blood samples of the goat kids, IgA level at

birth was 0.76 mg/ml and decreased to 0.58 mg/ml

24 hours after birth and reached 0.53 mg/ml 48 hours

after birth; in other words, initially, it rapidly

Özelçam et. al

kg/da) uyumlu iken, Özpınar ve ark (1996) ile Rebole ve

ark (2004) nın bildirdiği sonuçlardan (sırasıyla 315-517

kg/da ve 545-785 kg/da) düşük bulunmuştur. Ayrıca

Soya ve ark (1999a), farklı fiğ çeşitlerinde dekara KM ve

HP verimlerini sırasıyla 596 kg ve 135 kg olarak

saptamışlardır. Bu bildiriş, çalışma sonuçlarımızla uyum

göstermemiştir. Diğer yandan, dekara KM ve HP verimi

bakımından fiğ çeşitlerinin yaprak fraksiyonlarında da

benzer durum görülmüş ve en yüksek değerleri sırasıyla

186.67 kg ve 53.67 kg ile E-82 çeşidi vermiştir. Ancak HP

verimi bakımından sap fraksiyonunda durum değişmiş

ve en yüksek değer 10.31 kg/da ile EB-82 çeşidinde elde

edilmiştir. Zira EB-82 nin sap fraksiyonu, en yüksek HP

içeriğine sahiptir.

Dekara KM parçalanabilirliği bakımından ise, fiğ

çeşitleri arasında 48 s lik parçalanabilirlik ve a+b

değerine ait ortalamaların, yemlerin KM verimlerine

bağlı olarak yine E-82 çeşidinde en yüksek olduğu

(sırasıyla 250.48 kg ve 252.87 kg) ve bunu EB-82 ve M-79

çeşitlerinin izlediği görülmüştür (P<0.05). Aynı

parametreler için çeşitlerin yaprak fraksiyonlarında da

benzer sonuçlar elde edilirken, sap fraksiyonlarında en

yüksek değerleri E-82 (78.51 kg/da ve 79.2 kg/da) ve EB-

82 (76.06 kg/da ve 76.69 kg/da) çeşitleri vermiştir

(Çizelge 3).

Çalışma sonuçlarına göre, fiğ çeşitlerinin sap

fraksiyonu hariç, KM ve HP içerikleri benzer olmasına

rağmen, dekara KM ve HP verimleri ile dekara ruminal

parçalanabilirlik verimleri bakımından en yüksek

değerler E-82 çeşidinden elde edilmiş, bunu EB-82 çeşidi

izlemiştir. Dolayısıyla, hayvancılık işletmelerindeki yem

maliyetini düşürücü yönde, diğer fiğ çeşitlerine kıyasla

Efes-82 tüylü fiğ ve Ege Beyazı-82 macar fiği çeşitlerinin

ekimi önerilebilir.

KAYNAKLAR

Alzueta C, A. Rebolé A, Barroa C, Treviño J, Caballero R 1995.

Changes in nitrogen and carbohydrate fractions associated with the

field drying of vetch (Vicia sativa L.) Anim Feed Sci Technol, 52,

249-255.

Alzueta C, Caballero R, Rebolé A, Treviño J, Gil A 2001. Crude protein

fractions in commen vetch (Vicia sativa L.) fresh forage during pod

filling. J Anim Sci, 79, 2449-2455.

AOAC 1990. Official method of analysis, 15 th Ed, Association of

Official Analytical Chemists, Inc., Virginia, USA, 770-771.

Avcoğlu R, Açkgöz E, Soya H, Tan A 2000. Yem bitkileri üretimi. V.

Türkiye Ziraat Mühendisliği Teknik Kongresi, 17-21 Ocak, Ankara,

567-586.

Avcoğlu R, Soya H 1995. Yem bitkileri klavuzu (III.Basm). Ege

Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yaynlar. No:443, 176.

Avcoğlu R, Soya H, Geren H, Demiroğlu G, Salman A 1999. Hasat

dönemlerinin baz değerli yem bitkilerinin verimine ve yem

kalitesine etkileri üzerinde araştrmalar. Türkiye 3. Tarla Bitkileri

Kongresi, 15-18 Kasm 1999, Adana, Cilt III, Çayr-Mera

Yembitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller, 29-34.

Bhargava PK, Orskov ER 1987. Manual for the use of nylon bag

technique in the evaluation of feedstuffs. The Rowett Research

Institute, Aberdeen AB21 9SB, Scotland.

Çaçan E, Kökten K, Kaplan M, Ylmaz HŞ 2018. Baz adi fiğ hat ve çeşitlerinin

(Vicia sativa L.) ot verimi ve ot kalitesi açsndan değerlendirilmesi. Harran

Tarm ve Gda Bilimleri Dergisi, 22 (1), 47-61.

Çakmakç S, Açkgöz E 1987. Adi fiğ (Vicia sativa L.) de ekim zaman,

sra aras uzaklğ ve biçim devrelerinin ot verimi ve kalitesine etkisi.

Doğa TU Tarm ve Ormanclk Dergisi, 11 (1), 179-185.

Haj Ayed, M, Gonzales, J, Caballero, R, Remedios Alvir, M 2001.

Effects of maturity on nutritive value of field-cured hays from

common vetch and hairy vetch. Anim Res, 50, 31-42.

Karabulut A, Filya İ 2012. Yemler bilgisi ve yem teknolojisi. Uludağ

Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notlar, 67, 306.

Karsl MA, Akdeniz H, Levendoğlu T, Terzioğlu Ö 2005. Evaluation of

the nutrient content and protein fractions of four different common

vetch varieties. Turk J Vet Anim Sci, 29, 1291-1297.

Lanyasunya TP, Rong Wang H, Abdulrazak SA, Mukisira EA, Zhang J

2006. In sacco determination of dry matter, organic matter and cell

wall degradation characteristics of common vetch (Vicia sativa L.).

Tropical and Subtropical Agroecosystems, 6, 117-123.

Mikić A, Perić V, Đorđević V, Srebrić M, Mihailović V 2009. Anti-

nutritional factors in some grain legumes. Biotechnology in Animal

Husbandry, 25 (5-6), 1181-1188.

Orskov ER, McDonald L 1979. The estimation of protein degradability

in the rumen from incubation measurements weighted according to

rate of passage. J Agric Sci Camb, 92, 499-503.

Özkul, H, Şayan, Y 1996. Baz saman çeşitlerinin yem değerlerinin

naylon torba tekniği ile belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat

Fakültesi Dergisi, 33 (2-3), 151-157.

Özpnar H, Sabanc CO, Eğinlioğlu G, Buğdaycgil M, Doğrucu F 1996.

Ekim yöntemi ve tohumluk miktarnn Kubilay-82 fiğ çeşidinin yeşil

ot ve kuru madde verimine etkileri. Anadolu, J AARI, 6 (2), 54-63.

Özpnar H, Sabanc CO, Eğinlioğlu G 1999. Ürem-79 ve Kubilay-82 fiğ

(Vicia sativa L.) çeşitlerinde farkl tohumluk miktarlarnn ot ve

tohum verimi üzerine etkileri. Anadolu, J AARI, 9 (2), 41-55.

Rebole A, Alzueta C, Ortiz LT, Barro C, Rodriguez ML, Caballero C

2004. Yields and chemical composition of different parts of the

common vetch at flowering and at two seed filling stages. Spanish J

Agric Res, 2 (4), 550-557.

Sayar MS, Yücel C, Tekdal S, Yasak MŞ, Yldz E 2009. Diyarbakr

koşullarnda baz adi fiğ (Vicia sativa l.) hatlarnn verim ve verim

unsurlarnn belirlenmesi. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi,

19-22 Ekim 2009 Hatay, 518-522.

Sayar MS 2017. Ülkemiz ve bölgemizdeki yem bitkisi tarmna genel bir

bakş. Diyarbakr’da Tarm, Ocak-Nisan, 30-34.

SPSS Inc., Released 2009, PASW Statistics for Windows, v. 18.0,

Chicago, SPSS Inc.

Soya H, Doğrucu F, Geren H, Kr B.1999a. Adi fiğ (Vicia sativa) ve

tüylü fiğ (Vicia villosa)’de farkl biçim zamanlarnn ot verimi ve

verim özelliklerine etkisi üzerine bir araştrma. Türkiye 3.Tarla

Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasm 1999, Adana, Cilt III, Çayr-Mera

Yembitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller, 92-95.