No full-text available
To read the full-text of this research,
you can request a copy directly from the authors.
GMO – czy w Polsce możliwa jest hodowla zwierząt gospodarskich bez pasz GM?
Abstract
Artykuł został opublikowany w czasopiśmie Nauka PAN, nr 3 2018. Produkcja krajowego białka paszowego w Polsce jest niewystarczająca, co powoduje import surowców, zwłaszcza soi genetycznie zmodyfikowanej (GM). W 2016 r. w Polsce import tego surowca wyniósł około 2 miliony ton. W Polsce wprowadzono zakaz używania i produkcji pasz GM. Zakaz ten był kilkakrotnie odraczany, głównie z uwagi na fakt, iż całkowite zastąpienie importowanej śruty sojowej innymi komponentami było i jest obecnie niemożliwe. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi powołał „Zespół do spraw alternatywnych źródeł białka”, który jest odpowiedzialny za poszukiwanie alternatywnych źródeł białka w celu zminimalizowania deficytu białka paszowego. W tym kontekście niezbędne są badania roślin i ich możliwości wykorzystania. Celem artykułu jest analiza wybranych komponentów paszowych, takich jak: śruta sojowa i rzepakowa, śruta słonecznikowa i makuchy. Analiza ta obejmuje: powierzchnię upraw soi, rzepaku i słonecznika w Polsce, koszty zakupu śrut i makuchów, właściwości tych komponentów oraz handel zagraniczny tymi surowcami.
... The European Union, on the other hand, imports soybean as a component for the fodder industry. In Poland the demand for plant protein is high and national imports amount to circa two million tons of post-extraction soybean meal per year (Woźniak and Twardowski, 2018). In recent years in the European Union, including Poland, interest in soybean production has increased. ...
Background. Soybean is a thermophilic plant and is sensitive to unfavourable environmental factors. Therefore, the yield obtained varies depending on the growth location and study years. Habitat conditions in the southeastern part of Poland are conducive to soybean cultivation, however, in other regions of the country satisfactory production can be limited by unfavourable weather conditions. The aim of the work was to evaluate the yield of soybean, cultivars Merlin and Lissabon, at three locations in the Podkarpackie Voivodeship. It was found that the number of pods per plant was the most flexible and the number of seeds per pod was inflexible. Both varieties reacted in the same way to the factors studied. Material and methods. Field experiments with the soybean cultivars Merlin and Lissabon were set up in the years 2016-2018. Experiments were carried out in three experimental stations in the Podkarpackie Voivodeship. Cultivars Merlin and Lissabon (Saatbau Poland Ltd.) give high and stable seed yield in the study region. Weather conditions are given according to the records of the Meteorological Station PAAC in Boguchwała (hot and dry) and the Meteorological Stations ESCA Przecław (warm and wet) and EDCA Nowy Lubliniec (warm and dry). Soil sample analysis was carried out at the laboratory of the District Chemical-Agricultural Station in Rzeszów. Results. The cultivar Merlin, in comparison to the cultivar Lissabon, was characterized by a significantly higher plant density before harvest and crude fat content in the seeds, and by a significantly lower number of pods per plant and 1000 seed weight. The average soybean yield at ESCA Przecław, PAAC Boguchwała and EDCA Nowy Lubliniec was 4.18, 3.85 and 2.93 Mg·ha-1 , respectively. In 2018, the highest protein content in grain and protein yield were obtained. In 2017, the highest amount of crude fat in seeds was found, but the fat yield was the lowest. Conclusion. The quantity and quality of soybean seed yields were diversified according to the location of the experiment. Also, changing weather conditions in the study years had a significant effect on the studied characteristics and parameters. However, no significant differences were observed in seed yield between the cultivars (Merlin and Lissabon) depending on the study years. It is important to recommend varieties for a given region.
Celem badań było określenie reakcji dwóch odmian soi na zróżnicowany termin siewu nasion. Układ warunków pogodowych był zmienny w poszczególnych latach i wywarł modyfikujący wpływ na oceniane cechy i parametry. W efekcie tego plon nasion wahał się od 3,95 t·ha–1 w 2017 r. do 4,81 t·ha–1 w 2018 r. Wysiew nasion w trzeciej dekadzie kwietnia skutkował istotnym wzrostem obsady roślin przed zbiorem, ale jednocześnie zmniejszył liczbę strąków na roślinie. Największą MTN uzyskano po wysiewie nasion w terminie najpóźniejszym. Wysiew nasion w drugiej dekadzie kwietnia pozwolił uzyskać wyższy plon nasion o 0,37 t·ha–1 w porównaniu z wysiewem w pierwszej dekadzie maja. Przy czym majowy termin siewu wpłynął na istotny wzrost zawartości białka w nasionach w odniesieniu do najwcześniejszego terminu siewu. Plony białka i tłuszczu nie różniły się istotnie zarówno pod względem odmiany, jak i terminu siewu. Odmiana ‘Aligator’ zawiązała większą liczbę strąków na roślinie, zaś odmiana ‘Abelina’ wydała nasiona o większej MTN. Badane odmiany nie różniły się istotnie plonem nasion, który wyniósł średnio 4,43 t·ha–1.
The soybean (Glycine max) is grown as a commercial crop in over 35 countries as the major oilseed (Smith & Huyser, 1987). The fruit of soybean is simple or take the shape of crescent pod, length about 3-7cm, including 1 or 2seeds which mass of 1000 seeds take out 115-280g. On the fodder designed the seeds in mass about 180-200g.Unripe seeds are green, and mature have from light-yellow by green to brown colour. In practice are used seeds of different cultivars, what influence on colour and form of seeds. The soybean seeds of modern cultivars have spherical shape, and the yellow and green colour is the most desirable (Sikorski, 2007).The soybean products are use in food industry on whole world. The soybean seeds contain high quantity of protein and its amino acid composition is approximate to composition of animal proteins, therefore is often used as replacement component of meat protein. Soybean seeds are used in oil industry. About 90% of soybean seeds make up cotyledons and 8% there are hulls. In the cotyledons are accumulated proteins and fats, the main components of seeds. In the cotyledons also are accumulated carbohydrates and anti-nutritional factors. In result of separation of this components or their extraction were obtained different soybean products used in people and animals feeding.
Pasze rzepakowe -miejsce w bilansie białkowym kraju oraz wartość pokarmowa
- F Brzóska
- B Śliwiński
- O Michalik-Rutkowska
Brzóska F., Śliwiński B., Michalik-Rutkowska O. 2010. Pasze rzepakowe -miejsce w bilansie białkowym kraju oraz wartość pokarmowa. Cz. 1. Wiadomości Zootechniczne 48 (2-3), 11-18.
Skutki żywieniowe i zdrowotne stosowania pasz GMO w żywieniu zwierząt. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
- F Brzóska
Brzóska F. 2016. Skutki żywieniowe i zdrowotne stosowania pasz GMO w żywieniu zwierząt.
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa.
Bujnicki: nowe techniki edycji genów wciąż nie zostały ujęte w prawie. Wywiad ze strony internetowej Nauka w Polsce
- J Bujnicki
Bujnicki J. 2017. Bujnicki: nowe techniki edycji genów wciąż nie zostały ujęte w prawie. Wywiad
ze strony internetowej Nauka w Polsce, MNiSW, http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/
news%2C414397%2Cbujnicki-nowe-techniki-edycji-genow-wciaz-nie-sa-ujete-w-prawie.html
[dostęp: 10.07.2018].
Spomlek dopłaci dostawcom mleka, którzy zrezygnują z pasz GMO
- E Burda
Burda E. 2017. Spomlek dopłaci dostawcom mleka, którzy zrezygnują z pasz GMO. Dziennik
Wschodni, https://www.dziennikwschodni.pl/biala-podlaska/spomlek-doplaci-dostawcommleka-ktorzy-zrezygnuja-z-pasz-gmo,n,1000204984.html [dostęp: 02.07.2018].
Zespół do spraw alternatywnych źródeł białka
- A Dargiewicz
Dargiewicz A. 2017. Zespół do spraw alternatywnych źródeł białka, http://www.kzp-ptch.pl/95-aktualnosci/2315-zespol-do-spraw-alternatywnych-zrodel-bialka [dostęp: 01.02.2018].
Projekt ustawy przedłużający o 5 lat termin wejścia zakazu stosowania w żywieniu zwierząt pasz z udziałem surowców genetycznie modyfikowanych
- A Dargiewicz
Dargiewicz A. 2018. Projekt ustawy przedłużający o 5 lat termin wejścia zakazu stosowania w żywieniu zwierząt pasz z udziałem surowców genetycznie modyfikowanych, http://www.kzpptch.pl/95-aktualnosci/2853-projekt-ustawy-przedluzajacy-o-5-lat-termin-wejscia-zakazustosowania-w-zywieniu-zwierzat-pasz-z-udzialem-surowcow-genetycznie-modyfikowanych
[dostęp: 03.04.2018].
Wyniki porejestrowanych doświadczeń odmianowych
- P J Domański
- A Osiecka
- E Stuczyńska
Domański P.J., Osiecka A., Stuczyńska E. 2017. Wyniki porejestrowanych doświadczeń odmianowych, COBORU. Pobrane z: http://www.coboru.pl/Publikacje_COBORU/Wyniki_ PDO/
WPDO_Bobowate_2016.pdf [dostęp: 20.04.2018].
Komponenty do produkcji pasz
- Doradztwo Zootechniczne
Doradztwo zootechniczne. Komponenty do produkcji pasz. 2015, https://www.agrolok.pl/ artyku
ly/doradztwo-zootechniczne-komponenty-dla-produkcji-pasz.htm [dostęp: 02.03.2018].
18/WE z dnia 12 marca 2001 r. w sprawie zamierzonego uwalniania do środowiska organizmów zmodyfikowanych genetycznie
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego I Rady
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/18/WE z dnia 12 marca 2001 r. w sprawie
zamierzonego uwalniania do środowiska organizmów zmodyfikowanych genetycznie. Pobrane z: https://ec.europa.eu/health/sites/health/files/files/eudralex/vol-1/dir_2001_18/
dir_2001_18_pl.pdf
Analiza sytuacji na krajowym rynku pasz białkowych w kontekście ewentualnego zakazu stosowania materiałów paszowych GMO. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu
- W Dzwonkowski
Dzwonkowski W. 2016. Analiza sytuacji na krajowym rynku pasz białkowych w kontekście ewentualnego zakazu stosowania materiałów paszowych GMO. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia
Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, XVIII, (2), 47-52.
Mączka mięsno-kostna obniża koszty hodowli zwierząt?
- T Kodłubański
Kodłubański T. 2017. Mączka mięsno-kostna obniża koszty hodowli zwierząt? https://www.
agrofakt.pl/maczka-miesno-kostna-obniza-koszty-hodowli-zwierzat/ [dostęp: 10.02.2018].
- E Lewandowski
Lewandowski E. 2007. Śruta i makuchy, http://www.farmer.pl/produkcja-zwierzeca/inne-hodowle
/sruta-i-makuchy,6681.html [dostęp: 10.02.2018].
Krajowe źródła białka jako alternatywa dla importowanego białka GM z perspektywy przemysłu paszowego. Szanse i zagrożenia
- Materiały Z Konferencji
Materiały z konferencji "Krajowe źródła białka jako alternatywa dla importowanego białka GM
z perspektywy przemysłu paszowego. Szanse i zagrożenia". Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa, 21 luty 2018.
Jaka będzie cena śruty sojowej?
- E Ploplis
Ploplis E. 2017. Jaka będzie cena śruty sojowej? https://www.agrofakt.pl/bedzie-cena-srutysojowej/ [dostęp: 02.03.2018].
Biotech Crop Adoption Surges as Economic Benefits Accumulate in 22 Years
- Isaaa Raport
Raport ISAAA. 2017. Global Status of Commercialized Biotech/GM Crops: 2017. Biotech Crop
Adoption Surges as Economic Benefits Accumulate in 22 Years. Pobrane z: http://www.
isaaa.org/resources/publications/briefs/53/download/isaaa-brief-53-2017.pdf [dostęp: 22.
07.2018].
Wyniki badań pasz w kierunku obecności GMO. Mat. konferencyjne XXXVIII Sesji nauk. Komisji Żywienia Zwierząt KNZ PAN: Pasze zmodyfikowane genetycznie w żywieniu zwierząt, Balice, 28!29 maja 2009, s. 83. Soybeans and Soybean By products for Dairy Cattle
- Z Sieradzki
- M Mazur
- K Kwiatek
Sieradzki Z., Mazur M., Kwiatek K. 2009. Wyniki badań pasz w kierunku obecności GMO. Mat.
konferencyjne XXXVIII Sesji nauk. Komisji Żywienia Zwierząt KNZ PAN: Pasze zmodyfikowane genetycznie w żywieniu zwierząt, Balice, 28!29 maja 2009, s. 83.
Soybeans and Soybean By products for Dairy Cattle, https://extension.psu.edu/soybeans-andsoybean-byproducts-for-dairy-cattle [dostęp: 02.03.2018].
Śruta poekstrakcyjna rzepakowa -niewykorzystany potencjał krajowego białka paszowego
- A Stępień
Stępień A. 2016. Śruta poekstrakcyjna rzepakowa -niewykorzystany potencjał krajowego białka
paszowego. Materiały z konferencji: Wykorzystanie krajowych źródeł białka w żywieniu zwierząt gospodarskich, Warszawa, czerwiec 2016.
Śruta sojowa super Hi-Pro 48% NON GMO
- Agrolok Strona Internetowa
Strona internetowa Agrolok. 2018. Śruta sojowa super Hi-Pro 48% NON GMO, https://agrolok.
pl/surowce-paszowe/sruta-sojowa-super-hi-pro-48-non-gmo-50kg.htm [dostęp: 02.03. 2018].
com Strona internetowa Piątnica, www.piatnica.com.pl United States Department of Agriculture -USDA
- Euractiv Strona Internetowa
Strona internetowa Euractiv, www.euractiv.com
Strona internetowa Piątnica, www.piatnica.com.pl
United States Department of Agriculture -USDA. 2016, https://www.usda.gov/topics/biotechno
logy [dostęp: 02.03.2018].
Zakaz stosowania białka GMO w żywieniu zwierząt w Polsce bez alternatywy dla śruty sojowej?
- Wielkopolska Izba Rolnicza
Wielkopolska Izba Rolnicza. 2016. Zakaz stosowania białka GMO w żywieniu zwierząt w Polsce
bez alternatywy dla śruty sojowej? http://www.wir.org.pl/aktualnosci/2016/2016_03_04_
gmo/ [dostęp: 01.01.2018].
Ustawa z dnia 22 marca 2018 r. o zmianie ustawy o mikroorganizmach i organizmach genetycznie zmodyfikowanych oraz niektórych innych ustaw
Ustawa z dnia 22 marca 2018 r. o zmianie ustawy o mikroorganizmach i organizmach genetycznie zmodyfikowanych oraz niektórych innych ustaw. Dz.U. 2018 poz. 810.