The paper briefly interprets on the recommendations and positions on the possibility of conducting future, necessary and important archeological research in Karabakh where was liberated from Armenian occupation by Azerbaijani solders in September-November 2020 in accordance with the requirements of modern science. The article was written by the young researchers with prevailing noninvasive methods who are closely familiar with modern archaeological methodology with consideration of experience and errors of the previous years. The paper also discusses a general interpretation of modern methodology, modern technologies in archeological research of cities, Geographic Information Systems (GIS) in archeology, restoration of research documents of past research (topography, drawings, profile descriptions) by modern digital technology, archeological excavations are rapidly changing. its role in integration into world reality.
The authors focus on the possible ways and importance of the application of the achievements, experience and technologies of Azerbaijan, Ukraine, Japan and world science to the archeology of Karabakh in this paper. The main idea of the article is the involvement of multidisciplinary international staff and the application of interdisciplinary academic research, which is the most important condition of modern science. For achieving their goal, the authors studied the experience of foreign countries in this scientific area, assimilate it in accordance with the realities of Azerbaijan and consider it the main direction to apply it to the liberated Karabakh. The article's reference to recent sources, numerous descriptions, and extensive electronic sources stems from the requirements of archaeological methodology and modern science. This article is the first experience and opens a series that the authors plan to continue and disclose in their next works devoted to the topic of Karabakh archeology and current trends in archaeological science.
Açar sözlər: Qarabağın arxeologiyası, müasir arxeoloji metodologiya, qeyri-müdaxilə üsulları, şəhər arxeologiyası, CİS, bərpa və arxeoloji parklar. XX yüzilliyin qanlı münaqişələrindən biri olan "Dağlıq Qarabağ" problemi və bunun nəticəsində ortaya çıxmış Ermənistan-Azərbaycan si-lahlı qarşıdurması, 2020-ci ilin sentyabr-noyabr aylarında Azərbaycan Res-publikasının silahlı qüvvələrinin həyata keçirdiyi əks-hücum və anti-terror hərəkatı və əməliyyatları sayəsində 29 il sonra beynəlxalq hüququn prinsip-ləri çərçivəsində həllini tapdı. İlk başlanğıcda Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində milli zəmində baş vermiş narazılıq kimi qələmə verilən problem böyüyərək genişlənmiş və iki dövlət arasında müharibəyə çevrilmişdir (8, V). Bunun nəticəsində Azər-bay-can torpaqlarının 20%-ə yaxın ərazisini Ermənistan qoşunları işğal etdi, həm Ermənistan Respublikasından, həm də işğal olunmuş ərazilərdən qovulmuş qaçqın və məcburi köçkünlərin sayı bir milyona çatmış, münaqişədə 20 minə yaxın Azərbaycan vətəndaşı şəhid edilmiş, minlərlə ev, məktəb binaları, tə-sərrüfat sahələri, mədəniyyət ocaqları, tarixi və memarlıq abidələri, arxeoloji komplekslər, nadir təbii sərvətlər və qəbiristanlıqlar dağıdılmışdır (7; 6; 4.) Yuxarıda qeyd edilənlərə əsaslanaraq tam əminliklə söyləmək olar ki, Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad olunmuş torpaqlarında həyata keçiriləcək elmi-tədqiqat və axtarışlar öz spesifikliyi və qəlizliyi ilə ölkəmi-zin digər ərazilərində aparılmış araşdırmalardan köklü surətdə fərqlənəcək-2
MANIHDA Olha V., PhD, Researcher at dep. of Kyiv archaeology, head of the Group for Archaeological Geoinformational Researches (Group A_GIS), the Institute of Archaeology, the National Academy of Sciences of Ukraine, Heroiv Stalingrada avе., 12, Kyiv, 04210, Ukraine. ORCID: 0000-0001-9819-8059, (manigda_olga@iananu.org.ua)
SƏLİMBƏYOV Şahin A., AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu, Elmi-Ekspozisiya şöbəsinin əməkdaşı, Göytəpə qədim yaşayış məskəninin arxeoloji heyətinin üzvü, ORCID: 0000-0003-4518-6665, (salimbeyov@yahoo.com)
ZAMANOV Orxan A., AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu və Xəzər Universiteti Tarix və Arxeologiya departamentinin əməkdaşı və müəllimi, elmi işçi, ORCID: 0000-0001-9367-6736, (ordukaqan@yahoo.com)