Opinions of Parents Whose Children Attending Kindergarten and Prekindergarten About School Readiness / Çocukları Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden Velilerin İlkokula Hazırbulunuşluk İle İlgili Görüşleri

Abstract

This research explored opinions of 115 parents who had children in kindergarten and
prekindergarten classrooms about the degree of importance of some school readiness
skills. The findings showed that for almost all parents “developing self-help/self-need
skills” are important. On the other hand, academic skills are rated important by fewer
numbers of parents. In general, parental perceptions did not vary by children’s gender
and educational level of mothers or fathers. The only exceptions found were that the
degree of importance of “child’s ability to seat still for 15-20 minutes” varied by father’s
educational level and the degree of importance of “letter recognition” and “counting up
to 20” varied by mother’s educational level.

Full text

231
Öz
Bu çalışmada çocukları anasınıfı ve anaokuluna devam eden 115 velinin çocukla-
rının okula başlayabilmesi için önemli buldukları özellikler araştırılmıştır. Çalışmanın
bulgularına göre velilerin tamamına yakını çocukların öz bakım becerilerini kazanmış
olmasını ve kişisel ihtiyaç ve isteklerini ifade edebilmesini önemli bulmuştur. Akademik
becerileri önemli bulan velilerin oranı en son sıradadır. Genel olarak, velilerin görüşleri
çocuğun cinsiyeti ve anne babanın eğitim düzeyine göre farklılık göstermemiştir. Sade-
ce, velilerin “çocuğun 15-20 dakika kadar yerinde oturabilmesi” alanına verdiği önem
babanın eğitim düzeyine göre, “hareri tanıma” ve “20’ye kadar sayabilme” alanına
verdiği önem ise annenin eğitim düzeyine göre farklılık göstermiştir.
Anahtar Kelimeler: Okula Hazırbulunuşluk, Okul Öncesi Eğitim, Veli Görüşleri
Opinions of Parents Whose Children Attending Kindergarten and Prekindergarten
About School Readiness
Abstract
This research explored opinions of 115 parents who had children in kindergarten and
prekindergarten classrooms about the degree of importance of some school readiness
skills. The ndings showed that for almost all parents “developing self-help/self-need
skills” are important. On the other hand, academic skills are rated important by fewer
numbers of parents. In general, parental perceptions did not vary by children’s gender
and educational level of mothers or fathers. The only exceptions found were that the
degree of importance of “child’s ability to seat still for 15-20 minutes” varied by father’s
educational level and the degree of importance of “letter recognition” and “counting up
to 20” varied by mother’s educational level.
Keywords: School Readiness, Early Childhood Education, Parent Opinions
ÇOCUKLARI OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARINA
DEVAM EDEN VELİLERİN İLKOKULA HAZIRBULUNUŞLUK
İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ
*) Yrd.Doç.Dr.,YıldızTeknikÜniversitesi,EğitimFakültesiİlköğretimBölümü. 
(e-posta:uydagli@yildiz.edu.tr)
Ümmühan YEŞİL DAĞLI (*)
EKEV AKADEMİ DERGİSİ Yıl: 16 Sayı: 52 (Yaz 2012)

232 / Yrd. Doç. Dr. Ümmühan YEŞİL DAĞLI EKEV AKADEMİ DERGİSİ
Giriş
Okula hazırbulunuşluk kavramını tek bir şekilde tanımlamak veya formüle etmek
mümkündeğildir.Okulahazırbulunuşluk çok boyutluveçokdeğişkenlidir ve kültüre,
ortama,durumavezamanagöreifadeettiğianlamdeğişir(Kagan,MooreveBredekamp,
1995).Wesley and Buysse(2003:353)budurumuşu dört bakış açısıyla özetlemiştir:
“İlki,hazırbulunuşlukbireyselolarak çocuğun gelişimiileilgilidirvehazırbulunuşluk
aşamalarhalindeçocukolgunlaştıkçagerçekleşir.İkincisi,çocuklarınhazırbulunuşlukla-
rıdışarıdanmüdahaleiledesteklenebilirvebaşarılabilir.Üçüncüsü,hazırbulunuşlukhem
çocuklarınözelliklerinihemde çocukların yaşam tecrübelerinidikkatealmalıdır.Dör-
düncüsüise,hazırbulunuşluğunanlamınınokullarveçevretarafındanbelirlendiğidir.”
Okulahazırbulunuşlukgenişanlamıyladüşünüldüğündeçocuklarınetkinbirşekilde
öğrenmeveokulauyumsağlayabilmebecerileridemektir(LewitveBaker,1995).Yapıcı
(2004:2)hazırbulunuşluğu‘’herhangibiretkinliğiyapmaya;bilişsel,duyuşsal,sosyalve
psikomotorhazırolmaolarak’’tanımlamıştır.Olgunlukbakışaçısınagöreyapılantanıma
göreokulahazırbulunuşluk;“çocuğunziksel,duygusal,psikomotor,algısalvezihinsel
davranışlarıarasındakimaksimumdüzeydekiişbirliğiniiçerir”(MooreveMoore,1977,
s.7).AmerikaBirleşikDevletleri’ninönde gelenulusalokulöncesieğitim birliğiolan
KüçükÇocuklarınEğitimiiçinUlusalBirlik(NationalAssociationfortheEducationof
YoungChildren;NAEYC,1995),okulahazırbulunuşluğutartışırken;(1)çocuklarıner-
kençocukluk yıllarındakitecrübelerinin çeşitliliğineve eşitsizliğine,(2) çocuklarınge-
lişimleriveöğrenmelerindekiçeşitliliğinevedeğişkenliğeve(3)okullarınçocuklardan
beklentilerininuygun,makul vegelişimidestekleyicinitelikte olmasıhususlarınıngöz
önündetutulmasıgerektiğinevurguyapmıştır.
Sonzamanlarda,yapılançalışmalardoğrultusunda,birçocuğunokulahazırbulunuş-
luğugöstergelerininbeşanaalanıkapsadığıbelirlenmiştir:
(1)Sağlıkvezikselgelişim,(2)sosyalveduygusalgelişim,(3)öğrenmeye
yaklaşımlar,(4)dilgelişimive(5)zihinselgelişimvegenelbilgi.Sağlık ve
ziksel gelişim,çocuğun sağlıklıolmasınıve büyük veküçükkasgelişi-
mininve koordinasyonungelişmişolmasını,çocuğunnormalbüyümesini
veherhangibirözürdurumunukapsar.Sosyal gelişim,çocuklarınbaşkala-
rıylaetkileşimkurabilmesinivekendilerinikontroletmemekanizmalarını
kapsar.Duygusal gelişim,çocuklarınkendilerihakkındakialgılamalarınıve
kendiduygularınıifadeedebilmebecerileriilebaşkalarınınduygularınıan-
layabilmeveyorumlayabilmeyiiçerir.Öğrenmeye yaklaşımlar,çocukların
öğrenmeyemeraklıveistekliolmasınıve verilenbirgörevitamamlaması
veyabununiçingayretgöstermesinikapsar.Dil gelişimi,çocuklarındinle-
me,konuşmavekelimehaznesigibiiletişimkurabilmebecerileriileyazının
varlığıve yazınınamacınayönelikfarkındalık,harerleseslerarasındaki
ilişkigibierkenokuma-yazmabecerileriniiçerir.Zihinsel gelişim ve genel
bilgi, düşünme ve problemçözme becerileri ile genel olarak matematik,
sosyalhayatveyaşamadairbilgileriiçerir(GettingReady,2005:14).

233
ÇOCUKLARI OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARINA DEVAM EDEN
VELİLERİN İLKOKULA HAZIRBULUNUŞLUK İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ
AmerikaBirleşikDevletlerigibiülkelerde“okulahazırbulunuşluk” genel anlamda
anasınıfı(kindergarten)ilebaşlayanilkokulabaşlamayahazırbulunuşluğuiçermeklebir-
likte,Türkiye’deçocuklarınokulöncesieğitimkurumlarındanveyaevlerindenayrılarak
ilkokulbirincisınıfabaşlamayahazırbulunuşluklarıçerçevesindedeğerlendirilir.İlkokul
birincisınıfabaşlayanbirçocuğunsahipolmasıgerekenyeterlilikleriOktayveUnutkan
(2005:149-150)şöylesıralamıştır:
Dikkatiniuzunsüreyoğunlaştırma,kendikendinegiyinmebecerisini(fer-
muarını çekme, düğmesini ilikleme, ayakkabı bağlama v.b.) kazanmış
olma,sıradadikvebellibirmesafedeoturma,tuvaletkontrolünüsağlamış
olma,kenditemizlikleriniyapabilme,sırasınıbeklemevesabırgösterme,
teneffüslerdekendisinikorumavedengelihareketetme,kendisorumlulu-
ğunutaşıma,annedenveevdenkolayayrılabilme,bundandolayıkırıklık
duymama,öğretmen ileiletişimkurabilme,öğretmeninverdiğitalimatla-
rauyma,diğerçocuklarınvarlığınakatlanabilmeveonlarlabaşedebilme,
kendileriniifadeedebilmevearkadaşlıkilişkileriveiletişimkurmabece-
rileri.
Ülkemizdeeğitim-öğretimsistemindesonzamanlardayapılandeğişikliklerle,çocuk-
larıneskiyenazarandahaküçükyaşlardaokulabaşlamalarıöngörülmüştür.2012yılında
yapılansonyasaldüzenlemeyekadarçocuklar69aylıkkenokulabaşlamaktaveveliler
istediğitakdirdeçocuklarınkayıtlarıbiryılertelenebilmekteydi(MilliEğitimBakanlığı
İlköğretimKurumlarıYönetmeliği,1992).Sonyapılandüzenleme(İlköğretimVeEğitim
KanunuİleBazı KanunlardaDeğişiklikYapılmasına DairKanun,2012) ileçocukların
okulabaşlamayaşıüç ayönealınarak66 ay sınırıgetirilmiş,ailelerinise isteğe bağlı
değilancakdoktorraporuileçocuklarınıokulabiryılgeçgöndermelerineizinverilmiştir.
Ayrıca,61-65aylıkçocuklarında,eğergelişimleriyeterligörülürse,ilkokulabaşlatılabi-
leceğiöngörülmüştür.Sonuçolarak,budüzenlemelerışığındaçocuğundahaerkenyaş-
lardailkokulabaşlamayahazırolmasıbeklenmektedir.Yenidüzenlemeyegöre,çocuk-
larınokumayazmaöğrenmegibiakademikaktivitelerininyavaşvegenelolarakbuyaş
grubuçocuklarıngelişimineuygundüzenleneceğibelirtilmişolsabile,ilkokulabaşlayan
buçocuklarınOktayveUnutkan(2005)tarandansıralananveyukarıdakısacadeğinilen
yeterlilikleresahipolmasıgerekmektedir.
Ailelerinçocuklarınıokulabaşlatacaklarıyaşhernekadarkanunlartarafındanbelir-
lensebile,velilerinokulahazırbulunuşluğunasıltanımladıklarıvenitelendirdikleridebu
durumubelirleyicibiretkendir(McGill-Franzen,1993).Bazıailelersayısaymak,hareri
tanımakgibiakademikbecerilere,bazıailelerçocuğunbirsüreyerindeoturabilmesi,dik-
katinitoparlayıpbirkonuyabirsüreodaklanabilmesine(Diamond,ReaganveBandyk,
2000; MyBryde, Ziviani ve Cuskelly, 2004), bazı ailelerseher iki gruptaki becerilere
deönemverir.Ayrıca,yapılanaraştırmalarlaannebabasınıneğitimdüzeyiyüksekolan
çocukların hazırbulunuşluk düzeylerinin anne babası daha düşük öğrenime sahip olan
çocuklardandahaiyiolduğu(Erkan veKırca,2010;Yazıcı,2002)veçocuklarıncinsi-
yetinegörehazırbulunuşlukdüzeylerindefarkolmadığı(ErkanveKırca,2010;Gullove

234 / Yrd. Doç. Dr. Ümmühan YEŞİL DAĞLI EKEV AKADEMİ DERGİSİ
Burton,1992;Unutkan,2007)tespitedilmişolmasınarağmen,erkekçocukların(Grauve
DiPerna,2000;Zill,LoomisveWest,1998)veeğitimdüzeyiyüksekolanailelerin(Grau
veDiPerna,2000;StipekveByler,2001)çocuklarınıokulabiryıldahageçgönderdikleri
saptanmıştır.Buradanannebabalarıneğitimdüzeyininveçocuğuncinsiyetininvelilerin
okulahazırbulunuşlukileilgiligörüşlerinietkiliyorolabileceğidüşünülebilir.
Velilerinçocuklarınınhazırbulunuşluklarıileilgiligörüşlerionlarınçocuklarınıokula
yaşolarakilkuygunolduklarındamıgönderecekleriyoksabiryılerteleyipertelemeye-
cekleriyönündekikararlarınıetkiler.Ailelerinokulahazırbulunuşlukkonusundakigörüş-
leriniöğrenmek,görüşlerin davranışları şekillendireceği(Beswhick,2005),dolayısıyla
ailelerneyeönemveriyorlarsaokonudaçocuklarınıdestekleyeceklerivekararverecekle-
rivarsayımıylayolaçıkıldığındadaönemkazanmaktadır.Bubağlamda,ailelerinçocuk-
larınokulahazırbulunuşluğununasıldeğerlendirdiğinianlamak,çocuklarıngelişimlerini
vebaşarılarınıdesteklemekveokulauyumlarınıkolaylaştırmakaçısındanönemlidir.
Çalışmanın Amacı
Buçalışmanınamacıçocuklarıanasınıfıveanaokulunadevamedenvelilerin,çocuk-
larınınokulabaşlayabilmesiiçinönemlibulduklarıözellikleritespitetmektir.Birbaşka
deyişle,velilerinbakışaçılarındançocuklarınınilkokulbirincisınıfabaşlayabilmesiiçin
okulahazırbulunuşlukalanlarına verdiğiönemderecesi araştırılmıştır.Ayrıca,velilerin
bakışaçılarınınçocuklarıncinsiyetineveannevebabanıneğitimdüzeyinegörefarklılık
gösteripgöstermediğiincelenmiştir.
Yöntem
Buaraştırmadanicelaraştırmayöntemindentaramayöntemi,veritoplamakiçinan-
ket tekniği kullanılmıştır.Araştırma 2011-2012 eğitim-öğretim yılının ikinci yarısında
çocuklarıaltı özelanaokulu veyaanasınıfına devamedentoplam115 veliüzerinde ya-
pılmıştır.Anketlervelilereanasınıfı/anaokuluöğretmenleritarafındanulaştırılmışveai-
lelerinikihaftaiçindeanketleridoldurarakgerigetirmeleriistenmiştir.Çalışmatamamen
gönüllülük ve gizlilik esasına dayalı olarak yapılmış, her çocuk için sadece bir anket
doldurulmuştur.
1- Çalışma Grubu
AraştırmanınevreniniTürkiye’deçocuklarıözelanaokuluveyaanasınıfınadevam
edenvelileler,örnekleminiiseİstanbul’daçocuklarıaltıözelanaokuluveyaanasınıfına
devamedenvelileleroluşturmuştur.Kendileriadınaformdoldurulançocuklarınyaşları
36ayile84ayarasındadeğişmiştir.Buçocuklarınarasından2012-2013eğitimöğretim
yılındaokulabaşlayabilecek olanlarileyeni düzenlemeyegöreeğergelişimleri yeterli
görülürsebir sonrakieğitim-öğretimyılında(2013-2014)ilkokulbirincisınıfabaşlama
yaşındaolabilecekyani,veritoplandığındaenaz44aylıkolantoplam98çocukçalışma-
yadâhiledilmiştir.
Çalışmagrubunun%57,1’i(n=56)kız,%42,9’u(n=42)erkekçocuklardanoluşmuş-
tur.Çocuklarınyaşları44ayile84ayarasındadeğişmiştir.Çocuklarınyaşortalamaları

235
ÇOCUKLARI OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARINA DEVAM EDEN
VELİLERİN İLKOKULA HAZIRBULUNUŞLUK İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ
61.55(SS=9.67)aylıktır.Velilerinyaklaşık%38’ianketiailenintek olan çocuğu için,
%41’ienküçükçocuklarıiçin, %21’i en büyükçocuklarıiçindoldurmuştur. Velilerin
%38’i tek çocuğa, %54’ü iki çocuğa ve %8’i üç çocuğa sahiptir.Annelerin %19,4’ü
(n=19)ortaokulveyailkokul,%16,3’ü(n=16)lise,%18,4’ü(n=18)önlisans,%27,6’sı
(n=27)lisans,%10,2’si(n=10)yükseklisansve%8,2’si(n=8)doktoraderecesinesahip-
tir.Babalarınise%12,2’si (n=12) ortaokul veya ilkokul, %27,6’sı(n=27)lise,%5,1’i
(n=5)önlisans,%26,5’i(n=26)lisans,%16,3’ü(n=16)yükseklisansve%12,2’si(n=12)
doktoraderecesinesahiptir.
2- Veri Toplama Aracı
Anket,demograkbilgi formuveailelerinokula hazırbulunuşluklailgiligörüşleri-
niiçerenikibölümdenoluşmuştur.Araştırmacıtarafındangeliştirilmişolandemograk
bilgiformu,çocuğun yaşı,cinsiyeti,ailede toplamkaççocukolduğu, formdoldurulan
çocuğundoğumsırasıve anne vebabanıneğitimdüzeyigibi ailelere veçocuklaraait
demograkbilgileriçermiştir.
Anketinhazırbulunuşlukbölümütoplam11sorudanoluşmuştur.Sorularınyeditanesi
Amerika’dayapılmışolan Early ChildhoodLongitudinalStudy(ECLS; NationalCen-
terforEducationalStatistics[NCES],1999)sorularındanadapteedilmiş,dörttanesiise
araştırmacıtarafındangeliştirilmiştir. Hazırbulunuşluksoruları5’liLikertölçeğinegöre
derecelendirilmiştir:1=Hiçönemlideğil,2=Çokazönemli,3=Önemli,4=Çokönemli
ve5=Çokçokönemli.Velilereayrıcaçocuklarınıilkokulabaşlamayaşıgeldiğindemi,
yoksabiryılgeçmigönderecekleriileilgiligörüşlerisorulmuştur.“Yaşıgeldiğindegön-
dereceğim”,“Biryılgeçgöndereceğim”,“Düşünmekiçinçokerken”ve“Hiçbirkrim
yok”şıklarıseçenekolaraksunulmuştur.
3- Verilerin Analizi
Verilerin analizinde ilk basamak olarak, velilerin her bir hazırbulunuşluk alanına
verdiğiönemyüzdeliklerlegösterilmiştir.Dahasonrabazıönemderecelerindeyeterince
cevapbulunmamasısebebiyle,‘Önemli’,‘’Çokönemli’’ve‘’Çokçokönemli’’katego-
rileri‘’önemli’’kategorisiolarak; ‘’Hiçönemlideğilve ‘’Çokazönemli’’kategorileri
ise‘’önemsiz’’kategorisiolarakgruplandırılmıştır.Herbiralanvevelilerinçocuklarını
okulagöndermekleilgilideğişkenler için 12 ayrıLojistikRegresyonanalizi yapılmış-
tır.LojistikRegresyonanalizi bağımlıdeğişkeniniki kategoridenoluşmasıdurumunda
(önemli/önemsizgibi),bağımsızdeğişkenlerebağlı olarakikikategoridenbirininolma
olasılığınıgösterir.İki kategoriden oluşançocuklarıncinsiyeti,altıkategoriden oluşan
annenineğitimdüzeyivealtıkategoridenoluşanbabanıneğitimdüzeyiolmaküzeretop-
lamüçfaktöranalizedahiledilmiştir.AnalizlerdeSPSS15.0programıkullanılmış,a=.05
istatistikianlamlılıkdeğeriolarakkabuledilmiştir.
Bulgular
Tablo1’deailelerinherbirhazırbulunuşlukalanınaverdiğiönemyüzdeliklerolarak
verilmiştir.Bazıvelilerinbirdenfazlakategoriyiişaretlemesivebazıvelilerinkategorileri

236 / Yrd. Doç. Dr. Ümmühan YEŞİL DAĞLI EKEV AKADEMİ DERGİSİ
boşbırakmalarısonucunda,bazı cevaplargeçersizsayılmış;böylece,her kategoriiçin
geçerlicevapsayısıdeğişmiştir.
Tablo 1:VelilerinHerBirHazırbulunuşlukAlanınaVerdiğiÖnemDerecesi
Hazırbulunuşluk Alanı
Hiç
Önemli
Değil
Çok Az
Önemli Önemli Çok
Önemli
Çok Çok
Önemli Toplam
f%f%f%f%f% f
15-20dakikaoturabilmesi 55,4 99,7 35 37,6 22 23,7 22 23,7 93
Dikkatinitoparlayabilmesi - - 2 2,1 21 22,1 27 28,4 45 47,4 95
Göreviyerinegetirebilmesi - - 1 1,1 23 24,2 39 41,1 32 33,7 95
Oyuncak,vb.paylaşabilmesi 1 1,1 7 7,4 46 48,9 23 24,5 17 18,1 94
Diğerleriyleoynayabilmesi - - 4 4,3 28 29,8 39 41,5 23 24,5 94
Fizikselgelişiminiyiolması 1 1,1 9 9,5 36 37,9 20 21,1 29 30,5 95
Kasgelişimininiyiolması 1 1,1 3 3,2 16 17,0 32 34,0 42 44,7 94
20’yekadarsayabilmesi 55,3 18 19,1 33 35,1 19 20,2 19 20,2 94
Alfabedekihareritanıması 8 8,5 15 16,0 39 41,5 15 16,0 17 18,1 94
Kendiniifadeedebilmesi - - 3 3,1 11 11,5 21 21,9 61 63,5 96
Özbakımınısağlayabilmesi - - 1 1,1 7 7,4 22 23,4 64 68,1 94
Butablodangörülmektedirki,velilerin%91,5’içocuğun“özbakımınısağlayabilme-
si”alanınıhazırbulunuşlukiçin“çokçokönemli”veya“çokönemli”bulmuş,hiçbirveli
önemsizbulmamış,sadecebirveli“çokazönemli”bulmuştur.Benzerşekilde“çocuğun
kendiniifadeedebilmesi”alanını“çokçokönemli”veya“çokönemli”bulanvelioranı
(%85,4)oldukçayüksektir.Dolayısıyla,velilerinençokönemverdiğialanların“çocuğun
özbakımınısağlayabilmesi”,vebunutakiben“çocuğunkendiniifadeedebilmesi”olduğu
görülmüştür.Velilerinyaklaşık%76’sıçocukların“dikkatinitoplayabilmesini”veyakla-
şık%79’uise“kasgelişiminiyiolmasını”%74,8’i“verilenbasitbirgöreviyerinegetire-
bilmesini”,%66’sı“diğerçocuklarlaoynayabilmesini”,%51,6’sı“zikselgelişimininiyi
olmasını”,%47,4’ü “15-20dakika yerindeoturabilmesini”,%42,6’sı“başkaçocuklarla
oyuncakvb.paylaşabilmesini”,%40,4’ü“20’yekadarsayabilmesini”ve“%34’üalfadeki
hareritanımasını”“çokçokönemli”veya“çokönemli”olarakdeğerlendirmiştir.
Şekil1’dearaştırılanherbirhazırbulunuşlukalanıiçin“önemli”,‘’çokönemli’’veya
‘’çokçokönemli”olarakdeğerlendirilenalanlarbir grupolaraktoplanmışveyüzdelik
sırasınagöredizilmiştir.

237
ÇOCUKLARI OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARINA DEVAM EDEN
VELİLERİN İLKOKULA HAZIRBULUNUŞLUK İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ
Şekil 1:VelilerinDeğerlendirmesineGöreHazırbulunuşlukAlanlarını“Önemli”,‘’Çok
Önemli’’Veya‘’ÇokÇokÖnemli”BulanVelilerinYüzdesi
Şekil1’dendeanlaşıldığıgibivelileriçin,“çocuğunözbakımbecerililerinikazanması”
ve“verilenbir görevi yerinegetirmesi”birincisırada gelmekte,bunu“çocuğun15-20
dakikadikkatinitoplayabilmesi”ve“kendiniifadeedebilmesi,ihtiyaçlarınıveistekleri-
nidile getirebilmesi”takipetmektedir.Çocuğun“kasgelişimininiyiolması”ve“diğer
çocuklarlabirlikteoynayabilmesi”dördüncüsıradayerinialmaktadır.Akademikbilgive
becerilerolan“hareritanıma”ve“20’yekadarsayabilme”ensongelmektedir.
Annenin eğitim düzeyinin ve babanın eğitim düzeyinin velilerin hazırbulunuşluk
alanlarınaverdikleriöneminderecesiyüzdeolarakTablo2’deveTablo3’degösterilmiştir.
Ayrıca bu değişkenlerveçocuğuncinsiyeti ilehazırbulunuşlukdüzeylerininönem de-
recesiarasındakiilişkiyelojistikregresyonanalizikullanılarakbakılmıştır.Busonuçlara
göreise, genelolarakailelerinhazırbulunuşlukalanlarınaverdiğiönemin bufaktörlere
göreistatistikselolarakanlamlıbirfarkyaratmadığıortayaçıkmıştır.Sadecebirhazırlık
alanındababanıneğitimdüzeyinegöreveikihazırlıkalanındadaannenineğitimdüzeyi-
negöreanlamlıfarkbulunmuştur.Bunlariseşuşekildedir:

238 / Yrd. Doç. Dr. Ümmühan YEŞİL DAĞLI EKEV AKADEMİ DERGİSİ
Tablo 2: AnneninEğitimDüzeyineGöreHazırbulunuşlukAlanlarınaÖnemVeren
 VelilerinYüzdesi*
Hazırbulunuşluk Alanı
Ortaokul
veya Düşük
%)
Lise
(%)
Ön
Lisans
(%)
Lisans
(%)
Yüksek
Lisans (%)
Doktora
(%)
15-20dakikaoturabilmesi 75 73 100 88 90 75
Dikkatinitoparlayabilmesi 88 100 100 100 100 100
Göreviyerinegetirebilmesi 94 100 100 100 100 100
Oyuncak,vb.paylaşabilmesi 82 100 89 100 90 75
Diğerleriyleoynayabilmesi 94 100 94 96 90 100
Fizikselgelişimininiyiolması 89 93 83 92 100 75
Kasgelişimininiyiolması 88 100 94 100 100 88
20’yekadarsayabilmesi 88 93 67 77 40 75
Alfabedekihareritanıması 88 100 67 73 30 88
Kendiniifadeedebilmesi, 89 100 94 100 100 100
Özbakımınısağlayabilmesi 94 100 100 100 100 100
* Önemverenvelilerinyüzdesi“Önemli”,‘’ÇokÖnemli’’ve‘’ÇokÇokÖnemli”kategorilerinin
toplamıdır.
Tablo 3: BabanınEğitimDüzeyineGöreHazırbulunuşlukAlanlarınaÖnemVeren
 VelilerinYüzdesi*
Hazırbulunuşluk Alanı
Ortaokul
veya Düşük
(%)
Lise
(%)
Ön
Lisans
(%)
Lisans
(%)
Yüksek
Lisans (%)
Doktora
(%)
15-20dakikaoturabilmesi 45 92 100 80 94 91
Dikkatinitoparlayabilmesi 100 96 100 96 100 100
Göreviyerinegetirebilmesi 100 100 100 96 100 100
Oyuncak,vb.paylaşabilmesi 91 92 100 88 94 91
Diğerleriyleoynayabilmesi 100 96 100 92 93 100
Fizikselgelişimininiyiolması 92 92 100 76 100 91
Kasgelişimininiyiolması 100 96 100 88 100 100
20’yekadarsayabilmesi 91 77 80 68 75 73
Alfabedekihareritanıması 82 77 100 72 81 55
Kendiniifadeedebilmesi 100 96 100 92 100 100
Özbakımınısağlayabilmesi 100 96 100 100 100 100
* Önemverenvelilerinyüzdesi“Önemli”,‘’ÇokÖnemli’’ve‘’ÇokÇokÖnemli”kategorilerinin
toplamıdır.

239
ÇOCUKLARI OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARINA DEVAM EDEN
VELİLERİN İLKOKULA HAZIRBULUNUŞLUK İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ
Babasılise(β=2,759;p<.05),yükseklisans(β=3,061;p<.05) ve doktora mezunu
(β=3,506;p<.05)ailevelilerininortaokul veya daha düşük eğitimdüzeyinesahipaile
velilerinegöre“çocuğun15-20dakikakadaryerindeoturabilmesi”alanınıönemlibulma
olasılıklarıdahafazladır(-2LogLikelihood=58,032;NagelkerkeR2=.350).Yükseklisans
mezunuannelerinolduğuailelerinvelilerininortaokulveyadahadüşükeğitimdüzeyine
sahipannelerinolduğuaile velilerine göre “hareritanıma”(β=-3,899;p<.05;-2 Log
Likelihood=77,677;NagelkerkeR2=.371)ve“20’yekadarsayabilme”(β=-3,595;p<.05;
-2LogLikelihood=81,447;NagelkerkeR2=.325)alanlarınıönemlibulmaolasılığıdaha
düşüktür.
Velilerinçocuklarınıilkokula,okulabaşlamayaşıgeldiğindemi,yoksabiryılgeçmi
göndermeyiplanladıklarıile ilgili görüşleriiseşuşekilde olmuştur:Velilerin %79,6’sı
(n=78)yaşıgeldiğinde,%15,3’ü(n=15)biryılgeçgöndermeyiplanladıklarınıbelirtmişler;
kalan5kişi(%5,2)isehenüzkararvermedikleriniveyaüzerindehenüzdüşünmediklerini
ifadeetmişlerdir.Lojistikregresyonanalizisonuçları,velilerinbuplanlarınınçocukların
cinsiyetineyadaannevebabanıneğitimdüzeyinegörefarklıolmadığınıgöstermiştir.
Sonuç ve Tartışma
Bu araştırmada özel anasınıfına ve anaokuluna devam eden çocukların velilerinin
okulahazırbulunuşlukileilgilibelirlenenalanlaraverdikleriönemderecesive bununla
çocukların cinsiyetinin ve annenin ve babanın eğitim düzeyinin ilişkisi araştırılmıştır.
Araştırmanınsonucundaikiönemlibulgueldeedilmiştir.Bunlardanilki,ailelerinnere-
deysetamamınınözbakımbecerileriniönemlibulduklarıdır.Bubulgular,çocuklarınöz
bakımbecerilerinikazanmışolmasınaönemverenvelilerinoranınınçokdahaazolduğu
Ülkü’nün(2007)veAhmetoğluvd.(2011)’ninyaptığıaraştırmanınbulguları ileçeliş-
mektedir.Bu,örneklemfarkındankaynaklanabileceğigibi,sorularınsoruluşbiçiminden
dekaynaklanabilir.Diğer taraftan,bu araştırmadakioranınyüksekliğiÜlkü’nün(2007)
araştırmasınakatılanveözbakımbecerilerininönemliolduğunuifadeedenöğretmenle-
rinoranınınyüksekliğiileuyumiçindedir.Ayrıcaaraştırmacınınilkokulöğretmenleriile
araştırmaamaçlıolarakyaptığıgörüşmelerde,ilkokulöğretmenleriçocuklarınözbakım
becerilerinikazanmışolmasının çokönemliolduğunuvurgulamışveçocuklaraokuma
yazmayıöğretmeninonlarınmesleğiolduğunuveeğerçocuklarkendiihtiyaçlarınıyar-
dımsızgiderebilirlerseokumayazmayıdahakolayöğretebilecekleriniifadeetmişlerdir.
Buradanda,buçalışmayakatılanvelilerilebuyaşgrubuileçalışanveyaçalışacakolan
öğretmenlerinbeklentilerininörtüştüğüsonucuçıkarılabilir.
Öteyandan,çocuğunbazıhareritanımasıve20’yekadarsayabilmesigibiönakade-
mikbecerileriönemlibulanvelilerinoranıdiğeralanlarlakarşılaştırıldığındadüşüktür.Bu
bulgulardahaönceyapılanbazıuluslararası(WesleyveBuysse,2003)veulusal(Ülkü,
2007)araştırmalarınbulgularıileuyumsağlamaktadır.Şöyleki,Ülkü(2007)tarafından
yapılmışolanbiraraştırmayagöredeailelerin%71,4‘ühareritanımanın,%55,4’üde
çocuğun20’yekadarsayılarısaymasınınönemliolduğunubulmuştur.Ülkü’nünçalışma-
sındakivebuçalışmadakioranlarçokyakınolmamakla birlikte,çocuklarıokul öncesi
eğitimkurumlarınadevamedenvelilerinakademikbecerilereokulahazırbulunuşlukaçı-

240 / Yrd. Doç. Dr. Ümmühan YEŞİL DAĞLI EKEV AKADEMİ DERGİSİ
sındandahaazönemverdiğininbirgöstergesikabuledilebilir.Bubulgununmuhtemel
biraçıklamasışöyleolabilir: Çalışmaya katılan velilerinçocuklarınıntamamıbir okul
öncesikurumunadevametmektedir.Okulöncesieğitimkurumlarındahernekadaroku-
mayazmaöğretimiyapılmasabileokumayazmayahazırlıkiçingerekliolanbecerilerin
yeraldığıetkinlikleryapılmaktadır(Gönenvd.,2010).Velilerçocuklarınönakademik
bilgivebecerilerizatenkazandığınıdüşünebilirvebuaçıdankaygıduymuyorolabilirler.
Budabualanıönemsırasıaçısındandiğeralanlarınaltınaitmişolabilir.Diğerbiraçık-
lamasıise,buaraştırmadaaraştırılmamışolmaklabirlikte,velilerinçocuklaraakademik
becerilerikazandırmanınilkokulunveöğretmeningöreviolduğunadairinançtaşımaları
olabilir.
Çalışmanındiğer bulgularınagöre“öğrenmeyeyaklaşımlar”olaraksınıandırabile-
ceğimiz çocuğun “verilen basit bir görevi yerine getirebilmesi” ve “dikkatini toparla-
yabilmesi”alanlarınaönem verenvelilerinoranlarınınoldukça yüksekoluşudur.Bunu
dilgelişimininbiralanınıkapsayançocuğun“kendiniifadeedebilmesi,ihtiyaçlarınıve
isteklerini dile getirebilmesi” takip etmiş, daha sonra “diğer çocuklarla birlikte oyna-
yabilmesi”,“oyuncak,kalem,silgivb.paylaşabilmesi”ve“kasgelişimi”takipetmiştir.
Çocuğun“15-20dakikayerindeoturabilmesi”ve“zikselgelişimininiyiolması”,aka-
demikbecerilerdenöncegelenalanlarolarakyerinialmıştır.BubulgularÜlkü(2007)ve
Ahmetoğluvd.(2011)tarafındanyapılmışolançalışmalarınbulgularıilebenzerlikgös-
termektedir.Bununlaberaber,çocuğunzikselgelişiminiönemlibulanvelilerinoranının
sonsıralardaolmuşolmasıdikkatçekicidir.
Buaraştırmanındiğerbirbulgusuise,ailelerinderecelendirmelerininçocuğuncinsiye-
tiveannebabanıneğitimdüzeyiilealakalıolmadığı:sadeceortaokulmezunuveyadaha
düşükeğitimdüzeyinesahipolanannelerinbulunduğuailelerinönakademikbecerilere
yükseklisansmezunuolananneleregöredahaçokönemverdikleriveortaokulvedaha
düşükeğitimdüzeyine sahipolanbabaların bulunduğuailelerinçocuğun 15-20dakika
kadaryerindeoturabilmesinediğeraileleregöredahaazönemverdiğidir.Buçalışmada
ailelerinönemverdiklerialanlaragöreçocuklarınınhazırbulunuşlukalanlarınıdestekle-
yicietkinliklerdebulunacağıveçocuklarınoalanlardagelişimgöstereceğivarsayımıyla
yolaçıkılmıştır.Dolayısıyla,çocuklarıncinsiyetineveannebabanıneğitimdüzeyinegöre
çocuklarınhazırbulunuşlukdüzeyininfarklıolduğunubulmuşolanaraştırmaların(Erkan
veKırca,2010;GulloveBurton,1992;Unutkan,2007)bulgularınabenzerbulgularelde
etmekbeklenmiştir.Ancak,bulgularbubeklentiileçelişmektedir.
Ailelerinçocuklarınıokulazamanındaveyabiryılgeçgöndermeplanlarınınçocuğun
cinsiyetiveannebabanıneğitim düzeyi ile ilişkisinin olmadığıdadiğerbirbulgudur.
Bualandadahaönceyapılançalışmalarınçoğunluğuyurtdışıkaynaklıolupveailelerin
çocuklarınıokula zamanındaveyageçgöndermeleriileannebabanıneğitimdüzeyi ve
çocuğuncinsiyetiarasındakiilişkiyeçocuklar okulabaşladıktansonra bakmışlarvebu
değişkenlerinailelerinkararınıetkilediğinibulmuşlardır(örn. Grau ve DiPerna, 2000;
StipekveByler,2001).Ailelerinbukonudakiplanlarınıveannebabanıneğitimdüzeyi
ileilişkisiniaraştıranveAmerikaBirleşikDevletleri’ndeDiamondvd.(2000)tarafından
yapılanaraştırmada eğitimdüzeyiyüksekolanannebabalarınçocuklarınıokulabir yıl

241
ÇOCUKLARI OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARINA DEVAM EDEN
VELİLERİN İLKOKULA HAZIRBULUNUŞLUK İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ
geçgöndermeyiplanladıklarıbulunmuştur.BuçalışmanınbulgusuDiamondvd.(2000)
tarafındanyapılan çalışmanınbulgusuyla çelişmektedir.Buçelişkilibulguikiülkeara-
sındakisosyal,kültürel,ekonomikveeğitimselfarklılıklardanveyaikiaraştırmaarasında
geçenzamanfarkındankaynaklanabilir.Kagan(1992)tarafındanifadeedildiğigibi,ha-
zırbulunuşluğunonyılöncekitanımıilebugünkütanımıaynıdeğildir.Sonuçolarak,bu
araştırmanınbulgularınındiğeraraştırmanınbulgularıilefarklılığı,Kaganvd.(1995)’nin
detartıştığıgibi,okulahazırbulunuşluğuntekbirtanımıolmayışına,hazırbulunuşluğun
çokboyutluluğuna,değişkenliğinevekültüre,ortama,durumavezamanagöreanlamının
değiştiğinebirgöstergeolarakdadeğerlendirilebilinir.
Öneriler
Aile,okulöncesieğitimkurumları,veçevreçocuklarınokulahazırbulunuşlukdüzey-
lerini etkileyen ortamlardır. Çocukların ilkokula gerekli becerilerle donanımlı olarak
başlayabilmesiiçinokul-aile-çevreişbirliğiartırılmalıdır.İlkokullarınçocuktanbeklen-
tileri,okulöncesieğitimkurumlarıveailelerilepaylaşılmalıdır.Ailelerçocuklarınınoku-
labaşlamasıiçingerekliolanbecerilerkonusundabilgilendirilmelivedesteklenmelidir.
Aynışekildeailelerveokulöncesieğitimkurumlarıda,çocuklarıngelişimleri,tecrübeleri
veortamlarıhakkındailkokuldakiöğretmenveyöneticileribilgilendirmelidir.
Hazırbulunuşluğunbaşkabirboyutunun“okulundaçocukiçinhazırolmasıgerektiği”
olduğudüşünülmelidir.Herçocuğungelişimininveuyumununfarklıhızdaveaşamalarda
olacağıgözönündebulundurularak,okullardagelişimvebecerilerindeçeşitlilikgösteren
çocuklaraeğitimveöğretimverebilmeyehazırhalegetirilmelidir.
Kaynakça
Ahmetoğlu,E.Ercan,Z.G.,veAral,N.(2011).“AnnelerinOkulÖncesiEğitimeDevam
EdenÇocuklarınınOkulOlgunluğuHakkındakiGörüşlerininİncelenmesi”.
2nd International Conference on New Trends in Education and Their Im-
plications, 27-29Nisan,Antalya.
Beswick,K.(2005).“ItDependsontheStudents:InuencingTeacherBeliefsAboutthe
EndsandMeansofNumeracyTeaching”.InP.Clarkson,A.Downton,D.
Gronn,M.Horne,A.McDonough,R.Pierce,veA.Roche(Eds.),Building
Connections: Research, Theory and Practice (Proceedingsofthe28than-
nualconferenceoftheMathematicsEducationResearchGroupofAustral-
asia,Vol.1,pp.137-144).Sydney:MERGA.
Diamond,K.E.,Reagan,A.J.,veBandyk,J.E.(2000).“Parents’ConceptionsofKinder-
gartenReadiness: RelationshipswithRace,EthnicityandDevelopment”.
The Journal of Educational Research, 94(2):93-100.
Erkan,S.veKırca,A.(2010).“OkulÖncesiEğitiminIlköğretimBirinciSınıfÖğrencilerinin
OkulaHazırBulunuşluklarınaEtkisininİncelenmesi”.Hacettepe Üniversi-
tesi Eğitim Fakültesi Dergisi,38,94-106.

242 / Yrd. Doç. Dr. Ümmühan YEŞİL DAĞLI EKEV AKADEMİ DERGİSİ
GettingReady.(2005).Findings from the National School Readiness Indicators Initia-
tive A 17 State Partnership. www.gettingready.org/.../DisplayLinksPage.
(ErişimTarihi:25.09.2012).
Gönen,M.,Ünüvar,P.,Bıçakçı,M.Koçyiğit,S.,Yazıcı,Z.,Orçan,M.,vd.(2010).“Okul
ÖncesiEğitimÖğretmenlerininDilEtkinlikleriniUygulamaBiçimlerinin
İncelenmesi”.Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,
10(19):23-40.
Grau,M.E.veDiPerna,J.(2000).“RedshirtingandEarlyRetention:WhoGetsThe“Gift
OfTime”AndWhatAreItsOutcomes?”.American Educational Research
Journal, 37(2):509-534.
Gullo,D.F.veBurton,C.B.(1992).“AgeofEntry,PreschoolExperience,andSex as
Antecedents of Academic Readiness in Kindergarten”. Early Childhood
Research Quarterly,7,175-186.
“İlköğretimveEğitimKanunuIleBaziKanunlardaDeğişiklikYapilmasinaDairKanun”.
(2012).T.C. Resmi Gazete, 28261,11Nisan2012.
Kagan,S.L.(1992).“ReadinessPast,Present,Future:ShapingtheAgenda”.Young Chil-
dren, 48(1):48-54.
Kagan,S.L.,Moore,E.,veBredekamp,S.(1995).Reconsidering Children’s Early De-
velopment and Learning: Toward Common Views and Vocabulary.Wash-
ington,DC:NationalEducationGoalsPanel.
Lewit,E.M.veBaker,L.S.(1995).“SchoolReadiness”.The Future of Children. Critical
Issues for Children and Youths, 5(2):128-139.
McGill-Franzen,A.(1993).Shaping the Preschool Agenda: Early Literacy, Public Policy
and Professional Beliefs.NewYork:StateUniversityofNewYorkPress.
“MilliEğitimBakanlığıIlköğretimKurumlarıYönetmeliği”.(1992).T.C. Resmi Gazete,
21308, 7 Ağustos 1992.
Moore,R.S.,veMoore,D.N.(1977).Better Late Than Early: A New Approach To Your
Child’s Education.NewYork,NY:Reader’sDigestPress.
MyByrde,C.,Ziviani,J., veCuskelly,M. (2004).“SchoolReadinessand Factorsthat
InuenceDecisionMaking”.Occupational Therapy International, 11(4):
193-208.
“NationalAssociationfortheEducationofYoungChildren”(1995).School Readiness. A
position statement of the National Association for the Education of Young
Children. http://www.naeyc.org/les/naeyc/le/positions/PSREADY98.
PDF (Erişimtarihi:25.09.2012).
National Center for Educational Statistics. (1999). Fall Parent Interview. http://nces.
ed.gov/ecls/kinderinstruments.asp(Erişimtarihi:25.09.2012).

243
ÇOCUKLARI OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARINA DEVAM EDEN
VELİLERİN İLKOKULA HAZIRBULUNUŞLUK İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ
Oktay A. ve Unutkan Ö. P. (2005). “Erken Çocuklukta Gelişim ve Eğitimde Yeni
Yaklaşımlar”. (Yayıma Haz. Müzeyyen Sevinç). İlköğretime Hazır Oluş
ve Okul Öncesi Eğitimle İlköğretimin Karşılaştırılması, İstanbul:Morpa
KültürYayınları,ss.145-155.
Stipek,D.veByler,P.(2001).“Academicachievementandsocialbehaviorsassociated
withageofentryintokindergarten”.Journal of Applied Developmental
Psychology, 22(2),175-189.
Unutkan,Ö.P.(2007).“OkulÖncesiDönemÇocuklarınınMatematikBecerileriAçısından
İlköğretimeHazırBulunuşluğununİncelenmesi”.Hacettepe Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Dergisi,32,243-254.
Ülkü,Ü.B.(2007).Anasını ve ilköğretim 1. Sinifa devam eden çocukların velileri ve
öğretmenlerinin, çocukların okul olgunluğu hakkındaki görüşlerinin ince-
lenmesi.(YüksekLisansTezi).Adana:ÇukurovaÜniversitesiSosyalBil-
imlerEnstitüsü.
Wesley,P.W.,veBuysse,V.(2003).“MakingMeaningofSchoolReadinessinSchools
andCommunities”.EarlyChildhood Research Quarterly.18,351–375.
Yapıcı,M.(2004).“İlköğretim1.SınıfaBaşlayanÖğrencilerinHazırBulunuşlukDüzey-
leri”.Uluslar Arası İnsan Bilimleri Dergisi,1(1):1-8. http://www.insanbil-
imleri.com/ojs/index.php/uib/article/view/52(Erişimtarihi:25.09.2012).
Yazıcı,Z.(2002).“OkulÖncesiEğitiminOkulOlgunluğuÜzerineEtkisininİncelenmesi”.
Milli Eğitim Dergisi, 155-156.
Zill, N., Loomis, L. S., ve West, J. (1998). The Elementary School Performance and
Adjustment of Children who Enter Kindergarten Late or Repeat Kinder-
garten: Findings From National Survey.NCESNo:98-097.Washington,
DC:U.S.DepartmentofEducation.(ERICReproductionServiceNo:ED
414076).